CI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM ZA LATA

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie ul. Bartycka 1A tel. 677, 666 716 Warszawa fax 6676 www.wios.warszawa.pl DRUGA PIĘCIOLETNIA OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM ZA LATA 6 Raport opracowany w Wydziale Monitoringu Środowiska WIOŚ w Warszawie przez zespół w składzie: Krystyna Barańska Marcin Gąsior Emilia Trębińska Zatwierdził: Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Warszawie Adam Ludwikowski Warszawa, czerwiec 7

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 SPIS TREŚCI str. 1. WSTĘP.... CEL, ZAKRES I KRYTERIA OCENY... 3. OPIS SYSTEMU OCENY PIĘCIOLETNIEJ... 7 4. WYNIKI KLASYFIKACJI STREF... 9. PODSUMOWANIE WYNIKÓW OCENY... 6. MODERNIZACJA SYSTEMU OCENY JAKOŚCI POWIETRZA... Załącznik nr 1 Zestawienie pomiarów Załącznik nr Kartograficzna dokumentacja modelowania matematycznego imisji zanieczyszczeń powietrza 1

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 1. WSTĘP Zgodnie z art. 88 ustawy Prawo ochrony środowiska Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, co lat dokonuje oceny jakości powietrza w strefach w celu ustalenia odpowiedniego sposobu monitoringu jakości powietrza na potrzeby ocen rocznych. Kryteriami do oceny pięcioletniej są wartości górnego i dolnego progu oszacowania, określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798). Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza przeprowadzona w województwie mazowieckim obejmuje lata 6. Wykonana została dla następujących zanieczyszczeń: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, pyłu zawieszonego PM, ołowiu, benzenu, tlenku węgla i ozonu przy uwzględnieniu kryteriów związanych z ochroną zdrowia oraz dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu przy uwzględnieniu kryteriów związanych z ochroną roślin. PowyŜsza ocena opiera się na kryteriach i zapisach zawartych w prawie polskim (zgodnych z określonymi w dyrektywach UE) lub w dyrektywach (w przypadku róŝnic) oraz została wykonana w oparciu o wytyczne Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Wskazówki do przeprowadzenia drugiej pięcioletniej oceny jakości powietrza i określenia wymagań w zakresie systemu ocen rocznych dla SO, NO, NOx, PM, Pb, CO, C 6 H 6 i O 3. W przypadku pyłu zawieszonego PM i zawartości ołowiu w pyle oraz ozonu obecna ocena odnosi się do nowego układu stref w województwie, który jest oparty o projekt Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza.. CEL, ZAKRES i KRYTERIA OCENY Celem przeprowadzenia oceny pięcioletniej jest: dokonanie klasyfikacji stref na podstawie kryteriów stosowanych w ocenie pięcioletniej (progów oszacowania) pod kątem zaplanowania systemu ocen corocznych, wskazanie obszarów, gdzie występują przekroczenia lub istnieje prawdopodobieństwo przekroczenia dopuszczalnych poziomów substancji, uzyskanie informacji o przestrzennych rozkładach zanieczyszczeń na obszarze aglomeracji lub innej strefy. Zakres oceny pięcioletniej wykonywanej na potrzeby ustalenia właściwych metod ocen rocznych dla poszczególnych zanieczyszczeń obejmuje lata 6. Ocenę wykonano według kryteriów dotyczących ochrony zdrowia dla: benzenu C 6 H 6,

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 dwutlenku azotu NO, dwutlenku siarki SO, ołowiu Pb, tlenku węgla CO, ozonu O 3, pyłu zawieszonego PM oraz kryteriów określonych w celu ochrony roślin dla: dwutlenku siarki SO, tlenków azotu NOx, ozonu O 3 Ocenę wykonywano w strefach zgodnie z projektem Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie stref. Zgodnie z ww. projektem, na potrzeby minitoringu, oceny i zarządzania jakością powietrza dla poszczególnych grup substancji przyjęto następujące definicje stref: a) dla SO, NO, NOx, CO, C 6 H 6 strefę stanowi: aglomeracja o liczbie mieszkańców powyŝej tys., obszar powiatu nie wchodzący w skład aglomeracji (brak moŝliwości łączenia powiatów). W województwie mazowieckim dla powyŝszych zanieczyszczeń wykonano ocenę 4 stref, w tym dla Aglomeracji Warszawskiej oraz 41 powiatów. b) dla pyłu PM i zawartości ołowiu w pyle strefę stanowi: aglomeracja o liczbie mieszkańców powyŝej tys., obszar powiatu lub grupy powiatów nie wchodzący w skład aglomeracji. W województwie mazowieckim dla pyłu PM i ołowiu ocenę wykonano dla 18 stref, w tym Aglomeracji Warszawskiej, 8 stref łączonych i 9 powiatów. c) dla ozonu strefę stanowi: aglomeracja o liczbie mieszkańców powyŝej tys., obszar województwa nie wchodzący w skład aglomeracji. W województwie mazowieckim dla ozonu ocenę wykonano w strefach, w tym Aglomeracja Warszawska i pozostały obszar województwa strefa mazowiecka. Podstawą klasyfikacji stref w ocenie pięcioletniej jakości powietrza są wartości górnego i dolnego progu oszacowania określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798). Wielkości górnego i dolnego progu oszacowania dla kryterium ochrony zdrowia i ochrony roślin przedstawia tabela 1. 3

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 Tabela 1. Górne i dolne progi oszacowania, wartości dopuszczalnych w powietrzu oraz dopuszczalne częstości przekraczania dla: NO, SO, CO, PM, O 3, C 6 H 6, Pb, NOx Lp. Nazwa substancji Czas Poziom dopuszczalny Górny próg oszacowania poziomu dopuszczalnego wartość µg/m 3 Dolny próg oszacowania poziomu dopuszczalnego wartość µg/m 3 Dopuszczalna częstość przekraczania 1 Benzen a 7, Dwutlenek azotu 1 godzina a 1 7 a 8 3 6 6 18 razy 3 Tlenki azotu b 8 4 6 19, 4 godziny 1 a 6 7 3 razy 4 Dwutlenek siarki b 6 1 8 Ołów, a 7,3, 6 Ozon 7 Pył zawieszony PM 8 Tlenek węgla a cel ochrona zdrowia b cel ochrona roślin max dobowe ze 8h kroczących wartość AOT obliczana na podstawie 1h w okresie maj lipiec a 18 b µg/m 3 x h nie dopuszcza się w Ŝadnym z lat (wg dyrektywy /3/WE) 6 b µg/m 3 x h wg dyr. /3/WE 4 godziny a 6 a 3 8 godzinna średnia krocząca a 7 7 liczba dni z przekroczeniem poziomu dopuszczalnego w u m uśredniona w ciągu kolejnych 3 lat nie moŝe przekroczyć nie dopuszcza się 7 razy 4

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 Zgodnie z art. 88 ustawy Prawo ochrony środowiska odrębnie dla kaŝdego zanieczyszczenia wyznaczono strefy, w których: przekroczone są poziomy dopuszczalne, poziom substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego i jest wyŝszy od górnego progu oszacowania, poziom substancji nie przekracza górnego progu oszacowania i jest wyŝszy od dolnego progu oszacowania, poziom substancji nie przekracza dolnego progu oszacowania. Klasyfikując strefy według kryterium ochrony zdrowia uwzględniono cały obszar województwa (4 powiaty, natomiast według kryterium ochrony roślin pominięto strefy będące aglomeracją lub miastem na prawach powiatu, wykonano ocenę w 37 powiatach. Przekroczenie górnego i dolnego progu oszacowania oceniane było na podstawie wielkości zanieczyszczeń z okresu ostatnich pięciu lat. Próg oszacowania zgodnie z wytycznymi GIOŚ uznawany był za przekroczony, gdy dla benzenu, dwutlenku azotu, tlenków azotu, dwutlenku siarki, ołowiu, pyłu PM, tlenku węgla był przekraczany w trzech lub więcej odrębnych latach, dla ozonu był przekraczany nawet w jednym u. W ocenie pięcioletniej strefy o najwyŝszych poziomach, wymagające intensywnych programów ch zaliczono do klasy 3, natomiast o średnich poziomach, wymagające mniej intensywnych pomiarów do klasy, a o niskich poziomach do klasy 1. Wymagane sposoby monitoringu jakości powietrza oraz metody stosowane w ocenach rocznych w zaleŝności od wielkości otrzymanych z letnich serii ch przedstawiają tabele (ochrona zdrowia) i 3 (ochrona roślin).

