Sprawozdanie roczne z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego w 2013 r.

Sprawozdanie roczne z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 w 2013 r. Warszawa, maj 2014 r.

2

3

Spis treści Introduction... 6 1. Identyfikacja/Informacje wstępne... 7 2. Przegląd realizacji programu operacyjnego... 8 2.1. Realizacja i analiza postępów... 8 2.1.1. Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego... 8 2.1.2. Informacje finansowe... 8 2.1.3. Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji... 8 2.1.4. Pomoc w podziale na grupy docelowe... 8 2.1.5. Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana... 8 2.1.6. Analiza jakościowa (poziom programu)... 9 2.1.6.1. System realizacji programu... 9 2.1.6.2. Analiza postępu finansowego i rzeczowego... 26 2.1.6.3. Rekomendacje KE... 44 2.1.6.4. Rekomendacje IZ i innych instytucji... 46 2.1.6.5. Instrumenty inżynierii finansowej... 47 2.1.6.6. Realizacja założeń Strategii EU 2020... 54 2.1.6.7 Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego... 71 2.2. Informacja na temat zgodności z przepisami wspólnotowymi... 75 2.2.1 Zasada równości szans... 78 2.2.2. Zasada partnerstwa... 80 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze... 87 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego... 87 2.5 Zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006... 94 2.6 Komplementarność pomocy z innymi instrumentami wsparcia... 94 2.6.1 Wpływ działalności KM, instytucji i grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia... 95 2.6.2 Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia i ich oceny... 96 2.6.3 Cross financing... 99 2.6.4 Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych... 100 2.6.5 Przykłady projektów komplementarnych... 100 2.6.6 Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej... 102 2.6.7 Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności Instytucji Zarządzającej... 103 2.7 Monitorowanie i ocena... 104 3. Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania programu wg priorytetów/osi... 110 3.1 Priorytet I. Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu... 110 3.1.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów... 110 3.1.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. 136 3.2 Priorytet II Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza... 136 3.2.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów... 136 3.2.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. 153 3.3 Priorytet III Regionalny system transportowy... 153 3.3.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów... 153 3.3.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. 170 4

3.4 Priorytet IV. Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka... 170 3.4.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów... 170 3.4.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. 192 3.5 Priorytet V. Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu... 192 3.5.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów... 192 3.5.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. 204 3.6 Priorytet VI Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji... 204 3.6.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów... 204 3.6.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. 219 3.7 Priorytet VII. Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego 219 3.7.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów... 219 3.7.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. 242 3.8 Priorytet VIII. Pomoc techniczna... 242 3.8.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów... 242 3.8.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. 245 4. Programy EFS spójność i koncentracja... 245 5. Programy EFRR/Funduszu Spójności Duże projekty... 245 6. Pomoc techniczna... 251 7. Informacja i promocja... 256 Spis tabel... 257 Spis wykresów... 259 Spis zdjęć... 263 Spis map... 263 Załączniki do sprawozdania... 263 5

Introduction Mazovieckie Voivodeship Regional Operational Programme 2007-2013 was prepared in accordance with council regulation (EC) No 1083/2006 of 11 July 2006 laying down general provisions on the European Regional Development Fund, the European Social Fund and the Cohesion Fund and repealing Regulation (EC) No 1260/1999. Annual reporting obligations results from the article no 67 of that regulation. The Annual Report is one of the elements of the monitoring system including an assessment of progress in implementing the principles and objectives of the ROP WM based on financial data and material. In the reporting period was recorded a significant progress in the implementing of the Regional Programme. In relation to the previous period, the contracts signed in the part of the ERDF increased by 195,1 million euro to a total value of 1 680,9 million euro, which means the use of the allocation at the level of 90.57%. The progress in signing contracts is accompanied by submission of applications for payment by the beneficiaries, that value at the end of the reporting period reached 1 145,7 million euro (ERDF), which is 61,73% of the allocation assigned for the realization of the Programme. The ERDF expenditure shown in the declarations submitted by the Certifying Authority to the European Commission has increased to 1 122,2 million euro, which is 60,06% of the allocation assigned for the realization of the Programme. Simultaneously, the main performance indicators value confirm the positive impact of the Programme on socio-economic development of the region. Net inflows in the implementation of ROP to the economy of the voivodeship helps to boost the economic development of the region, which is confirmed by the results of the evaluation study, according to which the implementation of the Programme has contributed to GDP growth in the region in the 2013 years of 1.4%. This value is higher than the target established in the Program, which was recorded at 1.0 %. In addition to the economic convergence and the improve the competitiveness of the region's implementation of the ROP also contributes to the employment growth and thus raising the standard of living. The results of the evaluation study confirms that the implementation of ROP has a positive influence on the activation process of people in the whole period. According to the information in the approved applications for final payment, realization of the Programme directly contributed to the creation of 2 449,68 FTE new jobs, of which 715,83 for women. Taking into account all the signed contracts estimated number of jobs created is already 5 156,5 FTE, of which 1 324for women. The evaluation study conducted Hermin model shows that the total number of additional workers in general as a result of Programme implementation was in the end of 2013, 20 380 people, which helped to reduce the unemployment rate by 0,79 points percent. (calculated according to the methodology of the LFS). 6

1. Identyfikacja/Informacje wstępne Cel: 1 Konwergencja Kwalifikowany obszar: Województwo Mazowieckie PROGRAM OPERACYJNY Okres programowania: 2007-2013 Numer programu (CCI): CCI2007PL161PO011 Nr decyzji: C(2011) 9872 z dnia 21.12.2011 r. Nazwa programu: Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 Rok sprawozdawczy: 2013 SPRAWOZDANIE ROCZNE Z WDRAŻANIA PROGRAMU Data zaakceptowania sprawozdania przez Komitet Monitorujący RPO WM: 26.06.2014 r. 7

2. Przegląd realizacji programu operacyjnego 2.1. Realizacja i analiza postępów 2.1.1. Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego Informacja na temat postępów rzeczowych w realizacji programu operacyjnego zgodnie z Instrukcją znajduje się w załączniku I. Tabela 1. Postęp fizyczny programu operacyjnego oraz załączniku IV. Tabela 4. Postęp fizyczny wg Priorytetów. Szczegółowy opis dla wskaźników celu głównego został zawarty w punkcie 2.1.6.2 Postęp finansowy i rzeczowy. Analiza indywidualnie dla każdego z Priorytetów. 2.1.2. Informacje finansowe Szczegółowe informacje finansowe zostały przedstawione w załączniku II. Tabela 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w euro) w danym roku oraz narastająco. W przypadku prezentowania wartości finansowych w odniesieniu do alokacji środków UE wykorzystano alokację środków UE wyrażoną w PLN i wyliczoną zgodnie z algorytmem opracowanym przez Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Rozwoju Regionalnego dla ostatniego miesiąca okresu, za jaki prezentowane są dane za 2013r., tj. wg kursu 4,1942 zł. Kurs ten został zastosowany do przeliczenia danych z PLN na EUR, które występują tylko w PLN. Ze względu na zaokrąglenia danych, w niektórych przypadkach sumy składników mogą się nieznacznie różnić od podanych wielkości,,ogółem. 2.1.3. Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji znajduje się w załączniku III Tabela 3 Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii. 2.1.4. Pomoc w podziale na grupy docelowe Informacje dotyczące grup beneficjentów, działów gospodarki, obszarów realizacji projektów i projektów realizowanych na obszarach problemowych wyznaczonych w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 zostały przedstawione w punkcie 2.1.6.2 Analiza postępu finansowego i rzeczowego niniejszego Sprawozdania. 2.1.5. Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana W okresie sprawozdawczym wartość EFRR kwot odzyskanych w wyniku wykrycia nieprawidłowości wyniosła 866 995,42 euro. Wartość EFRR kwot pozostałych do odzyskania w związku z wykrytymi nieprawidłowościami w okresie sprawozdawczym wyniosła 1 832 246,20 euro. W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły przypadki zwrotu przez Beneficjentów pomocy w związku z niezachowaniem przez nich przepisów dotyczących trwałości operacji określonych w art. 57 rozporządzenia 1083/2006 oraz przypadki ponownego wykorzystania w projektach środków wycofanych, o których mowa w art. 98 rozporządzenia nr 1083/2006 w ramach priorytetów od I-VII. 8

Kwoty odzyskane i anulowane zostały ponownie wykorzystane w ramach Programu, a odsetki liczone jak od zaległości podatkowych zostały zwrócone do budżetu państwa. Wkład anulowany zgodnie z ust. 3 art. 98 nie został ponownie wykorzystany na operacje, które były poddane korekcie. W ramach Programu nie stwierdzono nieprawidłowości systemowej. 2.1.6. Analiza jakościowa (poziom programu) 2.1.6.1. System realizacji programu 1. Zmiany dokumentów programowych i wytycznych IZ RPO WM 2007-2013 Szczegółowy Opis Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013 (Uszczegółowienie RPO WM) W okresie sprawozdawczym zapisy dokumentu były aktualizowane, a zmiany zatwierdzane uchwałami Zarządu Województwa Mazowieckiego przedstawionymi w poniższej Tabeli 1. Tabela 1 Aktualizacje Uszczegółowienia RPO WM Uchwała Zarządu WM Uchwała Nr 155/226/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 22 stycznia 2013 r. Najważniejsze zmiany i powody ich wprowadzenia dokonano uzupełnień w opisie Działania 5.2 - dodanie słów budowa w punkcie 14 Przykładowe rodzaje projektów, które umożliwi realizację projektów dotyczących budowy (w ramach Inicjatywy JESSICA), w opisie Działania 6.2 w punkcie 14 Przykładowe rodzaje projektów dokonano zmiany zapisów polegających na usunięciu ograniczenia realizacji pewnych zamierzeń wyłącznie jako elementu projektu - umożliwi to nabór małych projektów, w opisie Działania 6.2 dodano tryb konkursowy otwarty bez preselekcji w celu ograniczenia liczby złożonych wniosków do puli dostępnej alokacji środków z EFRR, w opisie Działania 6.2 zmieniono zapis dot. minimalnego wkładu własnego beneficjenta z 50% na 15% w przypadku występowania pomocy de minimis, co umożliwi ograniczenie wkładu własnego beneficjenta dla małych projektów z zakresu turystyki, wprowadzono zmiany w związku z przyjęciem przez Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013, w dniu 12 grudnia 2012 r. Uchwały Nr 8/12 w sprawie realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013, tj.: realokacja środków z Działania 1.4 do Działania 1.1 i Działania 1.3, realokacja środków z Działania 6.2 do Działania 6.1 9

Uchwała Nr 456/237/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 12 marca 2013 r. Uchwała Nr 531/241/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 26 marca 2013 r. Uchwała Nr 721/249/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 23 kwietnia 2013 r. dokonano zmian w zapisach podrozdziału 6.2 Tryby wyboru projektów w celu uporządkowania dotychczasowych zapisów i wynikają one głównie z wniosków wypływających z oceny projektów. Zmiany w zapisach dotyczących trybu konkursowego otwartego bez preselekcji wynikają z propozycji wprowadzenia szczególnego trybu konkursu otwartego bez preselekcji tzw. etapowanego, zmiany zapisów w Załączniku nr 8 Zasady przygotowania Zintegrowanych Planów Zrównoważonego Rozwoju Obszarów Miejskich (ZIPROM) w ramach Inicjatywy JESSICA. Obowiązujące zapisy pozwalały tylko na finansowane projektów zlokalizowanych na obszarze zdegradowanym. Uchylenie tego wymogu oraz uznanie Gminnego Planu Zagospodarowania w Energię (GPZE) za dokument równoważny z ZIPROM umożliwi pozyskanie wsparcia szerszej liczbie projektów realizowanych w formule JESSICA na Mazowszu, ujednolicono treść Załącznika nr 4. Lista dużych i kluczowych projektów w ramach priorytetów zgodnie z obowiązującą uchwałą Zarządu Województwa Mazowieckiego (Uchwała Nr 311/233/13 z dnia 19 lutego 2013 zmieniająca uchwałę w sprawie zatwierdzenia listy projektów kluczowych do umieszczenia w indykatywnym planie inwestycyjnym dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013). Zmodyfikowano kryteria wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WM 2007-2013, zgodnie z uchwałą Nr 1/13 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 z dnia 21 marca 2013 r. zmieniającą uchwałę w sprawie Kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Zmiana polegała na dodaniu w Działaniu 6.2 Turystyka nowych kryteriów szczegółowych (punktowych) dla małych projektów. zaktualizowano akty prawne wymienione w dokumencie, dodano definicje dużego projektu zgodnie z treścią wzoru umowy o dofinansowanie projektu, w zał. nr 3. Tabela wskaźników produktu i rezultatu na poziomie projektu uzupełniono tabelę o nowe wskaźniki produktu dla Działania 1.2 i Działania 1.5 w związku z planowanymi do ogłoszenia konkursami w ramach Działania 1.5 ukierunkowanymi na współpracę z jednostkami badawczymi z uwagi na niską realizacją dwóch wskaźników core przypisanych do I priorytetu. Dodanie niniejszych wskaźników do Działania 1.2 ma charakter uzupełniający, ujednolicono treść załącznika nr 4. Lista dużych i kluczowych projektów w ramach priorytetów zgodnie z obowiązującą uchwałą Zarządu Województwa Mazowieckiego (Uchwała Nr 638/243/13 z dnia 8 kwietnia 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie zatwierdzenia listy projektów kluczowych do umieszczenia w indykatywnym planie inwestycyjnym dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013), zmodyfikowano kryteria wyboru finansowanych operacji w ramach RPO 10

Uchwała Nr 1252/270/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 9 lipca 2013 r. Uchwała Nr 1334/274/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 22 lipca 2013 r. Uchwała Nr 1594/285/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 10 września 2013 r. WM 2007-2013 dla Działania 1.5 Rozwój przedsiębiorczości zgodnie z Uchwałą Nr 2/13 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 z dnia 18 kwietnia 2013 r. zmieniającą uchwałę w sprawie Kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Ukierunkowano planowany konkurs na wsparcie dla projektów, które przewidują współpracę przedsiębiorstw z jednostkami naukowymi ze względu na wymagane osiągnięcie wskaźnika Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi. doprecyzowano zapisy procedury odwoławczej w wyniku nowelizacji ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z dnia 19 kwietnia 2013 r., usunięto zapis wymogu wskazania indykatywnego planu finansowegowynika to z wcześniejszych zmian uznających za ZIPROM m.in. Gminny Plan Zaopatrzenia w Energię, który nie posiada takiego planu. dokonano uzupełnień w opisie Działania 4.2. Ochrona powierzchni ziemi. W punkcie 14 Przykładowe rodzaje projektów, doprecyzowano zapis dot. dostosowania istniejących zakładów zagospodarowania odpadów do obowiązujących przepisów o możliwość budowy nowych, modernizacji i rozbudowy istniejących regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) oraz rozbudowy lub modernizacji istniejących instalacji zastępczych przetwarzania odpadów w celu uzyskania statusu RIPOK, w opisie Działania 4.2. Ochrona powierzchni ziemi, w punkcie 18 Beneficjenci do katalogu dodano przedsiębiorstwa, dokonano uzupełnienia zapisu dotyczącego minimalnego wkładu własnego beneficjenta zgodnie z zapisami Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. Wprowadzono zmiany w związku z przyjęciem przez Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013, w dniu 26 sierpnia 2013 r. następujących uchwał: Uchwały Nr 5/13 zmieniającej uchwałę w sprawie Kryteriów wyboru finansowych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Na potrzeby planowanego konkursu wprowadzono nowy schemat kryteriów szczegółowych (punktowych) w ramach Działania 4.2 Ochrona powierzchni ziemi dla projektów dotyczących dostosowania istniejących zakładów zagospodarowania odpadów do obowiązujących przepisów, Uchwały Nr 6/13 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 z dnia 26 sierpnia 2013 roku w sprawie realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013, tj.: realokacja środków z Działania 4.2 do Działania 4.3, realokacja środków z Działania 7.2 do Działania 7.1. 11

Uchwała Nr 1837/295/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 22 października 2013 r. Wprowadzono zmiany w związku z przyjęciem przez Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 następujących uchwał: Uchwała Nr 7/13 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 z dnia 11 października 2013 r. w sprawie realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013, tj.: realokacja środków z Działania 1.4 do Działania 1.1, realokacja środków z Działania 1.7 do Działania 1.1. Uchwała Nr 8/13 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 z dnia 14 października 2013 r. w sprawie realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013, tj.: realokacja środków z Działania 1.7 do Działania 1.2, realokacja środków z Działania 1.8 do Działania 1.2. System Realizacji Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 Dokument nie był aktualizowany w okresie sprawozdawczym. Obowiązują zapisy przyjęte Uchwałą Nr 1720/187/12 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 14 sierpnia 2012 roku, zmieniającą uchwałę w sprawie przyjęcia Systemu Realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. 2. Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych dla RPO WM 2007-2013 Aktualizacja Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla RPO WM 2007 2013 w okresie sprawozdawczym miała miejsce 11 razy. Zmiany dokonane w IWIPK w 2013 roku przedstawia poniższa tabela 2: Tabela 2. Zmiany w IWIPK Uchwała Zarządu WM Uchwała 156/226/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 22 stycznia 2013 r. Najważniejsze zmiany i powody ich wprowadzania 1. Zwiększenie orientacyjnego kosztu całkowitego z 186 876 670 PLN do 195 313 232 PLN oraz orientacyjnej kwoty dofinansowania z 41 225 000 PLN do 71 225 000 PLN projektu pn. Budowa obwodnicy południowej w Radomiu (Działanie 3.1. Infrastruktura drogowa), zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 11 grudnia 2012 r. 2. Przeniesienie z listy podstawowej na listę rezerwową projektu pn. Budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Mszczonów oraz rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w miejscowości Grabce Józefpolskie (Działanie 4.1. Gospodarka wodno-ściekowa), zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 3 stycznia 2013 r. Dodatkowo w załączniku nr 1 do uchwały zostały wprowadzone zmiany i korekty kwot, wynikające z decyzji Zarządu Województwa, podpisanych umów o dofinansowanie projektów lub ich aneksów. 12

Uchwała 311/233/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 19 lutego 2013 r. 1. Usunięcie z listy podstawowej projektu pn. Kompleksowa Modernizacja Gospodarki Odpadami Komunalnymi w gminie Grodzisk Mazowiecki (Działanie 4.2. Ochrona powierzchni ziemi), zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 29 stycznia 2013 r., w związku z rezygnacją beneficjenta z realizacji projektu. 2. Przeniesienie z listy rezerwowej na listę podstawową projektu pn. Centrum Innowacyjnych Technologii Lotniczych i Kosmicznych (Działanie 1.1. Wzmocnienie sektora badawczo-rozwojowego), zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 12 lutego 2013 r. 3. Przeniesienie z listy rezerwowej na listę podstawową projektu pn. Mazowieckie Centrum Laboratoryjne Nauk Przyrodniczych UKSW źródłem zwiększenia transferu wiedzy ze świata nauki do gospodarki dzięki wzmocnieniu infrastruktury badawczo - rozwojowej (Działanie 1.1. Wzmocnienie sektora badawczo-rozwojowego), zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 12 lutego 2013 r. 4. Zwiększenie orientacyjnej kwoty dofinansowania z 7 993 213 PLN do 15 826 561 PLN projektu pn. Zdarzyło się kiedyś nad wodą - trasa turystyczna w radomskim skansenie, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 22 stycznia 2013 r., w związku ze zmianą montażu finansowego projektu. 5. Zwiększenie orientacyjnej kwoty dofinansowania z 9 249 141 PLN do 10 708 789 PLN projektu pn. Zabytkowy Park Mazowsza wizytówką regionu, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 22 stycznia 2013 r., w związku ze zmianą montażu finansowego projektu. 6. Zwiększenie orientacyjnej kwoty dofinansowania z 8 208 136 PLN do 9 555 115 PLN projektu pn. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej Północnego Mazowsza Budowa Oranżerii z funkcją konferencyjno kulturalną na terenie Zabytkowego Zespołu Pałacowo Parkowego Muzeum Romantyzmu w Opinogórze etap II, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 22 stycznia 2013 r., w związku ze zmianą montażu finansowego projektu. 7. Zwiększenie orientacyjnej kwoty dofinansowania z 10 323 160 PLN do 11 874 945 PLN projektu pn. Kompleksowa poprawa oferty kulturalnej i wzrost dostępności do kultury obiektów Muzeum Niepodległości w Warszawie poprzez rewitalizację i modernizację oddziału - Cytadeli Warszawskiej - w szczególności X Pawilonu, XI Pawilonu, Bramy Bielańskiej i dziedzińca, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 22 stycznia 2013 r., w związku ze zmianą montażu finansowego projektu. 8. Zwiększenie orientacyjnej kwoty dofinansowania z 42 449 255 PLN do 49 385 457 PLN projektu pn. Budowa centrum kulturalno - rekreacyjnego w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 22 stycznia 2013 r., w związku ze zmianą montażu finansowego projektu. 9. Zwiększenie orientacyjnej kwoty dofinansowania z 20 597 761 PLN do 23 990 333 PLN projektu pn. Przebudowa wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w km 541+400 546+800 gm. Czosnów, zgodnie z decyzją 13

Uchwała nr 492/240/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 19 marca 2013 r. Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 10 lipca 2012 r., w związku ze zmianą montażu finansowego projektu. 10. Zwiększenie orientacyjnej kwoty dofinansowania z 17 000 000 PLN do 19 800 000 PLN projektu pn. Przebudowa wału przeciwpowodziowego kl. II w km 23+040-35+000 prawobrzeżnej doliny Wisły na odcinku Bączki - Antoniówka Świerzowska gm. Maciejowice, pow. garwoliński - etap I w km 30+900 do 35+000", zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 10 lipca 2012 r., w związku ze zmianą montażu finansowego projektu. 1. Przeniesienie z listy rezerwowej na listę podstawową, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 26 lutego 2013 r.: Projektu Powiatu Garwolińskiego, pn. Uzbrojenie Terenów Inwestycyjnych Garwolińskiej Strefy Aktywności Gospodarczej w Garwolinie ETAP II, wartość całkowita: 16 000 000 PLN, wartość dofinansowania: 13 600 000 PLN (Działanie 1.3. Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą); Projektu Miasta Siedlce, pn. Kompleksowe przygotowanie trenów inwestycyjnych w mieście Siedlce przy ul. Brzeskiej włączonych do Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, wartość całkowita: 6 019 557 PLN, wartość dofinansowania: 5 116 624 PLN (Działanie 1.3 Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą). 2. Przeniesienie z listy podstawowej na listę rezerwową projektu Gminy Teresin pn. Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność inwestycyjną w Gminie Teresin - etap II, (Działanie 1.3 Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą), zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 19 lutego 2013 r., w związku negatywnym wynikiem oceny merytorycznej. 3. Umieszczenie na liście rezerwowej, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 12 marca 2013 r.: Projektu Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego Spółka z o.o. pn.: Projekt wdrożeń programu innowacyjnego leczenia operacyjnego chorób mózgu w czasie rzeczywistym, wartość całkowita: 7 600 000 PLN, wartość dofinansowania: 6 460 000 PLN (Działanie 1.2 Budowa sieci współpracy nauka gospodarka); Projektu Jolly Med-INVEST Sp. z o.o. pn.: Projekt rozwojowy stworzenia innowacyjnego centrum mikroterapii chorób nowotworowych z wykorzystaniem brachyterapii z wykorzystaniem technik radiologii interwencyjnej, wartość całkowita: 3 500 000 PLN, wartość dofinansowania: 1 691 500 PLN (Działanie 1.2 Budowa sieci współpracy nauka gospodarka); Projektu Starostwa Powiatowego w Przasnyszu, pn.: Zwiększenie potencjału rozwojowego północnej części Mazowsza poprzez promocję gospodarczą terenów inwestycyjnych Przasnyskiej Strefy Gospodarczej, wartość całkowita: 515 000 PLN, wartość dofinansowania: 429 250 PLN, (Działanie 1.7 Promocja gospodarcza); Projektu Agencji Rozwoju Mazowsza S.A., pn.: Mazowsze przyjazne dla biznesu, wartość całkowita: 1 506 962 PLN, wartość 14

dofinansowania: 1 000 000 PLN, (Działanie 1.7 Promocja gospodarcza); Projektu Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wyszkowie pn.: Doposażenie SPZZOZ w Wyszkowie w aparaturę i sprzęt medyczny, wartość całkowita: 1 176 000 PLN, wartość dofinansowania: 999 600 PLN, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); Projektu Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wyszkowie pn.: Zakup urządzeń medycznych do SPZZOZ w Wyszkowie, wartość całkowita: 846 402 PLN, wartość dofinansowania: 719 441 PLN, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); Projektu Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie pn.: Zakup gamma kamery dla Zakładu Medycyny Nuklearnej Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie, wartość całkowita: 1 180 000 PLN, wartość dofinansowania: 1 000 000 PLN, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); Projektu Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. dr Józefa Psarskiego w Ostrołęce pn.: Poprawa jakości świadczonych usług medycznych w SZPZOZ im. dr Józefa Psarskiego w Ostrołęce poprzez zakup specjalistycznego wyposażenia medycznego, wartość całkowita: 780 000 PLN, wartość dofinansowania: 663 000 PLN, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); Projektu Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego w Warszawie Spółka z o.o. pn.: Zakup innowacyjnego sprzętu do Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego, wartość całkowita: 1 176 000 PLN, wartość dofinansowania: 999 600 PLN, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); Projektu Szpitala Dziecięcego im. prof. dr med. Jana Bogdanowicza SPZOZ pn.: Utworzenie działu endoskopii diagnostycznej i operacyjnej u dzieci w Warszawie, wartość całkowita: 1 176 000 PLN, wartość dofinansowania: 999 600 PLN, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); Projektu Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku pn.: Doposażenie Zakładu Diagnostyki Obrazowej w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Płocku, wartość całkowita: 1 410 000 PLN, wartość dofinansowania: 992 200 PLN, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia). Uchwała Nr 638/243/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 8 kwietnia 4. Dodatkowo zostały wprowadzone korekty kwot wynikające z podpisanych umów o dofinansowanie projektów lub aneksów do nich. 1. Przeniesienie z listy rezerwowej na listę podstawową, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 2 kwietnia 2013 r. projektu Gminy Nieporęt, pn. Dokończenie budowy ochronnego systemu kanalizacyjnego Zalewu Zegrzyńskiego na terenach Gmin Nieporęt i Serock - wchodzących w skład Aglomeracji Serock, w celu 15

2013 r. przeciwdziałania degradacji krajobrazu i środowiska przyrodniczego na Mazowszu, wartość całkowita 42 919 006 PLN, wartość dofinansowania 29 557 486 PLN (Działanie 4.1.Gospodarka wodnościekowa); 2. Zmiana nazwy beneficjenta z listy rezerwowej IWIPK z Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. dr Józefa Psarskiego w Ostrołęce na Mazowiecki Szpital Specjalistyczny im. dr Józefa Psarskiego w Ostrołęce oraz aktualizacji nazwy beneficjenta w tytule projektu, zgodnie z pismem beneficjenta. Uchwała Nr 990/259/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 4 czerwca 2013 r. Uchwała Nr 1019/260/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 11 czerwca 2013 r. Uchwała Nr 1. Przeniesienie z listy rezerwowej na listę podstawową, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 21 maja 2013 r., wraz ze zmianą nazwy beneficjenta projektu na Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie i zmianą tytułu projektu na: Modernizacja z elementami przebudowy zabytkowego budynku Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana w Warszawie (Działanie 6.1 Kultura) oraz zwiększeniu wartości całkowitej: 17 042 632,04 PLN, wartości dofinansowania: 13 857852,01 PLN. Przy czym w skład dofinansowania wchodzi zmniejszone dofinansowanie z EFRR w wysokości: 11 898 155,77 PLN oraz budżet państwa w wysokości: 1 959 696,24 PLN; 2. Zmniejszenie wartości całkowitej projektu pn. Mazowieckie Centrum Laboratoryjne Nauk Przyrodniczych UKSW źródłem zwiększenia transferu wiedzy ze świata nauki do gospodarki dzięki wzmocnieniu infrastruktury badawczo rozwojowej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie z 64 549 700 na 32 791 248,00 zł, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa z dnia 6 maja 2013 r. 3. Dodatkowo w załączniku nr 1 do uchwały zostały wprowadzone zmiany i korekty kwot, wynikające z decyzji Zarządu Województwa, podpisanych umów o dofinansowanie projektów lub ich aneksów. 1. Wprowadzenie zmiany wartości całkowitej projektu i wartości dofinansowania projektu Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 631 relacji Nowy Dwór Maz. Warszawa; Rozbudowa odcinka Zielonka - granica Warszawy do przekroju dwujezdniowego. Zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego, podjętą na posiedzeniu w dniu 28 maja br., wartość całkowita projektu wynosi 88 772 909 PLN, natomiast wartość dofinansowania 87 885 180 PLN (85% - środki EFRR, 14% - środki z budżetu państwa); 2. Wprowadzenie zmiany wartości całkowitej projektu i wartości dofinansowania projektu Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 728 relacji Grójec - Nowe Miasto n/pilicą - gr. Województwa, odcinek od km 0+500 do km 20+809. Zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego, podjętą na posiedzeniu w dniu 11 czerwca br., wartość całkowita projektu wynosi 143 777 104 PLN, natomiast wartość dofinansowania 142 339 332 PLN (85% - środki EFRR, 14% - środki z budżetu państwa). 1. Zwiększenie orientacyjnej kwoty dofinansowania projektu Samorządu 16

1293/273/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 16 lipca 2013 r. Uchwała Nr 1368/276/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 26 lipca 2013 r. Uchwała Nr 1396/277/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 6 sierpnia 2013 r. Uchwała Nr 1638/288/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 17 września 2013 r. Uchwała Nr 2202/311/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 17 grudnia 2013 r. Województwa Mazowieckiego pn. Internet dla Mazowsza do kwoty 392 395 519 PLN, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego, podjętą na posiedzeniu w dniu 16 lipca br. 2. Dodatkowo w załączniku nr 1 do uchwały zostały wprowadzone zmiany i korekty kwot, wynikające z decyzji Zarządu Województwa, podpisanych umów o dofinansowanie projektów lub ich aneksów. Przeniesienie z listy rezerwowej na listę podstawową IWIPK projektu Gminy Teresin pn.: Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność inwestycyjną w Gminie Teresin - etap II (Działanie 1.3 Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą), zgodnie z decyzją z dnia 16 lipca 2013 r. Koszty projektu zostały zmniejszone, tj. przewidywana całkowita wartość projektu wynosi 19 179 474,63 PLN, w tym EFRR 16 302 553,44 PLN. 1. Przeniesienie z listy rezerwowej na listę podstawową IWIPK projektu Samorządu Województwa Mazowieckiego pn.: Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 728 relacji Grójec - Nowe Miasto n/pilicą - gr. województwa, odcinek od km 0+500 do km 20+809, (Działanie 3.1), zgodnie z decyzją z dnia 6 sierpnia 2013 r. W wyniku doszacowania projektu, orientacyjna wartość całkowita projektu została zwiększona do kwoty 145 377 843,16 PLN. 2. Przeniesienie z listy rezerwowej na listę podstawową IWIPK projektu Samorządu Województwa Mazowieckiego pn.: Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 631 relacji Nowy Dwór Maz. - Warszawa; Rozbudowa odcinka Zielonka - granica Warszawy do przekroju dwujezdniowego, (Działanie 3.1), zgodnie z decyzją z dnia 6 sierpnia 2013 r. W wyniku doszacowania projektu, orientacyjna wartość całkowita projektu została zwiększona do kwoty 89 347 773,39 PLN. Zmniejszenie orientacyjnego kosztu całkowitego oraz orientacyjnej kwoty dofinansowania projektu pn. Centrum grafenu i innowacyjnych nanotechnologii zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 27 sierpnia 2013 r., w związku ze zmianą zakresu rzeczowego projektu. Orientacyjny koszt całkowity projektu został zmniejszony z kwoty 100 000 000 PLN na 42 500 000 PLN, natomiast orientacyjna kwota dofinansowania projektu z RPO WM z 85 000 000 PLN na 36 125 000 PLN. Dodatkowo zostały wprowadzone korekty kwot wynikające z podpisanych umów o dofinansowanie projektów lub aneksów do nich. 1. Zmiany w projekcie z listy rezerwowej pn. Poprawa jakości świadczonych usług medycznych w Mazowieckim Szpitalu Specjalistycznym im. dr Józefa Psarskiego w Ostrołęce poprzez zakup specjalistycznego wyposażenia medycznego, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 1 października 2013 r. Zmniejszeniu uległ orientacyjny koszt całkowity projektu z 780 000 PLN na 765 732 PLN oraz orientacyjna kwota dofinansowania z 663 000 PLN na 650 872 PLN; 2. Zmiany w projekcie z listy rezerwowej pn. Zwiększenie potencjału rozwojowego północnej części Mazowsza poprzez promocję gospodarczą terenów inwestycyjnych Przasnyskiej Strefy Gospodarczej, zgodnie 17

z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 1 października 2013 r. Zwiększeniu uległa orientacyjna kwota dofinansowania z 429 250 PLN na 437 750 PLN; 3. Zmiany w projekcie z listy rezerwowej Gminy Grodzisk Mazowiecki, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 12 listopada 2013 r. Zmianie uległ tytuł projektu z: Kompleksowe uzbrojenie terenu przeznaczonego pod utworzenie Interdyscyplinarnego Centrum Innowacji w Grodzisku Mazowieckim dla rozwoju innowacyjności na Mazowszu na: Kompleksowe uzbrojenie obszarów inwestycyjnych gminy Grodzisk Mazowiecki w tym terenu przeznaczonego pod utworzenie Interdyscyplinarnego Centrum Innowacji dla rozwoju innowacyjności i przedsiębiorczości na Mazowszu. Ponadto zwiększeniu uległ orientacyjny koszt całkowity projektu z 11 520 000 PLN na 16 500 000 PLN oraz orientacyjna kwota dofinansowania z 9 792 000 PLN na 14 250 000 PLN; 4. Zmiany w projekcie z listy rezerwowej, pn. Wzrost innowacyjności konkurencyjności gospodarki regionu mazowieckiego poprzez utworzenie Mazowieckiego Parku Naukowo-Technologicznego Poświętne w Płońsku (MPN-T) wraz z budową laboratorium analitycznego, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 26 listopada 2013 r. Zmianie uległ beneficjent projektu z Agencji Rozwoju Mazowsza S.A. na Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie. Zmniejszona została wartość całkowita projektu z 50 000 000 PLN na 13 530 000 PLN, a wartość dofinansowania z 42 500 000 PLN na 9 350 583 PLN; 5. Przeniesienie z listy rezerwowej IWIPK na listę podstawową IWIPK projektu Gminy Mszczonów pn.: Budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Mszczonów oraz rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w miejscowości Grabce Józefpolskie, zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 10 grudnia 2013 r. Dodatkowo zmniejszona została orientacyjna wartość dofinansowania projektu z 12 493 213,38 PLN na 11 318 851 PLN. Ponadto zostały wprowadzone korekty kwot wynikające z podpisanych umów o dofinansowanie projektów lub aneksów do nich. 3. Zmiana systemu instytucjonalnego Porozumienia W okresie sprawozdawczym nie zmieniano Porozumienia pomiędzy Zarządem Województwa Mazowieckiego (IZ RPO WM) a Mazowiecką Jednostką Wdrażania Programów Unijnych. Obowiązuje Porozumienie zawarte w Warszawie w dniu 18 września 2012 r. pomiędzy Zarządem Województwa Mazowieckiego (IZ RPO WM) a Mazowiecką Jednostką Wdrażania Programów Unijnych (IP II) nr SR-RPO-IV/1/12, podpisane na podstawie Uchwały Nr 1909/196/12 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 11 września 2012 r., w sprawie Porozumienia, dotyczącego powierzenia części zadań związanych z realizacją Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. 18

Opis Systemu Zarządzania i Kontroli (OSZIK) w ramach RPO WM Tabela 3. Aktualizacje OSZiK Uchwała Zarządu WM Uchwała Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 8 kwietnia 2013 r. Nr 639/243/13 zmieniająca uchwałę w sprawie Opisu Systemu Zarządzania i Kontroli w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Najważniejsze zmiany i powody ich wprowadzenia Zmian w OSZIK dokonano z uwagi na: - bieżącą aktualizację stanu prawnego wymienianych dokumentów, - zmiany Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie, - zmian w regulaminach wewnętrznych Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich i Departamentu Kontroli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie, - wprowadzenie zaleceń Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji, - zmiany Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych i obowiązuje od 2010 roku, - ujednolicenie zapisów dotyczących trybów wyboru projektów, - doprecyzowanie zapisów dotyczących terminów weryfikacji wniosków o płatność w związku z weryfikacją PZP, - uzupełnienie zapisów dotyczących procesu poświadczania wydatków w zakresie wykonywanych czynności w celu zmniejszenia ryzyka poświadczania wydatków poniesionych w sposób nieprawidłowy. Instrukcja Wykonawcza IZ RPO WM W okresie sprawozdawczym zapisy dokumentu były aktualizowane uchwałami Zarządu Województwa Mazowieckiego, opisanymi w Tabeli 4. Tabela 4. Aktualizacje Instrukcji Wykonawczej IZ RPO WM 2007-2013 Uchwała Zarządu WM Najważniejsze zmiany i powody ich wprowadzenia Uchwała nr 204/228/13 z dnia 29 stycznia 2013 r. Zmian w IW IZ RPO WM dokonano z uwagi na: wprowadzenie zaleceń Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji, konieczność doprecyzowania zapisów procedur, m.in. w związku wydłużeniem czasu opiniowania projektu Informacji/Uchwały przygotowywanej przez MJWPU, zmianami w Procedurze zgłaszania do Komisji Europejskiej dużego projektu, doprecyzowaniem pytań w Załączniku nr 5 do procedury 3.4.6., 19

Uchwała nr 865/255/13 z dnia 14 maja 2013 r. Uchwała Nr 1497/280/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 27 sierpnia 2013 r. Uchwała Nr 1922/299/13 z dnia 5 listopada 2013 r. dostosowanie do zapisów Regulaminu Departamentu, zgodnie z Porozumieniem nr SR-RPO-IV/1/12 z dnia 18 września 2012 r. Zmian w IW IZ RPO WM dokonano z uwagi na: bieżącą aktualizację podstaw prawnych, konieczność doprecyzowania zapisów procedur, m.in. w związku ze zmianą Zasad wyboru ekspertów oceniających projekty złożone w ramach RPO WM 2007-2013, wprowadzenia zmian w procedurze weryfikacji Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową/końcową, wprowadzenie zmian w procedurze prognozowania wydatków na RPO WM i dokonywania zmian w prognozie wniosków o płatność, wprowadzenie zaleceń Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji, dostosowanie do zapisów Regulaminu Departamentu, dostosowanie do zapisów RPK IZ RPO WM na rok 2013, zmiany redakcyjne. Zmian w IW IZ RPO WM dokonano z uwagi na: bieżącą aktualizację podstaw prawnych, konieczność doprecyzowania zapisów procedur m.in. dot. rejestracji prognoz, czy sporządzania decyzji administracyjnej w II instancji, uproszczenia procedury 3.4.1.1, wprowadzenie zaleceń Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji, zmiany wprowadzone przez Departament Instytucji Certyfikującej MRR, dostosowanie do zapisów Regulaminu Departamentu, zmiany redakcyjne. Zmian w IW IZ RPO WM dokonano z uwagi na: bieżącą aktualizację podstaw prawnych, Realizacja rekomendacji Departamentu Ochrony Interesów Finansowych Unii Europejskiej zawartych w Sprawozdaniu z audytu systemu zarządzania i kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego, konieczność doprecyzowania zapisów procedur; m.in. uzupełnienie listy podmiotów podlegających kontroli w ramach instrumentów inżynierii finansowej, uwzględnienie we wzorze listy sprawdzającej załączników dotyczących Prawa Zamówień Publicznych, zmiany w KSI, wprowadzenie zaleceń Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji, zmiany redakcyjne. 20

Instrukcja Wykonawcza IP II Instrukcja Wykonawcza Instytucji Pośredniczącej II stopnia była zmieniana cztery razy, a jej akceptacje dokonywane przez Instytucję Zarządzającą miały miejsce w następujących terminach: 20.02.2013 r. - wersja 2.1, 8.08.2013 r. - wersja 2.2, 15.10.2013 r. - wersja 2.3, 2.12.2013 - wersja 2.4. Powodem zmian była m.in.: aktualizacja dokumentów programowych RPO WM, dostosowanie IW IP II do procedur zawartych w IZ RPO WM, zalecenia pokontrolne i/lub przeprowadzone audyty wewnętrzne, zmiany zgodnie z obowiązującym regulaminem organizacyjnym MJWPU, zmiany na wniosek IZ. Procedury Procedura odwoławcza dla wniosków o dofinansowanie projektów realizowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013. W okresie sprawozdawczym Procedura odwoławcza dla wniosków o dofinansowanie projektów realizowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013 była zmieniana dwukrotnie: Tabela 5. Aktualizacje Procedury odwoławczej Uchwała Zarządu WM Uchwała nr 491/240/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 19 marca 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Procedury odwoławczej dla wniosków o dofinansowanie projektów realizowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013 Uchwała nr 1253/270/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 9 lipca 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Procedury odwoławczej dla wniosków o dofinansowanie projektów realizowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013 Najważniejsze zmiany i powody ich wprowadzenia Wprowadzono zapisy stanowiące, iż projekty, w stosunku do których toczyła się procedura odwoławcza umieszczane są na listach w kolejności zgodnej z właściwym dla danego konkursu trybem wyboru projektów, opisanym w Szczegółowym Opisie Priorytetów RPO WM 2007-2013. Zmiany zostały wprowadzone w 17 ust.3 oraz 18 ust. 1 i 2. Wprowadzone zmiany wynikały z nowelizacji ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Doprecyzowane zostały zapisy, dotyczące uwzględniania protestu w całości bądź nie, określenia końca procedury odwoławczej, możliwości uzupełnienia skargi wnoszonej do sądu oraz pozostawieniu protestu bez rozpatrzenia, w przypadku wyczerpania alokacji na konkurs. Wprowadzono też zmiany redakcyjne tekstu. 21

4. Zmiany szczegółowych wytycznych obowiązujących w ramach programu a) Dokonano jednej zmiany wzoru Wniosku o płatność. W dniu 12 kwietnia 2013 r. zatwierdzono zaktualizowany wzór Wniosku o płatność wraz z Instrukcją wypełniania formularza (obowiązuje od 1 maja 2013 r.). Najważniejsze zmiany w zakresie wzoru Wniosku o płatność: wprowadzono nowe kolumny do tabeli 17 m.in. kolumna łączne wydatki poniesione od początku realizacji projektu (ogółem i kwalifikowane), % realizacji projektu (łącznie z wydatkami wykazanymi w niniejszym wniosku) (ogółem i kwalifikowane) oraz kategoria interwencji (nr); zmieniono nazwę oświadczenia w sprawie kwalifikowalności VAT na Formularz weryfikujący projekt pod kątem kwalifikowalności podatku VAT wraz z Oświadczeniem o kwalifikowalności podatku VAT; w tab. 14 dodano kolumnę 10 Kwota wydatków ogółem objęta wnioskiem ; w związku z zatwierdzeniem Wieloletniego Planu Działań Pomocy Technicznej UMWM zmieniono nazwę Roczny Plan Działań na Wieloletni Plan Działań oraz skrót RPD PT na WPD PT; zobowiązano IZ i IP II w ramach VIII Priorytetu do przekazywania Dokumentacji dotyczącej przeprowadzonych postępowań o zamówienie publiczne przesyłana w wersji elektronicznej wraz z oświadczeniem o zgodności z oryginałem załączonych dokumentów. b) Dokonano jednej aktualizacji Wytycznych Instytucji Zarządzającej w zakresie zasad przeprowadzenia kontroli w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013- Uchwałą Nr 656/246/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 16 kwietnia 2013 r. zmieniającą uchwałę w sprawie Wytycznych Instytucji Zarządzającej w zakresie zasad przeprowadzania kontroli w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 Powodami aktualizacji zapisów Wytycznych Instytucji Zarządzającej w zakresie zasad przeprowadzania kontroli w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 było: uwzględnienie zmiany nazwy przez dotychczasowy Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego, uelastycznienie/ uproszczenie zapisów (w szczególności w zakresie stosowanej metodologii doboru próby projektów do kontroli oraz stosowanej procedury postępowania pokontrolnego), dokonanie szczegółowego przeglądu obowiązujących procedur zawartych w Instrukcji Wykonawczej IP II i Rocznym Planie Kontroli IP II pod kątem ich pełnej zgodności z Wytycznymi Instytucji Zarządzającej. Zbiorcze zestawienie najważniejszych zmian w stosunku do dotychczas obowiązujących Wytycznych: Podrozdział 6.1: - usunięcie z zadań Wydziału Kontroli Projektów MJWPU przeprowadzania wizyt monitorujących (obecnie w gestii opiekunów projektów), - doprecyzowanie zapisów dotyczących sposobu doboru projektów do kontroli na zakończenie w miejscu realizacji, 22

- doprecyzowanie przypisu dotyczącego częstotliwości przeprowadzania kontroli dla projektów dużych, - modyfikacja zapisu dotyczącego przesłanek i częstotliwości przeprowadzania aktualizacji analizy ryzyka, - usunięto dotychczasowy sztywny schemat prowadzenia analizy ryzyka w podziale na grupy ryzyka ze z góry narzuconym procentowym poziomem próby na rzecz wprowadzenia zapisów dopuszczających stosowanie każdej metodologii, która zostanie zawarta w Rocznym Planie Kontroli IP II zatwierdzonym przez IZ RPO WM, - odstąpiono od rozwiązania bezwzględnie obligującego MJWPU do przeprowadzenia kontroli na zakończenie w miejscu realizacji projektu, w którym przed złożeniem wniosku o płatność końcową wykryto nieprawidłowość podlegającą raportowaniu zgodnie z PION, na rzecz kontroli takich projektów na wniosek IZ. Podrozdział 6.2.1: - uelastyczniono zapisy dot. preferowanego sposobu dokumentowania ścieżki audytu przy prowadzeniu przez MJWPU kontroli krzyżowej programu. Obecnie dopuszczono w zamian stosowania list sprawdzających elektroniczne dowody przeprowadzenia kontroli. Podrozdział 6.3.1: - usunięto zapisy dublujące zapisy podrozdziału 6.1. Rozdział 7: - dopuszczono możliwość odstąpienia od przeprowadzania planowych wizyt monitorujących po spełnieniu określonych przesłanek, - uwzględniono fakt przejścia w ramach MJWPU kompetencji w zakresie przeprowadzania wizyt z Wydziału Kontroli do Wydziałów Wdrażania (opiekunowie projektu), - doprecyzowano zapisy w sposób wskazujący jakie wymogi obowiązują MJWPU w toku prowadzenia doraźnych wizyt monitorujących. Podrozdział 9.3: - dopuszczono odmienny od szczegółowo uregulowanego w Wytycznych schemat postępowania IZ (Departamentu Kontroli) albo IP II w toku czynności pokontrolnych, o ile wynika to z zatwierdzonych Instrukcji Wykonawczych. Dotyczy to opisanego wyżej postępowania od sporządzenia informacji pokontrolnej do ewentualnego wydania zaleceń pokontrolnych, - zasygnalizowano możliwość zawarcia w Instrukcji Wykonawczej procedury postępowania na wypadek braku zwrotu informacji pokontrolnej przez podmiot kontrolowany. Podrozdział 9.4: - doprecyzowano sformułowanie zakres prowadzonej kontroli. Podrozdział 9.5: - doprecyzowano zapis dotyczący terminu na sporządzenie zaleceń pokontrolnych, - dodano przypisy wskazujące zakres stosowania zapisów podrozdziału w przypadku, gdy przyjęty sposób postępowania pokontrolnego nie przewiduje możliwości przekazania przez podmiot kontrolowany uzasadnionej odmowy podpisania informacji pokontrolnej. c) Dokonano jednej aktualizacji Zasad realizacji projektu systemowego w ramach pomocy technicznej Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013- Uchwałą Nr 637/243/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 8 kwietnia 2013 r., zmieniającą uchwałę w sprawie zatwierdzenia Zasad realizacji projektu systemowego w ramach pomocy technicznej Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013. 23

Najistotniejsze zmiany: - W rozdziale IV Kwalifikowalność wydatków, przewiduje się współfinansowanie ze środków pomocy technicznej RPO WM wydatków związanych z oceną projektów i kontrolą ich realizacji. W związku z powyższym konieczne było dodanie zapisów dotyczących zasad rozliczania poszczególnych kosztów o koszty związane z prowadzeniem kontroli. - Wprowadzanie zmian zapisów w zasadach rozliczania kosztów związanych z zakupem sprzętu/wyposażenia i materiałów biurowych, pozwoli na zmniejszenie zaangażowania środków pochodzących z budżetu Województwa Mazowieckiego w tego rodzaju kosztach. Jednocześnie zwiększone zaangażowanie środków EFRR, wzmocni potencjał administracyjny instytucji realizujących zadania w ramach RPO WM. - Aktualizacja stanu prawnego, która wynika z przyjętego Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie stanowiącego Załącznik do Uchwały Nr 2522/214/12 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 4 grudnia 2012 r. d) Zmiana Zasad kwalifikowania wydatków w ramach RPO WM 2007-2013. W okresie sprawozdawczym dokonano trzech aktualizacji dokumentu: Tabela 6. Zakres zmian w Zasadach kwalifikowania wydatków w ramach RPO WM 2007-2013. Tytuł uchwały Uchwała Nr 1020/260/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 11 czerwca 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie zasad kwalifikowania wydatków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 Uchwala Nr 1639/288/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 17 września 2013 roku zmieniająca uchwałę w sprawie zasad kwalifikowania wydatków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013 Uchwała Nr 2089/306/13 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 3 grudnia 2013 r. Zakres głównych zmian w Zasadach - zmiana redakcyjna - precyzyjne określenie progów kwotowych wymagających stosowania zasady konkurencyjności, - doprecyzowanie wymagań związanych z kwalifikowalnością wydatków dotyczących pozyskania infrastruktury telekomunikacyjnej na potrzeby projektów realizowanych w ramach Działania 2.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu, - dot. Działania 2.1. - wprowadzenie możliwości finansowania wydatków poniesionych w związku z wynagrodzeniami osób zatrudnionych do realizacji projektu, wynika z konieczności uelastycznienia zasad, szczególnie w przypadku, gdy beneficjent w ramach własnej struktury organizacyjnej tworzy miejsce pracy specjalnie do obsługi realizacji projektów złożonych, wymagających koordynacji podejmowanych działań. - aktualizacja publikatorów aktów prawnych, - dodanie nowego zapisu uzasadnione wskazaniem przeprowadzenia kampanii edukacyjno informacyjnej z zakresu gospodarki odpadami na obszarze oddziaływania projektu (maksymalnie 0,5% wnioskowanej kwoty dofinansowania) jako kryterium dostępu dla konkursu w Działaniu 4.2. dotyczącego dostosowania istniejących zakładów zagospodarowania odpadów do obowiązujących przepisów. - doprecyzowanie zapisu za względu na jego niejednoznaczność i konieczność indywidualnego wyjaśniania beneficjentom, jaką kwotę wydatków 24

zmieniająca uchwałę w sprawie zasad kwalifikowania wydatków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013 poniesionych na projekt należy podać w opisie dowodów księgowych. Podawanie całkowitej wartości projektu na każdym dowodzie księgowym jest również niezasadne, ponieważ wartość ta ulega zmianie w okresie realizacji projektu. Nowy zapis jest spójny z kolumną 10 w tab. 14 Wniosku o płatność, - dot. Działania 1.7. Promocja gospodarcza - Rozszerzono katalog wydatków kwalifikowalnych o wydatki ponoszone na wynagrodzenie osób zatrudnionych do realizacji projektów w celu umożliwienia uzyskania dofinansowania w tym zakresie, - dot. Działania 2.2. Rozwój e-usług Rozszerzono katalog wydatków kwalifikowalnych o wydatki ponoszone na wynagrodzenie osób zatrudnionych do realizacji projektów w celu umożliwienia uzyskania dofinansowania w tym zakresie. e) W okresie sprawozdawczym nie dokonano zmian w Wytycznych Instytucji Zarządzającej w zakresie monitorowania projektów realizowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013 w okresie trwałości oraz przeprowadzania kontroli obszarów szczególnego ryzyka i kontroli trwałości. Obowiązują Wytyczne przyjęte Uchwałą Nr 2638/218/12 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 18 grudnia 2012 r. 5. Kryteria wyboru finansowanych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Tabela 7. Zakres zmian w kryteriach wyboru projektów Tytuł uchwały Uchwała Nr 1/13 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 z dnia 21 marca 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Zakres zmian w kryteriach W Działaniu 6.2 Turystyka dodano nowy zestaw kryteriów szczegółowych (punktowych) dla małych projektów, dla których ogłoszono konkurs: - Kompleksowość oferty turystycznej, - Wykorzystanie walorów antropogenicznych obszaru, na którym realizowany jest projekt, - Promowanie walorów przyrodniczych obszaru, na którym realizowany jest projekt, - Udział wkładu własnego beneficjenta w finansowaniu wydatków kwalifikowalnych w ramach projektu, - Realizacja projektu w kooperacji z innymi podmiotami na rzecz zwiększenia atrakcyjności, jakości oraz kompleksowości oferty turystycznej, - Zwiększenie dostępności do infrastruktury turystycznej dla osób niepełnosprawnych, - Wpływ projektu na jakość użytkowania infrastruktury turystycznej, - Zdolność funkcjonowania oferty turystycznej w czasie 25

Uchwała Nr 2/13 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 z dnia 18 kwietnia 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Uchwała Nr 5/13 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 z dnia 26 sierpnia 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. roku. W Działaniu 1.5 Rozwój przedsiębiorczości nastąpiło ukierunkowanie kryteriów szczegółowych (punktowych) głównie pod kątem osiągnięcia wskaźnika produktu: liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi, który był zrealizowany na niskim poziomie. W Działaniu 4.2 Ochrona powierzchni ziemi wprowadzono kryteria wyboru projektów w ramach schematu: dostosowanie istniejących zakładów zagospodarowania odpadów do obowiązujących przepisów zgodnie z celem Działania dotyczącym zmniejszenia ilości składowanych odpadów i ograniczenia ich negatywnego wpływu na środowisko. W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych w zakresie przedmiotowych kryteriów oraz IZ RPO WM nie planuje przeprowadzenia takich badań w przyszłym okresie sprawozdawczym. 6. Prace nad przygotowaniem/zmianą programów pomocowych Przygotowaniem programów pomocowych zajmuje się Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju. W okresie sprawozdawczym przyjęto zmiany następujących rozporządzeń: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 18 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy na wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1637), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 18 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy ze środków instrumentów inżynierii finansowej w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1651). 2.1.6.2. Analiza postępu finansowego i rzeczowego Do końca grudnia 2013 r. złożono 5 324 wnioski o dofinansowanie poprawne pod względem formalnym na łączną kwotę dofinansowania 4 315,4 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 2 052 wnioski, z czego podpisano 1 813 umów/wydano decyzji o wartości dofinansowania z UE 1 680,9 mln euro (90,57% alokacji na lata 2007-13). W ramach podpisanych umów, beneficjenci złożyli poprawne wnioski o płatność, których wartość na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła 1 145,7 mln euro (dofinansowanie UE), tj. 61,73% alokacji. Instytucja Certyfikująca zatwierdziła deklaracje wydatków 26

i skierowała do KE na kwotę odpowiadających środkom UE w wysokości 1 122,2 mln euro (60,06% alokacji). Zakończonych zostało 1 041 projektów na wartości dofinansowania z UE 595,2 mln euro. Wykres 1. Stan wdrażania RPO WM (środki UE w mln euro) 4 500 4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 4 315,4 Wnioski o dofinansowanie po ocenie formanlej (dof. ogółem) 2 007,6 186,0 212,0 195,1 185,5 250,3 Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji (dof. ogółem) 1 680,9 Podpisane umowy/wydane decyzje o dofinansowanie Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd 1 145,7 1 122,2 Certyfikacja Alokacja 1 868,6 okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM na podstawie KSI (SIMIK 07-13) Wnioski o dofinansowanie W 2013 r. liczba wniosków o dofinansowanie pozytywnie zweryfikowanych pod względem formalnym wzrosła o 566, a ich wartość o 186 mln euro. Zatwierdzonych do realizacji zostało 254 wnioski na łączną wartość dofinansowania 212 mln euro. Wykres 2. Wnioski zatwierdzone do realizacji (dofinansowanie ogółem w mln euro oraz jako % alokacji) stan na 31.12.2013 r. 700 631,2 140% 600 500 400 478,0 109,51% 92,29% 116,58% 100,87% 92,99% 112,39% 117,51% 88,29% 120% 100% 80% 300 200 189,2 217,2 167,1 192,5 60% 40% 100 84,3 48,1 20% 0 Priorytet I Priorytet II Priorytet III Priorytet IV Priorytet V Priorytet VI Priorytet VII Priorytet VIII 0% środki UE w mln euro % alokacji na podstawie KSI (SIMIK 07-13) 27

Podpisane umowy/wydane decyzje Proces kontraktacji środków w ramach RPO WM charakteryzował się w 2013 r. niższą dynamiką w porównaniu do 2012 r. i lat wcześniejszych (2012 r. - 16% alokacji i 2013 r. - 11 % alokacji). W 2013 r. podpisano 319 umów o wartości dofinansowania UE 195,1 mln euro. W stosunku do dostępnej na lata 2007-13 alokacji, wartość kontraktacji wyniosła na koniec 2013 r. 90,57% (wobec 83% na koniec 2012 r.). Wykres 3. Wartość podpisanych umów/wydanych decyzji o dofinansowanie (środki UE w mln euro oraz jako % alokacji) stan na 31.12.2013 r. 600 500 85,42% 86,60% 538,6 99,48% 82,04% 93,50% 83,42% 93,21% 98,60% 100% 80% 400 300 372,8 60% 200 100 177,6 176,6 84,8 124,1 152,7 53,8 40% 20% 0 Priorytet I Priorytet II Priorytet III Priorytet IV Priorytet V Priorytet VI Priorytet VII Priorytet VIII środki UE w mln euro % alokacji 0% na podstawie KSI (SIMIK 07-13) Priorytetami o najwyższym poziomie kontraktacji są: Priorytet III Regionalny system transportowy (99,48%) oraz Priorytet V Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu (93,50%). Niższą kontraktację odnotowano w Priorytecie IV Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka oraz w Priorytecie VI Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji - odpowiednio 82,04% i 83,42%. Największy procentowy wzrost wykorzystania alokacji w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego nastąpił w Priorytecie II (wzrost z 74,22% do 86,6%), Priorytecie V (wzrost z 79,25% do 93,5%) oraz w Priorytecie VI (wzrost z 68,69% do 83,42%). Wydatki poniesione przez beneficjentów Do końca 2013 r. w ramach RPO WM beneficjenci złożyli wnioski o płatność na wartość wydatków uznanych za kwalifikowalne w części odpowiadającej środkom UE w wysokości 1 145,7 mln euro, z tego w 2013 r. zostały zatwierdzone wnioski o płatność na wartość dofinansowania UE 185,5 mln euro. Wykorzystanie alokacji wg zatwierdzonych wniosków o płatność na koniec 2013 r. wyniosło 61,73% (wobec 52,86% na koniec 2012 r.). 28

Wykres 4. Wartość wydatków wykazanych przez beneficjentów we wnioskach o płatność (środki UE w mln euro oraz jako % alokacji) stan na 31.12.2013 r. 500 400 435,1 80,36% 81,96% 100% 80% 300 51,45% 224,6 58,11% 62,89% 60,78% 70,77% 60% 200 100 19,86% 40,7 125,1 57,0 90,4 134,2 38,6 40% 20% 0 Priorytet I Priorytet II Priorytet III Priorytet IV Priorytet V Priorytet VI Priorytet VII Priorytet VIII środki UE w mln euro % alokacji 0% na podstawie KSI (SIMIK 07-13) Wartości procentowe w ramach poszczególnych priorytetów wahały się od 19,86% w Priorytecie II Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza do 81,96% w Priorytecie VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego. Na koniec 2013 r. wartość wydatków odpowiadająca środkom UE w zatwierdzonych przez Instytucję Certyfikującą deklaracjach wyniosła 1 122,2 mln euro (60,06% alokacji) i wzrosła w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego o 250,3 mln euro. Wykres 5. Wartość wydatków w deklaracjach zatwierdzonych przez IC i skierowanych do KE (środki UE w mln euro oraz jako % alokacji) stan na 31.12.2013 r. 500 400 432,3 78,82% 83,12% 100% 80% 300 56,85% 58,82% 66,02% 60% 48,21% 212,2 59,52% 200 100 33,7 16,44% 122,4 52,8 99,1 137,0 32,7 40% 20% 0 Priorytet I Priorytet II Priorytet III Priorytet IV Priorytet V Priorytet VI Priorytet VII Priorytet VIII środki UE w mln euro % alokacji 0% na podstawie KSI (SIMIK 07-13) Według zatwierdzonych deklaracji wydatków przez IC, podobnie jak w poprzednim okresie sprawozdawczym, najwięcej wykorzystano środków UE w ramach Priorytetu VII 83,12% dostępnej alokacji na Priorytet, natomiast najmniej wykorzystano w ramach Priorytetu II 16,44%. 29

W roku 2013 wartość wniosków zatwierdzonych do realizacji jak i podpisanych umów jest wysoka, jednak już nie tak jak w poprzednich okresach sprawozdawczych. W ostatnich latach obowiązywania Programu powinien być widoczny wzrost po stronie projektów zakończonych oraz płatności dla beneficjentów, a tym samym wykorzystanie alokacji w 100%. IZ RPO WM nie dostrzega zagrożeń dla realizacji poszczególnych osi priorytetowych. Szczegółowa analiza realizacji wskaźników finansowych i rzeczowych została opisana w Punkcie 3 Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania Programu wg priorytetów. Wśród projektów realizowanych w ramach RPO WM znajdują się projekty realizowane w trybie konkursowym, jak również realizowane w trybie indywidualnym (projekty kluczowe). Projekty kluczowe Na koniec okresu sprawozdawczego, na liście podstawowej IWIPK RPO WM 2007-2013 znajdowało się 88 projektów kluczowych o łącznej orientacyjnej wartości całkowitej 1 304 499 573 euro oraz orientacyjnej kwocie dofinansowania UE 826 677 868 euro. Natomiast na liście rezerwowej IWIPK umieszczono 27 projektów o łącznej orientacyjnej wartości całkowitej 198 766 653 euro oraz orientacyjnej kwocie dofinansowania UE 126 266 932 euro. Lista projektów kluczowych aktualizowana była 11 razy w 2013 r. Zmiany te polegały na: przesunięciu 2 projektów z listy podstawowej IWIPK na listę rezerwową IWIPK, dodaniu do listy rezerwowej IWIPK 11 nowych projektów oraz przeniesieniu z listy rezerwowej na listę podstawową 10 projektów. Szczegółowy opis odnośnie wszystkich zmian na liście projektów kluczowych został przedstawiony w punkcie 2.1.6.1 System realizacji programu. Na obecnym etapie realizacji RPO WM, wprowadzane zmiany na liście projektów kluczowych, są mechanizmem pozwalającym w sposób efektywny wykorzystać dostępne środki finansowe, w szczególności powstałe w wyniku oszczędności. Z kolei działania polegające na przenoszeniu projektów na listę rezerwową mają charakter dyscyplinujący i porządkujący. W 2013 roku ogłoszone zostały 3 nabory projektów na listę rezerwową IWIPK. Preferowane były projekty gotowe do realizacji. Każdorazowo wymagane było przedstawienie wyboru wskaźników możliwych do osiągnięcia w wyniku realizacji planowanego przedsięwzięcia. Nabory ogłoszono w ramach: a) Działania 3.1 Infrastruktura drogowa, Priorytet III Regionalny system transportowy (w okresie od dnia 18 listopada 2013 r. do dnia 16 grudnia 2013 r.), b) Działania 6.1 Kultura, Priorytet VI Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji (od dnia 18 grudnia 2013 r. do dnia 3 stycznia 2014 r.), c) Działania 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia, Priorytet VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego (w okresie od 3 czerwca do 17 czerwca 2013 r. oraz nabór wznowiony w okresie od 14 sierpnia do 30 sierpnia 2013 r.). W 2013 r. przeprowadzono konsultacje społeczne w ramach: a) Działań: 1.2 Budowa sieci współpracy nauka gospodarka, 1.7 Promocja gospodarcza, Priorytetu I Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu oraz 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia, Priorytet VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego (w okresie od dnia 17 stycznia do dnia 15 lutego 2013 r.), b) Działania 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia, Priorytet VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego (od dnia 31 października 2013 do dnia 30 listopada 2013 r.). 30

Dla projektów umieszczonych na liście rezerwowej IWIPK nie są rezerwowane środki finansowe. Lista rezerwowa IWIPK stanowi źródło danych o projektach, które w przypadku wykazania gotowości do realizacji i dostępności wolnych środków finansowych, mogą uzyskać dofinansowanie. Gotowość do realizacji warunkowana jest uzyskaniem pozytywnej opinii dokumentacji projektu. Zgodnie z Zasadami modyfikacji projektów kluczowych i IWIPK, przenosząc projekt rezerwowy na listę podstawową należy analizować, m.in.: sytuację finansową w Działaniu, osiągnięcie wskaźników w Działaniu w wyniku dofinansowania proponowanego do przeniesienia projektu, stan przygotowania pozostałych załączników do wniosku o dofinansowanie, występowanie pomocy publicznej w projekcie, wskaźniki, które mogłyby zostać osiągnięte w przypadku przeznaczenia kwoty w podobnej wysokości na projekty znajdujące się na liście rezerwowej w ramach danego konkursu oraz inne alternatywne rozwiązania. Do końca okresu sprawozdawczego podpisano 81 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 747 554 186,94 euro. W samym 2013 r. zawarto 18 umów o dofinansowanie. Natomiast we wnioskach o płatność rozliczono wydatki EFRR na kwotę 405 947 951,72 euro. Na koniec 2013 r.: 15 projektów miało status projektów zakończonych, 4 projekty miały wnioski zatwierdzone do dofinansowania, 1 projekt był w trakcie oceny formalnej, 2 projekty nie miały zawartych pre-umów i złożonych wniosków o dofinansowanie. W wykazie projektów kluczowych znajdują się projekty wyróżniające się wielkością, skalą oddziaływania oraz znaczeniem dla kształtowania procesów rozwoju społeczno-gospodarczego, dlatego w związku z ich szczególnym charakterem, na różnym etapie ich realizacji, mogą pojawić się opóźnienia. Na koniec okresu sprawozdawczego stwierdzono opóźnienia w 9 projektach realizowanych, dla których zawarto umowy o dofinansowanie w stosunku do założonego pierwotnie harmonogramu. Dodatkowo, opóźnienie wystąpiło w 1 przygotowywanym projekcie, dla którego nie zawarta została umowa o dofinansowanie. Opóźnienia te wynikały m.in. z problemów dotyczących: uzyskania niezbędnych pozwoleń, zapewnienia środków finansowych na realizację projektu, wydłużania się procedur przetargowych, niedoszacowania kosztów inwestycji, wyłonienia wykonawcy. Działania mające na celu przyspieszenie przygotowania i nacisk na monitorowanie projektów kluczowych, które pozwalają na podejmowanie stosownych działań zaradczych minimalizujących zagrożenia to m.in.: Stosowanie Zasad modyfikacji projektów kluczowych i Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla RPO WM 2007-2013; Wprowadzanie zmian harmonogramu przygotowania projektu tylko, gdy wynikają ze znaczącej modyfikacji założeń lub zakresu rzeczowego projektu; Ustalenie ostatecznego terminu złożenia wniosku o dofinansowanie; Monitorowanie zagrożeń dotyczących realizacji projektów kluczowych comiesięcznie na posiedzeniu Zarządu Województwa Mazowieckiego omawiany jest stan przygotowania projektów kluczowych i występujące problemy; Aktualizowanie harmonogramu projektów kluczowych przygotowywany raz na kwartał harmonogram zawiera planowane daty zawarcia pre-umów oraz terminy złożenia wniosków o dofinansowanie. Harmonogram jest przedstawiany kwartalnie Zarządowi Województwa Mazowieckiego, Komitetowi Monitorującemu RPO WM oraz Komisji Europejskiej. Możliwość opiniowania wniosków projektów kluczowych przed ich formalnym złożeniem; Monitorowanie projektów zagrożonych przekroczeniem minimalnego progu wartości dużego projektu; 31

Instytucja Zarządzająca dokłada wszelkich starań, aby projekty były objęte doradztwem dzięki m.in. Inicjatywie JASPERS, a także wsparciu MJWPU. Pozwala to na wczesną identyfikację potencjalnych problemów, ich analizę i w efekcie odpowiednie dopracowanie projektów; Analizowanie spraw problematycznych rozpoczyna się w momencie ich zidentyfikowania. Rozwiązując problem organizowane są indywidualne spotkania i konsultacje, wystosowywane zapytania do urzędów, zlecane ekspertyzy prawne itp. Tabela 8. Projekty indywidualne w ramach RPO WM w latach 2007-2013 Lista podstawowa projektów indywidualnych Podpisane umowy o dofinansowanie Priorytet Liczba projektów Szacowana wartość dofinansowania UE (mln euro) Liczba projektów Wartość dofinansowania UE (mln euro) 1 2 3 4 5 Priorytet I 20 154,57 18 140,66 Priorytet II 7 117,24 7 104,25 Priorytet III 21 387,29 21 359,98 Priorytet IV 14 55,08 9 36,96 Priorytet V 5 21,00 5 21,00 Priorytet VI 13 46,39 13 39,72 Priorytet VII 8 45,12 8 44,97 Ogółem 88 826,68 81 747,55 Szczegółowy opis realizacji projektów kluczowych został przedstawiony w punkcie 3 Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania programu wg priorytetów/osi. Ogłoszone i przeprowadzone konkursy Informację nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu zawiera poniższa tabela. 32

