Aby calkowicie wylaczyc system TIPES, nalezy odlaczyc czytnik od sieci zasilajacej.

1 Gratulujemy! Zakupiliscie Panstwo jeden z najbardziej zaawansowanych systemów identyfikacji golebi i lotów w czasie rzeczywistym dostepnych na rynku. TIPES to latwy w uzyciu system umozliwiajacy dokladny i automatyczny pomiar osiagniec golebi w lotach. Oczywiscie chcieliby Panstwo móc od razu skorzystac ze sprzetu, ale przedtem warto zaznajomic sie z niniejszym podrecznikiem. Po zapoznaniu sie z funkcjami systemu TIPES niezawodne dzialanie sprzetu jest gwarantowane. Podczas rozpakowywania pudelek prosimy o sprawdzenie, czy system TIPES jest kompletny. Nalezy sie upewnic, czy w pudelkach nie pozostaly zadne elementy. Pudelka TIPES nalezy zachowac dla potrzeb transportu lub przechowywania w przyszlosci. Informacje zawarte w niniejszym podreczniku dotycza równiez modeli TIPES Professional i TIPES Junior. Róznice miedzy modelami Junior i Professional zostaly zaznaczone. Spis tresci 1 Wstep... 2 1.1 Instrukcja bezpieczenstwa i srodki ostroznosci... 2 1.2 Elementy systemu TIPES... 4 1.2.1 Obraczka TIPES... 4 1.2.2 Antena... 4 1.2.3 Czytnik... 4 1.2.4 Uklad sterowania... 7 2 Uruchamianie systemu TIPES... 8 2.1 Instalacja anteny... 8 2.2 Podlaczanie systemu TIPES... 8 3 Dzialanie systemu TIPES... 11 3.1 Rejestracja... 11 3.2 Przyporzadkowywanie... 13 3.3 Koszowanie... 14 3.4 Wymazywanie... 17 3.5 Drukowanie... 18 3.5.1 Wydruk danych dotyczacych lotu... 19 3.6 Nominacja... 21 3.7 Komunikacja z komputerem PC... 22 3.7.1 Przesylanie danych o hodowcach... 22 3.7.2 Przesylanie tabeli przyporzadkowania... 23 3.7.3 Przesylanie i wymazywanie punktów uwolnienia... 23 3.7.4 Programowanie zmiany czasu letniego/zimowego i zmiana czasu... 24 3.8 Test samoczynny... 24 4 Zapytaj Dr. TIPES a, zanim wezwiesz pomoc... 26 4.1 Kontrola i wymiana bezpieczników... 27 5 Dane techniczne... 29 6 Warunki gwarancji... 30 7 Indeks... 31

2 1 Wstep System TIPES oparto na najnowszych osiagnieciach technologii radiowej i komputerowej. Moze on zapewnic róznorakie korzysci zarówno uzytkownikowi, jak i jego stowarzyszeniu. TIPES zapewnia: automatyczna identyfikacje golebi do 445 ptaków automatyczne koszowanie oraz pomiar czasu maks. 350 ptaków mozliwosc zaprogramowania do 30 punktów uwolnienia wydruk formularza zgloszeniowego oraz pomiaru czasu na drukarce podlaczanej szeregowo (uzytkownicy systemu TIPES Professional maja mozliwosc drukowania w domu) automatyczne ustawienie zegara w oparciu o czas satelitarny w klubie oraz automatyczna regulacje czasu dla warunków lokalnych wejscie dla 12-woltowego zasilania zapasowego z automatycznym przelacznikiem na wypadek przerwy w dostawie zasilania (nie dotyczy systemu TIPES Junior ) 1.1 Instrukcja bezpieczenstwa i srodki ostroznosci Producent nie ponosi odpowiedzialnosci za jakiekolwiek szkody poniesione wskutek uzycia systemu TIPES niezgodnie z ponizszymi instrukcjami bezpieczenstwa. Najpierw nalezy sprawdzic, czy napiecie zasilania jest takie same, jak napiecie wskazane na tabliczce na spodzie czytnika TIPES. System TIPES nie zawiera czesci, które moga byc naprawiane przez uzytkownika. Kazda próba otwarcia elementów systemu TIPES bedzie widoczna, poniewaz elementy te sa zaplombowane. Prosimy zwrócic uwage, ze przez zniszczenie plomb wszystkie dane dotyczace lotu zostaja uniewaznione. Elementy systemu moga otwierac tylko upowaznieni TIPES pracownicy serwisu. Informacje na temat ustawiania systemu znajduja sie w niniejszym podreczniku oraz instrukcjach montazu anteny. Informacje na temat ustawiania edytora lotów mozna znalezc w podreczniku obslugi modulu glównego. Aby calkowicie wylaczyc system TIPES, nalezy odlaczyc czytnik od sieci zasilajacej. Nalezy zapewnic swobodna cyrkulacje powietrza przez otwory w czesci górnej i spodniej czytnika. Czytnik i uklad sterowania oraz wszystkie zlacza nalezy chronic przed deszczem i wilgocia. Nie wolno dopuscic do utworzenia sie kaluzy wokól anteny w czasie deszczu. Instalujac antene nalezy zapewnic wlasciwe odprowadzenie wody. Czytnik i uklad sterowania nie moga znajdowac sie w poblizu zródel ciepla, takich jak grzejniki itp. Czytnika i ukladu sterowania nalezy uzywac tylko wewnatrz budynków. Nie nalezy ich uzywac bezposrednio po przeniesieniu z chlodnego do cieplego miejsca. W takiej sytuacji nalezy przed wlaczeniem odczekac przynajmniej 60 minut. Wszelkie zmiany w systemie TIPES lub dotyczace jego elementu wymagaja wyraznego pisemnego zatwierdzenia wystawionego przez producenta.

