NARZĘDZIA IDENTYFIKUJĄCE I MINIMALIZUJĄCE RYZYKO NADUŻYĆ FINANSOWYCH I KORUPCJI W ZAMÓWIENIACH PUBLICZNYCH OLAF.D.2 Wydział ds. Zapobiegania Nadużyciom Finansowym, Sprawozdawczości i Analiz Warszawa 4/02/2015
Raport PwC Zamówienia publiczne: ile nas kosztuje korupcja
Ile nas kosztuje korupcja? Główne wnioski Raportu PwC: Zakres analizy: 8 krajów oraz 5 sektorów Zamówienia publiczne = około 20% PKB UE (2010: 2.4 bilionów EUR) Całkowity bezpośredni koszt korupcji: od 2.9% do 4.4% wartości publikowanych zamówień publicznych Od 1.47 miliarda do 2.25 miliarda EUR =
Ile nas kosztuje korupcja? "Czyste" projekty "Nieczyste" projekty 5% strat 18% strat Przeciętna strata związana z korupcją: 13%
Ile nas kosztuje korupcja? Bezpośredni koszt korupcji w zamówieniach publicznych w 8 krajach Sektor Koszt bezpośredni (w milionach EUR) Procentowy udział kosztów (% wartości zamówień) Drogi i kolej Woda i odpady Infrastruktura miejska 488 755 1.9 % - 2.9% 27 38 1.8% - 2.5% 830-1 141 4.8% - 6.6% Szkolenia Badania i rozwój 26 86 4.7 % - 15.9% 99 228 1.7% - 3.9% Tabela: Costs of corruption by sector (Źródło:PwC)
Ile nas kosztuje korupcja? Sektor Typy korupcji /sektor (liczba obserwacji) Ustawianie przetargów Łapówki Konflikt interesów Celowe złe zarządzanie Infrastruktura miejska 19 14 11 3 Drogi i kolej 10 8 4 1 Woda i odpady 15 6 3 0 Szkolenia 1 3 2 1 Badania i rozwój 12 4 2 0 ŁĄCZNIE 57 35 22 5 Typy korupcji /kraj (liczba obserwacji) Kraj Ustawianie przetargów Łapówki Konflikt interesów Celowe złe zarządzanie Francja 6 3 5 1 Węgry 9 2 4 0 Włochy 12 3 4 0 Litwa 11 2 1 1 Holandia 0 0 1 0 Polska 10 6 2 1 Rumunia 4 8 4 1 Hiszpania 5 11 1 1 ŁĄCZNIE 57 35 22 5 Tabela: Types of corruption identified (Źródło: PwC)
Ile nas kosztuje korupcja? Typy korupcji /kraj (liczba obserwacji) Kraj Ustawianie przetargów Łapówki Konflikt interesów Celowe złe zarządzanie Węgry 9 (60%) 2 4 0 Litwa 11 (73.3%) 2 1 1 Polska 10 (52.6%) 6 2 1 Rumunia 4 8 4 1 ŁĄCZNIE 34 (51.5%) 18 11 3 Tabela: Types of corruption identified (Źródło: PwC)
Polska w raportach i sprawozdaniach Zamówienia publiczne w Polsce = 7,74 PKB 32% respondentów uważa, że korupcja stanowi problem przy prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce 38% respondentów uważa, że protekcja i nepotyzm stanowią poważny problem przy prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce
Polska w raportach i sprawozdaniach 16% przedsiębiorców, którzy mieli styczność z administracją publiczną, spotkało się z propozycją załatwienia sprawy za łapówkę (średnia UE to 5%) 2/3 respondentów uważa, iż korupcja jest powszechna w zamówieniach publicznych zarządzanych przez administrację centralną i lokalną. Wśród nich: 74% z nich zaobserwowało "poprawione" specyfikacje przetargowe pod konkretnego oferenta 55% respondentów było świadkiem zmowy przetargowej 50% zaobserwowało sytuacje w których wynikało iż oferenci mieli wpływ na strukturę specyfikacji przetargowych 2013 Eurobarometer Study
Dyskusja
Czerwone flagi Sygnały ostrzegawcze
Czerwone flagi - sygnały ostrzegawcze Czerwone flagi to: Sygnały ostrzegawcze, wskazówki, ślady i przesłanki mających miejsce nadużyć finansowych! Istnienie czerwonej flagi nie oznacza jednoznacznie iż mamy do czynienia z nadużyciem finansowym, jednakże dany sektor aktywności powinien zostać objęty szczególną uwagą w celu wykluczenia lub potwierdzenia nadużycia finansowego. Pewne wzorce, praktyki i specyficzne formy zachowań są czerwonymi flagami i mogą sygnalizować istnienie nieprawidłowości lub nadużyć finansowych.