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 Tabela. Wymagane metody ocen rocznych prowadzonych w oparciu o kryteria dotyczące ochrony zdrowia NajwyŜsze stęŝenia w aglomeracji/ innej strefie Obszar Zanieczyszczenie Klasa uzyskana w ocenie pięcioletniej Wymagania dotyczące metod ocen rocznych PowyŜej górnego progu oszacowania w tym powyŝej poziomu dopuszczalnego Pomiędzy górnym i dolnym progiem oszacowania PoniŜej dolnego progu oszacowania Aglomeracje i inne strefy Aglomeracje i inne strefy Aglomeracje SO, NO, PM, Pb, CO, C 6 H 6, O 3 3a 3b SO, NO, PM, Pb, CO, C 6 H 6, SO, NO, O 3 (zanieczyszczenia, dla których określono poziomy alarmowe) Aglomeracje PM, Pb, CO, C 6 H 6 Inne strefy SO, NO, PM, Pb, CO, C 6 H 6 1a Inne strefy O 3 1c Pomiary wysokiej jakości w stałych punktach. Wyniki pomiarów w stałych punktach mogą być uzupełniane informacjami z innych źródeł Obowiązek lub priorytet prowadzenia pomiarów wysokiej jakości na obszarach poziomów dopuszczalnych w danej strefie Pomiary w stałych punktach program mniej intensywny. Wyniki pomiarów w stałych punktach uzupełniane informacjami z innych źródeł Przynajmniej jedno stanowisko pomiarowe w aglomeracji, w połączeniu z pomiarami wskaźnikowymi, modelowaniem matematycznym, obiektywnymi metodami szacowania Wystarczające mogą być: modelowanie matematyczne, obiektywne metody szacowania, pomiary wskaźnikowe Pomiary w stałych punktach w ograniczonym zakresie w połączeniu z innymi metodami oceny 6

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 Tabela 3. Wymagane metody ocen rocznych dla SO, NOx, O 3 dokonywanych w oparciu o kryteria dotyczące ochrony roślin NajwyŜsze stęŝenia w strefie uzyskana w ocenie pięcioletniej Wymagania dotyczące metod ocen rocznych PowyŜej górnego progu oszacowania R3 Pomiary 1 stacja na km Wyniki pomiarów w stałych punktach mogą być uzupełniane informacjami z innych źródeł, takich jak: pomiary wskaźnikowe, modelowanie matematyczne, obiektywne metody szacowania Pomiędzy górnym i dolnym progiem oszacowania R Pomiary 1 stacja na km Wyniki pomiarów w stałych punktach mogą być uzupełniane informacjami z innych źródeł, takcich jak: pomiary wskaźnikowe, modelowanie matematyczne, obiektywne metody szacowania PoniŜej dolnego progu oszacowania R1 Wystarczające mogą być: modelowanie matematyczne, obiektywne metody szacowania, pomiary wskaźnikowe 3. OPIS SYSTEMU OCENY PIĘCIOLETNIEJ Wymagania dotyczące metod oceny moŝliwych do wykorzystania w pięcioletniej ocenie jakości powietrza zostały określone w pracy Wskazówki do modernizacji monitoringu jakości powietrza pod kątem dostosowania systemu do wymagań przepisów Unii Europejskiej.... PoniŜej zamieszczono listę metod, które wykorzystano w trakcie oceny, uszeregowanych malejąco w stosunku do ich wagi: 1) codzienne pomiary automatyczne w stałych punktach, ) codzienne pomiary manualne w stałych punktach, 3) pomiary manualne prowadzone cyklicznie w stałych punktach, 4) pomiary wskaźnikowe prowadzone w stałych punktach, ) obliczenia modelem matematycznym Calpuff z preprocesorem Calmet 6) obiektywne metody szacowania wykorzystujące informacje o emisji zanieczyszczeń. W województwie mazowieckim przy ocenie pięcioletniej wykorzystano wyniki pomiarów ze stacji automatycznych, manualnych oraz stanowisk pasywnych (benzen). Serie pomiarowe zgromadzone w bazie systemu WIOŚ obejmują okres trzyletni lub pięcioletni. Niektóre serie pomiarowe zostały w kolejnych latach uniewaŝnione, poniewaŝ nie spełniały wymagań, co do 7

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 jakości pomiarów. W przypadku pyłu zawieszonego wykorzystano równieŝ wyniki pomiarów Wojewódzkiej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej, pyłu reflektometrycznego BS, ze względu na małą ilość danych otrzymanych z pomiarów metodami referencyjnymi. Przy przeliczaniu pyłu BS na PM zastosowano współczynnik W=1,. Z automatycznych analizatorów pyłu TEOM, dane zostały wykorzystane po zastosowaniu współczynnika 1,1. Wielkość tego współczynnika została określona na podstawie pomiarów na stacji RadomTochtermana, gdzie dodatkowo TEOM jest wyposaŝony w dostawkę FDMS serii 8. Do oceny wykorzystano równieŝ metody modelowania matematycznego, które przedstawiono w załączniku nr w formie map obrazujących przestrzenne rozkłady rocznych zanieczyszczeń. W ciągu pięciu lat, system modelowania w WIOŚ ulegał nieustannej modernizacji, w związku z tym bezpośrednie porównywanie poziomów uzyskanych w kolejnych latach jest niemoŝliwe. Budowę systemu modelowania w WIOŚ oparto o amerykański pakiet oprogramowania Calpuff z preprocesorem meteorologicznym Calmet. Szerszy zakres informacji dotyczących metody modelowania i danych wejściowych oraz ocena jakości dostępne są w kolejnych ocenach rocznych stanu jakości za lata, 3, 4, oraz 6. W latach 6 system modelowania był modernizowany na potrzeby wykonywanych kolejnych rocznych ocen jakości powietrza. Stosowano nowsze wersje modelu Calpuff oraz poszerzano zakres informacji o emisjach zanieczyszczeń z terenu województwa mazowieckiego. Informacje gromadzone były w trzech podstawowych kategoriach: emisja punktowa ze źródeł energetycznych i technologicznych, emisja liniowa komunikacyjna, emisja powierzchniowa jednorodzinna zabudowa mieszkaniowa ogrzewana indywidualnie. Wszystkie wymienione powyŝej rodzaje emisji były szacowane na poziomie WIOŚ, na podstawie corocznie zbieranych i aktualizowanych danych wejściowych. Na przestrzeni pięciu lat nie tylko zakres zbieranych informacji, na podstawie których WIOŚ określał wielkość emisji, uległ znacznemu poszerzeniu, ale takŝe metody szacowania poszczególnych rodzajów emisji były nieustannie doskonalone. Zadowalający efekt osiągnięto na obszarach, dla których udało się zgromadzić najdokładniejszą informację o emisjach zanieczyszczeń. W związku z powyŝszym w kolejnych latach prace nad doskonaleniem systemu będą skoncentrowane głównie na uzupełnianiu baz emisji. Dodatkowo w ocenie pięcioletniej wykorzystano równieŝ metody obiektywnego szacowania, które przeprowadzono w oparciu o informacje dotyczące wielkości emisji zanieczyszczeń punktowej, powierzchniowej i liniowej na terenie województwa. 8

