POLSKI ZWIĄZEK HODOWCÓW I PRODUCENTÓW BYDŁA MIĘSNEGO OCENA WARTOŚCI UŻYTKOWEJ BYDŁA RAS MIĘSNYCH WYNIKI ZA ROK 2014 WARSZAWA 2015
Opracowanie: Wstęp Prezes PZHiPBM Bogusław Roguś Rozdziały 2 7 dr inż. Anna Strawa Harasymowicz mgr inż. Agnieszka Zbrzeźniak Rozdział 8 dr inż. Zenon Choroszy dr Andrzej Szewczyk dr inż. Bogumiła Choroszy mgr Łukasz Ciemiński 2
1. Wstęp..... 5 2. Organizacja pracy Polskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego...... 6 3. Wielkość pogłowia ras mięsnych w Polsce.... 7 4. Populacja czystorasowa..... 9 4.1. Masa ciała cieląt po urodzeniu i przyrosty dobowe młodzieży.. 11 5. Populacja mieszańcowa.. 29 5.1. Masa ciała cieląt po urodzeniu i przyrosty dobowe młodzieży. 31 6. Rozkład wycieleń w populacji czystorasowej i mieszańcowej.. 49 7. Długość użytkowania krów ras mięsnych w populacji czystorasowej i mieszańcowej 51 8. Ocena wartości użytkowej buhajów ras mięsnych... 53 3
4
1. Wstęp Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego ma przyjemność oddać w Państwa ręce sprawozdanie z wyników oceny wartości użytkowej za rok 2014. Liczba hodowców bydła mięsnego w opisywanym roku liczyła 955. Liczba stad objętych oceną wartości użytkowej wyniosła 997. Ocena wartości użytkowej bydła ras mięsnych to najważniejsze zadanie, obok prowadzenia ksiąg hodowlanych, jakie realizuje Związek. Prowadzimy ją już 20 lat. Prezentowane wyniki to obraz pracy hodowców oraz współpracujących z nimi pracowników PZHiPBM. W rozdziale 8 prezentujemy również wyniki pracy współpracującego z nami Instytutu Zootechniki w Balicach. Podobnie jak wzrost liczby hodowców cieszy również wzrost ilości ocenianych krów. W roku 2014 ilość krów pod oceną wynosiła 24 363 szt. i była wyższa o 1,03% w porównaniu do roku 2013. Podobnie jak w latach ubiegłych zmniejszeniu uległa populacja krów mieszańcowych, w roku 2014 było 6 302 szt. krów. Takie wyniki mogą świadczyć o rozwoju hodowli czystorasowej, która oprócz wyselekcjonowanych zwierząt hodowlanych dostarcza również wysokiej jakości wołowiny kulinarnej. Szczegółowe wyniki oceny wartości użytkowej są przedstawione w niniejszej broszurze. Zachęcam wszystkich hodowców do porównania wyników zawartych w tym opracowaniu z wynikami jakie osiągają we własnych stadach. Bogusław Roguś Prezes Zarządu Polskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego 5
2. Organizacja pracy Polskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego. Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego działa na podstawie art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. nr 133, poz. 921) Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz rozporządzenia z dnia 19 czerwca 2008 r. (Dz. U. nr 122, poz. 787), które upoważnia do prowadzenia oceny wartości użytkowej, publikowania wyników oraz prowadzenia systemu teleinformatycznego w zakresie oceny bydła typu użytkowego mięsnego. PZHiPBM wpisany jest do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000100924 jako rolnicze zrzeszenie branżowe w Sądzie Rejonowym dla Miasta Stołecznego Warszawy. PZHiPBM jest organizacją samorządną i niezależną zrzeszającą hodowców i producentów bydła ras mięsnych, w swojej działalności kieruje się zasadą równości członków. Głównym celem PZHiPBM jest reprezentowanie potrzeb, ochrona praw i interesów hodowców i producentów bydła, a w szczególności: a) Prowadzenie ksiąg hodowlanych, b) Ocena wartości użytkowej zwierząt i selekcja materiału hodowlanego c) Organizowanie szkoleń i doradztwo d) Reprezentowanie interesów hodowców i producentów bydła ras mięsnych e) Zwiększanie jakości i produkcyjności zwierząt ras mięsnych poprzez realizację krajowych programów hodowlanych f) Wspieranie produkcji żywca wołowego, organizowanie rynków zbytu dla bydła rzeźnego i hodowlanego. g) Współpraca z innymi organizacjami hodowlanymi i produkcyjnymi, administracją państwową oraz placówkami naukowymi h) Współpraca w zakresie eksportu i importu zwierząt oraz materiału biologicznego np. nasienia, embrionów itp. i) Wspieranie obrotu zwierzętami żywymi i ich produktami, a także produktami rolnymi i środkami do produkcji rolnej j) Doradztwo produkcyjne, ekonomiczne, a także reklama mięsa wołowego, cielęcego oraz technologii hodowlanych i rolniczych. Doradztwo oraz praktyczną pracę hodowlaną poprzez odpowiednich specjalistów prowadzi PZHiPBM, który jest odpowiedzialny za realizację krajowych programów hodowlanych i prowadzenie ksiąg hodowlanych. Działalność w ramach prowadzenia oceny wartości użytkowej bydła mięsnego oraz prowadzenia ksiąg i rejestrów hodowlanych realizowana jest przez pracowników PZHiPBM. Informacje dotyczące hodowli bydła mięsnego oraz działalności PZHiPBM można uzyskać w Biurze Związku tel. 22 849 19 10 e mail bydlo@bydlo.com.pl oraz na stronie www.bydlo.com.pl. 6
3. Wielkość pogłowia bydła ras mięsnych w Polsce Tabela 1. Liczba i struktura stad bydła mięsnego w Polsce w latach 2013 2014 Wyszczególnienie Stan na 31 grudnia (szt.) 2013 2014 Różnica % Liczba krów ocenianych 24114 24363 + 1,03 Liczba gospodarstw 919 955 + 3,92 Średnia liczba krów w gospodarstwie 26,24 25,51 2,78 Liczba stad 954 997 + 4,51 Średnia liczba krów w stadzie 25,25 24,44 3,21 Wg stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku liczba krów ocenianych w Polsce wynosiła 24363 szt., odnotowano niewielki wzrost liczby krów o 1,03% w porównaniu do roku 2013. Podobnie zanotowano wzrost o 4,51% liczby stad będących pod ceną wartości użytkowej, jak również liczby gospodarstw o 3,92%. Zmniejszyła się średnia liczba krów w stadzie o 2,78% i średnia liczba krów w gospodarstwie o 3,21%. Zmniejszenie średniej liczby krów w stadzie jak i średniej liczby krów w gospodarstwie może świadczyć o powstawaniu nowych stad z młodymi jałówkami i jeszcze niewielką ilością krów pod oceną. Sytuacja taka może mieć miejsce przy zmianie profilu gospodarstwa np. zastępowanie krów mieszańcowych zwierzętami czystorasowymi czy zmianą rasy bydła. Zainteresowanie hodowców różnymi rasami bydła mięsnego zaowocowało tym, że obecnie w Polsce prowadzone są księgi hodowlane i ocena wartości użytkowej dla 15 ras bydła mięsnego: Angus w dwóch odmianach barwnych: Angus czarny (AN) i Angus czerwony (AR) Blonde d Aquitaine (BD) Belgijska biało błękitna (BB) Charolaise (CH) Galloway (GA) Hereford (HH) 7