Modyfikacja dokonana bez upowaznienia znosi waznosc ogólnej umowy o eksploatacji urzadzenia. 3

4 1.2 Elementy systemu TIPES Przyjrzyjmy sie teraz blizej elementom systemu TIPES. Niniejszy krótki przeglad zawiera informacje na temat roli kazdego elementu, aby ulatwic zrozumienie zasady dzialania systemu. 1.2.1 Obraczka TIPES Oprócz normalnej obraczki, kazdy golab wykryty i zidentyfikowany w systemie TIPES musi miec zalozona obraczke TIPES. Ta bardzo lekka obraczka z tworzywa sztucznego jest wyposazona w elektroniczny uklad identyfikacji przesylajacy numer obraczki elektronicznej do pulapki elektronicznej. Numer obraczki elektronicznej umozliwia zidentyfikowanie przez system TIPES kazdego wchodzcego golebia przez antene. Producent gwarantuje, ze kazda obraczka elektroniczna na swiecie ma swój unikalny numer. Ponadto czarna obraczka TIPES (typ 400 lub 500) jest wyposazona w specjalny uklad przeciwdezorientujacy. Przed kazdym lotem, kiedy golebie sa koszowane za pomoca modulu glównego (modul edytora lotów), w elektronicznym ukladzie obraczki zostanie wygenerowany losowy numer, który jest sprawdzany ponownie w momencie wykrycia wracajacego golebia przez antene. 1.2.2 Antena Pulapka elektroniczna umozliwia automatyczne wykrywanie obraczek TIPES. Antena jest zasilana automatycznie z czytnika. Golebie szybko sie do niej przyzwyczaja. Beda one wlatywaly przez nia na poddasze, gdy naucza sie, ze po locie nie sa juz lapane. Instrukcje montowania pulapki zawieraja informacje na temat wlasciwych ustawien oraz instalacji. 1.2.3 Czytnik Czytnik (Professional) jest wyposazony w system zasilania sterowany wylacznikiem i generuje wszystkie rodzaje napiecia konieczne do zasilania pulapki (pulapek) oraz ukladu sterowania. Czytnik (Junior) jest zasilany zewnetrznie; generowane sa wszystkie rodzaje napiecia konieczne do zasilania anteny oraz ukladu sterowania. Numery obraczek elektronicznych wykryte przez antene sa przesylane do czytnika poprzez przewód anteny podlaczony do wejsc anteny z tylu czytnika. Dane te sa natychmiast przesylane do ukladu sterowania, który nalezy podlaczyc do odpowiedniego zlacza z przodu czytnika. Uwaga: Podlaczenie ponad trzech anten do czytnika wymaga zastosowania systemu TIPES -SUPRA, który umozliwia podlaczenie maks. pieciu anten do czytnika. Uzywajac wiekszej liczby systemów TIPES - SUPRA mozna zwiekszyc liczbe anten do 18! Wiecej informacji na ten temat mozna uzyskac u dystrybutora. Zlacze zegara radiowego umieszczonego z tylu czytnika uzywane jest tylko w Niemczech, Austrii, Szwajcarii i Danii. Zegar wewnetrzny niniejszego ukladu sterowania TIPES bedzie regulowany przez modul glówny przy zakoszowaniu

golebi. 5

6 zlacze drukarki podlaczanej szeregowo lub komputera osobistego (interfejs RS 232) zlacze ukladu sterowania Glówny wylacznik zasilania wskazniki zasilania: czerwone swiatlo wskazuje zasilanie sieciowe, zólte swiatlo wskazuje zasilanie z baterii lub akumulatora 12V Strona przednia czytnika Uwaga: Czytnik TIPES Junior zawiera zlacze ukladu sterowania tylkoz przodu. zlacza dla maks. 3 pulapek zlacze dla zegara radiowego - nieuzywane zlacze sieci zasilajacej ze zintegrowanym uchwytem T3.5AL250V T700mAL250V zlacze baterii lub akumulatora 12V Strona tylna czytnika uchwyt bezpiecznikowy dla zasilania 12V z baterii lub akumulatora Uwaga: Czytnik TIPES Junior nie zawiera zlacza wejscia zasilania sieciowego z tylu. Zewnetrzne zródlo zasilania nalezy podlaczyc do zlacza 12V.

1.2.4 Uklad sterowania Uklad sterowania zawiera specjalny panel komputerowy zaprojektowany do przetwarzania i przechowywania danych o golebiach i czasie przylotów w celu generowania list rankingowych oraz umozliwienia komunikacji z komputerem osobistym (poprzez czytnik lub modul glówny). Oprócz tego uklad sterowania stanowi terminal do wprowadzania nominacji golebi. 7 zlacze zasilania 12V zlacze kabla laczacego wzajemnie z czytnikiem wyswie tlacz przyciski numerycz ne przycisk ESCAPE kursory góra/dól przycisk INFO przycisk SETTING przycisk NOMINATION przycisk SHIFT podswietlenie wyswietlacza WL/WYL przycisk ENTER TIME Czesc przednia ukladu sterowania Uklad sterowania moze byc uzywany bez czytnika. Potrzebne jest wówczas zasilanie 12 V ze standardowym zlaczem okreznym. Do uzytku wylacznie z zasilaniem pradem stalym UL, zatwierdzonym w Kanadzie jako kl. 2, 12 V, 500 ma.

8 2 Uruchamianie systemu TIPES Celem niniejszego rozdzialu jest pomoc w instalacji systemu TIPES i jego wlasciwym ustawieniu. 2.1 Instalacja anteny Montowanie anteny poczwórnej zostalo opisane w instrukcjach montazu. Prawidlowy montaz stopera i przegród zapewnia najlepsza wydajnosc wykrywania golebi. Obecnosc przedmiotów metalowych (nie dotyczy czesci malych, takich jak sruby czy gwozdzie) do 20 centymetrów pod dnem pulapki wplynie negatywnie na jakosc wykrywania. Anteny TIPES sa dostepne z kablami o róznej dlugosci. Jednak jesli okaze sie potrzebny kabel przedluzajacy, nalezy skontaktowac sie z dystrybutorem systemu TIPES, który zamówi dowolny model specjalny. Prosimy zwrócic uwage, ze dlugosc kabla do anteny lacznie z przedluzeniem nie moze przekraczac 25 metrów ze wzgledu na spadek zasilania w dlugich kablach. W celu zachowania zgodnosci z przepisami FCC minimalny odstep miedzy dwiema zainstalowanymi antenami ustalono na co najmniej 3 metry. 2.2 Podlaczanie systemu TIPES Przed wlaczeniem czytnika nalezy podlaczyc wszystkie kable. Kabel (kable) antny nalezy podlaczyc do odpowiedniego zlacza (zlaczy) (symbol antny) z tylu czytnika. Mozna podlaczyc maks. trzy antny. Aby uzyc akumulatora 12 V, nalezy podlaczyc odpowiedni czarny kabel do (kwadratowego) zlacza wejsciowego 12 V z tylu czytnika. Aby skorzystac z zasilania sieciowego 110 240 V, nalezy podlaczyc czarny kabel zasilajacy do odpowiedniego zlacza z tylu czytnika. Uwaga: System Junior moze byc zasilany tylko za pomoca zasilacza 12 V lub akumulatora 12 V. Jesli uzywane jest zarówno zródlo zasilania 12 V, jak i zasilanie 110 240 V, wówczas system TIPES bedzie korzystac z zasilania 110 240 V, chyba ze zostanie wymuszone przelaczenie na zasilanie 12 V w przypadku przerwy w dostawie zasilania. Teraz mozna podlaczyc uklad sterowania do czytnika. Mniejsze zlacze szarego kabla sprzegajacego nalezy podlaczyc do wlasciwej wtyczki (symbol ukladu sterowania) z przodu czytnika. Wtyczka na drugim koncu pasuje do zlacza ukladu sterowania.