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 4. WYNIKI KLASYFIKACJI STREF W wyniku drugiej pięcioletniej oceny jakości powietrza przeprowadzonej w województwie mazowieckim, po przeanalizowaniu wszystkich dostępnych i zgromadzonych danych ch dotyczących poziomów poszczególnych zanieczyszczeń, analizy rozmieszczenia i oddziaływania źródeł emisji oraz obliczeń z wykorzystaniem modelu matematycznego, uzyskano następujące wyniki: CEL OCHRONA ZDROWIA Klasyfikacja stref na podstawie kryteriów ochrony zdrowia uwzględnia cały obszar województwa. dla dwutlenku siarki poziomy tego zanieczyszczenia mieszczą się poniŝej dolnego progu oszacowania w 38 strefach, otrzymały one klasę, czyli niewymagającą prowadzenia w nich pomiarów wysokiej jakości. Cztery strefy województwa mazowieckiego: Aglomeracja Warszawska, powiat grodzki Radom, powiat grodzki Płock oraz legionowska zaliczone zostały do klasy, czyli w strefach tych naleŝy prowadzić pomiary w stałych punktach ch, poniewaŝ na przestrzeni rozpatrywanych lat stęŝenia SO mieściły się pomiędzy dolnym i górnym progiem oszacowania. stanowisk ch SO w województwie jest wystarczająca. JeŜeli w kolejnych ocenach rocznych jakości powietrza potwierdzi się tendencja spadkowa dwutlenku siarki, stanowiska pomiarowe tego zanieczyszczenia będą ulegały zmniejszeniu. dla dwutlenku azotu poziomy NO w 38 strefach województwa mieszczą się poniŝej dolnego progu oszacowania, otrzymały klasę. W strefach tych nie wymaga się prowadzenia intensywnych pomiarów w stałych punktach ch. Trzy strefy w województwie: powiat grodzki Radom, powiat grodzki Płock i powiat miński zaliczono do klasy, poziomy NO mieściły się pomiędzy dolnym i górnym poziomem oszacowania. W związku z tym w strefach tych naleŝy prowadzić pomiary dwutlenku azotu w stałych punktach ch. Jedna strefa Aglomeracja Warszawska została zaliczona do klasy 3b, co oznacza, Ŝe w tej strefie poziomy dwutlenku azotu w okresie trzech lat przekraczały poziom dopuszczalny. W Aglomeracji Warszawskiej istnieje zatem obowiązek i priorytet prowadzenia pomiarów wysokiej jakości na obszarach poziomów dopuszczalnych. stanowisk ch NO w województwie mazowieckim jest wystarczająca. dla tlenku węgla wielkości CO w strefach województwa mieściły się poniŝej dolnego progu oszacowania, klasa tych stref, nie wymagane prowadzenie pomiarów w stałych punktach ch. W dwóch strefach: Aglomeracja Warszawska i powiat 9

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 grodzki Radom, stęŝenia CO mieściły się pomiędzy dolnym i górnym progiem oszacowania, nie został przekroczony poziom dopuszczalny, strefy otrzymały klasę, wymagane prowadzenie pomiarów w stałych punktach ch. stanowisk ch CO w województwie jest wystarczająca. dla benzenu poziomy benzenu w 6 strefach województwa w rozwaŝanym okresie czasowym mieściły się poniŝej dolnego progu oszacowania, otrzymały klasę, nie wymagane jest w nich prowadzenie pomiarów. W 13 strefach województwa poziomy benzenu mieściły się pomiędzy dolnym i górnym poziomem oszacowania, otrzymały klasę, naleŝy prowadzić w tych strefach pomiary w stałych punktach ch, program mniej intensywny np. pomiary pasywne. Trzy strefy: Aglomeracja Warszawska, powiat grodzki Płock oraz powiat sochaczewski sklasyfikowano jako strefę 3a. StęŜenia benzenu przez okres trzech lat przekraczały górny próg oszacowania, wymagane jest, aby w tych strefach prowadzić pomiary wysokiej jakości w stałych punktach ch. stanowisk ch w województwie od 8 u zostanie zmniejszona. dla ołowiu wielkości tego zanieczyszczenia w całym województwie mazowieckim mieszczą się poniŝej dolnego progu oszacowania, w związku z tym 18 stref otrzymało klasę, niewymagającą prowadzenia pomiarów w stałych punktach ch. stanowisk ch dla ołowiu zostanie ograniczona. dla ozonu poziomy ozonu w Aglomeracji Warszawskiej i w strefie mazowieckiej przekroczyły górny próg oszacowania. Strefy otrzymały klasę 3a, co oznacza, Ŝe wymagane jest tam prowadzenie w stałych punktach ch wysokiej jakości pomiarów ozonu. stanowisk ozonu w województwie mazowieckim jest wystarczająca zarówno w Aglomeracji Warszawskiej, jak i w strefie mazowieckiej. dla pyłu zawieszonego PM poziomy pyłu PM w województwie mazowieckim są bardzo wysokie. W 1 strefach przekroczone są poziomy dopuszczalne, klasa 3b. Na obszarach tych stref wymagane jest prowadzenie pomiarów wysokiej jakości w stałych punktach ch. Ocena na tych obszarach wykonywana była w oparciu o referencyjne pomiary pyłu. stanowisk ch na tych obszarach jest wystarczająca, tylko w strefie ostrołęckoostrowskiej oraz ciechanowskomławskiej naleŝy jeszcze dodatkowo uruchomić po jednym stanowisku m pyłu PM. Wynika to z liczby ludności zamieszkującej ten obszar oraz poziomów w ww. strefach. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe strefa ostrołęckoostrowska, w której znajdują się obszary wchodzące w skład Zielonych Płuc Polski otrzymała klasę 3b ze względu na przekroczenia pyłu PM w powiecie ostrowskim oraz pyłu BS w powiatach: przasnyskim i makowskim, zgodnie z zasadą, Ŝe jeŝeli nawet w jednym miejscu na terenie strefy występują przekroczenia, to

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 cała strefa otrzymuje klasę związaną z warunkami występującymi na tym właśnie obszarze. Sześć stref województwa: miasto Siedlce, strefa radomskozwoleńska, strefa warszawskosochaczewska, siedleckomińska, kozienickogrójecka oraz strefa płockopłońska zaliczono do klasy, w których pomiary naleŝy prowadzić w stałych punktach ch program mniej intensywny. PoniewaŜ trzy z tych stref nie mają stanowisk referencyjnych pomiaru pyłu PM, naleŝy uruchomić stanowiska z takimi pomiarami. Ocenę wykonywano w oparciu o pomiary pyłu BS, przeliczając je na pył PM. stanowisk pyłu PM w województwie jest niewystarczająca. WIOŚ od 7 r. zrezygnował z pomiarów pyłu BS prowadzonych przez WSSE, poniewaŝ pomiary obarczone są duŝym błędem (stosowany przelicznik 1, powoduje wzrost liczby dni z przekroczeniem normy dobowej, natomiast wzór Świątczaka zwiększa wartość stęŝenia średniorocznego). Sieć pomiarów pyłu PM powinna zostać przeorganizowana oraz liczba stanowisk ch, szczególnie w terenie powinna wzrosnąć. Wyniki klasyfikacji stref według zanieczyszczeń dla kryterium ochrony zdrowia otrzymane w wyniku drugiej pięcioletniej oceny jakości powietrza przedstawiono w tabelach nr 4, i 6 oraz na mapach nr 1 i. CEL: OCHRONA ROŚLIN Klasyfikacja stref na podstawie kryteriów dotyczących ochrony roślin nie obejmuje stref: Aglomeracja Warszawska, powiat grodzki Radom, powiat grodzki Płock, powiat grodzki Siedlce, powiat grodzki Ostrołęka. dla dwutlenku siarki wartości średniorocznych dla dwutlenku siarki na przestrzeni pięciu lat na tzw. stacjach eko monitorujących wpływ zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki na rośliny mieściły się w 9 strefach poniŝej dolnego progu oszacowania. Strefy te otrzymały klasę R1, nie wymagane jest prowadzenie w tych strefach pomiarów. Do klasy R zaliczono 8 stref województwa, w których poziomy dwutlenku siarki mieściły się pomiędzy dolnym i górnym progiem oszacowania. 3 istniejących w województwie stanowisk ch SO dla kryterium ochrony roślin jest wystarczająca, nie wymagane jest uruchomienie nowych punktów. dla tlenków azotu poziomy tlenków azotu we wszystkich strefach mieściły się poniŝej dolnego progu oszacowania. Strefy otrzymały klasę R1, nie wymagane jest tam prowadzenie pomiarów. Jednak na stacjach eko mierzących ozon, zgodnie ze wskazówkami wymagane jest monitorowanie równieŝ tlenków azotu, w związku 11