Highland (HI) Limousine (LM) Marchigiana (MR) Piemontese (PI) Simentaler mięsny (SM) Salers (SL) Uckermäker (UC) Wagyu (WA) Welsh Black (WB). Od kilku lat dominującą rasą bydła mięsnego w Polsce jest rasa Limousine, następne miejsca zajmują: Charolaise, Hereford, Angus czerwony i czarny oraz Simentaler mięsny. Różnorodność ras mięsnych o zróżnicowanych wymaganiach środowiskowych pozwala hodowcom na wybór rasy, która będzie mogła być utrzymywana w optymalnych dla siebie warunkach. Pozwala to również na zachowanie dobrostanu zwierząt w różnych regionach kraju. Każdy kto jest zainteresowany hodowlą bydła mięsnego powinien przy wyborze rasy pamiętać o występujących pomiędzy rasami różnicach jeśli chodzi o ich wymagania, a także wziąć pod uwagę warunki panujące w gospodarstwie, oraz wymagania rynku. Wyniki oceny wartości użytkowej bydła mięsnego za rok 2014 przedstawione zostały według podziału administracyjnego kraju. 8
4. Populacja czystorasowa Tabela 2. Zmiany ilościowe czystorasowej populacji żeńskiej bydła mięsnego w latach 2005 2014 Rasa Rok 2005 2006 2007* 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 AN 888 1001 314 351 328 380 291 321 380 403 AR 371 436 412 407 417 443 458 467 BD 1 45 109 114 8 15 32 36 75 122 CH 2793 3400 2515 2956 2417 2538 2335 2265 2253 2237 GA 17 18 3 3 2 3 3 12 HH 3174 3500 2350 2165 1042 925 762 743 741 894 HI 7 50 90 137 156 171 193 222 250 LM 6578 9689 7443 9856 9995 11037 11310 11879 12586 12867 PI 113 122 66 5 2 8 15 17 20 21 SM 980 1206 851 1008 701 618 605 598 502 538 SL 587 601 434 457 355 300 214 181 196 211 UC 11 11 WB 18 26 24 25 35 48 61 44 33 27 WA 1 1 1 1 1 RAZEM 15132 19597 14545 17481 15435 16436 16216 16724 17481 18061 * od roku 2007 zestawienie obejmuje tylko krowy Tabela 3 przedstawia zmiany ilościowe w czystorasowej populacji żeńskiej bydła mięsnego w ciągu ostatnich 10 lat. Do roku 2006 włącznie zestawienie obejmuje zarówno krowy jak i jałówki, od roku 2007 podana jest jedynie liczba krów. W związku z tym wyników za rok 2007 nie należy interpretować jako drastycznego spadku ilości zwierząt. W roku 2014 odnotowano wzrost ogólnej liczby krów czystorasowych z 17481 szt. na 18061 szt. czyli o 3,32% w stosunku do roku 2013. Wzrosła ilość krów w rasach: Limousine, Hereford, Simentaler (typ mięsny), Angus czerwony i czarny, Blonde d Aquitaine, Galloway, Highland, Piemontese i Salers. Na ubiegłorocznym poziomie pozostała liczebność krów rasy Uckecmäker i Wagyu. Nieznacznie w porównaniu do roku 2013 spadła ilość krów rasy Charolaise i Welsh black. 9
Wykres 1. Udział poszczególnych ras w czystorasowej populacji żeńskiej bydła mięsnego w roku 2014 Wykres przedstawia strukturę żeńskiego czystorasowego pogłowia bydła mięsnego w roku 2014. Podobnie jak tabela 2 wykres przedstawia tylko strukturę pogłowia krów. Najliczniejszą rasą podobnie jak w latach ubiegłych jest Limousine. W roku 2014 stanowiła ona 71,24% krów ocenianych, w roku 2013 rasa ta stanowiła 72%, a więc nastąpił spadek udziału populacji tej rasy o 0,76% w stosunku do roku ubiegłego. Drugą pod względem liczebności rasą jest Charolaise. Stanowi ona 12,39% pogłowia krów, w roku 2013 było 12,89%, nastąpił więc nieznaczny spadek o 0,5% w porównaniu do poprzedniego roku. Trzecią rasą pod względem liczebności jest Hereford. Rasa ta stanowi 4,95% pogłowia krów. Zanotowano niewielki wzrost ilości krów tej rasy o 0,71%, w roku 2013 stanowiła ona 4,24%. Udział pozostałych ras wynosił łącznie 11,43%, w stosunku do roku 2013 nastąpił wzrost, gdzie udział pozostałych ras wynosił łącznie 10,92%. 10
4.1. Masa ciała cieląt po urodzeniu oraz przyrosty dobowe młodzieży Tabela 3. Średnie masy ciała (kg) cieląt po urodzeniu w zależności od rasy w poszczególnych województwach jałówki czystorasowe Rasa Województwo Liczba Min. Max. Średnia Odch. St. Angus czarny Lubelskie 6 30 38 33,0 3,2 Zachodniopomorskie 141 20 44 32,1 3,9 Razem AN 147 20 44 32,1 3,9 Angus czerwony Blonde d Aquitaine Dolnośląskie 32 27 31 29,2 1,1 Kujawsko-Pomorskie 6 28 30 29,3 0,7 Lubuskie 7 30 33 31,8 0,9 Mazowieckie 11 29 32 30,0 1,0 Podkarpackie 1 29 29 29,0 0,0 Pomorskie 2 29 35 32,0 3,0 Zachodniopomorskie 167 20 53 35,3 5,9 Razem AR 226 20 53 33,8 5,6 Mazowieckie 9 30 46 33,4 4,6 Śląskie 19 38 50 42,8 2,9 Świętokrzyskie 2 41 43 42,0 1,0 Wielkopolskie 37 22 46 37,7 5,2 Razem BD 67 22 50 38,7 5,4 Dolnośląskie 238 30 53 40,6 3,5 Charolaise Kujawsko-Pomorskie 154 11 49 41,0 4,8 Lubelskie 87 30 54 42,2 4,8 Lubuskie 10 36 50 41,2 4,2 Łódzkie 9 39 49 43,1 3,1 Mazowieckie 37 25 50 37,9 5,5 Podlaskie 4 38 43 40,7 1,9 Pomorskie 31 35 46 40,2 2,3 Śląskie 2 40 42 41,0 1,0 Świętokrzyskie 2 35 36 35,5 0,5 Warmińsko-Mazurskie 59 28 47 37,9 3,5 Wielkopolskie 131 33 57 42,2 4,3 Zachodniopomorskie 135 30 60 44,3 5,4 Razem CH 899 11 60 41,3 4,7 Galloway Śląskie 6 26 34 29,1 2,8 Razem GA 6 26 34 29,1 2,8 Dolnośląskie 6 38 46 42,5 2,9 Hereford Kujawsko-Pomorskie 42 28 48 33,4 4,3 Lubelskie 26 23 45 33,1 5,0 Łódzkie 4 33 39 36,0 2,5 Małopolskie 3 31 35 33,3 1,6 Mazowieckie 32 21 46 34,4 5,2 Opolskie 7 35 41 37,5 2,1 Podlaskie 9 28 54 35,0 8,1 Pomorskie 1 30 30 30,0 0,0 Świętokrzyskie 5 29 41 35,0 4,0 Warmińsko-Mazurskie 115 23 38 30,1 2,7 Wielkopolskie 12 22 35 30,4 3,8 Zachodniopomorskie 102 28 37 32,0 1,5 11
Razem HH 364 21 54 32,2 4,1 Dolnośląskie 7 23 33 25,4 3,1 Highland Łódzkie 2 18 22 20,0 2,0 Małopolskie 5 28 31 29,6 1,2 Mazowieckie 4 24 33 29,7 3,4 Opolskie 3 20 27 34,3 3,0 Pomorskie 3 25 27 36,3 0,9 Śląskie 24 18 25 21,4 1,4 Warmińsko-Mazurskie 7 20 30 26,4 3,5 Wielkopolskie 6 21 33 25,6 4,3 Zachodniopomorskie 13 24 28 25,0 1,4 Razem HI 74 18 33 24,5 3,6 Dolnośląskie 139 28 46 38,8 3,6 Kujawsko-Pomorskie 315 25 42 34,9 2,8 Limousine Lubelskie 494 24 47 34,0 3,5 Lubuskie 492 14 46 36,5 4,0 Łódzkie 102 25 43 34,0 4,1 Małopolskie 41 29 45 34,3 2,6 Mazowieckie 375 25 50 33,9 3,2 Opolskie 132 30 45 39,5 2,5 Podkarpackie 72 21 42 34,6 3,3 Podlaskie 1090 20 46 33,0 3,7 Pomorskie 320 23 42 34,2 3,0 Śląskie 124 20 49 38,4 3,9 Świętokrzyskie 81 28 43 33,3 2,5 Warmińsko-Mazurskie 1490 20 50 33,9 3,6 Wielkopolskie 462 20 57 38,6 5,2 Zachodniopomorskie 758 25 59 37,3 4,1 Razem LM 6487 14 59 35,1 4,2 Piemontese Opolskie 12 32 40 35,6 2,6 Razem PI 12 32 40 35,6 2,6 Salers Dolnośląskie 11 33 45 38,1 3,5 Warmińsko-Mazurskie 5 30 32 30,6 0,8 Zachodniopomorskie 105 24 40 27,9 3,2 Razem SL 121 24 45 28,9 4,3 Simentaler Kujawsko-Pomorskie 3 36 39 37,6 1,2 mięsny Podlaskie 10 25 40 34,0 6,0 Warmińsko-Mazurskie 90 20 55 29,4 5,4 Wielkopolskie 4 34 36 35,2 0,8 Zachodniopomorskie 131 27 45 32,3 3,6 Razem SM 238 20 55 31,4 4,8 Uckermäker Zachodniopomorskie 7 30 43 38,0 5,2 Razem UC 7 30 43 38,0 5,2 Wagyu Pomorskie 4 28 34 30,5 2,5 Razem WA 4 28 34 30,5 2,5 Welsh black Mazowieckie 1 28 28 28,0 0,0 Opolskie 1 30 30 30,0 0,0 Warmińsko-Mazurskie 1 32 32 32,0 0,0 Razem WB 3 28 32 30,0 1,6 Razem 8655 11 60 35,3 5,0 12
