Krąg Wsparcia Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną KW ONI Krąg Wsparcia Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną KW ONI ściśle wiąże się z pracą ze społecznością lokalną i tworzeniem więzów solidarności i samopomocy. Filozofia kręgu wsparcia to innowacyjny, zarazem a prosty w założeniach koncept lokalnej sieci oparcia społecznego i budowania solidarności na co dzień. Zakłada zbudowanie na poziomie lokalnym najprostszej struktury społecznej (życzliwych osób) wokół ONI. Wspólnoty ludzi pomocnych - złączonej zainteresowaniami, preferencjami spędzania ( organizowania) czasu, hobby, religią, gustami muzycznymi, czy miłością do zwierząt oraz troską o ONI (która pojawia się jako wynik wspólnych działań - jest konsekwencją nie przyczyna). Projekt czerpie inspirację z kanadyjskiego modelu realizowanym przez organizację PLAN ( Planeed Lifetime Advocacy Network). Twórcy tego modelu podczas wizyty w Polsce zaprezentowali jego idee, formy realizacji działań oraz znakomite efekty pracy. Zbudowana zostanie własna polska wizja Kręgu Wsparcia poprzez stworzenie pilotażowego modelu Kręgu Wsparcia ONI włączającego 15 rodzin współpracujących z organizacjami w ramach Warszawskiego Forum Inicjatyw na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną WFIONI (19 organizacji). Jeśli pilotaż okaże się skuteczny, podjęte zostaną działania w tym zakresie na szerszą skalę. Ważny jest fakt, że odbywa się w sieci współpracujących ze sobą organizacji i będzie to wspólne w doświadczenie i wiedza nieograniczona do jednej organizacji. Będzie też wydany poradnik dla wszystkich chętnych do dalszego wdrażania Krąg Wsparcia. REKRUTACJA Niezwykle ważnym zadaniem w projekcie jest rekrutacja 3 typów odbiorców: organizacji, rodzin i wolontariuszy. Każdy z nich musi być przygotowany do wzięcia udziału w projekcie, żeby cały system wsparcia zadziałał. Dlatego położony zostanie nacisk na edukację i szkolenia dla wszystkich tron. Czuwać nad tym procesem będzie dwóch ekspertów do spraw rodzin z ONI i wolontariatu. Wstępnie została też uzgodniona współpraca z Centrum Wolontariatu w Warszawie. ORGANIZACJE W ramach Warszawskiego Forum Inicjatyw na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną zostanie ogłoszony nabór na chętne placówki do wzięcia udziału w projekcie. Wstępnie już zostało zrobione rozeznanie i są organizacje chętne do udziału w pilotażu. Zostaną wytypowane organizacje/placówki, które są zmotywowane do udziału w projekcie i deklarujące zintegrowanie KW ONI w strategię i działania organizacji/placówki, również po zakończeniu projektu. 1
W każdej organizacji zostanie wyłoniony specjalista ds. Kręgu Wsparcia ONI, który będzie odpowiedzialny za wdrażanie projektu (5 specjalistów). Specjaliści zostaną wsparci poprzez szkolenia przygotowujące. Każda z organizacja/placówka podpisze deklarację uczestnictwa w projekcie. RODZINY Rodziny do projektu zostaną zarekomendowane poprzez organizacje uczestniczące w ramach Warszawskiego Forum Inicjatyw na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. W sumie weźmie udział 15 rodzin z 5 organizacji/placówek. Rodziny będą rekrutowane wg. uzgodnionych kryteriów: rodziny akceptujące założenia/filozofię sieci ONI, gotowe zmierzyć się z problemem, co będzie z moim dorosłym dzieckiem, gdy mnie zabraknie?, wyrażające gotowość do wzięcia udziału w projekcie. Dla rodzin zainteresowanych projektem odbędą się szkolenia indywidualne. Sporządzony zostanie osobisty profil każdego z ONI - jego potrzeb, zainteresowań, pasji w oparciu o informacje z jego życia. Z każdą rodziną zostanie podpisana umowa o współpracy. Za ścieżkę pracy z rodzinami będzie odpowiedzialny ekspert ds. rodzin z ONI. WOLONTARIUSZE W ramach rekrutacji wolontariuszy zostanie przeprowadzona duża akcja informacyjno promocyjna. Głównie poprzez media społecznościowe, ale również ogłoszenia np. w gazecie Metro. Następnie odbędzie się spotkanie informacyjne realizatorów projektu z wolontariuszami. Spotkania odbędą się 2 razy na początku i w połowie projektu. Wolontariusze zapoznają się z projektem Krąg Wsparcia oraz podstawowymi pojęciami związanymi z