Tabela 9. Konkursy ogłoszone w ramach RPO WM w latach 2007-2013 Złożone wnioski o dofinansowanie przed oceną formalną projektu (na Ogłoszone konkursy Priorytet / Działanie podstawie danych z SEZAM stan na 31.12.2013) Liczba Data Data rozpoczęcia zakończenia naboru naboru PRIORYTET I. Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego 3 621 - - i przedsiębiorczości na Mazowszu 1.1.Wzmocnienie sektora badawczorozwojowego 1.2. Budowa sieci współpracy naukagospodarka Alokacja na konkurs (EUR) 39 30.06.2010 30.07.2010 5 000 000 27 29.04.2011 31.05.2011 5 000 000 60 30.04.2012 11.07.2012 4 000 000 1.3. Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą 18 30.06.2008 29.09.2008 38 250 000 20 12.03.2009 24.04.2009 31 812 947 2 30.09.2009 30.11.2009 17 869 231 1.4. Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu 6 30.09.2009 30.11.2009 9 350 288 9 31.05.2011 29.07.2011 5 000 000 2 25.06.2012 31.07.2012 7 500 000 1 033 30.06.2008 06.10.2008 148 983 750 686 30.06.2010 14.07.2010 16 000 000 68 30.09.2011 14.10.2011 5 000 000 1.5. Rozwój przedsiębiorczości 156 17.10.2011 02.11.2011 5 000 000 428 04.11.2011 25.11.2011 10 000 000 526 28.05.2013 28.06.2013 5 000 000 53 30.04.2013 29.05.2013 5 000 000 1.6. Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym 16 09.06.2009 08.12.2009 10 000 000 22 30.09.2010 13.01.2011 5 000 000 25 30.12.2011 28.02.2012 5 000 000 15 30.11.2010 30.12.2010 2 500 000 1.7. Promocja gospodarcza 1.8. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT). PRIORYTET II. Przyspieszenie e- Rozwoju Mazowsza 2.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu 132 30.11.2010 31.05.2011 2 500 000 181 30.12.2011 02.03.2012 2 000 000 28 04.08.2009 03.09.2009 6 369 732 69 30.06.2011 29.06.2012 6 000 000 749 - - - 49 06.03.2009 15.04.2009 22 089 103 146 31.08.2011 28.10.2011 10 000 000 33

2.2. Rozwój e- usług 2.3. Technologie informacyjne i komunikacyjne dla MSP PRIORYTET III. Regionalny system transportowy 3.1. Infrastruktura drogowa PRIORYTET IV. Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka 4.1. Gospodarka wodno-ściekowa 71 28.07.2008 13.10.2008 21 823 525 118 29.06.2012 28.09.2012 12 500 000 171 04.03.2009 09.04.2009 4 742 344 194 30.06.2011 31.08.2011 5 000 000 601 - - - 459 30.06.2008 13.10.2008 114 897 827 142 30.06.2008 13.10.2008 102 739 904 761 - - - 208 06.10.2008 07.11.2008 87 120 488 112 21.04.2009 18.06.2009 16 368 134 23 28.07.2008 20.10.2008 8 840 001 24 31.05.2011 29.07.2011 6 500 000 4.2. Ochrona powierzchni ziemi 12 31.08.2012 31.10.2012 4 000 000 24 19.12.2012 28.02.2013 3 500 000 9 31.07.2013 30.08.2013 1 500 000 7 18.09.2013 31.10.2013 2 500 000 4.3. Ochrona powietrza, energetyka 4.4. Ochrona przyrody, zagrożenia, systemy monitoringu PRIORYTET V. Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu 5.1. Transport miejski 163 29.09.2010 29.10.2010 10 000 000 132 29.10.2010 29.12.2010 20 000 000 47 16.06.2009 08.09.2009 11 979 810 129 - - - 6 29.10.2010 30.11.2010 14 000 000 9 29.02.2012 30.05.2012 5 500 000 5.2. Rewitalizacja miast 114 05.05.2009 04.06.2009 32 979 468 PRIORYTET VI. Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji 746 - - - 6.1. Kultura 182 30.06.2008 29.09.2008 55 758 336 380 21.04.2009 21.05.2009 30 000 000 6.2. Turystyka 102 27.03.2013 22.08.2013 2 000 000 PRIORYTET VII. Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia 82 27.03.2013 07.08.2013 3 000 000 601 - - 233 30.06.2008 06.10.2008 41 010 264 7.2. Infrastruktura służąca edukacji 339 19.05.2009 25.06.2009 60 000 000 7.3. Infrastruktura służąca pomocy społecznej 29 04.03.2009 07.04.2009 17 432 848 Razem Priorytet I-VII 7 208 - - - * kolorem czerwonym zaznaczono konkursy ogłoszone w okresie sprawozdawczym 34

Łącznie od uruchomienia Programu ogłoszono 53 konkursy z alokacją ponad 1 mld euro. W okresie sprawozdawczym ogłoszono 6 konkursów na łączną alokację 19 mln euro. Łącznie od uruchomienia Programu złożono 7 208 wniosków o dofinansowanie projektu, z czego w okresie sprawozdawczym 802 szt. W okresie sprawozdawczym najwięcej wniosków aplikacyjnych zostało złożonych w odpowiedzi na nabory ogłoszone w Priorytecie I, tj. 579 wniosków, wszystkie złożone w Priorytecie wnioski dotyczyły Działania 1.5 Rozwój przedsiębiorczości. Duża liczba złożonych wniosków świadczy o ogromnym zainteresowaniu przedsiębiorców tym Działaniem, którzy chętnie występują o dofinansowanie projektu. Zróżnicowana liczba wniosków złożonych w odpowiedzi na poszczególne konkursy w okresie sprawozdawczym wynika z faktu, że poszczególne działania skierowane są do różnych grup beneficjentów. Największą grupę stanowią przedsiębiorcy, którzy mogą uzyskać wsparcie w ramach Działań 1.5 oraz 6.2 (konkurs skierowany do przedsiębiorców). Z kolei w Działaniu 4.2 największą grupę docelową stanowią jednostki samorządu terytorialnego. Różna jest również średnia wartość projektów w poszczególnych działaniach. Projekty realizowane przez przedsiębiorców mają zazwyczaj niższą wartość dofinansowania niż projekty realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego. Rozkład projektów Tabela 10. Rozkład umów (z priorytetów I-VII) w przestrzeni, w podziale na subregiony, miasto/wieś i obszary defaworyzowane. Subregion Liczba umów Wartość ogółem EUR 2013 od uruchomienia Programu Dofinansowanie UE - EUR Subregiony 1 Liczba umów Wartość ogółem - EUR Dofinansowanie UE - EUR Ciechanowsko-Płocki 30 400 96 790,42 26 933 637,75 268 473 978 964,01 289 002 846,52 M. st. Warszawa 108 78 554 039,25 41 297 308,27 401 545 490 601,37 298 842 414,62 Ostrołęcko-Siedlecki 60 55 539 053,13 30 386 502,38 395 532 991 271,26 353 947 852,34 Radomski 51 38 761 962,57 22 533 722,54 269 315 203 652,16 185 620 087,52 Warszawski-Wschodni 50 57 191 583,05 36 070 071,41 282 502 490 547,35 273 312 892,54 Warszawski-Zachodni 54 62 702 481,05 37 829 186,74 300 423 046 556,44 226 381 319,73 Miasto/wieś 01 Obszar miejski 223 211 868 619,99 120 990 433,72 1132 1 914 265 163,80 1 076 707 855,22 05 Obszary wiejskie 86 120 977 289,48 74 059 995,38 661 878 936 428,81 550 399 558,06 1 Rozkład projektów w podziale na subregiony został stworzony w oparciu o miejsce realizacji projektu wpisanych we wnioskach aplikacyjnych. W związku z tym, że część projektów jest realizowana w gminach z kilku subregionów, umowy te zostały policzone dla każdego subregionu oddzielnie, a ich wartość została wyliczona proporcjonalnie względem liczby gmin z danego subregionu (kwota z umowy o dofinansowanie dzielona jest przez liczbę gmin a następnie mnożona przez liczbę gmin z danego subregionu). 35

Obszary problemowe 2 mławsko-żuromiński 10 19 985 381,98 12 231 698,99 91 142 153 612,45 87 823 075,73 nadbużański 20 12 023 094,46 48 93 281,73 122 164 026 558,85 115 042 595,48 ostrołęcki 29 30 457 572,75 18 565 897,60 175 204 593 104,82 132 396 090,80 płocki 15 10 060 073,31 7 424 071,62 128 212 247 523,96 124 294 331,29 radomski 49 35 809 127,34 20 575 891,18 250 289 266 599,73 170 957 526,83 Źródło: Opracowanie własne Analizując rozkład projektów w podziale subregionalnym należy podkreślić, że 122 umów realizowanych było w więcej niż jednym subregionie, w związku z czym suma z liczby umów realizowanych w poszczególnych subregionach jest inna niż liczba wszystkich umów podpisanych do końca 2013 roku. W ramach RPO WM najwięcej umów (pod względem wartości dofinansowania UE) realizowano w subregionie ostrołęcko-siedleckim - 21,8%, a najmniej w radomskim - 11,4%. W okresie sprawozdawczym najwięcej umów (pod względem wartości dofinansowania UE) podpisano w subregionie M. st. Warszawy 21,2%, a najmniej w radomskim 11,6%. Analizując zróżnicowanie subregionów pod względem wartości dofinansowania w części EFRR, w przeliczeniu na 1 zameldowanego mieszkańca (dane GUS na koniec 2012 r.) wynika, że największe dofinansowanie EFRR otrzymały projekty z subregionu ostrołęcko-siedleckiego (467,8 euro/ mieszkańca), a najmniej M. St. Warszawa (174,2 euro/ mieszkańca). Wykres 6. Rozkład projektów w ujęciu subregionalnym w przeliczeniu na 1 mieszkańca 0,0 100,0 200,0 300,0 400,0 500,0 Ciechanowsko-płocki M. St. Warszawa Ostrołecko-siedlecki Radomski Warszawski wschodni Warszawski zachodni Razem / Średnia Źródło: Opracowanie własne 2 Obszary problemowe w całym sprawozdaniu zostały zdefiniowane zgodnie ze Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego. Zaprojektowany algorytm przeliczania oparty jest na miejscach realizacji (gminy) zarejestrowanych w umowach o dofinansowanie. W związku z tym, że część projektów realizowana jest w kilku gminach dane prezentowane w sprawozdaniu należy traktować jako przybliżone. Gminy mają udział proporcjonalnie w ramach projektu (kwota projektu dzielona przez liczbę gmin). Wartość projektu w danym obszarze problemowym jest wynikiem następujących obliczeń: wartość dofinansowania z UE (dane z KSI) dzielona przez liczbę gmin (w których realizowany jest projekt) i mnożona przez liczbę gmin z danego obszaru problemowego (w których realizowany jest projekt), następnie taka wartość została podzielona przez kurs EUR/PLN 4,1942. W związku z powyższym projektów, ani ich wartości nie należy sumować gdyż jeden projekt może być realizowany w kilku obszarach problemowych. 36

W przekroju miasto i wieś, zarówno pod względem liczby, jak i wartości, widoczna jest dominacja terenów miejskich. Blisko dwie trzecie wszystkich projektów, od początku uruchomienia Programu, realizowanych było na obszarach miejskich. Blisko 39% umów o dofinansowanie podpisanych w ramach RPO WM realizowanych jest na obszarach uznanych w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego za problemowe, tj. na obszarach o peryferyjnym położeniu i o niskich zdolnościach wykorzystania endogenicznych czynników rozwoju. Poszczególne obszary są dotknięte takimi problemami jak wysoki poziom bezrobocia i niski poziom przedsiębiorczości, słabość infrastruktury drogowo-kolejowej, depopulacja lub deformacja struktury demograficznej. Spośród 319 umów podpisanych w okresie sprawozdawczym - 123 realizowanych było na obszarach problemowych. Tabela 11. Rozkład projektów według rodzajów beneficjentów dla Priorytetów I-VII Rodzaj beneficjenta Liczba umów 2013 od uruchomienia Programu Dofinansowanie UE - EUR Liczba umów Dofinansowanie UE - EUR przedsiębiorcy 217 34 318 996,38 1029 314 192 020,65 jst 68 130 331 248,83 610 1 036 205 158,03 inne 18 11 183 102,64 83 122 370 778,17 uczelnie/jednostki naukowe 7 12 505 667,68 39 114 828 954,18 NGO 7 3 470 528,06 19 22 327 207,41 jednostki administracji rządowej 2 3 240 885,51 13 17 183 294,83 RAZEM 319 195 050 429,09 1793 1 627 107 413,28 Według danych na koniec okresu sprawozdawczego największą grupą beneficjentów byli przedsiębiorcy. Udział podmiotów gospodarczych w całej grupie beneficjentów wyniósł ponad 57,4% biorąc pod uwagę liczbę zawartych umów oraz 19,3% wartość dofinansowania ze środków UE (po wyłączeniu Pomocy Technicznej). Drugą największą grupą beneficjentów były jednostki samorządu terytorialnego wraz z podległymi im organizacjami. Ten typ beneficjentów odpowiadał za 34,0% liczby umów oraz za 63,7% wartości dofinansowania z UE. Łącznie te dwie grupy beneficjentów miały dominującą pozycję zarówno w całkowitej liczbie umów - 91,4%, jak i w wartości zakontraktowanego dofinansowania z UE 83,0%. Obie te wartości nie uległy znaczącej zmianie w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym. W 2013 roku najwięcej umów podpisano z podmiotami gospodarczymi 68,0% wszystkich umów (i 17,6% przyznanego dofinansowania z EFRR). Średnia wartość projektu dofinansowanego w ramach RPO WM wyniosła 1,558 mln euro. Największą średnią wartość miały projekty realizowane przez uczelnie wyższe i jednostki naukowe 3,99 mln euro, a najmniejszą projekty realizowane przez przedsiębiorców 885 tys. euro. Wysoką średnią wartość projektów miały również projekty realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego (2,48 mln euro) oraz jednostki administracji rządowej (2,2 mln euro). Projekty realizowane przez tych beneficjentów związane są w większości z budową, rozbudową lub modernizacją różnych obiektów budowlanych czy infrastrukturalnych. Tego typu projekty zwykle wiążą się z szerokim zakresem prac budowlanych, wymagających znacznych nakładów finansowych. 37

Dominacja dwóch największych grup beneficjentów jest również związana z celami wyznaczonymi w RPO WM, a także z podziałem środków na poszczególne Działania. W RPO WM, zgodnie ze Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego, szans rozwojowych upatruje się we wsparciu projektów w zakresie aktywności gospodarczej, a także w realizacji inwestycji infrastrukturalnych, zwłaszcza transportowych. W związku z tym znaczną część alokacji przypisano działaniom, które są ukierunkowane na wsparcie tego typu projektów. Tabela 12. Rozkład projektów według działów gospodarki dla Priorytetów I-VII Dział gospodarki Liczba umów 2013 od uruchomienia Programu Dofinansowanie UE - EUR Liczba umów Dofinansowanie UE - EUR 22 Inne niewyszczególnione usługi 132 39 058 736,35 534 233 902 421,47 17 Administracja publiczna 19 76 728 410,58 367 714 887 074,70 06 Nieokreślony przemysł wytwórczy 50 6 774 724,75 239 48 204 541,23 19 Działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego 31 8 692 248,49 145 83 345 491,60 21 Działalność związana ze środowiskiem naturalnym 22 17 171 708,74 111 120 504 150,72 18 Edukacja 11 16 761 043,29 85 129 129 996,22 13 Handel hurtowy i detaliczny 16 668 021,03 77 6 941 968,14 12 Budownictwo 12 1 788 357,00 64 12 248 623,60 20 Opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne 3 3 988 845,41 37 52 305 064,98 14 Hotele i restauracje 9 13 332 520,08 27 32 275 861,36 03 Produkcja produktów żywnościowych i napojów 1 82 564,07 25 6 265 581,91 11 Transport 6 6 795 668,38 21 115 055 260,25 08 Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła 16 Obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej 3 2 803 559,37 17 11 868 924,61 0 0,00 10 13 076 280,35 04 Wytwarzanie tekstyliów i wyrobów włókienniczych 1 154 022,22 9 810 869,05 10 Poczta i telekomunikacja 2 219 773,64 8 1 353 196,73 15 Pośrednictwo finansowe 0 0,00 8 27 853 624,09 09 Pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody 0 0,00 6 16 482 205,46 05 Wytwarzanie urządzeń transportowych 1 30 225,70 2 511 159,27 07 Górnictwo i kopalnictwo surowców energetycznych 0 0,00 1 85 117,54 RAZEM 319 195 050 429,09 1793 1 627 107 413,28 Analizując rozkład projektów według działów gospodarki można stwierdzić, że największa grupa beneficjentów działa w branży prostych, niespecjalistycznych usług. Wśród podmiotów prywatnych drugą, największą, grupę stanowiły przedsiębiorstwa z nieokreślonego przemysłu wytwórczego. Taki 38

rozkład beneficjentów jest zgodny ze strukturą przedsiębiorstw funkcjonujących na Mazowszu, w szczególności w sektorze MŚP. Struktura ta nie uległa znaczących zmianom w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym. Pomimo faktu, że liczebnie grupa przedsiębiorców uzyskała największe wsparcie, to pod względem wartości przyznanego dofinansowania, dominowały projekty realizowane przez administrację publiczną. Jest to spowodowane odmiennym charakterem realizowanych projektów. Projekty publiczne są bowiem często projektami skomplikowanymi i komplesowymi, przez co wymagają o wiele większych nakładów finansowych, zaś projekty przedsiębiorców są ograniczone do konkretnych, pojedynczych przedsięwzięć. Wykres 7. Rozkład projektów według działów gospodarki (wg wartości dofinansowania UE) 1% 17 Administracja publiczna 1% 1% 22 Inne niewyszczególnione usługi 2% 2% 3% 3% 1% 1% 18 Edukacja 21 Działalnośd związana ze środowiskiem naturalnym 11 Transport 7% 5% 44% 19 Działalnośd w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego 20 Opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne 06 Nieokreślony przemysł wytwórczy 7% 14 Hotele i restauracje 15 Pośrednictwo finansowe 8% 14% 09 Pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody 16 Obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej 12 Budownictwo 08 Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła Pozostałe Szczegółowy opis rozkładu przestrzennego realizowanych projektów w podziale na subregiony, obszary problemowe (defaworyzowane) jak i w podziale na miasto i wieś, działy gospodarki, jak również rozkład projektów według grup beneficjentów został przedstawiony w punkcie 3.1.1 niniejszego Sprawozdania, osobno dla każdego z priorytetów RPO WM. Postęp rzeczowy Głównym celem Regionalnego Program Operacyjnego Województwa Mazowieckiego jest poprawa konkurencyjności regionu i zwiększenie jego spójności społecznej, gospodarczej 39

i przestrzennej. Cel ten jest ściśle powiązany z zamierzeniami zawartymi w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego, gdzie określono wizję rozwoju województwa jako obszaru najwyżej rozwiniętego gospodarczo w Polsce podejmującego uczestnictwo w rywalizacji z innymi rozwiniętymi regionami poprzez eliminowanie dysproporcji rozwojowych, rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy oraz zapewnienie mieszkańcom Mazowsza optymalnych warunków do rozwoju jednostki, rodziny jak i całej społeczności, przy jednoczesnym zachowaniu spójnego i zrównoważonego rozwoju. Cel główny RPO WM odzwierciedla dążenia do harmonijnego rozwoju województwa, który z jednej strony pozwoli na niwelowanie dysproporcji wewnętrznych w poziomie rozwoju, przekładających się na znaczne zróżnicowanie w poziomie życia mieszkańców, z drugiej zaś wpłynie na zmianę pozycji regionu w układzie międzynarodowym, zmniejszając dystans dzielący Mazowsze od innych regionów metropolitalnych. W celu pomiaru postępu realizacji celu głównego RPO WM przyjęto szereg wskaźników, które w sposób możliwie szeroki będą przedstawiać wpływ realizacji Programu na założony cel główny. Zgodnie z danymi za 2013 rok oraz wynikami badania ewaluacyjnego przeprowadzonego modelem Hermin w 2010 roku wskaźniki realizacji celu głównego przedstawiają się następująco: zmiana Produktu Krajowego Brutto w cenach bieżących w wyniku realizacji Programu - 1,4%, co stanowi 140% wartości docelowej (wartość docelowa 1,0%), zmniejszenie stopy bezrobocia 0,79%, co stanowi 149,1% wartości docelowej (wartość docelowa 0,53%), liczba utworzonych miejsc pracy brutto 2 449,68 szt. (1 872,83 szt. na koniec 2012 r.), co stanowi 54,4% wartości docelowej (wartość docelowa 4 500 szt.), liczba utworzonych miejsc pracy netto 20 380 szt., co stanowi 100,0% wartości docelowej (wartość docelowa 20 390 szt.), zwiększenie wartości dodanej brutto (w cenach bieżących) wg sektorów ekonomicznych 4,21 mld PLN, co stanowi 126,8% wartości docelowej (wartość docelowa 3,32 mld PLN), zwiększenie dochodów sektora gospodarstw domowych 3,66 mld zł, co stanowi 126,6% (wartość docelowa 2,89 mld PLN). Wartości wskaźników realizacji celu głównego potwierdzają pozytywne oddziaływanie Programu na rozwój społeczno-gospodarczy województwa. Napływ środków w ramach realizacji RPO WM do gospodarki województwa mazowieckiego przyczynia się do zdynamizowania rozwoju gospodarczego regionu, co znajduje swoje potwierdzenie w wynikach badania ewaluacyjnego, według którego wdrażanie Programu przyczyniło się do wzrostu PKB w regionie w samym 2013 roku o 1,4%. Jest to wartość wyższa od wartości docelowej założonej w Programie, którą zapisano na poziomie 1,0%. Należy jednak mieć na uwadze fakt, iż fundusze unijne zasilające obieg gospodarczy przyczyniają się także pośrednio do wzrostu inflacji, co z kolei oznacza, że realne wielkości wpływu będą kształtowały się na niższym poziomie niż wartości uzyskane na podstawie modelu. Ponadto, rezultaty przeprowadzonych symulacji makroekonomicznych pokazują, iż w latach 2007-2013 wkład całości transferów skierowanych do regionu w ramach RPO WM w niwelowanie dystansu dzielącego wielkości charakteryzujące województwo mazowieckie do średniej wartości PKB per capita w PPS dla UE-27 (z poziomu 82.9% w 2006 r. do 105.2% w 2013 r.) miał wynieść 1.2 pkt. proc. Odnosząc wielkość regionalnego PKB do średniej dla Polski będzie można natomiast obserwować wzmocnienie roli województwa mazowieckiego jako gospodarczego lidera wśród polskich regionów udział środków finansowych w ramach RPO WM we wzroście wspomnianego wskaźnika z 159.7% w 2006 r. do 160.2% w 2013 r. miał wynieść 0,86 pkt proc. 40

Wraz ze wzrostem poziomu PKB realizacja RPO WM przyczynia się również do wzrostu wartości dodanej brutto w takich sektorach ekonomicznych jak: przetwórstwo przemysłowe, budownictwo, usługi rynkowe i nierynkowe. Łącznie, bez budownictwa, wartość dodana brutto w gospodarce regionu, w wyniku wdrażania RPO WM, zwiększyła się w 2013 roku o 4,21 mld zł, co stanowi ponad jeden procent całkowitej wartości dodanej brutto wytworzonej w regionie. Jest to wartość wyższa od wartości docelowej założonej w Programie, którą zapisano na poziomie 3,32 mld zł. Uwzględniając symulacje przeprowadzone modelem Hermin do 2020 roku całkowita wartość dodana brutto w gospodarce regionu zwiększy się kumulatywnie o 29,23 mld zł, co stanowi blisko 9,74% wartości dodanej brutto województwa mazowieckiego z 2011 roku. Obok konwergencji gospodarczej oraz poprawy konkurencyjności regionu realizacja RPO WM przyczynia się również do wzrostu zatrudnienia i tym samym podniesienia poziomu życia mieszkańców. Wyniki analizy wpływu środków w ramach programu na wskaźniki pozwalające monitorować sytuację na rynku pracy w województwie mazowieckim potwierdzają, iż realizacja RPO WM pozytywnie wpływa na proces aktywizacji zawodowej mieszkańców w całym okresie programowania. Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w zatwierdzonych wnioskach o płatność końcową, realizacja Programu przyczyniła się do utworzenia w sposób bezpośredni 2 449,68 EPC nowych miejsc pracy, z czego 715,83 dla kobiet. Biorąc pod uwagę wszystkie podpisane umowy szacowana liczba utworzonych nowych miejsc pracy wynosi już 5 156,5 EPC, z czego 1324 dla kobiet. Z badania ewaluacyjnego przeprowadzonego modelem Hermin wynika, że całkowita liczba dodatkowo pracujących ogółem w efekcie wdrażania Programu wyniosła na koniec 2013 roku 20 380 osób, co przyczyniło się do ograniczenia stopy bezrobocia o 0,79 pkt. proc. (liczonej według metodologii BAEL). W województwie mazowieckim, jak i w całej Polsce od momentu wystąpienia kryzysu finansowego pod koniec 2008 r. odnotowuje się stały wzrost bezrobocia. Na koniec 2013 r. stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie mazowieckim wyniosła 11,0% (wzrost o 0,3 pkt. proc. w 2013 roku) podczas gdy średnia dla Polski była wyższa i wyniosła 13,4%. Na koniec 2013 roku przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 1 326,8 tys. osób i było wyższe o 1% w ujęciu rocznym. W stosunku do 2012 roku największy wzrost zatrudnienia odnotowano m.in. w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 35,0%), administrowaniu i działalności wspierającej (o 9,9%), działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 6,3%), informacji i komunikacji (o 2,4%) oraz przetwórstwie przemysłowym (o 1,5%). Utrzymał się spadek zatrudnienia w budownictwie (o 8,1%), obsłudze rynku nieruchomości (o 4,4%) oraz transporcie i gospodarce magazynowej (o 2,7%) 3. 3 Komunikat o sytuacji społeczno gospodarczej województwa mazowieckiego w grudniu 2013 r. 41

Wykres 8. Dynamika przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw (przeciętna miesięczna 2010=100) Źródło: Komunikat o sytuacji społeczno gospodarczej województwa mazowieckiego w grudniu 2013 r. Pomimo pozytywnego zjawiska, jakim jest względnie niższa stopa bezrobocia w całym województwie względem stopy w całym kraju, ważnym problemem pozostaje dysproporcja pomiędzy poszczególnym powiatami. W województwie mazowieckim najniższe bezrobocie na koniec 2013 r. wystąpiło na terenie M. St. Warszawy (wzrost do 4,8% z 4,3% przed rokiem), natomiast największe na terenie powiatu szydłowskiego (wzrost do 38,9% z 38,0%). 42

Mapa 1. Stopa bezrobocia rejestrowanego według powiatów w 2013 r. Źródło: Komunikat o sytuacji społeczno gospodarczej województwa mazowieckiego w grudniu 2013 r. Wpływ RPO WM na gospodarkę województwa mazowieckiego znajduje swoje odzwierciedlenie także we wzroście wynagrodzeń, dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych i w rezultacie we wzroście konsumpcji prywatnej, co z kolei przyczynia się do poprawy stopy życiowej mieszkańców regionu. Za sprawą wsparcia unijnego dochody sektora gospodarstw domowych wzrosły w 2013 roku o 3,66 mld zł, co w porównaniu z najnowszymi danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2011 rok (dochody pierwotne brutto ogółem) stanowi 1,8%. Należy podkreślić, iż wszystkie wartości wskaźników programowych zostały oszacowane na koniec okresu sprawozdawczego, to znaczy, że zostały wygenerowane z umów podpisanych do dnia 31 grudnia 2013 roku i wprowadzonych do systemu KSI lub zostały oszacowane w ramach badania ewaluacyjnego modelem HERMIN. Stopień osiągnięcia wartości docelowych wskaźników przy poziomie kontraktacji wynoszącej 90,57 % pozwala wstępnie stwierdzić, że przy założeniu 43

utrzymania obecnej tendencji wszystkie wartości docelowe celu głównego RPO WM zostaną osiągnięte. Najniższy stopień realizacji zanotowano w odniesieniu do wskaźnika Liczba utworzonych miejsc pracy brutto. Należy podkreślić, iż pomimo faktu, że realizacje tego wskaźnika przedstawia się na poziomie 54,4 % (wzrost z 41,6 % na koniec 2012 r.) to szacowna realizacja jest znacząco wyższa i wynosi 114,6 % wartości docelowej. W kolejnym okresie sprawozdawczym planowane jest utrzymanie proporcjonalnego osiągania wskaźników finansowych i rzeczowych, tak aby w 2014 r. i 2015 r. możliwe było wykazanie wartości założonych w Programie. Reasumując, należy stwierdzić, że transfery finansowe wypłacane w ramach RPO WM przyczyniają się do pobudzenia rozwoju społeczno-gospodarczego regionu, co pośrednio znajduje swoje przełożenie na wzrost PKB per capita (PPP) w województwie z 83% średniej unijnej w 2006 roku do 107% w 2011 r. (dane Eurostat). W konsekwencji dochodzi do przyspieszenia procesu konwergencji pomiędzy gospodarką regionu a innymi regionami unijnymi. Tym samym realizowany jest zarówno cel główny Programu, jak i cel nadrzędny Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego, którym jest wzrost konkurencyjności gospodarki i równoważenie rozwoju społecznogospodarczego w regionie prowadzące do poprawy jakości życia mieszkańców. O wzroście jakości życia mieszkańców województwa może również świadczyć wzrost nominalnych rocznych dochodów do dyspozycji brutto na 1 mieszkańca z 24 783 zł do 32 632 zł w latach 2007-2011 (dane GUS). Wdrażanie programu wykorzystuje mocne i słabe strony analizy SWOT. Instytucja Zarządzająca w toku podejmowanych działań maksymalizuje efekty wdrażania RPO WM poprzez m.in. likwidowanie dysproporcji społecznych na obszarach defaworyzowanych (np. likwidowanie białych plam w dostępie do Internetu), czy wykorzystanie potencjału Mazowsza poprzez rozwój lotniska w Modlinie. Podejmowane działania mają również na celu utrzymanie przewagi województwa w obszarze badań i rozwoju oraz powiązań sfery biznesu i nauki. Odzwierciedleniem całości działań podejmowanych przez Zarząd Województwa są wskaźniki kontekstowe obrazujące sytuację społeczno-gospodarczą w regionie. Województwo Mazowieckie niezmiennie odnotowuje najmniejsze bezrobocie spośród wszystkich województw zarówno wg BAEL, jak również metodologii GUS. Dobrym odzwierciedleniem poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej i co za tym idzie warunków życia ludności jest najwyższe saldo migracji zewnętrznych spośród wszystkich województw w Polsce. W celu zmaksymalizowania efektów wynikających z wdrażania Programu, analizy potrzeb beneficjentów, a także stopnia osiągnięcia wartości docelowych wskaźników w poszczególnych priorytetach Instytucja Zarządzająca RPO WM zwróciła się do Komisji Europejskiej z prośbą o akceptację realokacji środków z Priorytetu IV do VIII oraz z Priorytetu VI (Działanie 6.2) do: Priorytetu IV (Działanie 4.3) oraz Priorytetu VII (Działanie 7.1). Ponadto Instytucja Zarządzająca planuje dokonać realokacji środków m.in. w Priorytecie I z Działań: 1.2 i 1.8 do Działania 1.3, w Priorytecie II z Działania 2.3 do 2.1 a także w Priorytecie VIIz Działania 7.2 do Działania 7.1. 2.1.6.3. Rekomendacje KE IZ RPO WM otrzymała od KE zalecenia po złożeniu Sprawozdania rocznego z realizacji RPO WM w roku 2012. W związku z powyższym IZ RPO WM w niniejszym Sprawozdaniu zastosowała się do otrzymanych zaleceń w poniższym zakresie: analiza wpływu inwestycji z EFRR na infrastrukturę edukacyjną i zdrowotną w regionie; analiza wpływu inwestycji z EFRR na realizację celów strategii e-administracji; wpływ wsparcia na klimat biznesowy w regionie, poprzez ocenę jego wartości dodanej z punktu widzenia przedsiębiorstw. Analiza powinna wyjaśnić, w jaki sposób istniejące instytucje otoczenia biznesu odpowiadają na potrzeby przedsiębiorstw (czy instytucje 44

świadczą usługi wymagane przez przedsiębiorstwa, zarówno pod względem rodzaju usług, jakości i wielkości zapotrzebowania); analiza porównawcza między wskaźnikami produktu (tj. postęp fizyczny) i odpowiadającym mu postępem finansowym w celu wyciągnięcia wniosków na temat postępu osiągania celów Programu w stosunku do nakładów finansowych, jak i na jakości i efektywności procesu wdrażania; dokładniejszego przestawienia wkładu Programu w realizację celów i założeń Strategii Europa 2020. Realizacja ww. zaleceń KE została przedstawiona w treści odpowiednich punktów Sprawozdania: pkt. 3 Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania programu wg priorytetów/osi oraz w pkt 2.1.6.6 Realizacja założeń Strategii EU 2020. Spotkanie roczne z Komisją Europejską w dniu 27 listopada 2013 r. W dniu 27 listopada 2013 r. w Warszawie w siedzibie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego odbyło się coroczne spotkanie Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Mazowieckiego 2007-2013, której rolę pełni Zarząd Województwa Mazowieckiego z przedstawicielami Komisji Europejskiej. Spotkanie dotyczyło m.in. omówienia sprawozdania rocznego z realizacji RPO WM za rok 2012, dyskusji nad zgłoszonymi do niego uwagami KE, a także analizy postępu osiągniętego w realizacji Programu w 2013 r. oraz planów związanych z zakontraktowaniem pozostających do dyspozycji środków i nowym okresem programowania. Podczas spotkania została zaprezentowana analiza dotycząca oceny potencjalnego wpływu RPO WM 2007-2013 na sytuację społeczno-gospodarczą w regionie na podstawie wybranych wskaźników (wskaźniki Programowe, kontekstowe, EU 2020) oraz badań ewaluacyjnych, omówiono postęp rzeczowy na tle postępu finansowego, przedstawiono wybrane wskaźniki finansowe, a także stan prac związanych z nowym okres programowania. Przedstawiciele Komisji Europejskiej po zapoznaniu się z prezentacją w przedmiotowym zakresie, wyrazili swoje zadowolenie ze sposobu zarządzania programem. W kolejnej części spotkania został przedstawiony stan przygotowań do nowego okresu programowania. Omówiono wyzwania stojące przed Mazowszem w perspektywie 2014-2020, m.in. w zakresie warunkowości ex ante, poziomu alokacji oraz poziomu wsparcia. Przedstawiono model programowania przyjęty przez Zarząd Województwa Mazowieckiego oraz zakres Założeń do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020, a także przebieg konsultacji społecznych ww. dokumentu. W trakcie spotkania dyskutowano na temat wskaźników oraz ich wpływu na przyszły okres programowania. W szczególności zwrócono uwagę, że niezbędne są wszelkiego rodzaju analizy, statystyki badania, które stanowić powinny punkt wyjścia dla perspektywy 2014-2020. Na zakończenie spotkania, przedstawiciele Komisji Europejskiej przekazali nieoficjalne decyzje w zakresie trwających renegocjacji RPO WM 2007-2013 tj. informacje iż m.in.: rozważa się możliwość zmiany montażu finansowego w zakresie osi priorytetowej VIII Pomoc techniczna, polegającą na zmniejszeniu wymaganego udziału Krajowego Wkładu Publicznego z 15% do 8% z uwagi na bardzo trudną sytuację województwa mazowieckiego; Komisja pozytywnie odnosi się do przesunięcia środków z Priorytetu VI do VII z zastrzeżeniem, że środki te nie będą mogły być wykorzystane na budowę/rozbudowę/modernizację istniejących obiektów infrastruktury ochrony zdrowia. KE 45

dopuszcza możliwość przeznaczenia środków finansowych tylko i wyłącznie na innowacyjny sprzęt medyczny; Komisja nie wyraża zgody na przesunięcie środków z Priorytetu V do VII i oczekuje na ewentualne propozycje na zagospodarowanie środków w ramach Priorytetu V lub realokację środków na Działania realizujące Strategię Lizbońską. Ponadto, w piśmie z dnia 20 grudnia 2013 roku, Komisja Europejska przesłała oficjalne uwagi do przesłanego i omawianego podczas spotkania projektu zmian w Programie (Projekt 2 RPO WM). Na ich podstawie przygotowano Projekt 3 Programu, podlegający obecnie kolejnym renegocjacjom. 2.1.6.4. Rekomendacje IZ i innych instytucji W okresie sprawozdawczym wypracowywano kolejne rekomendacje dotyczące zmian w treści RPO WM (m.in. realokacje środków, zmiany wartości wskaźników), trwały prace związane z przeglądem i renegocjacją RPO WM 2007-2013. Wszystkie rekomendacje Instytucji Zarządzającej RPO WM, były zatwierdzane przez Komitet Monitorujący RPO WM 2007-2013. W 2013 roku do Komisji Europejskiej zostały wysłane projekty zmian treści RPO WM, które nie zostały jeszcze zaakceptowane w roku sprawozdawczym. Wszelkie zmiany wynikające zarówno z uchwał podjętych przez Zarząd Województwa, jak i Komitet Monitorujący RPO WM były wprowadzane w miarę możliwości jako aktualizacje odpowiednich dokumentów programowych. W 2013 r. trwały dalsze prace nad wypracowaniem systemu tworzenia projektu Programu w przyszłej perspektywie finansowej. W dniu 8 stycznia 2013 r. Zarząd Województwa Mazowieckiego, przyjął Wstępny Projekt RPO WM 2014-2020, który następnie przekazany został do zaopiniowania do Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Następnie w oparciu o zasadę partnerstwa, Zarząd Województwa w dniu 26 lutego 2013 r., przyjął Metodykę włączania partnerów społeczno-gospodarczych w prace nad RPO WM 2014-2020, która stanowić będzie podstawę współpracy z podmiotami zewnętrznymi w całym okresie programowania (wypracowany system organizacyjny został szczegółowo przedstawiony poniżej). W oparciu o przedmiotowy dokument, w dniu 28 marca 2013 r., odbyło się spotkanie inicjujące cykl prac podzespołów tematycznych ds. współtworzenia projektu RPO WM 2014 2020. Przedmiotowa współpraca odbywała się zgodnie z przyjętym harmonogramem prac. Efektem współpracy z partnerami społeczno-gospodarczymi było przeprowadzenie analizy zapisów Programu, w odniesieniu do diagnozy społeczno-gospodarczej, celów szczegółowych, określenie ram zaproponowanego wsparcia w kontekście uwarunkowań wskazanych w dokumentach programowych UE oraz krajowych, w celu jak najefektywniejszego, odpowiadającego potrzebom społecznogospodarczym ukierunkowania RPO WM 2014-2020. Główny nacisk w zakresie przedmiotowej współpracy położono na analizę obszarów interwencji, systemu wskaźników, priorytetyzację Działań w ramach poszczególnych Osi oraz wymiar terytorialny. Poruszone zostały również kwestie pomocy publicznej, instrumentów inżynierii finansowej oraz polityk horyzontalnych. Szerokie zainteresowanie partnerów wzbudzały kwestie z zakresu rozszerzenia podejścia terytorialnego o ideę projektów partnerskich. Przedmiotowe uzgadniania dokonywały się w formie bezpośrednich spotkań lub drogą mailową. W celu jak najszerszej komunikacji z partnerami na stronie internetowej www.rpo.mazovia.pl utworzono podstronę poświęconą nowej perspektywie finansowej, na której znajdują się informacje dotyczące przygotowań Programu oraz ogólne informacje na temat nowej perspektywy finansowej UE. 46

W ww. współpracy opracowano projekt RPO WM 2014-2020 (wersja 1.1). Dokument został zaprezentowany w czerwcu 2013 r., w ramach zorganizowanego cyklu spotkań konsultacyjnych w największych miastach subregionów (Ciechanów, Ostrołęka, Płock, Radom, Siedlce, Warszawa). Podczas spotkań omawiano obszary interwencji oraz przedstawiono ścieżkę prac nad RPO WM 2014-2020. W warsztatach udział wzięli przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, podmiotów społeczno-gospodarczych oraz mieszkańcy subregionu. Spotkanie posłużyło zaktywizowaniu szerokiego grona słuchaczy do współpracy na rzecz Programu. W październiku 2013 r. we wszystkich ośrodkach subregionalnych województwa, zorganizowano spotkania z przedstawicielami władz, organów i instytucji oraz środowisk lokalnych na temat przyszłych priorytetów rozwoju Mazowsza. Jednym z głównych tematów rozmów były instrumenty wymiaru terytorialnego ZIT i RIT. Podczas konferencji została omówiona m.in.: koncepcja i mechanizm działania, rola partnerstwa oraz miast liderów, finansowanie oraz przykładowe interwencje realizowane w ramach instrumentów terytorialnych. W listopadzie 2013 r. rozpoczęły się konsultacje społeczne, w sprawie Prognozy oddziaływania na środowisko. W ramach konsultacji społecznych zostały zorganizowane spotkania ze środowiskami i instytucjami społecznymi oraz ekologicznymi. Przedmiotowe konsultacje miały znaczny wpływ na konstrukcję Programu, w szczególności w ramach Osi Priorytetowych III, IV i V. W grudniu 2013 r. zorganizowana została druga tura spotkań w ramach czterech podzespołów tematycznych Zespołu redakcyjno-programowego. Temat rozmów stanowiła koncentracja tematyczna oraz finansowa projektu RPO WM 2014-2020. Dokonane zmiany pozwoliły na ukierunkowanie znacznej wysokości środków na obszary szczególnie problemowe, bądź istotne dla dalszego rozwoju Mazowsza. 2.1.6.5. Instrumenty inżynierii finansowej Fundusze poręczeniowe i pożyczkowe Fundusze pożyczkowe: instytucje niebędące bankiem, których działalność koncentruje się na zapewnieniu dostępu do zewnętrznych źródeł kapitału poprzez udzielanie pożyczek. Poprzez umowę pożyczki fundusz zobowiązuje się przenieść na rzecz pożyczkobiorcy (np. przedsiębiorcy) określoną ilość pieniędzy. Ten ostatni zobowiązuje się do zwrotu tej samej ilości pieniędzy. W zamian za pożyczkę pożyczkobiorca zobowiązuje się do zapłaty na rzecz funduszu odsetek, przybierających formę oprocentowania. W rezultacie fundusz pożyczkowy uzyskuje środki na prowadzenie działalności, a pożyczkobiorca uzyskuje środki finansowe na realizację zamierzonych celów. Ich podstawowym zadaniem jest udzielanie wsparcia finansowego mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom, a także przyjmowanie pożyczkobiorców, którzy rozpoczęli działalność gospodarczą i nie posiadają historii kredytowej (start up). Są one źródłem środków finansowych dla przedsiębiorstw, które mają trudności z otrzymaniem finansowania w bankach. Fundusze poręczeniowe: głównym zadaniem funduszy poręczeń kredytowych jest ułatwienie przedsiębiorcom oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą dostępu do zewnętrznego finansowania w postaci kredytów bankowych oraz pożyczek na prowadzenie działalności gospodarczej. Fundusze poręczeń kredytowych, są instytucjami o charakterze non profit. Fundusze poręczają zobowiązania finansowe przedsiębiorcom, którzy posiadają zdolność kredytową, nie posiadają natomiast wymaganych przez instytucję finansującą zabezpieczeń. Poręczenie udzielane przedsiębiorcy stanowi od 50% do 80% kwoty kredytu/pożyczki. W niektórych przypadkach maksymalna wartość poręczenia jest ograniczona kwotowo. 47

W ramach Instrumentów inżynierii finansowej dla Działania 1.4 RPO WM realizowane są cztery fundusze pożyczkowe i jeden poręczeniowy. W okresie sprawozdawczym nie podpisano nowych umów w ramach inżynierii finansowej. Od początku realizacji w ramach instrumentów finansowych podpisanych zostało 5 umów (bez projektów realizowanych w ramach inicjatywy JESSICA i JEREMIE) na kwotę dofinansowania 21 628 200,85 euro (fundusze pożyczkowe 12 910 686,19 euro; fundusz poręczeniowy 8 717 514,66 euro). Łącznie w ramach Działania 1.4 zakontraktowano 95,65% alokacji, z czego 41,03% stanowi wsparcie instrumentów inżynierii finansowej. W obecnym okresie sprawozdawczym beneficjenci w ramach działalności operacyjnej udzielili łącznie 572 pożyczek/poręczeń, co oznacza istotny wzrost w stosunku do poprzedniego okresu kiedy to udzielono 417 pożyczek i poręczeń. Łączna kwota udzielonego wsparcia beneficjentom ostatecznym wyniosła 17 233 125,08 euro (w poprzednim okresie sprawozdawczym 12 595 440,34 euro). Największy obród kapitałem względem otrzymanego zanotowała Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa 145,27%, natomiast najmniejszy Mazowiecki Regionalny Fundusz Pożyczkowy 32,57%. Łącznie fundusze pożyczkowe i poręczeniowe dzięki udzielonemu wsparciu przedsiębiorcom wykreowały zatrudnienie w wysokości 918 osób. Szersza informacja na temat funduszy pożyczkowych i poręczeniowych znajduje się w załączniku IX. Matryca instrumentów finansowych. Instytucja Wdrażająca i Zarządzająca na bieżąco monitoruje zarówno stan realizacji poszczególnych projektów w ramach inżynierii finansowej za pomocą cyklicznych sprawozdań z realizacji projektów jak również monitoruje zmiany jakie zachodzą na rynku, podejmując jednoczenie działania mające na celu stymulowania zmian prawnych mających wpływ na wdrażanie instrumentów finansowanych. Działanie realizowane i planowane są do podjęcia przez IZ zarówno w formie wystąpień na spotkaniach grup roboczych, wspólnych inicjatywy podejmowanych w ramach Inicjatywy JESSICA, czy współpracy Konwentu Marszałków RP. Inicjatywa JESSICA Na mocy Umowy o Finansowanie utworzony został Fundusz Powierniczy JESSICA dla Województwa Mazowieckiego ( FPJWM ) jako wydzielona jednostka finansowa w ramach EBI, pełniącego rolę Menedżera FPJWM ( Menedżer FPJWM ). IZ RPO WM wniosła do FPJWM łączną kwotę PLN 159 948 000,00 PLN (40 000 000 euro), pochodzącą z alokacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 ( RPO WM ) przewidzianej na realizację inicjatywy JESSICA w ramach: Priorytetu I Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu Działania 1.6 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym RPO WM (PLN 23 521 764,70 stanowiące ekwiwalent EUR 5 882 352,94); Priorytetu IV Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka Działania 4.3 Ochrona powietrza, energetyka RPO WM (PLN 68 213 117,65 stanowiące ekwiwalent EUR 17 058 823.53); Priorytetu V Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu Działania 5.2 Rewitalizacja miast RPO WM (PLN 68 213 117,65 stanowiące ekwiwalent EUR 17 058 823,53). 48

Zaproszenie do Wyrażenia Zainteresowania - procedura wyboru Funduszy Rozwoju Obszarów Miejskich ( FROM(ów) ) - zostało ogłoszone 9 grudnia 2011 roku przy następującym podziale środków: Lot 1: środki JESSICA przeznaczone na inwestycje w Projekty Miejskie w dziedzinie rewitalizacji obszarów miejskich, zgodne z typami projektów określonymi w ramach Priorytetu V Działania 5.2. RPO WM; oraz środki JESSICA przeznaczone na inwestycje w Projekty Miejskie w dziedzinie rozwoju klastrów, zgodne z typami projektów określonymi w ramach Priorytetu I Działania 1.6 RPO WM; Lot 2: środki JESSICA przeznaczone na inwestycje w Projekty Miejskie w dziedzinie efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zgodne z typami projektów określonymi w ramach Priorytetu IV Działania 4.3 RPO WM. Po zakończeniu procedury wyboru, w dniu 29 sierpnia 2012 roku podpisano w Warszawie Umowę Dotyczącą Deponowania i Zarządzania Funduszami ( Umowa Operacyjna ) między EBI a wybranym Menedżerem FROM, tzn. Bankiem Gospodarstwa Krajowego ( BGK ). W dniu 26 września 2012 roku wybrany FROM rozpoczął otwarty i ciągły nabór Projektów Miejskich planowanych do realizacji na obszarach objętych Zintegrowanymi Planami Rozwoju Obszarów Miejskich ( ZIPROMy ). FROM w województwie mazowieckim udziela pożyczek, zgodnie z ofertą i obowiązującymi przepisami, Projektom Miejskim mającym na celu: Rewitalizację obszarów miejskich; Rewitalizację terenów powojskowych i poprzemysłowych; Rozbudowę infrastruktury energetycznej z uwzględnieniem inwestycji w zakresie energii odnawialnej i efektywności energetycznej; Tworzenie i rozwój klastrów o charakterze regionalnym. W okresie sprawozdawczym FROM podpisał dziesięć Umów Inwestycyjnych z Beneficjentami Końcowymi, na łączną wartość pożyczek z FP JESSICA 45,90 mln PLN (10,9 mln euro) (docelowo 50,2 mln PLN (12 mln euro)). Całkowita kwota pomocy publicznej udzielonej dziesięciu Projektom Miejskim podpisanym do końca IV kw 2013 roku wyniosła 8,6 mln PLN (2 mln euro). Zgodnie ze Strategią Inwestycyjną, Projekty Miejskie będące przedmiotem wsparcia inicjatywy JESSICA w województwie mazowieckim powinny przyczyniać się do osiągnięcia stosownych wskaźników RPO WM dla odpowiednich Priorytetów i Działań, tj. Priorytetu I Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu, Działania 1.6 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym, Priorytetu IV Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka, Działania 4.3 Ochrona powietrza, energetyka i Priorytetu V Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu, Działania 5.2 Rewitalizacja miast. Nie ma jeszcze możliwości omówienia poziomu realizacji zakładanej wartości wskaźników, ponieważ żaden z Projektów Miejskich finansowanych przez FROM nie został do tej pory zakończony. Główne działania w Okresie Sprawozdawczym obejmowały: Monitorowanie działań Menadżera i FROM dla województwa mazowieckiego, Udział w posiedzeniach Komitetu Inwestycyjnego ( KI ) zorganizowanych przez FROM; Organizację posiedzeń Rady Inwestycyjnej ( RI ); Spotkania mające na celu identyfikację rozwiązań, umożliwiających przyspieszenie absorpcji środków JESSICA; 49

Udział przedstawicieli IZ RPO WM w dniu 25 marca 2013 roku w spotkaniu dotyczącym zasad sprawozdawczości, monitoringu i kontroli, dla przedstawicieli wszystkich polskich Instytucji Zarządzających wdrażających inicjatywę JESSICA w okresie programowania 2007-2013; Inicjatywa JEREMIE Wdrożenie Inicjatywy JEREMIE na terenie województwa mazowieckiego polegało na przekazaniu przez Zarząd Województwa 15 mln EUR, czyli ponad 61 mln PLN z Działania 1.4 do Funduszu Powierniczego, którymi zarządza Bank Gospodarstwa Krajowego. Z Funduszu Powierniczego JEREMIE przekazywane są środki dla Pośredników Finansowych, udzielających m.in. pożyczek, gwarancji, wejść kapitałowych na atrakcyjnych warunkach. Zgodnie z założeniami przyjętymi w Strategii Inwestycyjnej (SI) dotyczącymi przebiegu realizacji Projektu JEREMIE na Mazowszu, Menadżer Funduszu Powierniczego JEREMIE Województwa Mazowieckiego (Menadżer lub MFPJWM) już w IV kwartale 2012 r. zrealizował wskaźnik Liczba dokapitalizowanych funduszy powierniczych, który wyniósł 1 (tj. 100%). Drugim wskaźnikiem podlegającym ocenie, pokazującym postęp realizacji Projektu jest wartość środków przekazanych ostatecznym odbiorcom. Wartość tego wskaźnika na koniec 2013 r. wyniosła 39 202 741,00 PLN (9,3 mln euro), co obrazuje postęp realizacji Projektu na poziomie 24,31%. Przebieg prac związanych z realizacją Projektu na poziomie Umów Operacyjnych I Stopnia. W 2013 r. Menadżer zawarł 9 Umów Operacyjnych I Stopnia z Pośrednikami Finansowymi (PF) na kwotę 76 960 000 PLN (18,3 mln euro), w tym: w II kwartale Menadżer zawarł pierwsze 3 Umowy Operacyjne I Stopnia z Pośrednikami Finansowymi na łączną kwotę 39 mln PLN (9,3 mln euro), w tym z: - Towarzystwem Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych S.A. (TISE S.A.) w ramach produktu Pożyczka Globalna na kwotę 9 mln PLN (2,1 mln euro) (nr Umowy 2.1/2013/FPJWM/2/127 z dnia 14.06.2013 r.), - FM Bankiem S.A. (aktualnie FM Bank PBP S.A.) w ramach produktu Poręczenie Portfelowe na kwotę 20 mln PLN (4,8 mln euro) (nr Umowy 3.1/2013/FPJWM/3/128 z dnia 25.06.2013 r.), - Fundacją na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FnrRPR) w ramach produktu Poręczenie Portfelowe na kwotę 10 mln PLN (2,4 mln euro) (nr Umowy 3.1/2013/FPJWM/2/129 z dnia 25.06.2013 r.). w III kwartale 2013 r. Menadżer zawarł 5 Umów Operacyjnych I Stopnia z Pośrednikami Finansowymi na łączną kwotę 29 960 000 PLN (7,1 mln euro), w tym z: - Idea Bankiem S.A. w ramach produktu Pożyczka Globalna na kwotę 10 mln PLN (2,4 mln euro) (nr Umowy 2.1/2013/FPJWM/1/132 z dnia 22.07.2013 r.), - Koneckim Stowarzyszeniem Wspierania Przedsiębiorczości (KSWP) w ramach produktu Pożyczka Globalna na kwotę 10 mln PLN (2,4 mln euro) (nr Umowy 2.1/2013/FPJWM/3/135 z dnia 8.08.2013 r.), - Poręczenia Kredytowe Sp. z o.o. (PK) w ramach produktu Pożyczka Globalna na kwotę 3,96 mln PLN (0,9 mln euro) (nr Umowy 2.1/2013/FPJWM/4/137 z dnia 20.08.2013 r.), 50

- Mazowieckim Regionalnym Funduszem Pożyczkowym Sp. z o.o. (MRFP) w ramach produktu Pożyczka Globalna na kwotę 5 mln PLN (1,2 mln euro) (nr Umowy 2.1/2013/FPJWM/7/138 z dnia 23.08.2013 r.), - Inicjatywą Mikro Sp. z o.o. w ramach produktu Poręczenie Portfelowe na kwotę 1 mln PLN (0,2 mln euro) (nr Umowy 3.1/2013/FPJWM/4/142 z dnia 26.09.2013 r.). w IV kwartale 2013 r. sfinalizowany został proces negocjacji zapisów Umowy Operacyjnej I Stopnia z Wnioskodawcą POLFUND Fundusz Poręczeń Kredytowych S.A. (POLFUND) w ramach produktu Reporęczenie. W dniu 28.10.2013 r. została podpisana Umowa nr 1.1/2013/FPJWM/1/149 na kwotę 8 mln PLN (1,9 mln euro). Przebieg prac związanych z realizacją Projektu na poziomie Umów Operacyjnych II Stopnia Od początku realizacji projektu do końca 2013 r. Pośrednicy Finansowi wsparli łącznie 499 MŚP działających na terenie województwa mazowieckiego na łączną kwotę 33 019 280 PLN (7,9 mln euro), w tym udział środków Menadżera w udzielonym wsparciu wynosił 30 449 038,90 PLN (7,3 mln euro). W bieżącym okresie sprawozdawczym nie nastąpiły zdarzenia mające negatywny wpływ na jakości portfela Projektu JEREMIE. Wszystkie jednostkowe wsparcia obsługiwane są terminowo. Analiza struktury Rejestrów jednostkowego wsparcia przekazanego w ramach Operacji II Stopnia udzielonego w całym 2013 r. przez Pośredników Finansowych realizujących Operacje. Tabela 13. Struktura wsparcia w 2013 r. wg typu MŚP Typ MŚP Liczba % ogólnej liczby MŚP Wsparcie z Funduszu Powierniczego (FP) w mln euro Wartość udzielonego wsparcia (PF + FP) w mln euro Wartość pozyskanych kredytów/pożyczek w mln euro mikro 484 96,99% 6,75 7,25 8,59 małe 14 2,81% 0,48 0,58 0,73 średnie 1 0,20% 0,03 0,03 0,03 SUMA 499 100,00% 7,26 7,87 9,35 startup 160 32,06% 2,26 2,42 2,69 W ujęciu wartościowym przeważało wsparcie dla firm mikro, które uzyskały wsparcie w wysokości 30 424 940,00 PLN (7,25 mln euro), co stanowiło 92,14% udostępnionego w okresie sprawozdawczym wsparcia (w ujęciu ilościowym wsparte mikrofirmy stanowiły 96,99% - 484 przedsiębiorstw). Firmy małe zostały wsparte w łącznej kwocie 2 449 200,00 PLN (0,58 mln euro), co stanowiło 7,42% wartości przekazanego przez Pośredników Finansowych wsparcia (w ujęciu ilościowym wsparte firmy małe stanowiły 2,81% - 14 przedsiębiorstw). W całym portfelu wspartych MŚP znalazła się tylko jedna firma średnia jej udział w portfelu wyniósł 0,2% (ujęciu ilościowym). Przedsiębiorstwa z grupy start-up otrzymały wsparcie w wysokości 10 167 419,00 PLN (2,42 mln euro) (30,79% ogólnej sumy wsparcia) oraz stanowiły 32,91% ogólnej liczby ostatecznych beneficjentów (160 szt.); 56,55% wartości wsparcia uzyskanego przez start-up przekazane było w formie Pożyczki globalnej, natomiast 43,45% Poręczenia portfelowego, przy czym wsparcie dla start- 51

upów ujęte liczbowo cechowało się odmienną proporcją rozkładu, mianowicie 45,63% na rzecz Pożyczki globalnej do 54,37% Poręczenia portfelowego. Wielkości wsparcia przekazanego w formie Operacji II Stopnia. W okresie sprawozdawczym (2013 r.) struktura portfela Operacji II Stopnia przedstawiała się następująco: Tabela 14. Struktura wsparcia w 2013 r. Lp. Przedział (PLN) 1. <=100 000 2. 100 000,01 250 000 3. 250 000,01 500 000 Wartość pożyczek/kredytów i poręczeń (w PLN) 22 088 520 (5,27 mln euro) 9 797 560 (2,34 mln euro) 1 133 200 (0,27 mln euro) Udzielone wsparcie procentowo (%) Udzielone wsparcie liczbowo (szt.) 66,90 437 29,67 59 3,43 3 4. >500 000,00 0,00 0,00 0 Suma 33 019 280 (7,87 mln euro) 100,00 499 Pod względem łącznej wielkości udzielonego wsparcia dominuje wsparcie udzielone w kwotach do 100 000,00 PLN (udział pod względem wartościowym 66,90%). Ze względu na liczbę wspartych MŚP również dominuje wsparcie udzielone w kwotach do 100 000,00 PLN włącznie 87,58% ogółu wspartych MŚP). Średnia wartość jednostkowego wsparcia udzielonego MŚP wyniosła w bieżącym okresie sprawozdawczym 66 170,90 PLN (15,8 tys. euro) (średnia wartość jednostkowa poręczenia to 52 631,34 PLN (12,5 tys. euro), pożyczki 88 955,22 PLN (21,2 tys. euro), reporęczenia 182 240,00 PLN (43,4 tys. euro)). Sektory gospodarki. MŚP wsparte w bieżącym okresie sprawozdawczym działały w 17 sektorach gospodarki, przy czym największy udział (liczbowy) miały: handel hurtowy i detaliczny (34,27%), działalność profesjonalna i naukowa (11,02%), przetwórstwo przemysłowe (10,82%), budownictwo (9,62%), działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (7,01%), transport i gospodarka magazynowa (4,41%), informacja i komunikacja (4,41%), pozostałe sektory łącznie (18,44%). Kolejność sektorów gospodarki wg wartości przekazanego wsparcia przedstawia się analogicznie w pierwszych trzech pozycjach. Na czwartym miejscu znajduje się działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (8,11%), później budownictwo (6,81%), a dalej opieka społeczna i pomoc zdrowotna (4,41%) przekazanych wsparć dla MŚP. Pozostałe segmenty wspierane przez projekt JEREMIE na Mazowszu osiągnęły poziom pomiędzy 0,49% a 3,9%. Struktura regionalna. MŚP wsparte w roku 2013 realizowały Operacje w następujących powiatach (wg liczby wsparć): m. Warszawa (47%), m. Radom (8%), piaseczyński (5%), siedlecki (4%), pruszkowski (4%), płocki (3%), wołomiński (3%), miński (3%) pozostałe (23%). 52

Okres trwania Umowy Operacyjnej II Stopnia. Średni okres zapadalności jednostkowego wsparcia w bieżącym okresie sprawozdawczym wyniósł ~ 57 miesięcy, przy czym w przypadku reporęczenia średni okres zapalności wynosi 50 miesięcy, w przypadku pożyczki globalnej 54 miesiące, a w przypadku poręczenia portfelowego 59 miesięcy. W tabeli poniżej zaprezentowano dane dotyczące szczegółowych informacji odnoszących się do okresu trwania jednostkowego wsparcia. Tabela 15. Struktura wsparcia w 2013 r., wg okresu trwania wsparcia Udział Liczba Lp. Przedział liczbowo (szt.) (%) Wartość pożyczek/ kredytów i poręczeń (w PLN) 1. <= 12 miesięcy 0 0,00 0,00 2. pow. 12 36 miesięcy 41 8,22 3. pow. 36 60 miesięcy 212 42,48 4. pow. 60 miesięcy 246 49,30 Suma 499 100 Przeznaczenie udzielonego wsparcia w ramach Umowy Operacyjnej II Stopnia. 2 938 200 (0,70 mln euro) 16 749 990 (3,99 mln euro) 13 331 090 (3,18 mln euro) 33 019 280 (7,87 mln euro) Poniżej zaprezentowano szczegółowe dane dotyczące struktury udzielonego wsparcia pod kątem jego przeznaczenia. Tabela 16. Struktura wsparcia w 2013 r., pod kątem przeznaczenia Lp. 1. Przeznaczenie wsparcia Zakup, budowa lub modernizacji obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych 2. Tworzenie nowych miejsc pracy 3. 4. Wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych Zakup wyposażenia w maszyny, urządzenia, aparaty w tym także Liczba pożyczek/ poręczonych kredytów udzielonych na cel (%) 131 (26,25%) 17 (3,41%) 10 (2%) 223 (44,69%) Wartość pożyczek/kredytów i poręczeń udzielonych na cel w PLN (%) 8 352 739 (25,30%) 1 206 600 (3,65%) 490 210 (1,48%) 13 180 912 (39,92%) w euro 1 991 498 287 683 116 878 3 142 652 53

5. zakup środków transportu bezpośrednio związanych z celem realizowanego przedsięwzięcia Inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju MŚP 118 (23,65%) 9 788 819 (29,65%) 2 333 894 SUMA 499 33 019 280 7 872 605 Z powyższych danych wynika, że przeznaczenie środków pochodzących z Jednostkowych Pożyczek oraz kredytów/pożyczek zabezpieczonych Jednostkowymi Poręczeniami to przede wszystkim: zakup wyposażenia w maszyny, urządzenia oraz środki transportu bezpośrednio związane z przedsięwzięciami (charakter inwestycyjny), finansowanie inwestycji polegających m.in. na zakupie, budowie lub modernizacji oraz inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju MŚP stanowią one łącznie 94,86% w ujęciu wartościowym (ilościowo 94,59%) ogólnego wsparcia w ramach podpisanych Umów Operacyjnych II Stopnia. 2.1.6.6. Realizacja założeń Strategii EU 2020 Realizacja Strategii EU2020 Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu jest długookresowym programem rozwoju społecznogospodarczego Unii Europejskiej na lata 2010-2020. Celem Strategii jest osiągnięcie wzrostu gospodarczego, który będzie: inteligentny, zrównoważony oraz sprzyjający włączeniu społecznemu. Aby móc oceniać postępy w realizacji założeń Strategii Europa 2020 przyjęto pięć głównych celów dla całej UE. Cele to dotyczą: zatrudnienia, edukacji i innowacji, włączenia społecznego i ograniczenia ubóstwa oraz kwestii klimatu i energii. W RPO WM 2007-2013 kategorie interwencji przypisane do poszczególnych priorytetów Strategii EU 2020 realizowane są w ramach wszystkich priorytetów wyszczególnionych w Programie (z wyłączeniem priorytetu dotyczącego pomocy technicznej). Cel pierwszy Rozwój inteligentny rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji smart growth realizowany był w ramach: Priorytetu I - Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu, Priorytetu II - Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza, Priorytetu VII - Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego. Cel drugi Rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej suistainable growth realizowany był w projektach z: Priorytetu III Regionalny system transportowy, Priorytetu IV Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka, Priorytetu V Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu, Priorytetu VI Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji. 54

Cel trzeci Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną inclusive growth realizowały projekty z: Priorytetu V Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu, Priorytetu VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego. Jednocześnie, podział realizowanych projektów pomiędzy poszczególne cele przedmiotowego dokumentu jest problematyczny, ponieważ niektóre kategorie interwencji przypisane dla poszczególnych Działań w ramach RPO WM w sposób komplementarny realizują jednocześnie dwa różne cele Strategii. W prezentowanym zestawieniu miało to miejsce w przypadku kategorii 75 i 77. Indykatywna alokacja zapisana w RPO WM przypisana na te kategorie interwencji wynosi 80 420 402 euro. W kategoriach tych podpisano łącznie 60 umów o wartości dofinansowania EFRR 78,5 mln euro. Podział środków przeznaczonych na realizację poszczególnych celów Strategii oraz stan kontraktacji środków przedstawiony został na wykresach znajdujących się poniżej. 55

Wykres 9. Indykatywna alokacja RPO WM 2007-2013 na kategorie interwencji realizujące trzy główne cele Strategii Europa 2020 Indykatywna alokacja w RPO WM (EUR) Wykres 10. Stopień kontraktacji kat. interwencji realizujących trzy główne cele Strategii Europa 2020. 900 000 000 800 000 000 700 000 000 600 000 000 241 034 703 500 000 000 728 323 349 400 000 000 300 000 000 80,15% 85,35% 787 884 459 200 000 000 100 000 000 91,86% Rozwój inteligentny - rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji - smart growth 0 smart growth suistainable growth inclusive growth Rozwój zrównoważony - wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej - suistainable growth Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójnośd społeczną i terytorialną - inclusive growth Pozostała alokacja 56

Schemat 1. Spójność RPO WM z inicjatywami flagowymi Strategii EU 2020 smart growth Unia innowacji Polityka przemysłowa w erze globalizacji Działanie 1.1 Wzmocnienie sektora badawczo-rozwojowego Działanie 1.2 Budowa sieci współpracy nauka - gospodarka Działanie 1.3 Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalnośd gospodarczą Działanie 1.4 Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu Działanie 1.5 Rozwój przedsiębiorczości Działanie 1.6 Wspieranie powiązao kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym Działanie 1.7 Promocja gospodarcza Działanie 1.8 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) Europejska Agenda Cyfrowa Działanie 2.1 Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu Działanie 2.2 Rozwój e-usług Działanie 2.3 Technologie informacyjne i komunikacyjne dla MSP Młodzież w drodze Działanie 7.2 Infrastruktura służąca edukacji inclusive growth Europejski program walki z ubóstwem susistainable growth Europa efektywnie korzystająca z zasobów Działanie 3.1 Infrastruktura drogowa Działanie 3.2 Regionalny transport publiczny Działanie 3.3 Lotniska i infrastruktura lotnicza Działanie 4.1 Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 4.2 Ochrona powierzchni ziemi Działanie 4.3 Ochrona powietrza, energetyka Działanie 4.4 Ochrona przyrody, zagrożenia, systemy monitoringu Działanie 5.1 Transport miejski Działanie 6.2 Turystyka Działanie 5.2 Rewitalizacja miast Działanie 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia Działanie 7.2 Infrastruktura służąca edukacji Działanie 7.3 Infrastruktura służąca pomocy społecznej 57

Pierwszy cel Strategii EU 2020, tj. smart growth Inteligentny rozwój gospodarka oparta na wiedzy i innowacji, oznacza zwiększenie roli wiedzy i innowacji poprzez podniesienie jakości edukacji, poprawę wyników działalności badawczej oraz wspierania transferu innowacji i wiedzy w UE przy wykorzystaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych. Według stanu na dzień 31.12.2013 r. spośród podpisanych 1793 umów o dofinansowanie (z wyłączeniem decyzji z Priorytetu VIII Pomoc techniczna) ten cel Strategii realizowało 1237 umów o łącznej wartości dofinansowania EFRR 628,8 mln euro, z czego: w ramach pierwszego Priorytetu - 913 umów o wartości dofinansowania EFRR 372,8 mln euro. Najwięcej umów podpisano w ramach 9 kategorii interwencji (Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MSP) 638 umów, z czego 561 w ramach Działania 1.5 Rozwój przedsiębiorczości. Kolejne 109 umów podpisano w ramach kategorii interwencji nr 7 (Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa itp.)) w ramach Działania 1.5 Rozwój przedsiębiorczości. 72 umowy podpisano w ramach kategorii interwencji nr 5 (Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw), z czego 66 w ramach Działania 1.7 Promocja gospodarcza. Najmniej umów podpisano w ramach 3 kategorii (Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MSP, między MSP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami, itd.)) - 6 w ramach Działania 1.2 Budowa sieci współpracy nauka-gospodarka. w ramach Priorytetu II wskazanemu celowi Strategii przyporządkowano 264 umowy o wartości dofinansowania 177,6 mln euro. Najwięcej umów podpisano w ramach 15 kategorii interwencji (Inne działania mające na celu poprawę dostępu MŚP do TIK i ich wydajne użytkowanie) 145 umów (wszystkie w ramach Działania 2.3 Technologie komunikacyjne i informacyjne dla MSP). Kolejne 63 umowy podpisano w ramach Działania 2.2 Rozwój e- usług (kategoria interwencji nr 13). Ostatnie 56 umów podpisano w ramach Działania 2.1 Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu (23 w ramach kategorii interwencji nr 10 i 33 w ramach kategorii nr 11). W ramach Priorytetu VII - 60 umów o wartości dofinansowania EFRR 78,5 mln euro. Wszystkie umowy podpisano w ramach Działania 7.2 Infrastruktura służąca edukacji i kategorii interwencji 75 (Infrastruktura systemu oświaty). W ramach celu smart growth realizowane były projekty w ramach następujących kategorii interwencji: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 15, 75. Jednocześnie, wszystkie podpisane umowy w ramach tego celu przyporządkowano dla realizacji inicjatywy flagowej Strategii Europa 2020: Unia innowacji, Polityka przemysłowa w erze globalizacji, Europejska Agenda Cyfrowa oraz Młodzież w drodze. Według ostatnich dostępnych danych z GUS za 2011 rok, PKB województwa mazowieckiego wyniosło 81 474,42 mln euro (po kursie sprawozdawczym), co oznacza, że aby osiągnąć cel 1,7% PKB nakładów na działalność B+R powinny one wynieść 1 385,06 mln euro. Zgodnie z tym samym źródłem, nakłady te wyniosły w 2011 roku 1 114,78 mln euro i aby osiągnąć cel powinny one wzrosnąć jeszcze o 270,29 mln euro. W tym miejscu należy zaznaczyć, że dzięki wdrażaniu Programu nakłady dofinansowanych przedsiębiorstw na działalność B+R wzrosły już o około 40,2 mln euro, a na podstawie podpisanych umów szacuje się, że wzrosną one do około 63,3 mln euro. Z uwagi na 58