Czerwone flagi sygnały ostrzegawcze "Poprawione" specyfikacje przetargowe: Jeden lub nienaturalnie mała ilość oferentów odpowiadająca na opublikowany przetarg Podobieństwa między specyfikacjami oraz właściwościami produktów czy usług oferowanych zwycięzcę przetargu Skargi, zażalenia ze strony innych/przegranych oferentów Specyfikacje znacząco zmienione w porównaniu do podobnych wcześniej ogłaszanych przetargów Zbyt szczegółowe, niecodzienne specyfikacje/oczekiwania Zastosowanie w ofercie przetargowej konkretnych nazw/marek produktów zamiast generalnego opisu (np. 'drukarka firmy X' zamiast 'drukarka')
Czerwone flagi sygnały ostrzegawcze Zmowa przetargowa: Zwycięska oferta jest zdecydowanie droższa w porównaniu ze średnimi cenami rynkowymi na zamawiane towary i usługi (np. w porównaniu z oszacowanymi kosztami, publicznie publikowanymi listami cen, podobnymi pracami wykonanymi w wyniku wcześniejszych przetargów) Wysokie ceny proponowane przez wszystkich oferentów; Proponowane ceny ofert ulegające obniżce po wejściu do procedury przetargowej nowego oferenta Przegrany oferent zatrudniony przez zwycięzcę jako podwykonawca W przetargach zawsze bierze udział ta sama stała grupa oferentów; pewne firmy nigdy nie konkurują ze sobą
Czerwone flagi sygnały ostrzegawcze Konflikt interesów: Niewytłumaczalne/nietypowe regularne preferowanie konkretnej firmy w kolejnych przetargach Ciągłe akceptowanie zbyt wysokich cen, niskiej jakości wykonywanych usług i/lub dostarczanych dóbr Urzędnik odpowiedzialny za przetargi nie złożył deklaracji konfliktu interesów Urzędnik odpowiedzialny za przetargi rezygnuje z promocji na inne stanowisko niezwiązane z przetargami Istnieje podejrzenie iż urzędnik posiada dodatkowe niezadeklarowane źródło dochodu Bliskie relacje między urzędnikiem a dostawcą Niejasne i nagłe wzbogacenie się urzędnika odpowiedzialnegoza przetargi
Czerwone flagi sygnały ostrzegawcze Manipulacje przy złożonych ofertach: Skargi, zażalenia ze strony oferentów; Słabej jakości system kontrolny oraz nieadekwatne procedury przetargowe; Oznaki zmian w ofertach dokonane już po ich złożeniu; Duży odsetek ofert unieważnionych ze względu na błędy; Doświadczony oferent zdyskwalifikowany z wątpliwych powodów; Brak unieważnienia przetargu mimo znikomej ilości złożonych ofert.
Czerwone flagi sygnały ostrzegawcze Rozdzielone zamówienie: Dwa lub więcej następujących po sobie powiązanych przetargów zorganizowanych przez tą samą instytucję tuż poniżej ustalonego akceptowanego limitu ceny; Nieuzasadnione rozdzielenie zamówień,np. rozdzielenie zamówienia na sprzęt IT oraz jego serwisowanie, przy czym oba połączone zamówienia miałyby cenę wyższą od akceptowalnej;
Dyskusja
Narzędzia kontroli
Narzędzia kontroli Przejrzyste procedury Arachne Biały wywiad
Dodatkowe informacje Zamówieniapubliczne Ile nas kosztuje korupcja Streszczenie Cały raport http://ec.europa.eu/anti_fraud/documents/anti-fraudpolicy/research-and-studies/pwc_olaf_study_en.pdf http://ec.europa.eu/anti_fraud/documents/anti-fraudpolicy/research-andstudies/identifying_reducing_corruption_in_public_procurement_en. pdf Raport PIF: http://ec.europa.eu/anti_fraud/about-us/reports/communitiesreports/index_en.htm
Dodatkowe informacje Wytyczne OECD Managing Conflict of Interest in the Public Service http://www.oecd.org/corruption/ethics/48994419.pdf Praktyczny przewodnik dla kierowników Identyfikowanie przypadków konfliktu interesów w postępowaniach o udzielanie zamówień publicznych w ramach działań strukturalnych Sprawozdanie o zwalczaniu korupcji w UE Polska http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/what-wedo/policies/organized-crime-and-human-trafficking/corruption/anticorruption-report/docs/2014_acr_poland_chapter_pl.pdf
Dziękuję za uwagę! Mateusz Chylarecki OLAF Europejski Urząd ds. Nadużyć Finansowych Komisja Europejska Rue Joseph II 30 B 1049 Brussels http://ec.europa.eu/anti_fraud Mateusz.Chylarecki@ec.europa.eu