Tabela 4. Średnie masy ciała (kg) cieląt po urodzeniu w zależności od rasy w poszczególnych województwach buhajki czystorasowe Rasa Województwo Liczba Min. Max. Średnia Odch. St. Lubelskie 9 28 35 32,1 2,4 Angus Wielkopolskie 1 28 28 28,0 0,0 czarny Zachodniopomorskie 118 16 44 34,4 4,6 Razem AN 128 16 44 34,2 4,6 Angus czerwony Blonde d Aquitaine Charolaise Dolnośląskie 23 27 32 29,6 1,4 Kujawsko-Pomorskie 2 31 32 31,5 0,5 Lubuskie 6 34 36 35,0 0,8 Mazowieckie 9 30 35 32,4 1,4 Podkarpackie 2 30 35 32,5 2,5 Pomorskie 4 29 37 32,5 2,9 Zachodniopomorskie 186 22 60 39,9 8,3 Razem AR 232 22 60 38,2 8,2 Łódzkie 2 43 46 44,5 1,5 Mazowieckie 3 33 46 41,0 5,7 Śląskie 12 37 55 43,3 4,1 Wielkopolskie 36 32 54 39,6 3,8 Razem BD 53 32 55 40,7 4,3 Dolnośląskie 229 31 77 43,4 4,8 Kujawsko-Pomorskie 151 10 58 42,6 5,4 Lubelskie 97 29 55 44,3 5,3 Lubuskie 12 38 68 51,0 10,2 Łódzkie 11 28 52 42,5 7,6 Mazowieckie 39 30 62 44,6 6,2 Podkarpackie 2 42 45 43,5 1,5 Podlaskie 3 46 52 48,6 2,4 Pomorskie 25 29 51 42,0 5,0 Świętokrzyskie 1 40 40 40,0 0,0 Warmińsko- Mazurskie 44 32 52 42,6 4,1 Wielkopolskie 137 33 61 43,7 4,4 Zachodniopomorskie 150 30 65 49,0 7,6 Razem CH 901 10 77 44,4 6,1 Galloway Śląskie 2 29 30 29,5 0,5 Razem GA 2 29 30 29,5 0,5 Dolnośląskie 10 40 46 43,3 1,9 Kujawsko-Pomorskie 32 20 50 33,9 4,7 Lubelskie 20 24 43 35,2 5,5 Łódzkie 8 35 41 37,7 1,5 Małopolskie 2 34 36 35,0 1,0 Mazowieckie 32 26 48 35,5 5,3 Opolskie 11 33 43 38,9 2,9 Podlaskie 12 34 55 43,9 6,2 Pomorskie 3 32 34 33,0 0,8 Świętokrzyskie 12 31 58 38,4 8,1 Warmińsko- Mazurskie 60 18 42 32,5 4,4 Hereford Wielkopolskie 16 25 37 33,8 3,4 13
Zachodniopomorskie 84 30 38 34,5 1,4 Razem HH 302 18 58 35,2 5,0 Dolnośląskie 7 22 34 29,5 3,6 Łódzkie 2 19 23 21,0 2,0 Małopolskie 2 28 29 28,5 0,5 Mazowieckie 7 21 35 28,0 5,6 Opolskie 10 20 23 21,6 1,2 Podlaskie 1 26 26 26,0 0,0 Pomorskie 8 22 30 27,2 2,6 Śląskie 10 20 25 23,3 1,5 Warmińsko- Mazurskie 7 30 40 34,8 3,4 Wielkopolskie 4 24 33 29,2 3,2 Highland Zachodniopomorskie 21 23 31 26,7 1,8 Razem HI 79 19 40 26,7 4,5 Dolnośląskie 88 30 49 40,7 3,5 Kujawsko-Pomorskie 262 30 48 37,0 2,6 Lubelskie 477 25 52 36,0 4,1 Lubuskie 443 27 53 38,2 3,7 Łódzkie 83 23 54 36,3 5,9 Małopolskie 34 31 45 36,6 3,3 Mazowieckie 337 28 46 37,0 3,7 Opolskie 106 35 52 41,9 2,5 Podkarpackie 51 23 46 36,0 3,9 Podlaskie 989 20 50 39,7 4,0 Pomorskie 307 26 48 36,2 2,2 Śląskie 84 30 60 40,3 5,4 Świętokrzyskie 81 25 41 34,6 3,0 Warmińsko- Mazurskie 1245 20 56 37,6 4,8 Wielkopolskie 454 22 58 40,3 4,8 Limousine Zachodniopomorskie 706 27 62 39,0 4,8 Razem LM 5747 20 62 38,2 4,5 Piemontese Opolskie 8 30 40 37,0 3,2 Razem PI 8 30 40 37,0 3,2 Dolnośląskie 17 35 48 39,7 3,5 Warmińsko- Mazurskie 1 30 30 30,0 0,0 Salers Zachodniopomorskie 105 25 42 30,6 3,1 Razem SL 123 25 48 31,9 4,4 Kujawsko-Pomorskie 4 37 41 39,0 1,4 Lubuskie 1 43 43 43,0 0,0 Podkarpackie 1 38 38 38,0 0,0 Podlaskie 16 30 54 46,1 5,3 Warmińsko- Mazurskie 73 20 50 31,9 7,3 Simentaler Wielkopolskie 4 36 38 37,0 0,7 mięsny Zachodniopomorskie 153 27 48 32,8 4,0 Razem SM 252 20 54 33,6 6,3 Uckermäker Zachodniopomorskie 3 42 44 42,6 0,9 Razem UC 3 42 44 42,6 0,9 Wagyu Pomorskie 6 29 35 32,1 2,3 14
Razem WA 6 29 35 32,1 2,3 Welsh black Mazowieckie 1 33 33 33,0 0,0 Opolskie 3 33 50 42,0 6,9 Razem WB 4 33 50 39,7 7,1 Razem 7840 10 77 38,4 5,7 Tabele 3 i 4 przedstawiają średnie masy ciała po urodzeniu czystorasowych jałówek i buhajków. Średnia masa urodzeniowa jałówek wynosiła 35,3 kg dla populacji wynoszącej 8655 szt. Najlżejsze były jałówki rasy Highland z masą urodzeniową wynoszącą średnio 24,5 kg, najcięższe były jałówki rasy Charolaise z masą ciała urodzeniową wynoszącą średnio 41,3 kg. Masa urodzeniowa jałówek wahała się w granicach 11 60 kg. Średnia masa urodzeniowa buhajków wynosiła 38,4 kg dla populacji wynoszącej 7840 szt. Najlżejsze były buhajki rasy Highland z masą urodzeniową wynoszącą średnio 26,7 kg, najcięższe natomiast były buhajki rasy Charolaise z masą urodzeniową wynoszącą średnio 44,4 kg. Masa urodzeniowa buhajków waha się w granicach 10 77 kg. Tabela 5. Porównanie średnich mas ciała po urodzeniu czystorasowych jałówek w latach 2013 i 2014 Rok 2013 Rok 2014 Różnica Liczba Średnia Liczba Średnia kg Różnica Rasa szt. kg szt. kg % Angus Czarny 135 31,5 147 32,1 + 0,6 1,90 Angus Czerwony 216 26,6 226 33,8 + 7,2 27,07 Blonde d Aquitaine 59 39,4 67 38,7-0,7 1,78 Charolaise 896 42,1 899 41,3-0,8 1,90 Galloway 1 27,0 6 29,1 + 2,1 7,78 Hereford 284 32,0 364 32,2 + 0,2 0,63 Highland 63 23,2 74 24,5 + 1,3 5,60 Limousine 6107 34,5 6487 35,1 + 0,6 1,74 Piemontese 11 33,2 12 35,6 + 2,4 7,23 Salers 98 29,9 121 28,9-1,0 3,34 Simentaler mięsny 242 31,6 238 31,4-0,2 0,63 Uckermäker - - 7 38,0 - - Wagyu 2 37,5 4 30,5-7,0 18,66 Welsh Black 13 34,6 3 30,0-4,6 13,29 Razem 8127 34,8 8655 35,3 + 0,5 1,44 15
Tabela 6. Porównanie średnich mas ciała po urodzeniu czystorasowych buhajków w latach 2013 i 2014 Rok 2013 Rok 2014 Różnica Liczba Średnia Liczba Średnia kg Różnica Rasa szt. kg szt. kg % Angus Czarny 107 33,5 128 34,2 + 0,7 2,09 Angus Czerwony 193 28,9 232 38,2 + 9,3 32,18 Blonde d Aquitaine 47 40,7 53 40,7 0,0 0,00 Charolaise 916 44,9 901 44,4-0,5 1,11 Galloway 1 35,0 2 29,5-5,5 15,71 Hereford 286 35,4 302 35,2-0,2 0,56 Highland 80 25,7 79 26,7 + 1,0 3,89 Limousine 5626 37,5 5747 38,2 + 0,7 1,87 Piemontese 7 32,1 8 37 + 4,9 15,26 Salers 104 32,8 123 31,9-0,9 2,74 Simentaler mięsny 247 32,3 252 33,6 + 1,3 4,02 Uckermäker 1 44,0 3 42,6-1,4 3,18 Wagyu 3 39,0 6 32,1-6,9 17,69 Welsh Black 10 35,7 4 39,7 + 4,0 11,20 Razem 7626 37,7 7840 38,4 + 0,7 1,86 Tabele 5 i 6 przedstawiają porównanie średnich mas ciała po urodzeniu czystorasowych jałówek i buhajków w latach 2013 i 2014. Średnia masa ciała po urodzeniu dla jałówek czystorasowych była wyższa w roku 2014 o 0,5 kg w porównaniu do roku 2013, co stanowi wzrost masy o 1,44%. Największy wzrost masy ciała po urodzeniu zanotowano w rasie Angus czerwony o 7,2 kg co stanowi 27,07%. Największy spadek masy ciała po urodzeniu nastąpił w rasie Wagyu o 7 kg co stanowi 18,66%. Średnia masa ciała po urodzeniu dla buhajków czystorasowych była wyższa w roku 2014 o 0,7 kg w porównaniu do roku 2013, co stanowi wzrost masy ciała o 1,86%. Największy wzrost masy ciała po urodzeniu zanotowano w rasie Angus czerwony o 9,3 kg co stanowi 32,18%. Największy spadek masy ciała po urodzeniu nastąpił w rasie Galloway o 5,5 kg, co stanowi 15,71%. 16