% konieczność pobudzenia działalności badawczo rozwojowej, również w nowej perspektywie 2014-2020 założono wsparcie dla jednostek naukowych w realizacji projektów przy współpracy z przedsiębiorstwami, oraz wsparcie dla przedsiębiorstw na zakup infrastruktury B+R i realizację i wdrożenie wyników prac B+R. Szacuje się, że środki przeznaczone na tą interwencję pozwolą wykreować co najmniej dodatkowo 230 mln euro nakładów na B+R. Należy również pamiętać, że Program Operacyjny Inteligenty Rozwój 2014-2020, realizowany na poziomie kraju, także będzie ukierunkowany na pobudzenie działalności badawczo-rozwojowej, co w powiązaniu z programem regionalnym powinno znacząco zbliżyć region do osiągnięcia lub przekroczenia planowanego celu. Wykres 11. Nakłady na B+R (w % PKB) 1,80 1,70 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,10 1,00 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Województwo Mazowieckie (bez RPO WM) RPO WM 2007-2013 EU 2020 (Cel dla Polski) Źródło: GUS, RPO WM 2007-13 W zakres drugiego celu Strategii Europa 2020 suistainable growth (rozwój zrównoważony - wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej) na dzień 31.12.2013 r. wpisywało się łącznie 367 umów o wartości dofinansowania EFRR 729,1 mln euro, z czego: w ramach trzeciego Priorytetu - wskazanemu celowi Strategii przyporządkowano 221 umów o wartości dofinansowania EFRR 538,6 mln euro. Najwięcej umów podpisano w ramach Działania 3.1 Infrastruktura drogowa, w ramach kategorii interwencji nr 23 216 umów. Kolejne 4 umowy podpisano w ramach Działania 3.2 Regionalny transport publiczny (18 kategoria interwencji Tabor kolejowy) oraz 1 umowa zawarta w ramach kategorii 29 (Porty lotnicze) realizująca Działanie 3.3 Lotniska i infrastruktura lotnicza. w ramach Priorytetu IV zawarto 132 umowy o wartości dofinansowania EFRR wynoszącej 176,6 mln euro. Najwięcej umów podpisano w Działaniu 4.3 Ochrona powietrza, energetyka 52 umowy w ramach sześciu kategorii interwencji 39, 40, 41, 42, 43, 47. Kolejne 42 umowy zawarto w Działaniu 4.1 Gospodarka wodno-ściekowa w ramach 45 i 46 kategorii interwencji, 21 w ramach Działania 4.2 Ochrona powierzchni ziemi (kategorie interwencji 44 i 50) oraz 17 umów w ramach Działania 4.4 Ochrona przyrody, zagrożenia, systemy monitoringu (kategorie interwencji 53 i 54). w ramach Priorytetu V w Działaniu 5.1 Transport miejski zawarto 10 umów o wartości dofinansowania wynoszącej 13,5 mln euro realizujące 25 kategorię interwencji (Transport miejski). 59

w ramach Priorytetu VI w Działaniu 6.2 Turystyka podpisano 4 umowy realizujące 24 kategorię interwencji (Ścieżki rowerowe). W ramach celu suistainable growth realizowane były projekty w ramach następujących kategorii interwencji: 18, 23, 24, 25, 29, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 50, 52, 53, 54. Jednocześnie w ramach tego celu podpisane umowy przyporządkowano realizacji inicjatywy flagowej Strategii Europa 2020 Europa efektywnie korzystająca z zasobów. Trzeci cel UE 2020 inclusive growth, tj. rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną oznacza wzmacnianie pozycji obywatela poprzez zapewnienie wysokiego poziomu zatrudnienia, inwestowanie w kwalifikacje, zwalczanie ubóstwa oraz modernizowanie rynków pracy, systemów szkoleń i ochrony socjalnej. W ramach RPO WM w cel ten wpisuje się 138 umów o łącznej wartości dofinansowania EFRR 224 mln euro, z czego: w ramach siódmej osi priorytetowej 110 umów o wartości dofinansowania EFRR 152,7 mln euro, z czego najwięcej umów zawarto w ramach Działania 7.2 Infrastruktura służąca edukacji i 75 kategorii, następnie w ramach Działania 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia (76 kategoria interwencji) 34 umowy oraz 16 umów z Działania 7.3 Infrastruktura służąca pomocy społecznej (79 kategoria interwencji). w ramach piątej osi priorytetowej 28 umów o wartości dofinansowania EFRR 71,3 mln euro w Działaniu 5.2 Rewitalizacja miast (61 kategoria interwencji). W ramach celu inclusive growth realizowane były projekty w ramach 61, 75, 76 i 79 kategorii interwencji. Jednocześnie umowy podpisane w ramach tego celu wpisywały się w realizację inicjatywy flagowej Strategii Europa 2020 Europejski program walki z ubóstwem. Przedsięwzięcia realizowane w ramach RPO WM 2007-2013 wpisują się w 6 z 7 celów szczegółowych Strategii EU 2020 (oraz w 6 z 7 inicjatyw flagowych Strategii EU 2020). Jedynym celem, w który nie wpisują się projekty dofinansowywane w ramach Programu jest cel Zatrudnienie i umiejętności. Cel ten jest jednak realizowany przez projekty wspierane w ramach komponentu regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013. Województwo mazowieckie cechuje stosunkowo wysoki poziom zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata, który według danych GUS za 2012 rok wyniósł 71,1%, przekraczając tym samym cel ustanowiony dla Polski, podczas gdy średnia dla całej Polski 64,7 % a Unii Europejskiej to 68,5%. Znaczący wkład w realizację celu ma realizacja Programu, w wyniku którego utworzono już 2449,68 etatów, a z podpisanych umów szacuje się że poziom ten wzrośnie do ponad 5156 etatów. Równocześnie należy pamiętać, że Program ma w tej kwestii również wpływ pośredni, nie tylko na bezpośrednich beneficjentów, ale również na ich kooperantów, dostawców i odbiorców. Wpływ ten został oszacowany modelem HERMIN, zgodnie z którym liczba pracujących ogółem w wyniku wdrażania Programu wzrosła o 20 380 osób. Stanowi to blisko 0,76% osób w tej grupie wiekowej. 60

% Wykres 12. Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata (w %) 71,5 70,5 69,5 68,5 67,5 66,5 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Województwo Mazowieckie (bez RPO WM) RPO WM 2007-2013 EU 2020 (Cel dla Polski) Źródło: GUS, dane dla RPO WM wartość z badania HERMIN - liczba dodatkowo pracujących ogółem w efekcie wdrażania RPO WM Tabela 17. Poziom kontraktacji i płatności dla umów wpisujących się w inicjatywy flagowe Strategii Europa 2020 Lp. Inicjatywa flagowa Indykatywna alokacja RPO WM (EUR) 1 Unia Innowacji 2 Polityka przemysłowa w erze globalizacji Kontraktacja (EUR) Płatności (EUR) 440 053 384,00 372 839 080,08 224 579 131,70 3 Europejska Agenda Cyfrowa 205 127 627,00 177 556 715,24 40 721 103,93 4 Młodzież w drodze 83 142 338,00 78 451 027,34 65 914 004,36 5 Europa efektywnie korzystająca z zasobów 787 884 459,00 729 109 702,79 565 597 257,31 6 Europejski program walki z ubóstwem 241 034 703,00 224 001 124,61 185 861 207,76 61

Tabela 18. Zestawienie kumulatywnego wydatkowania środków z EFRR dla kat. Interwencji, które wskazano w RPO WM 2007-2013 jako realizujące cele Strategii EU2020 Wartość Kod kat. Indykatywna Działania Liczba dofinansowania Wykorzystana Interwen Nazwa kat. Interwencji alokacja w RPO WM (numery) podpisany EFRR alokacja cji (EUR) RPO WM ch umów (EUR) Rozwój inteligentny - rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji smart growth Badania i rozwój, innowacje, przedsiębiorczość, otoczenie biznesu 1 Działalność B+RT prowadzona w ośrodkach badawczych 55 512 606,00 1.01 2 14 794 040,46 26,65% 2 3 4 5 6 7 Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MSP, między MSP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami, itd.) Wsparcie na rzecz rozwoju B+RT, w szczególności w MSP (w tym dostęp do usług związanych z B+RT w ośrodkach badawczych) Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw Wsparcie na rzecz MSP w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska (wdrożenie efektywnych systemów zarządzania środowiskiem, wdrożenie i stosowanie/ użytkowanie technologii zapobiegania zanieczyszczeniom, wdrożenie czystych technologii do działalności produkcyjnej przedsiębiorstw) Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa, itp.) 25 697 005,00 1.01 12 48 889 729,21 190,25% 6 883 319,00 1.02 6 1 318 948,86 19,16% 1 062 500,00 1.02 21 4 140 440,35 389,69% 19 518 990,00 1.04, 1.07 72 39 218 618,23 200,93% 6 555 753,00 1.08 23 5 887 304,73 89,80% 162 751 653,00 1.05 109 29 483 380,54 18,12% 8 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa 59 384 104,00 1.03 30 53 556 444,75 90,19% 9 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MSP 102 687 454,00 1.04, 1.05, 1.06, 1.07 638 175 550 172,96 170,96% RAZEM 440 053 384,00 913 372 839 080,08 84,73% Społeczeństwo informacyjne 62

10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) 135 450 898,00 2.01 23 99 963 874,27 73,80% Technologie informacyjne i komunikacyjne (dostęp, bezpieczeństwo, 11 interoperacyjność, zapobieganie zagrożeniom, badania, innowacje, treści cyfrowe, 5 950 000,00 2.01 33 18 570 440,17 312,11% itp.) 13 Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e-edukacja, e- integracja, itp.) 44 273 168,00 2.02 63 50 538 244,48 114,15% 14 Usługi i aplikacje dla MSP (e-handel, kształcenie i szkolenie, tworzenie sieci, itp.) 9 000 000,00 2.02 0 0,00 0,00% 15 Inne działania mające na celu poprawę dostępu MSP do TIK i ich wydajne użytkowanie 10 453 561,00 2.03 145 8 484 156,31 81,16% RAZEM 205 127 627,00 264 177 556 715,24 86,56% Edukacja 75 Infrastruktura systemu oświaty 76 181 250,00 7.02 60 78 451 027,34 102,98% 77 Infrastruktura opiekuńczo-wychowawcza 6 961 088,00 7.02 0 0,00 0,00% RAZEM 83 142 338,00 60 78 451 027,34 94,36% Rozwój zrównoważony - wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej suistainable growth Klimat, energia, mobilność 18 Tabor kolejowy 44 420 941,00 3.02 3 55 078 485,24 123,99% 23 Drogi regionalne/lokalne 445 826 207,00 3.01 216 437 593 379,54 98,15% 24 Ścieżki rowerowe 10 625 000,00 6.02 4 457 696,72 4,31% 25 Transport miejski 13 543 340,00 5.01 10 13 473 434,88 99,48% 28 Inteligentne systemy transportu 5 214 193,00 3.02 0 0,00 0,00% 29 Porty lotnicze 36 423 517,00 3.03 1 35 535 743,86 97,56% 33 Energia elektryczna 6 800 000,00 4.03 0 0,00 0,00% 39 Energia odnawialna: wiatrowa 8 050 000,00 4.03 5 5 381 585,65 66,85% 40 Energia odnawialna: słoneczna 7 776 150,00 4.03 10 10 291 916,89 132,35% 41 Energia odnawialna: biomasa 6 775 000,00 4.03 1 648 637,92 9,57% 42 Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe 11 450 000,00 4.03 1 137 156,17 1,20% 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią 10 710 000,00 4.03 15 19 856 576,85 185,40% 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi 29 148 301,00 4.02 11 16 783 072,25 57,58% 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną 25 532 196,00 4.01 7 9 149 094,41 35,83% 63

46 Oczyszczanie ścieków 72 000 000,00 4.01 35 89 978 020,16 124,97% 47 Jakość powietrza 5 610 000,00 4.03 20 11 077 853,72 197,47% 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów 8 500 000,00 4.02 10 2 320 342,16 27,30% 52 Promowanie czystego transportu miejskiego 16 529 614,00 3.02 1 10 349 141,44 62,61% 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) 18 912 500,00 4.04 9 8 729 632,25 46,16% 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 4 037 500,00 4.04 8 2 267 932,67 56,17% RAZEM 787 884 459,00 367 729 109 702,79 92,54% Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną inclusive growth Walka z ubóstwem 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich 30 300 000,00 5.02 28 71 334 702,49 235,43% 75 Infrastruktura systemu oświaty 76 181 250,00 7.02 60 78 451 027,34 102,98% 76 Infrastruktura ochrony zdrowia 66 681 452,00 7.01 34 58 929 526,45 88,37% 77 Infrastruktura opiekuńczo-wychowawcza 4 539 153,00 7.02 0 0,00 0,00% 78 Infrastruktura mieszkalnictwa 45 900 000,00 5.02 0 0,00 0,00% 79 Pozostała infrastruktura społeczna 17 432 848,00 7.03 16 15 285 868,32 87,68% RAZEM 241 034 703,00 138 224 001 124,61 92,93% 64

W załączniku VI EU2020 Sprawozdania zaprezentowana została matryca priorytetów, obszarów i inicjatyw flagowych Strategii Europa 2020 oraz kategorii interwencji realizowanych w ramach RPO WM 2007-2013. W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych oraz innych analiz w zakresie Strategii EU 2020. Badanie ewaluacyjne Ocena stopnia osiągania celów Strategii Lizbońskiej i Strategii Europa 2020 poprzez realizację Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007 2013 zostało przeprowadzone w 2011 r. Wyniki tego badania zostały opisane w poprzednich sprawozdaniach. Realizacja Krajowego Programu Reform Krajowy Program Reform (KPR) jest dokumentem na rzecz realizacji Strategii Europa 2020. Cele KPR korelują z celami Strategii, tj. z osiągnięciem wzrostu inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu. Polski Krajowy Program Reform został również zaprojektowany, aby w maksymalny sposób wykorzystać środki z polityki spójności. Są one istotnym źródłem finansowania licznych inwestycji, pozwalających odrabiać zaległości i budować nowe przewagi konkurencyjne, przyczyniając się do większej spójności w ramach Unii Europejskiej. Analiza spójności Osi priorytetowych RPO WM 2007-2013 z priorytetami określonymi w KPR z 2011 r. pozwala na przyporządkowanie adekwatnych działań obu dokumentów na rzecz realizacji Strategii Europa 2020 (por. tabela 19). Tabela 19. Spójność RPO WM 2007-2013 z priorytetami Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji Strategii Europa 2020 Krajowy Program Reform RPO WM 2007-2011 - priorytety - - Osie priorytetowe - Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu Oś priorytetowa 3 Regionalny system transportowy Oś priorytetowa 4 Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka Oś priorytetowa 1 Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu Oś priorytetowa 2 Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza Oś priorytetowa 7 Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego Oś priorytetowa 5 Wzmocnienie roli miast w rozwoju regionu Oś priorytetowa 7 Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego Obszar priorytetowy Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego realizowany jest w ramach RPO WM poprzez działania ukierunkowane na poprawę spójności komunikacyjnej i przestrzennej województwa mazowieckiego oraz wspomaganie dyfuzji procesów rozwojowych z głównego ośrodka regionu Warszawy oraz z ośrodków subregionalnych na pozostałe obszary województwa. W ramach osi priorytetowej III Regionalny system transportowy, wspierane są inwestycje w zakresie poprawy 65

parametrów technicznych i standardu regionalnej sieci transportowej, poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego i lotniczego oraz zwiększenie atrakcyjności i dostępności terenów inwestycyjnych. W ramach RPO WM z zakresu transportu realizowanych jest 221 projektów, w tym w celu poprawy infrastruktury drogowej 216 projektów oraz 1 w celu poprawy infrastruktury lotniczej. Na podstwie osiągniętych wartości wskaźników szacuje się, że realizacja powyższych projektów przyczyni się do wybudowania 81,82 km nowych dróg oraz zrekonstruowania 979,86 km dróg. Ponadto w ramach środków UE dofinansowano projekty inwestycyjne w kolejnictwie. Realizacja tych projektów spowoduje wzrost nowych lub zmodernizowanych jednostek taboru kolejowego o 175 szt., co spowoduje zwiększenie pojemności taboru o 34 900 osób. Realizacja powyższych projektów przyczyni się m.in. do zaoszczędzenia czasu w przewozach pasażerskich i towarowych oraz wzrostu liczby ludności korzystającej z regionalnego transportu publicznego (o 446 tys. osób) Priorytet IV Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka ukierunkowany jest na poprawę stanu środowiska naturalnego województwa. W ramach tej osi priorytetowej, adekwatnie do KPR, realizowane są projekty na rzecz rozbudowy i modernizacji infrastruktury elektroenergetycznej i ciepłowniczej regionu oraz zwiększenia wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych i kogeneracyjnych o wysokiej sprawności. Modernizacja, przebudowa i rozbudowa infrastruktury energetycznej jest kwestią kluczową dla zapewnienia warunków stabilnego rozwoju gospodarki polskiej przy jednoczesnej realizacji celu suistainable growth Strategii Europa 2020 w zakresie energii i środowiska. Polska przyjęła jako metodę i miernik realizacji tego celu ograniczenie zużycia energii pierwotnej. Takie ograniczenie zużycia nie tylko bezpośrednio oznacza zmniejszenie emisyjności gospodarki, ale w warunkach wzrostu gospodarczego, oznacza także poprawę jej efektywności energetycznej. Efekt ten będzie dodatkowo wzmacniany przez wzrost udziału zużycia energii ze źródeł odnawialnych. W ramach Priorytetu IV podpisano umowy o dofinansowanie z beneficjentami na realizację projektów z zakresu energii odnawialnej (29 projektów) oraz z zakresu elektroenergetyki (32 projektów). Celem projektów jest zaoszczędzenie energii o 394 333 GJ/rok. Dzięki dofinansowanym projektom zostanie zainstalowana energia ze źródeł odnawialnych o mocy 40,44 MW. W drugi obszar priorytetowy KPR Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego wpisują się przedsięwzięcia realizowane w ramach trzech osi priorytetowych RPO WM. Priorytet I Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu ukierunkowany jest na wzrost konkurencyjności województwa mazowieckiego poprzez tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i wsparcie rozwoju przedsiębiorczości. Działania te, w całości wpisujące się w cele KPR, realizowane są w ramach celów szczegółowych: 1.1 Wzmocnienie powiązań sektora badawczo-rozwojowego, 1.2 Budowa sieci współpracy nauka-gospodarka, 1.3 Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą, 1.4 Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu, 1.5 Rozwój przedsiębiorczości, 1.6 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym, 1.7 Promocja gospodarcza, 1.8 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT). W ramach Priorytetu I realizowanych jest 913 projektów, w tym 163 z zakresu B+RT. N apodtawie wartości wskaźników szacuje się, że rezultatem wykonania tych projektów będzie utworzenie 4 075,6 nowych etatów, w tym 951 dla kobiet oraz 103,5 nowych etatów badawczych, 66

w tym 39,5 dla kobiet. Ponadto, dzięki dofinansowaniu UE beneficjenci wykreowali nowe inwestycje przy dużo mniejszym zaangażowaniu własnych środków (347,2 mln euro). W dofinansowanych przedsiębiorstwach nastąpi wzrost nakładów na działalność B+RT w wysokości 63,3 mln euro. Priorytet II Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza ukierunkowany na działania mające na celu niwelowanie dysproporcji w rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych, szczególnie na obszarach o niskim wskaźniku potencjału e-rozwoju. Cele szczegółowe priorytetu, tj.: 2.1 Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu, 2.2 Rozwój e-usług dla obywateli, 2.3 Rozwój technologii komunikacyjnych i informacyjnych dla MSP, realizowane są poprzez projekty informatyzacji województwa oraz przedsięwzięcia pozwalające na rozwój publicznych e-usług dostępnych dla obywateli i przedsiębiorców o wymiarze regionalnym i lokalnym. Dzięki realizacji projektów w ramach tego Priorytetu, dostęp do Internetu uzyska 2 110 591 osób oraz 414 podmiotów, tj. 220 MŚP, 59 szkół oraz 135 jednostek publicznych. W ramach Priorytetu VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego wspierane są projekty służące poprawie infrastruktury edukacyjnej poprzez m.in. budowę, rozbudowę, modernizację placówek systemu oświaty oraz szkół wyższych na każdym poziomie kształcenia, podnoszenie jakości metod nauczania. Objętych wsparciem zostało 137 placówek edukacyjnych, w tym 68 przedszkoli i szkół podstawowych, 63 szkoły średnie oraz 6 szkół wyższych. W celu poprawy infrastruktury edukacyjnej zostanie zrealizowanych 60 projektów, z efektów których skorzysta 92 388 uczniów i studentów. W ramach Priorytetu 3 KPR Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu podejmowane są działania na rzecz ograniczenia skali ubóstwa i wykluczenia społecznego. W tym celu konieczne jest zwiększenie zakresu aktywnych form przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i integracji społecznej osób wykluczonych, rozbudowanie systemu usług społecznych związanych z ochroną zdrowia oraz rewitalizacja zdegradowanych obszarów oraz miejsc. W ramach RPO WM trzeci obszar priorytetowy KPR spójny jest z celami zawartymi w Priorytecie V oraz w Priorytecie VII. Priorytet V ukierunkowany jest na wsparcie przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu nadanie nowych funkcji gospodarczych lub społecznych terenom poprzemysłowym i powojskowym oraz na wsparcie działań ukierunkowanych na podniesienie jakości życia społeczności lokalnej poprzez adaptację, przebudowę i remonty publicznej infrastruktury oraz zabudowy historycznej miast. W ramach Priorytetu V realizowanych jest 28 projektów zapewniających zrównoważony rozwój oraz poprawiających atrakcyjność miast. Ponadto rewitalizacji zostały poddane obszary o powierzchni 20 ha, co przyczyniło się do utworzenia 194 nowych etatów, w tym 37,5 dla kobiet. W ramach Priorytetu VII, nie licząc projektów dotyczących infrastruktury edukacyjnej (opisano wyżej), realizowane są przedsięwzięcia polegające na poprawie dostępności i jakości opieki zdrowotnej oraz poprawie infrastruktury służącej pomocy społecznej. W celu poprawy infrastruktury ochrony zdrowia realizowano 34 projekty. W ramach tych projektów zmodernizowano 13 szpitali lub przychodni oraz zakupiono 29 szt. sprzętu specjalistycznego (aparaty RTG i endoskopy). Z nowopowstałej lub zmodernizowanej infrastruktury skorzysta 424 944 pacjentów, natomiast zakupionym sprzętem zostanie przeprowadzonych 619 736 specjalistycznych badań medycznych. 67

Przykłady projektów realizujących cele Strategii Europa 2020. Tabela 20. Przykład 1 projektu realizującego cele Strategii Europa 2020 Nr projektu Tytuł projektu RPMA.01.08.00-14-014/12 Wdrożenie najlepszej dostępnej technologii produkcji służącej zmniejszeniu zapotrzebowania na energię elektryczną oraz dostosowanie przedsiębiorstwa Comensal do wymogów BAT Nazwa beneficjenta Całkowita wartość projektu Comensal spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 416 578,85 Euro Wartość wkładu UE (EFRR) 114 138,57 Euro Działanie/kategoria interwencji Zakres i cele projektu Kontekst Strategii EU 2020 Przykłady dobrych praktyk Działanie 1.8. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) Kategoria 06 - Wsparcie na rzecz MŚP w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska (wdrożenie efektywnych systemów zarządzania środowiskiem, wdrożenie i stosowanie/użytkowanie technologii zapobiegania zanieczyszczeniom, wdrożenie czystych technologii do działalności produkcyjnej przedsiębiorstw) Przedmiotem projektu jest wdrożenie kompleksowych rozwiązań mających na celu zapobieganie powstawaniu i redukcję zanieczyszczeń określonych komponentów do środowiska, w szczególności powietrza atmosferycznego. Powyższe założenie zostanie zrealizowane dzięki dostosowaniu się przedsiębiorstwa do wymogów BAT, a tym samym wdrożeniu w proces produkcyjny najlepszych dostępnych technik na rynku proekologicznych technologii produkcyjnych w zakresie przetwórstwa z tworzyw sztucznych. Głównym celem projektu jest zapobieganie powstawaniu i redukcja zanieczyszczeń wybranych komponentów środowiska-powietrza atmosferycznego poprzez wdrożenie proekologicznych technologii do procesu produkcyjnego. Przedmiotowy projekt wpisuje się w trzy priorytety Strategii EU 2020: 1. Rozwój inteligentny: Wprowadzenie do firmy innowacji technologicznej - wdrożenie proekologicznych technologii produkcji. 2. Rozwój zrównoważony: wprowadzenie zmian w technologii produkcji będzie służyć eliminowaniu szkodliwych oddziaływań i uciążliwości dla środowiska, poprzez ograniczenie emisji hałasu oraz wdrożenie najlepszych dostępnych technik BAT służących zmniejszeniu zapotrzebowania na energię, wodę oraz surowce, ze szczególnym uwzględnieniem eliminacji wytwarzania odpadów. 3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: w ramach inwestycji powstanie 8 nowych miejsc pracy. W ramach przedmiotowego projektu jako przykład dobrej praktyki można wskazać: wprowadzenie najskuteczniejszej technologii produkcji w celu osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony środowiska; Wprowadzenie rozwiązań BAT doprowadzi do zwiększenia poziomu konkurencyjności przedsiębiorstwa i w sposób komplementarny doprowadzi do zrównoważonego rozwoju gospodarczego, ekonomicznego i społecznego. 68

Tabela 21. Przykład 2 projektu realizującego cele Strategii Europa 2020 Nr projektu Tytuł projektu Nazwa beneficjenta Całkowita wartość projektu RPMA.01.05.00-14-250/10 Wdrożenie innowacyjnej technologii do produkcji nowego surowca wtórnego z wykorzystaniem automatycznej linii sortowania odpadów komunalnych niesegregowanych "BYŚ" Wojciech Byśkiniewicz 1 466 310,62 Euro Wartość wkładu UE (EFRR) 405 321,63 Euro Działanie/kategoria interwencji Działanie 1.5 Rozwój przedsiębiorczości Kategoria 09 - Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP Zakres i cele projektu Kontekst Strategii EU 2020 Przykłady dobrych praktyk Przedmiotem projektu jest nowa inwestycja związana z zakupem innowacyjnej technologii do automatycznej konfekcji i segregowania odpadów. Zakup technologii umożliwi Firmie podniesienie konkurencyjności, rozwój prowadzonej działalności oraz pozwoli na zmniejszenie ilości deponowanych odpadów o odzyskane w procesie segregacji surowce wtórne i wyprodukowane wysokokaloryczne paliwo alternatywne RDF. Głównym celem projektu jest podniesienie konkurencyjności i innowacyjności Firmy. Przedmiotowy projekt wpisuje się w trzy priorytety Strategii EU 2020: 1. Rozwój inteligentny: inwestycja w innowacyjną linię technologiczną do odzysku surowców wtórnych. Wydatki poniesione przez Firmę w ramach inwestycji pozwolą skonfigurować najbardziej efektywny ciąg technologiczny w Polsce. Separatory optopneumatyczne zaliczają się bowiem do najlepszej dostępnej na rynku technologii wydzielania określonego asortymentu towarów z odpadów. 2. Rozwój zrównoważony: Firma BYŚ na terenie zakładu będzie poddawała automatycznemu procesowi sortowania i odzysku odpady z terenu m. st. Warszawy oraz gmin podwarszawskich. Będzie to pierwsza automatyczna instalacja do segregacji odpadów ukierunkowana na odzysk tworzyw sztucznych. 3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: w ramach inwestycji powstanie 15 nowych miejsc pracy. W ramach przedmiotowego projektu jako przykład dobrej praktyki można wskazać: wdrożona innowacyjna technologia wpłynie na wzrost innowacyjności i konkurencyjności województwa mazowieckiego; promocja regionu zorientowanego na redukcję i odzysk odpadów; redukcja bezrobocia regionu oraz wyrównanie szans na zatrudnienie w regionie poprzez stworzenie nowych miejsc pracy. 69

Tabela 22. Przykład 3 projektu realizującego cele Strategii Europa 2020 Nr projektu Tytuł projektu Nazwa beneficjenta RPMA.01.01.00-14-002/13 Mazowieckie Centrum Laboratoryjne Nauk Przyrodniczych UKSW źródłem zwiększenia transferu wiedzy ze świata nauki do gospodarki dzięki wzmocnieniu infrastruktury badawczorozwojowej Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Całkowita wartość projektu 14 025 086,64 Euro Wartość wkładu UE (EFRR) 6 645 500,93 Euro Działanie/kategoria interwencji Zakres i cele projektu Kontekst Strategii EU 2020 Przykłady dobrych praktyk Działanie 1.1. Wzmocnienie sektora badawczo-rozwojowego. Kategoria 02 - Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych. Przedmiotem Projektu jest budowa mazowieckiego Centrum Laboratoryjnego Nauk Przyrodniczych wraz z wyposażeniem wbudowanym obejmującym instalacje i urządzenia techniczne związane z laboratoriami oraz wyposażenie niniejszego obiektu w infrastrukturę badawczą i dydaktyczną. Celem ogólnym projektu jest podniesienie konkurencyjności regionu dzięki poprawie dostępności i jakości infrastruktury badawczo - rozwojowej, skutkującej zwiększeniem transferu innowacji do gospodarki. Przedmiotowy projekt wpisuje się w dwa priorytety Strategii EU 2020: 1. Rozwój inteligentny: Pozyskanie nowoczesnej infrastruktury i aparatury naukowo-badawczej umożliwi UKSW zbudowanie kompleksowej oferty badawczej pozwalającej na prowadzenie złożonych prac laboratoryjnych o wysokim stopniu innowacyjności i dokładności. W wyniku realizacji niniejszego przedsięwzięcia zwiększeniu ulegnie transfer wiedzy do gospodarki, co przyczyni się do praktycznego rozwoju przedsiębiorstw. Rezultaty badań będą stanowiły podstawę innowacyjności polskiego sektora MŚP i wzrostu jego przewagi konkurencyjnej. 2. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: dzięki realizacji projektu beneficjent planuje zatrudnić 6 osób. W ramach przedmiotowego projektu jako przykład dobrej praktyki można wskazać : poprawa konkurencyjności Mazowsza poprzez tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i wsparcie przedsiębiorczości m.in. poprzez zwiększenie transferu innowacji do gospodarki, poprzez wzmocnienie potencjału infrastrukturalnego sfery badawczo-rozwojowej oraz wspieranie inwestycji w badania i przedsięwzięcia rozwojowe; wzrost potencjału dzięki skojarzeniu posiadanych zasobów kadrowych z wnioskowanymi do rozwinięcia zasobami materialnymi w zakresie infrastruktury badawczej, naukowej, przyczyni się do zwiększenia transferu innowacji do gospodarki, a w tym także dla rosnących potencjałów lokujących się w obrębie MŚP; dzięki stworzeniu nowoczesnych laboratoriów w mazowieckim CLNP przewidywany jest rozwój współpracy Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego z Instytucjami Otoczenia Biznesu w celu lepszego 70

dostosowywania działalności badawczo-naukowej, aby wychodziła ona w kierunku potrzeb przedsiębiorstw i sprzyjała innowacyjności i wspierania transferu innowacji ze sfery szkół wyższych do praktyki gospodarczej. 2.1.6.7 Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego 1. Wstęp W kontekście Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego (SUE RMB), Instytucja Zarządzająca RPO WM w okresie sprawozdawczym, podobnie jak w latach poprzednich nie prowadziła działań bezpośrednio dedykowanych Strategii. Samorząd Województwa Mazowieckiego nie jest ani koordynatorem/ liderem ani współliderem projektów realizowanych w ramach SUE RMB. Na podstawie przeprowadzonej analizy zgodności obydwu dokumentów, RPO WM 2007-2013 przyczynia się do realizacji Strategii, wpisując się w większość obszarów priorytetowych SUE RMB i z tego względu w trakcie renegocjacji Programu wprowadzono zapisy o spójności działań realizowanych w ramach RPO WM 2007-2013 z obszarami priorytetowymi SUE RMB. 2. Pomoc Techniczna Instytucja Zarządzająca RPO WM nie wykorzystywała środków z Pomocy Technicznej na cele związane tylko z wdrażaniem Planu działań Strategii. Od początku wdrażania RPO WM, Instytucja Zarządzająca dużą uwagę przywiązuje do rozpowszechniania wiedzy związanej z funduszami unijnymi na Mazowszu. Organizowane są liczne konferencje i szkolenia dla potencjalnych Wnioskodawców, mające na celu zachęcanie do korzystania z Funduszy Europejskich w ramach programów perspektywy finansowej 2007-2013, których realizacja wpisuje się również w cele i obszary priorytetowe określone dla SUE RMB. Ważną rolę pełni Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich na lata 2007-2013. Pracownicy zarówno Głównego Punktu, jak i Lokalnych Punktów Informacyjnych rozmieszonych na terenie województwa, udzielają niezbędnych informacji o możliwościach wsparcia ze środków unijnych w ramach programu, korzyściach płynących z wykorzystywania Funduszy Europejskich oraz oferują pomoc w procesie ich pozyskiwania. Sukcesywnie są zamieszczane materiały informacyjne, dotyczące zarówno RPO WM 2007-2013, jak i dokumentów strategicznych UE na stronach internetowych MJPWU i Samorządu Województwa. Portale te odnotowują coraz większą liczbę odwiedzin. Wszystkie informacyjne i promocyjne działania pośrednio przyczyniają się do realizacji celów SUE RMB. 3. System wdrażania Instytucja Zarządzająca RPO WM nie planuje wprowadzenia zmian w zakresie dostosowywania systemu wdrażania programu, w tym zmian w kryteriach wyboru projektów ukierunkowanych na realizację tylko celów SUE RMB. Mając na uwadze z jednej strony wysoki stopień korelacji celów RPO WM z celami SUE RMB, a z drugiej stan zaawansowania wdrażania RPO WM (koniec okresu programowania), nie ma potrzeby ani też możliwości wprowadzania zmian w systemie realizacji RPO WM. Monitorowanie i identyfikacja projektów wspieranych środkami RPO WM pozwala najpełniej odnieść cele RPO do priorytetów SUE RMB. 71

W zakresie dostosowywania systemu wdrażania RPO WM, Instytucja Zarządzająca w trakcie renegocjacji Programu wprowadziła zapisy o spójności działań realizowanych w ramach RPO WM 2007-2013 z obszarami priorytetowymi SUE RMB w ramach następujących priorytetów: Priorytet I - Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu, Priorytet II Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza, Priorytet III - Regionalny system transportowy, Priorytet IV Środowisko, zapobieganie zagrożeniom I energetyka, Priorytet VI Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji, Priorytet VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego. Podobnie jak wspomniano w Sprawozdaniu za 2012 rok, monitorowanie oraz identyfikacja projektów realizowanych w ramach RPO WM 2007-2013 ma charakter szacunkowy, ponieważ projekty te nie były poddawane jeszcze ocenie pod kątem ich zgodności z celami SUE RMB. W ramach działań w zakresie informacji i promocji w odniesieniu do SUE RMB, pracownicy Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich, który koordynuje kwestie dotyczące SUE RMB w imieniu Instytucji Zarządzającej RPO WM, aktywnie uczestniczyli w pracach zespołów roboczych. Brali też udział w Dniu Informacyjnym Seed Money Facility w dniu 21 lutego 2013 roku w Berlinie. Jest to mechanizm, który pozwala współfinansować przygotowywanie partnerskich projektów, które przyczynią się do realizacji celów Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego, który docelowo mógłby ubiegać się o ujęcie w Planie Działania SUE RMB jako projekt gotowy do realizacji. Informacja dotycząca mechanizmu została umieszczona na stronie internetowej www.rpo.mazovia.pl 4. System realizacji W ramach RPO WM 2007-2013 zidentyfikowane są działania wpisujące się w poszczególne obszary priorytetowe SUE RMB. Realizowane w ramach RPO WM przedsięwzięcia, wpisują się w trzy priorytety SUE RMB tj.: Ocalenie morza, Rozwój połączeń w regionie, Zwiększenie dobrobytu. Priorytet I Ocalenie morza. Do powyższego priorytetu przypisane są 2 kategorie interwencji funduszy europejskich, tj. 44 - gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi, 46 - oczyszczanie ścieków. W realizację celów pierwszego obszaru priorytetowego SUE RMB wpisują się działania Priorytetu IV RPO WM 2007-2013 Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka: Działanie 4.1 Gospodarka Wodno ściekowa, Działanie 4.2 Ochrona powierzchni ziemi. Powyższe działania wykazują komplementarność z obszarem priorytetowym Czysta woda. W ramach obszaru podpisano 46 umów na kwotę dofinansowania w części odpowiadającej środkom UE 106,8 mln euro. 72

Priorytet II Rozwój połączeń w regionie. Do niniejszego priorytetu przypisanych jest 10 kategorii interwencji funduszy europejskich, tj. 18 - Tabor kolejowy, 23 - Drogi regionalne/lokalne, 24 Ścieżki rowerowe, 25 - Transport miejski, 29 Porty lotnicze, 39 - Energia odnawialna wiatrowa, 40 - Energia odnawialna słoneczna,41 - Energia odnawialna: biomasa, 42 - Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe, 43 - Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona, zarządzanie energią. W realizację drugiego obszaru priorytetowego SUE RMB wpisują się działania Priorytetu III Regionalny system transportowy: Działanie 3.1 Infrastruktura drogowa oraz Działanie 3.2 Regionalny transport publiczny, 3.3. Lotniska i infrastruktura lotnicza, Priorytetu IV Środowisko, zapobieganie zagrożeniom I energetyka: Działanie 4.3 Ochrona powietrza, energetyka, Priorytetu V Działanie 5.1 Transport miejski, Priorytetu VI Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji: Działanie 6.2 Turystyka. Powyższe działania wykazują komplementarność z obszarem priorytetowym Dobre warunki transportowe oraz Wiarygodne rynki energii. W ramach ww. obszarach podpisano 266 umów na kwotę dofinansowania UE 578,5 mln euro. Priorytet III Zwiększenie dobrobytu. Do niniejszego priorytetu przypisanych jest 18 kategorii interwencji funduszy europejskich, tj. 01 - działalność B+RT prowadzona w ośrodkach badawczych, 02 - infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych, 03 - Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itd.), 04 - Wsparcie na rzecz rozwoju B+RT, w szczególności w MŚP (w tym dostęp do usług związanych z B+RT w ośrodkach badawczych), 05 - usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorców, 07 - inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji, 08 - inne inwestycje w przedsiębiorstwa, 09 - Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP, 13 - Usługi i aplikacje dla obywateli, 53 - zapobieganie zagrożeniom, 54 - inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom, 55 - Promowanie walorów przyrodniczych, 56 - Ochrona i waloryzacja dziedzictwa przyrodniczego, 57 - Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych, 58 - Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego, 59 - Rozwój infrastruktury kulturalnej, 75 - Infrastruktura systemu oświaty, 76 Infrastruktura ochrony zdrowia. W realizację trzeciego obszaru priorytetowego SUE RMB wpisują się działania Priorytetu I RPO WM 2007-2013 Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu: Działanie 1.1 Wzmocnienie sektora badawczo rozwojowego, Działanie 1.2 Budowa sieci współpracy nauka- gospodarka, Działanie 1.3 Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą, Działanie 1.4 Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu, Działanie 1.5 Rozwój przedsiębiorczości, Działanie 1.6 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym oraz Działanie 1.7 Promocja gospodarcza, działanie Priorytetu II RPO WM 2007-2013 Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza: Działanie 2.2 Rozwój e-usług, Priorytetu IV Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka: Działanie 4.4 Ochrona przyrody, zagrożenia, systemy monitoringu, Priorytetu VI Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji: Działanie 6.1 Kultura, Działanie 6.2 Turystyka. a także Priorytetu VII Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego: Działanie 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia i Działanie 7.2 Infrastruktura służąca edukacji. Powyższe działania wykazują komplementarność z następującymi 73

zagadnieniami priorytetowymi SUE: Strategia Europa 2020 oraz Konkurencyjność na rynku globalnym. W ramach ww. obszarach podpisano 1172 umów na kwotę dofinansowania UE 686,4 mln euro. 5. Stan realizacji/dane ilościowe W obszarach interwencji związanych ze Strategią UE dla Regionu Morza Bałtyckiego do końca 2013 roku podpisano łącznie 1484 umowy o dofinansowanie (w tym 277 umów w roku 2013) na kwotę dofinansowania ze środków EFRR wynoszącą 1 371,7 mln euro. W okresie sprawozdawczym najwięcej projektów (tj. 206) zakontraktowano w ramach III Priorytetu Zwiększenie dobrobytu w obszarze dotyczącym konkurencyjności na rynku globalnym. Szczegółowe informacje dotyczące wpływu projektów realizowanych w ramach RPO WM na Strategię SUE RMB zawiera Załącznik VII. Tabela 7. SUE RMB przedstawiający liczbę i wartość projektów wg podpisanych umów od początku realizacji Programu i za rok 2013 w podziale na poszczególne obszary priorytetowe Strategii. 6. Wnioski i rekomendacje Kompleksowy charakter Strategii dla Regionu Morza Bałtyckiego sprawia, że większość działań realizowanych w ramach RPO WM 2007 2013 wpisuje się w obszary priorytetowe Strategii. Każda z osi priorytetowych RPO WM (z wyłączeniem osi priorytetowej Pomoc Techniczna) realizuje Strategię, co oznacza, że zdecydowaną większość wsparcia w Programie przeznacza się na wdrażanie działań zbieżnych z celami SUE RMB, jednak projekty, ze względu na położenie geograficzne województwa mazowieckiego, wpisują się jedynie pośrednio w zagadnienia priorytetowe określone w Planie Działania stanowiącym załącznik do SUE RMB. Zakres realizowanych projektów w ramach RPO WM jest zbieżny z polityką SUE RMB, jednak żaden z nich nie stanowi przedsięwzięcia o wymiarze międzynarodowym, co wynika z regionalnego charakteru Programu, jak również demarkacji z Europejską Współpracą Terytorialną. W ramach RPO WM nie są realizowane projektów flagowe zidentyfikowane w Planie działań SUE RMB. Mając na uwadze stopień zaawansowania realizacji RPO WM 2007-2013 oraz obecny poziom kontraktacji środków, wprowadzanie dalszych zmian mających na celu skuteczniejszą realizację Strategii w trakcie obecnego okresu programowania nie jest możliwe. W celu skuteczniejszej realizacji Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego, IZ RPO WM promuje Strategię na swojej stronie internetowej. Wyznaczono również pracowników, którzy w IZ RPO WM zajmują się Strategią UE dla Regionu Morza Bałtyckiego, dokładnie monitorują jej zmiany oraz biorą udział w spotkaniach, konsultacjach i warsztatach. Uwzględnienie zapisów SUE RMB oraz dostosowanie systemu wdrażania i monitorowania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego możliwe będzie w przyszłym okresie programowania. Pomiędzy SUE RMB a przygotowywanym projektem RPO WM 2014-2020 występuje komplementarność tzn. poszczególne osie priorytetowe Programu są zgodne z celami ogólnymi SUERMB, tj.: ocalenie morza, rozwój połączeń w regionie i zwiększenie dobrobytu. Interwencja w ramach RPO WM 2014-2020 będzie zatem stanowiła niezaprzeczalny wkład w osiągniecie globalnych celów SUERMB. Wkład Programu w realizację SUERMB zostanie uwzględniony poprzez działania dotyczące m.in. badań i rozwoju, transferu technologii i innowacji, zmian klimatycznych 74

i ochrony środowiska naturalnego, kultury, transportu, budowania kapitału ludzkiego i społecznego oraz rynku pracy. Na koniec warto dodać, iż Województwo Mazowieckie już od 2006 roku jest zaangażowane we współpracę międzynarodową z wybranymi krajami Regionu Morza Bałtyckiego, zgodnie z opracowanymi Priorytetami Współpracy Zagranicznej Województwa Mazowieckiego przyjętymi Uchwałą nr 27/06 z dnia 18 grudnia 2006 r. Sejmiku Województwa Mazowieckiego. Dane ilościowe oraz przykłady projektów realizujących obszary priorytetowe SUE RMB znajdują się w załączniku nr VII SUE RMB. 2.2. Informacja na temat zgodności z przepisami wspólnotowymi Instytucja Zarządzająca RPO WM w okresie sprawozdawczym powzięła wszelkie środki i działania zapewniające przestrzeganie polityk i przepisów wspólnotowych. Zapisy RPO WM oraz pozostałych dokumentów programowych i wdrożeniowych zapewniają od początku wdrażania Programu i na każdym etapie jego realizacji zgodność z przepisami prawa wspólnotowego. Zagwarantowaniu zgodności realizowanych operacji z prawem wspólnotowym służą m.in. odpowiednie zapisy wzorów dokumentów, na każdym etapie życia projektu: na etapie aplikowania - regulaminy konkursów, a podczas realizacji projektu - umowa o dofinansowanie, która reguluje kwestie dotyczące m.in. udzielania zamówień publicznych, pomocy publicznej i ochrony środowiska. Działania realizowane w ramach RPO WM są zgodne z podstawowymi kierunkami rozwoju wynikającymi w szczególności z: 1. polityki ochrony środowiska, 2. polityki rozwoju społeczeństwa informacyjnego, 3. polityki równych szans i niedyskryminacji, 4. zasady partnerstwa, 5. prawa zamówień publicznych, 6. przepisów dotyczących pomocy publicznej. Projekty, które mają negatywny wpływ na którąkolwiek z polityk horyzontalnych nie otrzymują dofinansowania w ramach Programu. Szczegółowe informacje dotyczące mechanizmów przestrzegania zasad prawa wspólnotowego zostały opisane w poprzednich okresach sprawozdawczych i w 2013 roku nie uległy zmianie. AD 1) W zakresie ochrony środowiska utworzono specjalne kryteria formalne wyboru projektów dla wszystkich działań RPO WM z wyłączeniem inicjatywy JESSICA oraz projektów Pomocy Technicznej. Ponadto, wymagane jest również, aby beneficjent przed podpisaniem Umowy przedłożył zaświadczenia o niezaleganiu z opłatami za korzystanie ze środowiska. Realizując założenia niniejszej polityki nie zidentyfikowano żadnych problemów w zakresie zgodności z prawem wspólnotowym. AD 2) Polityka rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest uwzględniana podczas programowania, wdrażania, monitoringu i ewaluacji rezultatów wykorzystania funduszy. M.in. na etapie oceny formalnej wniosków o dofinansowanie projektów stosowane jest kryterium Rozwój społeczeństwa informacyjnego. Kryterium weryfikuje, czy projekt jest zgodny ze wspólnotową polityką rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Realizując założenia niniejszej polityki nie zidentyfikowano żadnych problemów w zakresie zgodności z prawem wspólnotowym. 75

AD 3) W niniejszej polityce nie zidentyfikowano żadnych problemów w zakresie zgodności z prawem wspólnotowym, szerz. zob. pkt 2.2.1. AD 4) W niniejszej polityce nie zidentyfikowano żadnych problemów w zakresie zgodności z prawem wspólnotowym, szerz. zob. pkt 2.2.2. AD 5) Beneficjent, realizując projekt jest zobowiązany do stosowania przepisów o zamówieniach publicznych w zakresie, w jakim ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych i prawo unijne mają zastosowanie do Beneficjenta i realizowanego projektu. W przypadku, gdy ustawodawstwo krajowe pozostaje w sprzeczności z przepisami unijnymi dotyczącymi zamówień publicznych, należy stosować przepisy unijne, a także do czasu dostosowania przepisów krajowych w tym zakresie Zalecenia Ministerstwa Rozwoju Regionalnego z dnia 29 lutego 2008 r. dla Beneficjentów funduszy UE dotyczące interpretacji przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Nie przestrzeganie procedur udzielania zamówień publicznych oraz przejrzystości, jawności i uczciwej konkurencji przy wydatkowaniu środków w ramach realizowanego Projektu, skutkuje nakładaniem korekt jak i może skutkować rozwiązaniem umowy lub wstrzymaniem wypłaty dofinansowania. W przypadku, gdy beneficjent w ramach projektu realizuje zamówienie poniżej progów ustawy Pzp, zastosowanie ma Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), Komunikat Wyjaśniający Komisji (Dz.U UE 1.8.2006/C 179/02) oraz Wytyczne Komisji Europejskiej dotyczące określania korekt finansowych w odniesieniu do wydatków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w przypadku naruszeń przepisów w zakresie zamówień publicznych (COOCOF 07/0037/03) oraz przepisy prawa krajowego w dziedzinie zamówień: ustawa o finansach publicznych, ustawa o odpowiedzialności za naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Powyższe stanowi, że jeżeli Beneficjent na podstawie ustawy, jest zwolniony ze stosowania procedur/trybów w niej określonych, przy wyłanianiu wykonawcy dla usług, dostaw lub robót budowlanych w ramach realizowanego projektu jest zobowiązany dokonać wyboru wykonawcy w sposób racjonalny, gospodarny i celowy, w oparciu o najbardziej korzystną ekonomicznie i jakościowo ofertę, z zachowaniem zasady konkurencyjności i przejrzystości oraz dołożyć wszelkich starań w celu uniknięcia konfliktu interesów rozumianego jako brak bezstronności i obiektywności w wypełnianiu funkcji jakiegokolwiek podmiotu objętego umową, w związku z realizowanym zamówieniem, a sposób wyboru oferty, w tym rozeznania rynku, trwale udokumentować. IZ RPO WM opublikowała Komunikat dla Beneficjentów w zakresie stosowania zasady konkurencyjności na stronie www.rpo.mazovia.pl i określiła w Wytycznych Zasady kwalifikowalności wydatków w ramach RPO WM 2007-2013 : W przypadku zakupu usługi lub towaru o wartości powyżej 20 tys. zł netto, tj. bez podatku od towarów i usług (VAT) pomimo braku obowiązku stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych, Beneficjent: Zagwarantuje odpowiednie upublicznienie informacji zgodnie z Komunikatem Wyjaśniającym Komisji (Dz. U UE 1.8.2006/C 179/02) i zarchiwizuje dowody jej upublicznienia. Ponadto zapytanie ofertowe musi być upublicznione przez minimum 5 dni roboczych oraz zamieszczone na formularzu: Ogłoszenie o zaproszeniu do składania ofert na przedmiot, co stanowi załącznik do niniejszego Komunikatu... Przedmiotowy załącznik może zostać rozszerzony o dodatkowe informacje, niezbędne z punktu widzenia Beneficjenta. W przypadku, gdy nie wpłynie żadna oferta po upublicznieniu informacji, dokona rozeznania rynku poprzez rozesłanie informacji (zapytania ofertowego) do minimum 3 potencjalnych wykonawców, o ile na rynku istnieje trzech potencjalnych wykonawców oraz zarchiwizuje dowody jej rozesłania. 76

Za spełnienie warunku uznaje się sytuację, w której po upublicznieniu informacji w określonym przez beneficjenta terminie jak i w wyniku rozesłania informacji (zapytania ofertowego) do min. 3 potencjalnych wykonawców, wpłynie jedynie 1 oferta. Przebieg procesu rozeznania rynku, w tym uzasadnienie, że na rynku nie istnieje trzech potencjalnych dostawców towarów lub usługodawców, jest dokumentowany przez Beneficjenta. Udokumentowanie przebiegu procesu rozeznania rynku wymaga formy pisemnej i polega na zarchiwizowaniu np. wydruków stron internetowych z opisem towaru/usługi i ceną lub wydruków maili z informacją na temat ceny za określony towar/usługę, albo innego dokumentu. Zamówienia są sumowane w ramach danego Projektu realizowanego przez Beneficjenta, co oznacza, że Beneficjent powinien dokładnie przeanalizować cały budżet Projektu w celu zidentyfikowania tych zamówień, które będą się powtarzać i w których może powstać ryzyko przekroczenia progu dla którego, zasada konkurencyjności jest obowiązkowa. Beneficjent ustalając czy w przypadku zlecenia usług, dostaw, robót budowlanych występuje jedno zamówienie czy też odrębne zamówienia, bierze pod uwagę tożsamość przedmiotową zamówienia - dostawy, usługi i roboty budowlane tego samego rodzaju i o tym samym przeznaczeniu. Beneficjent weryfikując, do których zamówień w ramach projektu zastosowanie ma zasada konkurencyjności bierze pod uwagę: - wszystkie zamówienia danego rodzaju w ramach projektu, - ewentualny wzrost wartości zamówienia w przypadku zamówień poniżej określonego progu. Zasady konkurencyjności nie stosuje się do: 1) Zakupu usługi lub towaru o wartości poniżej 20 tys. zł netto, tj. bez podatku od towarów i usług (VAT). 2) Zamówień dotyczących zadań wykonywanych w Projekcie na podstawie Kodeksu Pracy. 3) Działania 1.7 Promocja gospodarcza, w przypadku kosztów transportu, zakwaterowania uczestników misji i targów oraz opłat stałych tj. wpis do katalogu targowego, opłata rejestracyjna. 4) Projektów, w których podczas wyboru oceniana była forma współpracy wnioskodawcy z jednostkami naukowymi przy realizacji części badawczej (badanie zdefiniowane w ustawie o zasadach finansowania nauki z dnia 30 kwietnia 2010 r., z późn. zm.). Wnioskodawcy, którzy zawarli takie porozumienia (otrzymali punkty) nie są zobowiązani stosować dodatkowych czynności związanych z zasadą konkurencyjności dla części objętej porozumieniem/umową z jednostką naukowo badawczą tylko i wyłącznie w zakresie wynikającym z zapisów wniosku o dofinansowanie i biznes planu i tylko i wyłącznie jeśli rezultaty zlecanych badań naukowych oraz prac rozwojowych nie mają służyć wyłącznie zamawiającemu tzn. w celu prowadzenia jego własnej działalności oraz nie będą jego wyłączną własnością. Beneficjent jest zobowiązany do zamieszczenia w opisie dowodu księgowego informacji czy dany wydatek podlega zasadzie konkurencyjności czy też nie. IZ RPO WM w ramach systemu Zarządzania i kontroli zagwarantowała próbę kontroli 100 % postępowań o udzielenie zamówienia publicznego i nakłada korekty za nieprzestrzeganie przedmiotowej polityki horyzontalnej. W niniejszej polityce nie zidentyfikowano żadnych problemów w zakresie zgodności z prawem wspólnotowym. 77

W zakresie przepisów dotyczących pomocy publicznej, dofinansowanie jest przekazywane zgodnie z zasadami zawartymi w Uszczegółowieniu, na warunkach określonych w umowie i Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego. Pierwszy test zgodności projektu z uregulowaniami dotyczącymi pomocy publicznej jest przeprowadzany na etapie oceny formalnej Wniosku o dofinansowanie, co znajduje wyraz w przyjętych kryteriach wyboru finansowanych operacji. Kryterium weryfikuje zgodność z prawodawstwem krajowym i unijnym w zakresie Pomocy publicznej. Ponowna weryfikacja jest dokonywana bezpośrednio przed podpisaniem umowy o dofinansowanie, a także podczas kontroli na miejscu realizacji projektu. W niniejszej polityce nie zidentyfikowano żadnych problemów w zakresie zgodności z prawem wspólnotowym. 2.2.1 Zasada równości szans Zgodnie z artykułem 16 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. wszystkie działania w ramach RPO WM odbywają się z poszanowaniem zasady równości szans i zapobiegania dyskryminacji mniejszości oraz osób niepełnosprawnych zarówno na poziomie Programu, jak również na poziomie realizacji poszczególnych projektów. Wzmacnianie polityki równych szans w ramach RPO WM należy rozumieć jako uwzględnianie w procesie realizacji poszczególnych projektów interesów grup społecznych zagrożonych. W każdym priorytecie RPO WM wskazano na stosowanie zasady równości szans przy aplikowaniu o środki unijne. Instytucja Zarządzająca wymaga stosowania zasady równości szans przez beneficjenta, który już na etapie wniosku o dofinansowanie projektu musi wykazać zgodność zgłaszanego projektu z polityką równych szans. W toku realizacji projektu, stosowane są wskaźniki monitoringu w zakresie nowych miejsc pracy z zachowaniem równego dostępu dla kobiet i mężczyzn. Polityka równych szans poprzez zapewnienie równości płci przyczynia się do pozytywnych zmian na rynku pracy oraz zmiany świadomości. Działania realizowane w zakresie infrastruktury społecznej poprawią jej dostępność dla osób niepełnosprawnych. Szczegółowe informacje dotyczące mechanizmów przestrzegania zasad równości szans zostały opisane w poprzednich okresach sprawozdawczych i w 2013 roku nie uległy zmianie. Przykłady projektów realizujących zasadę równych szans RPMA.07.02.00-14-166/09 Tytuł: Poprawa warunków edukacyjnych dzieci i młodzieży w gminie Jednorożec Beneficjent: Gmina Jednorożec Całkowita wartość projektu: 2 816 863,85 euro Wkład wspólnotowy (EFRR): 2 239 060,24 euro Cel główny projektu Poprawa warunków edukacyjnych dzieci i młodzieży w gminie Jednorożec został wyznaczony jako: zwiększenie dostępności do infrastruktury oświatowej i sportowej na terenie gminy Jednorożec. Oferta oświatowa oparta na wysokiej jakości infrastrukturze podniesie poziom przygotowania młodzieży do podjęcia nauki na wyższych szczeblach edukacji, pozwalając na rozwój kapitału ludzkiego mieszkańców gminy Jednorożec i okolic oraz lepszy start w dorosłe życie. Inwestycje w kapitał ludzki z kolei, jako podstawy współcześnie funkcjonującego społeczeństwa XXI wieku, nabiera szczególnej wagi w przypadku młodzieży, która zamieszkuje tereny znajdujące się w gorszej sytuacji społeczno-ekonomicznej w skali kraju oraz której środowisko domowe nie może zapewnić odpowiednich warunków rozwoju. 78

Realizacja powyższego celu głównego przedmiotowego projektu, pozwoli w dłuższym okresie na osiągnięcie następujących celów szczegółowych: poprawa warunków nauczania, poprawa sprawności fizycznej dzieci i młodzieży, zwiększenie możliwości w zakresie zagospodarowania czasu wolnego przez mieszkańców gminy Jednorożec, ograniczenie patologii wśród dzieci i młodzieży, przeciwdziałanie niekorzystnemu wizerunkowi gminy, zwiększenie możliwości rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży, zwiększenie efektywności energetycznej budynków Zespołu Szkół w Jednorożcu. Projekt zakłada budowę hali widowiskowo-sportowej z widownią, zapleczem wraz z łącznikiem o wymiarach 36,52 x 45,49 m, o pow. użytkowej hali 1582,6 + 327,4 (II piętro) m2. Zaprojektowano halę o wymiarach pozwalających na wyznaczenie boisk do gry w piłkę ręczną, koszykówkę, siatkówkę. Realizowana inwestycja została zaplanowana pod kątem potrzeb osób niepełnosprawnych. W nowobudowanej hali widowiskowo-sportowej zastosowane będą udogodnienia zewnętrzne: pochylnia umożliwiająca wejście do budynku osobom niepełnosprawnym ruchowo zostanie usytuowana przy schodach wejściowych; wewnątrz budynku: przystosowana dla osób niepełnosprawnych toaleta, szafki w szatniach umożliwiające korzystanie osobom na wózkach, przyciski i włączniki umieszczone na wysokości 90-110 cm. Dodatkowo remont budynku Gimnazjum w Jednorożcu obejmie przebudowę pochylni przeznaczonej dla osób na wózkach inwalidzkich oraz montaż dźwigu dla niepełnosprawnych, co umożliwi osobom niepełnosprawnym korzystanie również z sal lekcyjnych na I i II piętrze, a nie jak dotychczas tylko na parterze obiektu. Projektowane działanie służyć będzie również uczniom Szkoły Podstawowej. RPMA.02.01.00-14-075/11 Tytuł: Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu w Gminie Miastków Kościelny Beneficjent: Gmina Miastków Kościelny Całkowity koszt realizacji projektu: 250 399,55 euro Wkład wspólnotowy (EFRR): 212 839,62 euro Głównym celem analizowanego projektu jest przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu w Gminie Miastków Kościelny poprzez informatyzację instytucji publicznych, utworzenie Publicznych Punktów Dostępu do Internetu (PIAP), wdrożenie telefonii internetowej VoIP, systemu monitoringu, systemu elektronicznej kontroli dostępu do pomieszczeń oraz modułu sterowania piecem C.O. w jednostkach publicznych objętych projektem, a także umożliwienie mieszkańcom, głównie dzieciom i młodzieży, nabycie zdolności o wykorzystania ICT w gospodarce i nauce przy pomocy unowocześnionych w ramach projektu pracowniach komputerowych z dostępem do Internetu. Przedmiotowa inwestycja ma szczególnie znaczenie, gdyż będzie realizowana w strefie zagrożenia wykluczeniem cyfrowym, doprowadzając do zwiększenia dostępu do Internetu poprzez sieć ogólnodostępnych placówek publicznych, w których każdy będzie mógł skorzystać nieodpłatnie z Internetu (PIAP) oraz umożliwienie mieszkańcom, głównie dzieciom i młodzieży, nabycie zdolności do wykorzystania ICT w gospodarce i nauce w unowocześnionych w ramach projektu pracowniach komputerowych z dostępem do Internetu. Podejmowane działania będą również dążyć do wyrównania dysproporcji rozwojowych między obszarami wiejskimi i miejskimi, co spowoduje zwiększenie 79

spójności gospodarczej i społecznej. Nowoczesna, zgodna ze standardami Unii Europejskiej infrastruktura informatyczna na obszarach wiejskich nadaje nową dynamikę ośrodkom mniejszym. Wdrożenie planowanego przedsięwzięcia doprowadzi do spójności regionalnej, wojewódzkiej i krajowej. 2.2.2. Zasada partnerstwa Zasada partnerstwa jest przestrzegana na każdym etapie realizacji RPO WM 2007-2013 - na etapie: programowania, wdrażania, monitorowania i ewaluacji. Na etapie programowania / wdrażania programu - poprzez informowanie partnerów społecznych i instytucjonalnych o planowanych kierunkach działalności oraz zadaniach realizowanych przez Instytucję Zarządzającą RPO WM. W skład Komitetu Monitorującego RPO WM wchodzą reprezentacje strony rządowej, samorządowej, partnerów społeczno gospodarczych oraz organizacji pozarządowych. Obserwatorami prac Komitetu są przedstawiciele zainteresowanych środowisk i instytucji. Partnerzy instytucjonalni współtworzą m.in. kryteria wyboru projektów - do zadań członków Komitetu Monitorującego RPO WM należy w szczególności: rozpatrywanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów w ramach programu operacyjnego oraz zatwierdzanie ewentualnych zmian tych kryteriów. Dla przykładu w 2013 roku kryteria zatwierdzano trzykrotnie - Uchwałami Nr 1/13, 2/13 oraz 5/13 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013, zmieniającymi uchwałę w sprawie Kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Do zadań Komitetu należy też analizowanie rezultatów realizacji programu, w szczególności osiągania celów wyznaczonych dla każdego priorytetu oraz wyników ocen (ewaluacji) związanych z monitorowaniem. Na poziomie prac Komitetu Monitorującego można zaobserwować spore zainteresowanie procesem wdrażania RPO WM ze strony partnerów społecznych i gospodarczych. Przedstawiciele tej grupy są zawsze licznie reprezentowani na posiedzeniach Komitetu, a ich uwagi są zgłaszane podczas dyskusji. Partnerzy społeczni biorą czynny udział w konsultacjach społecznych propozycji projektów kluczowych, które są planowane do wpisania do Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 (IWIPK). Procesowi konsultacji społecznych poddawane są wyłącznie nowe projekty skierowane do umieszczenia na liście. Proces konsultacji społecznych prowadzi do utworzenia ostatecznie zweryfikowanego wykazu projektów, który zatwierdzany jest przez Zarząd Województwa Mazowieckiego. W konsultacjach społecznych mogą brać udział wszyscy zainteresowani, a w szczególności przedstawiciele samorządów terytorialnych, partnerów społeczno-gospodarczych, administracji rządowej, organizacji pozarządowych oraz środowisk akademickich. Wszystkie uwagi i opinie są brane pod uwagę przez IZ RPO WM. W 2013 roku w ramach aktualizacji Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych RPO WM 2007-2013, do konsultacji społecznych skierowane zostały propozycje projektów kluczowych do umieszczenia na liście rezerwowej IWIPK RPO WM 2007-2013. W 2013 roku konsultacje odbywały się dwukrotnie: 80

- Konsultacje społeczne propozycji projektów zgłoszonych w ramach Działania 1.2 Budowa sieci współpracy nauka gospodarka, Działanie 1.7 Promocja gospodarcza i Działania 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia, miały miejsce w dniach od 17 stycznia do 15 lutego 2013 r. Konsultacjom podlegały następujące przedsięwzięcia: 1) Projekt Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego Spółka z o.o. pn.: Projekt wdrożeń programu innowacyjnego leczenia operacyjnego chorób mózgu w czasie rzeczywistym, (Działanie 1.2 Budowa sieci współpracy nauka gospodarka); 2) Projekt Jolly Med-INVEST Sp. z o.o. pn.: Projekt rozwojowy stworzenia innowacyjnego centrum mikroterapii chorób nowotworowych z wykorzystaniem brachyterapii z wykorzystaniem technik radiologii interwencyjnej, (Działanie 1.2 Budowa sieci współpracy nauka gospodarka); 3) Projekt Starostwa Powiatowego w Przasnyszu, pn.: Zwiększenie potencjału rozwojowego północnej części Mazowsza poprzez promocję gospodarczą terenów inwestycyjnych Przasnyskiej Strefy Gospodarczej, (Działanie 1.7 Promocja gospodarcza); 4) Projekt Agencji Rozwoju Mazowsza S.A., pn.: Mazowsze przyjazne dla biznesu, (Działanie 1.7 Promocja gospodarcza); 5) Projekt Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wyszkowie pn.: Doposażenie SPZZOZ w Wyszkowie w aparaturę i sprzęt medyczny, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); 6) Projekt Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wyszkowie pn.: Zakup urządzeń medycznych do SPZZOZ w Wyszkowie, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); 7) Projekt Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie pn.: Zakup gamma kamery dla Zakładu Medycyny Nuklearnej Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); 8) Projekt Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. dr Józefa Psarskiego w Ostrołęce pn.: Poprawa jakości świadczonych usług medycznych w SZPZOZ im. dr Józefa Psarskiego w Ostrołęce poprzez zakup specjalistycznego wyposażenia medycznego, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); 9) Projekt Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego w Warszawie Spółka z o.o. pn.: Zakup innowacyjnego sprzętu do Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); 10) Projekt Szpitala Dziecięcego im. prof. dr med. Jana Bogdanowicza SPZOZ pn.: Utworzenie działu endoskopii diagnostycznej i operacyjnej u dzieci w Warszawie, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia); 11) Projekt Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku pn.: Doposażenie Zakładu Diagnostyki Obrazowej w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Płocku, (Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia). Konsultacje społeczne propozycji projektów zgłoszonych do umieszczenia na liście rezerwowej w Działaniu 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia trwały od 31 października do 30 listopada 2013 r. Konsultacjom podlegały następujące przedsięwzięcia: 1) Projekt Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego w Warszawie Spółka z o.o. pn.: Zakup innowacyjnego sprzętu dla Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego Sp. z o.o., 2) Projekt Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku pn.: Przebudowa i wyposażenie Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Płocku, 81

3) Projekt Szpitala Dziecięcego im. prof. dr med. Jana Bogdanowicza Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej pn.: Budowa obiektu dla nowej lokalizacji Bloku Operacyjnego, Oddziału Pooperacyjnego i Oddziału Intensywnej Terapii ; 4) Projekt Mazowieckiego Szpitala Specjalistycznego im. dr Józefa Psarskiego w Ostrołęce pn.: Poprawa jakości świadczonych usług medycznych i zwiększenie możliwości diagnostycznych w Mazowieckim Szpitalu Specjalistycznym im. dr Józefa Psarskiego w Ostrołęce poprzez zakup aparatu RTG do koronarografii wraz z montażem i adaptacją pomieszczeń, 5) Projekt Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie pn.: Innowacyjny projekt budowy centralnego zautomatyzowanego systemu magazynowania składników krwi w RCKiK w Warszawie, 6) Projekt Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku pn.: Doskonalenie technik operacyjnych w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Płocku ; 7) Projekt Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej Szpital Powiatowy w Wołominie pn.: Budowa obiektu przeznaczonego na stworzenie Centrum Dializacyjnego w Wołominie, 8) Projekt Szpitala Dziecięcego im. prof. dr med. Jana Bogdanowicza Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej pn.: Budowa mazowieckiej platformy teleradiologii poprzez modernizację sprzętową i teleinformatyczną pracowni radiologicznych w czterech szpitalach Samorządu Województwa mazowieckiego, 9) Projekt Szpitala Dziecięcego im. prof. dr med. Jana Bogdanowicza Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej pn.: Zakup Sprzętu medycznego dla Oddziału Okulistyki wraz z adaptacją pomieszczeń, 10) Projekt Szpitala Wolskiego im. dr Anny Gostyńskiej Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej pn.: Automatyczne apteki oddziałowe innowacyjna automatyzacja farmakoterapii i dystrybucji leków w Szpitalu Wolskim w celu poprawy bezpieczeństwa pacjentów oraz bezpieczeństwa magazynowego szpitala, 11) Projekt Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wyszkowie pn.: Remont i modernizacja trzykondygnacyjnego pawilonu Szpitala Powiatowego w Wyszkowie, mieszczącego Oddziały Kardiologii i Chorób Wewnętrznych wraz z pomieszczeniami pomocniczymi, 12) Projekt Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie pn.: Zakup aparatu USG dla Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie, 13) Projekt Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Siedlcach pn.: Wzrost jakości i dostępności usług medycznych świadczonych przez SPZOZ w Siedlcach poprzez przebudowę, modernizację i wyposażenie Centralnej Sterylizatorni i Bloku Operacyjnego, 14) Projekt Mazowieckiego Szpitala Specjalistycznego im. dr Józefa Psarskiego w Ostrołęce pn.: Modernizacja pomieszczeń budynku D pod potrzeby funkcjonowania Przychodni Specjalistycznych wraz z zakupem wyposażenia. Opinie na temat przedstawionych projektów można było składać wyłącznie na załączonym niżej formularzu zgłaszania uwag. Wypełniony formularz należało przesłać w formie elektronicznej na adres e-mail: rpo@mazovia.pl lub listownie na adres Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego. Na etapie monitorowania zasada partnerstwa jest przestrzegana poprzez udział partnerów społecznych w pracach Komitetu Monitorującego RPO WM (KM) oraz zapewnienie na stronach internetowych IZ RPO WM informacji dotyczących prac Komitetu co zapewnia równy dostęp do informacji. 82