9 Do czytnika (symbol drukarki/komputera osobistego z przodu czytnika) mozna równiez podlaczyc drukarke z interfejsem szeregowym (RS 232). Uwaga: Czytnik Junior nie jest wyposazony w interfejs drukarki/komputera PC. Kazde zlacze oprócz zlacza zasilania sieciowego ma sruby mocujace. Aby zamocowac zlacza, nalezy przekrecic wszystkie sruby w prawo. Pozycja ta pozwala uniknac uszkodzen polaczen oraz gwarantuje niezawodne dzialanie sprzetu. trap 1 trap 2 trap 3 12-volts II mains power cable serial printer reading unit control unit Interconnection diagram Teraz nalezy wlaczyc przelacznik czytnika! Natychmiast daje sie slyszec dzwiek z ukladu sterowania. Na wyswietlaczu modulu widoczny bedzie przez kilka sekund numer wersji oprogramowania, a nastepnie pojawi sie menu glówne:

10 ****** MENU ******* >REJESTR. DRUK./PC ZAKOSZOW. WYMAZANIE PRZYPORZ. SAMOTEST W menu dostepne jest szesc mozliwych wyborów dla róznych funkcji. Obsluga systemu TIPES zostala szczególowo opisana w rozdziale 3.

11 3 Dzialanie systemu TIPES W tym rozdziale zawarte sa informacje na temat przydatnosci systemu TIPES przed, podczas oraz po lotach golebi. W przypadku watpliwosci odnosnie wprowadzania danych wystarczy po prostu wylaczyc czytnik. Po ponownym wlaczeniu automatycznie pojawi sie menu glówne zawierajace szczególowe opisy kolejnych czynnosci. Dane sa zapamietywane nawet po wylaczeniu czytnika. Uwaga: Jesli uzywany jest system Junior, po pojawieniu sie komunikatu wylacz czytnik nalezy odlaczyc zasilanie sieciowe. 3.1 Rejestracja Opis menu glównego: 1 ****** MENU ******* >REJESTR. DRUK./PC ZAKOSZOW. WYMAZANIE PRZYPORZ. SAMOTEST 2 *** REJESTRACJA *** 08/22/1995 13:34:22 PRZYCISK o RECZNE USTAWIENIE CZASU 3 *** REJESTRACJA *** Data : / / Czas : : - Wprowadz date/godzine - Przesun kursor do REJESTR. przyciskami?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (enter) Pojawi sie rzeczywista data oraz czas Przytrzymaj przycisk (kolo) przez 5 sekund, jesli chcesz zmienic ustawienie zegara wewnetrznego. Wprowaz date i czas poruszajac kursorem za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (enter) Reczna regulacja czasu jest niedostepna w menu, jesli zakoszowane golebie sa wprowadzone do pamieci dla celów cwiczeniowych. Zegar wewnetrzny ukladu sterowania zostanie ustawiony automatycznie podczas koszowania dla potrzeb oficjalnego lotu. 4 *** REJESTRACJA *** 08/22/1995 13:34:22 GOTOWY! System TIPES jest gotowy do rejestracji - *** REJESTRACJA ***!!! BLAD!!! BRAK LUB NIEPR. PULA PKA! Upewnij sie, czy co najmniej jedna antena jest podlaczona do czytnika. W przeciwnym razie rejestracja nie bedzie mozliwa. PULAPKA=ANTENA

12 Po wykryciu golebia na wyswietlaczu pojawi sie czas i data przylotu: data licznik golebi ze zmierzonym czasem *** REJESTRACJA *** 08/22/1995 13:34:22 PL002 B95.1234567 Sidney 22/13:34:10 punkt uwolnienia dzien/czas przybycia czas rzeczywisty numer klubu Jesli zarejestrowany golab nie zostal wczesniej przyporzadkowany, wlasciwy numer klubu jest nieznany dla ukladu sterowania i wyswietlany jest tylko numer elektroniczny obraczki TIPES, np.: EL39A52C01. Przyporzadkowanie patrz rozdzial 3.2. W czasie trwania lotów mozna wywolac liczbe dotychczas zarejestrowanych golebi: nalezy wykonac kroki 5 7 5 *** REJESTRACJA *** 08/22/1995 13:34:22 PL 016 B95.1234567 Sidney 6 * INFO REJESTRACJA ** Sidney 039/004 Paris 012/012 New York 055/000 7 * INFO REJESTRACJA ** New York 055/000 NIEZNANE 000/002 --- KONIEC --- Nacisnij przycisk * (gwiazdka) Lot z Sidney: 4 golebie zarejestrowane dotychczas, 39 golebi zakoszowanych Lot z Paryza: Wszystkie 12 golebi zostalo zarejestrowanych Lot z Nowego Jorku: 55 golebi zakoszowanych, przybylo 0. Przewin tabele za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk # (escape), aby opuscic ten ekran lub poczekaj 15 sekund W linii NIEZNANE widoczna jest liczba zarejestrowanych golebi, które nie zostaly zakoszowane. Jesli w czasie trwania lotu zostanie przeprowadzony lot cwiczebny, golebie biorace udzial w takim locie zostana zarejestrowane jako NIEZNANE. Tryb rejestracji mozna opuscic tylko przez wylaczenie czytnika (ze wzgledu na bezpieczenstwo uzytkownika).