Tabela 7. Średnie masy ciała (kg) jałówek czystorasowych w wieku 210 dni w zależności od rasy i województwa Rasa Województwo Liczba Min. Max. Średnia Odch. St. Angus Lubelskie 3 190 265 233,3 31,7 czarny Warmińsko-Mazurskie 2 205 240 222,5 17,5 Angus czerwony Blonde d Aquitaine Zachodniopomorskie 123 120 300 215,0 35,9 Razem AN 128 120 300 215,6 35,7 Dolnośląskie 37 187 265 224,6 22,2 Kujawsko-Pomorskie 4 204 268 234,0 23,7 Lubuskie 7 227 254 235,1 8,6 Mazowieckie 17 280 355 307,0 23,0 Podkarpackie 1 272 272 272,0 0,0 Pomorskie 2 240 267 253,5 135,5 Zachodniopomorskie 142 182 352 258,3 34,5 Razem AR 210 182 355 256,0 36,0 Mazowieckie 4 280 290 286,2 4,1 Śląskie 17 230 396 297,8 37,5 Świętokrzyskie 1 340 340 340,0 0,0 Wielkopolskie 41 164 380 367,6 39,8 Razem BD 63 164 396 278,1 40,7 Dolnośląskie 223 142 360 268,8 39,4 Charolaise Kujawsko-Pomorskie 155 204 320 267,6 12,7 Lubelskie 81 175 374 257,8 47,0 Lubuskie 11 232 290 275,0 15,0 Łódzkie 9 180 340 292,0 45,8 Mazowieckie 51 230 310 265,8 20,4 Podlaskie 4 240 300 260,0 23,4 Pomorskie 28 220 341 280,2 28,5 Śląskie 2 315 340 327,5 12,5 Świętokrzyskie 1 256 256 256,0 0,0 Warmińsko-Mazurskie 54 220 300 249,3 17,9 Wielkopolskie 131 200 340 276,0 28,2 Zachodniopomorskie 123 245 375 293,6 29,9 Razem CH 873 142 375 267,7 20,7 Galloway Śląskie 5 167 220 189,0 17,5 Zachodniopomorskie 2 167 226 198,8 21,5 7 167 226 198,8 21,5 Kujawsko-Pomorskie 29 205 314 244,6 29,3 Hereford Lubelskie 24 150 350 273,0 61,0 Łódzkie 4 220 310 262,5 32,6 Małopolskie 2 245 254 249,5 4,5 Mazowieckie 42 145 310 245,7 34,1 Opolskie 10 160 280 237,9 34,5 Podlaskie 9 200 291 243,4 30,7 Pomorskie 2 255 280 267,5 12,5 Świętokrzyskie 4 197 283 230,2 32,1 Warmińsko-Mazurskie 95 170 260 215,4 21,3 Wielkopolskie 7 152 221 192,1 28,2 Zachodniopomorskie 105 208 310 241,5 26,1 17
Razem HH 333 145 350 241,9 22,3 Dolnośląskie 7 85 115 94,5 9,8 Highland Łódzkie 1 80 80 80,0 0,0 Małopolskie 2 215 268 241,5 26,5 Mazowieckie 4 178 243 199,0 25,7 Opolskie 5 147 174 161,8 9,5 Pomorskie 2 154 214 184,0 30,0 Śląskie 15 65 120 88,0 12,4 Warmińsko-Mazurskie 5 130 210 156,0 33,2 Wielkopolskie 4 110 200 147,5 33,4 Zachodniopomorskie 16 160 211 185,6 20,2 Razem HI 61 65 268 143,6 51,1 Dolnośląskie 123 150 370 262,0 26,0 Kujawsko-Pomorskie 268 178 333 244,1 15,2 Limousine Lubelskie 464 106 367 254,1 37,9 Lubuskie 475 170 312 241,6 14,6 Łódzkie 91 126 347 241,6 41,0 Małopolskie 38 203 328 248,5 23,6 Mazowieckie 320 150 335 248,5 19,8 Opolskie 129 175 350 266,3 36,4 Podkarpackie 88 195 339 251,1 32,1 Podlaskie 986 170 340 242,6 12,4 Pomorskie 280 200 308 253,1 26,3 Śląskie 101 160 375 257,3 34,7 Świętokrzyskie 82 160 312 247,0 34,6 Warmińsko-Mazurskie 1350 180 381 245,0 27,6 Wielkopolskie 447 170 320 246,6 26,1 Zachodniopomorskie 742 104 350 258,9 23,9 Razem LM 5984 104 381 250,5 7,5 Piemnotese Opolskie 14 105 260 194,2 43,5 Razem PI 14 105 260 194,2 43,5 Salers Dolnośląskie 6 221 245 234,8 7,3 Warmińsko-Mazurskie 3 230 250 238,3 8,4 Zachodniopomorskie 104 222 310 258,7 22,3 Razem SL 113 221 310 256,9 22,4 Simentaler Kujawsko-Pomorskie 3 234 257 248,0 10,0 mięsny Podlaskie 15 200 280 249,1 22,1 Warmińsko-Mazurskie 92 200 305 243,8 30,2 Wielkopolskie 9 242 310 285,5 20,5 Zachodniopomorskie 118 222 360 290,7 31,9 Razem SM 237 200 360 263,4 22,7 Uckermäker Zachodniopomorskie 8 210 255 232,5 22,5 Razem UC 8 210 255 232,5 22,5 Welsh black Mazowieckie 1 240 240 240,0 0,0 Opolskie 4 207 257 224,2 19,8 Razem WB 5 207 257 227,4 18,8 RAZEM 8036 65 396 232,8 47,9 18
Tabela 8. Średnie masy ciała (kg) buhajków czystorasowych w wieku 210 dni w zależności od rasy i województwa Rasa Województwo Liczba Min. Max. Średnia Odch. St. Angus Lubelskie 1 220 220 220,0 0,0 czarny Wielkopolskie 1 278 278 278,0 0,0 Angus czerwony Blonde d Aquitaine Zachodniopomorskie 72 120 310 220,6 46,2 Razem AN 74 120 310 221,4 46,1 Dolnośląskie 30 199 290 233,5 25,0 Kujawsko-Pomorskie 1 254 254 254,0 0,0 Lubuskie 6 261 287 271,3 10,2 Mazowieckie 10 253 256 323,1 27,5 Pomorskie 3 231 268 248,3 15,1 Zachodniopomorskie 160 182 385 278,1 40,4 Razem AR 210 182 385 275,2 41,3 Mazowieckie 6 295 320 310,0 9,5 Śląskie 12 210 411 387,3 55,1 Wielkopolskie 41 213 372 288,0 31,3 Razem BD 59 210 411 290,1 36,8 Dolnośląskie 263 123 371 274,5 36,2 Charolaise Kujawsko-Pomorskie 123 241 368 308,2 23,1 Lubelskie 100 140 370 264,1 50,5 Lubuskie 12 277 312 289,3 11,8 Łódzkie 11 202 380 302,5 55,1 Mazowieckie 48 215 348 298,7 26,2 Podkarpackie 2 262 271 266,5 4,5 Podlaskie 1 270 270 270,0 0,0 Pomorskie 18 232 379 306,0 34,7 Świętokrzyskie 2 255 264 259,5 4,5 Warmińsko-Mazurskie 49 210 332 267,1 32,5 Wielkopolskie 106 220 400 305,1 36,9 Zachodniopomorskie 119 246 410 303,0 40,7 Razem CH 854 123 410 285,7 18,9 Galloway Śląskie 1 200 200 200,0 0,0 Razem GA 1 200 200 200,0 0,0 Dolnośląskie 10 240 275 253,7 9,4 Hereford Kujawsko-Pomorskie 26 216 325 272,0 26,6 Lubelskie 25 160 325 256,9 40,1 Łódzkie 7 228 350 290,7 45,4 Małopolskie 2 224 230 227,0 3,0 Mazowieckie 31 160 320 249,3 42,6 Opolskie 9 205 280 250,4 22,8 Podlaskie 10 230 336 279,1 35,4 Pomorskie 2 255 275 265,0 10,0 Świętokrzyskie 2 278 315 296,5 18,5 Warmińsko-Mazurskie 48 212 301 246,3 17,7 Wielkopolskie 8 204 312 244,3 37,4 Zachodniopomorskie 111 210 381 275,7 41,4 Razem HH 291 160 381 262,1 20,0 Highland Dolnośląskie 2 110 120 115,0 5,0 19
Łódzkie 4 90 200 134,5 44,2 Małopolskie 1 250 250 250,0 0,0 Mazowieckie 7 155 224 181,5 26,1 Opolskie 7 100 185 145,1 25,5 Pomorskie 5 167 243 212,8 25,7 Śląskie 13 65 115 92,4 16,1 Świętokrzyskie 3 238 252 244,6 5,7 Warmińsko-Mazurskie 13 120 205 173,3 27,6 Wielkopolskie 1 120 120 120,0 0,0 Zachodniopomorskie 21 155 245 191,0 25,1 Razem HI 77 65 252 169,1 52,7 Dolnośląskie 139 170 389 284,3 50,9 Kujawsko-Pomorskie 238 208 353 274,2 27,4 Limousine Lubelskie 417 112 395 272,9 46,9 Lubuskie 432 169 360 266,7 9,8 Łódzkie 74 147 370 269,8 45,1 Małopolskie 28 203 320 255,9 26,9 Mazowieckie 275 150 330 270,3 24,4 Opolskie 91 202 375 286,5 38,8 Podkarpackie 63 139 357 263,1 42,7 Podlaskie 869 155 360 263,6 28,8 Pomorskie 242 219 338 277,9 26,6 Śląskie 74 196 382 276,3 34,8 Świętokrzyskie 72 155 360 264,4 35,3 Warmińsko-Mazurskie 1267 180 408 273,0 32,2 Wielkopolskie 496 182 360 269,5 21,9 Zachodniopomorskie 676 136 360 273,0 23,3 Razem LM 5453 112 408 271,3 32,2 Piemontese Opolskie 6 142 325 238,1 63,3 Razem PI 6 142 325 238,1 63,3 Salers Dolnośląskie 6 194 290 240,6 31,3 Warmińsko-Mazurskie 1 240 240 240,0 0,0 Zachodniopomorskie 88 228 366 287,1 35,3 Simentaler mięsny Welsh black Razem SL 95 194 366 283,4 37,1 Kujawsko-Pomorskie 5 269 312 291,0 14,6 Lubuskie 1 380 380 380,0 0,0 Podkarpackie 1 335 335 335,0 0,0 Podlaskie 15 260 350 301,3 28,9 Warmińsko-Mazurskie 75 218 295 256,1 23,7 Wielkopolskie 8 260 368 313,5 34,1 Zachodniopomorskie 137 240 420 331,3 43,4 Razem SM 242 218 420 310,2 49,1 Mazowieckie 2 190 230 210,0 20,0 Opolskie 6 190 285 244,3 29,9 Razem WB 8 190 285 235,7 31,5 RAZEM 7370 65 420 259,9 51,5 20