W systemie wdrażania RPO WM, Komitet Monitorujący pełni istotną rolę nie tylko, jako pole współpracy IZ RPO WM z innymi przedstawicielami społeczności regionu, ale także, jako instytucja monitorująca realizację Programu. Zarząd Województwa wraz z członkami Komitetu prowadzą monitoring w oparciu o ilościowe i jakościowe informacje z realizacji działań i osi priorytetowych RPO WM. W trakcie obrad, analizowane i zatwierdzane są między innymi roczne raporty i sprawozdania z wdrażania RPO WM, z kontroli, czy też okresowe badania postępu w zakresie osiągania szczegółowych celów Programu. Zasada partnerstwa przestrzegana jest na tym etapie także poprzez zapewnienie dostępu do materiałów i informacji dotyczących prac Komitetu (protokół z obrad, uchwały) i ich wyników na stronie www.rpo.mazovia.pl. Na etapie ewaluacji - poprzez prezentację raportów końcowych z badań ewaluacyjnych członkom Komitetu Monitorującego RPO WM. W II półroczu 2013 r. na zlecenie Samorządu Województwa Mazowieckiego zrealizowane zostało badanie ewaluacyjne pn. Ewaluacja ex-ante Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020. Zarząd Województwa Mazowieckiego zdecydował o wyborze modelu partycypacyjnego, rozumianego jako równoległe prowadzenie procesu programowania i ewaluacji. Zadaniem zespołu ewaluacyjnego było wsparcie merytoryczne zespołu przygotowującego zapisy Regionalnego Programu Operacyjnego 2014-2020 oraz przygotowywanie wniosków i rekomendacji, przybierających postać propozycji zmian w zapisach programu, które w konsekwencji wpłynęły na podniesienie jakości programu. W przeprowadzonej ewaluacji wykorzystano różnorodne metody zbierania danych m.in. FGI z partnerami społeczno-gospodarczymi, IDI z instytucjami regionalnymi oraz CAWI z potencjalnymi beneficjentami Programu. Ponadto zostały przeprowadzone wywiady pogłębione przeprowadzone z krajowymi ekspertami z dziedzin związanych z rozwojem społeczno-gospodarczym regionu, m.in. konkurencyjnością gospodarki, infrastrukturą, rynkiem pracy, edukacją, integracją społeczną. Badanie CAWI zostało zrealizowane wśród przedstawicieli administracji samorządowej oraz instytucji odpowiedzialnych za wdrażanie polityk publicznych na poziomie regionalnym: WUP, ROPS, urząd wojewódzki, policja, uczelnie wyższe. W ramach ankiety oceniono trafność sposobu uwzględnienia wymiaru terytorialnego interwencji oraz zasady zintegrowanego podejścia do rozwoju społeczno-ekonomicznego, w tym w szczególności w odniesieniu do interwencji ukierunkowanych na obszary problemowe, trafność zastosowania poszczególnych form wsparcia oraz oceniono przedsięwzięcia zaplanowane w celu redukcji obciążeń administracyjnych. Ponadto w procesie programowania uczestniczyły podmioty zaangażowane w promocję zasad horyzontalnych. Instytucja Zarządzająca na wstępnym etapie programowania opracowała Metodykę włączania partnerów społeczno-gospodarczych w prace nad RPO WM 2014-2020. W ramach Zespołu redakcyjno-programowego RPO WM 2014-2020, utworzone zostały cztery skategoryzowane tematycznie podzespoły, w skład których weszli przedstawiciele partnerów społeczno-gospodarczych. Polityki horyzontalne objęte były pracami Podzespołu 4, w którym do uczestnictwa zostali zaproszeni przedstawiciele takich instytucji jak: Mazowiecka Rada Działalności Pożytku Publicznego, Wojewódzka Społeczna Rada ds. Osób Niepełnosprawnych dla Województwa Mazowieckiego, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej oraz wielu innych organizacji działających na rzecz ochrony środowiska, włączenia społecznego, równość płci i równych szans. Oprócz tego w projekcie RPO przedstawiono opis metodyki włączania partnerów społecznogospodarczych w prace nad RPO WM 2014-2020. Opis ten odnosi się do wszystkich elementów określonych w Szablonie programu operacyjnego. Opis procesu przygotowania programu zawiera 83

informacje o sposobie wyboru partnerów i ich zaangażowaniu w ten etap programowania (metodyka zaangażowania partnerów społeczno-gospodarczych). Opisano rozwiązania na rzecz zaangażowania odpowiednich partnerów we wdrażanie, monitorowanie i ewaluację programu; odniesiono się w nim do sposobów, w jaki partnerzy będą uczestniczyć we wszystkich etapach realizacji programu. Każde z wymienionych partnerstw jest realizowane w procesie wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego: partnerstwo instytucjonalne: W kontekście zasad wdrażania RPO WM pod pojęciem partnerstwa rozumieć należy włączenie w proces podejmowania decyzji i ich realizację odpowiednich szczebli władz wspólnotowych i krajowych, jak również instytucji i środowisk regionalnych oraz lokalnych najlepiej znających potrzeby i możliwości swego regionu. Instytucja Zarządzająca RPO ma obowiązek uzgadniania wszystkich ustaleń w trakcie przechodzenia poprzez kolejne etapy procedury, zarówno programowania jak i wdrażania (począwszy od opracowania programu poprzez zasady organizacji konkursów, aż po ich realizację). Jak już wspomniano w 2013 r. współpraca z partnerami instytucjonalnymi realizowana była poprzez informowanie o planowanych kierunkach działalności oraz zadaniach realizowanych przez Instytucję Zarządzającą. Partnerzy instytucjonalni mają swój udział w tworzeniu/ w zatwierdzaniu zmian kryteriów wyboru projektów do dofinansowania w ramach RPO WM. Biorą też udział w konsultacjach społecznych projektów planowanych do wpisania do Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 (IWIPK). Ponadto przedstawiciele instytucji i organizacji, które mają swoich reprezentantów wśród członków Komitetu Monitorującego są proszeni o konsultacje i opinie w trakcie przygotowywania dokumentów (projektów zmian w RPO, projektów kryteriów wyboru operacji finansowych, lub zakresu planowanych konkursów, czy dokumentów niezbędnych do prawidłowego ich przeprowadzenia - są to m.in. przedstawiciele KE, Wojewody, jednostek samorządu terytorialnego, Związku Pracodawców Warszawy i Mazowsza, Związku Banków Polskich, czy organizacji pozarządowych takich jak Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, Związku Harcerstwa Polskiego oraz WWF Polska Światowy Fundusz Na Rzecz Przyrody. Zgodnie z art. 5a ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.), biorąc pod uwagę ustawową konieczność określenia zasad oraz obszarów współpracy pomiędzy organizacjami pozarządowymi na Mazowszu, a Samorządem Województwa Mazowieckiego, opracowany zostaje co roku Program współpracy Samorządu Województwa Mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego, który ma na celu zwiększenie wpływu sektora pozarządowego i społeczności lokalnych na m.in. realizację Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego. wsparcie mechanizmów partnerstwa w Polsce Zgodnie z art. 28 a ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. nr 227, poz. 1658) poprzez partnerstwo należy rozumieć partnerstwa, które mogą być tworzone przez podmioty wnoszące do projektu zasoby ludzkie, organizacyjne, techniczne lub finansowe, realizujące wspólnie projekt, zwany dalej projektem partnerskim, na warunkach określonych w porozumieniu lub umowie partnerskiej lub na podstawie odrębnych przepisów. 84

partnerstwa na poziomie projektów Projekty partnerskie realizowane były w ramach wszystkich priorytetów RPO WM, przy czym szczególnie preferowane było w tych Działaniach, gdzie realizacja projektów w partnerstwie gratyfikowana jest dodatkowymi punktami podczas oceny merytorycznej projektów. Dodatkowa punktacja dotyczyła następujących Działań RPO WM: Działanie 1.4 Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu, Działanie 4.2 Ochrona powierzchni ziemi, Działanie 4.3. Ochrona powietrza, energetyka (z wyjątkiem schematu JESSICA), Działanie 4.4. Ochrona przyrody, zagrożenia, systemy monitoringu, Działanie 5.2. Rewitalizacja miast (z wyjątkiem schematu JESSICA), Działanie 6.1. Kultura, Działanie 6.2. Turystyka. Realizacja projektu w partnerstwie generuje wartość dodaną m.in. w postaci poszerzenia zasięgu terytorialnego danego przedsięwzięcia na obszar obejmujący kilka gmin, powiatów bądź miast. Wspólna realizacja zadań w projekcie przyczynia się do nawiązania współpracy między instytucjami, co wpływa na proces wzajemnego uczenia się i rozwiązywania problemów. Powołanie projektu partnerskiego przez przedstawicieli kilku instytucji zapewnia kompleksowe i innowacyjne podejście do realizowanych zadań, dzięki dopełniającym się obszarom działalności partnerów. Współpraca oparta na doświadczeniu i zaangażowaniu członków partnerstwa stanowi o sukcesie projektu oraz przynosi wymierne korzyści w postaci oczekiwanych rezultatów przedsięwzięcia. Przykłady projektów realizowanych w Partnerstwie RPMA.04.03.00-14-163/10 Działanie 4.3 Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka. Tytuł: Budowa systemu kolektorów słonecznych na terenie Gminy Nieporęt. Całkowita wartość projektu: 2 350 200,59 euro Wkład wspólnotowy (EFRR): 1 512 986,02 euro Projekt dotyczy zakupu i montażu instalacji solarnej zamontowanej w 590 indywidualnych budynkach mieszkalnych oraz na pływalni sportowej w Stanisławowie Pierwszym w gm. Nieporęt. Instalacje kolektorów słonecznych wykorzystywać będą energię słońca do wspomagania produkcji ciepłej wody użytkowej, a tym samym umożliwią osiągnięcie zakładanego efektu ekologicznego. Instalacja solarna na budynku pływalni sportowej służąca do podgrzewania wody w basenie w polskich warunkach klimatycznych to idealne rozwiązanie dla posiadaczy basenów. W wyniku realizacji projektu powstanie 591 instalacji zestawów kolektorów słonecznych na terenie Gminy Nieporęt. Dzięki temu w znaczący sposób zwiększy się ilość energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych, redukcja emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększy się ilość zaoszczędzonej energii. Partnerstwo projektu: Zasady współpracy, rola Partnerów oraz wysokość wkładu finansowego Partnera (takie same dla każdego Partnera): Przedmiotem umów partnerstwa jest ustalenie zobowiązań prawnych, organizacyjnych i finansowych, w tym użyczenie nieruchomości przez Partnera, związanych z montażem indywidualnego zestawu kolektorów słonecznych w budynku Partnera. Umowy partnerstwa zostały zawarte na okres 5 lat od dnia zatwierdzenia końcowego raportu z realizacji Projektu. Partner użycza Liderowi do bezpłatnego korzystania część nieruchomości niezbędną do zainstalowania zestawu kolektorów. Partner zobowiązuje się do właściwej i zgodnej z przeznaczeniem i parametrami technicznymi, eksploatacji urządzeń wchodzących w skład zestawu kolektorów. Partner 85

zobowiązuje się do wniesienia wkładu finansowego w wysokości 30% całkowitej wartości zestawu kolektorów, tj. ok. 4000 zł. Lider zobowiązuje się do aplikowania o dofinansowanie ze środków zewnętrznych na realizację Projektu, wyłonienia wykonawcy zestawu kolektorów, ustalenia harmonogramu prac montażowych, określenia szczegółowych kosztów zestawu kolektorów, nadzoru i realizacji prac montażowych. Ponadto, Lider zobowiązuje się do kontaktów z instytucjami zewnętrznymi w sprawach związanych z realizacją i finansowaniem Projektu. Umowy partnerstwa mają na celu zwiększenie mocy energii z OZE. Partnerzy Projektu: Partner nr 1: Parafia Kościoła Katolickiego PW. Najświętszej Marii Panny Królowej w Józefowie. Partner nr 2: Parafia Rzymsko-Katolicka w Nieporęcie. Partner nr 3: Parafia Kościoła Katolickiego pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki Wiernych w Stanisławowie Pierwszym. RPMA.05.02.00-14-017/09 Działanie 5.2. Turystyka Tytuł: Rewitalizacja Zespołu Zabytkowego Fara w Płocku wraz z otoczeniem etap I Beneficjent: Rzymskokatolicka Parafia św. Bartłomieja Całkowita wartość projektu 1 058 795,48 Euro Wkład wspólnotowy (EFRR) 888 829,81 Euro W ramach przedmiotowego projektu beneficjent planuje przeprowadzenie prac projektowych, opracowanie ekspertyz dotyczących zasolenia murów Kościoła oraz prac remontowo budowlanych niezbędnych do zatrzymania postępującego procesu degradacji jednej z najstarszych w Płocku świątyń. Jest to pierwszy etap inwestycji polegającej na rewitalizacji Zespołu Zabytkowego Fara, który obejmuje remont Kościoła i dzwonnicy, remont plebani, konserwację elementów architektury Kościoła oraz jego zabytkowe wyposażenie, a także zagospodarowanie terenu wokół polegające na obniżeniu terenu, wykonaniu odwodnienia i podłączenia do sieci miejskiej, budowie nowej alejki procesyjnej itp. Wszystkie etapy inwestycji zostały wpisane do Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Płocka na lata 2007-2013. Partnerstwo projektu Podmiotem odpowiedzialnym za proces realizacji projektu i zobowiązania finansowe będzie Lider Projektu - Rzymskokatolicka Parafia św. Bartłomieja w Płocku. Partnerstwo będzie miało charakter merytoryczny, a partnerzy nie będą wnosili wkładu finansowego. Stosując Art. 24 Ustawy z dnia 7 listopada 2008 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności dotyczącym zasad zawierania partnerstw w projektach współfinansowanych w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, Partnerzy zostaną wyłonieni w ramach konkursu, zgodnie z Ustawą PZP. Partner 1 - instytucja/organizacja. Zadania: współpraca merytoryczna przy prowadzeniu prac budowlano - remontowych w zakresie zgodności tych prac z zabytkowym charakterem obiektów, współpraca przy promocji projektu, jego oddziaływania na lokalny i regionalny wizerunek Płockiej Starówki oraz istotnego znaczenia w procesie rewitalizacji obszaru i zachowania dziedzictwa kulturowego. Partner 2 - instytucja/organizacja. Zadania: współpraca przy realizacji programu wsparcia dla społeczności lokalnej, 86

wspólna realizacja programów i projektów profilaktycznych w powstałej w wyniku realizacji projektu infrastrukturze, udział w promocji projektu i rozpowszechnianiu informacji o źródłach jego finansowania. 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze W dniach 1-2 lipca 2013 r. odbyło się spotkanie z przedstawicielami KE w Brukseli w celu ostatecznego rozstrzygnięcia kwestii zakupu/nabycia nieruchomości zabudowanej przez beneficjentów RPO WM. Uzgodnione kwestie zostały potwierdzone pismem Komisji Europejskiej sygn. BG/regio.dga2.h.2(2013)3423071 z dnia 10 października 2013 r. (problem był opisywany w poprzednim Sprawozdaniu). W celu rozliczenia wydatku związanego z zakupem lokalu, beneficjenci zostaną zobowiązani do przedłożenia ekspertyz opracowanych przez rzeczoznawców majątkowych, dodatkowo okres trwałości dla tych projektów zostanie przedłużony do pięciu lat i wszystkie zostaną poddane kontroli na miejscu w trakcie realizacji projektu. Warunkiem rozliczenia będzie również to, że całość infrastruktury jest wykorzystana na cele projektu niezależnie od poziomu kwalifikowalności lokalu. Ponadto w okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca i Komitet Monitorujący nie podjęły dodatkowych działań w celu usprawnienia realizacji Programu. 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego W 2013 roku tempo wzrostu PKB 4 zmniejszyło się do 1,6%, po wzroście o 2,0% w 2012 roku i 4,3% w 2011 r. W tym samym czasie PKB wytworzony w UE-27 wzrósł o 0,1% rok do roku. Według najnowszych prognoz Komisji Europejskiej spodziewane jest przyspieszenie wzrostu gospodarczego do 1,5% w 2014 roku i 2,0% w 2015 roku. Prognozowane ożywienie będzie w coraz większym stopniu postępowało w wyniku wzrostu popytu wewnętrznego i inwestycji, a w coraz mniejszym stopniu będzie zależało od wyników handlu zagranicznego. Różnice w poziomie wzrostu gospodarczego pomiędzy krajami powinny się zmniejszać, w szczególności w sytuacji obserwowanego już ożywienia gospodarczego w coraz większej liczbie krajów. 5 4 Wskaźnik monitorujący cele strategiczne NSRO 2007-2013. 5 Dane za 2013 r. dla UE ogółem i krajów członkowskich Interim Forecast, KE, luty 2013 r. 87

Wykres 13. Tempo wzrostu PKB w państwach UE w 2013 r. PKB w UE-27 w 2013 r., zmiany r/r w % -5,4-3,9-1,9 Łotwa Rumunia Litwa Malta Wielka Brytania Polska Szwecja Węgry Bułgaria Słowacja Estonia Dania Niemcy Belgia Francja EU-27-0,8Holandia -0,9 Czechy -1,1 Słowenia -1,4 Portugalia -1,4 Finlandia Włochy Grecja Cypr 1,7 1,6 1,5 1,1 0,9 0,9 0,8 0,4 0,4 0,2 0,2 0,1 2,4 3,3 3,5 4,1-6 -4-2 0 2 4 6 Źródło: Eurostat Tempo wzrostu PKB w Polsce jakkolwiek niewysokie na tle lat poprzednich należy do jednych z wyższych w UE. Szacuje się, że PKB na mieszkańca w relacji do średniej UE-27, liczony z uwzględnieniem siły nabywczej walut, osiągnął w 2012 roku poziom 67% 6 (ostatnie dostępne dane), tj. o 16 pp. więcej niż przed akcesją do UE. Tempo konwergencji Polski z UE na tle innych nowych krajów członkowskich jest umiarkowane. Pod tym względem Polska wyprzedza Rep. Czeską, Bułgarię i Węgry, ale większego postępu w tej dziedzinie dokonały Słowacja i Rumunia. 6 Eurostat 88

pkt proc. % Wykres 14. Tempo wzrostu PKB w Polsce i UE w latach 2004-2013 8 6,2 6,8 6 5,3 5,1 4,5 3,6 3,9 4 3,4 3,2 2,6 2,2 2 1,6 1,7 1,9 2 1,6 0,4 0,1 0-2 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-0,4 2012 2013-4 -6 Źródło: Eurostat EU-27-4,5 Polska Cyklicznie prowadzone przez MRR badania ewaluacyjne nad wpływem funduszy europejskich na rozwój społeczno-gospodarczy Polski wskazują, że wpływ funduszy jest jednoznacznie pozytywny i w istotnym stopniu wpływa na wysokość wzrostu gospodarczego, aktywność inwestycyjną jak i rynek pracy w Polsce. W ostatnim badaniu, według modelu makroekonomicznego MaMoR3, szacuje się, że dzięki wykorzystaniu środków polityki spójności tempo wzrostu PKB w 2013 r. było wyższe niż w scenariuszu bez funduszy UE o ok. 0,5. Zatem, można stwierdzić, że co najmniej jedna trzecia wzrostu gospodarczego w 2013 r. miała swoje źródło w unijnej polityce spójności. Według innych modeli makroekonomicznych, wpływ Funduszy Europejskich na tempo wzrostu PKB może być inne - to wynika jednak z innej konstrukcji tych modeli. Wszystkie zgadzają się co do tego, że unijne fundusze w kolejnych latach są i będą kluczowym wsparciem dla polskiej gospodarki 7. Wykres 15. Wpływ środków z funduszy europejskich na tempo wzrostu PKB w cenach stałych (odchylenia od scenariusza bez środków UE w pp.) 3,0 MaMoR3 EUImpactMod Hermin 2,0 1,0 0,0-1,0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Źródło: MIR 7 tp://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/wiadomosci/strony/wplyw_funduszy_europejskich_na_gospodarke_27082012.aspx 89

Pomimo, bardzo pozytywnego wpływu funduszy europejskich na wzrost gospodarczy Polski, w 2013 obserwowano zmniejszenie tempa wzrostu gospodarczego. Jednakże, w kolejnych kwartałach 2013 r., przy nadal niekorzystnych uwarunkowaniach w gospodarce europejskiej, tempo wzrostu gospodarczego w Polsce stopniowo poprawiało się. Spowolnienie gospodarcze notowane w II połowie 2012 r. utrzymało się w I półroczu 2013 r. W IV kwartale w wielu obszarach obserwowano umocnienie pozytywnych tendencji, zapoczątkowanych w poprzednich miesiącach, jednak wzrost PKB w całym 2013 r. był nieco wolniejszy niż w 2012 r. Według wstępnego szacunku, produkt krajowy brutto w 2013 r. zwiększył się realnie o 1,6% w skali roku (wobec wzrostu o 1,9% w 2012 r.). Spożycie ogółem było wyższe niż przed rokiem o 1,1% (w tym indywidualne o 0,8%). Utrzymał się obserwowany w 2012 r. spadek akumulacji brutto (o 5,0%), w tym nakładów brutto na środki trwałe (o 0,4%). Popyt krajowy był nieco niższy niż przed rokiem (o 0,2%). Wstępnie ocenia się, że eksport netto, podobnie jak w dwóch poprzednich latach, miał dodatni wpływ na tempo wzrostu gospodarczego. Wartość dodana brutto w gospodarce narodowej zwiększyła się w skali roku o 1,5%. W największym stopniu wzrosła wartość dodana brutto w transporcie i gospodarce magazynowej (o 4,5%). Szybszy niż przed rokiem wzrost odnotowano w przemyśle oraz handlu; naprawie pojazdów samochodowych (odpowiednio 2,9% i 1,7%). Znacznie niższa była natomiast wartość dodana brutto w budownictwie (o 9,0%) 8. Pomimo problemów gospodarczych głównych partnerów handlowych Polski źródeł wzrostu gospodarczego można upatrywać w poprawie bilansu handlu zagranicznego. W 2013 roku obserwowano pozytywny wpływ handlu zagranicznego na wzrost gospodarczy. Według szacunków Głównego Urzędu Statystycznego w okresie jedenastu miesięcy 2013 r. dynamika obrotów towarowych handlu zagranicznego wyrażonych w złotych była słabsza niż rok wcześniej. W wyniku wzrostu eksportu i niewielkiego spadku importu, wyraźnie poprawiło się ujemne saldo wymiany ogółem. Wzrósł eksport do wszystkich grup krajów, w tym znacznie do krajów rozwijających się. Po stronie importu odnotowano głęboki spadek wartości dostaw z krajów Europy Środkowo-Wschodniej i niewielki z krajów UE. Eksport w cenach bieżących (liczony w złotych) był wyższy niż w okresie styczeń listopad 2012 r. o 5,0% i wyniósł 589,5 mld zł, natomiast import zmniejszył się o 0,6% do 596,3 mld zł. Wymiana zamknęła się ujemnym saldem w wysokości 6,8 mld zł (wobec minus 38,1 mld zł rok wcześniej). Równocześnie, według prognoz Komisji Europejskiej, popyt zagraniczny będzie głównym motorem wzrostu gospodarczego Polski w kolejnych latach. Wykres 16. Prognoza wzrostu gospodarczego Polski na lata 2013-2015 Źródło: Interim Forecast, KE, luty 2014 r. 8 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju w 2013 r., GUS. 90

Pomimo spadku tempa wzrostu gospodarczego nastąpiła stabilizacja na rynku pracy. Z danych Komisji Europejskiej wynika, że stopa bezrobocia rejestrowanego, według metodologii BAEL, wyniosła na koniec 2013 roku 9,9%. Jest to wskaźnik niższy od średniej unijnej, która wyniosła 10,6%. Jednakże, w kolejnych latach Komisja prognozuje wzrost stopy bezrobocia w Polsce do 10,3% na koniec 2014 roku i 10,1% na koniec 2015 roku 9. Równocześnie, według metodologii Głównego Urzędu Statystycznego stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce wyniosła na koniec 2013 roku 13,4%, tyle samo co na koniec 2012 roku. Wykres 17. Stopa bezrobocia w UE w XII 2013 r.(bael, w %, sa) 30 25 27,5 25,8 Stopa bezrobocia w UE w XII 2013 r.(bael, w %, sa) 20 15 10 5 0 17,3 16,9 15,3 14,1 13,2 12,7 12 11,6 10,9 10,6 10,2 9,9 9,8 8,8 8,7 8,4 8,3 8 7,3 7,1 7,1 7 6,8 6,7 6,1 5,2 5 Źródło: Eurostat. Według szacunkowych danych, liczba pracujących w gospodarce narodowej w końcu 2013 r. była o 0,6% wyższa niż przed rokiem. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w 2013 r. obniżyło się w porównaniu z poprzednim rokiem o 1,0%. Od maja tempo spadku stopniowo zwalniało, a w listopadzie i grudniu odnotowano nieznaczny wzrost przeciętnego zatrudnienia w skali roku. W 2013 r. utrzymywał się wysoki poziom bezrobocia. Napływ do bezrobocia w 2013 r. był nieco większy niż w 2012 r., ale równocześnie zwiększyła się liczba skreśleń z ewidencji bezrobotnych, w szczególności z powodu podjęcia pracy. W końcu grudnia, przy niewielkim wzroście liczby zarejestrowanych bezrobotnych, stopa bezrobocia ukształtowała się na poziomie sprzed roku i wyniosła 13,4% 10. Trudna sytuacja społeczno-gospodarcza Polski ma bezpośrednie przełożenie na sytuację wewnątrz województwa mazowieckiego. W grudniu 2013 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw rosło w skali roku nieco szybciej niż w trzech poprzednich miesiącach. W okresie styczeń grudzień 2013 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw ukształtowało się na poziomie 1327,0 tys. osób i było o 0,3% niższe niż w analogicznym okresie 2012 r. (przed rokiem wyższe o 0,3%). W porównaniu z 2012 r. najbardziej obniżyło się zatrudnienie w budownictwie (o 8,7%) oraz obsłudze rynku nieruchomości (o 7,3%). końcu grudnia 2013 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy wyniosła 283,2 tys. osób i zwiększyła się w stosunku do 9 Dane za 2012 r. dla UE ogółem i krajów członkowskich Interim Forecast, KE, luty 2013 r. 10 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju w 2013 r., GUS. 91

poprzedniego miesiąca o 2,3 tys. (tj. o 0,8%) oraz była większa o 11,3 tys. (tj. o 4,1%) niż w grudniu 2012 r. Kobiety stanowiły 47,2% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (przed rokiem 47,8%) 11. Wykres 18. Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie mazowieckim Źródło: Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa mazowieckiego w grudniu 2013 r. W województwie utrzymało się terytorialne zróżnicowanie stopy bezrobocia. W dalszym ciągu do powiatów o najwyższej stopie bezrobocia należały szydłowiecki (38,9%, wobec 38,0% w grudniu 2012 r.) i radomski (30,1%, wobec odpowiednio 30,3%), a o najniższej m.st. Warszawa (4,8%, wobec 4,3%). W porównaniu z grudniem 2012 r. stopa bezrobocia zwiększyła się w 30 powiatach, najbardziej w wołomińskim i legionowskim (odpowiednio o 1,4 p. proc. i o 1,2 p. proc.). W 10 powiatach odnotowano spadek, największy w białobrzeskim (o 1,5 p. proc.) oraz wyszkowskim (o 0,6 p. proc.). W powiecie grodziskim i m. Radomiu stopa bezrobocia pozostała na poziomie sprzed roku. W grudniu 2013 r. wzrost przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń brutto w sektorze przedsiębiorstw w skali roku był większy niż przed miesiącem oraz przed rokiem. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w grudniu 2013 r. wyniosło 4889,19 zł i było o 2,8% wyższe niż przed rokiem (wobec wzrostu o 2,2% w poprzednim miesiącu i o 1,3% w grudniu 2012 r.). Przeciętne wynagrodzenia zwiększyły się w większości sekcji, m.in. w informacji i komunikacji (o 6,6%), obsłudze rynku nieruchomości (o 6,5%), przetwórstwie przemysłowym (o 4,5%), wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 4,2%), handlu; naprawie pojazdów samochodowych (o 4,0%) oraz administrowaniu i działalności wspierającej (o 2,4%). Niższe niż przed rokiem były wynagrodzenia m.in. w budownictwie (o 4,2%) oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 0,9%). W grudniu 2013 r. tempo wzrostu produkcji sprzedanej przemysłu (w cenach stałych) w skali roku było szybsze niż w dwóch poprzednich miesiącach. Niższa niż przed rokiem była produkcja budowlano- montażowa (w cenach bieżących). Produkcja sprzedana przemysłu w grudniu 2013 r. osiągnęła wartość (w cenach bieżących) 20706,0 mln zł i była (w cenach stałych) o 9,2% wyższa niż przed rokiem (wobec wzrostu o 4,0% przed miesiącem i spadku o 5,5% w grudniu 2012 r.); w stosunku do poprzedniego miesiąca zmniejszyła się o 4,6%. Produkcja sprzedana w przetwórstwie 11 Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa mazowieckiego w grudniu 2013 r. 92

przemysłowym (stanowiąca ponad 78% produkcji sprzedanej przemysłu) w porównaniu z grudniem 2012 r. zwiększyła się o 11,0%. Zwiększyła się również (o 3,5%) produkcja sprzedana w sekcji wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (udział tej sekcji stanowi ponad 19% produkcji przemysłowej).w grudniu 2013 r. wzrost produkcji sprzedanej w ujęciu rocznym notowano w 24 (spośród 32 występujących w województwie) działach przemysłu, a spadek w 8. Wśród działów przetwórstwa przemysłowego wysoki wzrost obserwowano m.in. w produkcji: urządzeń elektrycznych (o 27,4%), wyrobów z metali (o 20,7%) oraz papieru i wyrobów z papieru (o 20,1%). Wyższa niż przed rokiem była również produkcja sprzedana m.in. wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 11,1%), artykułów spożywczych (o 11,0%), wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 10,2%), napojów (o 8,1%) oraz maszyn i urządzeń (o 7,6%). Obniżyła się natomiast w skali roku produkcja m.in. komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (o 9,7%). Produkcja sprzedana budownictwa (w cenach bieżących) w grudniu 2013 r. osiągnęła wartość 4480,1 mln zł i była o 23,3% niższa niż przed rokiem (wobec wzrostu o 2,1% w poprzednim miesiącu oraz spadku o 20,9% w grudniu 2012 r.). W okresie styczeń grudzień 2013 r. produkcja sprzedana budownictwa wyniosła 48827,9 mln zł i była o 21,6% mniejsza w porównaniu z analogicznym okresem 2012 r. (przed rokiem wyższa o 6,9%). W grudniu 2013 r. przeciętne zatrudnienie w budownictwie było o 8,1% niższe niż przed rokiem, przy spadku przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto o 4,2%. Produkcja budowlano-montażowa (w cenach bieżących) w grudniu 2013 r. ukształtowała się na poziomie 1530,7 mln zł i była o 2,8% niższa niż przed rokiem (wobec spadku o 41,4% w grudniu 2012 r.). Spadek odnotowano w podmiotach zajmujących się głównie budową budynków (o 25,5%). Utrzymał się obserwowany od września 2013 r. wzrost produkcji w podmiotach wykonujących głównie roboty budowlane specjalistyczne i wyniósł 42,3%. Zwiększyła się również w skali roku, po spadku w poprzednich miesiącach, sprzedaż w podmiotach specjalizujących się w budowie obiektów inżynierii lądowej i wodnej (o 3,2%). W okresie styczeń grudzień 2013 r. produkcja budowlanomontażowa wyniosła 18382,0 mln zł i była o 22,7% mniejsza niż w analogicznym okresie 2012 r. (wobec wzrostu o 2,9% przed rokiem). Spadek odnotowano w jednostkach zajmujących się głównie budową budynków (o 33,6%) oraz budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej (o 26,3%), a wzrost w jednostkach wykonujących głównie roboty budowlane specjalistyczne (o 12,8%). W okresie styczeń grudzień 2013 r. sprzedaż detaliczna była o 0,8% niższa niż w analogicznym okresie 2012 r. (przed rokiem wyższa o 5,7%). W porównaniu z 2012 r. najbardziej obniżyła się sprzedaż w grupie paliwa stałe, ciekłe i gazowe (o 6,5%) 12. Zmieniająca się sytuacja makroekonomiczna nie spowodowała znaczących opóźnień we wdrażaniu Programu w 2012 r. Wpływ kryzysu gospodarczego w Europie może jednak oddziaływać na realizację poszczególnych projektów poprzez, dużą zmienność kursu wymiany złotówki względem euro. Sytuacja taka występuje, np. w przypadku projektu z Działania 3.3 polegającego na budowie lotniska w Modlinie, gdzie spadek wartości złotego doprowadził do znaczącego wzrostu wartości realizacji projektu. IZ na bieżąco monitoruję sytuację, gdzie występują tego typu problemy i podejmuje działania adekwatne do potrzeb. W przypadku ww. projektu IZ na wniosek beneficjenta zdecydowała o zwiększaniu dofinansowania. Postępująca stagnacja gospodarcza regionu ma niewątpliwie znaczący, negatywny wpływ na kondycję ekonomiczną podmiotów gospodarczych, w tym potencjalnych beneficjentów Programu. Ograniczona i malejąca pula środków, w powiązaniu z rosnącymi potrzebami mazowieckich przedsiębiorców stały się podstawą podjęcia decyzji o stymulowaniu gospodarki regionalnej, poprzez 12 Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa mazowieckiego w grudniu 2013 r. 93

uruchomienie instrumentu zwrotnego JEREMIE dla przedsiębiorców. Inicjatywa JEREMIE została uruchomiona na ternie województwa w 2012 r. Zapewnia ona preferencyjne finansowanie dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw działających na Mazowszu. Decydując się na jej uruchomienie IZ RPO WM wskazała m.in. na jej elastyczność, która daje możliwość dostosowywania produktów do zmieniającej się sytuacji na rynku. Pozwala to na optymalną alokację kapitału, pomiędzy produktami, tak aby odzwierciedlała ona na bieżąco potrzeby rynku. Inną ważną zaletą tego instrumentu jest jego zwrotny charakter. Ponowne wykorzystanie zwracanych środków pozwoli wesprzeć większą liczbę przedsiębiorców niż w przypadku bezzwrotnej dotacji. Jest to niezmiernie ważne w sytuacji, kiedy brak dostępu do kapitału zewnętrznego, bądź koszt jego pozyskania zaczyna być ograniczeniem w rozwoju gospodarczym regionu. Na realizację Inicjatywy przeznaczono 15 mln EUR. Zgodnie z zapisami Strategii Inwestycyjnej środki te w 2013 r. zostały przekazane na pożyczki i poręczenia dla przedsiębiorców, co przy zaangażowaniu również środków prywatnych znacząco zwiększy zasięg oddziaływania Programu. Inicjatywa JEREMIE obok już działających funduszy pożyczkowych i poręczeniowego, które uzyskały dofinansowanie z RPO WM staje się więc istotnym elementem wsparcia mazowieckich firm poszukujących preferencyjnego finansowania zewnętrznego. Ponadto, w 2013 r., zgodnie z planem głoszono dwa konkursy w ramach Działania 1.5 Rozwój przedsiębiorczości pierwszy dla średnich, kolejny dla mikro i małych przedsiębiorstw. Działania w ramach konkursu ukierunkowane są na podnoszenie konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez realizację nowych inwestycji oraz unowocześnienia wyposażenia niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej (m.in. zakup maszyn, urządzeń, wartości niematerialnych i prawnych) i prowadzenia prac inwestycyjnych w ramach przedsiębiorstwa. Wszystkie te działania mają na celu dostarczenie kapitału inwestycyjnego do jak największego kręgu podmiotów gospodarczych, które w obliczu zmniejszonego popytu konsumpcyjnego i braku dodatkowego wsparcia, mogłyby zawiesić ograniczyć działalność, zrezygnować z inwestycji lub zwolnić pracowników. 2.5 Zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006 W okresie sprawozdawczym nie stwierdzono zasadniczych modyfikacji w rozumieniu art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006. 2.6 Komplementarność pomocy z innymi instrumentami wsparcia Komplementarność jest jedną z zasad przyznawania wsparcia przez Unię Europejską państwom członkowskim UE, określoną w Rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającym przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające Rozporządzenie (WE)1260/1999. Komplementarność została wskazana w RPO WM oraz szczegółowo określona w odniesieniu do poszczególnych Działań w Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych RPO WM 2007 2013, które zawiera zapisy dotyczące demarkacji i komplementarności. Stanowią one jeden z elementów opisujących każde Działanie RPO WM. Program jest komplementarny m.in. z POiG, POiŚ, PO KL, PO RPW, PROW oraz Programem Operacyjnym: Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich na lata 2007-2013. RPO WM ma określoną linię demarkacyjna z powyższymi programami, dlatego każda dokumentacja konkursowa określa kwalifikowalność wydatków z uwzględnieniem tej linii. 94

Działania w ramach RPO WM są komplementarne do: Działań w ramach PO Innowacyjna Gospodarka w szczególności w zakresie inwestycji w innowacje, badań i rozwoju nowoczesnych technologii, przedsiębiorczości, społeczeństwa informacyjnego; Działań w ramach PO Infrastruktura i Środowisko w szczególności w zakresie transportu, środowiska, energetyki, infrastruktury społecznej; Działań w ramach PO Kapitał Ludzki w szczególności w zakresie zatrudnienia i przedsiębiorczości, integracji społecznej, edukacji, rozwoju zasobów ludzkich; Działań w ramach PO Rozwój Polski Wschodniej w szczególności w zakresie infrastruktury drogowej, instytucji otoczenia biznesu, szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury społeczeństwa informacyjnego; Działań w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w szczególności w zakresie infrastruktury ochrony środowiska, infrastruktury społecznej, przedsiębiorczości; Działań w ramach PO Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich w szczególności w zakresie wsparcia dla gospodarstw i przedsiębiorstw zajmujących się produkcją i przetwórstwem rybnym śródlądowym oraz ochrony środowiska. 2.6.1 Wpływ działalności KM, instytucji i grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia Instytucją odpowiedzialną za zapewnienie koordynacji na poziomie kraju między instrumentami finansowymi Polityki Spójności oraz Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybołówstwa jest Komitet Koordynujący NSRO 2007-2013. Do jego zadań należy m.in. monitorowanie realizacji NSRO 2007-2013 i poszczególnych programów operacyjnych oraz komplementarności działań realizowanych w ramach Polityki Spójności oraz Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Przedstawiciel IZ RPO WM jest członkiem KK NSRO 2007-2013. Komitet Monitorujący RPO WM 2007-2013 zapewnia jakość realizacji Programu, zgodnie z przepisami art. 65 Rozporządzenia Rady nr 1083/2006. W skład KM RPO WM wchodzą przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, strony rządowej, partnerów społecznych i gospodarczych, środowiska akademicko-naukowego oraz środowiska kościelnego i związków wyznaniowych. Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności, w skład której wchodzą m.in. przedstawiciele IZ RPO WM odpowiedzialna jest głównie za monitorowanie komplementarności wdrażania działań poszczególnych programów operacyjnych w ramach NSRO, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej. W 2013 r. miały miejsce trzy posiedzenia ww. grupy: XX posiedzenie w dn.5 lipca 2013 roku. W trakcie posiedzenia omówiono: dotychczasowe efekty prac Grupy oraz dyskutowano nad kierunkiem i formułą dalszych prac; uwagi Komisji Europejskiej do sprawozdań rocznych z realizacji KPO/ RPO 2007-2013 w odniesieniu do kwestii komplementarności interwencji; 95

projekt analizy wykorzystania w kolejnym okresie programowania mechanizmów na rzecz komplementarności interwencji stosowanych w latach 2007-2013. W ramach prac Grupy roboczej zaprezentowano: Uwagi Komisji Europejskiej do sprawozdań rocznych z realizacji KOP/ RPO 2007-2013 w odniesieniu do kwestii komplementarności interwencji oraz Analiza mechanizmów na rzecz komplementarności interwencji stosowanych w perspektywie finansowej 2007-2013 i wnioski na okres programowania 2014-2020. XXI posiedzenie w dn. 28 sierpnia 2013 roku. W trakcie spotkania omówione zostały następujące zagadnienia: koncepcja realizacji zasady komplementarności wsparcia w ramach programów operacyjnych polityki spójności w latach 2014-2020; zasady realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w Polsce; przykłady projektów komplementarnych w ramach RPO dla Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. W ramach prac Grupy roboczej m.in. zaprezentowano Zasadę komplementarności w ramach programów operacyjnych polityki spójności - wnioski na lata 2014-2020 oraz Przykłady projektów komplementarnych w ramach RPO dla Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, PO RPW, PO IiŚ, PO IG oraz ZPORR. XXII posiedzenie w dn. 5 listopada 2013 roku. W trakcie spotkania zostały poruszone następujące kwestie: omówiono uwagi, które zostały zgłoszone do opracowywanego w ramach prac Grupy materiału pn. Zasada komplementarności w ramach programów operacyjnych polityki spójności wnioski na lata 2014-2020, a także przedstawiono harmonogram dalszych prac nad dokumentem; zaprezentowano podejście do zagadnienia komplementarności w wybranych projektach programów operacyjnych na lata 2014-2020; przedstawiono aktualny stan prac nad dwoma nowymi instrumentami rozwoju terytorialnego tj. Zintegrowanymi Inwestycjami Terytorialnymi oraz Rozwojem Lokalnym Kierowanym przez Społeczność, które będą realizowane w przyszłej perspektywie finansowej. W okresie sprawozdawczym w ramach posiedzeń Komitetu Monitorującego RPO WM, dyskutowano nad kwestią komplementarności, lecz nie podjęto w związku z tym istotnych decyzji. 2.6.2 Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia i ich oceny Wykorzystanie funduszy europejskich, w tym Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego komplementarnie oddziałujących na poszczególne obszary zapewni osiągnięcie celów określonych w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (SRWM). Powiązanie projektu z innymi przedsięwzięciami promowane jest podczas każdej oceny merytorycznej horyzontalnej wnioskodawcy RPO WM mogą otrzymać do 5 punktów za spełnienie kryterium komplementarności z innymi przedsięwzięciami, zarówno zrealizowanymi, jak i planowanymi do realizacji. Ocenie podlegają projekty, w których wystąpiła: 96

Komplementarność przedmiotowa występuje w przypadku ukierunkowania wsparcia na konkretną dziedzinę np. branżę, problem społeczno-gospodarczy. Komplementarność geograficzna występuje w przypadku ukierunkowania wsparcia pochodzącego z różnych źródeł na te same tereny, bądź do tych samych środowisk. Należy zaznaczyć, że są to tereny rozumiane wężej niż teren danego województwa. Koncentracja wsparcia na tym samym terenie sama w sobie nie oznacza, że projekty są komplementarne. Projekty mają służyć temu samemu celowi: wzajemnie się uzupełniać w celu zaspokojenia określonej potrzeby. Komplementarność funkcjonalna występuje w przypadku, gdy projekty wzajemnie dopełniają się: jeden projekt nie osiągnie celu nadrzędnego bez realizacji drugiego projektu. Osiągnięcie celów nadrzędnych projektów jest uzależnione od realizacji obu projektów np. wsparcie w ramach projektów jest ukierunkowane na konkretny proces np. społeczno-gospodarczy, tworzenie sieci itp. Przykład: komplementarność funkcjonalna w ZPORR w odniesieniu do projektów drogowych zdefiniowana została jako powiązanie projektu z projektami leżącymi w korytarzach transportowych na danym terenie. Przy ocenianiu komplementarności funkcjonalnej zakładamy, że projekt jest jakąś strategią osiągnięcia celu nadrzędnego tj. wybraniem rozwiązań mających poprawić sytuację, ale z reguły nie obejmuje wszystkich przyczyn składających się na główny problem (nadrzędny), drugi komplementarny projekt powinien być drugą dopełniającą strategią rozwiązania problemu. Np. samo zakupienie sprzętu komputerowego dla szkół nie spowoduje wzrostu umiejętności i stopnia wykorzystania ICT, żeby uzyskać ten cel konieczne mogą być także szkolenia z tego zakresu. I odwrotnie samo szkolenie, bez możliwości praktycznego wykorzystania umiejętności nie przyniesie założonego celu nadrzędnego. Komplementarność międzyfunduszowa projekt jest komplementarny z projektem/projektami realizowanymi w ramach programu współfinansowanego z innego funduszu europejskiego np. z PO KL, SPO RZL (Europejski Fundusz Społeczny), POIiŚ (dotyczy działań współfinansowanych z Funduszu Spójności), PROW. Kryterium komplementarności należy do kategorii kryteriów merytorycznych horyzontalnych, czyli jest wspólne dla wszystkich działań. Ocenie podlega komplementarność projektu z innymi zrealizowanymi lub realizowanymi projektami, rozumiana jako wzajemne uzupełnianie się lub dopełnianie projektów w celu zaspokojenia określonej potrzeby i/lub uzyskania synergii (synergia to współdziałanie różnych interwencji, skuteczniejsze niż suma ich oddzielnych działań; wzajemne wzmacnianie, potęgowanie się efektów interwencji). Definicja komplementarności, na której opiera się kryterium, została opracowana na podstawie definicji Ministerstwa Rozwoju Regionalnego ( Mechanizmy zapewnienia komplementarności działań pomiędzy Europejskim Funduszem Społecznym a Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego ) oraz na definicjach sformułowanych w badaniach ewaluacyjnych. Zakłada ona zróżnicowane punktowanie spełniania kryterium komplementarności w zależności od jej rodzaju: komplementarności międzyfunduszowej, przedmiotowej, geograficznej i funkcjonalnej. Mechanizm ten ma na celu zapewnienie promowania projektów komplementarnych w innymi projektami realizowanymi z udziałem funduszy Unii Europejskiej w ramach EFRR, EFS, a także w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (PROW) i Wspólnej Polityki Rybackiej (PO RYBY). Wnioskodawca jest zobowiązany określić, czy jego projekt jest komplementarny, jeżeli tak powinien podać m.in. nazwę projektu, wartość i program w ramach którego był realizowany oraz krótki opis związku pomiędzy projektami i stopień ich komplementarności. Ponadto, w przypadku projektów z zakresu transportu drogowego, zgodnie z rekomendacjami horyzontalnymi w RPO WM funkcjonuje kryterium wyboru operacji Powiązanie z siecią TEN-T. W zakresie rekomendacji dotyczącej ogłaszania konkursów tematycznych mających na celu bezpośrednie powiązanie projektów z projektami realizowanymi w ramach EFS, ze względu na 97

zaawansowanie wdrażania RPO WM i bardziej elastyczny mechanizm dotyczący zarządzania konkursami w ramach PO KL, IZ RPO WM wykorzystując komplementarność instytucjonalną (ta sama instytucja pełni rolę IP POKL) zdecydowała o wykorzystaniu rocznego systemu planowania konkursów i definiowania dla nich kryteriów strategicznych i dostępu w ramach PO KL do zapewnienia powiązania projektów realizowanych z EFRR i EFS w regionie. W związku z powyższym w 2010 r. w ramach PO KL zastosowane zostały kryteria strategiczne, określone w Planach działań dla Priorytetów, mające na celu preferowanie projektów komplementarnych do projektów realizowanych w ramach RPO WM. Dotyczyły one powiązania projektów: z zakresu przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i wsparcia ekonomii społecznej z inwestycjami w zakresie rozbudowy infrastruktury społecznej współfinansowanej z EFRR; z zakresu rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwa dla przedsiębiorstw z projektami inwestycyjnymi dla przedsiębiorców współfinansowanymi z EFRR; z zakresu współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw z projektami dotyczącymi transferu wiedzy współfinansowanymi z EFRR; z zakresu edukacji z projektami w zakresie wsparcia infrastruktury edukacyjnej współfinansowanej z EFRR. Praktyczną realizację zasady komplementarności między programami Polityki Spójności można przedstawić również na wybranych przykładach projektów indywidualnych w ramach poszczególnych programów. W obszarze B+R oraz innowacyjności w ramach RPO WM jest realizowany projekt Wzmocnienie potencjału innowacyjnego ośrodka w Świerku w zakresie rozwoju technologii wykorzystujących promieniowanie, który jest komplementarny do projektu w ramach PO IG Rozwój wyspecjalizowanych systemów wykorzystujących akceleratory i detektory promieniowania jonizującego do terapii medycznej oraz wykrywania materiałów niebezpiecznych i odpadów toksycznych, którego beneficjentem jest Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana w Świerku. W zakresie rozwoju e-usług komplementarne są projekty: dofinansowany w ramach RPO WM projekt Komendy Wojewódzkiej Policji w Radomiu Rozwój infrastruktury teleinformatycznej i e usług w policji mazowieckiej z projektem indywidualnym w ramach POIG, realizowanym przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji/ Centrum Projektów Informatycznych MSWiA pt. Zintegrowana, wielousługowa platforma komunikacyjna Policji z funkcją e- Usług dla obywateli i przedsiębiorców, polegającym na budowie systemu informatycznego pozwalającego na wykorzystanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych w Policji. W obszarze transportu projekt kluczowy RPO WM Uruchomienie lotniska komunikacyjnego poprzez modernizację istniejącej infrastruktury oraz budowę nowej związanej z obsługą samolotów i pasażerów na terenie byłego lotniska wojskowego w Modlinie (Nowy Dwór Mazowiecki) jest uzupełniany przez projekty indywidualne w ramach PO IŚ Zakup taboru kolejowego do obsługi portów lotniczych i przewozów aglomeracyjnych w korytarzu linii E-65 oraz aglomeracji warszawskiej oraz Przebudowa i rozbudowa bocznicy kolejowej ze stacji kolejowej Modlin do Portu Lotniczego w Modlinie oraz budowa stacji/przystanku kolejowego na terenie Portu Lotniczego w Modlinie. Poza działaniami na rzecz zapewnienia komplementarności w zakresie procedury wyboru projektów IZ RPO WM (w stosunku do pozostałych programów Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Wspólnej Polityki Rybackiej), zgodnie z rekomendacjami KK NSRO, stworzyła również mechanizm ułatwiający wnioskodawcom planowanie projektów komplementarnych tj. Wojewódzki Katalog Internetowy Europejskich Projektów. Jest to serwis internetowy, który w sposób przystępny dostarcza wiedzy na temat projektów realizowanych w ramach RPO WM oraz komponentu regionalnego PO KL w województwie mazowieckim. Informacje o projektach realizowanych 98

w regionie mogą być wykorzystywane przez beneficjentów podczas planowania swoich przedsięwzięć tak, aby w jak największym stopniu wykorzystać efekt synergii. Serwis ma również na celu przedstawienie przykładów dobrych praktyk, które dla wnioskodawców mogą stanowić inspirację oraz przykład do wykorzystania. Warto dodać, iż w pracach Podkomitetu Monitorującego Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 w województwie mazowieckim uczestniczy jeden przedstawiciel lub jego stały zastępca z ramienia Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Mazowieckiego 2007-2013. W skład Komitetu Monitorującego RPO WM wchodzi przedstawiciel Instytucji Pośredniczącej komponentu regionalnego PO KL oraz w charakterze obserwatora - Przedstawiciel Instytucji Zarządzającej Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Wszelkie działania w zakresie komplementarności ramach RPO WM są zbieżne z założeniami zamieszczonymi w Rekomendacjach horyzontalnych dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie i koordynację RPO w ramach NSRO 2007 2013 w zakresie koordynacji i komplementarności podejmowanych działań. IZ RPO WM nie dysponuje wynikami badań nt. łącznego wpływu programów na wyzwania, na które starają się odpowiadać poszczególne programy. 2.6.3 Cross financing Zgodnie z Zasadami kwalifikowania wydatków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 za kwalifikowalne zgodnie z zasadą elastyczności (crossfinancing) mogą zostać uznane koszty ponoszone w ramach niektórych Działań i kategorii wydatków. Cross -financing jest kwalifikowalny w następujących Działaniach: Działanie 2.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu, Działanie 2.2. Rozwój e- usług, Działanie 2.3. Technologie komunikacyjne i informacyjne dla MSP i dotyczy: kosztów szkoleń pozostających w bezpośrednim związku z celami realizacji projektu (do wysokości 10% całkowitych kosztów kwalifikowalnych): zakup usług szkoleniowych, transport, zakwaterowanie oraz wyżywienie wykładowców i uczestników szkoleń, materiały bezpośrednio związane ze szkoleniem, koszty usług konsultacyjnych i doradczych związanych bezpośrednio ze szkoleniami. Poziom cross-financingu nie może przekroczyć 10% całkowitych wydatków kwalifikowalnych projektu. Warunkiem kwalifikowalności wydatków w ramach cross-financingu jest zawarcie we Wniosku o dofinansowanie projektu szczegółowego uzasadnienia potrzeby zastosowania zasady elastyczności w powiązaniu z celem realizowanym przez projekt. W przypadku szkoleń dofinansowanych w ramach cross-financingu, w ramach obowiązku należytego dokumentowania wydatków beneficjent przedstawia na żądanie IZ/IPII dokumenty potwierdzające prawidłową realizację szkolenia, a w szczególności: listy obecności, programy szkolenia, dziennik zajęć lub inne dokumenty potwierdzające zrealizowany zakres merytoryczny, 99

potwierdzenie odbioru materiałów szkoleniowych oraz innych świadczeń (np. wyżywienie, zakwaterowanie, zwrot kosztów transportu) przez uczestników szkolenia. Koszty transportu i zakwaterowania mogą być zaakceptowane i rozliczone na podstawie stosownych dokumentów przedstawionych przez beneficjenta (rachunki za hotel, rachunki za bilety kolejowe, lotnicze, autobusowe; w sytuacji niemożności skorzystania ze środków komunikacji zbiorowej (np. w przypadku osób niepełnosprawnych lub jeśli wymaga tego specyfika projektu), wydatki związane z dojazdem samochodem będą kwalifikowalne na podstawie kosztów używania samochodu do celów służbowych według stawki za 1 km przebiegu, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem). Na obecnym etapie wdrażania RPO WM, mechanizm cross-financingu nie jest wykorzystywany. IZ RPO WM nie podjęła do końca okresu sprawozdawczego decyzji o ewentualnym wdrożeniu tego instrumentu, mimo że jest opisany w dokumentach programowych. 2.6.4 Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych Jednym z elementów badania pn. Ewaluacja ex-ante Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020 była analiza spójności wewnętrznej celów i działań planowanych do realizacji w ramach osi priorytetowych, jak i pomiędzy poszczególnymi osiami priorytetowymi, w celu oceny stopnia i zakresu ich komplementarności, w tym spodziewanych efektów synergicznych. Ewaluatorzy ocenili, że spójność wewnętrzna celów i działań została zachowana. Stwierdzono, że pomiędzy poszczególnymi osiami zachodzą związki o charakterze synergicznym, działania dostarczają kompleksowego wsparcia wobec rozpoznanych w regionie problemów. Przyjęte teorie społeczno-ekonomiczne oraz wyniki dotychczas przeprowadzonych badań empirycznych pozwoliły potwierdzić istnienie związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy zidentyfikowanymi problemami społeczno-gospodarczymi w regionie a zaproponowanymi typami interwencji. Ewaluator sugerował zwiększenie stopnia koncentracji tematycznej, co zostało uwzględnione przez IZ w trakcie prac nad programem. 2.6.5 Przykłady projektów komplementarnych Tabela 23. I przykład projektów komplementarnych Projekty komplementarne Projekt Projekt komplementarny 1 Projekt komplementarny 2 Na czym polega komplementarność projektów? Tytuł projektu Nazwa beneficjenta Nazwa województwa Rewitalizacja Zespołu Zabytkowego Fara w Płocku wraz z otoczeniem etap I Rzymskokatolicka Parafia św. Bartłomieja Przebudowa i Modernizacja Ul. Tumskiej wraz z infrastrukturą Miasto Płock Rozbudowa i adaptacja kamienicy przy ulicy Tumskiej dla potrzeb Muzeum Mazowieckiego w Płocku Miasto Płock Mazowieckie Mazowieckie Mazowieckie Wymienione projekty stanowią kontynuację zarówno dotychczas zrealizowanych, jak również aktualnie podejmowanych działań zmierzających do odnowy zdegradowanych obszarów miejskich, poprzez rozwój turystyki i kultury w oparciu 100

Nazwa funduszu EFRR EFRR EFRR Nazwa programu operacyjnego Nr i nazwa działania Okres realizacji projektu Cele projektu RPO WM 2007-2013 Działanie 5.2. Rewitalizacja miast 01.06.2009-30.09.2014 Zatrzymanie procesu degradacji architektonicznej i społecznej Starego Miasta Płocka (I obszar rewitalizacji miasta zgodnie z Lokalnym Programem Rewitalizacji Miasta Płocka na lata 2007-2013). Realizacja powyższego zamierzenia w sposób bezpośredni przyczyni się do realizacji celu głównego RPO WM, jakim jest poprawa konkurencyjności regionu i zwiększenie spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej województwa. Dzięki rewitalizacji architektonicznej Zabytkowego Kościoła Farnego wraz z dzwonnicą oraz przystosowaniu świątyni do pełnienia dodatkowej funkcji społecznokulturalnej, Stary Rynek w Płocku zyska nowy, spójny architektonicznie wyraz i stanie się ZPORR Działanie: 3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe 2005-2008 Głównym celem Projektu była aktywizacja rozwoju społecznogospodarczego w rejonie rewitalizacji ulicy Tumskiej, a także zwiększenie jej potencjału turystycznego i kulturalnego, w tym nadanie obiektom i terenom zdegradowanym nowych funkcji społecznogospodarczych. Realizacja Projektu objęła przebudowę ulicy w zakresie wykonania nowej nawierzchni oraz przebudowę całej infrastruktury technicznej RPO WM 2007-2013 Działanie 6.1Kultura 01.01.2007-31.01.2011 Celem głównym Projektu jest poprawa oferty kulturalnej Mazowsza poprzez organizację nowoczesnej ekspozycji regionalnej poświęconej historii Płocka, Północnego Mazowsza w Muzeum Mazowieckim w Płocku. Wszystkie działania podejmowane w ramach Projektu pozwolą udostępnić zwiedzającym nowoczesną ekspozycję regionalną obejmującą cztery wystawy, usytuowane na czterech kondygnacjach budynku o zasoby dziedzictwa kulturowego,ożywienie społeczno gospodarcze, podniesienie jakości przestrzeni publicznej,a także integrację mieszkańców i zwiększenie konkurencyjności i atrakcyjności inwestycyjnej. 101

miejscem otwartym na potrzeby mieszkańców tego obszaru, całego miasta i regionu. Całkowita wartość projektu 1 058 795,48 EUR 695 570,47 EUR 4 646 438,42 EUR Wartość wkładu UE 888 829,81 EUR 695 570,47 EUR 3 949 472,65 EUR We wszystkich zaprezentowanych powyżej projektach występuje komplementarność wewnątrzfunduszowa, która polega na tym, że podejmowane działania uzupełniają się w ramach finansowania z jednego funduszu - EFRR. W zakresie projektu komplementarnego numer 1 i numer 2, występuje także komplementarność międzyprogramowa, która zachodzi w przypadku działań finansowanych z różnych programów operacyjnych, np. ZPORR i RPO WM oraz komplementarność międzyokresowa, która zachodzi pomiędzy programami finansowanymi w różnych okresach programowania. Efekty synergii dla przykładowych projektów komplementarnych Efekt synergii występuje w projektach zintegrowanych i komplementarnych. W województwie mazowieckim w ramach RPO WM występują tylko projekty komplementarne. Prawdopodobieństwo wystąpienia efektu synergii w wymienionych projektach w ramach RPO WM wystąpi głównie w powiązaniu terytorialnym projektów komplementarnych. Wystąpienie efektów synergicznych może być potwierdzone wyłącznie poprzez badanie ewaluacyjne ex post w związku z powyższym brak możliwości przedstawienia miarodajnych wyników przed zakończeniem ww. badań ewaluacyjnych. 2.6.6 Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej W okresie sprawozdawczym nie odnotowano problemów z wdrażaniem mechanizmu unikania podwójnego finansowania. W zakresie unikania podwójnego finansowania tych samych wydatków zapewnione są mechanizmy zapobiegające możliwości sfinansowania projektu, który mógłby uzyskać dofinansowanie w innym programie operacyjnym zgodnie z linią demarkacyjną. Służą temu kryteria formalne, którym podlega każdy wniosek aplikacyjny. Kryteria weryfikują m.in. rodzaj beneficjenta, kwalifikowalność projektu w zakresie wartości i poziomu dofinansowania, co wynika z linii demarkacyjnej. W celu uniknięcia podwójnego dofinansowania stosuje się podczas wdrażania również oświadczenia beneficjentów o niefinansowaniu składanych projektów z innych źródeł UE. Wnioskodawca na etapie uzupełniania wniosku o dofinansowanie podpisuje oświadczenie, w którym zapewnia, że: nie zrefundowano tego samego wydatku w ramach dwóch różnych projektów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności; 102

nie zrefundowano kosztów podatku VAT ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności, a następnie nie odzyskano tego podatku ze środków budżetu państwa zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.); nie zakupiono środka trwałego z udziałem środków dotacji krajowej a następnie nie zrefundowano kosztów amortyzacji tego środka trwałego w ramach funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności; nie otrzymano refundacji ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności na wydatek, który wcześniej został sfinansowany z preferencyjnej pożyczki ze środków publicznych oraz nie dokonano niezwłocznego zwrotu refundowanej części tej pożyczki; od momentu podpisania umowy o dofinansowanie nie będę ubiegał się o refundację kosztów zawartych w niniejszym projekcie ze środków Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności oraz nie ubiegam się o zrefundowanie tych samych kosztów w ramach różnych projektów złożonych w odpowiedzi na niniejszy konkurs. IZ RPO WM oprócz przyjmowania oświadczeń od beneficjenta przeprowadza kontrolę ich prawidłowości za pomocą kontroli krzyżowych, o których mowa w pkt. 2.6.7. Informacje nt. kontroli krzyżowych przeprowadzonych w ramach RPO WM, w tym opis stwierdzonych nieprawidłowości znajdują się w pkt. 2.6.7. W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły problemy z przestrzeganiem linii demarkacyjnej. Należy również wziąć pod uwagę, że zakres realizacji projektów RPO WM wynikający z linii demarkacyjnej jest aktualizowany przy każdorazowej zmianie Uszczegółowienia RPO WM. Ponadto, zapisy linii demarkacyjnej umieszczane są każdorazowo w regulaminach konkursów oraz w ramach konkursów, umieszczanych na stronie internetowej MWJPU. W ramach RPO WM nie wprowadzono żadnych zmian do Linii demarkacyjnej w okresie sprawozdawczym. 2.6.7 Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności Instytucji Zarządzającej Organizacja procesu W ramach RPO WM kontrole krzyżowe wydatków wykonywane są w trakcie weryfikacji każdego wniosku o płatność. W tym celu opracowano i zatwierdzono wzór listy sprawdzającej do wniosku o płatność, w której znalazły się m.in. pytania: czy przy weryfikacji Wniosku o płatność przeprowadzono kontrole krzyżowe w systemie SEZAM [LSI] w ramach RPO WM: pierwsza para oczu tak/nie/nie dotyczy; druga para oczu tak/nie/nie dotyczy; uwagi; rekomendowane propozycje działań ; czy wykluczono występowanie podwójnego finansowania wydatków przy sprawdzaniu zestawienia faktur lub innych dokumentów o zrównoważonej wartości dowodowej: pierwsza para oczu tak/nie/nie dotyczy; druga para oczu tak/nie/nie dotyczy; uwagi; rekomendowane propozycje działań. Osoba weryfikująca wniosek o płatność odpowiada na ww. pytania po sprawdzeniu w systemie SEZAM zestawienia dokumentów złożonych przez beneficjenta w elektronicznym wniosku o płatność. Przeprowadzenie kontroli krzyżowej polega na czynności generowania raportu podając jako daną wejściową numer wniosku o płatność. System sprawdza czy faktury z podanego wniosku o płatność powtarzają się w innych wnioskach o płatność na podstawie: NIP dostawcy, daty 103

wystawienia faktury oraz kwoty brutto. Jeżeli faktury powtórzą się, system wygeneruje zestawienie numerów wniosków o płatność, dla których faktura się powtarza wraz z dodatkowymi pomocniczymi danymi jak nazwa beneficjenta, numer dokumentu i działanie. Proces wykonywany jest w ramach Wydziałów Wdrażania MJWPU. Powyższy proces wykonywany jest łącznie przez 70 osób. Kontrola krzyżowa horyzontalna z RPO, PROW 07-13 i PO RYBY odbywa się na podstawie comiesięcznych raportów otrzymywanych od Departamentu Kontroli UMWM w Warszawie. Powyższy proces wykonywany jest przez 1 osobę w Wydziale. Na podstawie tych danych następuje weryfikacja krzyżujących się NIP-ów Beneficjentów w ramach danego RPO/PROW/PO RYBY. W toku kontroli wytypowanych projektów, dokonuje się weryfikacji opisów na oryginałach faktur (lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej), pod kątem istnienia zapisu świadczącego o przedstawieniu dokumentu do refundacji w ramach PROW/PO RYBY. IP II jest zobligowana dokonywać weryfikacji dowodów księgowych pod kątem występowania podwójnego finansowania w toku każdej kontroli w miejscu realizacji projektu oraz w toku prowadzonych wizyt monitorujących. W przypadku zidentyfikowania ww. zapisu na dowodach księgowych lub na dokumentach o równoważnej wartości dowodowej IP II występuje do IZ o raport pogłębiony, generowany z systemu OFSA PROW i na jego podstawie dokonuje weryfikacji czy doszło do podwójnego finansowania wydatku. Realizacja W ramach przeprowadzonych kontroli krzyżowych w ramach Priorytetów RPO WM w okresie sprawozdawczym zweryfikowano 1328 wniosków o płatność. W ramach przeprowadzonych kontroli krzyżowych w okresie sprawozdawczym nie wykryto przypadków podwójnego finansowania. W ramach przeprowadzonych kontroli horyzontalnych z projektami PROW 2007-2013 oraz PO RYBY 2007-2013 w okresie sprawozdawczym nie wykryto przypadków podwójnego finansowania. 2.7 Monitorowanie i ocena W okresie sprawozdawczym nie nastąpiły zmiany w zakresie systemu sprawozdawczości. Ostatnie modyfikacje w systemie sprawozdawczości wynikały z wprowadzenia z dniem 1 października 2011 r. znowelizowanych Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sprawozdawczości NSRO, co zostało omówione w Sprawozdaniu za 2011 r. W 2013 roku nie nastąpiły żadne istotne zmiany w systemie monitorowania wskaźników. Wdrażane były zmiany dokonane w poprzednich latach. Zmiany te dotyczyły usprawnienia realizacji Programu poprzez rozszerzenie listy wskaźników możliwych do wyboru przez beneficjentów w ramach realizowanych projektów. W tym celu w 2012 roku zmodyfikowano lokalny system informatyczny i utworzony nowy elektroniczny formularz wskaźnikowy, który zastąpił wszystkie poprzednie oraz umożliwił wybór nowych wskaźników przez dotychczasowych beneficjentów. W 2013 roku trwał proces wyboru nowych wskaźników przez beneficjentów. W ramach formularza utworzono gotową listę wskaźników produktu i rezultatu przyporządkowanych do określonego działania wraz ze wskazaniem ich korelacji, listą definicji oraz wyróżnieniem wskaźników kluczowych, agregowanych w systemie KSI. Jednocześnie, system umożliwił w późniejszym etapie samodzielną modyfikację wskaźników przez pracowników MJWPU. Przyjęcie takiego założenia 104

uprościło całą procedurę realizacji zmian zmniejszając równocześnie jego pracochłonność i kosztochłonność. Bezpośredni nadzór nad realizacją tego zadania sprawuje MJWPU. 2.7.1 Działania Komitetu Monitorującego RPO WM W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono żadnego naboru uzupełniającego, jedynie dokonywano zmian w składzie osobowym. Każdorazowe przeprowadzenie naboru uzupełniającego w poprzednich okresach sprawozdawczych odbywało się przy zachowaniu jednej z najważniejszych polityk horyzontalnych, czyli zasady równości szans. W formularzu zgłoszeniowym zawarto informację: Zgłoszenie organizacji/instytucji powinno zawierać konkretną propozycję personalną przyszłego członka komitetu oraz jego zastępcy (ogółem 2 osoby). Dla zachowania równości szans, w przypadku, gdy rekomendowany przedstawiciel jest mężczyzną, stały zastępca powinien być kobietą i na odwrót. W 2013 roku pięć razy dokonywano zmian składu osobowego Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013: Tabela 24. Zarządzenia Marszałka Województwa Mazowieckiego lp. Nr Zarządzenia Marszałka Treść zmiany 1 Zarządzenie Nr 347/13 Marszałka Województwa Mazowieckiego z dnia 21 stycznia 2013 r. zmieniające zarządzenie w sprawie składu osobowego Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 2 Zarządzenie Nr 377/13 Marszałka Województwa Mazowieckiego z dnia 18 marca 2013 r. zmieniające zarządzenie w sprawie składu osobowego Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 3 Zarządzenie Nr 382/13 Marszałka Województwa Mazowieckiego z dnia 8 kwietnia 2013 r. zmieniające zarządzenie w sprawie składu osobowego Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 4 Zarządzenie Nr 393/13 Marszałka Województwa Mazowieckiego z dnia 20 maja 2013 r. zmieniające zarządzenie w sprawie Zmiany przedstawicieli ministra właściwego ds. gospodarki jako Instytucji Koordynującej proces lizboński w Polsce: Członek Komitetu p. Zbigniew Barszcz zastąpiony przez p. Krystynę Wiaderny Bidzińską oraz Zastępca Członka p. Krystyna Wiaderny Bidzińska zastąpiona przez p. Renatę Znamirowską Orzechowską Zmiany przedstawiciela ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego jako instytucji koordynującej RPO: Zastępca członka Komitetu p. Mateusz Golański zastąpiony przez p.justynę Grucelską Zenc Zmiany przedstawicieli organizacji pozarządowych zajmujących się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego z terenu województwa mazowieckiego: Członek Komitetu p. Agnieszka Wiśniewska zastąpiony przez p.dorotę Zawadzką Stępniak oraz Zastępca Członka Przemysław Kalinka zastąpiony przez p.patrycję Romaniuk Zmiana przedstawiciela Instytucji Zarządzającej RPO WM: Zastępca Członka p. Izabella Stańczak zastąpiona przez p. 105

składu osobowego Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 5 Zarządzenie Nr 445/13 Marszałka Województwa Mazowieckiego z dnia 13 września 2013 r. zmieniające zarządzenie w sprawie składu osobowego Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 Ewę Graniewską oraz zmiana przedstawiciela środowiska akademickonaukowego: p. Katarzyna Niemirowicz - Szczytt zastąpiona przez p.annę Kulę (SGGW) Zmiana przedstawiciela środowiska akademicko-naukowego Członek Komitetu Tadeusz Klimski zastąpiony przez Mariusza Wielca oraz zmiana przedstawiciela Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie: Członek Komitetu p.andrzej Daniluk zastąpiony przez p.damiana Milewskiego. W okresie sprawozdawczym odbyły się cztery posiedzenia Komitetu Monitorującego RPO WM oraz Komitet Monitorujący RPO WM podjął jedną uchwałę w trybie obiegowym. Przedmiotem posiedzeń i podejmowanych decyzji było m.in. rozpatrywanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów i ich zmian, realokacje pomiędzy Działaniami RPO WM a także analiza rezultatów realizacji Programu. Członkowie Komitetu Monitorującego RPO WM podjęli następujące uchwały w 2013 r.: Tabela 25. Posiedzenia Komitetu Monitorującego Termin posiedzenia 21 marca 2013 r. 18 kwietnia 2013 r. 2013 rok Główne tematy posiedzenia Zmodyfikowano kryteria wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WM 2007-2013. Zmiana polegała na dodaniu w Działaniu 6.2 Turystyka nowych kryteriów szczegółowych (punktowych) dla małych projektów. Omówiono stan realizacji RPO WM 2007-2013 oraz omówiono stan realizacji projektów kluczowych. Zaprezentowano stan zaawansowania prac nad nową perspektywą finansową 2014-2020. Dyskutowano na temat problemów występujących w trakcie procesu wdrażania RPO WM. Zmodyfikowano kryteria wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WM 2007-2013 dla Działania 1.5 Rozwój przedsiębiorczości zgodnie z. Ukierunkowano planowany konkurs na wsparcie dla projektów, które przewidują współpracę przedsiębiorstw z jednostkami naukowymi ze względu na wymagane osiągnięcie wskaźnika Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi. Omówiono stan realizacji RPO WM 2007-2013. Dyskutowano na temat problemów występujących Uchwały KM RPO WM Uchwała Nr 1/13 z dnia 21 marca 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 Uchwała Nr 2/13 z dnia 18 kwietnia 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 106