13 3.2 Przyporzadkowywanie Numery elektroniczne wszystkich obraczek TIPES zalozonych golebiom musza byc znane dla ukladu sterowania. Uklad sterowania moze przechowywac tabele przeliczeniowa ze wszystkimi numerami klubu golebi oraz pasujacymi numerami elektronicznymi obraczek TIPES. Dzieki tej tabeli system TIPES bedzie zawsze wyswietlal numery klubu znane uzytkownikowi. Oto w jaki sposób uklad sterowania uczy sie tych numerów: Do przyporzadkowywania nalezy uzywac modulu glównego! Nalezy sie upewnic, czy modul glówny jest podlaczony do komputera osobistego przez interfejs PC. Szczególowe instrukcje dotyczace ustawien mozna znalezc w podreczniku obslugi modulu glównego (modul edytora lotów). Nalezy uruchomic oprogramowanie zarzadzajace i wybrac tryb przyporzadkowywania. Patrz podrecznik obslugi oprogramowania zarzadzajacego. Uklad sterowania nalezy podlaczyc do modulu glównego. 8 ****** MENU ******* REJESTR. DRUK./PC ZAKOSZOW. WYMAZANIE >PRZYPORZ. SAMOTEST 9 ***** PRZYPORZ. ****** GOTOWY! Przesun kursor do PRZYPORZ. za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (enter) Modul glówny jest teraz aktywny. Komunikat GOTOWY zniknie po kilku sekundach. - ***** PRZYPORZ. ****** BLAD : UZYJ MODULU GLÓWNEGO DO PRZYPORZADKOWANIA! Upewnij sie, czy modul glówny jest podlaczony do ukladu sterowania. Kazdy zarejestrowany golab pojawi sie teraz na wyswietlaczu ze swoim numerem elektronicznym: 10 ***** PRZYPORZ. ****** EL 3904ABC9 Po wprowadzeniu polecenia Przyporzadkowanie numer natychmiast zniknie z wyswietlacza i pojawi sie na ekranie komputera. Tam zostanie dopasowany w tabeli przeliczeniowej do numeru klubu (obraczka metalowa) wybranego wstepnie przez operatora komputera PC.

14 Po przyporzadkowaniu wszystkich golebi nalezy odlaczyc uklad sterowania od modulu glównego. Tabela przeliczeniowa musi teraz zostac skopiowana do ukladu sterowania. Podlacz uklad sterowania ponownie i przeczytaj informacje na temat przesylania danych w rozdziale 3.7. 3.3 Koszowanie W niniejszym rozdziale opisano rejestracje golebi za pomoca modulu glównego. Podczas procedury koszowania zegar wewnetrzny ukladu sterowania jest nastawiany automatycznie z poziomu modulu glównego. Sygnal czasu jest wysylany z satelitów globalnego systemu pozycjonowania (GPS) dzialajacego na calym swiecie. Do koszowania nalezy uzywac modulu glównego! Nalezy sie upewnic, czy (GPS) odbiornik sygnalu czasu jest podlaczony do modulu glównego. Uklad sterowania nalezy podlaczyc do modulu glównego. 11 ****** MENU ******* REJESTR. DRUK./PC >ZAKOSZOW. WYMAZANIE PRZYPORZ. SAMOTEST 12 **** ZAKOSZOWANIE ***** SYGNALCZASU JAKOSC WYKRYWANIA POZIOM (2) Szukanie satelitów zajmuje kilka minut. Najlepsze wyniki osiaga sie na otwartej przestrzeni. Betonowe sciany i budynki oslabiaja sygnaly radiowe. Przesun kursor do ZAKOSZOW. za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (enter) System TIPES szuka sygnalów satelitarnych. System GPS wymaga sygnalów z 4 satelitów. Jesli liczba wykrytych satelitów nie osiagnie tej wartosci, nalezy poruszac antena odbiornika sygnalu czasu. Regulacja czasu rozpocznie sie automatycznie, jesli zegar wewnetrzny modulu glównego nie byl nastawiany w ciagu ostatnich 24 godzin. Zwykle pierwszy uklad sterowania podlaczony do modulu glównego rozpocznie szukanie satelity GPS po wybraniu trybu koszowania. Zegar wewnetrzny kazdego nastepnego ukladu sterowania zostanie nastepnie ustawiony automatycznie wedlug zegara modulu glównego. Szukanie satelitów mozna pominac, jesli system GPS zostal podlaczony do modulu glównego kilka minut przed podlaczeniem pierwszego ukladu sterowania w celu koszowania. Szukanie satelitów moglo sie do tej pory zakonczyc.

- **** ZAKOSZOWANIE ***** BLAD: BRAK ODPOWIEDZI Z ODBIORNIKA 15 Upewnij sie, czy odbiornik sygnalu czasu (zegar radiowy lub system GPS) jest podlaczony do modulu glównego. Wylacz modul glowny i rozpocznij ponownie od kroku 11.

16 13 **** ZAKOSZOWANIE ***** PTAKI NOM. Amsterdam >Le Mans Kassel -WYBIERZ- Wybór funkcji PTAKI NOM. jest w tym trybie niemozliwy! 14 **** ZAKOSZOWANIE ***** 07/20/1995 18:25:35 Le Mans 15 **** ZAKOSZOWANIE ***** 07/20/1995 18:25:35 NR007 B93.4572609 Le Mans - **** ZAKOSZOWANIE ***** 20.07.95 18:25:59 NIE MOZNA ZNALEZC GOL.! - **** ZAKOSZOWANIE ***** GOLAB 01564.93.0895 JUZ ZAKOSZOWANY NA LOT New York Przesun kursor za pomoca przycisków?? (góra/dól) na wybrany lot Nacisnij przycisk (enter) Nacisnij równoczesnie przycisk (shift) i przyciski?? (góra/dól), aby wybrac nastepne loty. Modul glówny jest nadal aktywny Teraz mozliwa jest rejestracja golebi pojedynczo! Golab 93.4572609 zostal zarejestrowany do lotu B. Jest to siódmy golab przeznaczony do tego lotu Po zakoszowaniu wszystkich golebi wylacz czytnik lub nacisnij przycisk # (escape), aby wybrac inny lot. Odnalezienie zarejestrowanego numeru elektronicznego w tabeli przyporzadkowan w ukladzie sterowania nie bylo mozliwe! Zarejestrowany golab zostal teraz zakoszowany ze swoim numerem elektronicznym! Ten golab zostal juz zakoszowany na inny lot! - **** ZAKOSZOWANIE ***** GOLAB 01564.93.0897 JUZ ZAREJESTROWANY. NA LOT Sidney Ten golab zostal juz zarejestrowany na inny lot! - **** ZAKOSZOWANIE ***** BRAK WOLNEGO MIEJSCA. LIMIT 350 GOLEBI PRZEKROCZONY! Pamiec ukladu sterowania jest ograniczona do 350 zakoszowanych golebi! Dane o ostatnim golebiu nie mogly zostac zachowane!