W tabelach 7 i 8 przedstawiono średnie masy ciała jałówek i buhajków standaryzowane na wiek 210 dni. Masa ciała populacji jałówek w ilości 8036 szt. w tym wieku wynosiła średnio 232,8 kg, najlżejsze były jałówki rasy Highland (65 kg), a najcięższe jałówki rasy Blonde d Aquitaine (396 kg). Masa ciała populacji buhajków w ilości 7370 szt. w wieku 210 dni wynosiła średnio 259,9 kg, najlżejsze były buhajki rasy Highland (65 kg), a najcięższe buhajki rasy Simentaler mięsny (420 kg). Najwyższą średnią masą ciała odznaczały się jałówki rasy Blonde d Aquitaine, która wynosiła 278,1 kg. Najwyższą średnią masę ciała u buhajków zanotowano w rasie Simentaler mięsny, która wynosiła 310,2 kg. Tabela 9. Porównanie średnich mas ciała standaryzowanych na wiek 210 dni jałówek czystorasowych w latach 2013 i 2014. Rok 2013 Rok 2014 Różnica Liczba Średnia Liczba Średnia kg Różnica Rasa szt. kg szt. kg % Angus Czarny 102 212,6 128 215,6 + 3,0 1,41 Angus Czerwony 208 241,9 210 256,0 + 14,1 5,83 Blonde d Aquitaine 43 289,3 63 278,1-11,2 3,87 Charolaise 887 259,6 873 267,7 + 8,1 3,12 Galloway - - 7 198,8 - - Hereford 274 224,5 333 241,9 + 17,4 7,75 Highland 52 159,6 61 143,6-16,0 10,03 Limousine 5632 251,7 5893 250,5-1,2 0,48 Piemontese 10 182,3 14 194,2 + 11,9 6,53 Salers 95 260,0 113 256,9-3,1 1,18 Simentaler mięsny 227 251,8 237 263,4 + 11,6 4,61 Uckermäker - - 8 232,5 - - Wagyu 2 265,5 - - - - Welsh Black 13 243,5 5 227,4-16,1 6,61 Razem 7545 236,9 7938 232,8-4,1 1,73 21
Tabela 10. Porównanie średnich mas ciała standaryzowanych na wiek 210 dni buhajków czystorasowych w latach 2013 i 2014 Rok 2013 Rok 2014 Różnica Różnica Rasa Liczba Średnia Liczba Średnia kg % Angus Czarny 83 233,6 74 221,4-12,2 5,22 Angus Czerwony 193 168,8 210 275,2 + 106,4 63,03 Blonde d Aquitaine 34 304,7 59 290,1-14,6 4,79 Charolaise 901 280,2 854 285,7 + 5,5 1,96 Galloway - - 1 200 - - Hereford 282 254,8 291 262,1 + 7,3 2,87 Highland 51 166,4 77 169,1 + 2,7 1,62 Limousine 5053 274,7 5453 271,3-3,4 1,24 Piemontese 7 278,2 6 238,1-40,1 14,41 Salers 113 279,7 95 283,4 + 3,7 1,32 Simentaler mięsny 230 296,1 242 310,2 + 14,1 4,76 Uckermaker 2 292,5 - - - - Wagyu 3 258,0 - - - - Welsh Black 9 268,6 8 235,7-32,9 12,25 Razem 6961 255,7 7370 259,9 + 4,2 1,64 W tabelach 9 i 10 przedstawiono porównanie średnich mas ciała standaryzowanych na wiek 210 dni jałówek i buhajków w latach 2013 i 2014. Średnia masa ciała standaryzowana na 210 dzień dla jałówek czystorasowych była niższa w roku 2014 o 4,1 kg w porównaniu do roku 2013, co stanowi spadek masy ciała o 1,73%. Największy wzrost masy ciała na 210 dni zanotowano w rasie Hereford o 17,4 kg co stanowi 7,75%. Największy spadek masy ciała na 210 dni nastąpił w rasie Welsh black o 16,1 kg co stanowi 6,61% i w rasie Highland o 16,0 kg, co stanowi 10,03%. Średnia masa ciała standaryzowana na 210 dzień dla buhajków czystorasowych była wyższa w roku 2014 o 4,2 kg w porównaniu do roku 2013, co stanowi wzrost masy ciała o 1,64%. Największy wzrost masy ciała standaryzowanej na 210 dni zanotowano w rasie Angus czerwony o 106,4 kg co stanowi 63,03%. Największy spadek masy ciała standaryzowanej na 210 dzień nastąpił w rasie Piemontese o 40,1 kg, co stanowi 14,41%. 22
Tabela 11. Średnie przyrosty dzienne (g) jałówek czystorasowych do wieku 210 dni w zależności od rasy i województwa Rasa Województwo Liczba Min. Max. Średnia Odch. St. Angus Lubelskie 3 658 906 817,3 112,9 czarny Warmińsko-Mazurskie 2 964 1029 996,5 32,5 Angus czerwony Blonde d Aquitaine Zachodniopomorskie 123 483 1225 892,9 157,1 Razem AN 128 483 1225 892,7 155,9 Dolnośląskie 37 811 1010 899,9 59,3 Kujawsko-Pomorskie 4 941 1042 995,2 39,1 Lubuskie 7 796 888 824,4 30,4 Mazowieckie 17 1020 1385 1142,5 103,5 Podkarpackie 1 1047 1047 1047,0 0,0 Pomorskie 2 951 977 964,0 13,0 Zachodniopomorskie 142 664 1467 1070,6 133,6 Razem AR 210 664 1467 1043,5 141,1 Mazowieckie 4 1053 1060 1056,7 2,5 Śląskie 17 844 1355 1124,4 145,0 Świętokrzyskie 1 1549 1549 1549,0 0,0 Wielkopolskie 41 783 1361 1077,6 116,0 Razem BD 63 783 1549 1096,4 135,0 Dolnośląskie 223 592 1520 1090,7 107,3 Charolaise Kujawsko-Pomorskie 155 893 1274 1055,3 21,5 Lubelskie 81 598 1493 1035,3 191,7 Lubuskie 11 1118 1386 1251,9 86,8 Łódzkie 9 843 1377 1172,0 180,7 Mazowieckie 51 935 1216 1061,8 57,7 Podlaskie 4 1056 1137 1097,7 28,9 Pomorskie 28 1011 1315 1105,2 67,0 Śląskie 2 1152 1176 1164,0 12,0 Świętokrzyskie 1 874 874 874,0 0,0 Warmińsko-Mazurskie 54 831 1221 1012,0 84,7 Wielkpolskie 131 758 1401 1118,6 107,5 Zachodniopomorskie 123 984 1493 1213,2 129,1 Razem CH 873 592 1520 1096,3 96,6 Galloway Śląskie 5 576 780 676,2 75,0 Zachodniopomorskie 2 822 845 833,5 11,5 7 576 845 721,1 95,4 Kujawsko-Pomorskie 29 872 1165 993,9 71,2 Hereford Lubelskie 24 687 1206 998,2 150,1 Łódzkie 4 887 1169 989,2 107,9 Małopolskie 2 843 862 852,5 9,5 Mazowieckie 42 517 1423 979,2 138,5 Opolskie 10 653 1349 934,9 193,3 Podlaskie 9 849 1021 931,0 54,5 Pomorskie 2 918 980 949,0 31,0 Świętokrzyskie 4 784 1106 935,5 121,3 Warmińsko-Mazurskie 95 786 1081 912,0 53,1 Wielkopolskie 7 705 969 857,1 101,4 Zachodniopomorskie 105 741 1220 1022,4 89,9 23