19 czerwca 2013 r. w trakcie procesu wdrażania RPO WM. Zatwierdzono Sprawozdanie roczne z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Dokument przedstawia postęp rzeczowy i finansowy z realizacji programu w 2012 r., w tym stopień realizacji poszczególnych osi priorytetowych, a także informacje na temat osiągniętych wartości wskaźników celu głównego RPO WM. Zaprezentowane zostały również problemy we wdrażaniu programu, podjęte środki zaradcze, a także informacja dotycząca wdrażania dużych projektów oraz projektów kluczowych. Komitet podjął także uchwałę dotyczącą akceptacji Planu Komunikacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013, który stanowi podstawę do prowadzenia działań informacyjnych i promocyjnych przez instytucje biorące udział w procesie zarządzania i wdrażania RPO WM. Uchwała Nr 3/13 z dnia 19 czerwca 2013 roku w sprawie zatwierdzenia Sprawozdania rocznego z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 w 2012 roku. Uchwała Nr 4/13 z dnia 19 czerwca 2013 roku zmieniająca uchwałę w sprawie Planu komunikacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 26 sierpnia 2013 r. Tryb obiegowy Na potrzeby planowanego konkursu wprowadzono nowy schemat kryteriów szczegółowych (punktowych) w ramach Działania 4.2 Ochrona powierzchni ziemi dla projektów dotyczących dostosowania istniejących zakładów zagospodarowania odpadów do obowiązujących przepisów. Zaakceptowano propozycję realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPO WM 2007-2013: - realokacja środków z Działania 4.2 do Działania 4.3, - realokacja środków z Działania 7.2 do Działania 7.1. Zaakceptowano propozycję realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPO WM 2007-2013: - realokacja środków z Działania 1.4 do Działania 1.1, - realokacja środków z Działania 1.7 do Działania 1.1. oraz - realokacja środków z Działania 1.7 do Działania 1.2, - realokacja środków z Działania 1.8 do Działania 1.2. Uchwala Nr 5/13 z dnia 26 sierpnia 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie Kryteriów wyboru finansowych operacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013. Uchwała Nr 6/13 z dnia 26 sierpnia 2013 roku w sprawie realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 Uchwała Nr 7/13 z dnia 11 października 2013 r. w sprawie realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 Uchwała Nr 8/13 z dnia 14 października 2013 r. w sprawie realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 107

2.7.2 Okresowy plan ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na 2013 r.; Badania ewaluacyjne W związku z Okresowym Planem Ewaluacji RPO WM na 2013 r. okresie od 6 czerwca do 13 grudnia 2013 r. na zlecenie Samorządu Województwa Mazowieckiego zrealizowane zostało wsparcie doradcze i badanie ewaluacyjne pn. Ewaluacja ex-ante Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020. Spośród zaproponowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego modeli organizacji procesu ewaluacji, zdecydowano o wyborze modelu partycypacyjnego, rozumianego jako równoległe prowadzenie procesu programowania i ewaluacji. Zadaniem wykonawcy było wsparcie merytoryczne zespołu przygotowującego zapisy Regionalnego Programu Operacyjnego 2014 2020 w Departamencie Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich oraz przygotowywanie wniosków i rekomendacji przybierających postać propozycji zmian w zapisach programu, które w konsekwencji miały wpłynąć na podniesienie jakości programu. W toku prac uwzględniono zarówno zmieniające się uwarunkowania krajowe, jak i te związane z procesem negocjacji rozporządzeń dotyczących funduszy strukturalnych. Proces wspólnego wypracowywania z Zamawiającym zapisów projektu RPO WM miał na celu usprawnienie procesu przygotowania do negocjacji z Komisją Europejską. Dzięki takiej konstrukcji projektu (doradztwo w pierwszym komponencie i ewaluacja w drugim komponencie) możliwe było uniknięcie sytuacji, w której po przeprowadzonej ewaluacji rozważane jest wprowadzanie zmian w projekcie programu, a harmonogram prac nie pozwala na wprowadzanie zmian sugerowanych przez zespół ewaluatorów. Z tego względu prace realizowane w ramach komponentu doradczego i komponentu ewaluacyjnego były prowadzone równolegle. Zapisy wypracowywane w ramach wsparcia doradczego były na bieżąco wprowadzane do wstępnej wersji programu operacyjnego, tak aby program po zakończeniu usługi doradczej miał kształt będący podstawą negocjacji z Komisją Europejską. Ponieważ komponent doradczy służył wypracowaniu ostatecznej wersji programu, w raporcie została opisana geneza powstania projektu Programu z odniesieniem do wszystkich elementów wskazanych w projekcie rozporządzenia ogólnego. W ewaluacji wykorzystano następujące metody zbierania danych: analizę desk research (analiza danych zastanych), metodę delficką (opinie ekspertów), IDI (wywiady indywidualne z ekspertami dziedzinowymi), FGI (zogniskowane wywiady grupowe) z udziałem partnerów społecznogospodarczych,, IDI (wywiady indywidualne z przedstawicielami instytucji regionalnych), CAWI (ankiety internetowe) z potencjalnymi beneficjentami, seminarium wewnętrzne z udziałem ekspertów dziedzinowych, warsztat z udziałem osób zaangażowanych w opracowywanie programu, oraz panel ekspertów. Ogólna ocena projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020 stanowi podsumowanie ocen w obszarach będących przedmiotem ewaluacji, tj.: trafność diagnozy społeczno-gospodarczej, spójność wewnętrzna programu, spójność zewnętrzna, monitoring i ewaluacja, zgodność z politykami horyzontalnymi oraz system wdrażania. Diagnoza wykonana na potrzeby RPO WM oceniona została jako trafna i rzetelna, oparta na wiarygodnych źródłach i właściwie dobranych danych. Zawarto w niej kluczowe w danej dziedzinie informacje, skoncentrowane wokół obszarów, do których adresowana jest interwencja publiczna zaproponowana w programie. Ewaluator uczestnicząc w procesie prac nad diagnozą, miał możliwość przeanalizowania wszystkich roboczych wersji diagnozy społeczno-gospodarczej oraz możliwość 108

zgłoszenia rekomendacji mających na celu uzupełnienie brakujących aspektów li pogłębienie wybranych analiz. Biorąc pod uwagę całość tych prac, stwierdzono, że w diagnozie sytuacji społeczno-ekonomicznej odniesiono się do wszystkich kwestii, które są istotne z punktu widzenia właściwego ukierunkowania interwencji publicznej. Mocną stroną diagnozy jest właściwy sposób łączenia podejścia tematycznego (sektorowego) z przestrzennym i uwzględnienie w niej zagadnień horyzontalnych, w tym rozwoju zrównoważonego. Poprawna identyfikacja potrzeb społeczno-ekonomicznych w regionie przełożyła się na trafność zaproponowanych celów szczegółowych programu, które adresują zidentyfikowane problemy i wyzwania rozwojowe. Ze względu na konieczność koncentracji środków, nie wszystkie obszary mogły jednak zostać objęte wsparciem. Ewaluator potwierdził, że we wszystkich wyszczególnionych w programie obszarach problemowych interwencja publiczna jest uzasadniona. Ocenę zasadności realizacji wsparcia publicznego w tych obszarach oparto o odniesienia do wybranych teorii społeczno-ekonomicznych, wyników badań empirycznych (w tym w szczególności badań ewaluacyjnych z realizacji programów wsparcia w latach 2007-2013), a także zapisów regionalnych, krajowych czy europejskich dokumentów strategicznych. Nie zidentyfikowano obszarów, w których wsparcie publiczne nie powinno być realizowane. Oceniono, że spójność wewnętrzna celów i działań została zachowana. Pomiędzy poszczególnymi osiami zachodzą związki o charakterze synergicznym, działania dostarczają kompleksowego wsparcia wobec rozpoznanych w regionie problemów. Przyjęte teorie społecznoekonomiczne oraz wyniki dotychczas przeprowadzonych badań empirycznych pozwalają potwierdzić istnienie związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy zidentyfikowanymi problemami społecznogospodarczymi w regionie a zaproponowanymi typami interwencji. W przypadku niektórych obszarów wsparcia zaproponowano alternatywne rozwiązania lub sugestie zmian. W szczególności, ewaluator sugerował zwiększenie stopnia koncentracji tematycznej, co zostało uwzględnione przez zespół programowy w trakcie prac nad programem. W trakcie prac nad odtwarzaniem logiki interwencji ewaluator zasugerował również szereg modyfikacji, w szczególności odnoszących się do wskaźników. Według badaczy większość form wsparcia została trafnie dobrana. W przypadkach dwóch priorytetów inwestycyjnych ewaluator zaproponował dodatkowo rozważenie zastosowania instrumentów inżynierii finansowej (PI 1.2 oraz PI 3.4). Sugerowane zmiany zostały wprowadzone do projektu RPO WM, wobec czego ewaluator nie formułował rekomendacji dotyczących zastosowanych w programie form wsparcia. Ocena szacunkowa projektu RPO WM 2014-2020 wskazała na adekwatny i optymalny wpływ poszczególnych obszarów działań, zaplanowanych do realizacji w przyszłej perspektywie finansowej, na osiągnięcie celów szczegółowych RPO WM. Ponadto wyjaśnienie sposobu zastosowania podejścia terytorialnego zaproponowane w programie ewaluator uznał za wyczerpujące, właściwe i przekonujące. Spójność RPO WM zarówno z dokumentami strategicznymi na poziomie Unii Europejskiej, jak i z krajowymi strategiami nie budziła wątpliwości. Aspekty wymagające uzupełnień zostały wskazane na etapie prac nad projektem RPO WM, a wprowadzone zmiany podniosły stopień spójności dokumentów. Ewaluator pozytywnie ocenił projekt systemu wdrażania RPO WM 2014-2020, który choć bazuje na doświadczeniach poprzednich okresów programowania został zaadaptowany do nowych warunków. Ponadto oceniono, że założenia programu operacyjnego umożliwiają skuteczną i efektywną realizację procesów monitorowania i ewaluacji. Zaproponowane w ramach programu 109

wskaźniki realizacji zostały ocenione pod kątem ich adekwatności i możliwości zapewnienia danych. Przygotowana została wstępna koncepcja procesu ewaluacji programu operacyjnego, który posłuży Instytucji Zarządzającej do przygotowania Planu ewaluacji PO na lata 2014-2020. System monitoringu i ewaluacji RPO WM będzie wymagał dopracowania na późniejszym etapie co nastąpi po opublikowaniu przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju odpowiednich wytycznych. W ramach badania ewaluatorzy sformułowali następujące rekomendacje: dokonanie opisu działań do podjęcia w celu spełnienia obowiązujących tematycznych warunków ex ante oraz uzupełnienie sekcji RPO dotyczącej wypełnienia tematycznych warunków ex-ante, utrzymanie koncentracji w ramach EFRR w CT 5-10 oraz dalszą koncentrację w ramach priorytetów inwestycyjnych EFS poza ring-fencingiem. Rekomendacje te zostały wdrożone w całości. Natomiast rekomendacja dotycząca zwiększenia zatrudnienia w IZ RPO WM w oparciu o analizę bieżących potrzeb na każdym etapie implementacji programu oraz rekomendacja dotycząca wartości docelowych wskaźników EFS zostały przyjęte do wdrożenia w całości. W 2014 r. planowana jest realizacja badania ewaluacyjnego pn. Ocena działań informacyjnopromocyjnych podjętych w latach 2011-2014 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013, usługi oszacowania wpływu RPO WM 2007 2013 na wartości wskaźników makroekonomicznych dla Województwa Mazowieckiego za pomocą modelu makroekonomicznego HERMIN oraz badania ewaluacyjnego ex-ante instrumentów finansowych wdrażanych w województwie mazowieckim w perspektywie 2014-2020. 3. Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania programu wg priorytetów/osi 3.1 Priorytet I. Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu 3.1.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów Celem Priorytetu jest poprawa konkurencyjności Mazowsza poprzez tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i wsparcie rozwoju przedsiębiorczości. Na realizację Priorytetu I RPO WM 2007-2013 przewidziano środki z EFRR w wysokości 440 053 384 euro, co stanowi 23,55 % alokacji RPO WM. W ramach Priorytetu I realizowane są następujące działania: 1. Działanie 1.1 Wzmocnienie sektora badawczo - rozwojowego (alokacja 81 209 611 euro); 2. Działanie 1.2 Budowa sieci współpracy nauka - gospodarka (alokacja 7 945 819 euro); 3. Działanie 1.3 Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą (alokacja 59 384 104 euro); 4. Działanie 1.4 Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu (alokacja 52 426 162 euro); 5. Działanie 1.5 Rozwój przedsiębiorczości (alokacja 170 189 153 euro); 6. Działanie 1.6 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym (alokacja 16 675 000 euro); 7. Działanie 1.7 Promocja gospodarcza (alokacja 45 667 782 euro); 8. Działanie 1.8 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) (alokacja 6 555 753 euro). Postęp finansowy W okresie sprawozdawczym dokonano realokacji środków EFRR: z Działania 1.4 (14 880 364 euro) do Działania 1.1 (11 312 416 euro) i Działania 1.3 (3 567 948 euro); z Działania 1.7 (1 130 312 euro) i Działania 1.4 (6 527 464 euro) do Działania 1.1; 110

z Działania 1.7 (164 406 euro) i Działania 1.8 (1 406 413 euro) do Działania 1.2. W 2013 r. odnotowano znaczący postęp finansowy we wdrażaniu Priorytetu I. Po ocenie formalnej zarejestrowano w systemie KSI 2 264 wnioski na kwotę dofinansowania 735,9 mln euro, z czego w okresie sprawozdawczym złożono 393 wnioski na łączne dofinansowanie 83,5 mln euro.wzrosła wartość zatwierdzonych wniosków o dofinansowanie oraz wartość podpisanych umów o dofinansowanie, co oznacza wykorzystanie alokacji na poziomie odpowiednio 109,51% wobec 104,39% na koniec 2012 r. i 85,42% wobec 79,86% na koniec 2012 r. Do 31.12.2013 r. zatwierdzono do dofinansowania 1057 projektów na łączną kwotę dofinansowania 478 mln euro, z czego w okresie sprawozdawczym 84 wnioski na kwotę 51,8 mln euro. Ze względu na przeprowadzone dwa nowe konkursy dla średnich oraz mikro i małych przedsiębiorstw w 2013 r., najwięcej zatwierdzono wniosków w ramach Działania 1.5 56 projektów na kwotę 194,4 mln euro. Do końca okresu sprawozdawczego podpisano 913 umowy o dofinansowanie na kwotę dofinansowania EFRR 372,8 mln euro (w okresie sprawozdawczym 194 umowy na kwotę środków UE 47,8 mln euro). Podobnie jak przy wnioskach o dofinansowanie najwięcej w okresie sprawozdawczym umów podpisano w ramach Działania 1.5 109 na kwotę EFRR 17,4 euro. Natomiast w stosunku do dostępnej alokacji najwyższy stopień kontraktacji zanotowano w Działaniu 1.7 (99,48%), a najniższy w Działaniu 1.2 (68,69%). Łącznie w Priorytecie I od uruchomienia Programu wykazano we wnioskach o płatność wydatki na kwotę 224,6 mln euro pochodzące z EFRR, z czego w okresie sprawozdawczym 51,1 mln euro, co stanowi 51,45% alokacji przeznaczonej na Priorytet. Od początku uruchomienia Programu wartość wydatków odpowiadająca środkom UE w zatwierdzonych przez IC deklaracjach i skierowanych do Komisji Europejskiej wyniosła 212,2 mln euro (48,21% alokacji) i wzrosła w stosunku do stanu na koniec 2012 r. o 51,6 mln euro. Zakończonych zostało 542 projekty na wartości dofinansowania z UE 127,5 mln euro, co stanowi 29,22% alokacji na to Działanie. Wykres 19. Stan realizacji Priorytetu I na dzień 31.12.2013 r. (liczba) 4000 3 641 3500 3000 2500 2264 2000 1500 1000 500 583 393 1057 913 84 194 542 0 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie Projekty zakooczone okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. 111

Wykres 20. Stan realizacji Priorytetu I na dzień 31.12.2013 r. (środki UE w mln euro) 900 894,68 800 735,91 700 600 477,99 500 400 372,84 440,05 300 224,58 212,17 200 100 76,24 83,55 51,82 47,76 51,13 51,58 127,55 0 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej* Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji* Podpisane umowy o dofinansowanie Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Certyfikacja Projekty zakooczone Alokacja okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM * wartość dofinansowania ogółem w mln euro na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. Postęp finansowy Priorytetu I w podziale na Działania przedstawiają poniższe wykresy. Wykres 21. Postęp finansowy Priorytetu I w podziale na działania (środki UE w mln euro) 140 135,6 120 112,7 100 80 60 40 20 63,7 10,8 5,5 1,3 53,6 48,9 33,8 35,0 14,7 6,7 45,1 19,4 5,9 4,8 0 Działanie 1.1 Działanie 1.2 Działanie 1.3 Działanie 1.4 Działanie 1.5 Działanie 1.6 Działanie 1.7 Działanie 1.8 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd 112

Wykres 22. Postęp finansowy Priorytetu I w podziale na działania (jako procent alokacji) 100% 78,40% 90,38% 95,65% 80,65% 86,86% 99,48% 89,53% 80% 68,69% 57,05% 68,45% 67,01% 73,06% 60% 39,99% 42,89% 40% 20% 13,30% 16,48% 0% Działanie 1.1 Działanie 1.2 Działanie 1.3 Działanie 1.4 Działanie 1.5 Działanie 1.6 Działanie 1.7 Działanie 1.8 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd W ramach przedmiotowej osi realizowane są projekty w trybie konkursowym, indywidualnym oraz projekty dotyczące Inicjatywy JESSICA. Konkursy Od uruchomienia Programu w ramach ogłoszonych naborów udostępniono 358,1 mln euro (z EFRR), co stanowi 82% alokacji przeznaczonej na Priorytet I. Konkursy z podziałem na działania zostały przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 26. Przeprowadzone konkursy w ramach Priorytetu I Wnioski o Ogłoszone konkursy dofinansowanie po ocenie formalnej Priorytet/Działanie 1.1. Wzmocnienie sektora badawczorozwojowego 1.2. Budowa sieci współpracy naukagospodarka termin naboru alokacja na konkurs Liczba wartość dofinansowani a Liczba Umowy o dofinansowanie wartość dofinansowani a EFRR % zaangażo wania alokacji na lata 2007-2013 30.06-30.07.2010 5 000 000 28 17 403 653 6 3 852 774 4,74% x 9 000 000 50 12 065 387 27 5 459 389 68,69% 29.04-31.05.2011 5 000 000 12 3 169 317 6 1 728 573 21,75% 30.04-11.07.2012 4 000 000 38 8 896 070 21 3 730 816 46,94% 1.3. Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą x 70 062 947 39 69 837 889 25 34 383 519 58,02% 30.06-29.09.2008 38 250 000 18 36 087 742 9 16 453 020 27,77% 113

12.03-24.04.2009 31 812 947 21 33 750 147 16 17 930 499 30,26% 1.4. Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu x 39 719 519 13 75 121 339 6 28 954 032 56,59% 30.09-30.11.2009 (f.poręczeniowe) 17 869 231 2 17 383 982 1 8 717 515 17,04% 30.09-30.11.2009 (f.pożyczkowe) 31.05-29.07.2011 (f.pożyczkowe) 25.06-31.07.2012 Fundusz Powierniczy w ramach inicjatywy JEREMIE 9 350 288 4 14 554 152 2 9 274 713 18,13% 5 000 000 5 11 802 012 2 3 635 973 7,11% 7 500 000 2 31 381 193 1 7 325 831 14,32% 1.5. Rozwój przedsiębiorczości x 194 983 750 1 786 356 042 709 670 135 585 853 80,65% 30.06-06.10.2008 148 983 750 661 171 373 637 355 86 781 943 51,62% 30.06-14.07.2010 16 000 000 386 91 168 338 147 29 121 819 17,32% 1.6. Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym 30.09-14.10.2011 - dla średnich przedsiębiorstw 17.10-02.11.2011 - dla małych przedsiębiorstw 04.11-18.11.2011 - dla mikroprzedsiębiors tw 30.04-29.05.2013 - dla średnich przedsiębiorstw 28.05-28.06.2013 - dla mikro i małych przedsiębiorstw 5 000 000 42 10 060 094 23 4 646 261 2,76% 5 000 000 97 16 348 120 46 6 858 355 4,08% 10 000 000 218 19 075 573 97 7 779 609 4,63% 5 000 000 45 8 832 421 2 397 866 0,24% 5 000 000 337 39 184 527 0 0 0,00% x 20 000 000 30 24 143 168 12 9 885 084 58,60% 09.06-08.12.2009 10 000 000 2 950 863 1 273 758 1,62% 30.09.2010-13.01.2011 5 000 000 10 8 156 373 4 3 522 890 20,88% 1.7. Promocja gospodarcza 30.12.2011-28.02.2012 5 000 000 18 15 035 931 7 6 088 436 36,09% x 7 000 000 271 14 395 057 125 3 399 724 7,50% 30.11-30.12.2010 2 500 000 11 1 118 865 11 949 142 2,09% 30.11.2010-31.05.2011 30.12.2011-02.03.2012 2 500 000 113 3 069 947 51 1 017 923 2,25% 2 000 000 147 10 206 244 63 1 432 660 3,16% 114

1.8. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) x 12 369 732 27 8 633 346 23 5 887 305 89,53% 04.08-03.09.2009 6 369 732 2 743 216 2 615 134 9,35% 30.06.2011-29.06.2012 6 000 000 25 7 890 130 21 5 272 171 80,17% PRIORYTET I x 358 135 948 2 244 577 642 548 894 227 407 679 52,10% W roku 2013 w ramach Priorytetu I w Działaniu 1.5 przeprowadzono 2 konkursy (konkurs zamknięty bez preselekcji dla średnich przedsiębiorstw, alokacja na konkurs 5 mln euro oraz konkurs zamknięty bez preselekcji dla mikro i małych przedsiębiorstw, alokacja 5 mln euro). Projekty kluczowe W Indykatywnym Wykazie Projektów Kluczowych dla Priorytetu I znajduje się 20 projektów. Do dnia 31 grudnia 2013 roku podpisano 18 umów o dofinansowanie na łączną kwotę dofinansowania z EFRR wynoszącą 140,7 mln euro, co stanowi 32,23% alokacji przeznaczonej na Priorytet. Szczegółowa informacja na temat realizowanych projektów kluczowych znajduje się w punktach dotyczących poszczególnych Działań. Tabela 27. Realizacja projektów kluczowych w ramach Priorytetu I Projekty kluczowe w IWIPK Umowy o dofinansowanie Priorytet/Działanie Liczba wartość dofinansowania EFRR Liczba wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 1.1. Wzmocnienie sektora badawczo-rozwojowego 1.2. Budowa sieci współpracy nauka-gospodarka 1.3. Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą 1.4. Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu 9 67 522 019,53 8 59 830 996,16 73,66% 0 0,00 0 0,00 0,00% 6 23 059 853,99 5 19 172 925,99 32,36% 3 19 983 939,01 3 19 983 939,01 39,06% 1.5. Rozwój przedsiębiorczości 0 0,00 0 0,00 0,00% 1.6. Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym 0 0,00 0 0,00 0,00% 1.7. Promocja gospodarcza 2 41 676 599,94 2 41 676 599,94 91,98% 1.8. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) 0 0,00 0 0,00 0,00% Priorytet I 20 152 242 412,47 18 140 664 461,10 32,23% 115

Szczegółowe informacje odnośnie strategicznego znaczenia projektów indywidualnych znajdują się w punkcie 2.1.6.2. niniejszego sprawozdania. Rozkład projektów Mapa 2. Dofinansowanie EFRR w ramach Priorytetu I 116

Tabela 28. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na obszary problemowe - Priorytet I Obszar problemowy Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) radomski 126 75,9 34,4 ostrołęcki 70 61,0 36,4 nadbużański 41 35,4 19,6 mławsko-żuromiński 30 21,1 8,7 płocki 58 72,1 25,9 Razem 325 265,4 125,0 Na obszarach problemowych w ramach Priorytetu I realizowanych jest łącznie 325 projektów (co stanowi ponad 35,6% wszystkich projektów) na kwotę dofinansowania w części UE wynoszącą 125 mln euro (co stanowi 33,5% wartości wszystkich projektów). Najwięcej projektów, wśród obszarów problemowych, realizowanych jest na obszarze radomskim 126 projektów na kwotę dofinansowania z EFRR 34,4 mln euro. Wykres 23. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na miasto i wieś Priorytet I 29% 71% miasto wieś Duża część projektów przeznaczonych do dofinansowania w ramach Priorytetu I realizowana jest na obszarach miejskich (71%). Na obszarach wiejskich realizowanych jest 268 projektów na wartość dofinansowania UE 112,3 mln euro. 117

Wykres 24. Rozkład projektów w podziale na rodzaj beneficjenta w ramach Priorytetu I (% dofinansowania EFRR) 22% 47% 1% 2% 26% 2% Rodzaj beneficjenta inne jednostki administracji rządowej jst NGO przedsiębiorcy uczelnie/jednostki naukowe Najczęściej występującą formą prawną beneficjenta w Priorytecie I byli oczywiście przedsiębiorcy 838 z 913 umów (kwota dofinansowania 175,2 mln euro). Wykres 25 Rozkład projektów według działów gospodarki w ramach Priorytetu I (środki UE w mln euro) 07 Górnictwo i kopalnictwo surowców energetycznych 11 Transport 05 Wytwarzanie urządzeo transportowych 04 Wytwarzanie tekstyliów i wyrobów włókienniczych 08 Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła 10 Poczta i telekomunikacja 20 Opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i 14 Hotele i restauracje 21 Działalnośd związana ze środowiskiem naturalnym 13 Handel hurtowy i detaliczny 03 Produkcja produktów żywnościowych i napojów 16 Obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie 12 Budownictwo 19 Działalnośd w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego 15 Pośrednictwo finansowe 18 Edukacja 06 Nieokreślony przemysł wytwórczy 17 Administracja publiczna 22 Inne niewyszczególnione usługi Dział gospodarki 0,1 0,3 0,5 0,8 1,2 1,3 1,8 2,5 3,7 5,1 5,7 10,2 12,2 13,2 27,9 36,0 47,4 90,6 112,3 118

Najczęściej występującym działem gospodarki, w ramach którego realizowane są projekty w Priorytecie I jest: 22 Inne niewyszczególnione usługi, obejmuje: 362 z 913 umów (kwota dofinansowania EFRR 112,3 mln euro, co stanowi 30,1 % zaangażowanych środków w ramach Priorytetu). Tabela 29. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na subregiony Priorytet I Subregion Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) Ciechanowsko-Płocki 99 107,0 42,0 M.St. Warszawa 234 163,7 85,0 Ostrołęcko-Siedlecki 148 131,9 73,3 Radomski 135 83,0 37,2 Warszawski-Wschodni 152 160,4 88,3 Warszawski-Zachodni 175 112,5 47,1 RAZEM 943 758,5 372,8 Zgodnie z zaprezentowaną tabelą, spośród wszystkich regionów, największe dofinansowanie w ramach Priorytetu I otrzymał subregion warszawski wschodni 88,3 mln euro (EFRR), natomiast najmniej odnotowano w subregionie radomskim 37,2 mln euro (EFRR). Szczegółowe informacje dotyczące rozkładu projektów znajdują się w załącznikach XII-XVI. Informacja na temat projektów realizowanych w podziale na obszary wsparcia w ramach innych programów operacyjnych znajduje się w załączniku XI. Projekty realizowane w ramach innych PO. Analiza stopnia realizacji wskaźników Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. W celu zmierzenia efektów realizacji projektów w ramach Priorytetu I określono 8 wskaźników produktu oraz 9 wskaźników rezultatu. Od początku realizacji Programu podpisano 913 umowy, z czego 542 projekty zostały zakończone, co skutkuje realizacją poszczególnych wskaźników. Przedsięwzięcia realizowane w ramach Priorytetu I mają pozytywny wpływ na sytuację społeczno gospodarczą Mazowsza, w szczególności na wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki oraz wzrost zatrudnienia. Na podstawie analizy wskaźników rezultatu można stwierdzić, że nastąpi wzrost nakładów na działalność B+RT w dofinansowanych przedsiębiorstwach o 63 274 377,31 euro (451,96% wartości docelowej). Dzięki wsparciu zostaną wykreowane dodatkowe inwestycje ze względu na mniejsze zaangażowanie własnych środków przez beneficjentów (347 167 253,33 euro, co stanowi 86,79% wartości docelowej). Rezultatem realizacji projektów w ramach Priorytetu I są utworzone nowe etaty pracy. Do końca 2013 r. utworzono 2 238,6 etatów, a szacuje się, że będzie ich 4 075,6, co daje 407,56% realizacji wartości docelowej. Ponadto w ramach dofinansowanych projektów zostaną utworzone nowe etaty 119

Wskaźniki rezultatu Wskaźniki produktu badawcze. Na podstawie podpisanych umów szacuje się, że utworzonych zostanie 103,5 etatów, co stanowi 258,75% założonej wartości docelowej. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie osi priorytetowej, wraz z ich postępem w okresie sprawozdawczym został określony na poniższym wykresie. Wykres 26. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Priorytet I Procent realizacji wartości docelowej 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% Liczba projektów z zakresu B+RT 51,2% 14,0% 34,8% Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla przedsiębiorstw w podziale 90,4% 9,6% Liczba projektów ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko w MŚP 100,0% Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi 10,5% 80,0% Liczba przedsięwzięd informacyjno - promocyjnych o charakterze międzynarodowym 100,0% Powierzchnia wspartych terenów inwestycyjnych 100,0% Liczba przedsiębiorców wspartych w zakresie eksportu 64,4% 35,6% Liczba przedsiębiorstw objętych wsparciem w zakresie innowacji 48,0% 6,5% 45,5% Liczba utworzonych nowych etatów badawczych 100,0% Całkowita liczba bezpośrednio utworzonych nowych etatów (EPC) 100,0% Dodatkowe inwestycje wykreowane dzięki wsparciu 77,1% 9,6% 13,2% Wzrost nakładów na działalnośd B+RT w dofinansowanych przedsiębiorstwach 100,0% Liczba nowych lub udoskonalonych produktów/usług 67,5% 10,8% 21,7% Liczba podpisanych kontraktów handlowych 100,0% Liczba innowacji wprowadzonych przez wsparte przedsiębiorstwa Liczba inwestycji zlokalizowanych na przygotowanych terenach Zmiana emisji głównych zanieczyszczeo powietrza: dwutlenku siarki, 83,9% 100,0% 100,0% Zakontraktowane do kooca 2012 Zakontraktowane w 2013 Pozostało 7,3% 8,8% 120

Z powyższego wykresu wynika, że zagrożony jest wskaźnik produktu: Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi. Na poprawę stopnia realizacji powyższego wskaźnika ma duży wpływ dofinansowanie projektów w Działaniu 1.2 RPO WM. Wobec powyższego, w celu efektywnego wydatkowania środków Priorytetu I i pełniejszej realizacji celów Programu wraz z osiągnięciem zakładanej wartości wskaźników, dokonano realokacji między poszczególnymi Działaniami w ramach Priorytetu I: do Działania 1.2 Budowa sieci współpracy nauka gospodarka realokacja środków z Działania 1.7. Promocja gospodarcza oraz z Działania 1.8 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT). Biorąc pod uwagę liczbę zatwierdzonych do realizacji projektów oraz wartość alokacji wielkość wskaźnika powinna wzrosnąć do 65 szt., co stanowi 32,5% wartości docelowej. Wartość docelowa wskaźnika została przeszacowana, z uwagi na fakt, że projekty badawczo-rozwojowe okazały się znacznie droższe, od przyjętych założeń. W związku z powyższym, w ramach przeglądu śródokresowego Programu, zaproponowano urealnienie wartości docelowej tego wskaźnika, na co nie uzyskano zgodny Komisji Europejskiej. Od tego momentu IZ RPO WM dokonuje wszelkich starań w celu zwiększenia wartości ww. wskaźnika, jednak z uwagi na jego wysoką wartość docelową nie będzie możliwa całkowita jego realizacja. Kolejnym wskaźnikiem o niskiej realizacji wartości docelowej jest wskaźnik produktu: Liczba przedsiębiorstw objętych wsparciem w zakresie innowacji. Biorąc pod uwagę przeprowadzone 2 konkursy w roku 2013 na łączną kwotę 10 mln euro, w ramach jednego konkursu rozpoczął się proces kontraktacji (podpisano 2 umowy z 28 przewidzianych do realizacji wniosków o dofinansowanie), natomiast w ramach drugiego konkursu do końca 2013 roku, nie zakończyła się ocena formalna i merytoryczna złożonych 526 wniosków o dofinansowanie na kwotę 47 mln euro. W związku z powyższym po podpisaniu umów wartość wskaźnika wzrośnie. Następnym wskaźnikiem o niskiej realizacji wartości docelowej jest wskaźnik produktu: Liczba projektów z zakresu B+RT. Na poprawę stopnia realizacji tego wskaźnika ma duży wpływ dofinansowanie projektów w Działaniu 1.1, 1.2, 1.6 oraz 1.5 RPO WM. Wobec powyższego, dokonano również realokacji, aby ww. wskaźnik został osiągnięty: do Działania 1.1 Wzmocnienie sektora badawczo - rozwojowego realokacja środków: z Działania 1.4. Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu oraz z Działania 1.7 Promocja gospodarcza. Patrząc na dostępność środków w ww. Działaniach wzrośnie liczba dofinansowanych projektów, a tym samym wskaźnik zostanie osiągnięty. Województwo mazowieckie w 2012 r. zajmowało drugie miejsce w Polsce pod względem liczby ośrodków innowacji i przedsiębiorczości z liczbą 92 podmiotów. Równocześnie, region zajmował pierwsze miejsce pod względem liczby firm przypadających na jeden tego typu ośrodek (7338 podmiotów), co wskazuje, że dostęp do nich w całym województwie, w tym również w Warszawie, może być utrudniony. W ramach Priorytetu I wsparto 4 fundusze pożyczkowe, 1 fundusz poręczeniowy oraz podpisano umowę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego na wsparcie przedsiębiorstw w ramach Inicjatywy JEREMIE. Łącznie na koniec 2013 r. udzieliły one 671 pożyczek i 405 poręczeń, co pozwala stwierdzić, że oferta funduszy cieszy się dużym zainteresowaniem wśród przedsiębiorców. W celu optymalnego wykorzystania ww. potencjału istniejących podmiotów w nowej perspektywie planowane jest wsparcie dla projektów ukierunkowanych na sieciowanie istniejących IOB, podnoszenie jakości usług, tworzenie wspólnej kompleksowej oferty. Pod pojęciem podnoszenia jakości usług przyjmuje się m.in. tworzenie wysokospecjalistycznych i innowacyjnych usług dla przedsiębiorstw, obejmujących m.in.: pośrednictwo (prawne, finansowe) w procesie transferu technologii i know-how, wycenę wartości technologii, doradztwo z zakresu globalizacji 121

usług/produktów. Te działania pozwolą na dostosowanie oferty IOB do potrzeb rynku. Aktualna oferta dostępna na rynku na rzecz wspierania rozwoju firm jest nie w pełni adekwatna do potrzeb przedsiębiorstw, zwłaszcza w zakresie usług wysokospecjalizowanych i proinnowacyjnych. Analiza podaży usług świadczonych przez regionalne instytucje otoczenia biznesu, wskazuje na znaczną przewagę działalności informacyjno-doradczo-szkoleniowej (ponad 80% przebadanych instytucji). Podejmowane działania będą miały charakter kompleksowy. Oferowane będą usługi doradcze i szkoleniowe dla instytucji otoczenia biznesu, w tym ukierunkowanych na profesjonalizację usług oraz podniesienie kompetencji kadr. Równolegle wsparcie będzie kierowane do przedsiębiorców, którzy poprzez projekty doradcze i szkoleniowe zwiększą zdolność do budowania oraz wzrostu przewagi konkurencyjnej na rynku, m.in. poprzez podniesienie innowacyjności firm i internacjonalizację. Rozważa się również możliwość zastosowania instrumentu bonów w odniesieniu do projektów o niskich nakładach pochodzących ze współfinansowania w ramach RPO WM 2014-2020. Opis wkładu osi priorytetowej w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn, cross-financing, planowana zmiana środków alokacji oraz zalecenia i rekomendacje KE i IZ RPO WM w kontekście dalszej realizacji Programu znajdują się odpowiednio w pkt. 2.2.1; 2.6.3; 2.1.6. Działanie 1.1 Wzmocnienie sektora badawczo-rozwojowego Postęp finansowy Od początku realizacji programu pozytywnie zweryfikowano pod względem formalnym 37 projektów na łączną kwotę dofinansowania 85,32 mln euro, w tym w okresie sprawozdawczym 2 na kwotę 14,34 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 15 wniosków o wartości dofinansowania 71,9 mln euro. W 2013 roku podpisano 1 umowę na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 6,6 mln euro, zwiększając wartość wszystkich podpisanych umów do kwoty 63,7 mln euro w części EFRR. Stanowi to 78,4% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 1.1. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 10,8 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 13,30 % alokacji. Tabela 30. Projekty w ramach Działania 1.1 Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Działanie 1.1 - Ilość Wzmocnien ie sektora badawczorozwojoweg o Wartoś ć Euro 14 336 524,30 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Od początku rok 2013 realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu 2 48 2 37 2 15 1 14 92 110 142,88 14 336 524,30 85 325 433,00 14 336 524,30 71 868 041,10 6 645 500,93 63 683 769,67 W ramach Działania 1.1 realizowanych jest 9 projektów kluczowych o wartości dofinansowania 67,5 mln euro. Osiem projektów ma podpisane umowy i są znacznie zaawansowane w realizacji. Wartość ich stanowi 73,66% alokacji przeznaczonej na Działanie 1.1. Jeden projekt Uniwersytet Technologiczno- Humanistyczny im. K. Pułaskiego został zakończony. Przeprowadzono kontrolę na 122

zakończenie projektu z wynikiem pozytywnym. Płatność końcowa została przekazana beneficjentowi w grudniu 2013 r. W przypadku projektu Centrum Innowacyjnych Technologii Lotniczych i Kosmicznych Instytutu Lotnictwa podpisanie umowy planowane jest na I kwartał 2014 r. Realizacja wszystkich projektów przebiega bez znaczących problemów. Na liście rezerwowej IWIPK znajduje się jeden projekt o wartości dofinansowania z RPO WM 8,6 mln euro, pn. Centrum grafenu i innowacyjnych nanotechnologii, którego beneficjentem jest Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych. Tabela 31. Projekty kluczowe w ramach Działania 1.1 Nazwa projektu Nazwa beneficjenta Aktualna wartość całkowita projektu Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE Data podpisania preumowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista Stworzenie powiązań kooperacyjnych między sferą badawczą a przedsiębiorstwami w celu poprawy konkurencyjności regionu i zwiększenia spójności gospodarczej i społecznej Uniwersytet Technologiczno- Humanistyczny im. K. Pułaskiego 2 956 463,69 2 512 994,13 2) 18.03.2010 21.07.2010 28.10.2010 2) 02.11.2010 2) 28.12.2010 Aneks 3.10.2011 26.04.2012 15.11.2012 09.08.2013 Wzmocnienie potencjału innowacyjnego ośrodka w Świerku w zakresie rozwoju technologii wykorzystujących promieniowanie jonizujące Narodowe Centrum Badań Jądrowych 9 466 854,79 8 036 307,84 2) 26.07.2010 28.10.2010 2) 02.11.2010 2) 06.03.2012 25.04.2012 26.11.2012 Centrum Badawcze Polskiej Akademii Nauk Konwersja Energii i Źródła Odnawialne w gminie Jabłonna Instytut Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego Polskiej Akademii Nauk 21 758 940,67 18 080 369,80 2) 22.03.2010 26.07.2010 29.12.2010 2) 30.12.2010 2) 11.12.2012 13.09.2013 Aparatura WCB (Weterynaryjne Centrum Badawcze) Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego 3 037 170,81 2 447 890,36 2) 19.07.2011 2) 29.12.2011 2) 04.12.2012 Rozbudowa laboratoriów i stworzenie prototypów linii doświadczalnych dla innowacyjnych technologii przygotowanych do wdrożenia przez grupy badawcze Instytutu Wysokich Ciśnień Polskiej Akademii Nauk Instytut Wysokich Ciśnień Polskiej Akademii Nauk 8 928 149,59 6 373 682,70 2) 27.09.2011 2) 30.12.2011 2) 14.08.2012 28.11.2012 Warszawska Przestrzeń Technologiczna - Centrum Zarządzania Innowacjami i Transferem Technologii Politechniki Warszawskiej Politechnika Warszawska 17 818 476,29 14 186 257,21 2) 26.07.2011 2) 30.12.2011 2) 15.112012 20.02.2013 123

rezulta t produk t Doposażenie Instytutu Eksploatacji Pojazdów i Maszyn Uniwersytetu Technologiczno - Humanistycznego im. K. Pułaskiego w Radomiu w aparaturę naukowo - dydaktyczną z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz ochrony przed skażeniami motoryzacyjnymi środowiska Uniwersytet Technologiczno- Humanistyczny im. K. Pułaskiego 1 823 567,63 1 547 993,18 2) 25.07.2011 2) 05.09.2011 2) 20.10.2011 12.12.2011 26.04.2012 15.11.2012 26.06.2013 Centrum Innowacyjnych Technologii Lotniczych i Kosmicznych Instytut Lotnictwa 11 523 886,88 7 691 023,37 2) 19.03.2013 10.05.2013 2) 13.05.2013 1) I kwartał 2014 Mazowieckie Centrum Laboratoryjne Nauk Przyrodniczych UKSW źródłem zwiększenia transferu wiedzy ze świata nauki do gospodarki dzięki wzmocnieniu infrastruktury badawczo - rozwojowej Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie 14 025 086,64 6 645 500,93 2) 19.03.2013 13.05.2013 2) 15.05.2013 2) 9.12.2013 r. Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie Działania na tle poziomu zakontraktowanych środków został określony na poniższym wykresie. Wykres 27. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Działanie 1.1 Liczba projektów z zakresu B+RT Liczba utworzonych nowych etatów badawczych 70,00% 172,50% 0,00% 78,40% Poziom kontraktacji środków Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. 124

Działanie 1.2 Budowa sieci współpracy nauka-gospodarka Postęp finansowy Od początku realizacji programu pozytywnie zweryfikowano pod względem formalnym 50 projektów na łączną kwotę dofinansowania 12,07 mln euro, w tym w okresie sprawozdawczym 1 na kwotę 0,4 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 39 wniosków o wartości dofinansowania 9,6 mln euro. W 2013 roku podpisano 21 umów na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 3,7 mln euro, zwiększając wartość wszystkich podpisanych umów do kwoty 5,5 mln euro w części EFRR. Stanowi to 68,69% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 1.2. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 1,3 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 16,48 % alokacji. Tabela 32. Projekty w ramach Działania 1.2 Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Działanie 1.2 - Budowa sieci współpracy naukagospodark Wartoś 0,00 ć Euro a Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji rok 2013 Od początku realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Ilość 0 87 1 50 11 39 21 27 18 035 331,00 395 188,59 12 065 387,22 3 018 182,84 9 568 542,04 3 730 815,92 5 459 389,21 W ramach Działania 1.2 nie przewidziano realizacji projektów kluczowych na liście podstawowej IWIPK, na tomiast na liście rezerwowej IWIPK znajdują się dwa projekty. Łączna kwota ich dofinansowania z RPO WM to 1,9 mln euro. Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie Działania na tle poziomu zakontraktowanych środków został określony na poniższym wykresie. 125

rezultat produkt Wykres 28. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Działanie 1.2 Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi Wzrost nakładów na działalność B+RT w dofinansowanych przedsiębiorstwach 135,00% 205,33% 0,00% 68,69% Poziom kontraktacji środków Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. Działanie 1.3. Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą Postęp finansowy Od początku realizacji programu pozytywnie zweryfikowano pod względem formalnym 45 projekty na łączną kwotę dofinansowania 93,27 mln euro, w tym w okresie sprawozdawczym 5 na kwotę 19,3 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 31 wniosków o wartości dofinansowania 69,9 mln euro. W 2013 roku podpisano 3 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 11,5 mln euro, zwiększając wartość wszystkich podpisanych umów do kwoty 53,6 mln euro w części EFRR. Stanowi to 90,38% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 1.3. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 33,8 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 57,05 % alokacji. Tabela 33. Projekty w ramach Działania 1.3 Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Działanie 1.3 - Komplekso we przygotowa nie terenów pod działalność gospodarczą Wartoś ć Euro 4 370 660,46 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Od początku rok 2013 realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Ilość 2 44 5 45 4 31 3 30 89 381 864,60 19 272 173,61 93 268 792,61 15 385 245,61 69 899 919,94 11 498 317,60 53 556 444,75 W ramach Działania 1.3 realizowanych jest sześć projektów kluczowych o wartości dofinansowania 23,1 mln euro. Wszystkie projekty mają złożone wnioski o dofinansowanie i podpisane umowy oprócz projektu Gminy Teresin, który planuje podpisanie umowy w I kwartale 126

2014 r. Brak zagrożeń w realizacji wymienionych projektów. Na liście rezerwowej znajdują się trzy projekty o wartości dofinansowania 11,6 mln euro. Tabela 34. Projekty kluczowe w ramach Działania 1.3 Nazwa projektu Warszawska Przestrzeń Technologiczna - Centrum Przedsiębiorczości Smolna 6 Warszawska Przestrzeń Technologiczna - Centrum Kreatywności Targowa 56 Dyfuzja procesów rozwojowych na terenie Północnego Mazowsza poprzez kompleksowe uzbrojenie terenów inwestycyjnych w północnej części powiatu przasnyskiego - etap 1 Kompleksowe przygotowanie trenów inwestycyjnych w mieście Siedlce przy ul. Brzeskiej włączonych do Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Uzbrojenie Terenów Inwestycyjnych Garwolińskiej Strefy Aktywności Gospodarczej w Garwolinie ETAP II Kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność inwestycyjną w Gminie Teresin - etap II Postęp rzeczowy Nazwa beneficjenta Miasto Stołeczne Warszawa Miasto Stołeczne Warszawa Powiat Przasnyski Miasto Siedlce Powiat Garwoliński Gmina Teresin Aktualna wartość całkowita projektu Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE 1 972 749,81 1 601 032,23 7 152 455,03 6 073 576,16 Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 23.03.2010 28.12.2010 2) 22 grudnia 2011 Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 30.12.2010 2) 30.12.2011 8 492 770,02 7 127 657,15 ND 2) 23.11.2012 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 07.07.2011 20.11.2012 13.09.2013 2) 27.09.2012 05.03.2013 2) 22.03.2013 17.07.2013 23.08.2013 1 443 425,20 1 128 087,38 ND 2) 28.03.2013 2) 28.08.2013 3 814 791,86 3 242 573,08 ND 2) 26.03.2013 2) 20.08.2013 4 572 856,48 3 886 928,01 ND 2) 19.08.2013 1) kwartał 2014 Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie Działania na tle poziomu zakontraktowanych środków został określony na poniższym wykresie. 127

rezultat produkt Wykres 29. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Działanie 1.3 Liczba zmodernizowanych obiektów poprzemysłowych Powierzchnia wspartych terenów inwestycyjnych Liczba utworzonych inkubatorów przedsiębiorczości Liczba inwestycji zlokalizowanych na przygotowanych terenach 86,00% 120,10% 60,00% 147,50% 0,00% 90,38% Poziom kontraktacji środków Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. Działanie 1.4. Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu Postęp finansowy Od początku realizacji programu pozytywnie zweryfikowano pod względem formalnym 16 projektów na łączną kwotę dofinansowania 101,98 mln euro, w tym w okresie sprawozdawczym nie zweryfikowano pod względem formalnym żadnego wniosku o dofinansowanie i nie podpisano żadnej umowy. Wartość wszystkich podpisanych umów wynosi 48,94 mln euro w części EFRR. Stanowi to 95,65% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 1.4. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 35,02 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 68,45 % alokacji. Tabela 35. Projekty w ramach Działania 1.4 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 1.4 - Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu Ilość 0 22 0 16 0 9 0 9 Wartość Euro 0,00 123 334 371,62 0,00 101 976 639,15 0,00 64 174 097,56 0,00 48 937 970,77 W ramach Działania 1.4 realizowane są trzy projekty kluczowe o wartości dofinansowania 20 mln euro. Wszystkie projekty mają złożone wnioski o dofinansowanie oraz podpisane umowy. Brak zagrożeń w ich realizacji wszystkie realizowane są zgodnie z harmonogramem. Na liście 128

rezerwowej IWIPK znajdują się 2 projekty o łącznej wartości dofinansowania z RPO WM 6,3 mln euro. Tabela 36. Projekty kluczowe w ramach Działania 1.4 Nazwa projektu Płocki Park Przemysłowo - Technologiczny I Budowa Parku Naukowo Technologicznego wraz z modernizacją infrastruktury towarzyszącej ośrodka w Świerku Park Innowacyjny Celestynów Unipressbudowa infrastruktury technicznej Nazwa beneficjenta Płocki Park Przemysłowo - Technologiczny Spółka Akcyjna Narodowe Centrum Badań Jądrowych Instytut Wysokich Ciśnień PAN Aktualna wartość całkowita projektu 29 235 301,13 11 921 224,55 2 851 722,20 Aktualna wartość dofinansow ania projektu ze środków UE 7 816 222,40 10 132 882,79 2 034 833,82 Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 02.07.2009 23.09.2010 31.03.2010 23.09.2010 2) 26.07.2010 28.10.2010 2) 21.06.2011 29.09.2011 Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 11.10.2010 2) 02.11.2010 2) 30.11.2011 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 23.12.2010 4.03.2011 08.04.2011 27.04.2012 Aneks- 20.07.2012 28.11.2012 Aneks - 17.12.2012 10.06.2013 2) 30.08.2011 20.02.2012 25.04.2012 09.01.2013 2) 28.08.2012 28.11.2012 Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie Działania na tle poziomu zakontraktowanych środków został określony na poniższym wykresie. 129

rezultat produkt Wykres 30. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Działanie 1.4 Liczba dokapitalizowanych funduszy poręczeń kredytowych Liczba dokapitalizowanych funduszy pożyczkowych 50,00% 200,00% Liczba przedsiębiorstw wspartych przez IOB 85,80% 0,00% 95,65% Poziom kontraktacji środków Szersze informacje nt. wdrażania instrumentów finansowych znajdują się w punkcie 2.1.2 Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. Działanie 1.5. Rozwój przedsiębiorczości Postęp finansowy Od początku realizacji programu pozytywnie zweryfikowano pod względem formalnym 1786 projektów na łączną kwotę dofinansowania 356,04 mln euro, w tym w okresie sprawozdawczym 384 na kwotę 48,41 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 56 wniosków o wartości dofinansowania 10,2 mln euro. W 2013 roku podpisano 109 umów na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 17,4 mln euro, zwiększając wartość wszystkich podpisanych umów do kwoty 135,6 mln euro w części EFRR. Stanowi to 80,65% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 1.5. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 112,7 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 67,01 % alokacji. Tabela 37. Projekty w ramach Działania 1.5 Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Od początku rok 2013 realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 1.5 - Rozwój przedsiębiorcz ości Ilość Warto ść Euro 579 2 950 384 1 786 56 782 109 670 57 533 995,55 446 960 170,07 48 409 336,87 356 042 709,37 10 224 983,01 194 384 538,63 17 410 802,78 135 585 853,20 130

rezultat produkt W ramach Działania 1.5 przeprowadzono 2 konkursy w roku 2013 (konkurs zamknięty bez preselekcji dla średnich przedsiębiorstw, alokacja na konkurs 5 000 000 euro oraz konkurs zamknięty bez preselekcji dla mikro i małych przedsiębiorstw, alokacja 5 000 000 euro). W ramach naboru dla średnich przedsiębiorstw do MJWPU wpłynęło 53 wnioski na kwotę dofinansowania EFRR 8,5 mln euro. W okresie sprawozdawczym w ramach naboru zakończyła się ocena formalna i merytoryczna wniosków i wybrano do realizacji 28 wniosków o wartości dofinansowania EFRR 5 mln euro. W okresie sprawozdawczym rozpoczęto podpisywanie umów. Do końca okresu sprawozdawczego podpisano 2 umowy o wartości dofinansowania z EFRR 397 866,21 euro. W przypadku naboru dla mikro i małych przedsiębiorstw do MJWPU wpłynęło 526 wniosków na kwotę dofinansowania EFRR 49,0 mln euro. W okresie sprawozdawczym trwała ocena formalna i merytoryczna złożonych wniosków, która na koniec okresu sprawozdawczego nie została zakończona. Podpisanie pierwszych umów w ramach naboru planowane są na I kwartał 2014 r. W ramach Działania nie są realizowane projekty kluczowe. Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu I szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu I. Wykres 31. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Działanie 1.5 Liczba przedsiębiorstw objętych wsparciem w zakresie innowacji Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla przedsiębiorstw - mikro - małe - średnie Całkowita liczba bezpośrednio utworzonych nowych etatów (EPC) Liczba nowych lub udoskonalonych produktów/usług Liczba innowacji wprowadzonych przez wsparte przedsiębiorstwa 54,50% 54,67% 50,17% 62,50% 52,50% 401,57% 78,28% 91,18% 0,00% 80,65% Poziom kontraktacji środków W związku z przeprowadzonymi 2 konkursami w roku 2013 szacuje się, że zaplanowane wartości docelowe wskaźników zostaną osiągnięte (informacja na temat konkursów została opisana powyżej). 131

Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. Działanie 1.6. Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym Postęp finansowy Od początku realizacji programu pozytywnie zweryfikowano pod względem formalnym 30 projektów na łączną kwotę dofinansowania 24,1 mln euro, w tym w okresie sprawozdawczym 1 na kwotę 1,14 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 3 wnioski o wartości dofinansowania 2,6 mln euro. W 2013 roku podpisano 3 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 1,3 mln euro, zwiększając wartość wszystkich podpisanych umów do kwoty 14,7 mln euro w części EFRR. Stanowi to 86,86% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 1.6. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 6,7 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 39,99% alokacji. W ramach Działania realizowana jest również inicjatywa Wspólnotowa Jessica przewidziano na nią ze środków ERDF środki w wysokości: 20 mln euro. Obecnie trwa procedura wyboru Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich, który będzie zarządzał przekazanymi środkami. Jednocześnie w celu podniesienia atrakcyjności działania i ułatwieniu procesu przygotowywanie projektów EBI na zlecenie Rady Inwestycyjnej zlecił opracowanie podręcznika dla beneficjantów. Tabela 38. Projekty realizowane w ramach działania 1.6 Działanie 1.6 - Wspieranie powiązań kooperacyjnyc h o znaczeniu regionalnym Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Od początku rok 2013 realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Ilość 0 63 1 30 3 16 3 13 Wartoś ć Euro 0,00 46 175 249,26 1 136 688,76 24 143 167,81 2 580 879,89 13 621 809,40 1 310 998,56 14 652 023,69 * Wartość podpisanych umów jest wyższa od zatwierdzonych wniosków z powodu występowania Inicjatywy Wspólnotowej Jessica w ramach której została utworzona umowa bez wniosku o dofinansowanie. W ramach Działania nie są realizowane projekty kluczowe. Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie Działania na tle poziomu zakontraktowanych środków został określony na poniższym wykresie. 132

rezultat produkt Wykres 32. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Działnie 1.6 Liczba wspartych powiązań kooperacyjnych 110,00% Liczba nowych / udoskonalonych produktów / usług wdrożonych przez przedsiębiorstwa dzięki powiązaniom kooperacyjnym 80,00% 0,00% 86,86% Poziom kontraktacji środków Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. Działanie 1.7. Promocja gospodarcza Postęp finansowy Od początku realizacji programu pozytywnie zweryfikowano pod względem formalnym 273 projekty na łączną kwotę dofinansowania 54,5 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 8 wniosków o wartości dofinansowania 6,3 mln euro. W 2013 roku podpisano 51 umów na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 6,3 mln euro, zwiększając wartość wszystkich podpisanych umów do kwoty 45,1 mln euro w części EFRR. Stanowi to 99,48% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 1.7. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 19,4 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 42,89 % alokacji. Tabela 39. Projekty realizowane w ramach Działania 1.7 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 1.7 - Promocja gospodarcz a Ilość 0 330 0 273 8 141 51 127 Wartoś ć Euro 0,00 50 495 076,39 0,00 54 450 370,84 6 271 147,94 47 241 351,93 6 321 450,61 45 076 324,07 W ramach Działania 1.7 realizowane są dwa projekty kluczowe o wartości dofinansowania z EFRR 41,7 euro. Oba projekty mają złożone wnioski o dofinansowanie i podpisane umowy oraz realizowane zgodnie z harmonogramami. Na liście rezerwowej IWIPK znajdują się dwa projekty o wartości dofinansowania 342 794,81 euro. 133

rezultat produkt Tabela 40. Projekty kluczowe realizowane w ramach Działania 1.7 Nazwa projektu Przyspieszenie wzrostu konkurencyjności województwa mazowieckiego, przez budowanie społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy poprzez stworzenie zintegrowanych baz wiedzy o Mazowszu Mazowsze - promocja gospodarcza serca Polski Nazwa beneficjenta Samorząd Województwa Mazowieckiego Samorząd Województwa Mazowieckiego Aktualna wartość całkowita projektu 42 916 408,37 6 211 447,35 Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 36 478 947,12 2) 02.09.2008 2) 10.09.2009 5 197 652,82 2) 17.05. 2011 26.07.2011 30.08.2011 11.10.2011 29.05.2012 2) 06.12.2012 r. Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 10.08.2010 18.10.2011 29.05.2012 14.05.2013 2) 16.04.2013 Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie Działania na tle poziomu zakontraktowanych środków został określony na poniższym wykresie. Wykres 33. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Działanie 1.7 Liczba przedsięwzięć informacyjno - promocyjnych o charakterze miedzynarodowym Liczba przedsiębiorców wspartych w zakresie eksportu 1 013,33 171,11 Liczba podpisanych kontraktów handlowych 916,36% 0,00% 99,48% Poziom kontraktacji środków Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. 134

Działania 1.8. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) Postęp finansowy Łącznie od uruchomienia Programu złożono 27 wniosków pozytywnie ocenionych pod względem formalnym, z czego zatwierdzono 24 wnioski na kwotę dofinansowania 7,2 mln euro. W okresie sprawozdawczym podpisano 6 umów o dofinansowanie projektu na kwotę dofinansowania EFRR 0,8 mln euro. Łącznie od uruchomienia Programu podpisano 23 umowy na kwotę 5,9 mln euro (EFRR), tj. 89,53% alokacji (64,81% na koniec 2012 r.). We wnioskach o płatność wykazano wydatki na kwotę 4,8 mln euro, co stanowi 73,06 % alokacji (15,87% na koniec 2012 r.). Tabela 41. Projekty w ramach Działania 1.8 Działanie 1.8 - Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Od początku rok 2013 realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Ilość 0 97 0 27 0 24 6 23 Wartość Euro 0,00 28 192 345,98 0,00 8 633 345,76 0,00 7 231 702,63 841 897,62 5 887 304,73 W ramach Działania nie są realizowane projekty kluczowe. Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie Działania na tle poziomu zakontraktowanych środków został określony na poniższym wykresie. 135

rezultat produkt Wykres 34. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Działanie 1.8 Liczba projektów ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko w MŚP Zmiana emisji głównych zanieczyszczeń powietrza: dwutlenku siarki, tlenku azotu, pyłów, dwutlenku węgla - Wartość projektów ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko w MŚP 115,00% 3189,00% 94,40% 0,00% 89,53% Poziom kontraktacji środków Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. 3.1.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Informacja nt. istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środami zaradczymi znajduje się w pkt. 2.3. 3.2 Priorytet II Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza 3.2.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów Celem Priorytetu II jest rozwój społeczeństwa informacyjnego poprzez wsparcie przedsięwzięć wynikających ze Strategii e-rozwoju Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013. Zgodnie z zapisami Programu przyspieszenie postępu cywilizacyjnego i wzrost konkurencyjności gospodarki powinny nastąpić poprzez budowanie społeczeństwa informacyjnego, elektronicznej gospodarki i gospodarki opartej na wiedzy. Rozwój regionu zależeć będzie od sprostania wymogom konkurencji, innowacji, rozwoju produktów i usług oraz jakości i kreatywności rynków niszowych. Na realizację Priorytetu II RPO WM 2007-2013 przewidziano środki w wysokości 205 127 627 euro (EFRR), co stanowi 10,98% alokacji z EFRR na Program. Priorytet II RPO WM jest realizowany poprzez trzy działania: Działanie 2.1 Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu (alokacja 141 400 898 euro), Działanie 2.2 Rozwój e-usług (alokacja 53 273 168 euro), Działanie 2.3 Technologie informacyjne i komunikacyjne dla MŚP (alokacja 10 453 561 euro). Postęp finansowy W 2013 r. pozytywną ocenę formalną uzyskał 1 wniosek na kwotę dofinansowania z UE 2,3 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 29 wniosków o wartości dofinansowania z UE w wysokości 25,4 mln euro. W okresie sprawozdawczym podpisano również 42 umowy na łączną kwotę dofinansowania EFRR 30,05 mln euro. W związku z procesem podpisywania nowych umów o dofinansowanie znacznie wzrósł procent kontraktacji środków do 86,6% dostępnej z 74,2% na koniec 2012 roku. 136

Sumarycznie, na koniec 2013 roku, podpisano 264 umowy o wartości 252,9 mln euro i kwocie dofinansowania z UE w wysokości 177,56 mln euro. Kolejne 16 projektów zostało zatwierdzone do realizacji. Po ich podpisaniu procent kontraktacji wzrośnie do 92,29%. O tempie realizacji Priorytetu świadczyć może fakt, że do końca 2013 roku beneficjenci zakończyli realizację 137 projektów, a więc ponad 50% wszystkich podpisanych umów. Łączna suma wydatków wykazanych we wnioskach o płatność w części odpowiadająca środkom UE wyniosła 40,7 mln euro (wzrost o 14,2 mln euro w okresie sprawozdawczym), co stanowi 19,86% kwoty dostępnej alokacji. Równocześnie kwota wydatków kwalifikowanych wykazanych przez beneficjentów wykazanych w poświadczeniach i deklaracjach zatwierdzonych przez IC i skierowanych do KE wyniosła 33,7 mln euro, co stanowi 16,44% alokacji. Przyczyny niskiego wydatkowania środków zostały opisane w Sprawozdaniu rocznym za 2012 r., co miało przełożenie również na rok 2013. Jednakże widoczny jest postęp realizacji finansowej Priorytetu II. W stosunku do dostępnej alokacji wartość wydatków we wnioskach o płatność wzrosła z 13,24% w 2012 r. na 19,86% w 2013 r. Wykres 35. Stan realizacji Priorytetu II na dzień 31.12.2013 r. (liczba) 800 700 756 602 600 500 400 300 200 100 0 1 280 29 42 264 137 0 złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie Projekty zakooczone okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. 137

Wykres 36. Stan realizacji Priorytetu II na dzień 31.12.2013 r. (wartość w mln euro) 350 300 311,07 310,78 250 200 189,22 177,56 205,13 150 100 50 0,00 2,33 25,45 30,05 40,72 33,71 20,49 14,22 13,04 0 złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej* Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji* Podpisane umowy o dofinansowanie Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Certyfikacja Projekty zakooczone Alokacja okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM * wartość dofinansowania ogółem w mln euro na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. W rozbiciu na działania najwięcej umów podpisano w ramach Działania 2.3 Technologie komunikacyjne i informacyjne MSP 145, następnie Działania 2.2 Rozwój e-usług 63 umowy. Ostatnie 56 umów podpisano w ramach Działania 2.1 Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu 56. W ujęciu wartościowym kolejność jest dokładnie odwrotna. Najwięcej środków zakontraktowano w Działaniu 2.1 118,5 mln euro, następnie w Działaniu 2.2 50,5 mln euro, a najmniej w Działaniu 2.3 8,5 mln euro. Po uwzględnieniu alokacji przypisanej realizacji poszczególnych Działań, najwyższy procent środków został zakontraktowany w ramach Działania 2.2 94,97%, Działania 2.1 83,83%, a najniższy w Działaniu 2.3 81,51%. Należy jednak zaznaczyć, że procent kontraktacji środków znacząco wzrośnie po podpisaniu umów na projekty zatwierdzone do dofinansowania. Projektów zatwierdzonych, nie podpisanych, jest łącznie 16, z czego 9 w Działaniu 2.3, 5 w Działaniu 2.2 i 2 w Działaniu 2.1. Po podpisaniu ostatecznych umów z tymi beneficjentami procent kontraktacji środków powinien wzrosnąć do poziomu 92,29%. 138

Wykres 37. Postęp finansowy Priorytetu II w podziale na Działania (wartości w mln euro w części EFRR) 120 118,5 100 80 60 50,5 40 20 15,2 19,2 8,5 6,3 0 Działanie 2.1 Działanie 2.2 Działanie 2.3 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Wykres 38. Postęp finansowy Priorytetu II w podziale na Działania (jako procent alokacji) 100% 83,83% 94,97% 81,51% 80% 60,17% 60% 40% 36,10% 20% 10,78% 0% Działanie 2.1 Działanie 2.2 Działanie 2.3 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Konkursy Od uruchomienia Programu w ramach ogłoszonych naborów udostępniono 76,2 mln euro (z EFRR), co stanowi 37,1% alokacji przeznaczonej na Priorytet II. Konkursy z podziałem na działania zostały przedstawione w poniższej tabeli. 139