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 z powyŝszym liczba stanowisk ch na obszarze województwa nie ulegnie zmniejszeniu oraz nie wymaga zwiększenia. dla ozonu wartości AOT w strefie mazowieckiej przekraczają poziom dopuszczalny, stąd otrzymała ona klasę R3. Wymagane jest prowadzenie pomiarów na obszarze województwa przy załoŝeniu, Ŝe na km powinna znaleźć się jedna stacja. W województwie mazowieckim pracują 3 stacje, które monitorują wartości ozonu dla kryterium ochrony roślin. Stanowiska pomiarowe ozonu zostaną zachowane. Wyniki klasyfikacji stref według zanieczyszczeń dla kryterium ochrony roślin, otrzymane w wyniku drugiej pięcioletniej oceny jakości powietrza przedstawiono w tabelach nr 7 i 8 oraz na mapie nr 3. 1

Tabela nr 4. Klasyfikacja stref dla SO, NO, CO i C 6 H 6, cel: ochrona zdrowia Lp. Nazwa strefy Kod strefy Powierzchnia strefy w km mieszkańców w tys. Klasyfikacja stref Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 stanowisk ch dla SO stanowisk ch dla NO stanowisk ch dla CO stanowisk ch dla C 6 H 6 SO NO CO C 6 H 6 istniejąca wymagana istniejąca wymagana istniejąca wymagana istniejąca wymagana 1 powiat biaołobrzeski PL..p.1.1 639 34 1 1 powiat ciechanowski PL..p.18. 63 94 1 1 1 1 3 powiat garwoliński PL..p.1.3 184 9 4 powiat gostyniński PL..p.18.4 61 49 powiat grodziski PL..p.. 366 73 1 6 powiat grójecki PL..p..6 1383 9 1 1 1 7 powiat kozienicki PL..p.1.7 917 66 8 powiat legionowski PL..p..8 393 88 1 1 1 1 1 9 powiat lipski PL..p.1.9 747 powiat łosicki PL..p.19. 77 3 11 powiat makowski PL..p.19.11 6 49 1 powiat miński PL..p..1 14 11 1 1 1 13 powiat mławski PL..p.18.13 1171 76 powiat nowodworski PL..p.. 688 74 1 1 1 powiat ostrołęcki PL..p.19.1 99 8 16 powiat ostrowski PL..p.19.16 1 79 1 17 powiat otwocki PL..p..17 61 11 1 18 powiat piaseczyński PL..p..18 7 7 1 19 powiat płocki PL..p.18.19 1799 7 1 powiat płoński PL..p.18. 1384 91 1 1 powiat pruszkowski PL..p..1 46 136 1 1 1 powiat przasnyski PL..p.19. 118 3 powiat przysuski PL..p.1.3 81 47 4 powiat pułtuski PL..p.19.4 89 1 1 powiat radomski PL..p.1. 1 4 6 powiat siedlecki PL..p.19.6 163 8 7 powiat sierpecki PL..p.18.7 83 6 8 powiat sochaczewski PL..p..8 731 8 3a 1 9 powiat sokołowski PL..p.19.9 1131 61 powiat szydłowiecki PL..p.1. 488 43 1 1 31 powiat warszawski zachodni PL..p..3 9 3 1 1 1 3 powiat węgrowski PL..p.19.33 119 71 33 powiat wołomiński PL..p..34 9 18 1 1 1 34 powiat wyszkowski PL..p.19.3 876 7 3 powiat zwoleński PL..p.1.36 71 38 36 powiat Ŝuromiński PL..p.18.37 8 4 1 1 37 powiat Ŝyrardowski PL..p..38 33 76 1 1 38 powiat grodzki Ostrołęka PL..m.19.61 9 6 1 1 1 1 39 powiat grodzki Płock PL..m.18.6 88 131 3a 1 1 1 4 1 powiat grodzki Radom PL..m.1.63 11 31 1 1 1 1 1 1 3 1 41 powiat grodzki Siedlce PL..m.19.64 3 77 1 1 4 Aglomeracja Warszawska PL..a.. 169 3b 3a 11 9 9 13

Tabela nr. Klasyfikacja stref dla pyłu PM i ołowiu, cel: ochrona zdrowia Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 Lp. Nazwa strefy Kod strefy Nazwy powiatu Powierzchnia strefy w km mieszkańców w tys. Klasyfikacja stref Pył zawieszony PM Ołów Pb stanowisk ch dla PM stanowisk ch dla Pb istniejąca wymagana istniejąca wymagana 1 Aglomeracja Warszawska PL..a.. miasto stołeczne Warszawa 17 169,9 3b 11 miast Radom PL..m.1.63 powiat grodzki Radom 11 7,6 3b 1 1 3 miasto Płock PL..m.18.6 powiat grodzki Płock 88 17,8 3b 1 4 miasto Siedlce PL..m.19.64 powiat grodzki Siedlce 3 77 1 miasto Ostrołęka PL..m.19.61 powiat grodzki Ostrołęka 9 4,1 3b 1 1 1 6 7 strefa radomsko zwoleńska strefa kozienickogrójecka PL..z.1. PL..z..4 powiat przysuski powiat sydłowiecki powiat radomski powiat zwoleński powiat lipski powiat grójecki powiat garwoliński powiat kozienicki powiat białobrzeski 4 3,4 +BS 1 49 98,6 1 8 powiat piaseczyński PL..p..18 powiat piaseczyński 61 1, 3b 1 1 1 9 powiat otwocki PL..p..17 powiat otwocki 61 1,9 3b 1 1 powiat wołomiński PL..p..34 powiat wołomiński 9 199,1 3b 1 11 powiat legionowski PL..p..8 powiat legionowski 39 94,6 3b 1 1 powiat nowodworski PL..p.. powiat nowodworski 69 7,6 3b 1 1 13 1 16 17 18 strefa pruszkowsko Ŝyrardowska strefa warszawskosochaczewska strefa siedlecko mińska strefa ostrołęcko ostrowska strefa płocko płońska strefa ciechanowsko mławska PL..z.3.3 PL..z.4. PL..z.. PL..z.6. PL..z.7.4 PL..z.8.4 powiat pruszkowski powiat zyrardowski powiat grodziski powiat warszawskizachodni powiat sochaczewski powiat łosicki powiat siedlecki powiat sokołowski powiat węgrowski powiat miński powiat ostrołęcki powiat makowski powiat przasnyski powiat wyszkowski powiat ostrowski powiat gostyniński powiat płoński powiat płocki powiat sierpecki powiat ciechanowski powiat pułtuski powiat mławski powiat Ŝuromiński 16 9,4 3b 3+BS 1 164 18, 1 1 889 379,1 1 6476 331, 3b 1 46 9, +BS 1 3879 6,7 3b 1+BS 1