Razem HH 333 517 1423 946,2 54,0 Dolnośląskie 7 266 369 300,4 34,0 Highland Łódzkie 1 356 356 356,0 0,0 Małopolskie 2 775 929 852,0 77,0 Mazowieckie 4 661 843 760,7 70,9 Opolskie 5 567 695 624,0 44,0 Pomorskie 2 527 781 654,0 127,0 Śląskie 15 250 425 327,4 47,1 Warmińsko-Mazurskie 5 390 722 581,8 110,8 Wielkopolskie 4 384 698 508,2 118,0 Zachodniopomorskie 16 534 829 722,3 89,6 Razem HI 61 250 929 532,9 200,2 Dolnośląskie 123 550 1325 1056,0 104,0 Kujawsko-Pomorskie 268 813 1199 1005,5 35,4 Limousine Lubelskie 464 281 1500 1016,8 155,6 Lubuskie 475 707 1491 964,8 92,5 Łódzkie 91 505 1390 996,3 159,2 Małopolskie 38 814 1256 971,3 107,0 Mazowieckie 320 657 1387 1011,1 92,7 Opolskie 129 725 1393 1063,0 129,5 Podkarpackie 88 742 1245 1011,9 82,1 Podlaskie 986 743 1404 989,0 51,9 Pomorskie 280 830 1164 1014,6 45,6 Śląskie 101 660 1424 1039,4 137,9 Świętokrzyskie 82 649 1240 959,9 118,0 Warmińsko-Mazurskie 1350 761 1460 972,8 71,4 Wielkopolskie 447 395 1429 983,5 112,5 Zachodniopomorskie 742 388 1403 983,5 112,5 Razem LM 5984 281 1500 1002,5 100,5 Piemontese Opolskie 14 327 1094 815,0 221,8 Razem PI 14 327 1094 815,0 221,8 Salers Dolnośląskie 6 788 1025 924,3 90,6 Warmińsko-Mazurskie 3 991 1199 1120,0 91,9 Zachodniopomorskie 104 832 1360 1104,6 114,6 Razem SL 113 788 1360 1095,3 120,0 Simentaler Kujawsko-Pomorskie 3 965 1080 1023,6 46,9 mięsny Podlaskie 15 951 1200 1051,8 81,4 Warmińsko-Mazurskie 92 889 1168 1028,2 63,0 Wielkopolskie 9 1012 1181 1074,4 45,5 Zachodniopomorskie 118 878 1437 1199,0 94,7 Razem SM 237 878 1437 1127,0 115,9 Uckermäker Zachodniopomorskie 8 1012 1150 1081,0 69,0 Razem WA 8 1012 1150 1081,0 69,0 Welsh black Mazowieckie 1 910 910 910,0 0,0 Opolskie 4 682 985 827,5 133,5 Razem WB 5 758 1093 925,0 97,3 RAZEM 8036 281 1549 955,2 198,6 24
Tabela 12. Średnie przyrosty dzienne (g) buhajków czystorasowych do wieku 210 dni w zależności od rasy i województwa Rasa Województwo Liczba Min. Max. Średnia Odch. St. Angus Lubelskie 1 783 783 783,0 0,0 czarny Wielkopolskie 1 1016 1016 1016,0 0,0 Angus czerwony Blonde d Aquitaine Zachodniopomorskie 72 480 1303 873,2 177,5 Razem AN 74 480 1303 890,7 117,5 Dolnośląskie 30 848 1109 997,2 64,8 Kujawsko-Pomorskie 1 1077 1077 1077,0 0,0 Lubuskie 6 922 1020 962,3 37,5 Mazowieckie 10 1161 1404 1303,0 69,0 Pomorskie 3 1005 1216 1086,0 92,8 Zachodniopomorskie 160 790 1643 1158,8 147,6 Razem AR 210 790 1643 1142,9 151,2 Mazowieckie 6 1089 1161 1130,1 27,3 Śląskie 12 823 1664 1186,0 243,5 Wielkopolskie 41 864 1443 1171,5 118,4 Razem BD 59 823 1664 1170,3 148,6 Dolnośląskie 263 511 1441 1106,5 157,6 Charolaise Kujawsko-Pomorskie 123 885 1406 1229,9 64,9 Lubelskie 100 428 1533 1074,4 185,2 Lubuskie 12 1131 1428 1303,5 90,6 Łódzkie 11 976 1461 1257,0 120,1 Mazowieckie 48 1009 1444 1209,7 114,6 Podkarpackie 2 1090 1136 1113,0 23,0 Podlaskie 1 1220 1220 1220,0 0,0 Pomorskie 18 1089 1542 1262,1 110,7 Świętokrzyskie 2 882 957 919,5 37,5 Warmińsko-Mazurskie 49 823 1343 1080,8 112,2 Wielkopolskie 106 1008 1583 1238,5 114,2 Zachodniopomorskie 119 927 1466 1189,7 132,5 Razem CH 854 428 1583 1169,6 105,6 Galloway Śląskie 1 701 701 701,0 0,0 Razem GA 1 701 701 701,0 0,0 Dolnośląskie 10 823 937 886,8 36,9 Hereford Kujawsko-Pomorskie 26 963 1273 1145,4 83,2 Lubelskie 25 736 1282 1018,1 144,8 Łódzkie 7 966 1292 1112,2 130,5 Małopolskie 2 912 1016 964,0 52,0 Mazowieckie 31 739 1195 1006,7 108,8 Opolskie 9 749 1298 1016,6 194,9 Podlaskie 10 847 1125 1003,4 96,5 Pomorskie 2 1057 1078 1067,5 10,5 Świętokrzyskie 2 1094 1096 1095,0 1,0 Warmińsko-Mazurskie 48 940 1274 1065,5 68,6 Wielkopolskie 8 880 1088 972,0 69,6 Zachodniopomorskie 111 878 1464 1191,0 126,8 Razem HH 291 736 1464 1095,2 143,3 Highland Dolnośląskie 2 322 547 434,5 112,5 25
Łódzkie 4 408 713 523,7 114,1 Małopolskie 1 921 921 921,0 0,0 Mazowieckie 7 594 779 689,7 72,3 Opolskie 7 328 757 511,1 118,7 Pomorskie 5 831 888 866,8 21,6 Śląskie 13 227 442 330,0 66,1 Świętokrzyskie 3 869 903 886,6 13,9 Warmińsko-Mazurskie 13 508 790 656,6 72,1 Wielkopolskie 1 399 399 399,0 0,0 Zachodniopomorskie 21 496 894 745,3 117,1 Razem HI 77 227 921 633,1 207,6 Dolnośląskie 139 598 1600 1141,4 185,0 Kujawsko-Pomorskie 238 850 1293 1115,2 73,6 Limousine Lubelskie 417 457 1602 1088,4 161,8 Lubuskie 432 794 1398 1054,2 59,5 Łódzkie 74 601 1461 1087,0 171,4 Małopolskie 28 724 1448 1015,6 141,5 Mazowieckie 275 595 1391 1076,5 125,1 Opolskie 91 768 1414 1144,6 87,5 Podkarpackie 63 595 1266 1056,5 111,9 Podlaskie 869 596 1540 1061,1 94,6 Pomorskie 242 942 1335 1110,1 46,7 Śląskie 74 750 1436 1097,9 132,0 Świętokrzyskie 72 652 1627 1024,5 149,4 Warmińsko-Mazurskie 1267 827 1470 1087,1 76,0 Wielkopolskie 496 598 1582 1088,4 116,9 Zachodniopomorskie 676 487 1503 1105,5 89,4 Razem LM 5453 457 1627 1084,6 113,9 Piemontese Opolskie 6 632 1300 1006,3 232,2 Razem PI 6 632 1300 1006,3 232,2 Salers Dolnośląskie 6 774 1216 933,0 172,2 Warmińsko-Mazurskie 1 1228 1228 1228,0 0,0 Zachodniopomorskie 88 879 1450 1211,5 137,9 Simentaler mięsny Welsh black Razem SL 95 774 1450 1193,1 156,0 Kujawsko-Pomorskie 5 996 1343 1156,2 128,8 Lubuskie 1 1381 1381 1381,0 0,0 Podkarpackie 1 1264 1264 1264,0 0,0 Podlaskie 15 1031 1669 1225,3 163,9 Warmińsko-Mazurskie 75 1034 1294 1153,4 64,4 Wielkopolskie 8 1110 1374 1241,7 73,3 Zachodniopomorskie 137 1132 1536 1387,3 92,4 Razem SM 242 996 1669 1309,1 139,9 Mazowieckie 2 851 924 887,5 36,5 Opolskie 6 668 1152 914,6 165,6 Razem WB 8 562 1260 972,0 189,7 RAZEM 7370 227 1669 1031,7 214,4 26
Tabele 11 i 12 zawierają wartości średnich przyrostów dziennych do 210 dnia życia jałówek i buhajków. Średnie przyrosty jałówek do 210 dnia życia wynosiły 955,2 g, najmniejszymi średnimi przyrostami charakteryzowały się jałówki rasy Highland (532,9 g), a największymi średnimi przyrostami charakteryzowały się jałówki rasy Simentaler mięsny (1127,0 g). Średnie przyrosty buhajków do 210 dnia życia wynosiły 1031,7 g, najmniejszymi średnimi przyrostami charakteryzowały się buhajki rasy Highland (633,1 g), a największymi średnimi przyrostami charakteryzowały się buhajki rasy Simentaler mięsny (1309,1 g). Maksymalny dzienny przyrost u jałówek wynosił 1549 g (jałówka rasy Blonde d Aquitaine), a u buhajków 1669 g (buhajek rasy Simentaler mięsny). Tabela 13. Porównanie średnich przyrostów dziennych do wieku 210 dni czystorasowych jałówek w latach 2013 i 2014. Rok 2013 Rok 2014 Różnica Różnica Rasa Liczba Średnia Liczba Średnia g % Angus Czarny 102 857,4 128 892,7 35,3 4,12 Angus Czerwony 208 1004,0 210 1043,5 39,5 3,93 Blonde d Aquitaine 43 1083,9 63 1096,4 12,5 1,15 Charolaise 897 1057,0 873 1096,3 39,3 3,72 Galloway - - 7 721,1 - - Hereford 274 949,7 333 946,2-3,5 0,37 Highland 52 625,7 61 532,9-92,8 14,83 Limousine 5632 1000,9 5984 1002,5 1,6 0,16 Piemontese 10 808,1 14 815,0 6,9 0,85 Salers 95 1096,3 113 1095,3-1,0 0,09 Simentaler mięsny 233 1015,3 237 1127,0 111,7 11,00 Uckermäker - - 8 1081,0 - - Wagyu 2 936,5 - - - - Welsh Black 13 925,0 5 925,0 0 0 Razem 7561 952,2 8036 955,2 3,0 0,32 27