Tabela 42. Przeprowadzone konkursy w ramach Priorytetu II Ogłoszone konkursy Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Umowy o dofinansowanie Priorytet/Działanie termin naboru alokacja na konkurs Liczba wartość dofinansowania Liczba wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 2.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu x 32 089 103 157 101 398 186 54 34 301 202 24,26% 06.03-15.04.2009 31.08-28.10.2011 22 089 103 39 34 617 090 26 17 872 484 12,64% 10 000 000 118 66 781 095 28 16 428 718 11,62% x 34 323 525 166 86 342 720 58 30 517 499 57,35% 2.2. Rozwój e-usług 28.07-13.10.2008 29.06-28.09.2012 21 823 525 62 23 267 117 45 18 335 341 34,46% 12 500 000 104 63 075 603 13 12 182 157 22,89% 2.3. Technologie komunikacyjne i informacyjne dla MSP x 9 742 344 272 18 587 633 145 8 484 156 81,51% 04.03-09.04.2009 30.06-31.08.2011 4 742 344 134 9 322 310 65 4 114 411 39,53% 5 000 000 138 9 265 323 80 4 369 745 41,98% PRIORYTET II. Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza x 76 154 972 595 206 328 539 257 73 302 857 35,75% W 2013 roku trwał proces podpisywania umów z ostatnimi beneficjentami wyłonionymi w naborach zakończonych do końca 2012 roku. IZ RPO WM nie przewiduje ogłaszania kolejnych naborów z uwagi na fakt braku wolnych środków w osi priorytetowej. W najbliższym czasie planuje się jedynie podpisanie ostatnich umów z wyłonionymi projektodawcami, czy kwota dostępnej alokacji zostanie w całości zakontraktowana. Projekty kluczowe W celu realizacji priorytetowych inwestycji dla rozwoju regionu, Zarząd Województwa Mazowieckiego podjął decyzję o wpisanie 7 projektów realizowanych w ramach Priorytetu II na listę projektów kluczowych. Do dnia 31 grudnia 2013 roku podpisano wszystkie 7 umów na kwotę dofinansowania 104 253 858,20 euro (z EFRR), co stanowi 50,85% alokacji przeznaczonej na realizację tego Priorytetu. Szczegółowa informacja na temat realizowanych projektów kluczowych znajduje się w punkcie dotyczącym Działań 2.1 i 2.2. Tabela 43. Realizacja projektów kluczowych w ramach Priorytetu II Projekty kluczowe w IWIPK Umowy o dofinansowanie Priorytet/Działanie 2.1. Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu Liczba wartość dofinansowania EFRR Liczba wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 2 84 233 112,61 2 84 233 112,61 59,57% 140

2.2. Rozwój e-usług 5 20 020 745,59 5 20 020 745,59 37,62% 2.3. Technologie komunikacyjne i informacyjne dla MSP 0 0,00 0 0,00 0,00% Priorytet II 7 104 253 858,20 7 104 253 858,20 50,85% Rozkład projektów Mapa 3. Dofinansowanie EFRR w ramach Priorytetu II Umowy podpisane w ramach Priorytetu II realizowane są na obszarze całego województwa mazowieckiego. Tylko jedna z pośród 314 gmin województwa nie skorzystała na funduszach wydatkowanych w ramach tej osi. Wsparcie widoczne jest szczególnie w najmniejszych gminach, 141

oddalonych od dużych ośrodków regionalnych, w których w przeliczeniu na jednego mieszkańca było ono zdecydowanie najwyższe. Szczególnie istotną rolę w informatyzacji województwa odgrywa projekt Internet Dla Mazowsza o wartości bliskiej 0,5 mld zł. Projekt ten realizowany jest przez Samorząd Województwa Mazowieckiego i obejmuje swoim zasięgiem większość jego gmin. W ramach projektu zbudowana zostanie bowiem sieć szkieletowa Internetu szerokopasmowego o długości przeradzającej 3,6 tys. km do której podłączonych zostanie 1,2 mln osób spoza dużych aglomeracji miejskich. W ujęciu subregionalnym najwięcej projektów realizowanych było na obszarze M. st. Warszawy (43,2% umów), natomiast w ujęciu wartościowym w subregionie ostrołęcko-siedleckim (28,6% dofinansowania UE z całego Priorytetu. Szczegółowy podział projektów na poszczególne subregiony przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 44. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na subregiony Priorytet II Subregion Liczba umów od początku realizacji Programu Wartość ogółem (EUR) w tym UE (EUR) Ciechanowsko-Płocki 31 45 743 220,15 33 366 594,40 M. st. Warszawa 114 46 111 649,65 30 135 080,25 Ostrołęcko-Siedlecki 50 70 003 700,34 50 807 404,75 Radomski 28 34 916 860,86 25 372 587,04 Warszawski-Wschodni 47 32 186 446,59 22 473 249,37 Warszawski-Zachodni 46 23 950 827,05 15 401 799,43 Szczególnie istotnym zadaniem Regionalnego Programu Operacyjnego jest wyrównywanie dysproporcji w rozwoju społeczno-gospodarczym pomiędzy poszczególnymi częściami województwa. W Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego wyznaczono 5 obszarów charakteryzujących się najniższymi wskaźnikami społeczno-gospodarczymi, tzw. obszary problemowe, które powinny być objęte największym wsparciem. O pozytywnym wpływie projektów również na te obszary, świadczyć może fakt, że 98 spośród 264 projektów realizowanych jest na tych obszarach. W ujęciu wartościowym procent całkowitego dofinansowania z UE jest jeszcze większy i wynosi blisko 44%. Podział projektów ze względu na poszczególne obszary problemowe został przedstawiony w poniższej tabeli. Tabela 45. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na obszary problemowe Priorytet II Obszar problemowy Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) radomski 27 31,2 22,7 ostrołęcki 23 22,8 16,4 nadbużański 16 22,3 15,8 mławsko-żuromiński 15 14,0 10,3 płocki 17 17,2 12,5 Razem 98 107,5 77,7 142

* Suma z liczby umów wykazana w kolumnie "Razem" nie musi być równa sumie umów z poszczególnych obszarów problemowych, gdyż jedna umowa może być realizowana w kilku obszarach problemowych. W takim przypadku jest ona liczona dla każdego obszaru problemowego oddzielnie, a w wierszu "Razem" jednokrotnie. Wiersz "Razem" ma bowiem pokazywać liczbę umów realizowanych we wszystkich obszarach problemowych. Ze względu na specyficzny charakter Priorytetu II zdecydowana większość umów realizowanych jest na obszarach miejskich. Widoczne jest to zarówno w liczbie umów 80% do 20% jak i ich w ich wartości 93% na obszarach miejskich do 7% na obszarach wiejskich. Na terenach wiejskich najwięcej umów realizowane jest w ramach Działania 2.1 26 umów o wartości dofinansowanie UE w wysokości 6,7 mln euro. Stanowi to odpowiednio 18% wszystkich umów w tym Działaniu i 19% udzielonego dofinansowania UE. Rozkład projektów ze względu na obszar wsparcia, według liczby umów, przedstawiono na poniższym wykresie. Wykres 39. Rozkład projektów w podziale na obszar wsparcia ramach Priorytetu II (% liczby umów) Ze względy na cel osi priorytetowej i wspierane przedsięwzięcia, Działanie 2.1 i Działanie 2.2 dedykowane było jednostkom samorządowym, a Działanie 2.3 przedsiębiorcom. Znajduje to swój wyraz w liczbie umów i wartości umów podpisanych z poszczególnymi grupami beneficjentów. Największą alokację przewidziano w działaniach dedykowanych jednostkom samorządowym, dlatego też największą grupą beneficjentów, w ujęciu wartościowym, stanowiły podmioty z tej grupy (72% dofinansowania z EFRR). W ujęciu liczbowym najwięcej umów podpisano natomiast z przedsiębiorcami (56% umów), co wynika z faktu, że projekty realizowane przez przedsiębiorców były znacznie niższej wartości niż projekty realizowane jednostki samorządowe. Rozkład projektów w ujęciu wartościowym został przedstawiony na poniższym wykresie. 143

Wykres 40. Rozkład projektów w podziale na rodzaj beneficjenta w ramach Priorytetu II (% dofinansowania EFRR) Charakterystyka osi priorytetowej znajduje swoje odbicie również w podziale projektów ze względu na działy gospodarki. Największe wsparcie udzielono projektom z działu Administracja publiczna (71,2% dofinansowania z EFRR). W dalszej kolejności realizowane są projekty z działu Inne niewyszczególnione usługi (10,9%), Edukacji (8,3%) i Działalności w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego (6,3%). Szczegółowe dane na temat podziału projektów według działów gospodarki, w ujęciu wartościowym, przedstawiono na poniższym wykresie. Wykres 41. Rozkład projektów według działów gospodarki w ramach Priorytetu II (środki UE w mln euro) 12 Budownictwo 16 Obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej 10 Poczta i telekomunikacja 14 Hotele i restauracje 11 Transport 03 Produkcja produktów żywnościowych i napojów 06 Nieokreślony przemysł wytwórczy 13 Handel hurtowy i detaliczny 20 Opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne 0,1 0,1 0,1 0,2 0,3 0,6 0,8 1,8 2,1 19 Działalnośd w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego 18 Edukacja 22 Inne niewyszczególnione usługi 11,2 14,7 19,4 17 Administracja publiczna 126,3 Dział gospodarki Szczegółowe informacje dotyczące rozkładu projektów znajdują się w załącznikach XII-XVI. 144

Informacja na temat projektów realizowanych w podziale na obszary wsparcia w ramach innych programów operacyjnych znajduje się w załączniku XI. Projekty realizowane w ramach innych PO. Zgodnie z analiza SWOT przeprowadzona na potrzeby Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego jedną z szans rozwojowych województwa jest rozwój cywilizacyjny zmierzający do powstania społeczeństwa informacyjnego. Należy podkreślić, iż wdrażanie wszystkich Działań w Priorytecie II przyczynia się do wykorzystania tej szansy, poprzez informatyzację województwa mazowieckiego. Województwo mazowieckie charakteryzuje się największą dostępnością przedsiębiorstw do Internetu w Polsce, która wynosi 94,8%. Wyniki zostały oszacowane na podstawie próby 18% wśród przedsiębiorców. Mazowsze w niespełna cztery lata stało się liderem w przedmiotowym zakresie i należy uznać to za sukces, gdyż jeszcze dwa lata temu województwo mazowieckie zajmowało dopiero 6 pozycję. Mapa 4. Dostęp do Internetu w przedsiębiorstwach w podziale na województwa w 2013 r. Źródło: Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2009-2013, GUS 2013 Jak już wspomniano w poprzednim okresie sprawozdawczym największym problemem związanym z brakiem dostępu do Internetu jest brak chęci jego posiadania. Niewątpliwie ma to również związek z brakiem wśród Polaków umiejętności obsługi Internetu, co stanowi barierę w jego pozyskaniu. Wśród głównych powodów braku Internetu wymienia się również wysokie koszty zakupu sprzętu. 145

Wykres 42. Powody braku dostępu do Internetu wśród gospodarstw domowych Źródło: Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2009-2013, GUS 2013 Na podstawie podpisanych umów beneficjenci założyli, iż liczba osób, które uzyskają dostęp do Internetu do 2015 r. wyniesie 2,11 mln osób. Ponadto 135 jednostek sektora publicznego uzyska dostęp do Internetu, uruchomionych zostanie 1566 usług on-line, z czego 798 na poziomie dwustronnej interakcji lub wyższym. W celu zachęcenia mieszkańców do korzystania z Internetu w umowach zakontraktowano utworzenie 480 PIAP-ów, z których przewiduje się, że do końca 2015 roku skorzysta ponad 177 tys. osób. Projekty z zakresu e-administracji w ramach RPO WM są skorelowane z POIG poprzez zbieżność założonych celów m.in. poprzez wsparcie administracji samorządowej w zakresie dostępu do usług on-line oraz programy realizują tą samą grupę tematów priorytetowych, czyli: 13 - Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e-edukacja, e-integracja, itp.) oraz 14 - Usługi i aplikacje dla MSP (e-handel, kształcenie i szkolenie, tworzenie sieci, itp.). Projekty z zakresu e-usług (w tym e-administracji) wpisują się głównie w Priorytet I Strategii e- Rozwoju Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013, zaś specyfika regionu wymaga zastosowania modelu mieszanego działań dynamicznych (podejmowanych w domenie interwencji strategicznej biznes) z działaniami konkurencyjnymi (działania na polu administracji). Skuteczna realizacja rozwoju e-administracji na terenie województwa mazowieckiego sprzężona jest z realizacją pozostałych celów Strategii. Dobrym przykładem projektu realizującego cel rozbudowy e-administracji w województwie mazowieckim może być projekt Rozwój infrastruktury teleinformatycznej i e-usług w Policji 146

mazowieckiej o wartości dofinansowania z UE wynoszącej 349 tys. euro. W ramach projektu stworzono m. in. szerokopasmowy dostępu z Wojewódzkich Węzłów Dostępowych do sieci Internet dla jednostek policji garnizonu mazowieckiego, wdrożono centralny system nadzoru MATRA oraz stworzono system infokiosków, czym zapewniono obywatelom powszechny dostęp do informacji o bezpieczeństwie i porządku publicznym. Zdjęcie 1. Zdjęcia z projektu Rozwój infrastruktury teleinformatycznej i e-usług w Policji mazowieckiej Do dalszych wyzwań realizowanych dzięki środkom w ramach Działań realizowanych w nowej perspektywie 2014-2020 należą: 1. zintensyfikowanie rozwoju grupy innowacyjnych ICT do postaci rynkowych produktów, umożliwiających ich zastosowanie w projektach pilotażowych i pełnych wdrożeniach regionalnych infrastruktur informatycznych; 2. poprzez zastosowanie nowoczesnych ICT dokonywanie innowacyjnych zmian w inwestycjach w rozwój regionu i reform jego newralgicznych dziedzin, np. edukacji, administracji transportu, wsparcie MSP; 3. dalsze wspomaganie prac na rzecz sprawniejszego działania instytucji publicznych oraz podmiotów wspieranych ze środków publicznych a także nowych sposobów organizacji w regionie (sieci, klastery innowacyjności, partnerstwa). 147

Wskaźniki rezultatu Wskaźniki produktu Analiza stopnia realizacji wskaźników Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. W celu zmierzenia efektów realizacji projektów w ramach Priorytetu II określono 4 wskaźniki produktu oraz 7 wskaźników rezultatu. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie osi priorytetowej wraz z ich postępem w okresie sprawozdawczym został określony na poniższym wykresie. Wykres 43. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Priorytet II Stan realizacji wskaźników Priorytetu II Procent realizacji wartości docelowej 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Liczba projektów z zakresu społeczeostwa informacyjnego 86,9% 13,1% - w tym projekty z zakresu e-usług 100,0% Liczba uruchomionych PIAP 100,0% Długośd wybudowanej sieci Internetu szerokopasmowego 88,7% 11,3% Liczba osób korzystających z PIAP 20,1% 15,4% 64,5% Liczba użytkowników systemów informatycznych do obsługi elektronicznych usług publicznych Liczba osób, które uzyskały mozliwośd dostępu do Internetu Liczba podmiotów, które uzyskały możliwośd dostępu do Internetu w tym: 100,0% 100,0% 100,0% - Liczba MŚP, które uzyskały możliwośd dostępu do Internetu 69,5% 30,5% - Liczba szkół, które uzyskały możliwośd dostępu do Internetu - Liczba jednostek publicznych, które uzyskały możliwośd dostępu do 100,0% 100,0% Zakontraktowane do kooca 2012 Zakontraktowane w 2013 Pozostało Z punktu widzenia realizacji wartości docelowych wskaźników założonych w osi priorytetowej zagrożony jest jeden wskaźnik rezultatu Liczba osób korzystających z PIAP. W ramach prac nad Programem założono bowiem znacznie większą popularność tego typu punktów niż to ma miejsce w rzeczywistości. Wynika to z faktu podłączenia do Internetu coraz większej liczby gospodarstw domowych i braku potrzeby korzystania z tego typu punktów, jak też z uwarunkowań prawnych uniemożliwiających zaoferowanie w tych punktach pełnego dostępu do całych zasobów Internetu. W celu rozwiązania problemu niskiej realizacji wskaźnika IZ RPO WM dokonuje przeglądu umów, w których wybrano wskaźnik produktu Liczba utworzonych PIAP, a nie wybrano wskaźnika rezultatu 148

Liczba osób korzystających z PIAP. W przypadku wykrycia tego typu projektów beneficjenci zostaną poproszenie o dodanie przedmiotowego wskaźnika i jego monitorowanie. Pomimo realizacji celów założonych w Priorytecie, wyrażonych wskaźnikami, w dalszym ciągu istnieje problem realizacji e-usług w obszarze administracji. Przyjmując założenie realizacji średnio 20 usług w urzędach gminnych, zgodnie z badaniem Stopień informatyzacji urzędów w Polsce przeprowadzonym na zlecenie MSWiA w 2008 r., we wszystkich urzędach w województwie mazowieckim realizuje się 6280 usług. Zgodnie z ww. badaniem, jedynie 9% usług świadczonych przez organy administracji publicznej jest dostępnych na poziomie 3 (umożliwiającym pobieranie, wypełnianie i odsyłanie formularza drogą elektroniczną). Równocześnie, w ramach RPO WM 2007-2013 dofinansowano projekty, w których założono realizacje 552 e-usług dostępnych na poziomie trzecim. Oznacza to, że potrzeby w tym zakresie można oszacować jeszcze na 5216 usług, aby wszystkie usługi były dostępne on-line. Opis wkładu osi priorytetowej w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn, cross-financing, planowana zmiana środków alokacji oraz zalecenia i rekomendacje KE i IZ RPO WM w kontekście dalszej realizacji Programu znajdują się odpowiednio w pkt. 2.2.1; 2.6.3; 2.1.6. Działanie 2.1 Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu Postęp finansowy W okresie sprawozdawczym w ramach działania nie przeprowadzono żadnego konkursu. Ze względu na wysoki stopień kontraktacji oraz posiadanie listy rezerwowych projektów nie przewiduje się również ogłaszania nowych naborów. Od początku wdrażania Programu 2 konkursy na łączną kwotę alokacji 32 089 103 euro. W wyniku przeprowadzonych naborów zawarto 54 umowy (wzrost z 36 umów na koniec 2012 roku) na kwotę z EFRR 34,3 mln euro. Tabela 46. Projekty w ramach Działania 2.1 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 2.1 - Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu Ilość 0 197 0 159 13 58 19 56 Wartość Euro 0,00 174 397 491,34 0,00 185 752 292,09 8 456 601,28 122 868 873,59 15 138 233,09 118 534 314,44 W ramach Działania 2.1 realizowane są 2 projekty kluczowe o wartości dofinansowania z EFRR 84,2 mln euro. Największym projektem jest projekt Internet dla Mazowsza, którego kwota dofinansowania z UE opiewa na sumę 81,3 mln euro (szczegółowe informacje opisane w pkt. 5 Duże Projekty). Drugi projekt Modernizacja i rozbudowa sieci teleinformatycznej Urzędu m. st. Warszawy jest realizowany zgodnie z harmonogramem. Na liście rezerwowej IWIPK znajdują się 3 projekty o łącznej wartości dofinansowania z RPO WM równej 21,5 mln euro. 149

Tabela 47. Projekty kluczowe w ramach Działania 2.1 Nazwa projektu Internet dla Mazowsza Nazwa beneficjenta Samorząd Województwa Mazowieckiego Modernizacja i rozbudowa sieci Miasto teleinformatycznej Urzędu m. st. Stołeczne Warszawy Warszawa Aktualna wartość całkowita projektu 117 624 195,24 Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 81 288 308,27 2) 23.11.2010 2) 31.12.2010 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 28.09.2011 29.05.2012 01.10.2013. 4 837 398,60 2 944 804,33 2) 05.05.2011 2) 04.11.2011 2) 13.08.2013 Łącznie, od uruchomienia Programu podpisano 56 umów (wzrost z 37 na koniec 2012 r.) na kwotę (EFRR) 118,5 mln euro, co stanowi 83,8% alokacji (67,7% w poprzednim okresie sprawozdawczym). W okresie sprawozdawczym podpisano 19 umów na kwotę (EFRR) 15,1 mln euro. Do końca okresu sprawozdawczego beneficjenci wykazali we wnioskach o płatność wydatki kwalifikowane w wysokości 15 247 442 euro, (w poprzednim okresie sprawozdawczym 6 211 182,67 euro), co stanowi 10,78% alokacji. Zakończono również realizację 9 projektów konkursowych, gdzie wartość wydatków kwalifikowanych wyniosła 4,795 mln euro, co stanowi 3,39% alokacji. Postęp rzeczowy Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu II szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej oraz przyczyn różnej ich wartości został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu II. Działanie 2.2 Rozwój e-usług Postęp finansowy W ramach działania nie przeprowadzano nowych naborów wniosków. Procent kontraktacji środków wynosi już bowiem 94,97%. W ramach konkursów ogłaszanych w 2008 i 2012 roku podpisano już bowiem 58 umów na kwotę dofinansowania z UE wynoszącą 30,5 mln euro. Tabela 48. Projekty w ramach Działania 2.2 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu Działani e 2.2 - Rozwój e-usług Ilość 0 194 1 171 16 68 14 63 Wartoś ć Euro 0,00 115 311 697,07 2 328 978,11 106 437 883,37 16 996 067,40 55 440 821,15 14 511 135,57 50 538 244,48 150

W ramach działania realizowane jest 5 projektów kluczowych o wartości dofinansowania z EFRR wynoszącej 20,7 mln euro. Wszystkie projekty mają złożone wnioski o dofinansowanie i podpisane umowy. Wszystkie projekty są zaawansowane w realizacji i brak w nich znaczących problemów mogących mieć wpływ na rzeczowe jak i finansowe zakończenie. Tabela 49.Projekty kluczowe w ramach Działania 2.2 Nazwa projektu Rozwój e-usług i ich dostępu dla obywateli w ramach Mazowieckiej Sieci Społeczeństwa Informacyjnego M@zowszanie Rozwój elektronicznej administracji w samorządach województwa mazowieckiego wspomagającej niwelowanie dwudzielności potencjału województwa Rozwój infrastruktury teleinformatycznej i e usług w policji mazowieckiej E-usługi w ochronie zdrowia Nazwa beneficjenta Samorząd Województwa Mazowieckiego Samorząd Województwa Mazowieckiego Komenda Wojewódzka Policji z siedzibą w Radomiu Szpital Kliniczny im. ks. Anny Mazowieckiej Elektroniczna Platforma Mazowiecki Wymiany i Obiegu Dokumentów Urząd Administracji Rządowej Wojewódzki w Województwa Mazowieckiego Warszawie (EPWiOD) Aktualna wartość całkowita projektu 5 419 474,97 14 305 469,46 Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 4 272 163,38 2) 28.12.2010 2) 31.12.2010 2) 18.12.2012 12 159 649,04 2) 02.09.2008 2) 10.09.2009 410 805,40 349 184,59 2) 30.09.2008 2) 28.07.2009 1 186 974,15 2 739 974,25 910 770,48 2) 19.07.2011 2) 30.12.2011 2) 10.08.2010 Aneks 18.10.2011 Aneks 29.05.2012 14.05.2013 2) 18.12.2009 31.12.2009 2) 07.12.2012 05.04.2013 2 328 978,11 2) 03.09.2012 2) 31.12.2012 2) 30.09.2013 Łącznie, w ramach projektów konkursowych i kluczowych, podpisano 63 umowy o wartości dofinansowania UE wynoszącej 50,5 mln euro. Stanowi to 94,97% alokacji. W okresie sprawozdawczym podpisano 14 umów na kwotę dofinansowania z UE w wysokości 14,5 mln euro. Ponadto 5 projektów zostało zatwierdzonych do dofinansowania, a ich beneficjenci oczekują na podpisanie umów w najbliższym czasie. Do końca okresu sprawozdawczego beneficjenci wykazali we wnioskach o płatność wydatki kwalifikowane w wysokości 19,2 mln euro, co stanowi 36,1% alokacji. Zakończono również realizację 33 projektów, gdzie wartość wydatków kwalifikowanych wyniosła 11 mln euro, co stanowi 20,6% alokacji. Postęp rzeczowy Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu II, szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej oraz przyczyn różnej ich wartości został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu II. 151

Działanie 2.3 Technologie komunikacyjne i informacyjne dla MSP Postęp finansowy W okresie sprawozdawczym w ramach działania nie przeprowadzono żadnego konkursu. W ramach konkursów ogłoszonych w roku 2009 i 2011 podpisano bowiem 145 umów na kwotę dofinansowania z UE wynoszącą 8,48 mln euro. Procent kontraktacji środków wynosi 81,51% W okresie sprawozdawczym podpisano 9 umów na kwotę dofinansowania UE w wysokości 398,7 tys. euro. Kolejne 9 projektów jest zatwierdzonych do dofinansowania. Po podpisaniu umów na ich realizację procent kontraktacji alokacji wzrośnie do 100%. W związku z powyższym IZ RPO WM nie planuje już nowych naborów w ramach działania a wolna alokacja zostanie wykorzystana realizację zatwierdzonych projektów. Tabela 50. Projekty w ramach Działania 2.3 Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji rok 2013 Od początku realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 2.3 - Technologie informacyjne i komunikacyjne dla MSP Ilość 0 365 0 272 0 154 9 145 Wartość Euro 0,00 21 356 678,77 0,00 18 587 633,23 0,00 10 907 001,28 398 677,54 8 484 156,31 Z uwagi na fakt, że działanie dedykowane jest wyłącznie przedsiębiorcom, nie zaplanowano w nim realizacji żadnych projektów kluczowych. Do końca okresu sprawozdawczego beneficjenci wykazali we wnioskach o płatność wydatki kwalifikowane w wysokości 6,2 mln euro, co stanowi 60,2% alokacji. Zakończono również realizację 95 projektów konkursowych, gdzie wartość wydatków kwalifikowanych wyniosła 4,7 mln euro, co stanowi 45,3% alokacji. Postęp rzeczowy W celu zmierzenia efektów realizacji Działania 2.3 określono 1 wskaźnik produktu oraz 2 wskaźniki rezultatu. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie osi priorytetowej, wraz z ich postępem w okresie sprawozdawczym został określony na poniższym wykresie. 152

rezultat produkt Wykres 44. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Działanie 2.3 Liczba przedsiębiorstw objętych wsparciem 145,0% Liczba wdrożonych w przedsiębiorstwach systemów wspomagających zarządzanie relacjami z klientam klasy CRM Liczba wdrożonych w przedsiębiorstwach systemów wspomagających zarządzanie relacjami z klientam klasy ERP 382,5% 302,0% 0,00% 81,51% Poziom kontraktacji środków Jak przedstawiono na powyższym wykresie wszystkie wartości wskaźników założonych w działaniu znacznie przekraczają założone wartości docelowe. W związku z powyższym brak jest ryzyka realizacji celów działania. 3.2.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Informacja nt. istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środami zaradczymi znajduje się w pkt. 2.3. 3.3 Priorytet III Regionalny system transportowy 3.3.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów Celem Priorytetu III jest poprawa spójności komunikacyjnej i przestrzennej województwa mazowieckiego oraz wspomaganie dyfuzji procesów rozwojowych z głównego ośrodka regionu Warszawy oraz z ośrodków subregionalnych na pozostałe obszary województwa. W ramach Priorytetu wspierane są inwestycje w zakresie infrastruktury transportowej o charakterze regionalnym i lokalnym. Na dofinansowanie III Priorytetu RPO WM 2007-2013 przyznano alokację w wysokości 548 414 472,00 euro (EFRR), co stanowi 29,35% alokacji z EFRR na Program. Priorytet III RPO WM realizowany jest poprzez trzy działania: Działanie 3.1 Infrastruktura drogowa - EFRR 445 826 207 euro, Działanie 3.2 Regionalny transport publiczny - EFRR 66 164 748 euro, Działanie 3.3 Lotniska i infrastruktura lotnicza - EFRR 36 423 517 euro. Postęp finansowy W 2013 r. pozytywną ocenę formalną uzyskały 2 wnioski na kwotę dofinansowania 54,9 mln euro. Nastąpił również wzrost stopnia wykorzystania środków w postaci kontraktacji. Do końca 2013 r. podpisano 221 umów (5 w okresie sprawozdawczym) na łączną kwotę dofinansowania EFRR 538,56 mln euro, co stanowi 99,48% alokacji przewidzianej na realizację tego Priorytetu (wobec 90,59% na koniec 2012 r.). 153

Do końca grudnia 2013 r. wartość dofinansowania UE wykazana przez beneficjentów w zatwierdzonych wnioskach o płatność osiągnęła 435,07 mln euro, w tym ponad 42,11 mln euro stanowiły wydatki wykazane w 2013 r. W stosunku do dostępnej alokacji w ramach Priorytetu III wartość wydatkowania wyniosła na koniec 2013 r. 80,36%, wobec 73,17% na koniec 2012 r. Od początku uruchomienia Programu wartość wydatków odpowiadająca środkom UE w zatwierdzonych przez IC deklaracjach i skierowanych do Komisji Europejskiej wyniosła 432,28 mln euro (78,82% alokacji) i wzrosła w stosunku do stanu na koniec 2012 r. o 74,06 mln euro. Zakończonych zostało 179 projektów na wartości dofinansowania z UE 213,6 mln euro, co stanowi 39,45% alokacji na ten Priorytet. Wykres 45. Stan realizacji Priorytetu III na dzień 31.12.2013 r. (liczba) 700 622 596 600 500 400 300 200 100 221 221 2 2 2 5 179 0 złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie Projekty zakooczone okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. 154

Wykres 46. Stan realizacji Priorytetu III na dzień 31.12.2013r. (wartość w mln euro) * wartość dofinansowania ogółem w mln euro na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. Postęp finansowy Priorytetu III w podziale na Działania przedstawiają poniższe wykresy. Wykres 47. Postęp finansowy Priorytetu III w podziale na Działania (środki UE w mln euro) 450 437,6 400 359,1 350 300 250 200 150 100 50 65,4 59,2 35,5 16,8 0 Działanie 3.1 Działanie 3.2 Działanie 3.3 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd 155

Wykres 48. Postęp finansowy Priorytetu III w podziale na działania (jako procent alokacji) 99,60% 99,71% 97,56% 90,17% 100% 81,73% 80% 60% 46,17% 40% 20% 0% Działanie 3.1 Działanie 3.2 Działanie 3.3 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd W ramach przedmiotowej osi realizowane są projekty w trybie konkursowym oraz indywidualnym. Konkursy Od uruchomienia Programu w ramach ogłoszonych naborów udostępniono 217,63 mln euro (z EFRR), co stanowi 40,20 % alokacji przeznaczonej na Priorytet III. Konkursy z podziałem na działania zostały przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 51. Przeprowadzone konkursy w ramach Priorytetu III Priorytet/Działanie Ogłoszone konkursy termin naboru alokacja na konkurs Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Liczba wartość dofinansowani a Liczba Umowy o dofinansowanie wartość dofinansowani a EFRR % zaangażowan ia alokacji na lata 2007-2013 x 217 637 731 573 505 237 460 200 178 572 957 40,64% 3.1. Infrastruktura drogowa 3.2. Regionalny transport publiczny 3.3. Lotniska i infrastruktura lotnicza 30.06-13.10.2008 (drogi gminne) 30.06-13.10.2008 (drogi powiatowe) 114 897 827 438 309 179 074 123 92 467 833 21,05% 102 739 904 135 196 058 385 77 86 105 124 19,60% x x x x x x x x x x x x x x PRIORYTET III x 217 637 731 573 505 237 460 200 178 572 957 32,98% 156

W ramach Działania 3.1 przeprowadzono dwa konkursy w 2008 roku z alokacją w wysokości 217,63 mln euro, co stanowi 49,54% alokacji przeznaczonej na realizację Działania. Pozostała alokacja została zarezerwowana na projekty kluczowe. W ramach dwóch konkursu złożono 573 wnioski o dofinansowanie poprawnych pod względem formalnym, przy czym do realizacji zatwierdzono 201 wniosków na wartość dofinansowania UE 222,96 mln euro. Podpisano 200 umów na wartość odpowiadającą dofinansowaniu UE 178,57 mln euro. Projekty kluczowe W Indykatywnym Wykazie Projektów Kluczowych dla Priorytetu III znajduje się 21 projektów. W okresie sprawozdawczym zawarto 2 umowy o dofinansowanie na kwotę 197,67 mln euro (dofinansowanie UE). Do dnia 31 grudnia 2013 roku podpisano wszystkie umowy o dofinansowanie na łączną kwotę dofinansowania z EFRR wynoszącą 359,98 mln euro, co stanowi 66,49% alokacji przeznaczonej na Priorytet. Szczegółowa informacja na temat realizowanych projektów kluczowych znajduje się w punktach dotyczących poszczególnych Działań. Tabela 52. Realizacja projektów kluczowych w ramach Priorytetu III Projekty kluczowe w IWIPK Umowy o dofinansowanie Priorytet/Działanie Liczba wartość dofinansowania EFRR Liczba wartość dofinansowania EFRR % zaangażowani a alokacji na lata 2007-2013 3.1. Infrastruktura drogowa 16 259 020 422,27 16 259 020 422,27 58,96% 3.2. Regionalny transport publiczny 3.3. Lotniska i infrastruktura lotnicza 4 65 427 626,68 4 65 427 626,68 99,71% 1 35 535 743,86 1 35 535 743,86 97,56% Priorytet III 21 359 983 792,81 21 359 983 792,81 66,49% Szczegółowe informacje odnośnie strategicznego znaczenia projektów indywidualnych znajdują się w punkcie 2.1.6.2. niniejszego sprawozdania. 157

Rozkład projektów Mapa 5. Dofinansowanie EFRR w ramach Priorytetu III Tabela 53. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na obszary problemowe Priorytet III Obszar problemowy Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) radomski 34 88,8 50,1 ostrołęcki 27 25,6 19,3 nadbużański 23 58,2 47,5 mławsko-żuromiński 20 39,5 25,1 158

płocki 17 34,4 22,6 Razem 121 246,5 164,7 *Suma z liczby umów wykazana w kolumnie "Razem" nie musi być równa sumie umów z poszczególnych obszarów problemowych, gdyż jedna umowa może być realizowana w kilku obszarach problemowych. W takim przypadku jest ona liczona dla każdego obszaru problemowego oddzielnie, a w wierszu "Razem" jednokrotnie. Wiersz "Razem" ma bowiem pokazywać liczbę umów realizowanych we wszystkich obszarach problemowych. Dynamika rozwoju infrastruktury drogowej w ramach RPO WM dla Priorytetu III w województwie mazowieckim w znacznym stopniu jest na obszarach wiejskich. 149 projektów przeznaczonych do dofinansowania na wartość UE 839,81 mln euro realizowanych jest na obszarach wiejskich. Na obszarach miejskich realizowanych jest 72 projekty na wartość dofinansowania 1 419,00 mld euro, tj. 33%. Wykres 49. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na miasto i wieś Priorytet III 33% 67% miasto wieś Tabela 54. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na subregiony Priorytet III Subregion Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) Ciechanowsko-Płocki 55 117,3 75,8 M.st. Warszawa 11 253,8 133,7 Ostrołęcko-Siedlecki 74 124,2 97,8 Radomski 40 91,7 52,4 Warszawski-Wschodni 23 196,4 97,1 Warszawski-Zachodni 24 148,6 81,8 RAZEM 227 932,0 538,6 Najwięcej projektów (pod względem ilościowym) jest realizowanych na obszarze wiejskim. Analizując jednak dane pod względem wartościowym, największe środki otrzymało M. St. Warszawa 133,7 mln euro (EFRR), co stanowi 24,8% wszystkich środków zakontraktowanych w ramach Priorytetu III. 159

Zgodnie z zapisami Programu środki finansowe przypisane na Priorytet III zaadresowane są do jednostek samorządu terytorialnego, do powiatów i gmin,a także przedsiębiorców. Największą grupą beneficjentów występującą w ramach Priorytetu III są jednostki samorządu terytorialnego, które realizują 217 projektów na kwotę 447,92 mln euro (EFRR), co stanowiło 83,2% całkowitego dofinansowania przyznanego w ramach Priorytetu. Pozostałymi beneficjentami są przedsiębiorcy realizując 4 projekty na kwotę 90,61 mln euro (EFRR) co stanowiło 17% całkowitego dofinansowania przyznanego w ramach Priorytetu. Wykres 50. Rozkład projektów w podziale na rodzaj beneficjenta w ramach Priorytetu III (% dofinansowania EFRR) 17% Rodzaj beneficjenta 83% jst przedsiębiorcy Rozkład projektów realizowanych w ramach Priorytetu III według działów gospodarki został przedstawiony na poniższym wykresie. Wykres 51 Rozkład projektów według działów gospodarki w ramach Priorytetu III (środki UE w mln euro) 17 Administrac ja publiczna 437,6 11 Transport 101,0 Dział gospodarki Szczegółowe informacje dotyczące rozkładu projektów znajdują się w załącznikach XII-XVI. Informacja na temat projektów realizowanych w podziale na obszary wsparcia w ramach innych programów operacyjnych znajduje się w załączniku XI. Projekty realizowane w ramach innych PO. Analiza stopnia realizacji wskaźników Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. W celu zmierzenia efektów realizacji projektów w ramach Priorytetu III określono 7 wskaźniki produktu oraz 4 wskaźników rezultatu. 160

Wskaźniki rezultatu Wskaźniki produktu Wykres 52. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Priorytet III Procent realizacji wartości docelowej 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% Liczba projektów z zakresu transportu, w tym: 100,00% - infrastruktury drogowej 100,00% - transportu publicznego 100,00% - infrastruktury lotniczej Długośd nowych dróg 87,11% 0,87% 12,0% Długośd zrekonstruowanych dróg 100,00% Liczba zakupionych/zmodernizowanych jednostek taboru kolejowego 100,00% Pojemnośd zakupionego/zmodernizowanego taboru kolejowego 42,56% 57,4% Liczba nowopowstałych miejsc postojowych typu Park&Ride 100,00% Liczba wybudowanych lotnisk 100,00% Oszczędnośd czasu w przewozach pasażerskich i towarowych 66,12% 33,9% Przyrost liczby ludności korzystającej z regionalnego transportu publicznego wspartego w ramach Programu 100,00% Liczba osób korzystających z obiektów park&ride 91,85% 8,2% Liczba pasażerów (porty lotnicze) 100,00% Zakontraktowane do kooca 2012 Zakontraktowane w 2013 Pozostało 161

Do końca 2013 r. podpisano 221 umów, z czego 179 projektów zostało zakończonych. Na podstawie podpisanych umów można stwierdzić, że w ramach III osi priorytetowej 100% poziomu wartości docelowych założonych w Programie osiągnęło 5 wskaźników produktu zakresu transportu, natomiast stan realizacji wskaźnika Pojemność zakupionego/zmodernizowanego taboru kolejowego wynosi 42,56 %, a wskaźnika Oszczędność czasu w przewozach pasażerskich i towarowych 66,12%. Niski wynik osiągnięcia pierwszego wskaźnika, spowodowany jest brakiem wyboru tego wskaźnika przez beneficjentów. IZ podjęła kroki w celu aneksowania umów. Jest to jednak utrudnione w związku z trwającym postępowaniem odwoławczym jednego z beneficjentów i brakiem możliwości podpisania aneksu przed jego rozstrzygnięciem. Niski poziom drugiego wskaźnika spowodowany jest przeszacowaniem jego wartości docelowej. Jest to wskaźnik typowo ewaluacyjny, liczony dla każdego projektu indywidualnie i zależny od lokalizacji projektów, parametrów technicznych drogi, natężenia ruchu, itp. Na etapie konstrukcji Programu IZ RPO WM nie miała wiedzy, jakie projekty drogowe zostaną zgłoszone w ramach konkursów i które zostaną dofinansowane. System transportowy jest jednym z najlepiej rozwijających się obszarów w Polsce. W latach 2007 2012 zauważalny jest znaczny postęp w budowie i rozbudowie dróg publicznych. W województwie mazowieckim w końcu 2012 r. zwiększyła się sieć dróg publicznych o nawierzchni twardej o 17 pp. w stosunku do 2006 r. Jest to najlepszy wynik w skali całego kraju. Powodem dynamicznego wzrostu w budowie i modernizacji istniejących dróg publicznych spowodowany jest końcową fazą realizacji projektów z okresu finansowania 2004 2006 oraz realizacja projektów w obecnej perspektywie. Wykres 53. Struktura dróg publicznych o twardej nawierzchni Źródło: GUS Według danych GUS do końca 2012 r. w województwie mazowieckim istniało 29 600 km dróg lokalnych o twardej nawierzchni. Szacuje się, że w ramach RPO WM wybudowanych zostanie 81,82 km dróg zarówno lokalnych jak i regionalnych, co w znacznym stopniu przyczyni się do rozwoju infrastruktury drogowej województwa mazowieckiego. Szczególną rolę w przedmiotowej dziedzinie odgrywają drogi lokalne, które poprawiają spójność komunikacyjną oraz przyczyniają się do zwiększenia mobilności pracowników dojeżdżających do miejsca pracy, przez co mają pozytywny wpływ na rynek pracy. Dodatkowo inwestycje realizowane w ramach Programu przyczynią się do zaoszczędzenia czasu w przewozach pasażerskich i towarowych o 94 244 740,23 euro/rok. Do końca 2013 r. wybudowano na terenie województwa ok. 43,92 km dróg lokalnych w ramach RPO WM, co 162

podnosi poziom bezpieczeństwa zarówno osób zmotoryzowanych jak i pieszych. Niewątpliwie wybudowane drogi oraz rozbudowa inteligentnych systemów transportowych w ramach RPO WM mają wpływ na systematyczne zmniejszanie się liczby wypadków drogowych w województwie mazowieckim. Według danych GUS w latach 2006-2011 na terenie województwa mazowieckiego odnotowano spadek zarówno w liczbie wypadków drogowych o 32,1%, jak w liczbie ofiar śmiertelnych o 30,9%. Ponadto dzięki środkom finansowym z EFRR na terenie województwa do końca 2013 roku zmodernizowano 683,23 km dróg lokalnych, które również przynoszą korzyść w zakresie rozwoju społeczno gospodarczego oraz obniżania liczby wypadków na terenie województwa mazowieckiego. Dobrym przykładem projektu drogowego jest projekt kluczowy pt. Budowa skrzyżowania drogi krajowej nr 2 z Trasą Siekierkowską. Głównymi zidentyfikowanymi problemami układu komunikacyjnego całej aglomeracji warszawskiej jest brak układu tras obwodowych w stosunku do miasta i jego dzielnic śródmiejskich, co powoduje, że ruch tranzytowy i międzydzielnicowy musi odbywać się przez centrum miasta. Trasa Siekierkowska stanowi obecnie jedno z ważniejszych połączeń komunikacyjnych stolicy, zapewniający spójność komunikacyjną lewo- i prawobrzeżnej części Warszawy na jej południu i przeniesienie ruchu poza centrum miasta. Celem głównym realizacji projektu jest odciążenie centrum miasta od międzydzielnicowego ruchu tranzytowego względem centrum Warszawy, a także zapewnienie płynności tranzytowi aglomeracyjnemu od strony wschodniej, w celu zwiększenia dostępności do wschodnich obszarów aglomeracyjnych stolicy, zmniejszenia negatywnych oddziaływań transportu na otoczenie, w tym na warunki życia mieszkańców oraz na środowisko naturalne poprzez ułatwienie przejazdu na Trasie. Zdjęcie 2. Zdjęcie z projektu Budowa skrzyżowania drogi krajowej nr 2 z Trasą Siekierkowską. Przewiduje się, iż do końca 2015 r. w ramach RPO WM, zostanie przebudowanych ogółem 864,18 km dróg lokalnych oraz 115,68 km dróg regionalnych. Dynamika rozwoju infrastruktury drogowej w ramach RPO WM jest tym bardziej istotna dla województwa mazowieckiego, gdyż 163

km znaczny wzrost liczby pojazdów uczestniczących w ruchu drogowym (wzrost o ponad 760 tys. samochodów osobowych w latach 2006 2012) wymusza korzystania z jak najlepszych rozwiązań technicznych w celu zachowania bezpieczeństwa, które są zastosowane w realizowanych projektach w ramach Działania 3.1 (np. elementy uspokojenia ruchu, zatoki autobusowe, chodniki, oświetlenie). Wykres 54. Szacowana realizacja długości nowych i zrekonstruowanych dróg w latach 2013 2015 1200 1000 800 600 400 200 0 943,91 957,41 979,86 58,51 81,82 81,82 2013 2014 2015 Długośd nowych dróg (szacowana realizacja) Długośd zmodernozowanych dróg (szacowana realizacja) Opis wkładu osi priorytetowej w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn, cross-financing, planowana zmiana środków alokacji oraz zalecenia i rekomendacje KE i IZ RPO WM w kontekście dalszej realizacji Programu znajdują się odpowiednio w pkt. 2.2.1; 2.6.3; 2.1.6. Działanie 3.1 Infrastruktura drogowa Postęp finansowy Od początku realizacji programu pozytywnie zweryfikowano pod względem formalnym 589 projektów na łączną kwotę dofinansowania 796,5 mln euro, w tym w okresie sprawozdawczym 2 na kwotę 54,9 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 216 wniosków o wartości dofinansowania 515,2 mln euro. W 2013 roku podpisano 5 umów na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 48,2 mln euro, zwiększając wartość wszystkich podpisanych umów do kwoty 437,6 mln euro w części EFRR. Stanowi to 99,6% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 3.1. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 359,1 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 81,73 % alokacji. 164

Tabela 55. Projekty w ramach Działania 3.1 Wyszczególnienie Działanie 3.1 Infrastrukt ura drogowa Ilość Wartoś ć Euro Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 47 128 775,59 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji rok 2013 Od początku realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu 2 617 2 589 2 216 5 216 812 662 273,17 54 891 162,16 796 467 181,51 54 891 162,16 515 193 804,05 48 213 283,82 437 593 379,54 W ramach Działania 3.1 realizowanych jest 16 projektów kluczowych o wartości z EFRR 259 mln euro. Do końca okresu sprawozdawczego dla wszystkich projektów kluczowych podpisano umowy o dofinansowanie. Wartość ich stanowi 58,96% alokacji przeznaczonej na Działanie 3.1. Realizacja wszystkich projektów przebiega bez znaczących problemów. Pięć projektów zostało zakończonych i rozliczonych finansowo i rzeczowo. Tabela 56. Projekty kluczowe w ramach Działania 3.1 Nazwa projektu Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 617 relacji Przasnysz Ciechanów, na całej długości, tj. od km 0+000 do km 23+885 Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 637 relacji Warszawa - Węgrów, na odc. Od km 44+000 do km 79+362 Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 724 relacji Warszawa - Góra Kalwaria wraz z przebudową mostu przez rzekę Jeziorkę w m. Konstancin Jeziorna Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 732 relacji Stary Gózd - Przytyk, na całej długości, tj. od km 0+000 do km 16+580 Nazwa beneficjenta Samorząd Województwa Mazowieckiego Samorząd Województwa Mazowieckiego Samorząd Województwa Mazowieckiego Samorząd Województwa Mazowieckiego Aktualna wartość całkowita projektu Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista Data złożenia wniosku o dofinansowan ie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 14 129 158,19 11 612 236,56 2) 07.04.2009 2) 25.09.2009 30 309 281,98 25 762 889,69 2) 19.10.2010 29.11.2010 2) 15.12.2010 13 998 983,31 11 098 069,28 2) 06.07.2010 2) 20.08.2010 13 197 886,05 10 369 726,80 2) 07.04.2009 2) 25.09.2009 Data podpisani a umowy o dofinanso wanie: 1) planowan a lub 2) rzeczywist a 2) 16.09.2010 15.05.2012 2) 08.11.2011 30.10.2012 2) 28.06.2011 27.08.2013 2) 15.06.2010 21.09.2010 18.12.2012 165

Budowa drogi wojewódzkiej nr 627 na odc. od km 57+722 do km 60+778 wraz z budową mostu przez rzekę Bug oraz rozbiórką starego mostu Budowa skrzyżowania drogi krajowej nr 2 z Trasą Siekierkowską. Budowa wewnętrznej obwodnicy miasta Siedlce Budowa obwodnicy południowej w Radomiu Poprawa regionalnego systemu transportowego przez budowę w Ciechanowie pętli łączącej drogi krajowe nr 50 i 60, drogi wojewódzkie nr 617 i 615 oraz siedem dróg powiatowych Przebudowa ul. Modlińskiej na odc. od Mostu Grota Roweckiego do mostu nad Kanałem Żerańskim Budowa ul. Nowolazurowej na odcinku od Al. Jerozolimskich do Trasy AK - Zadanie A od Al. Jerozolimskich do ul. ks. Juliana Chrościckiego Samorząd Województwa Mazowieckiego Miasto Stołeczne Warszawa 19 545 610,40 15 688 383,27 2) 03.02.2009 2) 31.03.2009 37 881 789,15 26 314 978,10 2) 30.09.2008 2) 30.06.2009 Miasto Siedlce 12 041 733,60 10 229 181,40 Miasto Radom 46 565 106,82 16 981 784,37 Gmina Miejska Ciechanów Miasto Stołeczne Warszawa Miasto Stołeczne Warszawa 46 687 191,98 24 319 298,08 28 038 445,56 19 081 756,09 52 825 637,82 27 046 525,74 2) 20.10.2008 28.05.2010 2) 30.09.2008 16.06.2010 2) 30.09.2008 28.04.2010 23.07.2010 2) 16.02.2010 28.04.2010 2) 16.02.2010 28.04.2010 23.07.2010 2) 28.05.2010 2) 30.06.2010 2) 30.09.2010 2) 29.06.2010 2) 30.07.2010 2) 01.12.2009 16.03.2010 22.02.2011 2) 02.09.2009 19.02.2010 24.05.2011 17.10.2011 30.12.2011 30.07.2012 24.01.2013 26.04.2013 2) 28.12.2010 12.09.2012 15.02.2013 17.10.2013 2) 20.10.2010 08.11.2011 15.03.2013 2) 12.11.2010 18.10.2012 2) 23.11.2010 26.07.2011 30.12.2011 09.10.2012 07.01.2013 14.11.2013 2) 19.11.2010 05.12.2011 15.10.2012 166

26.04.2013 Modernizacja wiaduktu nad torami PKP w ciągu ul. Powązkowskiej Rozbudowa ulicy Otolińskiej w Płocku wraz z brakującą infrastrukturą Odbudowa dróg gminnych: G5, G9, G30, G37, G38, G39, G42, G45, uszkodzonych w wyniku powodzi 2010 r. na terenie gminy Słubice Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 631 relacji Nowy Dwór Maz. Warszawa; Rozbudowa odcinka Zielonka - granica Warszawy do przekroju dwujezdniowego Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 728 relacji Grójec - Nowe Miasto n/pilicą - gr. Województwa, odcinek od km 0+500 do km 20+809 Miasto Stołeczne Warszawa 8 158 493,29 5 830 640,91 Miasto Płock 11 186 147,13 5 897 227,23 2) 16.02.2010 28.04.2010 2) 28.07.2010 30.09.2010 2) 30.04.2010 2) 30.11.2010 Gmina Słubice 1 952 111,60 1 658 949,16 2) 10.06.2011 2) 30.06.2011 Samorząd Województwa Mazowieckiego Samorząd Województwa Mazowieckiego 21 302 697,39 17 990 790,37 ND 2) 03.09.2013 34 661 638,25 29 137 985,22 ND 2) 03.09.2013 2) 27.08.2010 30.09.2010 31.01.2011 31.03.2011 2) 13.05.2001 1 23.07.2012 23.11.2012 2) 25.11.2011 09.12.2011 12.01.2012 27.04.2012 31.10.2012 2) 21.11.2013 2) 19.12.2013 Na liście rezerwowej znajdują się trzy projekty o wartości dofinansowania 50,7 mln euro. Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu III szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu III. Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. 167

Działanie 3.2 Regionalny transport publiczny Postęp finansowy W ramach Działania cala alokacja została przeznaczona na realizację tylko projektów kluczowych. Na liście IWIPK znajdują się 4 projekty o wartości dofinansowania EFRR 65,4 mln euro. Do końca okresu sprawozdawczego dla wszystkich projektów kluczowych podpisano umowy o dofinansowanie. Wartość ich stanowi 99,71% alokacji przeznaczonej na Działanie 3.2. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesione wydatki na wartość 59,2 mln euro (środki UE), co stanowi 90,17 % alokacji. Tabela 57. Projekty w ramach Działania 3.2 Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji rok 2013 Od początku realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 3.2 - Regionalny transport publiczny Ilość 0 4 0 5 0 4 0 4 Wartość Euro 0,00 66 441 237,27 0,00 86 727 927,96 0,00 76 331 681,71 0,00 65 427 626,68 Tabela 58. Projekty kluczowe w ramach Działania 3.2 Nazwa projektu Zakup 11 nowych, dwukabinowych lokomotyw elektrycznych przeznaczonych do prowadzenia składów pociągów pasażerskich zmiennokierunkowych, złożonych z wagonów typu pushpull ze świadczeniem usług serwisowych w okresie czterech lat od daty przekazania każdej lokomotywy oraz przeszkoleniem pracowników zamawiającego Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych Budowa parkingów strategicznych Parkuj i Jedź (Park & Ride) II etap Nazwa beneficjenta Koleje Mazowieckie - KM Sp.z o.o. Koleje Mazowieckie - KM Sp.z o.o. Miasto Stołeczne Warszawa Aktualna wartość całkowita projektu Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE 49 188 491,47 16 023 649,94 48 723 439,51 16 834 633,34 25 207 560,20 10 349 141,44 Data podpisania preumowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 06.07.2009 29.04.2010 2) 06.07.2009 29.04.2010 2) 30.09.2008 29.06.2010 Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 30.04.2010 2) 30.04.2010 2) 30.06.2010 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 26.07.2010 06.09.2010 30.11.2012 2) 26.07.2010 2) 22.06.2011 29.05.2013 07.10.2013 168

Zakup kolejowego taboru pasażerskiego do obsługi połączeń regionalnych na linii Warszawskiej Kolei Dojazdowej w Warszawskim Obszarze Metropolitalnym Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. 67 742 770,85 22 220 201,96 2) 04.05.2011 09.09.2011 2) 30.12.2011 2) 12.07.2012 13.02.2013 28.02.2013 02.09.2013 Dwa projekty realizowane przez: Koleje Mazowieckie - KM Sp.z o.o. oraz Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. zostały zakończone i rozliczone. W przypadku projektów: Koleje Mazowieckie - KM Sp.z o.o. Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych oraz Miasto Stołeczne Warszawa Budowa parkingów strategicznych Parkuj i Jedź (Park & Ride) II etap projekty zakończono, ale nie zostały one rozliczone finansowo z powodu wykrycia nieprawidłowości w zakresie zamówień publicznych. Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu III szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu III. Na podstawie realizowanych projektów cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak zagrożeń w realizacji Działania. Brak ryzyka nie zrealizowania wskaźników produktu i rezultatu ich wartości docelowe zostaną osiągnięte lub znacznie przekroczone. Jedynie jeden wskaźnik rezultatu Pojemność zakupionego/zmodernizowanego taboru kolejowego zostanie osiągnięty w ok. 43%. Działanie 3.3 Lotniska i infrastruktura lotnicza Postęp finansowy W ramach Działania realizowany jest 1 projekt kluczowy o wartości dofinansowania EFRR 35,5 mln euro, co stanowi 97,56% alokacji przeznaczonej na Działanie 3.3. W okresie sprawozdawczym w ramach wydatków wykazanych we wnioskach o płatność osiągnięto wartość dofinansowania EFRR 5,6 mln euro oraz od początku realizacji 16,8 mln euro (46,17% alokacji). Tabela 59. Projekty realizowane w ramach Działania 3.3 Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji rok 2013 Od początku realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 3.3 - Lotniska i infrastruktura lotnicza Ilość 0 1 0 2* 0 1 0 1 Wartość Euro 0,00 36 103 428,54 0,00 57 784 559,63 0,00 39 626 150,40 0,00 35 535 743,86 * W związu z wnioskowaną przez beneficjenta zmianą wartości dofinansowania projektu, wniosek złożony oraz oceniany dwukrotnie. W ramach Działania przewidziany do realizacji jest jeden projekt kluczowy. 169

Tabela 60. Projekty kluczowe w ramach Działania 3.3 Nazwa projektu Uruchomienie lotniska komunikacyjnego poprzez modernizację istniejącej infrastruktury oraz budowę nowej związanej z obsługą samolotów i pasażerów na terenie byłego lotniska wojskowego w Modlinie (Nowy Dwór Mazowiecki). Nazwa beneficjenta Mazowiecki Port Lotniczy Warszawa- Modlin Sp. z o. o. Aktualna wartość całkowita projektu 108 246 262,91 Aktualna wartość dofinansowa nia projektu ze środków UE 35 535 743,86 Data podpisania preumowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 30.09.2008 22.07.2010 Data złożenia wniosku o dofinansowanie : 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 06.04.2012 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 10.10.2012 19.12.2012 r. Aneks- 25.07.2013 Szczegółowe informacje nt. przedmiotowego projektu znajdują się w punkcie 5. Duże projekty. Postęp rzeczowy Realizacja projektu pozwoli osiągnąć dwa wskaźniki produktu zapisane w Działaniu 3.3 Liczba projektów z zakresu infrastruktury lotniczej oraz Liczba wybudowanych lotnisk. Dodatkowo wraz z osiągnięciem wskaźników produktu możliwe będzie osiągnięcie wskaźnika rezultatu: Liczba pasażerów - 1 850 000,00 osób, co stanowi 100% wartości docelowej. 3.3.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Ze względu na charakter informacja nt. istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środami zaradczymi znajduje się w pkt. 2.3. 3.4 Priorytet IV. Środowisko, zapobieganie zagrożeniom i energetyka 3.4.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów Celem Priorytetu IV jest poprawa środowiska naturalnego województwa mazowieckiego. W ramach Priorytetu realizowane są projekty mające pozytywny wpływ na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej, przy wykorzystaniu synergii pomiędzy ochroną zasobów naturalnych i wzrostem gospodarczym. Na dofinansowanie Priorytetu IV przyznano alokację 215 301 647 euro, co stanowi 11,52% alokacji EFRR przewidzianej na realizację Programu. Priorytet IV realizowany jest przez następujące działania: Działanie 4.1 Gospodarka wodno-ściekowa (alokacja 106 032 196 euro) Działanie 4.2 Ochrona powierzchni ziemi (alokacja 29 148 301 euro) Działanie 4.3 Ochrona powietrza, energetyka (alokacja 57 171 150 euro) Działanie 4.4 Ochrona przyrody, zagrożenia, systemy monitoringu (alokacja 22 950 000 euro). Postęp finansowy Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Priorytetu przeprowadzono 11 konkursów na łączną kwotę alokacji 172 308 433 euro, z czego 3 w okresie sprawozdawczym. Podpisano również 9 umów na realizację projektów kluczowych. Łącznie, popisano 132 umowy na kwotę dofinansowania UE 176 621 821,11 euro, z czego 21 w okresie sprawozdawczym. W efekcie procent kontraktacji środków wzrósł w ramach Priorytetu do poziomu 82,04% z 77,21% na koniec 2012 roku. Równocześnie, kolejnych 16 projektów zostało zatwierdzonych do realizacji. Po podpisaniu umów 170

z tymi beneficjentami procent kontraktacji środków powinien osiągnąć 100% alokacji przeznaczonej na realizację tej osi priorytetowej. IZ RPO WM nie widzi zatem konieczności ogłaszania kolejnych naborów, a w najbliższym czasie będzie się koncentrować na jak najszybszym podpisaniu ostatnich umów. W przypadku realokacji środków z Priorytetu VI, dodatkowa alokacja w Priorytecie IV zostanie przeznaczona na dofinansowanie projektów znajdujących się na liście rezerwowej. O tempie realizacji Priorytetu może świadczyć fakt, że do końca okresu sprawozdawczego beneficjenci zakończyli realizację 52 projektów, a więc blisko 40% wszystkich zakontraktowanych projektów. Wykres 55. Stan realizacji Priorytetu IV na dzień 31.12.2013 r. (liczba) 800 700 600 500 400 300 200 100 0 148 132 40 34 32 21 złożone wnioski o dofinansowanie 773 Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej 606 Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie Projekty zakooczone 52 okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. Wykres 56. Stan realizacji Priorytetu IV na dzień 31.12.2013 r. (środki UE w mln euro) 900 800 837,02 741,98 700 600 500 400 300 200 100 217,16 176,62 125,11 122,40 10,76 16,63 28,25 23,03 29,36 40,11 66,34 215,30 0 złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej* Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji* Podpisane umowy o dofinansowanie Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Certyfikacja Projekty zakooczone Alokacja okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM * wartość dofinansowania ogółem w mln euro na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. 171

W rozbiciu na Działania realizowane w ramach tej osi priorytetowej, najwięcej umów podpisano w Działaniu 4.3 52 umowy, następnie w Działaniu 4.1 42 umowy, Działaniu 4.2 21 umów i w Działaniu 4.4 17 umów. W ujęciu wartościowym najwięcej środków zakontraktowano w Działaniu 4.1 99,127 mln euro, Działaniu 4.3 47,394 mln euro, a najmniej w Działaniu 4.2 19,103 mln euro i Działaniu 4.4 10,998 mln euro. Uwzględniając alokację, najwyższy procent środków zakontraktowano w Działaniu 4.1 94,19%, Działaniu 4.3 81,43%, a najniższy w Działaniu 4.4 48,26% i w Działaniu 4.2 65,73%. Należy jednak zaznaczyć, że w Działaniu 4.4 podpisano pre-umowy na realizację dodatkowych 2 projektów kluczowych, o kwocie dofinansowanie UE wynoszącej 10,167 mln euro. Po podpisaniu ostatecznych umów z tymi beneficjentami procent kontraktacji środków powinien wzrosnąć do poziomu 92%. W ramach Działania 4.2, w okresie sprawozdawczym ogłoszono 3 konkursy, o łącznej alokacji wynoszącej 7,5 mln euro. Po ich rozstrzygnięciu procent kontraktacji środków powinien przekroczyć poziom 92% alokacji na to Działanie. Wykres 57. Postęp finansowy Priorytetu IV w podziale na Działania (wartości w mln euro w części EFRR) 100 99,1 90 80 78,9 70 60 50 40 47,4 31,8 30 20 10 19,1 4,9 11,0 9,5 0 Działanie 4.1 Działanie 4.2 Działanie 4.3 Działanie 4.4 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd 172

Wykres 58. Postęp finansowy Priorytetu IV w podziale na Działania (jako procent alokacji) 100% 94,19% 74,98% 81,43% 80% 60% 65,73% 54,63% 48,26% 41,79% 40% 20% 16,77% 0% Działanie 4.1 Działanie 4.2 Działanie 4.3 Działanie 4.4 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Należy również zaznaczyć, że w ramach przedmiotowej osi oprócz projektów realizowanych w trybie konkursowym i indywidualnym, dofinansowywane są również projekty realizowane w ramach Inicjatywy JESSICA, na łączną kwotę 14,5 mln euro dofinansowania UE. Szczegółowe informacje na temat postępu wdrażania tego instrumentu znajdują się w pkt 2.1.6.5. W ramach Priorytetu IV od uruchomienia Programu IC zatwierdziła deklaracje wydatków na kwotę 122 398 326,48 euro (EFRR), co stanowi 56,85% alokacji na Priorytecie. Konkursy Od uruchomienia Programu w ramach ogłoszonych naborów udostępniono 172,3 mln EUR (z EFRR), co stanowi 80,03% alokacji przeznaczonej na Priorytet IV. Konkursy z podziałem na Działania zostały przedstawione w poniższej tabeli Tabela 61. Przeprowadzone konkursy w ramach Priorytetu IV Ogłoszone konkursy Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Umowy o dofinansowanie Priorytet/Działanie termin naboru alokacja na konkurs Liczba wartość dofinansowania Liczba wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 x 103 488 622 248 496 473 938 36 75 145 024 71,40% 4.1. Gospodarka wodno-ściekowa 06.10-07.11.2008 21.04-18.06.2009 87 120 488 155 285 954 803 29 60 984 229 57,95% 16 368 134 93 210 519 135 7 14 160 795 13,46% 4.2. Ochrona powierzchni ziemi x 26 840 001 71 25 744 045 19 7 034 206 24,20% 173

28.07-20.10.2008 31.05-29.07.2011 31.08-31.10.2012 19.12.2012-28.02.2013 31.07-30.08.2013 18.09-31.10.2013 8 840 001 22 14 123 105 4 4 348 846 14,96% 6 500 000 12 3 480 412 5 1 224 196 4,21% 4 000 000 9 2 772 520 3 372 069 1,28% 3 500 000 20 3 571 848 7 1 089 096 3,75% 1 500 000 8 1 796 160 0 0 0,00% 2 500 000 0 0 0 0 0,00% x 30 000 000 232 143 572 809 51 33 569 601 57,68% 4.3. Ochrona powietrza, energetyka 4.4. Ochrona przyrody, zagrożenia, systemy monitoringu 30.09-29.10.2010 29.10-29.12.2010 16.06-08.09.2009 10 000 000 134 56 091 448 31 13 153 389 22,60% 20 000 000 98 87 481 361 20 20 416 212 35,08% 11 979 810 42 26 149 018 16 10 085 658 44,26% PRIORYTET IV x 172 308 433 593 691 939 810 122 125 834 489 58,45% W okresie sprawozdawczym ogłoszono 3 nabory wniosków w ramach Działania 4.2 Ochrona powierzchni ziemi, o łącznej alokacji wynoszącej 7,5 mln euro. W ramach ww. konkursów złożono 40 wniosków o wnioskowanej wartości dofinansowania UE wynoszącej 9,7 mln euro. Do końca 2013 roku podpisano umowy z 7 beneficjentami wyłonionymi w ramach ww. konkursów. Pozostałe wnioski znajdują się na etapie oceny formalnej lub merytorycznej. Po podpisaniu umów z wszystkimi wnioskodawcami, procent kontraktacji środków w ramach Priorytetu IV powinien osiągnąć poziom 100%. Z tej przyczyny IZ RPO WM nie planuje uruchomiania nowych konkursów. Projekty kluczowe W celu realizacji priorytetowych inwestycji dla rozwoju regionu, Zarząd Województwa Mazowieckiego podjął decyzję o wpisanie 14 projektów realizowanych w ramach Priorytetu IV na listę projektów kluczowych. Do dnia 31 grudnia 2013 roku podpisano 9 umów na kwotę dofinansowania 36 963 206,02 euro (EFRR). Ponadto, z dwoma beneficjentami podpisano preumowy, na kwotę dofinansowanie UE w wysokości 10,161 mln euro. Kolejne trzy projekty czekają na podpisanie pre-umowy. Łączna wartość dofinansowanie UE wszystkich zaplanowanych do realizacji projektów kluczowych (lista IWIPIK) wynosi 50 979 505,75 euro, co stanowi 23,7% alokacji przeznaczonej na realizację tego Priorytetu. 174

Tabela 62. Realizacja projektów kluczowych w ramach Priorytetu IV Projekty kluczowe w IWIPK Umowy o dofinansowanie Priorytet/Działanie Liczba wartość dofinansowania EFRR Liczba wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 4.1. Gospodarka wodno-ściekowa 7 26 680 781,50 6 23 982 090,22 22,79% 4.2. Ochrona powierzchni ziemi 2 12 069 208,40 2 12 069 208,40 41,53% 4.3. Ochrona powietrza, energetyka 0 0,00 0 0,00 0,00% 4.4. Ochrona przyrody, zagrożenia, systemy monitoringu 5 12 229 515,84 1 911 907,40 4,00% Priorytet VII 14 50 979 505,75 9 36 963 206,02 17,17% Szczegółowe informacje odnośnie strategicznego znaczenia projektów indywidualnych znajdują się w punkcie 2.1.6.2. niniejszego sprawozdania. 175

Rozkład projektów Mapa 6. Dofinansowanie EFRR w ramach Priorytetu IV O pozytywnym wpływie projektów realizowanych w ramach Priorytetu na wyrównywanie dysproporcji w rozwoju społeczno-gospodarczym pomiędzy poszczególnymi częściami województwa świadczy fakt, że 79 z 132 projektów wdrażanych było na obszarach problemowych wyznaczonych w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego. W ujęciu wartościowym procent wartości dofinansowania w części EFRR tych projektów wyniósł 52,6%. Największy odsetek umów 176

realizowany jest w obszarze ostrołęckim 22 umowy, nadbużańskim 19 umów i radomskim 17 umów. Tabela 63. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na obszary problemowe Priorytet IV Obszar problemowy Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) radomski 17 17,2 12,5 ostrołęcki 22 52,5 31,4 nadbużański 19 27,7 18,5 mławsko-żuromiński 9 33,5 19,6 płocki 12 17,2 10,9 Razem 79 148,0 92,9 Korzystną tendencję widać również w przypadku podziału projektów na obszary wiejskie i miejskie. Na 132 umowy, 82 realizowanych jest bowiem na obszarach wiejskich. Jeszcze korzystniej wygląda ten podział w ujęciu wartościowym. Wartość dofinansowanie UE projektów realizowanych na obszarach wiejskich stanowi 70,6% całej zakontraktowanej kwoty w tym Priorytecie. Rozkład projektów ze względu na obszar wsparcia, według liczby umów, przedstawiono na poniższym wykresie. Wykres 59. Rozkład projektów w podziale na obszar wsparcia ramach Priorytetu IV (% liczby umów) 38% 62% miasto wieś Ze względu na charakter wsparcia zaplanowanego w ramach tej osi priorytetowej główną grupą beneficjentów są jednostki samorządu terytorialnego. Na 132 umowy, 110 umów podpisano z jednostkami samorządu terytorialnego. Kolejne 7 umów podpisano z przedsiębiorcami, 5 z jednostkami administracji rządowej, 2 z uczelniami i 1 z organizacjami pozarządowymi. Pozostałe 7 umów podpisano z innymi rodzajami beneficjentów. Podział umów ze względu na rodzaj beneficjenta, w ujęciu wartościowym przedstawiono na poniższym wykresie. 177

Wykres 60. Rozkład projektów w podziale na rodzaj beneficjenta w ramach Priorytetu IV (% dofinansowania EFRR) 0,49% 4% 0,33% 9% 2% Rodzaj beneficjenta inne jednostki administracji rządowej jst NGO 85% przedsiębiorcy uczelnie/jednostki naukowe Analiza projektów pod kątem działów gospodarki wskazuje, że największe wsparcie w ramach Priorytetu IV zostało przeznaczone na dział 21 - Działalność związana ze środowiskiem naturalnym 99 umów. Kolejne 15 umów dotyczyło działu 20 - Opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne, 12 umów działu 8 - Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła a 6 umów działu 9 - Pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody. Podział umów ze względu na działy gospodarki, w ujęciu wartościowym, został przedstawiony na poniższym wykresie. Wykres 61. Rozkład projektów według działów gospodarki w ramach Priorytetu IV (środki UE w mln euro) 21 Działalnośd związana ze środowiskiem naturalnym 116,4 20 Opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne 33,1 09 Pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody 16,5 08 Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła 10,6 Dział gospodarki 178