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 Tabela nr 6. Klasyfikacja stref dla ozonu, cel: ochrona zdrowia Lp. Nazwa strefy Kod strefy Powierzchnia strefy w km mieszkańców w tys. Klasyfikacja stref Ozon O 3 stanowisk ch istniejąca wymagana 1 Aglomeracja Warszawska PL..a.. 17 169,9 3a 4 3 strefa mazowiecka PL..w.ba. 31 3444, 3a 6 6 Tabela nr 7. Klasyfikacja stref dla dwutlenku siarki i tlenków azotu, cel: ochrona roślin Lp. Nazwa strefy Kod strefy Powierzchnia strefy w km mieszkańców w tys. Klasyfikacja stref Dwutlenek siarki SO Tlenki azotu NOx 1 powiat biaołobrzeski PL..p.1.1 639 34 R1 R1 powiat ciechanowski PL..p.18. 63 94 R1 R1 3 powiat garwoliński PL..p.1.3 184 9 R1 R1 4 powiat gostyniński PL..p.18.4 61 49 R1 R1 powiat grodziski PL..p.. 36 R R1 6 powiat grójecki PL..p..6 1383 9 R1 R1 7 powiat kozienicki PL..p.1.7 917 66 R1 R1 8 powiat legionowski PL..p..8 393 88 R R1 9 powiat lipski PL..p.1.9 747 R1 R1 powiat łosicki PL..p.19. 77 3 R1 R1 11 powiat makowski PL..p.19.11 6 49 R1 R1 1 powiat miński PL..p..1 14 11 R1 R1 13 powiat mławski PL..p.18.13 1171 76 R1 R1 powiat nowodworski PL..p.. 688 74 R R1 1 powiat ostrołęcki PL..p.19.1 99 8 R1 R1 16 powiat ostrowski PL..p.19.16 1 79 R1 R1 17 powiat otwocki PL..p..17 61 11 R1 R1 18 powiat piaseczyński PL..p..18 7 7 R1 R1 19 powiat płocki PL..p.18.19 1799 7 R R1 powiat płoński PL..p.18. 1384 91 R1 R1 1 powiat pruszkowski PL..p..1 46 136 R R1 powiat przasnyski PL..p.19. 118 R1 R1 3 powiat przysuski PL..p.1.3 81 47 R1 R1 4 powiat pułtuski PL..p.19.4 89 R1 R1 powiat radomski PL..p.1. 1 4 R1 R1 6 powiat siedlecki PL..p.19.6 163 8 R1 R1 7 powiat sierpecki PL..p.18.7 83 6 R1 R1 8 powiat sochaczewski PL..p..8 731 8 R R1 9 powiat sokołowski PL..p.19.9 1131 61 R1 R1 powiat szydłowiecki PL..p.1. 488 43 R1 R1 31 powiat warszawski zachodni PL..p..3 9 3 R R1 3 powiat węgrowski PL..p.19.33 119 71 R1 R1 33 powiat wołomiński PL..p..34 9 18 R1 R1 34 powiat wyszkowski PL..p.19.3 876 7 R1 R1 3 powiat zwoleński PL..p.1.36 71 38 R1 R1 36 powiat Ŝuromiński PL..p.18.37 8 4 R1 R1 37 powiat Ŝyrardowski PL..p..38 33 76 R R1 1

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 Tabela nr 8. Klasyfikacja stref dla ozonu, cel: ochrona roślin Lp. Nazwa strefy Kod strefy Powierzchnia strefy w km mieszkańców w tys. Klasyfikacja stref Ozon O3 stanowisk ch istniejąca wymagana 1 strefa mazowiecka PL..w.ba. 31 3444 R3 3 16

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 mapa nr 1. 17

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 mapa nr. 18

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 mapa nr 3. 19

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6. PODSUMOWANIE WYNIKÓW OCENY Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza przeprowadzona w województwie mazowieckim, której celem jest zaplanowanie systemu monitoringu na potrzeby rocznych ocen jakości powietrza pokazała, Ŝe dla większości zanieczyszczeń działający system pomiarów jest wystarczający i zgodny z wytycznymi Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Wskazówki do przeprowadzenia drugiej pięcioletniej oceny jakości powietrza i określenia wymagań w zakresie systemu ocen rocznych dla SO, NO, NOx, PM, Pb, CO, C 6 H 6 i O 3. Poziomy dwutlenku siarki zarówno dla kryterium ochrony zdrowia i ochrony roślin na obszarze województwa są niskie. Praktycznie pomiary w stałych punktach ch naleŝy prowadzić w 4 strefach województwa, program mniej intensywny ze względu na ochronę zdrowia, oraz w 8 strefach ze względu na ochronę roślin (dla SO przewidziana 1 stacja na km ). Dla dwutlenku siarki liczba stanowisk ch jest wystarczająca. Przy utrzymującej się nadal tendencji spadku poziomów będzie sukcesywnie ograniczana. Wielkości dwutlenku azotu dla kryterium ochrony zdrowia na obszarze województwa mieszczą się poniŝej dolnego progu oszacowania, tylko w strefach: Aglomeracja Warszawska, miasto Radom, miasto Płock i strefa mińska występują wyŝsze poziomy. stanowisk ch jest wystarczająca, nie naleŝy rozszerzać sieci pomiarowej. W przypadku kryterium ochrony roślin dla sumy tlenków azotu równieŝ nie występuje potrzeba rozszerzenia stanowisk ch. StęŜenia NOx mieszczą się poniŝej dolnego progu oszacowania. StęŜenia tlenku węgla w strefach województwa osiągają wartości poniŝej dolnego progu oszacowania nie zachodzi konieczność prowadzenia pomiarów, w strefach: Aglomeracja Warszawska, miasto Radom, stęŝenia CO mieszczą się pomiędzy dolnym i górnym progiem oszacowania naleŝy prowadzić monitoring w stałych punktach ch. stanowisk jest wystarczająca. StęŜenia ołowiu w całym województwie są bardzo niskie, poniŝej dolnego progu oszacowania, liczba stanowisk ch nie wymaga rozszerzenia. Wielkości benzenu wskazują na to, Ŝe w 3 strefach: Aglomeracja Warszawska, miasto Płock i strefa sochaczewska naleŝy prowadzić program wysokiej jakości intensywny, w 13 mniej intensywny, natomiast w 6 moŝna oprzeć przy wykonywaniu rocznych ocen jakości powietrza na modelowaniu lub metodach szacunkowych. stanowisk ch benzenu będzie ograniczona. StęŜenia ozonu zarówno dla kryterium ochrony zdrowia i ochrony roślin przekraczają górny próg oszacowania, wymagają intensywnego programu pomiarowego. W województwie mazowieckim liczba stanowisk ch jest wystarczająca.

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 W przypadku pomiarów pyłu PM występuje najwięcej niezgodności, a wielkości tego zanieczyszczenia są bardzo wysokie. W ocenie pięcioletniej oprócz referencyjnych pomiarów wykorzystano równieŝ pomiary niereferencyjne pyłu BS (pył reflektometryczny) po przeliczeniu na PM. Zastosowano przy klasyfikacji stref na podstawie tych pomiarów duŝą ostroŝność, nadając strefie tylko klasę, która wymaga prowadzenia pomiarów programem mniej intensywnym. Na obszarze województwa występują 4 strefy (łączone z kilku powiatów), w których naleŝy zweryfikować wielkości PM pomiarami referencyjnymi. W 7 strefach województwa występują niezgodności dotyczące monitoringu i sposobu stosowanego w rocznych ocenach jakości powietrza. Usunięcie tych niezgodności wymaga zakupu i uruchomienia siedmiu stanowisk ch pyłu PM. Wysokie stęŝenia pyłu stanowią duŝy problem nie tylko w województwie mazowieckim, ale równieŝ na terenie kraju. W związku z powyŝszym w najbliŝszych latach istotnym elementem systemów ch będzie wprowadzenie systemu zapewnienia jakości i kontroli. Sposób i jakość pomiarów musi zostać precyzyjnie opisany odpowiednimi procedurami, które ujednolicą sposób oraz zapewnią dobrą jakość pomiarów oraz pozwolą na prowadzenie porównań w skali kraju. Otrzymana wynikowa klasyfikacja stref wykonana na podstawie lat potwierdza wyniki rocznych ocen jakości powietrza wskazując, Ŝe w województwie występują problemy z dotrzymaniem norm dopuszczalnych dla pyłu PM na przewaŝającym obszarze województwa, w Aglomeracji Warszawskiej równieŝ dla dwutlenku azotu. StęŜenia ozonu zarówno w Aglomeracji Warszawskiej, jak i w strefie mazowieckiej są wysokie, wymagają prowadzenia intensywnych pomiarów, naleŝy liczyć się z moŝliwością występowania poziomów dopuszczalnych. 1