17 3.4 Wymazywanie Kazdego golebia mozna zarejestrowac tylko raz. Jesli golab ma brac udzial w nastepnym locie, nalezy najpierw wymazac obecne dane o locie. Oto w jaki sposób wykonac te czynnosc: 16 ****** MENU ******* REJESTR. DRUK./PC ZAKOSZOW. >WYMAZANIE PRZYPORZ. SAMOTEST 17 ***** WYMAZANIE ***** WPROWADZ KOD PIN: - ***** WYMAZANIE ***** WPROWADZ KOD PIN: *** _ NIEPRAWIDLOWY NR! 18 ***** WYMAZANIE ***** WYMAZANIE ROZPOCZNIE SIE ZA 10 SEKUND ZATRZYMAJ PRZYCISKIEM! Przesun kursor do WYMAZANIE za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (enter) Wprowadz swój kod PIN. Wstepnie ustalony przez producenta kod PIN to: 123456! Informacje na temat zmiany kodu PIN patrz krok 43. Kazda prawidlowa cyfra jest wyswietlana jako *. W przypadku wprowadzenia nieprawidlowego kodu trzeba powtórzyc te czynnosc! Nacisnij dowolny przycisk, jesli chcesz przerwac procedure wymazywania! 19 ***** WYMAZANIE ***** Dane o locie zostaly wymazane. WSZYSTKIE LOTY WYMAZANE Uklad sterowania powróci do menu glównego w ciagu kilku sekund.

18 3.5 Drukowanie System TIPES moze generowac wydruki zakoszowanych golebi po koszowaniu lub golebi zarejestrowanych po locie cwiczebnym lub locie zwyklym. Do drukowania oficjalnych pomiarów czasu nalezy uzywac modulu glównego! Wydruk mozna wykonac takze poprzez normalny czytnik (nie dotyczy systemu TIPES Junior), ale poczatkowe i koncowe pomiary nie zostana wydrukowane z powodu braku aktualnego sygnalu czasu. Nalezy sie upewnic, czy odbiornik sygnalu czasu jest podlaczony do modulu glównego. Uklad sterowania nalezy podlaczyc do modulu glównego. Drukarka podlaczana szeregowo (interfejs RS 232) musi byc podlaczona do zlacza drukarki modulu glównego. Drukarka musi byc wlaczona; patrz podrecznik obslugi drukarki. Ustawienia wstepne drukarki sa nastepujace: szybkosc przesylania: 9600 bd rozmiar danych: 8 bitów, 1 bit stopu parzystosc: nieparzyste uzgodnienie: brak 20 ****** MENU ******* REJESTR. >DRUK./PC ZAKOSZOW. WYMAZANIE PRZYPORZ. SAMOTEST 21 * DRUK./KOMUNIKACJA PC * >DRUKOWANIE KOMUNIKACJA PC - WYBIERZ - 22 ***** DRUKOWANIE ***** >WSZYSTKIE LOTY DANY LOT -WYBIERZ- Przesun kursor do DRUK./PC za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (enter) Przesun kursor do DRUKOWANIE za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (enter) Przesun kursor do DANY LOT za pomoca przycisków?? (góra/dól), jesli chcesz wygenerowac wydruk dla jednego lotu Nacisnij przycisk (enter) Jesli funkcja DRUKOWANIE zostanie uruchomiona po zakoszowaniu golebi, uklad sterowania natychmiast rozpocznie przesylanie listy zakoszowanych golebi do drukarki. Jesli funkcja DRUKOWANIE zostanie uruchomiona po locie (co najmniej jeden golab zakoszowany) i uzywany jest modul glówny, uklad sterowania najpierw zazada sygnalu czasu od odbiornika (patrz rozdzial 3.3), a nastepnie przesle liste czasów przylotu do drukarki.

Jesli wybrana zostala funkcja DANY LOT, pojawi sie menu wyboru lotu podobne do opisanego w kroku 13. 3.5.1 Wydruk danych dotyczacych lotu Na ponizszym wydruku przykladowym przedstawiono informacje odnosnie wszystkich szczególów z formularza zgloszeniowego / wydruku danych dotyczacych lotu. TIPES Przeglad lotu Data: 06/27/1995 Data i godzina wydruku Godz.: 19:05:02 adres hodowcy Formularz zgloszeniowy do lotu Adres: Jones, Tommy Lee Osobisty nr identyfikacyjny: 01010202007 Rasa 18, Valley drive Klub : 05425 45621 Brunswick Numer seryjny Nr serii : 03018283 ukladu numer elektroniczny -------------------------- Lot: Le Mans Nr obraczki TIPES rankingowy Nr Nr obraczki d. Czas Obr. el.. Nom. ptaki S ------------------------------------------------------------ 001 B.93.1234567w 27 185001 3904AABB 00000000 0 0 * 002 B.91.4567892 27 185232 390C45E1 00000000 0 0 * 003 B.92.9874321 27 185500 391A6189 numer 00000000 obraczki (w 0 = samica) 0 * Dodatkowe golebie zakoszowane: ------------------------------------------------------------ Liczba golebi do lotu: 003 Liczba golebi ze zmierzonym czasem: 000 ============================================================ data i godzina podlaczenia modulu glównego, tj. czas Master unit-protocol: zakoszowania 18:49:01 06/27/1995 Le Mans czas przylotu, tj. 10:36:20 dla Nr 003 19 ------------- ------------- ------------ Hodowca data przylotu Edytor lotu Edytor lotu S = stan: zakoszow.! czas Lot: Paris Nr Nr obraczki d. Czas Obr. el. Nom. ptaki S ------------------------------------------------------------ 001 B.95.9892321 27 103620 39017418 00000000 0 0! Nr 001 i 002 002 B.95.1874202 27 104205 391B62A0 00000000 0 0! - czas B.95.1293567 26 185001 3904826B 00000000 0 0 * zmierzony B.95.1567392 26 185232 390E62E1 00000000 0 0 * Dodatkowe golebie zakoszowane: ------------------------------------------------------------ Liczba golebi do lotu: 004 Liczba golebi ze zmierzonym czasem: 002 ============================================================ czas zegara Protokól modulu glównego: wewn. 18:49:01 06/27/1995 Paris Protokól synchronizacji: pomiar poczatkowy: 06/26/1995 18:49:58 06/26/1995 18:50:00 G pomiar koncowy:06/27/1995 20:25:02 06/27/1995 20:25:00 czas poprawiony G na Róznica czasu wzgl. UTC: 002 : 000 podst. sygnalu czasu z odbiornika