Tabela 64. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na subregiony Priorytet IV Subregion Liczba umów od początku realizacji Programu Wartość ogółem (EUR) Dofinansowanie UE (EUR) Ciechanowsko-Płocki 26 61 195 563,40 36 092 031,60 M.St. Warszawa 7 5 451 305,92 3 191 356,27 Ostrołęcko-Siedlecki 52 104 854 849,28 65 154 443,38 Radomski 20 28 770 808,89 18 994 455,12 Warszawski-Wschodni 25 44 783 732,70 29 270 462,50 Warszawski-Zachodni 18 40 542 547,21 23 919 072,25 Do subregionów, które otrzymały największe wsparcie należą subregion ostrołęcko-siedlecki. W tym subregionie zaplanowano realizację 52 umów o wartości dofinansowania UE wynoszącej 65,154 mln euro. W ujęciu procentowym stanowi to blisko 37% wartości dofinansowania UE wszystkich podpisanych umów. Kolejne wysokie pozycje zajmują subregion ciechanowsko-płocki i subregion warszawski-wschodni, odpowiednio 26 i 25 podpisanych umów, oraz 20,4% i 16,6% wartości dofinansowania UE przyznanego w ramach tego Priorytetu. Należy jednak podkreślić, że cześć umów realizowana jest w kilku subregionach i w takich przypadkach każdemu z nich przypisano taką umowę, natomiast kwoty podzielono proporcjonalnie do każdego subregionu w zależności od liczby gmin w których dana umowa jest realizowana. W związku z tym suma liczby umów w poszczególnych subregionach przekracza łączną liczbę umów podpisanych w ramach osi priorytetowej, natomiast suma wartości projektów i dofinansowania UE jest równa kwotom dla całego Priorytetu. Szczegółowe informacje dotyczące rozkładu projektów znajdują się w załącznikach XII-XVI. Informacja na temat projektów realizowanych w podziale na obszary wsparcia w ramach innych programów operacyjnych znajduje się w załączniku XI. Projekty realizowane w ramach innych PO. Jak już wspomniano w sprawozdaniach rocznych za 2011 i 2012 rok oraz w raporcie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska pt. Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim. Raport za rok 2011 w województwie mazowieckim wciąż występuje duże zagrożenie związane z zanieczyszczeniem powietrza, szczególnie dotyczy to m.st. Warszawa (Mapa 6. Poziom stężeń PM10 na rok w województwie mazowieckim 13 ). Również analiza SWOT informuje o zagrożeniach dotyczących zanieczyszczenia powietrza i wyzwaniach stojących przed województwem związanych z ochroną powietrza. Odpowiedzią na powyższe problemy środowiskowe mają być projekty z zakresu Działania 4.3 dotyczące termomodernizacji budynków użyteczności publicznej wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne (konkurs z 2010 r.), w którym zawarto 31 umów o dofinansowanie na kwotę dofinansowania 13 153 389 euro (EFRR). W wyniku realizacji tych projektów zaoszczędzono znaczną ilość energii, co obrazuje wskaźnik Ilość zaoszczędzonej energii w wyniku realizacji projektów mierzony w jednostce GJ/rok. Wartość docelowa wskaźnika z podpisanych umów wynosi bowiem 394 333,17 GJ/rok. 13 PM10 - pył o wymiarach ziaren poniżej 10 mikrometrów, dla którego ustalane są dopuszczalne poziomy występowania w powietrzu (GUS). 179

Zmniejszeniu zanieczyszczeń powietrza będzie również służyć stopniowy rozwój odnawialnych źródeł energii oraz kogeneracji. Temu celowi służył konkurs ogłoszony w 2010 roku Odnawialne źródła energii i Kogeneracja z alokacją wynoszącą 20 mln euro. W ramach tego konkursu podpisano łącznie 20 umów na łączną kwotę dofinansowania UE wynoszącą 20 416 212 euro. Wpływ przedmiotowych projektów na zanieczyszczenia powietrza będzie można określić dopiero na zakończenie po zakończeniu realizacji przedmiotowych projektów, a także po publikacji kolejnych badań dla województwa mazowieckiego. Jednak już obecnie można stwierdzić, że w ramach podpisanych już umów beneficjenci zaplanowani znaczny spadek emisji głównych zamieszczeń powietrza, co obrazuje wskaźnik Zmiana emisji głównych zanieczyszczeń powietrza: dwutlenek siarki, tlenki azotu, pyły, dwutlenek węgla z zaplanowaną wartością docelową wynosząca 67 704,63 ton/rok. Mapa 7. Poziom stężeń PM10 na rok w województwie mazowieckim Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim. Raport za rok 2011, WIOŚ Znacznej poprawie uległo również wyposażenie województwa w sieć kanalizacyjną i wodociągową. Jest to szczególnie istotne ze względu na fakt, że według danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec 2012 roku, 15,8% ludności województwa nie było podłączonych do sieci 180

wodociągowej, a 36,3% do sieci kanalizacyjnej Dzięki podpisanym umowom długość sieci wodociągowej wzrośnie o 398,95 km a sieci kanalizacyjnej o 848,22 km, przyłączając tym samym 25 775 osób do sieci wodociągowej i 51 099 osób do sieci kanalizacyjnej. Zmianę w tym zakresie przedstawiono na poniższym wykresie. Wykres 62. Dostęp do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej mieszkańców województwa mazowieckiego. 90,0% 85,0% 80,0% 75,0% 70,0% 65,0% 60,0% 55,0% 50,0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 sied wodociągowa sied kanalizacyjna Na terenach słabo zurbanizowanych, szczególnie w obszarach wiejskich, budowa sieci kanalizacyjnej nie ma ekonomicznego sensu, i z tej przyczyny w kolejnym okresie programowania, tj. w latach 2014-2020, zaplanowano wsparcie w zakresie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, jako rozwiązania tańszego i bardziej efektywnego. Przykładem tego typu przedsięwzięć jest kompleksowy projekt Poprawa gospodarki ściekowej w Gminie Łyse poprzez rozbudowę oczyszczalni ścieków oraz budowę kanalizacji sanitarnej, ciśnieniowej z przyłączami w miejscowości Łyse o wartości dofinansowania UE wynoszącej 1 572 490,48 euro. W ramach projektu wybudowano 19 km kanalizacji sanitarnej, w tym 6,3 km przyłączy, przebudowę oczyszczalni ścieków do najwyższych standardów, a także budowę 242 szt. przepompowni ścieków. W wyniku realizacji projektu o 1 340 osób wzrosła liczba mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej, a sieć ta objęła swoim zasięgiem aglomerację miejscowości Łyse. 181

Zdjęcie 3. Zdjęcia z projektu Poprawa gospodarki ściekowej w Gminie Łyse poprzez rozbudowę oczyszczalni ścieków oraz budowę kanalizacji sanitarnej, ciśnieniowej z przyłączami w miejscowości Łyse Innym ważnym problemem z punktu widzenia województwa jest niezadowalający stan służb ratowniczo-pożarniczych, w szczególności w zakresie wyposażenie tych jednostek w specjalistyczny sprzęt niezbędny do usuwania skutków powodzi, pożarniczy i ratowniczy, a także wysoki średni wiek wozów strażackich. Rozwiązanie problemu w tym zakresie zaplanowano w ramach Działania 4.4 Ochrona przyrody, zagrożenia, systemy monitoringu, gdzie w ramach podpisanych umów zakupiono 53 nowe wozy pożarnicze wyposażone w sprzęt do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków katastrof, oraz zakupiono 271 sztuk specjalistycznego sprzętu. Jednakże, w dalszym ciągu istnieją jeszcze znaczne potrzeby w tym zakresie, dlatego też w kolejnym okresie programowania również zaplanowano wsparcie w tej dziedzinie. Jako przykład kompleksowego projektu w tym zakresie można podać projekt Ograniczanie i usuwanie skutków zagrożeń naturalnych oraz przeciwdziałanie poważnym awariom poprzez zakup specjalistycznego sprzętu dla jednostek PSP woj. Mazowieckiego o wartości dofinansowania UE wynoszącej 797 397,36 euro, gdzie zakupiono 4 samochody z podnośnikiem o wysokości ratowniczej 23 m (SHD25) umożliwiających podawanie różnego rodzaju środków gaśniczych z dużych wysokości oraz skuteczne prowadzenie ewakuacji dla 4 jednostek organizacyjnych PSP z terenu woj. mazowieckiego, odpowiedzialnych za ochronę przeciwpożarową: w Siedlcach, Radomiu, Płońsku i Gostyninie. 182

Zdjęcie 4. Zdjęcia z projektu Ograniczanie i usuwanie skutków zagrożeń naturalnych oraz przeciwdziałanie poważnym awariom poprzez zakup specjalistycznego sprzętu dla jednostek PSP woj. Mazowieckiego Kolejnym ważnym problemem w województwie jest niewystarczający poziom segregacji, recyklingu i odzysku odpadów. Temu problemowi zostało poświęcone Działanie 4.2 Ochrona powierzchni ziemi. W wyniku realizacji projektów udało się wybudować 2 nowe składowiska odpadów, 1 zakład zagospodarowania odpadów, 3 sortownie, 2 kompostownie, uruchomiono 8 nowych instalacji do unieszkodliwiania odpadów, zmodernizowano 2 składowisko odpadów i zrekultywowano 9 kolejnych. Dzięki tym inwestycjom moc przerobowa zakładów zagospodarowania odpadów wzrosła o 93 800 ton na rok, a możliwości odzyskiwania odpadów osiągnęły poziom 19 613 ton odpadów rocznie. Równocześnie 351 305 osób zostało objęte programem selektywnej zbiórki odpadów. Pomimo to, problem segregacji i zagospodarowania odpadów pozostaje w dalszym ciągu nierozwiązany dlatego też w kolejnym okresie programowania zaplanowano interwencje w tym zakresie. Analiza stopnia realizacji wskaźników Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. W celu zmierzenia efektów realizacji projektów w ramach Priorytetu IV, określono 11 wskaźników produktu oraz 7 wskaźników rezultatu. Stan realizacji wartości docelowych wskaźników określonych na poziomie osi priorytetowej wraz z ich postępem w okresie sprawozdawczym został określony na poniższym wykresie. 183

Wskaźniki rezultatu Wskaźniki produktu Wykres 63. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Priorytet IV Procent realizacji wartości docelowej 0% 20% 40% 60% 80% 100% Liczba projektów z zakresu gospodarki odpadami 90,0% 10,0% Liczba projektów mających na celu poprawę jakości powietrza 65,7% 8,6% 25,7% Liczba projektów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej 80,0% 4,0% 16,0% Liczba projektów z zakresu energii odnawialnej 52,5% 20,0% 27,5% Liczba projektów z zakresu prewencji zagrożeo 40,0% 2,5% 57,5% Liczba projektów w zakresie elektroenergetyki 90,0% 10,0% Liczba projektów dotyczących wsparcia zarządzania ochroną środowiska 80,0% 10,0% 10,0% Moc zainstalowana energii ze źródeł odnawialnych 37,8% 12,8% 49,5% Długośd nowej/zmodernizowanej sieci elektroenergetycznej 100,0% Powierzchnia terenów zrekultywowanych w wyniku realizacji projektów Powierzchnia terenów objętych systemami zarządzania środowiskiem Liczba osób przyłączonych do sieci wodociągowej w wyniku realizacji projektów Liczba osób przyłączonych do sieci kanalizacyjnej w wyniku realizacji projektów Liczba osób zabezpieczonych przed powodzią w wyniku realizacji projektów Liczba ludności objętej ochroną przeciwpożarową lasów i innymi środkami ochrony 70,5% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 22,7% 6,8% Liczba osób objętych selektywną zbiórką odpadów 100,0% Zmiana emisji głównych zanieczyszczeo powietrza: dwutlenek siarki, tlenki azotu, pyły, dwutlenek węgla 91,2% 8,8% Ilośd zaoszczędzonej energii w wyniku realizacji projektów 100,0% Zakontraktowane do kooca 2012 Zakontraktowane w 2013 Pozostało Z punktu widzenia realizacji wartości docelowych wskaźników założonych w osi priorytetowej zagrożone są 4 wskaźniki produktu, tj. Liczba projektów mających na celu poprawę jakości powietrza, Liczba projektów z zakresu energii odnawialnej, :Liczba projektów z zakresu prewencji i zagrożeń oraz Moc zainstalowana ze źródeł odnawialnych. Pierwsze trzy wskaźniki dotyczą liczby projektów, a ich niska wartość wynika z faktu dofinansowania mniejszej liczby projektów, o większej wartości jednostkowej niż w przyjętych założeniach do realizacji Programu. Pomimo mniejszej liczby dofinansowanych projektów beneficjenci zadeklarowali realizację wszystkich wskaźników rezultatu założonych w osi priorytetowej. W tym miejscu należy zaznaczyć, że planuje się podpisanie 16 umów o dofinansowanie projektów, co przełoży się na wzrost wskaźników. Ostatni wskaźnik dotyczący mocy zainstalowanej ze źródeł odnawialnych ma najniższą wartość i jego realizacja jest w najwyższym stopniu zagrożona. 184

Warto wspomnieć, iż IZ RPO WM planuje dokonanie szczegółowego przeglądu projektów, pod kątem sprawdzenia czy we wszystkich możliwych przypadkach wskaźniki zostały wybrane. Dodatkowo planowane jest podpisanie kolejnych 5 umów, a w razie dostępności środków również kierowanie kolejnych projektów z list rezerwowych w ramach Działania 4.3, co powinno doprowadzić do wzrostu przedmiotowego wskaźnika. Ponadto, wartość wskaźnika zostanie dodatkowo powiększona dzięki realizowanym projektom które uzyskają dofinansowanie w ramach Inicjatywy JESSICA, na którą w Działaniu 4.3 Ochrona powietrza, energetyka zarezerwowano kwotę 17 058 823,53 euro. W tym przypadku istnieje jednak problem braku wyboru wskaźników i pomiaru wskaźników przez ostatecznych beneficjentów korzystających z tego instrumentu, jako że nie są oni bezpośrednimi beneficjentami Programu i nie podlegają rygorom monitoringu. Również dzięki planowanej realokacji środków z Priorytetu VI do Działania 4.3, stopień wykonania wskaźników w Priortecie IV ulegnie poprawie. Równocześnie, ze względu na brak realizacji projektów dotyczących budowy sieci elektroenergetycznej nie wykonany zostanie wskaźnik Długość nowej/zmodernizowanej sieci elektroenergetycznej. Problem, dotyczący pomiaru tego wskaźnika był już podnoszony w poprzednich okresach sprawozdawczych, a także w konsultacjach z Komisją Europejską i dotyczył określenia definicji wskaźnika, która pozwala mierzyć jedynie sieci pomiędzy stacjami transformatorowymi, bez przyłączy. Z uwagi na fakt, że w ramach RPO WM nie przewidziano budowy sieci, a jedynie projekty z możliwymi przyłączami, wartość wskaźnika wyniesie zero. Zgodnie ze wstępną zgodą KE wskaźnik ten zostanie usunięty. Opis wkładu osi priorytetowej w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn, cross-financing, planowana zmiana środków alokacji oraz zalecenia i rekomendacje KE i IZ RPO WM w kontekście dalszej realizacji Programu znajdują się odpowiednio w pkt. 2.2.1; 2.6.3; 2.1.6. Działanie 4.1 Gospodarka wodno-ściekowa Głównym celem Działania jest poprawa jakości wód i ich ochrona przed zanieczyszczeniami. Potrzeba realizacji działania wynika ze złego stanu wód powierzchniowych i podziemnych na terenie województwa spowodowanego przede wszystkim niskim poziomem skanalizowania regionu. W ramach Działania wspierana jest budowa oczyszczalni ścieków, sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w aglomeracjach nie większych niż 15 tys. RLM. Postęp finansowy W okresie sprawozdawczym w ramach Działania 4.1 nie przeprowadzono żadnego konkursu oraz ze względu na wysoki stopień kontraktacji środków nie planuje się już ogłaszania kolejnych. Do końca okresu sprawozdawczego przeprowadzono 2 konkursy na łączną kwotę alokacji 103,5 mln euro. Ponadto, do końca okresu sprawozdawczego zatwierdzono do realizacji łącznie 42 wnioski o dofinansowanie na kwotę 126,8 mln euro, co stanowi 120,52% alokacji przeznaczonej na realizację tego działania. 185

Tabela 65. Projekty w ramach Działania 4.1 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 4.1 - Gospodark a wodnościekowa Ilość 0 326 1 255 2 42 2 42 Wartoś ć Euro 0,00 571 451 646,46 6 564 212,70 525 244 894,09 10 102 973,82 126 840 122,07 10 059 932,59 99 127 114,57 W 2013 r. podpisano z beneficjentami 2 umowy o dofinansowanie na kwotę 10,1 mln euro z EFRR. Od początku realizacji Priorytetu beneficjenci wykazali we wnioskach o płatność wydatki na kwotę odpowiadającą wkładowi pochodzącemu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 78,9 mln euro (z czego w okresie sprawozdawczym: 17,5 mln euro), co stanowi 74,98% alokacji przewidzianej na Działanie 4.1. W ramach Priorytetu przewidziane są do realizacji następujące projekty kluczowe. Tabela 66. Projekty kluczowe w ramach Działania 4.1 Nazwa projektu Kompleksowa kanalizacja Miasta i Gminy jako realizacja programu ochrony środowiska wschodniego Mazowsza Uporządkowanie gospodarki ściekowej w zlewni jezior Ciechomickiego, Górskiego i Zdworskiego w gminie Łąck-etap I Budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Żabia Wola oraz budowa oczyszczalni ścieków w miejscowości Żabia Wola Ochrona Kampinoskiego Parku Narodowego poprzez rozbudowę oczyszczalni ścieków Mokre Łąki w Truskawiu wraz z budową kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Gminie Izabelin Budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Wiskitki oraz budowa oczyszczalni ścieków w miejscowości Guzów Nazwa beneficjenta Miasto i Gmina Łosice Aktualna wartość całkowita projektu Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE Data podpisania preumowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 3 291 654,09 2 734 515,62 ND 2) 16.02.2012 Gmina Łąck 3 963 659,72 2 763 303,02 ND 2) 13.02.2012 Gmina Żabia Wola Gmina Izabelin Gmina Wiskitki 4 468 817,67 2 125 527,04 ND 2) 13.04.2012 6 003 467,19 3 618 234,86 ND 2) 11.06.2012 12 301 727,51 6 176 296,98 ND 2) 15.06.2012 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 23.07.2012 04.12.2013 2) 20.07.2012 24.01.2013 2) 11.10.2012 08.04.2013 06.09.2013 2) 27.09.2012 Aneks 11.12.2012 15.07.2013 2) 08.11.2012 Aneks 28.02.2013 186

Dokończenie budowy ochronnego systemu kanalizacyjnego Zalewu Zegrzyńskiego na terenach Gmin Nieporęt i Serock - wchodzących w skład Aglomeracji Serock, w celu przeciwdziałania degradacji krajobrazu i środowiska przyrodniczego na Mazowszu Budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Mszczonów oraz rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w miejscowości Grabce Józefpolskie Gmina Nieporęt Gmina Mszczonów 10 003 258,54 6 564 212,70 ND 2) 29.04.2013 2) 18.09.2013 3 504 338,85 2 698 691,29 1) styczeń 2014r. 1) II kwartał 2014 r. W ramach Działania 4.1 realizowanych jest siedem projektów kluczowych o wartości z EFRR 26,7 mln euro. W przypadku sześciu projektów zostały złożone wnioski o dofinansowanie i podpisane umowy. Projekty realizowane są bez znaczących problemów i zgodnie z harmonogramami. W przypadku projektu: Gminy Mszczonów Budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Mszczonów oraz rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w miejscowości Grabce Józefpolskie beneficjent złożył wniosek o dofinansowanie w kolejnym okresie sprawozdawczym w dniu 17.01.2014. Wiosek jest obecnie w trakcie oceny formalnej. Na liście rezerwowej IWIPK znajduje się jeden projekt o wartości dofinansowania równej 2,3 mln euro. Postęp rzeczowy Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu IV, szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej oraz przyczyn różnej ich wartości został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu IV. Działanie 4.2 Ochrona powierzchni ziemi Głównym celem Działania jest zmniejszenie ilości składowanych odpadów i ograniczenie ich negatywnego wpływu na środowisko, jak również rekultywacja zdegradowanych terenów. Potrzeba realizacji Działania wynika ze zobowiązań akcesyjnych oraz konieczności uporządkowania systemu gospodarki odpadami w regionie. W ramach Działania wspierane są przedsięwzięcia prowadzące do minimalizowania ilości odpadów produkowanych oraz zdeponowanych w środowisku. Wspierane są również projekty zorientowane na przywracanie wartości środowiskowych zdegradowanych przestrzeni. Postęp finansowy W ramach Działania od początku wdrażania Programu przeprowadzono 6 konkursów o łącznej alokacja wynoszącej 26 840 001 euro. W okresie sprawozdawczym w ramach Działania ogłoszono dwa konkursy: Rekultywacja składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne (31.07.2013-30.08.2013 - konkurs zamknięty bez preselekcji wartość alokacji 1,5 mln euro). W ramach konkursu beneficjenci złożyli 9 wniosków o dofinansowanie o wartości EFRR 2,1 mln euro. W okresie sprawozdawczym odbywała się ich ocena formalna i merytoryczna. Pierwsze umowy w ramach konkursu planowane są na I kwartał 2014 r. W ramach drugiego konkursu: Dostosowanie istniejących zakładów zagospodarowania odpadów do obowiązujących przepisów (18.09.2013 31.10.2013 konkurs zamknięty bez preselekcji wartość alokacji 2,5 mln euro) beneficjenci złożyli 7 wniosków 187

o dofinansowanie o wartości EFRR 3,4 mln euro. Na koniec okresu sprawozdawczego trwała ocena formalna wniosków. Pierwsze umowy w ramach konkursu planowane są na I kwartał 2014 r. Na przełomie 2012 i 2013 roku trwał również nabór wniosków w ramach konkursu Ochrona powierzchni ziemi - segregacja odpadów konkurs zamknięty bez preselekcji wartość alokacji 3,5 mln euro. W ramach tego konkursu beneficjentami mogli być tylko wnioskodawcy realizujący jedynie projekty zmierzające do tworzenia i rozwoju systemów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. Konkurs dotyczył wyłącznie wsparcia systemów segregacji odpadów, powiązanych z odbiorem, na wczesnym etapie ich zagospodarowania. W ramach tego konkursu zgłoszono 24 wnioski o dofinansowanie o wartości EFRR 4,3 mln euro, z czego z 7 wnioskodawcami podpisano już umowy na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 1,1 mln euro), a kolejne 6 wniosków zostało już zatwierdzonych do realizacji. Jeden projekt znajduje się na etapie oceny merytorycznej. Łącznie w ramach Działania podpisano 21 umów o dofinansowanie na kwotę 19,1 mln euro (wkład EFRR), co stanowi 65,73%. alokacji przewidzianej na realizację tego Działania. Kolejne 9 projektów zostało zatwierdzonych do realizacji. Całkowita kwota dofinansowania z UE projektów zatwierdzonych do realizacji wynosi 26,2 mln euro, co stanowi 90,14% alokacji. Od początku realizacji Programu beneficjenci wykazali we wnioskach o płatność wydatki na kwotę odpowiadającą wkładowi pochodzącemu z EFRR w wysokości 4,9 mln euro (z czego w okresie sprawozdawczym: 1,6 mln euro), co stanowi 16,77% alokacji przewidzianej na Działanie 4.2. Tabela 67. Projekty w ramach Działania 4.2 Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Od początku rok 2013 realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 4.2 - Ochrona powierzch ni ziemi Ilość 39 101 30 74 19 30 12 21 Wartoś ć Euro 6 775 900,41 47 053 727,12 5 815 881,02 43 678 984,14 4 294 782,99 26 197 553,53 6 575 638,21 19 103 414,41 W ramach Działania 4.2 realizowane są dwa projekty kluczowe o wartości z EFRR 12,1 mln euro. Aktualnie wszystkie projekty mają złożone wnioski o dofinansowanie oraz podpisane umowy. W przypadku projektu: Miasta Ostrołęka Stacja segregacji odpadów komunalnych miasta Ostrołęki i gmin powiatu ostrołęckiego projekt realizowany zgodnie z harmonogramem. W przypadku projektu: Międzygminnego Związku Regionu Ciechanowskiego Budowa Zintegrowanego Systemu Gospodarki Odpadami Komunalnymi dla gmin regionu ciechanowskiego realizacja projektu jest zagrożona. Projekt nie jest realizowany zgodnie z harmonogramem, ze względu na planowane rozwiązanie Międzygminnego Związku Regionu Ciechanowskiego. W związku z powyższym projekt jest zagrożony usunięciem z IWIPK. 188

Tabela 68. Projekty kluczowe w ramach Działania 4.2 Nazwa projektu Stacja segregacji odpadów komunalnych miasta Ostrołęki i gmin powiatu ostrołęckiego Nazwa beneficjenta Miasto Ostrołęka Budowa Zintegrowanego Międzygminny Systemu Gospodarki Odpadami Związek Regionu Komunalnymi dla gmin regionu Ciechanowskiego ciechanowskiego Postęp rzeczowy Aktualna wartość całkowita projektu 10 126 738,51 22 623 796,95 Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 4 935 547,63 ND 2) 02.11.2011 7 133 660,77 ND 2) 04.11.2011 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 12.02.2013 15.05.2013 26.07.2013 19.12.2013 2) 25.09.2012 Aneks 08.11.2012 Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu IV szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej oraz przyczyn różnej ich wartości został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu IV. Działanie 4.3 Ochrona powietrza, energetyka Głównym celem Działania jest poprawa jakości powietrza, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Potrzeba realizacji działania wynika z konieczności ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery oraz zwiększenia udziału OZE (odnawialnych źródeł energii) w produkcji energii. Wspierane są przedsięwzięcia realizujące powyższe cele, które przyczyniają się do poprawy jakości środowiska poprzez poprawę stanu atmosfery. Działanie realizowane jest również w ramach Inicjatywy JESSICA (Joint European Support for Sustainable Investment In City Areas Wspólne Europejskie Wsparcie na Rzecz Trwałego I Zrównoważonego Rozwoju Obszarów Miejskich ). Na ten instrument przewidziano środki o łącznej wysokości 14,5 mln euro. Postęp finansowy W ramach Działania w 2010 roku przeprowadzono 2 konkursy, na które przeznaczono łączną kwotę alokacji 30 mln euro. W wyniku przeprowadzonych naborów złożono 295 wniosków aplikacyjnych na kwotę 186, mln euro. Złożone wnioski opiewały na kwotę ponad 6 krotnie większą od zaplanowanej alokacji, co może świadczyć o wielkim zapotrzebowaniu beneficjentów na tego typu wsparcie. W ramach tych naborów podpisano umowy na realizację 51 projektów o wartości dofinansowania UE przekraczającej poziom alokacji na konkursy i wynoszący 48,1 mln euro, z czego 6 w okresie sprawozdawczym. Kolejne 5 projektów zostało już zatwierdzonych do realizacji i oczekuje na podpisanie umowy. Po podpisaniu tych umów poziom kontraktacji alokacji wzrośnie do poziomu 84,65%. IZ RPO WM nie planuje jednak kolejnych naborów wniosków, z uwagi na fakt, że planowane jest zatwierdzenie do realizacji kolejnych projektów. 189

Tabela 69. Projekty w ramach Działania 4.3 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Działanie 4.3 - Ochrona powietrza Wartoś 0,00 energetyk ć Euro a Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu Ilość 0 295 1 232 8 57 6 52 184 569 399,52 1 824 426,64 143 572 808,99 10 512 487,67 48 396 663,91 5 485 649,95 47 393 727,21 Od początku realizacji Priorytetu beneficjenci wykazali we wnioskach o płatność wydatki na kwotę odpowiadającą wkładowi pochodzącemu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 31,8 mln euro (z czego w okresie sprawozdawczym: 8,4 mln euro), co stanowi 54,63% alokacji przewidzianej na Działanie 4.3. W ramach Działania 4.3 nie są realizowane projekty kluczowe. Postęp rzeczowy: Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu IV szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej oraz przyczyn różnej ich wartości został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu IV. Działanie 4.4 Ochrona przyrody, zagrożenia, systemy monitoringu Głównym celem Działania jest doskonalenie systemów zarządzania i monitoringu środowiska, ochrona dziedzictwa przyrodniczego, zapobieganie zagrożeniom i ograniczenie ich skutków. Potrzeba realizacji Działania wynika z zapóźnień w zakresie monitorowania środowiska i czynników wpływających na jego stan oraz metod zapobiegania i likwidacji zagrożeń. Istnieje również konieczność zadbania o zachowanie istniejących zasobów naturalnych. Postęp finansowy: W okresie sprawozdawczym w ramach Działania 4.4 nie przeprowadzono żadnego konkursu. W 2009 roku przeprowadzono jeden konkurs na kwotę alokacji 11 979 810 euro. W wyniku przeprowadzonego naboru złożono 47 wniosków aplikacyjnych na kwotę 26,9 mln euro. Do końca okresu sprawozdawczego w ramach przedmiotowego naboru podpisano łącznie 16 umów o dofinansowanie na kwotę z EFRR 10,1 mln euro. IZ RPO WM nie planuje przeprowadzać kolejnych naborów z uwagi na fakt, że na liście projektów kluczowych znajduje się 5 projektów, o szacowanej kwocie dofinansowania z UE wynoszącej 12,2 mln euro, co stanowi ponad 53% alokacji na Działanie. Od początku realizacji działania beneficjenci wykazali we wnioskach o płatność wydatki na kwotę odpowiadającą wkładowi pochodzącemu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 9,5 mln euro (z czego w okresie sprawozdawczym 1,9 mln euro), co stanowi 41,79% alokacji przewidzianej na Działanie 4.4. 190

Tabela 70. Projekty w ramach Działania 4.4 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu Ilość 1 51 2 45 3 19 1 17 Działani e 4.4 Wartoś ć Euro 3 982 422,87 33 946 730,91 2 424 174,81 29 485 100,18 3 336 082,21 15 724 204,55 911 907,40 10 997 564,92 W ramach Działania 4.4 realizowane jest pięć projektów kluczowych o wartości z EFRR 13 mln euro. Na koniec okresu sprawozdawczego podpisano umowę na realizację jednego projektu. Kolejne 2 projekty mają zatwierdzone wnioski o dofinansowanie. Jeden projekt jest w trakcie oceny formalnej. Pozostały projekt: Przebudowa wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w km 541+400 546+800 gm. Czosnów realizowane przez Samorząd Województwa Mazowieckiego, jest na etapie przygotowania dokumentacji projektu. W związku z tym że, beneficjent ma opóźnienie w przygotowaniu dokumentacji projektowej i nie złożył wniosku o dofinansowanie do 31.12.2013 r. realizacja projektu jest zagrożona. Pozostałe projekty realizowane zgodnie z harmonogramami. Na liście rezerwowej IWIPK znajduje się jeden projekt o orientacyjnej wartości dofinansowania z RPO WM 709 312,86 euro. Tabela 71. Projekty kluczowe w ramach Działania 4.4 Nazwa projektu Przebudowa wału przeciwpowodziowego kl. II w km 23+040-35+000 prawobrzeżnej doliny Wisły na odcinku Bączki - Antoniówka Świerzowska gm. Maciejowice, pow. garwoliński - etap I w km 30+900 do 35+000" Przebudowa wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w km 541+400 546+800 gm. Czosnów Udrożnienie ujściowego odcinka rzeki Bug od ujścia do rz. Narew do km 5+000 Remont zapór bocznych jeziora zegrzyńskiego Kania-Popowo i Arciechów-Kuligów Nazwa beneficjenta Samorząd Województwa Mazowieckiego Samorząd Województwa Mazowieckiego Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie Aktualna wartość całkowita projektu Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE Data podpisania preumowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 4 768 489,82 3 982 422,87 ND 2) 31.12.2013 5 777 659,63 5 719 882,93 3 511 515,90 999 307,14 5 006 914,31 1 424 867,67 1) IV kwartał 2014 2) 31.05.2012 Aneks 31.10.2012 2) 31.05.2012 31.10.2012 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 21.12.2012 1) I kwartał 2014 2) 21.12.2012 1) I kwartał 2014 191

Wsparcie systemu ratowniczogaśniczego na terenie województwa mazowieckiego Komenda poprzez zakup specjalistycznego Wojewódzka sprzętu w zakresie zapobiegania Państwowej i ograniczania skutków zagrożeń Straży Pożarnej naturalnych oraz w Warszawie przeciwdziałania poważnym awariom. 1 864 403,22 911 907,40 2) 01.08.2012 2) 30.10.2012 2) 29.04.2013 26.07.2013 06.11.2013 Postęp rzeczowy Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu IV szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej oraz przyczyn różnej ich wartości został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu IV. 3.4.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Informacja nt. istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środami zaradczymi znajduje się w pkt. 2.3. 3.5 Priorytet V. Wzmacnianie roli miast w rozwoju regionu 3.5.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów Celem Priorytetu jest wykorzystanie potencjału endogenicznego miast dla aktywizacji społecznogospodarczej regionu. Na Priorytet V RPO WM 2007-2013 przyznano alokację ze środków EFRR w wysokości 89 743 340 euro, co stanowi 4,80 % alokacji na Program. Priorytet V realizowany jest przez następujące działania: Działanie 5.1 Transport miejski (alokacja 13 543 340 euro) Działanie 5.2 Rewitalizacja miast (alokacja 76 200 000 euro). Postęp finansowy W okresie sprawozdawczym wzrosła liczba zatwierdzonych wniosków o dofinansowanie o 3 na wartość dofinansowania 5,2 mln euro. Nastąpił również wzrost liczby podpisanych umów i wartości środków zakontraktowanych. Do końca 2013 r. podpisano 38 umów (9 w okresie sprawozdawczym) na łączną kwotę dofinansowania EFRR 84,8 mln euro, co stanowi 93,5% alokacji przewidzianej na realizację tego Priorytetu (wobec 79,25% na koniec 2012 r.). Najwięcej umów o dofinansowanie podpisano w Działaniu 5.2 Rewitalizacja miast - 28 (3 w okresie sprawozdawczym) na kwotę dofinansowania EFRR wynoszącą 71,3 mln euro, co stanowi 92,46% alokacji na to Działanie. Do końca grudnia 2013 r. wartość dofinansowania UE wykazana przez beneficjentów w zatwierdzonych wnioskach o płatność osiągnęła 57 mln euro, w tym ponad 10 mln euro stanowiły wydatki wykazane w 2013 r. W stosunku do dostępnej alokacji w ramach Priorytetu V wartość wydatkowania wyniosła na koniec 2013 r. 62,89% wobec 52,6% na koniec 2012 r. Od początku uruchomienia Programu wartość wydatków odpowiadająca środkom UE w zatwierdzonych przez IC deklaracjach i skierowanych do Komisji Europejskiej wyniosła 52,8 mln euro (58,82% alokacji) i wzrosła w stosunku do stanu na koniec 2012 r. o 18,6 mln euro. 192

Zakończonych zostało 8 projektów na wartości dofinansowania z UE 14,4 mln euro, co stanowi 15,83% alokacji na to Działanie. Wykres 64. Stan realizacji Priorytetu V na dzień 31.12.2013 r. (liczba) 140 120 100 134 110 80 60 39 38 40 20 0 0 3 9 8 0 złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie Projekty zakooczone okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. Wykres 65. Stan realizacji Priorytetu V na dzień 31.12.2013 r. (środki UE w mln euro) 250 210,28 200 183,80 150 100 84,35 84,81 89,74 57,04 52,78 50 0,00 0,00 5,16 14,85 10,03 18,58 14,4 0 złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej* Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji* Podpisane umowy o dofinansowanie Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Certyfikacja Projekty zakooczone Alokacja okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM * wartość dofinansowania ogółem w mln euro na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. Postęp finansowy Priorytetu V w podziale na Działania przedstawiają poniższe wykresy. 193

Wykres 66. Postęp finansowy Priorytetu V w podziale na Działania (środki UE w mln euro) 80 70 60 50 40 30 20 10 0 71,3 13,5 5,4 Działanie 5.1 Działanie 5.2 51,6 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Wykres 67. Postęp finansowy Priorytetu V w podziale na działania (jako procent alokacji) 100% 80% 99,43% 92,46% 66,91% 60% 39,99% 40% 20% 0% Działanie 5.1 Działanie 5.2 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd W ramach przedmiotowej osi realizowane są projekty w trybie konkursowym, indywidualnym oraz projekty dotyczące Inicjatywy JESSICA. Konkursy Od uruchomienia Programu w ramach ogłoszonych naborów udostępniono 52,48 mln EUR (z EFRR), co stanowi 58% alokacji przeznaczonej na Priorytet V. Konkursy z podziałem na działania zostały przedstawione w poniższej tabeli. 194

Tabela 72. Przeprowadzone konkursy w ramach Priorytetu V Priorytet/Działani e Ogłoszone konkursy termin naboru alokacja na konkurs Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Liczba wartość dofinansowania Liczba Umowy o dofinansowanie wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 5.1. Transport miejski 5.2. Rewitalizacja miast x 19 500 000 12 20 059 149 10 13 473 435 99,43% 29.10-30.11.2010 29.02-31.05.2012 05.05-04.06.2009 14 000 000 4 8 930 703 4 6 677 767 49,28% 5 500 000 8 11 128 447 6 6 795 668 50,15% 32 979 468 93 142 464 357 22 36 515 016 47,33% PRIORYTET V x 52 479 468 105 162 523 507 32 49 988 451 55,11% W ramach Działania 5.1 przeprowadzono dwa konkursy. W ramach pierwszego konkursu złożono 6 wniosków, z czego tylko 4 wnioski zostały zweryfikowane pozytywnie pod względem formalnym. Ze wszystkimi wnioskodawcami zweryfikowanymi pozytywnie podpisano umowy o dofinansowanie projektu. Z uwagi na fakt niewykorzystania alokacji przeznaczonej na konkurs ogłoszono drugi nabór wniosków w 2012 roku. W ramach drugiego konkursu złożono 8 wniosków poprawnych pod względem formalnym na kwotę dwukrotnie większą od założonej alokacji, przy czym podpisano 6 umów o wartości dofinansowania UE 6,8 mln euro (50,15% alokacji na Działanie). W ramach Działania 5.2 przeprowadzono jeden konkurs w 2009 roku z alokacją w wysokości 32 979 468 euro, co stanowi 42,75% alokacji przeznaczonej na realizację Działania. Pozostała alokacja została zarezerwowana na projekty kluczowe. W ramach konkursu złożono 114 wniosków na kwotę dofinansowania ponad 4 - krotnie wyższą od alokacji na konkurs. Świadczy to o wielkich potrzebach w zakresie rewitalizacji na terenie województwa. W związku z ograniczoną pulą środków zatwierdzono do realizacji 23 projekty na wartość dofinansowania UE 41,5 mln euro, a więc wyższą od alokacji na konkurs. Na koniec okresu sprawozdawczego podpisano 22 umowy o dofinansowanie na kwotę 36,5 mln euro z EFRR. Pozostałe projekty zostały umieszczone na liście rezerwowej. W przypadku pozostania wolnych środków na Działaniu ze wszystkimi beneficjentami zostaną podpisane umowy. Projekty kluczowe W celu realizacji priorytetowych inwestycji dla rozwoju regionu, Zarząd Województwa Mazowieckiego podjął decyzję o wpisanie 5 projektów realizowanych w ramach Priorytetu V na listę projektów kluczowych. Do dnia 31 grudnia 2013 roku podpisano wszystkie umowy o dofinansowanie na łączną kwotę dofinansowania z EFRR wynoszącą 21mln euro, co stanowi 23,15% alokacji przeznaczonej na Priorytet. 195

Tabela 73. Realizacja projektów kluczowych w ramach Priorytetu V Projekty kluczowe w IWIPK Umowy o dofinansowanie Priorytet/Działanie Liczba wartość dofinansowania EFRR Liczba wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 5.1. Transport miejski 0 0,00 0 0,00 0,00% 5.2. Rewitalizacja miast 5 20 995 560 5 20 995 560 27,21% Priorytet V 5 20 995 560 5 20 995 560 23,15% Szczegółowe informacje odnośnie strategicznego znaczenia projektów indywidualnych znajdują się w punkcie 2.1.6.2. niniejszego sprawozdania. 196

Rozkład projektów Mapa 8. Dofinansowanie EFRR w ramach Priorytetu V O pozytywnym wpływie projektów realizowanych w ramach Priorytetu na wyrównywanie dysproporcji w rozwoju społeczno-gospodarczym pomiędzy poszczególnymi częściami województwa świadczy fakt, że 29 z 38 projektów wdrażanych było na obszarach problemowych wyznaczonych w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego. W ujęciu wartościowym procent wartości dofinansowania w części EFRR tych projektów wyniósł 59%. 197

Tabela 74. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na obszary problemowe - Priorytet V Obszar problemowy Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) radomski 12 30,6 22,5 ostrołęcki 5 9,5 5,6 nadbużański 5 7,2 5,6 mławsko-żuromiński 1 1,3 1,1 płocki 6 21,0 15,0 Razem 29 69,7 49,8 Ze względu na specyfikę Priorytetu, a więc wspieranie projektów mających na celu wykorzystanie potencjału endogenicznego miast, poprzez poprawę systemu komunikacji miejskie oraz odnowę obszarów zdegradowanych i zagrożonych marginalizacją, z założenia wszystkie projekty realizowane są na obszarach miejskich. Jednakże, w Działaniu 5.1 Transport miejski, ze względu na ograniczoną dostępność komunikacji miejskiej dla osób dojeżdżających do miast, dodatkowo premiowane punktowo były projekty wykraczające poza granice administracyjne miast. Tabela 75. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na subregiony Priorytet V Subregion Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) Ciechanowsko-Płocki 8 28,8 21,1 M.St. Warszawa 5 12,7 9,6 Ostrołęcko-Siedlecki 10 23,7 15,5 Radomski 12 30,9 22,8 Warszawski-Wschodni 5 10,1 8,3 Warszawski-Zachodni 3 9,3 7,6 RAZEM 43 115,4 84,8 Najwięcej projektów realizowanych jest w subregionie radomskim (12 umów o dofinansowanie na kwotę dofinansowania z EFRR 22,8 mln euro). Jednakże, projekty o największej wartości realizowane były na obszarze ciechanowsko-płockim. 198

Wykres 68. Rozkład projektów w podziale na rodzaj beneficjenta w ramach Priorytetu V (% dofinansowania EFRR) 0,86% 62% 8% 28% 1% Rodzaj beneficjenta inne jednostki administracji rządowej jst NGO przedsiębiorcy Dominującą grupą beneficjentów występującą w ramach Priorytetu V są jednostki samorządu terytorialnego, które realizują 20 projektów na kwotę 52,2 mln euro (EFRR), co stanowiło 62% całkowitego dofinansowania przyznanego w ramach Priorytetu. Równocześnie, w ramach Działania 5.2 Rewitalizacja miast podpisano umowę z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym w ramach inicjatywy JESSICA, który został zobowiązany do finansowania projektów rewitalizacyjnych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. W ramach Priorytetu V dominującym działem gospodarki, który uzyskał największą wartość dofinansowania był dział Inne niewyszczególnione usługi. Rozkład projektów ze względu na sektory gospodarki został przedstawiony na poniższym wykresie. Wykres 69. Rozkład projektów według działów gospodarki w ramach Priorytetu V (środki UE w mln euro) 16 Obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej 2,8 11 Transport 13,5 22 Inne niewyszczególnione usługi 68,5 Dział gospodarki Szczegółowe informacje dotyczące rozkładu projektów znajdują się w załącznikach XII-XVI. Informacja na temat projektów realizowanych w podziale na obszary wsparcia w ramach innych programów operacyjnych znajduje się w załączniku XI. Projekty realizowane w ramach innych PO. Analiza stopnia realizacji wskaźników Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. W celu zmierzenia efektów realizacji projektów w ramach Priorytetu V określono 4 wskaźniki produktu oraz 2 wskaźniki rezultatu. Do końca 2013 r. podpisano 38 umów, z czego 8 projektów zostało zakończonych. Z analizy zawartych umów wynika, że do końca 2015 r. zostaną zrealizowane wartości docelowe prawie wszystkich wskaźników produktu i rezultatu. 199

Wskaźniki rezultatu Wskaźniki produktu Wykres 70. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Priorytet V Procent realizacji wartości docelowej 0% 20% 40% 60% 80% 100% Liczba zakupionych jednostek taboru komunikacji miejskiej 100,0% Pojemnośd zakupionego taboru komunikacji miejskiej 100,0% Liczba projektów zapewniających zrównoważony rozwój oraz poprawiających atrakcyjnośd miast 27,8% 3,3% 68,9% Powierzchnia obszarów poddanych rewitalizacji 100,0% Liczba osób korzystających z transportu miejskiego 100,0% Całkowita liczba bezpośrednio utworzonych nowych etatów na obszarach 100,0% rewitalizowanych (EPC) Zakontraktowane do kooca 2012 Zakontraktowane w 2013 Pozostało Wśród wskaźników produktu niską realizację wykazuje wskaźnik Liczba projektów zapewniających zrównoważony rozwój oraz poprawiających atrakcyjność miast. Na koniec okresu sprawozdawczego wskaźnik został zakontraktowany w wysokości 31,1% wartości docelowej. Ze względu na podpisanie umowy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym w zakresie inicjatywy JESSICA, w ramach której został on zobowiązany do finansowania projektów rewitalizacyjnych na obszarach miejskich, wskaźnik ten zostanie powiększony o kolejne projekty. Jednakże, z uwagi na ograniczone środki (poziom kontraktacji stanowi 93,5% alokacji) i wysoką jednostkową wartość projektów, wynoszącą 2 231 791 euro istnieje ryzyko nieosiągnięcia wartości docelowej dla przedmiotowego wskaźnika. Wartość docelowa wskaźnika została przeszacowana na etapie konstrukcji Programu. Założono bowiem znacząco niższe koszty realizacji takich projektów. Na etapie wdrażania okazało się, że projekty rewitalizacyjne są dużo bardziej złożone, przez co ich koszt jest znacznie wyższy. Niemniej jednak, wszystkie założenie wskaźniki rezultatu zostały przekroczone, co oznacza, że cele założone na Priorytecie zostały osiągnięte. Przedsięwzięcia realizowane w Priorytecie V mają pozytywny wpływ na sytuację społeczno gospodarczą Mazowsza, w szczególności na zwiększenie powierzchni obszarów poddanych rewitalizacji oraz wzrost zatrudnienia. Na obecnym poziomie kontraktacji szacuje się, że poddanych rewitalizacji zostanie 20,02 ha, co oznacza wykonanie na poziomie 133,5 % zakładanej wartości docelowej. Na obszarach rewitalizowanych zostanie utworzonych 194 nowych etatów (646,7 % wartości docelowej). Przekroczenie wartości docelowych należy uznać za pozytywne zjawisko, ponieważ realizacja rewitalizacyjnych projektów doprowadzi do ożywienia, poprawy funkcjonalności, estetyki i jakości 200

życia na obszarach zdegradowanych, tworząc podstawę dla dalszego rozwoju tych obszarów, w tym powstawania nowych miejsc pracy. Przykładem przeprowadzonej rewitalizacji jest projekt pt. Rewitalizacja Rynku Mariackiego w Węgrowie. Realizacja niniejszego projektu przyczyni się odzyskania przez Rynek Mariacki w Węgrowie dawno utraconej roli centrum życia społecznego i gospodarczego mieszkańców miasta oraz okolicznych miejscowości. Dzięki wdrożeniu wszystkich zaplanowanych działań, główny plac ponownie stanie się wizytówką Miasta, a mieszkańcy uzyskają dostęp do zrewitalizowanej przestrzeni publicznej, która będzie atrakcyjnym miejscem zarówno do pracy, jak i odpoczynku. Większa liczba osób korzystających z miejskiej infrastruktury stanowić będzie impuls dla lokalnych przedsiębiorców do tworzenia nowych podmiotów gospodarczych w sektorze handlu i usług w obrębie rynku. Wiązać się to będzie z utworzeniem nowych miejsc pracy, dzięki czemu inwestycja przyczyni się do zmniejszenia bezrobocia, a tym samym redukcji poziomu ubóstwa. Inwestycja przyczyni się do znaczącego wzrostu atrakcyjności miasta, zarówno w aspekcie osiedleńczym i inwestycyjnym, jak i turystycznym. Zdjęcie 5. Zdjęcie z projektu Rewitalizacja Rynku Mariackiego w Węgrowie Opis wkładu osi priorytetowej w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn, cross-financing, planowana zmiana środków alokacji oraz zalecenia i rekomendacje KE i IZ RPO WM w kontekście dalszej realizacji Programu znajdują się odpowiednio w pkt. 2.2.1; 2.6.3; 2.1.6. 201

Działanie 5.1 Transport miejski Postęp finansowy Od początku uruchomienia Programu po ocenie formalnej zarejestrowano 12 wniosków na kwotę dofinansowania 20,1 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 10 wniosków o wartości dofinansowania 17 mln euro. W okresie sprawozdawczym znacznie wzrosła wartość kontraktacji. Podpisano umowy z beneficjentami, którzy złożyli wnioski o dofinansowanie w ramach konkursu ogłoszonego w 2012 r. Do końca 2013 r. podpisano 10 umów o dofinansowanie (6 umów w okresie sprawozdawczym) na kwotę dofinansowania EFRR 13,5 mln euro. Stanowi to 99,43% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 5.1 (53,9% na koniec 2012 r.). We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 5,4 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 40 % alokacji. W ramach Działania nie zostały przewidziane do realizacji projekty kluczowe. Tabela 76. Projekty w ramach działania 5.1 Wyszczególnienie Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji rok 2013 Od początku realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 5.1 - Transport miejski Ilość 0 15 0 12 2 10 6 10 Wartoś ć Euro 0,00 23 771 457,93 0,00 20 059 149,29 1 583 694,63 16 974 785,51 6 795 668,38 13 473 434,88 Postęp rzeczowy Informacje na temat stopnia realizacji wskaźników rzeczowych na poziomie działania znajdują się w Załączniku IV. Tabela 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu V szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu V. Na podstawie realizowanych projektów widać, że cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Nie zidentyfikowano żadnych zagrożeń dla realizacji Działania. Brak jest również ryzyka niezrealizowania wskaźników produktu i rezultatu. Działanie 5.2 Rewitalizacja miast Postęp finansowy: Od początku uruchomienia Programu po ocenie formalnej zarejestrowano 98 wniosków na kwotę dofinansowania 163,7 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 29 wniosków o wartości dofinansowania 67,4 mln euro. 202

W 2013 roku podpisano 3 umowy o dofinansowanie na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 8,1 mln euro, zwiększając wartość wszystkich podpisanych umów do kwoty 71,3 mln euro w części EFRR. Stanowi to 92,46% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 5.2 (83,7% na koniec 2012 r.). We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 51,6 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 67 % alokacji. Tabela 77. Projekty w ramach Działania 5.2 Wyszczególnienie Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji rok 2013 Od początku realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 5.2 Rewitaliza cja miast Ilość 0 119 0 98 1 29 3 28 Wartoś ć Euro 0,00 186 511 901,90 0,00 163 736 430,32 3 576 392,30 67 370 637,54 8 058 429,83 71 334 702,49 W ramach Działania realizowane są projekty podpisywane w ramach inicjatywy JESSICA Szersze informacje nt. wdrażania instrumentów finansowych znajdują się w punkcie 2.1.2 W ramach Działania 5.2 na liście IWIPK znajduje się 5 projektów o wartości dofinansowania EFRR 21 mln euro. Do końca okresu sprawozdawczego dla wszystkich projektów kluczowych podpisano umowy o dofinansowanie. Wartość ich stanowi 27,21% alokacji przeznaczonej na Działanie 5.2. Wszystkie projekty są na końcowym etapie realizacji. Tabela 78. Projekty kluczowe w ramach Działania 5.2 Nazwa projektu Rewitalizacja Rynku Mariackiego w Węgrowie Skarbiec dziedzictwa kultury - Bazylika Archikatedralna i Muzeum Archidiecezji Warszawskiej Nazwa beneficjenta Miasto Węgrów Parafia Archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie Aktualna wartość całkowita projektu 4 324 552,90 4 983 821,47 Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE 3 537 547,84 4 236 248,15 Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 11.12.2009 Aneks 10.06.2010 2) 22.12.2009 09.04.2010 22.09.2010 Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 30.06.2010 2) 22.12.2010 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 12.11.2010 12.03.2012 11.05.2012 3.12.2012 08.02.2013 2) 09.06.2011 21.05.2012 20.11.2012 10.12.2013 203

Odnowa zabytkowych obiektów i przestrzeni publicznej w Szydłowcu poprawa funkcjonalności i dostępności infrastruktury kulturalnej i turystycznej dla mieszkańców Mazowsza Centralny Ośrodek Szkolenia Inspekcji Transportu Drogowego-Rewitalizacja obiektów WITD w Radomiu Rewitalizacja zabytkowych budynków dawnego kolegium i dawnej kolegiaty Św. Michała w Płocku Gmina Szydłowiec Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego Gmina Miasto Płock 7 180 145,12 1 376 063,26 7 131 221,35 6 052 238,98 1 169 653,77 5 999 871,38 2) 22.04.2010 29.11.2010 31.12.2010 2) 06.06.2011 21.12.2011 15.03.2012 2) 05.10.2011 20.02.2012 2) 29.12.2010 2) 28.12.2011 2) 30.12.2011 2) 16.06.2011 Aneks- 09.11.2011 20.02.2012 25.04.2012 25.04.2013 24.10.2013 2) 26.07.2012 08.11.2012 30.09.2013 20.12.2013 2) 18.05.2012 Postęp rzeczowy: Informacje na temat stopnia realizacji wskaźników rzeczowych na poziomie działania znajdują się w Załączniku IV. Tabela 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania 5.2 ze wskaźnikami Priorytetu V szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu V. Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. 3.5.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Informacja nt. istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środami zaradczymi znajduje się w pkt. 2.3. 3.6 Priorytet VI Wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji 3.6.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów Celem Priorytetu jest wzrost znaczenia turystyki jako czynnika stymulującego rozwój społecznogospodarczy regionu poprzez promocję i zwiększenie atrakcyjności turystycznej regionu oraz poprawę oferty kulturalnej i wzrost dostępności do kultury. Cele Priorytetu wpisują się także w zapisy znajdujące się w analizie SWOT umieszczonej w Programie, gdzie jako szansę dla rozwoju regionu zidentyfikowano następujące cechy: Promocja regionu, jego walorów turystycznych i kulturowych oraz produktów regionalnych, Ochrona i odnowa obiektów zabytkowych lub historycznych oraz Rozwój infrastruktury turystycznej, sportowej i rekreacyjnej. W związku z powyższym w ramach konkursów premiowane punktowo były projekty 204

polegające na modernizacji obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Podpisano również umowy o dofinansowanie dla kilku kluczowych z punktu widzenia rozwoju województwa projektów. Na realizację Priorytetu VI RPO WM 2007-2013 przyznano środki z EFRR w wysokości 150 182 726 euro, co stanowi 8,04% alokacji na Program. Priorytet VI realizowany jest przez następujące działania: Działanie 6.1 Kultura (alokacja 79 029 281 euro), Działanie 6.2 Turystka (alokacja 71 153 445 euro). Postęp finansowy W okresie sprawozdawczym dokonano realokacji środków EFRR w wysokości 6 196 555 euro z Działania 6.2 do Działania 6.1. W 2013 r. pozytywną ocenę formalną uzyskało 136 wniosków na kwotę dofinansowania 28,6 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 97 wniosków o wartości dofinansowania 37,3 mln euro. W okresie sprawozdawczym nastąpił wzrost stopnia wykorzystania środków w postaci kontraktacji. Do końca 2013 r. podpisano 115 umów (45 w okresie sprawozdawczym) na łączną kwotę dofinansowania EFRR 124,1 mln euro, co stanowi 83,42% alokacji przewidzianej na realizację tego Priorytetu (wobec 68,69% na koniec 2012 r.). Do końca grudnia 2013 r. wartość dofinansowania UE wykazana przez beneficjentów w zatwierdzonych wnioskach o płatność osiągnęła 90,4 mln euro, w tym ponad 12,4 mln euro stanowiły wydatki wykazane w 2013 r. W stosunku do dostępnej alokacji w ramach Priorytetu VI wartość wydatkowania wyniosła na koniec 2013 r. 60,78%, wobec 53,89% na koniec 2012 r. Od początku uruchomienia Programu wartość wydatków odpowiadająca środkom UE w zatwierdzonych przez IC deklaracjach i skierowanych do Komisji Europejskiej wyniosła 99,1 mln euro (66,02% alokacji) i wzrosła w stosunku do stanu na koniec 2012 r. o 22,2 mln euro. Zakończonych zostało 40 projektów na wartości dofinansowania z UE 44,1 mln euro, co stanowi 29,67% alokacji na to Działanie. Wykres 71. Stan realizacji Priorytetu VI na dzień 31.12.2013 r. (liczba) 800 700 600 500 400 300 200 100 0 185 złożone wnioski o dofinansowanie 759 Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej 611 136 97 Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji 171 45 115 Podpisane umowy o dofinansowanie Projekty zakooczone 40 okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. 205

Wykres 72. Stan realizacji Priorytetu VI na dzień 31.12.2013 r. (środki UE w mln euro) 800 735,88 747,93 700 600 500 400 300 200 167,14 124,06 90,38 99,15 150,18 100 16,89 28,61 37,30 27,02 12,43 22,19 44,12 0 złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej* Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji* okres sprawozdawczy Podpisane umowy o dofinansowanie Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Certyfikacja Projekty zakooczone od początku realizacji RPO WM * wartość dofinansowania ogółem w mln euro na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. Postęp finansowy Priorytetu VI w podziale na Działania przedstawiają poniższe wykresy. Alokacja Wykres 73. Postęp finansowy Priorytetu VI w podziale na Działania (środki UE w mln euro) 80 70 60 50 40 30 20 10 0 71,1 60,7 52,9 Działanie 6.1 Działanie 6.2 29,7 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd 206

Wykres 74. Postęp finansowy Priorytetu VI w podziale na Działania (jako procent alokacji) 100% 80% 91,28% 77,87% 74,77% 60% 41,95% 40% 20% 0% Działanie 6.1 Działanie 6.2 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd W ramach przedmiotowej osi realizowane są projekty w trybie konkursowym oraz indywidualnym. Konkursy Od uruchomienia Programu w ramach ogłoszonych naborów udostępniono 90,76 mln euro (z EFRR), co stanowi 61% alokacji przeznaczonej na Priorytet VI. Konkursy z podziałem na działania zostały przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 79. Przeprowadzone konkursy w ramach Priorytetu VI Priorytet/Działani e 6.1. Kultura Ogłoszone konkursy termin naboru 30.06-29.09.2008 alokacja na konkurs Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Liczba wartość dofinansowania Liczba Umowy o dofinansowanie wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 55 758 336 156 140 554 347 52 52 288 537 67,09% 6.2. Turystyka x 35 000 000 438 518 760 060 50 32 045 361 45,28% 21.04-21.05.2009 27.03-07.08.2013 (6.2/2/2013) 27.03-22.08.2013 (6.2/1/2013) 30 000 000 305 507 274 964 15 28 954 258 40,91% 3 000 000 61 6 517 617 11 649 027 0,92% 2 000 000 72 4 967 479 24 2 442 077 3,45% PRIORYTET x 90 758 336 594 659 314 407 102 84 333 898 56,71% VI W ramach Działania 6.1 przeprowadzono jeden konkurs w 2008 roku z alokacją w wysokości 55,8 mln euro, co stanowi 71,54% alokacji przeznaczonej na realizację Działania. Pozostała alokacja została zarezerwowana na projekty kluczowe. W ramach konkursu złożono 182 wniosków na kwotę dofinansowania prawie 3 - krotnie wyższą od alokacji na konkurs. 207

W ramach Działania 6.2 przeprowadzono 3 konkursy, w tym 2 konkursy ogłoszono w okresie sprawozdawczym. Pierwszy konkurs został przeprowadzony w 2009 roku, z alokacją wynoszącą 30 mln euro, co stanowi 42,39% alokacji zarezerwowanej na Działanie 6.2. W ramach konkursu złożono 305 wniosków o dofinansowanie poprawnych pod względem formalnym, przy czym do realizacji zatwierdzono tylko 16 wniosków na wartość dofinansowania UE 33,3 mln euro ze względu na wysokość alokacji przeznaczonej na konkurs. W ramach konkursów przeprowadzonych w 2013 r. do realizacji zatwierdzono 88 wniosków o wartości dofinansowania UE 7,7 mln euro, z czego podpisano 35 umów na wartość odpowiadającą dofinansowaniu UE 3,1 mln euro. Projekty kluczowe W Indykatywnym Wykazie Projektów Kluczowych dla Priorytetu VI znajduje się 13 projektów. W okresie sprawozdawczym zawarto 6 umów o dofinansowanie na kwotę 20,5 mln euro (dofinansowanie UE). Do dnia 31 grudnia 2013 roku podpisano wszystkie umowy o dofinansowanie na łączną kwotę dofinansowania z EFRR wynoszącą 39,7 mln euro, co stanowi 26,71% alokacji przeznaczonej na Priorytet. Tabela 80. Realizacja projektów kluczowych w ramach Priorytetu VI Projekty kluczowe w IWIPK Umowy o dofinansowanie Priorytet/Działanie Liczba wartość dofinansowania EFRR Liczba wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 6.1. Kultura 6 18 854 439,08 6 18 854 439,08 24,19% 6.2. Turystyka 7 20 870 150,41 7 20 870 150,41 29,49% Priorytet VI 13 39 724 589,49 13 39 724 589,49 26,71% Szczegółowe informacje odnośnie strategicznego znaczenia projektów indywidualnych znajdują się w punkcie 2.1.6.2. niniejszego sprawozdania. 208

Rozkład projektów Mapa 9. Dofinansowanie EFRR w ramach Priorytetu VI Ze względu na duży stopień koncentracji przyjazdów turystycznych na obszarze miasta stołecznego Warszawy, a także konieczności wspierania rozwoju obszarów najniżej rozwiniętych gospodarczo ze wszystkich 115 podpisanych umów o dofinansowanie 59 realizowanych jest na obszarach problemowych. Zgodnie ze Strategią obszary te zapisane są jako miejsca, które wymagają aktywnej polityki regionalnej służącej pobudzeniu potencjału społeczno-gospodarczego. Wartość dofinansowana z UE przeznaczona na projekty realizowane na obszarach problemowych stanowi 36,8% wartości dofinansowania z UE wszystkich projektów realizowanych w ramach Priorytetu. 209

Tabela 81. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na obszary problemowe Priorytet VI Obszar problemowy Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) radomski 17 16,6 9,0 ostrołęcki 10 10,2 6,8 nadbużański 11 7,7 3,7 mławsko-żuromiński 8 21,6 14,1 płocki 10 19,5 12,1 Razem 56 75,7 45,7 *Suma z liczby umów wykazana w kolumnie "Razem" nie musi być równa sumie umów z poszczególnych obszarów problemowych, gdyż jedna umowa może być realizowana w kilku obszarach problemowych. W takim przypadku jest ona liczona dla każdego obszaru problemowego oddzielnie, a w wierszu "Razem" jednokrotnie. Wiersz "Razem" ma bowiem pokazywać liczbę umów realizowanych we wszystkich obszarach problemowych. Miejsca cenne przyrodniczo jak i wiele historycznych obiektów dziedzictwa kulturowego zlokalizowanych jest z dala od dużych ośrodków miejskich. Obiekty te wymagają znacznych nakładów finansowanych. Duża część projektów przeznaczonych do dofinansowania w ramach Priorytetu VI realizowana jest na obszarach wiejskich (42%). Na obszarach miejskich realizowanych jest 67 projektów na wartość dofinansowania UE 72,7 mln euro. Liczba i wartość projektów realizowanych w poszczególnych subregionach województwa mazowieckiego przedstawia się następująco: Tabela 82. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na subregiony Priorytet VI Subregion Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) Ciechanowsko-Płocki 23 59,7 36,6 M.St. Warszawa 17 30,3 18,0 Ostrołęcko-Siedlecki 27 28,9 15,6 Radomski 17 16,7 9,1 Warszawski-Wschodni 21 46,8 18,0 Warszawski-Zachodni 23 56,9 26,7 RAZEM 128 239,2 124,1 210

Wykres 75. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na miasto i wieś Priorytet VI 42% 58% miasto wieś Zgodnie z zapisami Programu środki finansowe przypisane na Priorytet VI zaadresowane są do jednostek samorządu terytorialnego, do instytucji kultury, kościołów i innych związków wyznaniowych, a także organizacji pozarządowych oraz parków narodowych i krajobrazowych. Największą grupą beneficjentów występującą w ramach Priorytetu VI są jednostki samorządu terytorialnego, które realizują 78 projektów na kwotę 92,9 mln euro (EFRR), co stanowiło 75% całkowitego dofinansowania przyznanego w ramach Priorytetu. Wykres 76. Rozkład projektów w podziale na rodzaj beneficjenta w ramach Priorytetu VI (% dofinansowania EFRR) 6% 1% Rodzaj beneficjenta 3,10% 15% inne jednostki administracji rządowej 75% jst NGO przedsiębiorcy Rozkład projektów realizowanych w ramach Priorytetu VI według działów gospodarki został przedstawiony na poniższym wykresie. Wykres 77 Rozkład projektów według działów gospodarki w ramach Priorytetu VI (środki UE w mln euro) 21 Działalnośd związana ze środowiskiem naturalnym 22 Inne niewyszczególnione usługi 14 Hotele i restauracje 00 Pozostałe Dział gospodarki 0,4 23,0 29,6 71,1 211

Wskaźniki rezultatu Wskaźniki produktu Szczegółowe informacje dotyczące rozkładu projektów znajdują się w załącznikach XII-XVI. Informacja na temat projektów realizowanych w podziale na obszary wsparcia w ramach innych programów operacyjnych znajduje się w załączniku XI. Projekty realizowane w ramach innych PO. Analiza stopnia realizacji wskaźników Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. W celu zmierzenia efektów realizacji projektów w ramach Priorytetu VI określono 3 wskaźniki produktu oraz 2 wskaźniki rezultatu. Wykres 78. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Priorytet VI Procent realizacji wartości docelowej 0% 20% 40% 60% 80% 100% Liczba projektów z zakresu turystyki 7,5% 21,0% 71,5% Liczba przedsięwzięd dotyczących informacji i promocji turystycznej w regionie 34,0% 30,0% 36,0% Liczba nowoutworzonych, zmodernizowanych obiektów kultury i dziedzictwa 100,0% Całkowita liczba bezpośrednio utworzonych nowych etatów (EPC) w turystyce, w tym: 98,5% 1,5% - na obszarach wiejskich 100,0% Całkowita liczba bezpośrednio utworzonych nowych etatów (EPC) w kulturze 100,0% Zakontraktowane do kooca 2012 Zakontraktowane w 2013 Pozostało Do końca 2013 r. podpisano 115 umów, z czego 40 projektów zostało zakończonych. Na podstawie podpisanych umów można stwierdzić, że w ramach VI osi priorytetowej niski poziom wartości docelowych założonych w Programie osiągnęły 2 wskaźniki produktu zakresu turystyki, tj. Liczba projektów z zakresu turystyki oraz Liczba przedsięwzięć dotyczących informacji i promocji turystycznej w regionie. W 2013 r. ogłoszone zostały dwa konkursy z zakresu turystyki, w ramach których rozpoczął się proces podpisywania nowych umów o dofinansowanie. W związku z tym wzrosną wartości ww. wskaźników. Jednakże, po podpisaniu kolejnych umów nie zostanie zrealizowana wartość docelowa obu wskaźników. Wynika to z faktu, że na etapie konstrukcji Programu wskaźniki te zostały przeszacowane, gdyż założono znacznie niższą średnią wartość projektów. W trakcie wdrażania Programu okazało się, że projekty turystyczne są droższe od przyjętych założeń, przez co dofinansowano mniejszą ich liczbę. Niemniej w kolejnych konkursach IZ RPO WM przyjęła bardzo niską maksymalną wartość projektów tak, aby dofinansować ich jak najwięcej. Równocześnie rozpoczęto starania o zmniejszenie wartości docelowej wskaźników przy najbliższej zmianie Programu. Należy zaznaczyć, że pomimo zagrożenia realizacji powyższych wskaźników produktu, w ramach podpisanych dotychczas umowach beneficjenci zobowiązali się zrealizować wszystkie 212

zapisane w Priorytecie wskaźniki rezultatu, co oznacza, że cele założone w Priorytecie zostaną osiągnięte. W ramach Priorytetu VI realizowane są przedsięwzięcia mające na celu wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla wzrostu atrakcyjności regionu poprzez rozwój sektora turystyki i kultury. W obszarze kultury wsparty został rozwój infrastruktury, m. in. poprzez budowę, rozbudowę lub modernizację budynków i obiektów instytucji kultury. W tym obszarze w ramach dostępnej alokacji dofinansowanie uzyskało 58 projektów, z czego 33 projekty zostały zakończone. W wyniku realizacji projektów wybudowano lub zmodernizowano 89 obiektów kultury i dziedzictwa, co pozwoliło na przekroczenie zakładanej na 2015 r. wartości docelowej wskaźnika ustalonej na poziomie 55 szt. Jako przykład można tu przytoczyć projekt pt. Przebudowa i modernizacja Teatru Powszechnego w Warszawie, czy projekt "Matecznik Mazowsze" centrum folklorystyczne. Przebudowa i modernizacja Teatru Powszechnego ma charakter kompleksowy i obejmuje powiększenie scen teatralnych i tym samym zwiększy liczbę miejsc na widowni, przebudowę korytarzy wewnątrz Teatru oraz budowę pomieszczeń zaplecza. Zwiększona zostanie liczba miejsc w Teatrze z 470 do 600 miejsc. Przebudowa i modernizacja Teatru przyczyni się do rozwiązania problemów związanych z jakością oferty kulturalnej dla mieszkańców regionu. Powiększone sceny teatralne umożliwią realizacje nowych przedstawień dla szerszej publiczności. Jakość oferty teatralnej poprawiona zostanie również poprzez zakup i instalację nowoczesnego systemu nagłośnienia i oświetlenia scen. Zdjęcie 6. Zdjęcie z projektu Przebudowa i modernizacja Teatru Powszechnego w Warszawie Projekt "Matecznik Mazowsze" centrum folklorystyczne jest odpowiedzią na potrzeby rozwojowe jednej z najbardziej unikatowych na skalę europejską instytucji kultury, działającej na terenie woj. mazowieckiego Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca Mazowsze. 213