niepełnosprawnością intelektualną i wolontariatem. Chętni po spotkaniu zostaną przeszkoleni w zakresie bycia wolontariuszem, filozofii Kręgu Wsparcia, charakteru niepełnosprawności intelektualnej /metodyki pracy z ON, rodzinami i środowiskiem lokalnym. Po szkoleniu nastąpi wybór wolontariuszy do poszczególnych ONI (na podstawie sporządzonego profilu indywidualnego ONI) wg. kryteriów: umiejętności, zainteresowania, pasje, doświadczenie życiowe, zawodowe, społeczne, preferencje osobiste; miejsce zamieszkania, mobilność, dostępność czasowa.. Przewidywane jest zrekrutowanie 3 wolontariuszy dla jednej rodziny czyli w sumie 45 wolontariuszy. Z każdym wolontariuszem zostanie zwarta umowa zgodnie z ustawą o działalności pożytku i wolontariacie. Rekrutacja wolontariuszy zostanie przeprowadzona dwukrotnie na początku i w połowie trwania projektu. Zapobiegnie to ryzyku zbyt małej ilości wolontariuszy do poszczególnych rodzin. Za ścieżkę pracy z wolontariuszami, będzie odpowiedzialny ekspert ds. pracy z wolontariuszami. 2
EDUKACJA I PRZYGOTOWANIE INDYWIDUALNE SZKOLENIE RODZIN Idea i zasady pracy w Kręgu Wsparcia w rodzinie i praca z wolontariuszami Konieczne jest przygotowanie rodzin do wejścia wolontariuszy do ich życia. To trudny moment wpuszczenia obcych osób do swoich domów. Musi to być świadoma i przemyślana decyzja. Już jesteśmy po wstępnych rozmowach z rodzinami i jest zainteresowanie projektem. Odbędą się szkolenia indywidualne dla zdeklarowanych 15 rodzin Idea i zasady pracy w Kręgu Wsparcia w rodzinie i praca z wolontariuszami. Szkolenie będzie przygotowywało rodziny do przyjęcia wolontariuszy w tym mi.in:, co to znaczy wolontariat/wolontariusz; w jaki sposób ułożyć dobrą relację z wolontariuszami; obowiązki rodziny i obowiązki wolontariusza; ułożenie relacji z rodziną i ONI. W czasie zajęć zostanie sporządzony osobisty profil każdego z beneficjentów ONI - jego potrzeb, zainteresowań, pasji w oparciu o informacje z jego życia zebrane od rodziny, pedagogów, nauczycieli, terapeutów z ośrodków/miejsc, w których uczył się/przebywał dotychczas oraz od niego samego oczywiście. Zostaną podpisane z rodziną umowy uczestnictwa. SZKOLENIA DLA WOLONTARIUSZY Praca wolontariacka z osobami z niepełnosprawnością intelektualną, tworzenie Kręgu Wsparcia Po spotkaniu informacyjnym realizatorów projektu z wolontariuszami odbędą się szkolenia dla chętnych wolontariuszy. Szkolenia będą miały na celu: zapoznanie wolontariuszy z projektem Krąg Wsparcia oraz podstawowymi pojęciami i doświadczenia związanymi z niepełnosprawnością intelektualną, obowiązki wolontariusza i obowiązki rodziny, system wsparcia wolontariuszy ze strony organizacji/specjalisty ds. KW ONI, podstawy prawne wolontariatu, zapoznanie z mową wolontariacką. Szkolenie wolontariuszy w zakresie filozofii Kręgu Wsparcia, charakteru niepełnosprawności intelektualnej/metodyki pracy z ONI, rodzinami i środowiskiem lokalnym. Szkolenie będzie trwało 6h dyd. Szkolenie będzie poprowadzone 2 razy na początku i w połowie trwania projektu. SZKOLENIE DLA ORGANIZACJI Tworzenia Kręgu Wsparcia i pracy z wolontariuszami Niezwykle ważne jest przygotowanie do pracy z rodzinami i wolontariuszami organizacji. W każdej organizacji zostanie wybrany specjalista ds. tworzenia Kręgu Wsparcia, ale organizacja musi zapewnić całościowe wsparcie i włączyć system KWONI do swoich regularnych działań. Dlatego na szkoleniu z tworzenia Kręgu Wsparcia będzie uczestniczyć 3 3
osoby z każdej organizacji: specjalista ds. KWONI, lider organizacji i osoba wspierająca. Szkolenie będzie przygotowywało do stworzenia Kręgu Wsparcia wolontarystycznego dla poszczególnej rodziny, zasad wspólnej pracy, pokazywało przypisy prawne i konieczną dokumentację dla wolontariusza, wypracowywało prawa i obowiązki zarówno wolontariusza jak i rodziny. Szkolenie będzie trwało 8h dyd. DZIAŁANIA KRĘGÓW WSPARCIA Dla każdej z 15 rodzin (przy czym wolontariusze zajmować się będą głównie wsparciem osoby z niepełnosprawnością intelektualną) zostanie stworzony Krąg Wsparcia przez. min 3 wolontariuszy którzy zostaną wyłonieni w procesie rekrutacji. Wolontariusze zostaną odpowiednio