Przepisy o ochronie przyrody Paulina Kupczyk kancelaria Ochrona Środowiska i działalno inwestycyjna Konsulting Szkolenie Interwencje ekologiczne w obronie ostoi Natura 2000 w ramach projektu Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków Ekointerwencje zwiększanie zaangażowania społeczeństwa w ochronę obszarów Natura 2000
Dyrektywa ptasia
Stosowanie Artykuł 1. 1. Niniejsza dyrektywa odnosi się do ochrony wszystkich gatunków ptactwa występujących naturalnie w stanie dzikim na europejskim terytorium Państw Członkowskich, do którego stosuje się Traktat. Obejmuje ona ochronę, gospodarowanie oraz kontrolę tych gatunków i ustanawia reguły ich eksploatacji. 2. Niniejszą dyrektywę stosuje się do ptactwa, ich jaj, gniazd i naturalnych siedlisk. 3. Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do Grenlandii.
Ochrona obszarowa obowiązek wyznaczenia obszarów ptasich art. 4 ust. 1 dyrektywy ptasiej, podstawa wyznaczenia kryteria ornitologiczne, od dnia ich wyznaczenia chronione na podstawie art. 7 dyrektywy siedliskowej (odpowiednie stosowanie art. 6 ust. 2-4 dyrektywy siedliskowej), obszary potencjalne i projektowane chronione w oparciu o art. 4 ust. 4 dyrektywy ptasiej.
Art. 4 ust. 4 dyrektywy ptasiej W odniesieniu do obszarów ochrony, określonych w ust. 1 i 2, Państwa Członkowskie podejmują właściwe kroki w celu uniknięcia powstawania zanieczyszczenia lub pogorszenia warunków naturalnych siedlisk lub jakichkolwiek zakłóceń wpływających na ptactwo, o ile będą mieć one znaczenie w odniesieniu do celów niniejszego artykułu. Państwa Członkowskie dążą również do uniknięcia powstawania zanieczyszczenia lub pogorszenia warunków naturalnych siedlisk poza tymi obszarami ochrony.
Ochrona gatunkowa ptaków system powszechnej ochrony ptaków niezależny od ochrony obszarowej, system ten składa się z: zakazów, odstępstw od tych zakazów, dopuszczalne polowanie na niektóre gatunki (wymienione w załączniku II) ale poza sezonem lęgowym! państwo członkowskie ma obowiązek zapewnienia właściwej implementacji tego systemu do prawa krajowego.
Zakazy w ramach systemu ochrony gatunkowej - umyślnego zabijania lub chwytania jakimikolwiek metodami; - umyślnego niszczenia lub uszkadzania gniazd i jaj lub usuwania gniazd; - wybierania jaj dziko występujących oraz zatrzymania tych jaj, nawet gdy są puste; - umyślnego płoszenia ptaków, szczególnie w okresie lęgowym i wychowu młodych, jeśli mogłoby to mieć znaczenie w odniesieniu do celów dyrektywy; - przetrzymywania ptactwa należącego do gatunków, na których polowanie i któych chwytanie jest zabronione. - sprzedaży, transportu w celu sprzedaży, przetrzymywania w celu sprzedaży oraz oferowania do sprzedaży żywych lub martwych ptaków, jak również wszelkich łatwo rozpoznawalnych części lub produktów otrzymanych z tych ptaków.
Odstępstwa od zakazów generalne Jeśli nie ma innego zadowalającego rozwiązania w interesie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego, w interesie bezpieczeństwa lotniczego, w celu zapobiegania poważnym szkodom w odniesieniu do zbóż, inwentarza żywego, lasów, rybołówstwa i wody, w celu ochrony flory i fauny; do celów badań i nauczania, repopulacji lub ponownego wprowadzania oraz dla wylęgu niezbędnego do powyższych celów. Katalog zamknięty!!!