Przedmiotem projektu jest budowa wielofunkcyjnego obiektu widowiskowo-ekspozycyjnego i stworzenie w nim Europejskiego Centrum Promocji Kultury Regionalnej i Narodowej MATECZNIK-MAZOWSZE. Obiekt wyposażony zostanie w nowoczesną salę widowiskową z widownią dla 580 os. Ponadto budynek pełnić będzie funkcje muzealne i edukacyjne. Przedsięwzięcie wdrażane będzie na terenie historycznej siedziby zespołu, odwiedzanej obecnie przez ok. 2800/p.a. turystów polskich i zagranicznych. Inwestycja pozwoli na rozwój publicznej infrastruktury kulturalnej, dzięki której nastąpi popularyzacja ludowego dziedzictwa kulturowego regionu oraz innych części Polski. Zdjęcie 7. Zdjęcie z projektu "Matecznik Mazowsze" centrum folklorystyczne Realizacja projektów, które uzyskały dofinansowanie w ramach RPO WM przyczyniła się do zwiększenia liczby turystów korzystających z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania o czym świadczy wzrost wartości wskaźnika kontekstowego: Udzielone noclegi w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania na 1 tys. mieszkańców. W latach 2005-2012 według danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny liczba ta wzrosła o 283,2 szt. do 1114,4 sztuk w 2012 roku. Jednocześnie wzrosła liczba udzielonych noclegów turystom zagranicznym o czym świadczy wzrost wartości wskaźnika: Turyści zagraniczni korzystający z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania z 1 477 136 do 1 963 925 w 2012 roku. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego stopień wykorzystania miejsc noclegowych w obiektach zbiorowego zakwaterowania w województwie mazowieckim wzrósł w tym samym okresie nieznacznie z 37,2% w 2005 roku do 38,3% w 2012 roku. Jednocześnie wzrosła również liczba obiektów zbiorowego zakwaterowania z 332 w 2005 roku do 466 w 2012 roku obiektów i liczba miejsc noclegowych na 1 tysiąc mieszkańców z 7,19 w 2005 roku do 8,65 w 2012 roku. W ramach RPO WM według podpisanych umów o dofinansowanie projektu szacuje się, że z oferty turystycznej skorzysta ok. 250 tys. osób. Rozwój działalności gospodarczej w sektorze turystyki oraz rozszerzenie oferty kulturalnej i wzrost dostępności do zasobów kultury wpłynie na powstanie nowych miejsc pracy. Na podstawie podpisanych umów szacuje się, że realizacja projektów z zakresu turystyki i kultury przyczyni się do powstania 440 nowych miejsc pracy, w tym 162 na obszarach wiejskich. Oznacza to, że zakładane 214

wartości docelowe wskaźników dotyczących utworzonych nowych etatów zostaną osiągnięte, a nawet przekroczone. Opis wkładu osi priorytetowej w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn, cross-financing, planowana zmiana środków alokacji oraz zalecenia i rekomendacje KE i IZ RPO WM w kontekście dalszej realizacji Programu znajdują się odpowiednio w pkt. 2.2.1; 2.6.3; 2.1.6. Działanie 6.1 Kultura Postęp finansowy Od początku uruchomienia Programu po ocenie formalnej zarejestrowano 162 wnioski na kwotę dofinansowania 163,8 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 59 wniosków o wartości dofinansowania 90,1 mln euro. W 2013 roku podpisano 3 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 6,7 mln euro, zwiększając wartość wszystkich podpisanych umów do kwoty 71,1 mln euro w części EFRR. Stanowi to 91,28% alokacji przeznaczonej na realizację Działania 6.1. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 60,1 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 77,87 % alokacji. Tabela 83. Projekty w ramach Działania 6.1 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie Wyszczególnienie rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu Działani e 6.1 - Kultura Ilość 1 188 1 162 2 59 3 58 Wartoś ć Euro 2 821 985,22 173 011 788,37 3 286 782,79 163 780 717,23 4 883 479,82 90 145 539,65 6 685 989,26 71 142 975,84 W ramach Działania 6.1 na liście IWIPK znajduje się 6 projektów o wartości dofinansowania EFRR 18,9 mln euro. Do końca okresu sprawozdawczego dla wszystkich projektów kluczowych podpisano umowy o dofinansowanie. Wartość ich stanowi 24,19% alokacji przeznaczonej na Działanie 6.1. Realizacja wszystkich projektów jest na etapie zaawansowanym, poza jednym projektem - Radomskie Stowarzyszenie Romów "Romano Waśt" (Pomocna Dłoń). Projekt nie jest realizowany zgodnie z harmonogramem. Opóźnienie wynika z powodu zaniżonego oszacowania przez beneficjenta kwoty robót budowlanych i problemów związanych z wyłonieniem Wykonawcy. 215

Tabela 84. Projekty kluczowe w ramach Działania 6.1 Nazwa projektu "Matecznik Mazowsze" centrum folklorystyczne Zabytkowy Park Mazowsza wizytówką regionu Renowacja Kościoła Świętego Krzyża wraz z zabudowaniami poklasztornymi w Warszawie jako ważnego obiektu dziedzictwa kultury narodowej Kompleksowa poprawa oferty kulturalnej i wzrost dostępności do kultury obiektów Muzeum Niepodległości w Warszawie poprzez rewitalizację i modernizację oddziału - Cytadeli Warszawskiej - w szczególności X Pawilonu, XI Pawilonu, Bramy Bielańskiej i dziedzińca Nazwa beneficjenta Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca "Mazowsze" im. Tadeusza Sygietyńskiego Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca "Mazowsze" im. Tadeusza Sygietyńskiego Parafia Rzymskokatolicka Świętego Krzyża w Warszawie Muzeum Niepodległości w Warszawie Aktualna wartość całkowita projektu 14 013 460,70 Aktualna wartość dofinansowan ia projektu ze środków UE 6 060 660,96 2 620 393,18 2 205 221,63 4 591 255,57 3 902 567,24 3 553 013,75 2 430 895,02 Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 16.07.2009 2) 16.07.2009 2) 16.07.2009 2) 29.06.2012 Data złożenia wniosku o dofinansow anie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 31. 08.2009 2) 29.09.2009 2) 30.09.2009 2) 31.07.2012 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 21.12.2009 22.02.2010 09.03.2011 16.05.2012 22.04.2013 07.10.2013 2) 03.08.2010 12.08.2011 19.12.2011 11.05.2012 Aneks 28.12.2012 19.07.2013 12.09.2013 2) 30.11.2009 19.03.2010 20.09.2010 31.03.2011 2) 25.02.2013 ROMANO KHER - CYGAŃSKI DOM - kultura i edukacja Radomskie Stowarzyszenie Romów "Romano Waśt" (Pomocna Dłoń) 1 907 078,03 1 596 697,03 ND 2) 30.08.2012 2) 03.07.2013 Modernizacja z elementami przebudowy zabytkowego budynku Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana w Warszawie Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie 4 084 552,25 2 658 397,21 2) 01.07.2013 10.10.2013 2) 04.11.2013 2) 19.12.2013 Na liście rezerwowej znajduje się jeden projekt o wartości dofinansowania 3,6 mln euro. Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. 216

Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu VI szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu VI. Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. Brak jest również ryzyka niezrealizowania wskaźników produktu i rezultatu. Ich wartości docelowe zostaną osiągnięte lub znacznie przekroczone. Działanie 6.2 Turystyka Postęp finansowy Celem Działania 6.2 Turystyka jest zwiększenie atrakcyjności turystycznej regionu. Na obszarach wiejskich znajdują się cenne obszary przyrodnicze, które są dotychczas w niewielkim stopniu wykorzystane, przede wszystkim ze względu na brak odpowiedniego zagospodarowania i wyposażenia w infrastrukturę turystyczną. W związku z tym w ramach Działania wsparcie skierowano na rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej. Przedsięwzięcia z zakresu informacji i promocji turystycznej umożliwią rozwój sektora turystyki w regionie. Projekty z zakresu turystyki wspierane w ramach tego Działania mają wyraźny wpływ na poprawę sytuacji gospodarczej regionu. W okresie sprawozdawczym ogłaszano dwa nowe konkursy. Pierwszy konkurs, był konkursem otwartym bez preselekcji (bez przedsiębiorców), z alokacją wynoszącą 3 mln euro. Drugi konkurs był również konkursem otwartym bez preselekcji, ale dedykowany przedsiębiorcom z alokacją wynoszącą 2 mln euro. W ramach tych konkursów pozytywną ocenę formalną otrzymało 133 projekty o łącznej wartości dofinansowania 11,5 mln euro. Do realizacji zatwierdzono 88 wniosków o wartości dofinansowania UE 7,7 mln euro, z czego podpisano 35 umów na wartość odpowiadającą dofinansowaniu UE 3,1 mln euro. W związku z nowymi konkursami nastąpił wzrost poziomu wykorzystania środków w postaci kontraktacji. W stosunku do dostępnej na lata 2007-13 alokacji w ramach Działania 6.2 wartość umów wyniosła na koniec 2013 r. 74,77% wobec 43,57% na koniec 2012 r. We wnioskach o płatność beneficjenci wykazali poniesienie 29,7 mln euro wydatków (środki UE), co stanowi 41,95 % alokacji. Tabela 85. Projekty w ramach Działania 6.2 Wyszczególnienie Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Od początku rok 2013 realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 6.2 - Turystyka Ilość 184 571 135 449 95 112 42 57 Wartoś ć Euro 14 071 110,86 562 872 116,89 25 326 182,28 584 151 053,57 32 413 236,23 76 994 324,58 20 338 636,76 52 915 511,43 W ramach Działania 6.2 na liście IWIPK znajduje się 7 projektów o wartości dofinansowania EFRR 20,9 mln euro. Do końca okresu sprawozdawczego dla wszystkich projektów kluczowych podpisano umowy o dofinansowanie. Wartość ich stanowi 29,49% alokacji przeznaczonej na 217

Działanie 6.2. Wszystkie projekty realizowane są zgodnie z harmonogramem. W przypadku projektu Miasta Stołecznego Warszawy Budowa Muzeum - Miejsce Pamięci Palmiry projekt został zakończony i rozliczony. Tabela 86. Projekty kluczowe w ramach Działania 6.2 Nazwa projektu Budowa centrum kulturalno rekreacyjnego w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu Zaplecze noclegowe Matecznik Mazowsze wraz z adaptacją stajni na Karczmę Staropolską Zdarzyło się kiedyś nad wodą - trasa turystyczna w radomskim skansenie Budowa Muzeum - Miejsce Pamięci Palmiry Rewaloryzacja i adaptacja przedpola Pałacu w Wilanowie, barokowej perły mazowieckich rezydencji królewskich dla potrzeb obsługi i recepcji turystycznej - etap I Zwiększenie atrakcyjności turystycznej Północnego Mazowsza Budowa Oranżerii z funkcją konferencyjno kulturalną na terenie Zabytkowego Zespołu Pałacowo Parkowego Muzeum Romantyzmu w Opinogórze etap II Nazwa beneficjenta Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca "Mazowsze" im. Tadeusza Sygietyńskiego Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu Miasto Stołeczne Warszawa Muzeum Pałac w Wilanowie Muzeum Romantyzmu w Opinogórze Aktualna wartość całkowita projektu 14 722 622,39 Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE 10 079 193,89 5 513 959,37 3 640 358,93 4 876 845,53 1 905 777,68 1 822 304,00 632 843,67 1 205 824,45 869 447,41 2 831 924,12 1 956 007,43 Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 16.07.2009 10.06.2010 08.09.2010 31.12.2010 2) 16.07.2009 2) 17.07.2009 10.06.2010 2) 26.01.2010 18.05.2010 2) 19.01.2010 20.04.2010 2) 25.09.2012 Aneks 28.09.2012 Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 14.11.2012 2) 27.08.2009 2) 30.06.2010 2) 30.12.2010 2) 30.04.2010 2) 15.10.2012 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 08.07.2013 2) 07.12.2009 23.12.2009 08.03.2010 31.12.2010 14.06.2011 04.11.2011 30.12.2011 29.03.2012 17.05.2012 10.07.2012 08.11.2012 Aneks 27.12.2012 24.05.2013 2) 31.12.2010 22.09.2011 Aneks 27.12.2012 16.05.2013 11.06.2013 20.08.2013 2) 15.05.2012 27.09.2012 15.03.2013 04.07.2013 2) 16.11.2010 17.05.2012 27.06.2012 08.01.2013 2) 13.06.2013 218

Rozbudowa i modernizacja infrastruktury uzdrowiskowej Konstancina-Zdrój Uzdrowisko Konstancin Zdrój Sp. S.A. 8 599 497,84 1 786 521,42 ND 2) 31.12.2012 2) 28.05.2013 24.09.2013 Na liście rezerwowej znajduje się jeden projekt o wartości dofinansowania 17,2 mln euro. Postęp rzeczowy Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu VI szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu VI. Na podstawie realizowanych projektów oraz planowanych do realizacji cele założone w Programie zostaną zrealizowane. Brak jest zagrożeń w realizacji Działania. 3.6.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Informacja nt. istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środami zaradczymi znajduje się w pkt. 2.3. 3.7 Priorytet VII. Tworzenie i poprawa warunków dla rozwoju kapitału ludzkiego 3.7.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów Głównym celem Priorytetu VII jest poprawa dostępności i jakości infrastruktury o charakterze społecznym, czyli infrastruktury służącej edukacji, ochronie zdrowia i życia oraz pomocy społecznej. Działania realizowane w ramach Priorytetu VII uwzględniają wzmacnianie roli edukacji i oświaty, podniesienie standardów ochrony zdrowia oraz opieki społecznej. Łączna alokacja EFRR w RPO WM na realizację tego celu w ramach Priorytetu VII wynosi 164 834 703 euro, co stanowi 8,82% alokacji EFRR w całym Programie. Priorytet VII realizowany jest przez następujące Działania: Działanie 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia (alokacja 66 681 452 euro), Działanie 7.2 Infrastruktura służąca edukacji (alokacja 80 720 403 euro), Działanie 7.3 Infrastruktura służąca pomocy społecznej (alokacja 17 432 848). Postęp finansowy Po przeprowadzeniu analizy dostępności środków w Działaniach oraz analizy wskaźników, w okresie sprawozdawczym dokonano realokacji środków EFRR w wysokości 2 421 935 euro z Działania 7.2 do Działania 7.1. W 2013 roku odnotowano postęp finansowy we wdrażaniu Priorytetu VII. Do realizacji zatwierdzono 7 wniosków o wartości dofinansowania 9,14 mln euro. Powoduje to łączną liczbę 116 zatwierdzonych wniosków liczoną od początku realizacji RPO WM, na kwotę wynoszącą 192,46 mln euro, co stanowi 116,76% alokacji przewidzianej na realizację Priorytetu VII. W okresie sprawozdawczym nastąpił wzrost liczby podpisanych umów. Do końca 2013 r. podpisano 110 umów na łączną kwotę dofinansowania EFRR 152,67 mln euro (3 umowy w okresie 219

sprawozdawczym na kwotę 4,12 mln euro), co stanowi 92,62% alokacji przewidzianej na realizację tego Priorytetu. Do końca grudnia 2013 r. wartość dofinansowania UE wykazana przez beneficjentów w zatwierdzonych wnioskach o płatność osiągnęła wartość 134,24 mln euro, w tym ponad 19,43 mln euro stanowiły wydatki wykazane w 2013 r. W stosunku do dostępnej alokacji w ramach Priorytetu VII wartość wydatkowania wyniosła na koniec 2013 r. 81,96%. Od początku uruchomienia Programu wartość wydatków odpowiadająca środkom UE w zatwierdzonych przez IC poświadczeniach i deklaracjach płatności i skierowanych do Komisji Europejskiej wyniosła 137 mln euro, co stanowi ok. 83% alokacji i wzrosła w stosunku do stanu na koniec 2012 o 25,8 mln euro. Zakończonych zostało 67 projektów na wartości dofinansowania z UE 80,47 mln euro, co stanowi wykorzystanie 49,13 % alokacji na ten Priorytet. W przypadku realokacji środków z Priorytetu VI, dodatkowa alokacja w Priorytecie VII zostanie przeznaczona na dofinansowanie projektów znajdujących się na liście rezerwowej Działania 7.1. Wykres 79. Stan realizacji Priorytetu VII na dzień 31.12.2013 r. (liczba) 700 600 500 400 300 200 100 0 złożone wnioski o dofinansowanie 609 Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej 512 Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji 116 110 0 0 7 3 Podpisane umowy o dofinansowanie 67 Projekty zakooczone okres sprawozdawczy od początku realizacji RPO WM na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. 220

Wykres 80. Stan realizacji Priorytetu VII na dzień 31.12.2013 r. (środki UE w mln euro) 700 600 666,29 591,97 500 400 300 200 100 0 0,00 złożone wnioski o dofinansowanie 0,00 9,14 4,12 Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej* 192,46 Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji* okres sprawozdawczy Podpisane umowy o dofinansowanie 152,67 134,24 137,00 19,43 25,79 Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Certyfikacja Projekty zakooczone od początku realizacji RPO WM Alokacja * wartość dofinansowania ogółem w mln euro na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dane dotyczące złożonych wniosków opracowane na podstawie LSI. 80,47 164,83 Postęp finansowy Priorytetu VII w podziale na Działania przedstawiają poniższe wykresy. Wykres 81. Postęp finansowy Priorytetu VII w podziale na Działania (środki UE w mln euro) 80 70 60 50 40 30 20 10 0 78,5 65,9 58,9 54,7 15,3 Działanie 7.1 Działanie 7.2 Działanie 7.3 13,7 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd 221

Wykres 82. Postęp finansowy Priorytetu VII w podziale na Działania (jako procent alokacji) 100% 89,41% 82,94% 97,36% 81,80% 88,34% 78,94% 80% 60% 40% 20% 0% Działanie 7.1 Działanie 7.2 Działanie 7.3 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Najwięcej umów o dofinansowanie podpisano w Działaniu 7.2 Infrastruktura służąca edukacji - 60 (2 w okresie sprawozdawczym), na łączną kwotę dofinansowania EFRR wynoszącą 78,5 mln euro, co stanowi 97,36% alokacji na to działanie. Kolejne 34 umowy podpisano w Działaniu 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia (jedną umowę w okresie sprawozdawczym) na łączną kwotę dofinansowania EFRR w wysokości 58,9 mln euro 89,41% alokacji. Ostatnie 16 umów podpisano w Działaniu 7.3 Infrastruktura służąca pomocy społecznej, w których całkowita kwota dofinansowania EFRR wynosi 15,3 mln euro, co stanowi odpowiednio 88,34% alokacji w tym Działaniu. W ramach przedmiotowej osi realizowane są projekty w trybie konkursowym oraz indywidualnym. Konkursy Od uruchomienia Programu w ramach ogłoszonych łącznie trzech konkursów udostępniono 118,4 mln euro (z EFRR), co stanowi ok.72% alokacji przeznaczonej na Priorytet VII. Przeprowadzone konkursy wraz z podziałem na działania zostały przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 87. Przeprowadzone konkursy w ramach Priorytetu VII Priorytet/Działanie 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia 7.2. Infrastruktura służąca edukacji 7.3. Infrastruktura służąca pomocy społecznej Ogłoszone konkursy termin naboru 30.06-06.10.2008 19.05-25.06.2009 04.03-07.04.2009 alokacja na konkurs Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Liczba wartość dofinansowania Liczba Umowy o dofinansowanie wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 41 010 264 176 177 334 502 30 36 124 976 54,81% 60 000 000 304 338 470 116 56 56 286 859 69,85% 17 432 848 24 24 129 176 16 15 285 868 88,34% PRIORYTET VII x 118 443 112 504 539 933 794 102 107 697 703 65,75% 222

W ramach Działania 7.1 przeprowadzono jeden konkurs w 2008 roku z alokacją w wysokości 41,01 mln euro, co stanowi ok. 62% alokacji przeznaczonej na realizację tego Działania. Pozostała alokacja została zarezerwowana na projekty kluczowe. W ramach konkursu złożono 176 poprawnych formalnie wniosków na kwotę dofinansowania ponad 4 - krotnie wyższą od alokacji na konkurs. Do realizacji zatwierdzono 35 wniosków na wartość dofinansowania UE wynoszącą 47 mln euro, z czego podpisano 30 umów na kwotę 36,1 mln euro w części dofinansowania UE. W ramach Działania 7.2 przeprowadzono również jeden konkurs - w 2009 roku, z alokacją wynoszącą 60 mln euro, co stanowi 74,3% alokacji zarezerwowanej na Działanie 7.2. W ramach konkursu złożono 304 wnioski o dofinansowanie poprawnych pod względem formalnym na kwotę dofinansowania ponad 5 - krotnie wyższą od alokacji na konkurs. Podpisano 56 umów na wartość dofinansowania UE wynoszącą 56,3 mln euro ze względu na wielkość alokacji przeznaczonej na konkurs. W ramach Działania 7.3 przeprowadzono również jeden konkurs - w 2009 roku, z alokacją wynoszącą 17,4 mln euro, co stanowi 100% alokacji zarezerwowanej na Działanie 7.3. W ramach konkursu złożono 24 wnioski o dofinansowanie poprawne pod względem formalnym, przy czym do realizacji zatwierdzono 17 wniosków na wartość dofinansowania UE wynoszącą 21,1 mln euro. Projekty kluczowe Alokacja w ramach Działania 7.1 i 7.2 została przeznaczona nie tylko na projekty wyłonione z ogłoszonych konkursów, ale również na realizację 8 projektów kluczowych. W Indykatywnym Wykazie Projektów Kluczowych dla Priorytetu VII znajdują się cztery projekty w ramach Działania 7.1 i cztery w ramach Działania 7.2. W Działaniu 7.3 cała alokacja została przeznaczona na realizację projektów konkursowych. Do dnia 31 grudnia 2013 roku podpisano wszystkie umowy o dofinansowanie projektów kluczowych na łączną kwotę dofinansowania z EFRR wynoszącą 45 mln euro, która stanowi 27% alokacji przeznaczonej na Priorytet VII. Tabela 88. Realizacja projektów kluczowych w ramach Priorytetu VII Projekty kluczowe w IWIPK Umowy o dofinansowanie Priorytet/Działanie Liczba wartość dofinansowania EFRR Liczba wartość dofinansowania EFRR % zaangażowania alokacji na lata 2007-2013 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia 7.2. Infrastruktura służąca edukacji 7.3. Infrastruktura służąca pomocy społecznej 4 22 804 550,65 4 22 804 550,65 34,60% 4 22 164 168,56 4 22 164 168,56 27,51% 0 0,00 0 0,00 0,00% Priorytet VII 8 44 968 719,21 8 44 968 719,21 27,45% Szczegółowe informacje odnośnie strategicznego znaczenia projektów indywidualnych znajdują się w punkcie 2.1.6.2. niniejszego sprawozdania. 223

Rozkład projektów Mapa 10. Dofinansowanie EFRR w ramach Priorytetu VII Ze względu na występujące dysproporcje pomiędzy poszczególnymi regionami w dostępie do infrastruktury społecznej, w konkursach ogłaszanych w ramach Priorytetu VII premiowane punktowo były projekty składane przez samorządy o najniższych dochodach na mieszkańca. Część z nich pokrywa się zasięgiem z obszarami problemowymi wyznaczonymi w Strategii Rozwoju Województwa. Na łączną liczbę 110 podpisanych umów, 58 projektów realizowanych jest na obszarach problemowych. Wartość dofinansowania EFRR projektów z tych obszarów wynosi 74,7 mln euro, co stanowi ok. 48,5% wartości dofinansowania EFRR we wszystkich podpisanych umowach w ramach Priorytetu VII. 224

Tabela 89. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na obszary problemowe Priorytet VII Obszar problemowy Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) radomski 17 29,1 19,7 ostrołęcki 18 22,9 16,4 nadbużański 7 5,5 4,4 mławsko-żuromiński 8 11,2 8,9 płocki 8 30,8 25,3 Razem 58 99,5 74,7 *Suma z liczby umów wykazana w kolumnie "Razem" nie musi być równa sumie umów z poszczególnych obszarów problemowych, gdyż jedna umowa może być realizowana w kilku obszarach problemowych. W takim przypadku jest ona liczona dla każdego obszaru problemowego oddzielnie, a w wierszu "Razem" jednokrotnie. Wiersz "Razem" ma bowiem pokazywać liczbę umów realizowanych we wszystkich obszarach problemowych. Zarówno w województwie mazowieckim, jak i w całym kraju występują duże różnice w zakresie dostępu do infrastruktury społecznej ludności miejskiej i wiejskiej. Największe dysproporcje widoczne są w dostępie do infrastruktury edukacyjnej, co w konsekwencji przekłada się na ogromne dysproporcje w poziomie wykształcenia ludności z obszarów miejskich i wiejskich. Rozpoczęta w placówkach przedszkolnych edukacja dzieci kontynuowana jest w ramach obowiązku szkolnego w szkołach podstawowych i gimnazjalnych. W Polsce w ciągu ostatnich lat współczynnik skolaryzacji w szkołach podstawowych uległ niewielkiemu obniżeniu i pozostaje na stabilnym poziomie 96,5%. Co prawda obniżył się on na obszarach wiejskich i nie przekracza 87,0%, ale w miastach podwyższył się do poziomu 105,0%. Wynika to ze zmniejszania się liczby ludności na peryferyjnych obszarach wiejskich, przy jednoczesnym przyroście liczby ludności wokół największych miast i dowożeniu części dzieci do szkół miejskich W ciągu ostatnich kilku lat, dostęp zarówno do komputerów, jak i do łączy internetowych dzięki środkom UE w szkołach znacząco się poprawił. Istotne teraz są kwestie jakości sprzętu komputerowego, szybkości łącz internetowych oraz liczby zajęć prowadzonych z wykorzystaniem komputerów i internetu, co niestety jest trudniejsze do weryfikacji. W Strategii Rozwoju Województwa zapisano konieczność podejmowania działań na rzecz wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, pochodzących z obszarów wiejskich i małych miast. Pogłębiająca się polaryzacja w zakresie poziomu rozwoju gospodarczego w poszczególnych regionach województwa, a także stagnacja gospodarcza obserwowana na obszarach wiejskich wpływają na pogorszenie sytuacji społeczno-ekonomicznej wielu rodzin wiejskich. Chcąc przeciwdziałać marginalizacji mieszkańców obszarów wiejskich i małych miast w konkursie ogłoszonym w ramach Działania 7.2 dodatkowe punkty otrzymywały projekty realizowane na obszarach problemowych, cechujących się najniższymi wskaźnikami społeczno-gospodarczymi w województwie. Takie rozwiązanie sprawiło, że podobna liczba realizowanych projektów, tj. 61 wdrażanych będzie na obszarach wiejskich, a 49 na obszarach miejskich. Ze względu na fakt koncentracji obiektów infrastruktury zdrowotnej w ośrodkach miejskich w Działaniu 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia większość projektów dofinansowanych w tym Działaniu realizowanych jest na obszarach miejskich, tj. 26, a jedynie 8 na obszarach wiejskich. Zupełnie inna sytuacja występuje w zakresie obiektów infrastruktury edukacyjnej. Tutaj, z uwagi na 225

priorytet wspierania poziomu edukacji ludności wiejskiej 44 z 60 projektów realizowanych jest na obszarze wiejskim. Wykres 83. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na miasto i wieś Priorytet VII 45% 55% miasto wieś Duże dysproporcje w zakresie dostępności do infrastruktury społecznej widoczne są również na poziomie subregionalnym. Obszar m. st. Warszawy charakteryzuje się najwyższym poziomem wyposażenia w infrastrukturę społeczną, co decyduje o względnie wysokim poziomie dostępności do tego typu placówek jak i wysokiej jakości oferowanych przez nie usług. Szczególne duże rozbieżności widoczne są w zakresie rozwoju infrastruktury edukacyjnej. W związku z powyższym, biorąc pod uwagę priorytety rozwojowe zapisane w Strategii Rozwoju Województwa w zakresie infrastruktury edukacyjnej realizowane są projekty dotyczące budowy, rozbudowy, modernizacji (w tym dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych) placówek systemu oświaty w subregionach znajdujących się poza obszarem metropolitalnym Warszawy. Jedynie 7 projektów w Działaniu 7.2 realizowanych jest na tym obszarze. Podział realizowanych projektów w podziale na Działania i subregiony przedstawia się następująco: Tabela 90. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na subregiony Priorytet VII Subregion Liczba umów Wartość ogółem (w mln euro) Dofinansowanie UE (w mln euro) Ciechanowsko-Płocki 26 54,3 44,0 M.st. Warszawa 13 33,5 19,3 Ostrołęcko-Siedlecki 34 49,4 35,8 Radomski 17 29,2 19,9 Warszawski-Wschodni 9 11,9 9,8 Warszawski-Zachodni 11 31,2 23,9 RAZEM 110 209,6 152,7 Zgodnie z zapisami znajdującymi się w RPO WM środki finansowe zarezerwowane w Priorytecie VII zaadresowane są przede wszystkim do jednostek samorządu terytorialnego, jak i podległych im jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, a także do zakładów opieki zdrowotnej działających w publicznym systemie ochrony zdrowia, szkół wyższych oraz osób fizycznych 226

i prawnych będących organami prowadzącymi szkoły i placówki, a także innych partnerów społecznych i organizacji pozarządowych prowadzących działalność w zakresie edukacji, ochrony zdrowia lub pomocy społecznej. Wykres 84. Rozkład projektów w podziale na rodzaj beneficjenta w ramach Priorytetu VII (% dofinansowania EFRR) 14,33% 5,23% 2% 45% 33% 1% Rodzaj beneficjenta inne jednostki administracji rządowej jst NGO przedsiębiorcy uczelnie/jednostki naukowe Rozkład projektów realizowanych w ramach Priorytetu VII według działów gospodarki został przedstawiony na poniższym wykresie. Wykres 85 Rozkład projektów według działów gospodarki w ramach Priorytetu VII (środki UE w mln euro) 20 Opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne 15,3 19 Działalnośd w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego 58,9 18 Edukacja 78,5 Dział gospodarki Szczegółowe informacje dotyczące rozkładu projektów znajdują się w załącznikach XII-XVI. Informacja na temat projektów realizowanych w podziale na obszary wsparcia w ramach innych programów operacyjnych znajduje się w załączniku XI. Projekty realizowane w ramach innych PO. Jak wspomniano w poprzednich Sprawozdaniach, projekty dofinansowane w ramach Priorytetu VII wpisują się w zapisy znajdujące się w analizie SWOT umieszczonej w Programie, gdzie jako słabe strony województwa mazowieckiego podano znaczne dysproporcje przestrzenne w zakresie wyposażenia, standardu oraz dostępności do infrastruktury społecznej, zdrowotnej, oraz niski poziom wykształcenia na terenach wiejskich. Ponadto, w analizie SWOT zagrożenia rozwojowe zidentyfikowano także w zakresie utrudnionego dostępu do specjalistycznej opieki medycznej 227

i badań profilaktyczno-diagnostycznych, znacznego zróżnicowania w jakości i dostępie do usług medycznych (zwłaszcza na terenach wiejskich), oraz złego stanu technicznego infrastruktury zakładów opieki zdrowotnej. Jednocześnie jako szansę rozwojową określono działania w zakresie poprawy dostępności i jakości opieki zdrowotnej na szczeblu lokalnym i regionalnym, modernizacji oraz wyposażenia w nowy sprzęt placówek ochrony zdrowia, oraz poprawy dostępności i jakości zdrowotnej infrastruktury, edukacyjnej i pomocy społecznej. W celu wykorzystania wymienionych wyżej szans rozwojowych województwa, a także niwelacji jego słabych stron oraz likwidacji zagrożeń, IZ RPO WM odpowiednio formułowała kryteria konkursowe. I tak, we wszystkich Działaniach w Priorytecie VII dodatkowo premiowane były projekty realizowane na terenie gmin, których współczynnik G podstawowych dochodów podatkowych na 1 mieszkańca kształtował się poniżej średniej województwa. Ponadto, w Działaniu 7.2. Infrastruktura służąca edukacji - promowano projekty, które miały pozytywny wpływ na zmniejszenie dysproporcji w edukacji pomiędzy obszarami wiejskimi a miastami. Jednocześnie zdecydowano się dofinansować indywidualnie te projekty, które mają szczególne znacznie dla mieszkańców województwa i w sposób wyjątkowy realizują cele Priorytetu VII. Ponadto, ze względu na wysokie zainteresowanie potencjalnych beneficjentów oraz duże potrzeby finansowe w tej dziedzinie zdecydowano się na zwiększenie pierwotnej alokacji na konkursy w Działaniach 7.1 i 7.3, co umożliwiło realizację większej liczby projektów. Analiza stopnia realizacji wskaźników Szczegółowe informacje na temat osiągnięcia wartości wskaźników zostały zawarte w załączniku IV w Tabeli 4. Postęp fizyczny RPO WM 2007-2013 wg priorytetów. W celu zmierzenia efektów realizacji projektów w ramach Priorytetu VII określono 6 wskaźników produktu oraz 6 wskaźników rezultatu. 228

Wskaźniki rezultatu Wskaźniki produktu Wykres 86. Procent osiągnięcia wartości docelowych wskaźników na podstawie podpisanych umów Priorytet VII Procent realizacji wartości docelowej 0% 20% 40% 60% 80% 100% Liczba projektów dotyczących infrastruktury ochrony zdrowia Liczba projektów dotyczących infrastruktury edukacyjnej 94,3% 100,0% 2,9% 2,9% Liczba projektów dotyczących infrastruktury opieki społecznej 35,6% 0,0% 64,4% Liczba zmodernizowanych szpitali, przychodni 1,3% 15,0% 83,8% Liczba zakupionego specjalistycznego medycznego sprzętu (aparaty RTG i endoskopy) 58,0% 0,0% 42,0% Liczba placówek edukacyjnych objętych wsparciem, w tym: 100,0% - przedszkola i szkoły podstawowe 100,0% - szkoły średnie 100,0% - szkoły wyższe 100,0% Liczba pacjentów korzystających z infrastruktury ochrony zdrowia zbudowanej/zmodernizowanej w wyniku realizacji projektu 70,2% 0,6% 29,2% Liczba uczniów i studentów korzystających z efektów projektu (infrastruktury edukacyjnej) 100,0% Liczba miejsc w obiektach słuzących opiece społecznej powstałych/ utworzonych w wyniku realizacji projektu Potencjalna liczba specjalistycznych badao medycznych przeprowadzonych sprzętem zakupionym w wyniku realizacji projektów Liczba edukacyjnych obiektów objętych wsparciem realizujących program Uczenia się przez całe życie lub inny program wspierający kształcenie 0,0% 8,6% 44,1% 26,1% 100,0% 91,4% 29,8% Liczba miejsc w przedszkolach zbudowanych lub zmodernizowanych na obszarach wiejskich 62,0% 17,0% 21,0% Zakontraktowane do kooca 2012 Zakontraktowane w 2013 Pozostało 229

W związku z wysokim poziomem zakontraktowanych środków w ramach poszczególnych Działań, w stosunku do alokacji przeznaczonej na te Działania, istnieje prawdopodobieństwo nieosiągnięcia docelowych wartości dla niektórych wskaźników. W najwyższym stopniu zagrożone są szczególnie wskaźniki dotyczące liczby zmodernizowanych szpitali i przychodni oraz dotyczące liczby placówek edukacyjnych realizujących program Uczenie się przez całe życie. Zagrożenie realizacji pierwszego z powyższych wskaźników wynika z faktu, że w Działaniu 7.1. Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia zdecydowano się dofinansować 4 projekty kluczowe, których wartość dofinansowania EFRR wynosi ponad 34% dostępnej alokacji. Pozostała alokacja w Działaniu uniemożliwiła objęcie wsparciem docelowej liczby szpitali i przychodni (80 szt.). Wartości jednostkowe projektów kluczowych są większe od średnich wartości projektów złożonych w konkursie. Ze względu na charakter kluczowy i strategiczny dla rozwoju regionu realizują one cele Priorytetu w sposób szczególny. Ponadto, projekty te w znaczący sposób przyczyniają się do realizacji założeń zawartych w Strategii Rozwoju Kraju, politykach sektorowych oraz strategii rozwoju województwa. Wybór projektów kluczowych odzwierciedla rzeczywiste potrzeby regionu. Niska realizacja drugiego wskaźnika wynika z faktu, że w ramach RPO WM dofinansowanie uzyskały głównie projekty z małych gmin, dotyczące przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjalnych, liceów i techników, które nie realizują dodatkowych zajęć w zakresie kształcenia ustawicznego. Na etapie konstrukcji Programu wartość docelowa ww. wskaźnika została znacznie przeszacowana. Założono bowiem, że dofinansowane szkoły będą realizować programy wschodzące w skład uczenia się przez całe życie. W trakcie wdrażania Programu okazało się jednak, że beneficjenci nie wybrali przedmiotowego wskaźnika. W związku z tym IZ RPO WM zwróciła się z prośbą do beneficjentów o przegląd projektów pod względem możliwości realizacji wskaźnika. Jednakże okazało się, że nie realizują oni żadnego z programów wchodzących w skład uczenia się przez całe życie. W związku z czym nie będzie możliwości osiągnięcia założonej wartości docelowej. Powyższy problem został już wyjaśniany na spotkaniach z Komisją Europejską. Od uruchomienia Programu w ramach Działania 7.2 zrealizowano 60 projektów z zakresu infrastruktury oświaty, z czego 2 umowy podpisano w 2013 roku. Planowana wartość docelowa wskaźnika Liczba projektów dotyczących infrastruktury edukacyjnej wynosi 50 w 2015 roku, a więc została przekroczona już w 2013 roku. Podobnie przekroczono wskaźnik Liczba placówek edukacyjnych objętych wsparciem, szacowana realizacja na Mazowszu to 137 projektów (274%) wobec planowanej wartości 50. Taka liczba przedsięwzięć inwestycyjnych to znacznie więcej niż zaplanowano na etapie programowania. Znaczne przekroczenie zakładanej wartości docelowej wynika przede wszystkim z faktu ustalenia maksymalnej wartości dofinansowania każdego projektu w ramach Działania 7.2, którą określono w Regulaminie konkursu ogłoszonego w 2009 roku do 10 mln zł, co nie stanowi więcej niż 85% wartości kosztów kwalifikowanych. Pozwoliło to na dofinansowanie większej liczby przedsięwzięć i wykorzystanie dostępnej alokacji przeznaczonej na Działanie 7.2 w 97,19%. Taki poziom kontraktacji i postęp w realizacji ma wpływ na wskaźnik rezultatu Liczba uczniów i studentów korzystających z efektów projektu (infrastruktury edukacyjnej) według stanu na koniec 2013 r. z efektów ukończonych już projektów korzysta 81 535 uczniów i studentów (planowano 55 000), a szacuje się, że do końca 2015 r. wartość ta znacznie wzrośnie i wyniesie 92 388 osób (144% wartości docelowej wskaźnika- planowana wartość 64 000 osób). Ukierunkowanie wsparcia na osiągnięcie w Działaniu 7.2 oraz w Priorytecie VII wskaźnika rezultatu: Liczba miejsc w przedszkolach zbudowanych lub zmodernizowanych na obszarach wiejskich ma swoje odzwierciedlenie w statystykach również mierzonych dla całego kraju 14. 14 Dzieci w Polsce, dnae, liczby, statystyki. Polski Komitet Narodowy UNICEF 230

Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym według miejsca zamieszkania wzrósł na wsi: z poziomu 42,7 % w roku szkolnym 2008/2009 do 51,2% w roku szkolnym 2010/2011. Mimo tego istnieje w kraju nadal duża dysproporcja pomiędzy liczbą dzieci korzystających z edukacji przedszkolnej w mieście i na wsi. Zgodnie z zapisami programowymi działania podejmowane w ramach Działania 7.2 realizują cele Strategii Rozwoju Edukacji 2007-2013, której wszystkie działania są zgodne z trzema priorytetowymi obszarami Strategii Lizbońskiej: zwiększanie dostępu do edukacji, wspieranie otwartości systemu edukacji oraz doskonalenie jakości edukacji. Strategia ta przewiduje inwestowanie w bazę materialną jej rozbudowę oraz utrzymanie i modernizację dla potrzeb nowoczesnej dydaktyki i badań. Zgodnie z przyjętą strategią, kierunki inwestowania powinny uwzględniać dziedziny priorytetowe, tj. nauki techniczne, ścisłe i przyrodnicze, a także nowe technologie. Projekty w ramach Działania 7.2 ukierunkowane są głównie na dofinansowanie inwestycji placówek oświatowych, w szkolnictwie wyższym oraz w kształceniu ustawicznym. Poza modernizacją i rozbudową obiektów infrastruktury w ramach RPO WM dofinansowany jest zakup wyposażenia, w tym wyposażenia informatycznego. Wszystkie obiekty infrastrukturalne realizowane w ramach RPO WM dostosowane są dla osób niepełnosprawnych. Działania te wpływają na podniesienie poziomu jakości kształcenia, co jest głównym celem rozwoju edukacji w Polsce. Szacowane wartości dla pozostałych wskaźników nie są zagrożone. Dzięki planowanej realokacji środków z Priorytetu VI do Działania 7.1, stopień wykonania wskaźników ulegnie poprawie. Biorąc pod uwagę wskaźniki wynikające ze wszystkich podpisanych dotychczas umów, szacuje się ich wzrost w stosunku do lat ubiegłych. W ramach Priorytetu VII wspierane były projekty modernizacyjne dostosowujące placówki do obowiązujących standardów i przepisów prawa, poprawiające dostępność dla osób niepełnosprawnych, a także projekty korzystające z energooszczędnych rozwiązań technicznych lub technologicznych. Ze względu na znaczne dysproporcje wewnątrz wojewódzkie w zakresie dostępności do infrastruktury społecznej w pierwszej kolejności jak już wspomniano premiowano projekty realizowane na terenie gmin, których współczynnik G podstawowych dochodów podatkowych na 1 mieszkańca kształtuje się na poziomie do 100% średniej województwa. Dzięki temu kryterium na dofinansowanie miały szansę projekty realizowane w gminach biedniejszych, w których samorząd ma mniejsze możliwości przeznaczania środków na modernizację obiektów czy zakup sprzętu. Ułatwi to osiągnięcie celu szczegółowego jakim jest poprawa dostępności i jakości opieki zdrowotnej. Jako przykład projektu, który realizuje ww. cel, można wskazać projekt pt. Rozbudowa Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku wraz z wyposażeniem. Największymi problemami wpływającymi na funkcjonowanie oddziałów Szpitala są brak wystarczającej liczby łóżek dla chorych, aparatury i sprzętu medycznego oraz potrzeba dostosowania infrastruktury do przepisów prawa. Z uwagi na fakt, iż Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku jest jedyną placówką w subregionie posiadającą infrastrukturę do udzielania świadczeń w zakresie leczenia nerkozastpczego, neurologicznego czy onkologicznego oraz prognozami zwiększonego zapotrzebowania na te procedury, kolejnym problemem zakładu jest zabezpieczenie prawidłowej opieki zdrowotnej dla hospitalizowanych pacjentów. W ramach realizacji projektu zaplanowano rozbudowę szpitala oraz przeniesienie do nowych pomieszczeń Oddziału Neurologicznego, Oddziału Nefrologicznego z Ośrodkiem Dializ, Oddziału Dziecięcego, Apteki Zakładowej, Zakładu Bakteriologii oraz zlokalizowanie nowego Oddziału Onkologicznego. Zmiana lokalizacji oddziałów wraz z ich 231

kompleksowym wyposażeniem w nowoczesny sprzęt i aparaturę diagnostyczną umożliwi ich pełne dostosowanie do przepisów prawa oraz zwiększy obecne możliwości diagnozowania, leczenia oraz rehabilitacji pacjentów. Realizacja projektu spowoduje trwały i niepodważalny efekt społeczny. Poprawa jakości świadczonych usług i warunków pobytu osób hospitalizowanych w oddziałach szpitalnych wpłynie na poprawę jakości życia mieszkańców regionu. Poprzez wzrost jakości świadczonych usług medycznych zwiększy się zarówno standard pobytu jak również bezpieczeństwo pacjenta i pracy personelu medycznego. Zdjęcie 8. Zdjęcie z projektu Rozbudowa Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku wraz z wyposażeniem Realizacja projektów dofinansowanych w ramach RPO WM przyczyniła się do zwiększenia zarówno dostępności, jak i jakości szeroko rozumianej infrastruktury społecznej w województwie. Rzeczywisty wpływ Programu na infrastrukturę edukacyjną i zdrowotną w regionie zostanie oceniony w ramach badania ewaluacyjnego ex-post. W zakresie infrastruktury edukacyjnej szacowana liczba uczniów i studentów korzystających z efektów wdrażania projektów na zakończenie ich realizacji wyniesie ponad 92 tys. osób. Systematycznie wzrastały również wartości wskaźników kontekstowych, przyjętych w Programie, tj. procent osób z wyższym wykształceniem i udział osób uczących się i dokształcających w liczbie ludności w wieku 25-64 lata. Świadczy to o rosnącej jakości kapitału ludzkiego na obszarze województwa. Według danych Europejskiego Urzędu Statystycznego procent osób posiadających wyższe wykształcenie w grupie wiekowej 25-64 wyniósł w województwie mazowieckim w 2012 roku 33,4%, co jest wartością znacznie przekraczającą średnią dla 27 krajów Unii Europejskiej, wynoszącą na koniec 2012 roku 27,7%. 232

Wykres 87. Procent osób w wieku 25-64 posiadających wyższe wykształcenie 35,0 33,0 31,0 29,0 27,0 25,0 23,0 21,0 19,0 17,0 15,0 25,6 23,0 23,5 27,3 27,3 24,3 29,3 25,1 32,1 32,5 33,4 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 25,9 26,8 27,7 European Union (27 countries) Mazowieckie Źródło: EUROSTAT W zakresie infrastruktury służącej ochronie zdrowia beneficjentami projektów mogły być tylko podmioty dostarczające świadczenia gwarantowane w ramach kontraktu z instytucją finansującą publiczne świadczenia zdrowotne. Realizacja projektów dofinansowanych w ramach RPO WM przyczyniła się do zwiększenia dostępności jak i jakości szeroko rozumianej infrastruktury zdrowotnej w województwie. Podejmowane działania prowadziły do wyrównania różnic w wyposażeniu placówek na szczeblu lokalnym i do zapewnienia udzielania świadczeń zdrowotnych na wysokim poziomie. W roku 2013 r. wydatki inwestycyjne krótkoterminowe w podmiotach leczniczych Samorządu Województwa wyniosły 72 614 055,9 zł tj. ok. 17 mln euro. W analogicznym okresie w ramach Działania 7.1 przekazano do realizacji 6 wniosków na rzecz beneficjentów realizujących projekty z zakresu poprawy infrastruktury służącej ochronie zdrowia i życia w kwocie 6, 8 mln euro co stanowi około 40% wszystkich wydatków inwestycyjnych Samorządu na służbę zdrowia w 2013 roku. Ze względu na to, iż samorządy terytorialne są podstawowym źródłem finansowania nowej infrastruktury zdrowotnej oraz inwestycji szpitalnych, zaoszczędzone dzięki dotacjom unijnym środki mogą pozwolić na zwiększenie wydatków w sektorze ochrony zdrowia w regionie. Dotychczas w ramach Działania 7.1 dofinansowano łącznie 34 projekty (w tym 4 projekty kluczowe) spośród których 26 dotyczy m.in. modernizacji infrastruktury opieki zdrowotnej, a 28 zakłada zakup specjalistycznego sprzętu medycznego. Dzięki zrealizowanym przedsięwzięciom, możliwe było nie tylko poprawienie komfortu hospitalizacji pacjentów, ale również wygenerowanie oszczędności wynikających z bieżącego utrzymania obiektów w wyniku dokonanej termomodernizacji, a więc osiągnięcie w przyszłości efektu mnożnikowego. Warto dodać, iż według danych GUS z 2012 roku - najwięcej łóżek szpitalnych w skali kraju było w województwie mazowieckim - 26,3 tys. tj. 13,9% wszystkich łóżek. Mazowsze w Polsce zajmuje drugie miejsce pod względem liczby szpitali. Przeciętne wykorzystanie łóżka na Mazowszu jest bardzo wysokie i wynosi 265 dni, przy średniej w Polsce wynoszącej 246 dni. Poprawa bazy infrastrukturalnej oraz zakup nowoczesnego sprzętu służącego szybszemu i dokładniejszemu diagnozowaniu, przyczyniają się do skrócenia średniego czasu pobytu w szpitalu. Analizy w przedmiotowym zakresie potwierdzają, że dzięki uzyskaniu dotacji z EFRR poprawiają się dane statystyczne dla Mazowsza. 233

Dla przykładu, na koniec 2012 r. średni pobyt w mazowieckich szpitalach był krótszy w porównaniu do średniej krajowej o 0,2 dnia. Zakupiona w ramach RPO WM aparatura diagnostyczna ma szczególne znaczenie dla profilaktyki i diagnozowania chorób. Posiadanie własnej pracowni tomografii komputerowej umożliwia przebadanie większej liczby pacjentów miesięcznie, a także skraca okres oczekiwania na badanie i jego wyniki, co głównie przy chorobach nowotworowych, czy układu krążenia ma niebagatelne znaczenie. Poza zwiększeniem dostępności do usług medycznych dodatkowo placówka może zmniejszyć koszty tych badań oraz wyeliminować wydatki związane z transportem pacjentów. Wykres 88. Przeciętny pobyt chorego w szpitalu ogólnym 6,80 6,50 6,20 6,4 6,2 6,2 5,90 5,60 5,30 5,9 5,8 5,7 5,7 5,4 5,6 5,5 5,3 5,3 5,00 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Polska Mazowieckie Źródło: Biuletyn Statystyczny Ministerstwa Zdrowia Istotnym obszarem, który ciągle pozostaje w Polsce niedoinwestowany na tle Unii Europejskiej jest liczba tomografów komputerowych i rezonansów magnetycznych. W przedsięwzięciach dofinansowanych w ramach RPO WM zaplanowano zakup jedynie 3 tomografów i 2 rezonansów. Dzieki nim, poza zwiększeniem dostępności do usług medycznych dodatkowo ośrodki będą mogły zredukować koszty badań oraz wyeliminować wydatki związane z transportem pacjentów. Zaoszczędzone środki będą mogły być w przyszłości przeznaczone na kolejne inwestycje infrastrukturalne. 234

Wykres 89. Liczba tomografów komputerowych i rezonansów magnetycznych 2 1,5 1 0,5 0 0,8 0,6 0,3 0,1 0,9 1 0,4 0,2 Źródło: Biuletyn Statystyczny Ministerstwa Zdrowia 1,2 1 0,5 0,3 Opis wkładu osi priorytetowej w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn, cross-financing, planowana zmiana środków alokacji oraz zalecenia i rekomendacje KE i IZ RPO WM w kontekście dalszej realizacji Programu znajdują się odpowiednio w pkt. 2.2.1; 2.6.3; 2.1.6. Działanie 7.1 Infrastruktura służąca ochronie zdrowia i życia 1,5 1,1 0,6 0,4 1,8 1,8 1,5 1,3 0,7 0,5 0,6 0,5 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Tomograf Komputerowy - wskaźnik na 100 tys. ludności (Mazowieckie) Rezonans magnetyczny - wskaźnik na 100 tys. mieszkaoców (Mazowieckie) Tomograf komputerowy - średni wskaźnik na 100 tys ludności w Polsce Rezonans magnetyczny - średni wskaźnik na 100 tys ludności w Polsce Postęp finansowy W okresie sprawozdawczym nie ogłaszano nowych konkursów w Działaniu. W ramach konkursu ogłoszonego w 2008 roku podpisano 30 umów (1 w okresie sprawozdawczym) o dofinansowanie na łączną kwotę dofinansowania EFRR wynoszącą 36,1 mln euro, co stanowi 54,81% alokacji przewidzianej na to Działanie. Dodatkowo Instytucja Zarządzająca RPO WM podjęła decyzję o dofinansowaniu 4 projektów kluczowych na realizację których podpisano umowy o dofinansowanie. na łączna wartość dofinansowania EFRR wynoszącą 22,8 mln euro, co stanowi 34,6% alokacji w Działaniu 7.1. Całkowita wartość wszystkich podpisanych umów wynosi 58,9 mln euro, co stanowi 89,41% alokacji w tym Działaniu. W ramach podpisanych umów beneficjenci złożyli zweryfikowane wnioski o płatność, których wartość na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła 54,7 mln euro (EFRR), tj. 82,94% alokacji przewidzianej na realizację działania. Wzrost powszechności dostępu do świadczeń zdrowotnych wraz z rosnącą jakością opieki są niezbędnymi elementami rozwoju społeczno-gospodarczego i decydują w dużej mierze o poczuciu bezpieczeństwa mieszkańców. Stąd, z uwagi na deficyty w zakresie dostępności do podstawowych i specjalistycznych usług ochrony zdrowia na terenie Mazowsza, a jednocześnie tendencję starzenia się społeczeństwa, konieczna jest realizacja przedsięwzięć, które poprawią dostęp do diagnostyki i usług specjalistycznych. Projekty realizowane w ramach Działania 7.1 w istotny sposób wpłyną na jakość i dostępność infrastruktury służby zdrowia, a w efekcie lepsze zaspokojenie potrzeb mieszkańców. Inwestycje, które otrzymały dofinansowane ze środków RPO WM, obejmują swoim oddziaływaniem wielu mieszkańców Mazowsza - z infrastruktury powstałej w wyniku dofinansowania 235

środkami RPO WM w ramach Działania 7.1 łącznie korzysta ponad 400 tys. osób rocznie. Biorąc pod uwagę wartość jednostkową projektów - średni koszt wydatku na 1 pacjenta wynosi jedynie 532 PLN. W ramach dofinansowania z RPO WM zakupiono m.in. aparaty USG, aparaty RTG (w tym cyfrowe), aparaty EKG + Holter, rezonanse magnetyczne, tomografy komputerowe, gamma kamery, kolposkopy, autoklawy, angiografy do badań naczyniowych, respiratory, pompy infuzyjne, kardiomonitory oraz aparaty do krioterapii i elektrostymulacji. Zakup powyższego sprzętu wynikał głównie z faktu, iż dotychczas placówka musiała odsyłać pacjentów do oddalonych placówek medycznych posiadających dany sprzęt. Rozbudowano, przebudowano i zmodernizowano istniejące obiekty infrastruktury ochrony zdrowia w celu dostosowania do wymogów określonych w obowiązujących przepisach prawa. Dzięki środkom finansowym przeznaczonym na konkurs rozpoczęła funkcjonowanie pierwsza w Polsce Klinika "Budzik" dla dzieci w śpiączce. Przedmiotowy projekt dotyczył zarówno zakupu aparatów jak i urządzeń technicznych oraz dostosowania pomieszczeń. Tym samym udostępniona została mieszkańcom Mazowsza specjalistyczna usługa medyczna, jaką jest opieka nad dziećmi w śpiączce - po raz pierwszy w kraju realizowana w pełnym zakresie. Wyżej wymieniona klinika to jedyna tego typu placówka w Polsce oraz jedna z zaledwie kilku w Europie. Inwestycje przeprowadzone w wyniku dofinansowania w ramach RPO WM mają również wymiar innowacyjny poprzez zastosowanie w opiece zdrowotnej nowych technologii, wymiar proekologiczny, przyczyniając się do szerszego stosowania technologii energooszczędnych (np. eliminacja klisz rentgenowskich poprzez ucyfrowienie diagnostyki obrazowej, zastosowanie nowych sposobów pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł energii). Ponadto, wymiar włączenia społecznego, czego najistotniejszym efektem jest potencjalne zwiększenie dostępności do świadczeń medycznych w ramach publicznego ubezpieczenia zdrowotnego oraz przystosowanie placówek ochrony zdrowia do potrzeb osób niepełnosprawnych. Dzięki dofinansowaniu z RPO WM zmniejszyły się różnice w dostępie do wielu świadczeń medycznych. Tabela 91. Projekty w ramach Działania 7.1 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 7.1 Infrastruktur a służąca ochronie zdrowia i życia Ilość 0 237 0 180 6 39 1 34 Wartoś ć Euro 0,00 238 654 363,7 9 0,00 201 234 002,15 6 850 892,4 8 71 961 883,1 2 82 149,66 58 929 526,4 5 W ramach Działania realizowane są następujące projekty kluczowe: 236

Tabela 92. Projekty kluczowe w ramach Działania 7.1 Nazwa projektu Modernizacja systemu neuronawigacji poprzez uzupełniający zakup oprogramowania do operacji prowadzonych obrazem w zakresie centralnego układu nerwowego Rozbudowa Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku wraz z wyposażeniem Budowa Pawilonu Ginekologiczno-Położniczego z wykorzystaniem istniejącej konstrukcji w Radomskim Szpitalu Specjalistycznym im. Dr Tytusa Chałubińskiego wraz z jego wyposażeniem Nazwa beneficjenta Mazowiecki Szpital Wojewódzki w Warszawie Sp. z o.o. Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku Radomski Szpital Specjalistyczny Zwiększenie dostępności i jakości usług medycznych Samodzielny świadczonych w samodzielnym Publiczny publicznym specjalistycznym Specjalistyczny szpitalu zachodnim im. Jana Szpital Zachodni Pawła II w Grodzisku im. Jana Pawła II Mazowieckim poprzez zakup w Grodzisku specjalistycznego sprzętu Mazowieckim ul. medycznego wraz z Daleka 11 niezbędnym wyposażeniem Aktualna wartość całkowita projektu Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE 164 372,23 139 716,39 16 685 683,72 13 992 648,73 8 361 295,20 6 344 479,90 Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 16.07.2009 2) 28.08.2009 2) 17.07.2009 2 738 477,21 2 327 705,62 ND Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 17.09.2009 2) 28.08.2009 2) 30.09.2009 2) 03.07.2009 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 09.02.2010 19.03.2010 14.07.2010 29.04.2011 2) 25.09.2009 26.11.2009 10.03.2010 23.07.2010 31.12.2010 22.06.2011 15.07.2013 2) 07.06.2011 24.04.2012 13.08.2013 2) 30.11.2009 19.03.2010 18.06.2010 20.10.2010 12.11.2010 Wszystkie projekty kluczowe zostały zakończone i rozliczone. Na liście rezerwowej znajduje się siedem projektów o wartości dofinansowania 1,5 mln euro. Postęp rzeczowy Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie Działania ze wskaźnikami Priorytetu VII szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej oraz przyczyn różnej ich wartości został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu VII. 237

Działanie 7.2 Infrastruktura służąca edukacji Postęp finansowy Celem działania jest wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez poprawę jakości nauczania oraz dostępności regionalnej infrastruktury edukacyjnej na każdym poziomie kształcenia (dotyczy placówek systemu oświaty oraz szkół wyższych). W ramach Działania wspierane są przedsięwzięcia służące poprawie stanu i wyposażenia infrastruktury edukacyjnej dydaktycznej i pomocniczej w obiektach i ich otoczeniu, podnoszące jakość kształcenia. Realizacja Działania będzie również służyć wyrównywaniu szans między wsią a miastem. W okresie sprawozdawczym nie ogłaszano nowych konkursów w Działaniu. W ramach konkursu, który ogłoszono w 2009 roku, podpisano łącznie 60 umów o dofinansowanie (2 w okresie sprawozdawczym) o łącznej wartości dofinansowania EFRR wynoszącej 78,5 mln euro, co stanowi 97,36% alokacji przewidzianej na realizację tego Działania. Dodatkowo Zarząd Województwa Mazowieckiego podjął decyzję o dofinansowaniu 4 projektów kluczowych, na realizację których podpisano umowy o dofinansowanie. Łączna wartość dofinansowania EFRR projektów kluczowych wynosi 22,2 mln euro, co stanowi 27,51% alokacji. W ramach podpisanych umów beneficjenci złożyli poprawne wnioski o płatność, których wartość na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła 65,9 mln euro (EFRR), tj. 81,80% alokacji przewidzianej na realizację Działania 7.2. Tabela 93. Projekty w ramach Działania 7.2 Złożone wnioski o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej rok 2013 Od początku realizacji programu Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji rok 2013 Od początku realizacji programu Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 7.2 - Infrastruktur a służąca edukacji Ilość 0 343 0 308 0 60 2 60 Wartoś ć Euro 0,00 394 804 251,36 0,00 366 611 722,4 5 0 99 442 913,2 4 4 035 313,0 4 78 451 027,3 4 W ramach Działania realizowane są następujące projekty kluczowe: Tabela 94. Projekty kluczowe w ramach Działania 7.2 Nazwa projektu Budowa budynku Wydziału Humanistycznego z Pracowni Rzeźby dla Uniwersytetu Przyrodniczo- Humanistycznego w Siedlcach przy ul. Źytniej -II etap. Nazwa beneficjenta Uniwersytet Przyrodniczo- Humanistyczny w Siedlcach Aktualna wartość całkowita projektu Aktualna wartość dofinansowania projektu ze środków UE 9 981 132,98 5 939 391,20 Data podpisania pre-umowy: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 30.09.2008 27.10.2009 19.04.2010 Data złożenia wniosku o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 31.05.2010 Data podpisania umowy o dofinansowanie: 1) planowana lub 2) rzeczywista 2) 29.09.2010 7.12.2010 19.04.2012 238

22.02.2013 Budowa budynku dydaktycznego dla potrzeb Wydziału Lingwistyki Stosowanej oraz Wydziału Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego w rejonie ulic Lipowej - Dobrej - Wiślanej - Browarnej w Warszawie - Etap I Poprawa jakości infrastruktury dydaktyki Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku Rozbudowa i zakup wyposażenia Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych w Siedlcach Uniwersytet Warszawski Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Samorząd Województwa Mazowieckiego 15 590 793,88 8 845 785,52 5 899 837,20 4 525 434,15 3 357 126,69 2 853 557,68 2) 10.11.2009 15.04.2010 2) 13.11.2009 24.02.2010 2) 08.12.2009 2) 23.04.2010 2) 04.03.2010 2) 30.12.2009 2) 29.10.2010 26.11.2010 21.09.2011 30.12.2011 24.04.2012 31.10.2012 28.02.2013 28.11.2013 2) 25.10.2010 18.01.2011 10.05.2012 17.12.2012 Aneks 24.04.2013 16.08.2013 01.10.2013 2) 12.10.2010 15.02.2011 28.06.2011 10.07.2012 Dwa projekty: Uniwersytetu Warszawskiego oraz Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku są na etapie zaawansowanym w realizacji. Natomiast pozostałe dwa: Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz Samorządu Województwa Mazowieckiego zostały rozliczone i zakończone. Postęp rzeczowy Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie działania ze wskaźnikami Priorytetu VII szczegółowy opis dotyczący wskaźników zagrożonych został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu VII. 239

Działanie 7.3 Infrastruktura służąca pomocy społecznej Postęp finansowy Celem Działania jest podniesienie jakości funkcjonowania, efektywności i dostępności instytucji działających w obszarze pomocy społecznej, tj. domów pomocy społecznej oraz obiektów stacjonarnej opieki paliatywnej/ hospicyjnej. W ramach Działania realizowano projekty mające na celu budowę, modernizację (w tym dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych) oraz poprawę jakości wyposażenia m.in.: pobytowych, opiekuńczych domów pomocy społecznej, znajdujących się w rejestrze wojewody oraz hospicjów stacjonarnych, mających podpisaną umowę na świadczenie usług z NFZ. Zwiększenie bazy placówek pomocy społecznej oraz dostosowanie istniejącej jej infrastruktury do standardów obowiązujących w Unii Europejskiej jest odpowiedzią na tendencje demograficzne Mazowsza i wzrastające zapotrzebowanie na usługi tej dziedziny społecznej. Osiągnięte efekty będą miały wpływ na zwiększenie mobilności zawodowej mieszkańców na rynku pracy. Wsparcie infrastrukturalne pozwoli na poprawę standardów jakości usług, na które wzrasta zapotrzebowanie społeczne, związanych nie tylko z opieką nad osobami starszymi, ale też przewlekle chorymi. Jako przykład kompleksowego projektu w tym zakresie można podać projekt pt. Utworzenie Domu Muzyka Seniora w Kątach w gminie Góra Kalwaria w powiecie piaseczyńskim pod Warszawą. Przedmiotem Projektu jest stworzenie środowiskowego domu opieki dla 50 artystówmuzyków seniorów (osób starszych, niesprawnych, samotnych, pozbawionych świadczeń ze strony rodziny) i zapewnienie im wysokiej jakości opieki świadczonej przez Fundację. Nastąpi to poprzez: budowę budynku i zagospodarowanie jego otoczenia oraz zakup niezbędnego wyposażenia związanego integralnie z budynkiem. W sytuacji starzejącego się społeczeństwa istnieje potrzeba (deficyt miejsc w domach) upowszechnienia dostępu do domów opieki. Poprzez utworzenie Domu zwolni się do 50 miejsc w innych istniejących już domach opieki lub odciąży się opiekunów dotychczas zajmujących się emerytowanymi muzykami. Co istotne, wsparcie infrastrukturalne pozwoli na poprawę standardów jakości usług, na które wzrasta zapotrzebowanie społeczne, związanych nie tylko z opieką nad osobami starszymi, ale też przewlekle chorymi i niepełnosprawnymi. 240

Zdjęcie 9. Zdjęcie z projektu Utworzenie Domu Muzyka Seniora w Kątach w gminie Góra Kalwaria w powiecie piaseczyńskim pod Warszawą W okresie sprawozdawczym nie ogłaszano nowych konkursów. W ramach konkursu ogłoszonego w 2009 roku podpisano 16 umów o dofinansowanie na łączną kwotę dofinansowania EFRR wynoszącą 15,3 mln euro, co stanowi 88,34% alokacji w Działaniu 7.3. W ramach podpisanych umów beneficjenci złożyli poprawne wnioski o płatność, których wartość na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła 13,7 mln euro (EFRR), tj. 78,97% alokacji przewidzianej na realizację działania. W działaniu nie jest planowana realizacja projektów kluczowych. Tabela 95. Projekty w ramach Działania 7.3 Złożone wnioski o dofinansowanie Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej Wnioski o dofinansowanie zatwierdzone do realizacji Podpisane umowy o dofinansowanie rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu rok 2013 Od początku realizacji programu Działanie 7.3 - Infrastruktur a służąca pomocy społecznej Ilość 0 29 0 24 1 17 0 16 Wartoś ć Euro 0,00 32 827 080,55 0,00 24 129 176,42 2 292 696,85 21 058 522,5 8 0,00 15 285 868,32 241

Postęp rzeczowy Ze względu na zbieżność wszystkich wskaźników na poziomie działania ze wskaźnikami Priorytetu VII szczegółowy opis wskaźników ze względu na stopień osiągnięcia wartości docelowej oraz przyczyn różnej ich wartości został przedstawiony w części ogólnej dotyczącej Priorytetu VII. 3.7.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Informacja nt. istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środami zaradczymi znajduje się w pkt. 2.3. 3.8 Priorytet VIII. Pomoc techniczna 3.8.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów Celem Priorytetu jest zapewnienie prawidłowego i efektywnego wykorzystania środków z EFRR poprzez wsparcie instytucji zaangażowanych w procesy programowania, zarządzania i wdrażania RPO WM. Priorytet VIII realizowany jest przez następujące działania: Działanie 8.1 Wsparcie procesów zarządzania i wdrażania RPO WM Celem Działania jest wsparcie zasobów ludzkich zaangażowanych w zarządzanie i wdrażanie RPO WM oraz w zakresie obsługi administracyjno-technicznej procesu zarządzania i wdrażania RPO WM. Działanie 8.2 Działania informacyjno promocyjne Celem Działania jest wsparcie projektów służących zapewnieniu jak najszerszego dostępu do informacji dotyczących możliwości uzyskania wsparcia finansowego ze środków funduszy strukturalnych oraz służące informowaniu społeczeństwa o roli Unii Europejskiej w ramach wspierania procesu rozwoju regionalnego. Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet VIII wynosi 54 944 901 euro, co stanowi 2,94% całej alokacji na Program. Postęp finansowy Od początku uruchomienia Programu złożono 23 wnioski (po ocenie formalnej) na kwotę dofinansowania 62,1 mln euro, z czego zatwierdzono do realizacji 20 wniosków na kwotę dofinansowania 48,1 mln euro. Łącznie wydano 20 decyzji o dofinansowanie o wartość dofinansowania EFRR 53,8 mln euro, co stanowi 98,6% alokacji przeznaczonej na Priorytet VIII. W okresie sprawozdawczym osiągnięto poziom wydatków w wysokości 6,8 mln euro (środki UE). Wartość ta składa się na ogólny wynik wykorzystania środków Pomocy Technicznej od początku realizacji Programu w wysokości 38,6 mln euro (środki UE). W stosunku do dostępnej alokacji w ramach Priorytetu VIII wartość wydatkowania wyniosła na koniec 2013 r. 70,77 %, wobec 59,01% na koniec 2012 r. W ramach środków EFRR wykazanych w zatwierdzonych przez IC deklaracjach wydatków i skierowanych do KE nastąpił wzrost o 5 mln euro w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego do wartości 32,7 mln euro, co stanowi 59,52% alokacji przewidzianej na realizację Priorytetu. 242

Wykres 90. Stan realizacji Priorytetu VIII na dzień 31.12.2013 r. (środki UE w mln euro) 70 60 62,1 53,8 54,9 50 40 30 38,6 32,7 20 10 0 0,0 0,0 Wnioski o dofinansowanie po ocenie formalnej* Wydane decyzje o dofinansowanie * wartośd dofinansowania ogółem w mln euro okres sprawozdawczy 6,8 5,0 Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd Certyfikacja od początku realizacji RPO WM Alokacja na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Postęp finansowy Priorytetu VIII w podziale na Działania przedstawiają poniższe wykresy. Wykres 91. Postęp finansowy Priorytetu VIII w podziale na działania (środki UE w mln euro) 44,0 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 31,1 9,7 Działanie 8.1 Działanie 8.2 7,5 Podpisane umowy Wydatki wykazane we wnioskach o płatnośd na podstawie KSI (SIMIK 07-13). 243