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 6. MODERNIZACJA SYSTEMU OCENY JAKOŚCI POWIETRZA Po przeprowadzonych analizach danych ze stacji ch z okresu lat, modelowania matematycznego oraz danych o emisjach wynikają następujące działania i wnioski dotyczące modernizacji systemu oceny jakości powietrza w województwie mazowieckim: zlikwidowanie stanowiska pomiarów SO na stacji komunikacyjnej liczba stanowisk SO w Aglomeracji Warszawskiej jest większa od wymaganej. Na części stacji nie naleŝących do WIOŚ, włączonych do SOJP, jakość serii ch nie jest zadowalająca, nie spełnia kryteriów poprawności oraz kompletności serii ch, stąd często są pomijane w ocenach rocznych. Analizator SO zostanie wykorzystany jako zastępczy dla sieci pomiarowej, aby zapewnić w przypadku awarii kompletność serii ch. stanowisk ch SO w województwie, przy utrzymującej się tendencji spadkowej poziomów będzie ulegała w najbliŝszych latach zmniejszeniu, zlikwidowanie stanowiska CO na stacji w śyrardowie. StęŜenia tlenku węgla uzyskiwane na tej stacji w ciągu 3 lat stanowią około dolnego progu oszacowania, nie wymagane więc jest prowadzenie pomiarów wysokiej jakości na tym obszarze. Analizator zostanie wykorzystany jako zastępczy dla sieci pomiarowej, aby zapewnić w przypadku awarii kompletność serii ch, zakup analizatorów zastępczych do sieci pomiarowej: ozonu i BTX w przypadku awarii analizatora na dowolnym stanowisku m zostanie zainstalowany analizator zastępczy, co pozwoli zapewnić kompletność serii, doposaŝenie analizatorów automatycznych TEOM w dostawkę FDMS, aby na wszystkich stanowiskach automatycznych pomiarów pyłu PM ustalić współczynnik korekcyjny. W chwili obecnej tylko stacja w Radomiu wyposaŝona jest w dostawkę FDMS, na tej podstawie przyjęto dla wszystkich analizatorów TEOM taki sam współczynnik przeliczeniowy 1,1. Dostawka FDMS do analizatora TEOM pozwala uznać metodę automatyczną pomiarów pyłu PM za zgodną z referencyjną. Metodą referencyjną jest metoda manualna grawimetryczna, zakup zestawów kalibracyjnych do wszystkich stacji ch WIOŚ co pozwoli na zapewnienie systemu jakości na stacjach ch, zmniejszenie liczby stanowisk pasywnych benzenu z analizy z lat wynika, Ŝe stęŝenia benzenu w województwie w większości stref mieszczą się poniŝej dolnego progu oszacowania i nie jest wymagane prowadzenie w tych strefach pomiarów. W chwili obecnej benzen metodą pasywną mierzony jest na 31

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 stanowiskach ch. Od 8 u przewiduje się zmniejszenie liczby stanowisk pasywnych do 4, uruchomienie nowych stanowisk ch dla pyłu PM, zakup 7 poborników pyłu z analizy z okresu lat wynika, Ŝe we wszystkich strefach województwa mazowieckiego naleŝy monitorować stęŝenia pyłu PM, w 1 strefach program pomiarów obowiązkowy wysokiej jakości, w pozostałych (6 stref) program mniej intensywny. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe przy ocenie wykorzystano pomiary niereferencyjne pyłu BS przeliczając je na pył PM. Mając na uwadze fakt, Ŝe w 18 strefach województwa powinien być monitorowany benzo/a/piren w pyle PM, stanowi to dodatkowy argument do uruchomienia 7 stanowisk do pomiarów pyłu PM, wprowadzenie filtrów kwarcowych do pomiarów pyłu PM, metali i WWA w pyle obecnie normy wskazują moŝliwość stosowania 3 rodzajów filtrów: kwarcowe, szklane, teflonowe. W najbliŝszym czasie nastąpi ujednolicenie i wskazanie tylko jednego rodzaju filtrów (kwarcowe). WIOŚ stosuje filtry nitrocelulozowe, które nie są wskazane w najnowszej normie. Szacunkowe koszty modernizacji systemu oceny jakości powietrza w województwie (potrzeby sprzętowe) Lp. Sprzęt Ilość Cena 1 analizator ozonu (zastępczy) 1 3 3 analizator BTX (zastępczy) 1 98 98 3 dostawka FDMS do TEOM 4 pobornik pyłu LVS dla PM 7 8 zestaw kalibracyjny do stacji 4 4 6 przenośny generator powietrza zerowego 1 1 R A Z E M 1 63 zł Dodatkowo naleŝy zaznaczyć, Ŝe według projektu dyrektywy CAFE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza w Europie system pomiarów i ocen naleŝy poszerzyć o pomiary pyłu drobnego PM.. Po uchwaleniu dyrektywy Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska będzie zobowiązany do wykonania w 8/9 oceny wstępnej jakości powietrza pod względem zanieczyszczenia powietrza pyłem PM.. Wywiązanie się z tego zadania wymaga uruchomienia na terenie województwa w 8 r. przynajmniej trzech pilotaŝowych stanowisk pyłu drobnego w miastach powyŝej tys. mieszkańców, aby zorientować się w wielkościach tego 3

Druga pięcioletnia ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za lata 6 zanieczyszczenia. Na podstawie otrzymanych serii ch będzie moŝna przy pomocy metod szacunkowych, podobieństwa stref, szacowania emisji itp. dokonać klasyfikacji stref i zaplanować system monitorigu powietrza dla pyłu PM.. Szacunkowy zakupu sprzętu do pilotaŝowych pomiarów pyłu PM. wyniesie około 16 zł ( 3 poborniki pyłu po zł). Razem szacunkowy koszt związany z zakupem sprzętu pomiarowego na potrzeby modernizacji monitoringu powietrza w województwie mazowieckim wyniesie 1 48 zł. 4

Załącznik nr 1 ZESTAWIENIE WYNIKÓW POMIARÓW

OCHRONA ROŚLIN ZANIECZYSZCZENIE: DWUTLENEK SIARKI SO TLENKI AZOTU NOx

STREFA: GRÓJECKA CEL: OCHRONA ROŚLIN ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji Czas 94 3 96 1 Belsk DuŜy MzBelskIGPAN 4 99 6,9 6 9 97 µg/m 3 6,7 6,8 8, 7,4 1 8 1 8 1 8 1 8 1 8 R1

STREFA: PŁOCKA CEL: OCHRONA ROŚLIN ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 1 Maszewo MzPlockPKN 3 4 6 Czas µg/m 3 9 11,9 9 8, 84 9,7 89 1,4 17 seria uniewaŝniona 1 8 1 8 1 8 1 8 1 8 R

STREFA: WARSZAWSKA ZACHODNIA CEL: OCHRONA ROŚLIN ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 1 Granica KPN MzGranicaKPN 3 4 6 Czas µg/m 3 96 8,1 9 9,7 93 9,8 1 8 1 8 1 8 1 8 1 8 R