Tabela 14. Porównanie średnich przyrostów dziennych do wieku 210 dni czystorasowych buhajków w latach 2013 i 2014 Rok 2013 Rok 2014 Różnica Różnica Rasa Liczba Średnia Liczba Średnia g % Angus Czarny 83 875,8 74 890,7 14,9 1,70 Angus Czerwony 193 1117,0 210 1142,9 25,9 2,32 Blonde d Aquitaine 34 1166,0 59 1170,3 4,3 0,37 Charolaise 789 1115,3 854 1169,6 54,3 4,87 Galloway - - 1 701,0 - - Hereford 282 1122,6 291 1095,2-24,4 2,17 Highland 51 663,6 77 633,1-30,5 4,60 Limousine 5053 1094,6 5453 1084,6-10,0 0,91 Piemontese 7 1067,7 6 1006,3-61,4 5,75 Salers 113 1169,3 95 1193,1 23,8 2,04 Simentaler mięsny 230 1229,2 242 1309,1 79,9 6,50 Uckermaker 2 1064,0 - - - - Wagyu 3 952,0 - - - - Welsh Black 9 972,0 8 972,0 0 0 Razem 6849 1023,3 7370 1031,7 8,4 0,82 W tabelach 13 i 14 przedstawiono porównanie średnich przyrostów dziennych do wieku 210 dni jałówek i buhajków w latach 2013 i 2014. Średni przyrost dzienny do wieku 210 dni dla jałówek czystorasowych był wyższy w roku 2014 o 3,0 g w porównaniu do roku 2013, co stanowi wzrost o 0,32%. Największy wzrost przyrostu dziennego do wieku 210 dni zanotowano w rasie Simentaler mięsny o 111,7 g co stanowi 11,0%. Największy spadek masy ciała na 210 dni nastąpił w rasie Highland o 92,8 g co stanowi 14,83%. Średni przyrost dzienny do wieku 210 dni dla buhajków czystorasowych był wyższy w roku 2014 o 8,4 g w porównaniu do roku 2013, co stanowi wzrost o 0,82%. Największy wzrost przyrostu dziennego do wieku 210 dni zanotowano w rasie Simentaler mięsny o 79,9 g co stanowi 6,50%. Największy spadek średniego przyrostu dziennego do wieku 210 dni nastąpił w rasie Piemontese o 61,4 g, co stanowi 5,75%. 28
5. Populacja mieszańcowa Tabela 15. Zmiany ilościowe w mieszańcowej populacji żeńskiej bydła mięsnego w latach 2004 2014 Rasa Rok 2005 2006 2007* 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 AN 137 189 113 121 94 126 140 97 85 123 AR 27 34 15 8 9 7 8 26 BB 2 1 BD 161 201 111 112 77 83 95 92 99 98 CH 1057 1098 983 998 490 340 302 261 248 188 HH 470 482 280 245 105 77 67 65 61 69 HI 3 4 5 4 7 3 8 4 LM 9073 10108 9070 10142 6682 6684 6653 6389 5987 5680 MR 1 PI 373 398 369 46 41 46 42 23 26 25 SM 302 456 283 296 123 124 67 66 45 35 SL 1 23 36 38 22 22 18 14 13 8 WB 136 145 58 61 54 56 55 41 32 15 WA 4 12 19 30 RAZEM 11710 13100 11676 12097 7711 7576 7459 7070 6633 6302 * od roku 2007 zestawienie obejmuje tylko krowy Podobnie jak w populacji czystorasowej w tabeli 16 populacja mieszańcowa do roku 2006 włącznie przedstawia dane dotyczące krów i jałówek, od roku 2007 dane dotyczą tylko i wyłącznie krów. W roku 2014 populacja żeńska krów mieszańców zmniejszyła się z 6633 szt. do 6302 szt. w stosunku do roku 2013, spadek ten wynosił 5,0 %. Wzrost liczebności zanotowano w przypadku mieszańców rasy i Wagyu. Angus czerwony i czarny, Hereford 29
Wykres 2. Udział poszczególnych ras w mieszańcowej populacji żeńskiej bydła mięsnego w roku 2014 Na wykresie 2 przedstawiono udział poszczególnych ras w mieszańcowej populacji żeńskiej bydła mięsnego w roku 2014. Podobnie jak w latach ubiegłych dominującą rasą do krzyżowania jest Limousine, udział mieszańców tej rasy wynosi 90,13%. W stosunku do roku poprzedniego zanotowano spadek o 0,13%. Drugą grupą pod względem liczebności są mieszańce rasy Charolaise. Udział ich w populacji mieszańcowej wynosi 2,98%, w stosunku do roku 2013 zmniejszył się o 0,76%. Pozostałe 6,89% stanowią krowy mieszańce ras: Angus czarny i czerwony, Belgijska biało błękitna, Blonde d Aquitaine, Hereford, Highland, Piemontese, Salers, Simentaler mięsny, Wagyu, Welsh Black. 30
5.1. Masa ciała cieląt po urodzeniu oraz przyrosty dobowe młodzieży Tabela 16. Średnie masy ciała (kg) cieląt po urodzeniu w zależności od rasy w poszczególnych województwach jałówki mieszańcowe Rasa Województwo Liczba Min. Max. Średnia Odch. St. Angus czarny Lubelskie 56 28 38 31,8 1,7 Warmińsko-Mazurskie 13 25 35 31,3 3,0 Wielkopolskie 2 38 40 39,0 1,0 Zachodniopomorskie 49 19 41 31,1 4,5 Razem AN 120 19 41 31,6 3,4 Angus Dolnośląskie 1 30 30 30,0 0,0 czerwony Kujawsko-Pomorskie 2 28 32 30,0 2,0 Lubuskie 6 30 32 31,0 0,8 Podkarpackie 2 28 31 29,5 1,5 Pomorskie 1 31 31 31,0 0,0 Warmińsko-Mazurskie 1 30 30 30,0 0,0 Zachodniopomorskie 15 21 33 30,0 2,9 Belgijska biało-błękitna Blonde d Aquitaine Razem AR 28 21 33 30,2 2,3 Dolnośląskie 3 35 45 40,6 4,1 Wielkopolskie 1 40 40 40,0 0,0 Razem BB 4 35 45 40,5 3,6 Lubuskie 10 34 40 37,7 2,0 Łódzkie 1 47 47 47,0 0,0 Mazowieckie 3 41 43 42,0 0,8 Śląskie 2 41 45 43,0 2,0 Wielkopolskie 20 34 50 38,5 4,0 Razem BD 36 34 50 39,1 3,8 Dolnośląskie 128 19 57 40,8 4,7 Charolaise Kujawsko-Pomorskie 30 33 46 40,1 3,0 Lubelskie 14 37 48 41,0 3,3 Lubuskie 3 37 39 38,0 0,8 Łódzkie 6 38 46 41,0 3,0 Mazowieckie 6 30 43 36,6 3,9 Podkarpackie 7 36 48 41,1 3,9 Pomorskie 3 35 37 36,0 0,8 Warmińsko-Mazurskie 18 25 45 36,3 5,8 Wielkopolskie 37 33 43 37,9 1,8 Zachodniopomorskie 2 40 42 41,0 1,0 Razem CH 254 19 57 39,8 4,4 Galloway Śląskie 1 26 26 26,0 0,0 Zachodniopomorskie 2 26 28 27,0 1,0 Razem GA 3 26 28 26,6 0,9 Hereford Dolnośląskie 5 37 43 40,0 2,2 Kujawsko-Pomorskie 3 30 32 30,6 0,9 Lubelskie 8 28 36 33,0 2,6 Lubuskie 3 36 37 36,3 0,4 Łódzkie 8 28 36 32,5 2,6 Małopolskie 1 35 35 35,0 0,0 Mazowieckie 4 19 34 28,2 5,6 31
Opolskie 8 32 38 35,6 1,9 Podkarpackie 16 33 44 38,1 2,5 Podlaskie 5 32 50 40,8 7,0 Świętokrzyskie 1 42 42 42,0 0,0 Warmińsko-Mazurskie 30 26 42 32,6 4,8 Wielkopolskie 6 30 35 32,8 1,7 Zachodniopomorskie 7 33 40 35,5 2,0 Razem HH 105 19 50 34,6 4,7 Highland Dolnośląskie 5 28 30 29,0 0,8 Wielkopolskie 1 30 30 30,0 0,0 Zachodniopomorskie 20 22 27 24,5 1,0 Razem HI 26 22 30 25,7 2,3 Dolnośląskie 272 26 55 38,6 3,8 Kujawsko-Pomorskie 147 23 42 34,8 2,6 Limousine Lubelskie 93 20 44 33,0 4,0 Lubuskie 357 15 44 36,7 3,7 Łódzkie 41 28 60 36,0 5,3 Małopolskie 3 31 35 33,6 1,8 Mazowieckie 38 29 42 33,3 2,7 Opolskie 40 33 48 39,3 2,8 Podkarpackie 33 27 40 32,9 2,8 Podlaskie 179 20 45 35,1 4,5 Pomorskie 88 25 41 34,4 2,8 Śląskie 5 38 44 39,8 2,2 Świętokrzyskie 12 30 37 32,9 2,2 Warmińsko-Mazurskie 749 15 60 33,9 3,5 Wielkopolskie 418 17 60 39,2 6,1 Zachodniopomorskie 196 25 48 36,3 3,0 Razem LM 2671 15 60 36,0 4,6 Piemontese Dolnośląskie 41 30 41 37,2 2,1 Opolskie 51 30 40 35,6 2,7 Podlaskie 9 30 60 37,8 8,4 Razem PI 101 30 60 36,4 3,5 Salers Dolnośląskie 1 27 27 27,0 0,0 Warmińsko-Mazurskie 5 32 36 33,4 1,4 Simentaler mięsny Razem SL 6 27 36 32,3 2,7 Łódzkie 1 35 35 35,0 0,0 Opolskie 11 35 30 29,0 1,9 Podkarpackie 1 41 41 41,0 0,0 Podlaskie 1 42 42 42,0 0,0 Wielkopolskie 6 26 38 30,1 4,9 Zachodniopomorskie 30 28 43 33,1 4,1 Razem SM 50 25 43 32,2 4,5 Uckermäker Zachodniopomorskie 3 30 45 37,3 6,1 Razem UC 3 30 45 37,3 6,1 Wagyu Pomorskie 15 32 42 35,4 2,9 Razem WA 15 32 42 35,4 2,9 Welsh black Mazowieckie 9 24 30 27,2 2,1 Warmińsko-Mazurskie 1 34 34 34,0 0,0 Razem WB 10 24 34 27,9 2,8 Razem 3432 15 60 35,9 4,8 32