20 Czas zimowy/letni : 09/23 02:00 Czas letni/zimowy : 03/23 02:00

21 Nominacja Przed koszowaniem golebi mozna wprowadzic nominacje dla kazdego golebia do ukladu sterowania TIPES. Nominowac mozna tylko golebie przyporzadkowane. 24 ******* MENU ******** >REJESTR. DRUK./PC ZAKOSZOW. WYMAZANIE PRZYPORZ. SAMOTEST Nacisnij przycisk (kwadrat), aby wejsc do menu nominacji 25 WYBIERZ GOLEBIA: 678 B.93.00000001 1 2 3 4 5 6 7 8 A B Wprowadz maks. 4 cyfry numeru golebia i nacisnij przycisk (enter) lub przewin tabele przyporzadkowania za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (kwadrat) ponownie, jesli wybrany zostal wlasciwy golab Jesli nominacje dla danego golebia zostaly juz wprowadzone, zostana wyswietlone po wybraniu tego golebia. Nominacje mozna zmieniac tak dlugo, dopóki dany golab nie zostanie zakoszowany.? Golebie nieprzyporzadkowane sa oznaczone symbolem #, golebie wybrane do nominacji sa oznaczone symbolem $. 26 NOMINUJ GOLEBIA: B.93.12345678 1 2 3 4 5 6 7 8 A B 1 0 0 1 0 0 0 0 5 0 Przesun kursor do wybranej nominacji za pomoca przycisków?? (góra/dól). Zmien wartosc nominacji za pomoca przycisków numerycznych: nominacje 1... 8 wartosciami 0 lub 1, nominacje A lub B wartosciami 0... 9 Nacisnij przycisk (enter) dla potwierdzenia i zachowania danych lub przycisk #, aby anulowac operacje i powrócic do menu glównego.? Jesli wybrany golab zostal juz zakoszowany (lub zarejestrowany), przed jego numerem pojawi sie znak *. W takim przypadku zmiana nominacji jest niemozliwa!

22 Aby wydrukowac liste wszystkich ptaków nominowanych/niezakoszowanych, nalezy przejsc do kroku 22 (rozdzial 3.5) i wybrac opcje DANY :LOT/PTAKI NOM. Nalezy zwrócic uwage, ze dane o ptakach nominowanych, które zostaly zakoszowane, zostana wydrukowane pod odpowiednim punktem lotu/uwolnienia. 3.6 Komunikacja z komputerem PC System TIPES moze wymieniac dane z komputerem osobistym typu IBM (co najmniej 386). Przesyl danych jest wymagany w celu: wprowadzenia tabeli przyporzadkowania do ukladu sterowania wprowadzenia danych identyfikacyjnych dotyczacych hodowców do ukladu sterowania przeslania i wymazania punktów uwolnienia zmiany tajnego kodu PIN (patrz rozdzial 3.4 Wymazywanie) odczytu danych o przylocie ptaków z ukladu sterowania. Uklad sterowania nalezy podlaczyc do modulu glównego. Komputer osobisty nalezy podlaczyc do zlacza PC z tylu modulu glównego. 27 ****** MENU ******* REJESTR. >DRUK./PC ZAKOSZOW. WYMAZANIE PRZYPORZ. SAMOTEST 28 * DRUK./KOMUNIKACJA PC * DRUKOWANIE >KOMUNKACJA PC - WYBIERZ - 29 ** KOMUNIKACJA PC ** GOTOWY! Przesun kursor do DRUK./PC za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (enter) Przesun kursor do KOMUNIKACJA PC za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (enter) Rozpocznij przesylanie danych o locie za pomoca oprogramowania zarzadzajacego (patrz podrecznik obslugi oprogramowania zarzadzajacego). Tryb komunikacji z komputerem PC mozna opuscic naciskajac przycisk # (escape). 3.6.1 Przesylanie danych o hodowcach Kroki 14 19 sa wymagane tylko wtedy, jesli dane hodowcy i klubu nie zostaly jeszcze wprowadzone do ukladu sterowania. Wiecej informacji na ten temat mozna znalezc w podreczniku obslugi oprogramowania zarzadzajacego.

23 3.6.2 Przesylanie tabeli przyporzadkowania Nowa tabele przyporzadkowania mozna wprowadzic do ukladu sterowania tylko wtedy, gdy wszystkie dane o locie zostana wymazane! Patrz rozdzial 3.4. 36 ** KOMUNIKACJA PC ** GOTOWY! Rozpocznij przesylanie tabeli przyporzadkowania za pomoca oprogramowania zarzadzajacego do ukladu sterowania. - ** KOMUNIKACJA PC ** ODBIÓR TABELI PRZYPORZ. WYMAGA WYMAZANIA LOTÓW! 37 ** KOMUNIKACJA PC ** ODBIÓR NOWEJ TABELI PRZYPORZADKOWANIA! Dane o locie nie zostaly wymazane Nacisnij przycisk # (escape), aby powrócic do menu glównego i wykonac kroki 16 19 przed ponownym ropoczeciem procedury od kroku 36 Nowa tabela przyporzadkowania zostala wprowadzona do pamieci ukladu sterowania. 38 ** KOMUNIKACJA PC ** GOTOWY! Teraz w ukladzie sterowania znajduje sie mnóstwo numerów golebi Nacisnij przycisk # (escape), aby powrócic do menu glównego i kontynuowac od kroku 39. 3.6.3 Przesylanie i wymazywanie punktów uwolnienia Poniewaz uklad sterowania jest podlaczany do komputera osobistego poprzez czytnik, mozliwe jest takze programowanie nowych lub dodatkowych punktów uwolnienia w ukladzie sterowania. 39 ** KOMUNIKACJA PC ** GOTOWY! Rozpocznij przesylanie wybranych punktów uwolnienia za pomoca oprogramowania zarzadzajacego do ukladu sterowania