STREFA: GRÓJECKA CEL: OCHRONA ROŚLIN ZANIECZYSZCZENIE: NOx Lp. 1 Stanowisko pomiarowe Belsk DuŜy Kod krajowy stacji MzBelskIGPAN 3 4 Czas 6 98 9 97 98 94 µg/m 3 9,4 11,4 9,9,7 1,9 4 19, 4 19, 4 19, 4 19, 4 19, R1

STREFA: PŁOCKA CEL: OCHRONA ROŚLIN ZANIECZYSZCZENIE: NOx Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 1 Maszewo MzPlockPKN 3 4 6 Czas µg/m 3 9, 84 1, 76 7,3 9 8, seria uniewaŝniona 4 19, 4 19, 4 19, 4 19, 4 19, R1

STREFA: WARSZAWSKA ZACHODNIA CEL: OCHRONA ROŚLIN ZANIECZYSZCZENIE: NOx Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 3 Czas µg/m 3 4 19, 4 19, 1 Granica KPN MzGranicaKPN 4 98 9, 4 19, R1 9 9,9 4 19, 6 96 1,7 4 19,

OCHRONA ROŚLIN ZANIECZYSZCZENIE: OZON O 3

STREFA: WARSZAWSKA CEL: OCHRONA ROŚLIN ZANIECZYSZCZENIE: OZON Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji Czas AOT µg/m 3 xh Średnia z lat µg/m 3 xh 19843 3 3 18 1 Belsk DuŜy MzBelskIGPAN (okres wegetacyjny 1.. 31.7.) 4 91 18994 R3 6 3 199 7 8 376 6 18 Maszewo MzPlockPKN (okres wegetacyjny 1.. 31.7.) 4 83 133 R3 6 3 346 6184 6 18 3 Granica KPN MzGranicaKPN (okres wegetacyjny 1.. 31.7.) 4 11781 14 R3 6 78 3691 6

ZANIECZYSZCZENIA: OCHRONA ZDROWIA DWUTLENEK SIARKI SO, DWUTLENEK AZOTU NO, TLENEK WĘGLA CO, BENZEN C 6 H 6

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h S99,(4h) S 99,7(1h) 1 7 1 h 3 4 h 3 1 7 1 h 3 1 Warszawa, ul. Wokalna MzWarszUrsyow 4 h 4 31,9,6 1 7 1a 1 h 1,7 3 4 h 96 33,6 9,3 1 7 1 h, 3 4 h 6 98 41,7 11, 1 7 1 h 67,6 3

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h S99,(4h) S 99,7(1h) 1 7 1 h 3 4 h 3 1 h 1 7 3 Warszawa, ul. Kondratowicza MzWarTarKondra 4 h 4 97 1 h 13, 3 43, 1,7 1 7 4 h 96, 11,9 1 7 1 h 1, 3 4 h 6 97 73,8,1 1 7 1 h 1,7 3

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h S99,(4h) S 99,7(1h) 1 7 1 h 3 4 h 1 h 3 1 7 3 3 Warszawa, Al. Niepodległości MzWarNiepodKom 4 h 4 99 1 h 61, 3 9,8, 1 7 1a 4 h 96 33,7 9,8 1 7 1 h 8,1 3 4 h 1 7 6 za krótka seria pomiarowa 1 h 3

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h 98 S99,(4h) S 99,7(1h) 6, 1,6 1 7 1 h 11, 3 4 h 3 87 49,6 13,1 1 7 1 h 96, 3 4 Warszawa, ul.krucza MzWarszKrucza 4 h 4 98 34, 9,1 1 7 1a 1 h 7, 3 4 h 99 37, 8,9 1 7 1 h 7, 3 4 h 6 94 1 h 91,4 3 6,6,6 1 7

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h S99,(4h) S 99,7(1h) za krótka seria pomiarowa, zła 1 h praca analizatora 3 1 7 4 h 3 awaria analizatorów 1 7 1 h 3 Warszawa, ul. Przy Bernardyńskiej Wodzie MzWarszBernWoda 4 h 4 za krótka seria pomiarowa, zła praca analizatora 1 h 3 1 7 1a 4 h 98 34,7 8,7 1 7 1 h 68,4 3 4 h 6 73 1 h 8,4 3 7,9,8 1 7

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h 8 S99,(4h) S 99,7(1h) 39, 7,1 1 7 1 h,1 3 4 h 3 91,4 9,6 1 7 1 h 69, 3 6 Warszawa, ul. Nowoursynowska MzWarszSGGW 4 h 4 97 1 h 77,4 3 9,7 6, 1 7 1a 4 h 98 11,8 1,9 1 7 1 h 19,4 3 4 h 1 7 6 seria uniewaŝniona 1 h 3

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h 9 S99,(4h) S 99,7(1h) 196,7 3,6 1 7 1 h 333,1 3 4 h 3 8 97,8 1 7 1 1 h 187, 3 7 Warszawa, ul. Puszczy Solskiej MzWarszPuszSolska 4 h 4 7 1 h 118, 3 7,3 1, 1 7 4 h 68 78,4 1,9 1 7 1 h 118,1 3 4 h 6 89 1 h 89,8 3 6,9,8 1 7

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h 81 S99,(4h) S 99,7(1h) 1,8 19,8 1 7 1 h 168,6 3 4 h 3 93 7,7 19,9 1 7 1 h,8 3 8 Warszawa, ul. Lazurowa MzWarszlazurowa 4 h 4 9 7,8 7,9 1 7 1 h, 3 4 h 99 46,4 11, 1 7 1 h 76,8 3 4 h 6 77 1 h 99,3 3 67,3 11,1 1 7

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h 98 S99,(4h) S 99,7(1h) 47,4 1 7 1 h 86,6 3 4 h 3 94 69,8 11,6 1 7 1 h 117, 3 9 Warszawa, ul. Porajów MzWarszPorajow 4 h 4 9 64,6,9 1 7 1a 1 h 118, 3 4 h seria uniewaŝniona 1 7 1 h 3 4 h 1 7 6 seria uniewaŝniona 1 h 3

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h 7 S99,(4h) S 99,7(1h) 7, 1 7 1 h 113,9 3 4 h 3 76, 1, 1 7 1 h 81,4 3 Warszawa, ul. Tołstoja MzWarszBielany 4 h 4 79 3,, 1 7 1 h 9, 3 4 h 1 h za krotka seria pomiarowa 1 7 3 4 h 1 7 6 za krótka seria pomiarowa 1 h 3

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) S 99,7(1h) 9 6,7 4,3 1 3 94 1, 3,4 11 Warszawa, ul. Langego MzWarszOskLanWSSE 4 h 4 7 1a 6 91 4,9 3,6 1 3 9 1, 3,8 1 Warszawa, ul. Białobrzeska MzWarszBialobWSSE 4 h 4 7 1a 6

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) S 99,7(1h) 96 88,7,9 3 93, 4, 1 13 Warszawa, ul. Bora Komorowskiego MzWarszBorKomWSSE 4 h 4 7 1a 6 78 6,6 4,1 3 76 19, 3,6 1 Warszawa, ul. Bednarska MzWarszBednarWSSE 4 h 4 9, 4, 7 1a 96, 1,8 6 9 8, 1,9

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) S 99,7(1h) 78 6, 4,7 3 79,, 1 1 Warszawa, ul. Armii Ludowej MzWarszArmLudWSSE 4 h 4 7 1a 6 97 66,6 6,3 3 9 33, 1 16 Warszawa, ul. śelazna MzWarszZelazWSSE 4 h 4 7 1a 6

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) S 99,7(1h) 86 66,7 4,6 3 1 17 Warszawa, ul. Powstańców Śląskich MzWarszPowSlaskWSSE 4 h 4 7 1a 6 94 6, 4,1 3 96,,9 1 18 Warszawa, ul. Kochanowskiego MzWarszKochanWSSE 4 h 4 7 1a 6