Odstępstwa od zakazów indywidualne Jeżeli nie ma innego zadowalającego rozwiązania Poniższe warunki muszą być spełnione łącznie: w celu zezwolenia na: chwytanie, przetrzymywanie, inne legalne wykorzystywanie, przy zachowaniu ściśle nadzorowanych warunków, na zasadach selektywnych, niektórych ptaków, w małych ilościach (wytyczne KE: za małe ilości należy uznać dowolny odłów równy około 1 % rocznej śmiertelności gatunku, na który można polować).
Odstępstwa muszą określać: gatunki, do których odstępstwa mają zastosowanie, dozwolone środki, sposoby lub metody chwytania lub zabijania, warunki ryzyka oraz okoliczności czasu i miejsca, w przypadku których takie odstępstwa mogą być przyznane, organ uprawniony do stwierdzania, że wymagane warunki zostały spełnione, oraz do decydowania, jakie środki, sposoby lub metody mogą być wykorzystywane, w ramach jakich limitów i przez kogo, kontrole, jakie będą przeprowadzone.
Dyrektywa siedliskowa
Tą dyrektywą są chronione gatunki roślin i zwierząt: zagrożone wyginięciem lub narażone, endemiczne lub rzadkie, związane ze specyficznymi siedliskami, typy tych specyficznych siedlisk są wskazane w załączniku I dyrektywy - ich ochrona wymaga utworzenia specjalnego obszaru ochrony (SOO), kryteria wyboru terenów jako SOO określa załącznik III Dyrektywy
Dyrektywa wprowadza: ochronę obszarową siedlisk i gatunków zwierząt wskazanych w załącznikach I i II dyrektywy, system ścisłej ochrony gatunkowej zwierząt i roślin wymienionych w załączniku IV dyrektywy. Systemy te obowiązują niezależnie od siebie!
Wyznaczanie obszarów N2000: podstawą wyznaczenia są jedynie kryteria naukowe, najważniejsze dane o położeniu i powierzchni obszaru, występujących typach siedlisk, gatunkach naturowych i ich liczebności lub reprezentatywności w skali kraju, wartości przyrodniczej i zagrożeniach zawierają Standardowe Formularze Danych (SFD), każde z państw musi zaproponować określoną liczbę siedlisk, dyrektywa nie określa sposobów ochrony siedlisk i gatunków, byle był zachowany właściwy stan ochrony.
Właściwy stan ochrony oznacza: W odniesieniu do siedliska przyrodniczego (art. 1 pkt e): naturalny jego zasięg nie zmniejsza się; zachowuje ono specyficzną strukturę i swoje funkcje ekologiczne; stan zachowania typowych dla niego gatunków jest właściwy. W odniesieniu do gatunków oznacza natomiast, że (art. 1 pkt i): zachowana zostaje liczebność populacji, gwarantująca jej utrzymanie się w biocenozie przez dłuższy czas; naturalny zasięg gatunku nie zmniejsza się; pozostaje zachowana wystarczająco duża powierzchnia siedliska gatunku
Art. 6 ust. 2: 2. Państwa Członkowskie podejmują odpowiednie działania w celu uniknięcia na specjalnych obszarach ochrony pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, jak również w celu uniknięcia niepokojenia gatunków, dla których zostały wyznaczone takie obszary, o ile to niepokojenie może mieć znaczenie w stosunku do celów niniejszej dyrektywy.
Obowiązek ochrony obszarów N2000 przed pogorszeniami i zakłóceniami (1) pogorszenie stanu siedliska - powierzchnia zajmowana przez to siedlisko ulegnie zmniejszeniu lub specyficzna struktura i funkcje konieczne dla długofalowego zachowania siedliska lub też korzystny stan ochrony typowych gatunków powiązanych z siedliskiem uległy pogorszeniu w porównaniu ze stanem wyjściowym. W takiej ocenie bierze się pod uwagę znaczenie danego obszaru dla spójności sieci, zakłócenie funkcjonowania gatunku- dane o liczebności populacji dla tego obszaru pokazują, że ten gatunek nie może stanowić już dłużej jego żywotnego elementu w porównaniu do sytuacji wyjściowej. W takiej ocenie bierze się pod uwagę jego znaczenie dla spójności sieci.