24 40 ** KOMUNIKACJA PC ** Wróc do kroku 29 PROGRAMOWANIE PUNKTÓW UWOLNIENIA! Mozliwe jest wprowadzenie maks. 30 punktów uwolnienia w ukladzie sterowania. Za kazdym razem punkty uwolnienia przeslane do ukladu sterowania zostana dodane do punktów juz zachowanych w pamieci ukladu sterowania. Jesli suma punktów zachowanych wczesniej i kolejnych przeslanych punktów przekroczy liczbe 30, uklad sterowania najpierw zazada wymazania punktów zachowanych wczesniej w pamieci. 3.6.4 Programowanie zmiany czasu letniego/zimowego i zmiana czasu Zegar wewnetrzny ukladu sterowania zostanie ustawiony automatycznie z poziomu modulu glównego podczas koszowania golebi. Modul glówny otrzymuje sygnal czasu z odbiornika sygnalu czasu GPS. Satelitarne sygnaly czasu przedstawiaja czas UTC (obowiazujacy czas swiatowy), który moze sie róznic od lokalnego czasu uzytkownika. Zmiane czasu na czas UTC mozna zaprogramowac w ukladzie sterowania, aby uklad sterowania automatycznie obliczal czas lokalny. Zmiany czasu przeprowadza sie za pomoca oprogramowania zarzadzajacego: 45 ** KOMUNIKACJA PC ** GOTOWY! Przeslij informacje o zmianie czasu za pomoca oprogramowania zarzadzajacego do ukladu sterowania. Dane o locie nie zostaly wymazane przed wykonaniem tej czynnosci! 3.7 Test samoczynny System TIPES zawiera funkcje testu samoczynnego. Procedure testu samoczynnego mozna rozpoczac w kazdym momencie, gdy zachodzi podejrzenie wystapienia problemu. 46 ****** MENU ******* REJESTR. DRUK./PC ZAKOSZOW. WYMAZANIE PRZYPORZ. >SAMOTEST 47 ***** SAMOTEST ***** RAM :OK RTC :OK EPROM:OK EEPR.:OK RU :OK. Przesun kursor do SAMOTEST za pomoca przycisków?? (góra/dól) Nacisnij przycisk (enter) Po kilku sekundach zostana wyswietlone wyniki testu samoczynnego. RU oznacza czytnik; kazda kropka po RU przedstawia jedna zainstalowana pulapke.

25 48 ***** SAMOTEST ***** --- OK --- WYLACZ SYSTEM! Po wyswietleniu wyników testu samoczynnego wylacz czytnik.

26 4 Zapytaj Dr. TIPES a, zanim wezwiesz pomoc TIPES jest bardzo niezawodnym systemem, jednak moze sie zdarzyc, ze nie bedzie dzialal w sposób, w jaki powinien. Dr. TIPES pomoze rozwiazac wiekszosc problemów w ciagu kilku minut. Jesli ta pomoc nie wystarczy, nalezy skontaktowac sie z dystrybutorem. Problem Kilka golebi nie zostalo zarejestrowanych Odbiornik sygnalu czasu nie odbiera sygnalów. Na wydruku widoczne sa luki Drukowane sa puste strony Wydruk jest niemozliwy Mozliwa przyczyna Golebie zostaly zarejestrowane wczesniej, a pamiec ukladu sterowania nie zostala wymazana do tej pory. Kazdy golab moze zostac zarejestrowany tylko raz po wymazaniu. Kabel laczacy uklad sterowania i czytnik moze byc uszkodzony. Sprawdz, czy piny zlacza znajduja sie w prawidlowych pozycjach. Jedno lub wiecej wejsc pulapki anteny nie zadzialalo. Jesli system TIPES jest zasilany bateria, prawdopodobnie jest ona slaba. Nigdy nie nalezy ladowac podlaczonej baterii podczas pracy systemu TIPES! Sprawdz, czy pod antena nie znajduja sie metalowe przedmioty. Metal znajdujacy sie do 30 centymetrów pod antena moze powodowac problemy z wykrywaniem (nie dotyczy gwozdzi, srub itp.). Odbiornik sygnalu czasu wymaga wlasciwych sygnalów radiowych z co najmniej czterech satelitów. Sygnaly moga byc zaklócane przez duze budynki i betonowe sciany. Upewnij sie, czy antena odbiornika sygnalu czasu jest umieszczona w otwartej przestrzeni. W razie potrzeby uzyj kabla przedluzajacego. Drukarka pracuje zbyt wolno, dlatego bufor nie jest w stanie przyjac wszystkich danych. W ustawieniach drukarki wybierz tryb DRAFT (szkic). Jest to tryb szybszy od LETTER QUALITY (LQ, jakosc listowa) i NEAR LETTER QUALITY (NLQ, jakosc zblizona do listowej). Wylacz (pozycja off) ustawienie drukarki AUTO FORM FEED (automatyczny wysuw strony). Polecenie wysuwu strony jest automatycznie generowane przez uklad sterowania. Sprawdz ustawienia wstepne drukarki pod katem prawidlowego formatu papieru. Kabel drukarki moze miec nieprawidlowe polaczenia. Prawidlowe ustawienie pinów to: RxD-signal - pin 2,