STREFA: AGLOMERACJA WARSZAWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) S 99,7(1h) 93 71,8 4,6 3 89 13,, 1 19 Warszawa, ul. Suwalska MzWarszSuwalWSSE 4 h 4 7 1a 6 98 119,4 8, 3 96 3, 6,4 1 Warszawa, ul. Hertza MzWarszHertzaWSSE 4 h 4 7 1a 6

STREFA: M. RADOM ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h S99,(4h) S 99,7(1h) 1 7 1 h 3 4 h 1 h 3 1 7 3 1 Radom, ul. Tochtermana MzRadomTochter 4 h 4 9 41,4,6 1 7 1 h 7,7 3 4 h 84 4,3 11, 1 7 1 h 73,6 3 4 h 6 98 1 h,9 3 89,4 13,9 1 7

STREFA: M. RADOM ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h S99,(4h) S 99,7(1h) 4, 7,3 1 7 1 h 4, 3 4 4 h 3 9 16,7 1 1 7 1 1 h 138,3 3 1 Radom, ul. Pułaskiego MzRadomPulask 4 h 4 seria uniewazniona zła praca analizatora 1 h 3 1 7 4 h 1 h seria uniewazniona zła praca analizatora 1 7 3 4 h 6 seria uniewazniona zła praca analizatora 1 h 3 1 7

STREFA: M. RADOM ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) S 99,7(1h) 88 13,3,9 3 9 1, 13,8 1 3 Radom, ul. Lubońskiego MzRadomLubonWSSE 4 h 4 7 6 3 1 4 Radom, ul.aleksandrowicza MzRadomAlekWSSE 4 h 4 97,,3 7 99, 4,9 6 98 7 7

STREFA: M. OSTROŁĘKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) 7 19,, 1 3 77 13, 1,9 1 Ostrołęka, ul. Kościuszki MzOstolKoscWSSE 4 h 4 97, 1, 7 98, 1,9 6 9 13,, 88,8,1 1 3 9 6, 1,1 Ostrołęka, ul. Targowa MzOstolTargowa 4 h 4 93 8, 1,3 7 97 1, 1, 6 9 1,6 1,7

STREFA: M. SIEDLCE ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) 78 19,8 1,3 1 3 71 1,,6 1 Siedlce, ul. Chrobrego MzSiedlceChrobWSSE 4 h 4 7 6 93 3,,1 1 3 76 9, 1,9 Siedlce, ul. Sienkiewicza MzSiedlceSienkWSSE 4 h 4 81 6, 3, 7 6

STREFA: M. SIEDLCE ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) 96 8,3,6 1 3 88 19, 3 Siedlce, ul. Podlaska MzSiedlcePodlasWSSE 4 h 4 81,,9 7 6 7 7,1 4,3 1 3 93 17,,7 4 Siedlce, ul. Starowiejska MzSiedlceStarowWSSE 4 h 4 7 6

STREFA: M. SIEDLCE ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) 1 3 Siedlce, ul. Woszczerowicza MzSiedlceWoszczWSSE 4 h 4 7 9 9, 1,4 6 8 19,,6

STREFA: M. PŁOCK ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) S 99,7(1h) Klasa strefy 99,4 7, 1 3 93 31, 1 Płock, ul. Jasna MzPlockJasnaWSSE 4 h 4 99 7, 3,4 7 99 3,,8 6 9 39,,6 99 8, 7,9 1 3 97 33, 8,9 Płock, ul. Piaska MzPlockPiaskaWSSE 4 h 4 98, 6, 7 98 33, 6,1 6 98,3 6,4

STREFA: M. PŁOCK ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) S 99,7(1h) Klasa strefy 77 3,4 4,9 1 3 76 34, 6,7 3 Płock, ul. Piasta Kołodzieja MzPlockKolodWSSE 4 h 4 7 6 86 3, 4,3 1 3 8 8, 4,9 4 Płock, ul. Łączniczek MzPlockLaczWSSE 4 h 4 7 6

STREFA: M. PŁOCK ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h S99,(4h) S 99,7(1h) 1 7 Klasa strefy 1 h 3 4 h 3 1 7 1 h 3 Płock, ul. Reja MzPlockReja 4 h 4 97 41,6 11,1 1 7 1 h 113, 3 4 h 98 4,6 11,3 1 7 1 h 9 3 4 h 6 81 66,9 1,8 1 h 96, 3 1 7

STREFA: M. PŁOCK ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h 99 S99,(4h) S 99,7(1h) 63, 1, 1 7 Klasa strefy 1 h 18,8 3 4 h 3 98 6,6,6 1 7 1 h 13,3 3 6 Płock, ul. Jachowicza MzPlockOpsis 4 h 4 9 9,6 11,9 1 7 1 h 16,6 3 4 h 1 7 1 h 3 4 h 6 1 h 3 1 7

STREFA: M. PŁOCK ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h 86 S99,(4h) S 99,7(1h) 89,9 16,4 1 7 1 Klasa strefy 1 h 84, 3 4 4 h 3 88 47, 11,1 1 7 1 h 136, 3 7 Płock, ul. Królowej Jadwigii MzPlockPKN4 1 4 h 7 za krótka seria 4 pomiarowa 1 h 3 4 h 9 49,8 9,7 1 7 1 h 86,1 3 1 4 h 7 za krótka seria 6 pomiarowa 1 h 3

STREFA: M. PŁOCK ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h 9 S99,(4h) S 99,7(1h),7 13 1 7 Klasa strefy 1 h 168,3 3 4 h 3 88 61,7 1,8 1 7 1 h 1,1 3 8 Płock Chełpowo MzPlockPKN3 4 h 4 1 h 3 1 7 4 h 1 7 1 h 3 4 h 6 1 h 3 1 7

STREFA: CIECHANOWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) 89 66,1 6,3 1 3 96 17,7,9 1 Ciechanów, ul. StraŜacka MzCiechStrazacka 4 h 4 97 18,,4 7 18,6 1,9 6 68,7 4, 1 3 Ciechanów, ul. Sienkiewicza MzCiechSienWSSE 4 h 4 9 19,, 7 7,, 6 98 38,4 3,4

STREFA: GOSTYNIŃSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) 1 3 1 Gostynin, ul. 3 Maja MzGostMajaWSSE 4 h 4 9 37, 6,3 7 94,,4 6 94 49,3 6,7

STREFA: GRODZISKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) 1 3 1 Grodzisk Mazowiecki, ul. Kościuszki MzGrodziskWSSE 4 h 4 7 8 1, 1,9 6 9 43,3 3,

STREFA: GRÓJECKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h 94 S99,(4h) S 99,7(1h) 34,8 6,7 1 7 1 h 61,7 3 4 h 3 94 7,8 6,8 1 7 1 h 64,8 3 1 Belsk DuŜy MzBelskIGPAN 4 h 4 99 6,8 6,9 1 7 1 h,8 3 4 h 9 31,4 8 1 7 1 h, 3 4 h 6 97 46,6 1 h 74,6 3 7,4 1 7

STREFA: KOZIENICKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) Klasa strefy 4,9 1,7 1 3 99 3, 1,3 1 Kozienie, ul. Świerczewskiego MzKozienSwierWSSE 4 h 4 7 6

STREFA: LEGIONOWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji 4 h S99,(4h) S 99,7(1h) 1 7 Klasa strefy 1 h 3 4 h 3 1 7 1 h 3 1 Legionowo, ul. Zegrzyńska MzLegionZegIMGW 4 h 41,8 4 1 h 79,,1 1 7 3 4 h 99 9,7, 1 7 1 h 8,1 3 4 h 6 98 4, 1,4 1 h 133,7 3 1 7

STREFA: LEGIONOWSKA ZANIECZYSZCZENIE: SO Lp. Stanowisko pomiarowe Kod krajowy stacji S99,(4h) S 99,7(1h) Klasa strefy 47,7 3 1 3 83 31, 3,4 Legionowo, ul. Broniewskiego MzLegionBronWSSE 4 h 4 7 6