przygotowani do wsparcia ONI. Czuwał na pracą danego Kręgu Wsparcia będzie specjalista w danej organizacji/placówce. Będzie to prowadzone poza obowiązkami służbowymi. Będzie on w stałym kontakcie z wolontariuszami, służąc pomocą i radą. Będzie organizował regularne spotkania wspierające. Wolontariusze będą pracować przeciętnie 4 godziny w miesiącu każdy. Dodatkowo odbędzie się również 5 sesji (3 h dyd.) wspólnych dla specjalistów i wolontariuszy razem prowadzonych przez ekspertów ds. rodzin i wolontariatu. Każdy Krąg Wsparcia będzie konstruowany w oparciu o zainteresowania, preferencje, potrzeby, umiejętności, np. wspólne działanie, słuchanie muzyki, śpiewanie, basen, spacer, czytanie, pogaduszki, gotowanie, tworzenie (malowanie, lepienie i inne kreatywne działania) również w odniesieniu do ONI z wielorakimi niepełnosprawnościami. Osoby z wieloraką niepełnosprawnością - z powodu swoich ograniczeń, braku możliwości pełnego komunikowania się ze światem - nie mogą czynnie uczestniczyć w wielu obszarach życia. Wyrwanie z monotonii dnia codziennego, uczestniczenie w najprostszych nawet czynnościach (gotowanie, wycieczka po zakupy - na bazar itd.) jest dla nich atrakcją. Zadanie to może to być realizowane przez wolontariat indywidualny, ale również np. wolontariat rodzinny - cała rodzina podejmuje się zorganizowania czasu (w sposób regularny, stały) dla beneficjenta ONI. Na przykład w weekendy rodziny które lubią spacerować, robić wycieczki, chodzić na koncerty plenerowe, robić pikniki, grać w różne gry na działce, śpiewać, żeglować, muzykować mogą włączyć ONI do weekedowych aktywności. Każdy z rodziny może zaoferować coś od siebie osobie z niepełnosprawnością intelektualną, zmobilizować do aktywności - ona zaś czuje się włączona w życie społeczne, akceptowana. W przypadku osób z wieloraką niepełnosprawnością połączoną ze znacznym/głębokim stopniem niepełnosprawności intelektualnej trudno czasem mówić o pasjach/zainteresowaniach, raczej o preferencjach (co przynosi ON radość, co sprawia że czuje się szczęśliwa), kontakcie z ludźmi i wyjściu z zamkniętego kręgu izolacji społecznej. 4
Od początku projektu organizacje zobowiążą się do kontynuowania wsparcia dla działań Kręgów Wsparcia w rodzinach. PORADNIK Istotnym elementem projektu będzie wydanie poradnika "Krąg wsparcia". Autor pozycji wyraził zgodę na jego przetłumaczenie i wykorzystanie metody wsparcia osób niepełnosprawnych na polskim gruncie. Książka Safe and secure six steps for good life for people with disabilities autorstwa Ala Etmanskiego jest opisem projektu realizowanego w Kanadzie przez Stowarzyszenie PLAN ( Planeed Lifetime Advocacy Network). Książka oparta jest o osobiste doświadczenia osób i rodzin, które myśląc o przyszłości niepełnosprawnego często dorosłego dziecka zbudowały własną wizję niezależnego, twórczego życia w formie Osobistego Planu na Przyszłość, praktyczne rady jak zbudować plan są zawarte w kilku kwestionariuszach zawierających uniwersalne wskazówki i pytania o istotę udanego życia, o warunki jakie powinny być spełnione aby życie mogło być uznane za szczęśliwe. Odpowiadając na szereg pytań rodziny mogą sobie uświadomić własne priorytety a także uzmysłowić rolę innych ludzi w przyjętym jako projekt udanego życia planie. To właśnie rola innych ludzi w udanym życiu jest jak dowiedli autorzy jest kluczowa. Książka pokazuje w jaki sposób można animować lokalne środowiska do współdziałania przy kreacji rzeczywistości przyjaznej ONI. Stąd wynika konieczność wydania tej pozycji w ramach FIO gdyż odnosi się bezpośrednio zaangażowania obywatelskiej aktywności we włączeniu ONI w nurt życia społecznego. Książka będzie uzupełniona o informacje dostosowujące działania do polskich realiach. Książka liczy ok. 200 stron. PODSUMOWANIE I PROMOCJA W ramach podsumowania i promocji projektu KWONI zorganizowane zostanie seminarium. Głównym celem będzie podzielenie się doświadczeniami z projektu, prezentacja uczestników projektu zarówno ze strony organizacji, rodzin, osób niepełnosprawnych intelektualnie i wolontariuszy. Na seminarium będzie też prezentowana i rozdawana książka Krąg wsparcia. 5