27 Zasilanie sieciowe lub akumulator sa podlaczone, ale wskaznik mocy jest nieaktywny po wlaczeniu urzadzenia. TxD-signal - pin 3, GND - pin 5 (zlacze czytnika). Skontaktuj sie z dystrybutorem w celu uzyskania dalszych informacji. Sprawdz bezpieczniki (rozdzial 4.1) 4.1 Kontrola i wymiana bezpieczników Jesli zasilanie (siec lub bateria) jest podlaczone do czytnika, natomiast odpowiedni wskaznik na przedniej stronie urzadzenia jest nieaktywny, nalezy sprawdzic bezpieczniki. Bezpiecznik sieci zasilajacej znajduje sie w obudowie czarnego zlacza z tylu czytnika. Nalezy sie upewnic, czy kabel zasilajacy jest odlaczony od sieci oraz czytnika. Uwaga: Czytnik systemu Junior nie jest wyposazony we wskaznik napiecia zasilania. Za pomoca malego srubokreta nalezy wyjac uchwyt bezpiecznikowy z obudowy zlacza. Mozna wyjac bezpiecznik. Jesli przewód jest widoczny w rurce szklanej, bezpiecznik dziala prawidlowo. Jesli przewód jest niewidoczny, nalezy wymienic bezpiecznik. Z uwagi na zagrozenie pozarem, nalezy uzyc bezpiecznika tego samego typu i o tej samej wartosci znamionowej. Wlasciwy typ bezpiecznika to: T700mAL250V. Uwaga: Czytnik systemu Junior nie jest wyposazony w zlacze 110 240 V. Dzialajacy lub nowy bezpiecznik nalezy umiescic w uchwycie bezpiecznika i wepchnac go z powrotem do obudowy zlacza. uchwyt bezpiecznikowy T3.5AL250V T700mAL250V uchwyt bezpiecznikowy dla bezpiecznika Usytuowanie uchwytu bezpiecznikowego

28 Bezpiecznik dla pradu stalego 12 V znajduje sie w kolistym uchwycie bezpiecznikowym pod zlaczem 12 V z tylu czytnika. Za pomoca srubokreta nalezy wepchnac nakrywke i przekrecic ja w lewo. Nastapi zwolnienie bezpiecznika. Jesli przewód jest widoczny w rurce szklanej, bezpiecznik dziala prawidlowo. Jesli przewód jest niewidoczny, nalezy wymienic bezpiecznik. Z uwagi na zagrozenie pozarem, nalezy uzyc bezpiecznika tego samego typu i o tej samej wartosci znamionowej. Wlasciwy typ bezpiecznika to: T3.5AL250V lub T4AL250V. Dzialajacy lub nowy bezpiecznik nalezy umiescic w nakrywce i wepchnac go z powrotem w uchwyt.

29 5 Dane techniczne Napiecie i czestotliwosc prad zmienny 110-240 V, 50-60 Hz (nie dotyczy czytnika systemu Junior) prad staly 12 V Obciazenie maks. 0,5 0,3 A przy pradzie zmiennym 110-240 V (nie dotyczy czytnika systemu Junior) maks. 1,4 A przy pradzie stalym12 V Temperatura pracy 0 C do +45 C Temperatura przechowywania - 15 C do + 55 C waga i wymiary czytnik TIPES Professional: 224,2 (l) * 200 (d) * 72,4 (h) mm 3, 1,1 kg czytnik TIPES Junior: 224,2 (l) * 200 (d) * 72,4 (h) mm 3, 0,57 kg uklad sterowania: 200 (l) * 112 (d) * 64 (h) mm 3, 0,48 kg antena poczwórna: 568 (l) * 263 (d) * 39 (h) mm 3, 4,0 kg akcesoria kabel zasilajacy (nie dotyczy systemu Junior) kabel do baterii, 12 V kabel czytnik - uklad sterowania Pulapka = Antena

30 6 Warunki gwarancji Producent, firma Motz-Computer GmbH Germany, zapewnia nastepujaca gwarancje pierwszemu nabywcy elementów systemu TIPES : 1. Gwarancja jest wazna przez okres 12 miesiecy poczawszy od momentu przekazania urzadzenia nabywcy, potwierdzonego faktura badz podobnym dokumentem. 2. Gwarancja objete sa wszystkie czesci/elementy wadliwe ze wzgledu na jakosc wykonania lub wadliwe tworzywo. Gwarancja nie obejmuje czesci systemu TIPES, których wady lub niezadowalajace dzialanie wynikaja z ich niewlasciwego zastosowania, wad instalacji w budynku, przypadkowych uszkodzen, zaniedban, nieprawidlowej instalacji, modyfikacji bez upowaznienia, usilowania dokonania naprawy lub uzycia niezgodnego z instrukcjami. 3. W przypadku koniecznosci naprawy gwarancyjnej nabywca jest zobowiazany powiadomic najblizsze biuro obslugi klienta (dystrybutor lub autoryzowany partner). 4. Gwarancja lub darmowa wymiana obejmuje zarówno robocizne, jak i materialy. 5. Naprawy dokonywane w okresie gwarancjnym nie przekraczaja okresu gwarancji. Czesci usuniete w trakcie napraw gwarancyjnych staja sie wlasnoscia Motz- Computer GmbH.

31 7 Indeks A akcesoria 27 akumulator 12 V 6 antena rejestrujaca 11, 16 antena rejstrujaca 12 automatyczna identyfikacja golebi 2 automatyczne wykrywanie 3 bezpieczenstwo 2 Bezpieczenstwo 2 bezpieczniki 25 czas letni/zimowy 22 czas przylotów 5 czas UTC 22 czytnik 3, 7, 11 B C D drukarka z interfejsem szeregowym (RS 232) 7 Drukowanie 16 dzwiek 7 E elementy systemu TIPES 3 G globalny system pozycjonowania 12 gwarancja 28 I Instalacja pulapki elektronicznej 6 jakosc wykrywania 6 J K kod PIN 15 Komunikacja z komputerem PC 20 Koszowanie 12 menu glówne 7, 9 M N numer elektroniczny 10 numer elektroniczny: 11 numery klubu 11 Obciazenie 27 obraczka elektroniczna 3 O obraczka TIPES 3 odbiornik sygnalu czasu 12 Odbiornik sygnalu czasu 24 oprogramowanie zarzadzajace 11 P przedmioty metalowe 6 przerwa w dostawie zasilania 6 Przyporzadkowywanie 11 pulapka elektroniczna 3 punkt uwolnienia 10 punkty uwolnienia 20, 21, 22 reczna regulacja czasu 9 Rejestracja 9 R S spadek zasilania w dlugich kablach 6 T tabela przyporzadkowania 21 Temperatura pracy 27 Test samoczynny 22 TIPES -SUPRA 3 U uchwyt bezpiecznikowy 26 uklad sterowania 5 Ustawienia wstepne drukarki 16 W waga i wymiary 27 wilgoc 2 wydruk 24 wydruk danych dotyczacych lotu 17 Wymazywanie 15 wymiana bezpieczników 25 zasilanie 3 zmiana czasu 22 Z Nominacja 19