Obowiązek ochrony obszarów N2000 przed pogorszeniami i zakłóceniami (2) nie jest ograniczony do czynności zamierzonych, może obejmować jakiekolwiek przypadkowe zdarzenia, jak. powódź, pożar itp. tak długo, jak długo zdarzenia te są przewidywalne, dotyczy też ochrony przed pogorszeniami i zakłóceniami będącymi skutkiem procesów naturalnych, pogorszenie i zakłócenie oceniane jest w stosunku do stanu ochrony gatunków i siedlisk objętych ochroną, zachowanie właściwego stanu ochrony oceniane względem początkowych danych wpisanych w SDF w momencie, kiedy dany obszar został zgłoszony.
Ochrona gatunkowa system ścisłej ochrony gatunkowej zwierząt z załącznika IV i roślin z załącznika IV, obowiązek wprowadzenia monitoringu stanu gatunków (inaczej trudności z wdrożeniem systemu), obowiązek wprowadzenia systemu przypadkowego chwytania i zabijania zwierząt, składa się na niego system: zakazów, odstępstw.
Zakazy odnoszą się do wszystkich etapów życia zwierząt - jakichkolwiek form celowego chwytania lub zabijania okazów tych gatunków dziko występujących, - celowego niepokojenia tych gatunków, w szczególności podczas okresu rozrodu, wychowu młodych, snu zimowego i migracji, - celowego niszczenia lub wybierania jaj, - pogarszania stanu lub niszczenia terenów rozrodu lub odpoczynku, - przetrzymywania, transportu, sprzedaży lub wymiany oraz oferowania do sprzedaży lub wymiany okazów pozyskanych ze stanu dzikiego, z wyjątkiem tych pozyskanych legalnie przed wprowadzeniem w życie dyrektywy.
Zakazy odnoszą się do wszystkich stadiów biologicznego cyklu roślin - celowego zrywania, zbierania, ścinania, wyrywania lub niszczenia roślin tych gatunków w ich naturalnym zasięgu, dziko występujących; - przetrzymywania, transportu, sprzedaży lub wymiany oraz oferowania do sprzedaży lub wymiany okazów tych gatunków pozyskanych ze stanu dzikiego, z wyjątkiem okazów pozyskanych legalnie przed wprowadzeniem w życie dyrektywy.
Odstępstwa: nie ma zadowalającej alternatywy, a odstępstwo nie jest szkodliwe dla zachowania populacji danych gatunków we właściwym stanie ochrony w ich naturalnym zasięgu, w interesie ochrony dzikiej fauny i flory oraz ochrony siedlisk przyrodniczych; aby zapobiec poważnym szkodom, w szczególności w odniesieniu do upraw, zwierząt gospodarskich, lasów, połowów ryb, wód oraz innych rodzajów własności; w interesie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego lub z innych powodów o charakterze zasadniczym wynikających z nadrzędnego interesu publicznego, w tym z powodów o charakterze społecznym lub gospodarczym oraz powodów związanych z korzystnymi skutkami o podstawowym znaczeniu dla środowiska; do celów związanych z badaniami i edukacją, z odbudową populacji i ponownym wprowadzeniem określonych gatunków oraz dla koniecznych do tych celów działań reprodukcyjnych, włączając w to sztuczne rozmnażanie roślin.
Odstępstwa (2) nie ma zadowalającej alternatywy, a odstępstwo nie jest szkodliwe dla zachowania populacji danych gatunków we właściwym stanie ochrony w ich naturalnym zasięgu, aby umożliwićl w ściśle nadzorowanych warunkach, w sposób wybiórczy, w ograniczonym stopniu, w ograniczonej liczbie określonej przez właściwe władze krajowe pozyskiwanie lub przetrzymywanie niektórych okazów gatunków wymienionych w załączniku IV.
Dziękuję za uwagę! kupczyk.paulina@gmail.com Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko oraz ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.