Tabela 17. Średnie masy ciała (kg) cieląt po urodzeniu w zależności od rasy w poszczególnych województwach buhajki mieszańcowe Rasa Województwo Liczba Min. Max. Średnia Odch. St. Angus Lubelskie 57 27 40 33,1 2,3 czarny Warmińsko-Mazurskie 6 32 36 34,3 1,2 Wielkopolskie 1 39 39 39,0 0,0 Angus czerwony Blonde d Aquitaine Zachodniopomorskie 66 20 44 32,9 3,8 Razem AN 130 20 44 33,1 3,2 Dolnośląskie 2 25 27 26,0 1,0 Kujawsko-Pomorskie 6 31 34 33,0 1,1 Lubuskie 4 33 35 33,7 0,8 Podkarpackie 2 31 42 36,5 5,5 Pomorskie 4 30 35 32,5 1,8 Zachodniopomorskie 19 28 40 32,6 2,3 Razem AR 37 25 42 32,6 2,9 Lubuskie 2 36 65 50,5 14,5 Mazowieckie 10 29 55 38,2 8,7 Wielkopolskie 21 36 53 40,0 3,5 Razem BD 33 29 65 40,1 7,1 Dolnośląskie 137 31 55 42,9 3,9 Charolaise Kujawsko-Pomorskie 29 37 48 42,5 2,8 Lubelskie 15 39 55 42,3 4,8 Łódzkie 9 32 53 44,7 6,3 Mazowieckie 7 30 42 38,0 3,5 Opolskie 1 40 40 40,0 0,0 Podkarpackie 3 41 43 42,0 0,8 Warmińsko-Mazurskie 9 38 48 42,5 2,9 Wielkopolskie 26 30 48 39,6 3,1 Zachodniopomorskie 6 39 43 40,6 1,2 Razem CH 242 30 55 42,3 4,0 Galloway Zachodniopomorskie 1 29 29 29,0 0,0 Razem GA 1 29 29 29,0 0,0 Dolnośląskie 16 37 46 41,1 2,2 Hereford Kujawsko-Pomorskie 2 38 40 39,0 1,0 Lubelskie 6 29 36 33,6 2,4 Łódzkie 27 30 41 36,8 2,3 Mazowieckie 13 21 51 37,1 6,9 Opolskie 9 32 38 36,4 1,8 Podkarpackie 15 34 45 41,2 3,0 Podlaskie 8 35 49 41,6 4,9 Świętokrzyskie 2 31 31 31,0 0,0 Warmińsko-Mazurskie 32 21 40 32,3 3,5 Wielkopolskie 3 35 39 36,3 1,8 Zachodniopomorskie 10 30 39 35,5 2,8 Razem HH 143 21 51 36,7 4,8 Highland Dolnośląskie 1 33 33 33,0 0,0 Małopolskie 1 30 30 30,0 0,0 Mazowieckie 1 24 24 24,0 0,0 Pomorskie 3 28 30 29,0 0,8 33
Śląskie 3 20 22 21,3 0,9 Warmińsko-Mazurskie 1 26 26 26,0 0,0 Zachodniopomorskie 28 23 28 26,3 1,2 Razem HI 38 20 33 26,3 2,3 Dolnośląskie 282 20 55 40,5 3,8 Kujawsko-Pomorskie 151 25 44 36,7 2,5 Limousine Lubelskie 91 26 47 34,8 4,5 Lubuskie 296 24 47 38,0 3,0 Łódzkie 39 29 50 38,4 4,4 Małopolskie 6 32 35 34,0 1,1 Mazowieckie 49 25 41 33,6 3,5 Opolskie 29 38 44 41,1 1,7 Podkarpackie 27 18 42 35,4 4,5 Podlaskie 199 22 48 39,5 4,1 Pomorskie 98 28 51 36,5 3,4 Śląskie 6 35 41 38,3 2,1 Świętokrzyskie 17 31 40 34,8 2,5 Warmińsko-Mazurskie 863 15 80 35,8 4,8 Wielkopolskie 412 25 65 41,0 5,8 Zachodniopomorskie 160 28 48 37,9 3,6 Razem LM 2725 15 80 37,8 4,9 Piemontese Dolnośląskie 54 32 46 38,5 2,4 Opolskie 19 30 40 36,1 2,7 Podlaskie 6 42 52 45,1 3,3 Razem PI 79 30 52 38,4 3,3 Salers Warmińsko-Mazurskie 4 30 35 33,7 2,1 Zachodniopomorskie 1 36 36 36,0 0,0 Simentaler mięsny Razem SL 5 30 36 34,2 2,1 Opolskie 17 25 35 29,5 2,1 Podkarpackie 3 37 39 37,6 0,9 Podlaskie 1 44 44 44,0 0,0 Warmińsko-Mazurskie 1 30 30 30,0 0,0 Wielkopolskie 3 36 39 38,0 1,4 Zachodniopomorskie 36 28 42 32,5 3,7 Razem SM 61 25 44 32,3 4,1 Uckermäker Zachodniopomorskie 2 32 43 37,5 5,5 Razem UC 2 32 43 37,5 5,5 Wagyu Pomorskie 18 29 40 35,6 3,0 Razem WA 18 29 40 35,6 3,0 Welsh black Mazowieckie 4 28 36 32,7 3,1 Opolskie 3 32 45 40,3 5,9 Warmińsko-Mazurskie 1 32 32 32,0 0,0 Zachodniopomorskie 1 28 28 28,0 0,0 Razem WB 9 28 45 34,6 5,8 Razem 3523 15 80 37,6 5,2 34
W tabelach 16 i 17 przedstawiono średnie masy po urodzeniu mieszańcowych jałowek i buhajków. Średnia masa urodzeniowa w populacji 3432 jałówek wynosiła 35,9 kg i wahała się w granicach 15 60 kg. Najlżesze były jałówki rasy Highland osiągające średnio masę 25,7 kg, najcięższe były jałówki rasy Belgijska biało błękitna ważące średnio 40,5 kg. Buhajki mieszańcowe poddane ocenie w ilości 3523 szt. osiągały masę ciała po urodzeniu średnio 37,6 kg, wahała się ona w granicach 15 80 kg. Najlżesze były buhajki rasy Highland ważące średnio 26,3 kg, najcięższe były buhajki rasy charolaise osiągające średnią masę 42,3 kg. Tabela 18. Porównanie średnich mas ciała po urodzeniu jałówek mieszańcowych w latach 2013 i 2014 Rok 2013 Rok 2014 Różnica Liczba Średnia Liczba Średnia kg Różnica Rasa szt. kg szt. kg % Angus Czarny 92 31,4 120 31,6 0,2 0,64 Angus Czerwony 12 29,8 28 30,2 0,4 1,34 Belgijska biało-błękitna - - 4 40,5 - - Blonde d Aquitaine 26 37,8 36 39,1 1,3 3,44 Charolaise 183 39,7 254 39,8 0,1 0,25 Galloway 3 31,3 3 26,6-4,7 15,02 Hereford 91 35,0 105 34,6-0,4 1,14 Highland 17 27,2 26 25,7-1,5 5,51 Limousine 2841 35,3 2671 36,0 0,7 1,98 Piemontese 58 32,8 101 36,4 3,6 10,97 Salers 4 32,2 6 32,3 0,1 0,31 Simentaler mięsny 12 29,7 50 32,2 2,5 8,42 Uckermäker 6 39,1 3 37,3-1,8 4,60 Wagyu 5 40,0 15 35,4-4,6 11,50 Welsh Black 22 31,0 10 27,9-3,1 10,00 Razem 3372 35,3 3432 35,9 0,6 1,70 35
Tabela 19. Porównanie średnich mas ciała po urodzeniu buhajków mieszańcowych w latach 2013 i 2014 Rok 2013 Rok 2014 Różnica Różnica Rasa Liczba Średnia Liczba Średnia kg % Angus Czarny 152 33,2 130 33,1-0,1 0,30 Angus Czerwony 28 32,0 37 32,6 0,6 1,88 Belgijska biało-błękitna 3 46,0 - - - - Blonde d Aquitaine 26 42,3 33 40,1-2,2 5,20 Charolaise 201 41,6 242 42,3 0,7 1,68 Galloway - - 1 29,0 - - Hereford 101 36,7 143 36,7 0,0 0,00 Highland 19 27,7 38 26,3-1,4 5,05 Limousine 2782 37,4 2725 37,8 0,4 1,07 Piemontese 24 38,2 79 38,4 0,2 0,52 Salers 5 38,0 5 34,2-3,8 10,00 Simentaler mięsny 20 32,1 61 32,3 0,2 0,62 Uckermäker 2 43,0 2 37,5-5,5 12,79 Wagyu 2 42,5 18 35,6-6,9 16,23 Welsh Black 21 35,0 9 34,6-0,4 1,14 Razem 3386 37,3 3523 37,6 0,3 0,80 Tabele 18 i 19 przedstawiają porównanie średnich mas ciała po urodzeniu mieszańcowych jałówek i buhajków w latach 2013 i 2014. Średnia masa ciała po urodzeniu dla jałówek mieszańcowych była wyższa w roku 2014 o 0,6 kg w porównaniu do roku 2013, co stanowi wzrost masy o 1,70%. Największy wzrost masy ciała po urodzeniu zanotowano w rasie Piemontese o 3,6 kg co stanowi 10,97%. Największy spadek masy ciała po urodzeniu nastąpił w rasie Galloway o 4,7 kg co stanowi 15,02%. Średnia masa ciała po urodzeniu dla buhajków mieszańcowych była wyższa w roku 2014 o 0,3 kg w porównaniu do roku 2013, co stanowi wzrost masy o 0,80%. Największy wzrost masy ciała po urodzeniu zanotowano w rasie Angus czerwony o 0,6 kg co stanowi 1,88%. Największy spadek masy ciała po urodzeniu nastąpił w rasie Wagyu o 6,9 kg, co stanowi 16,23%. 36