Światłowód jako medium transmisyjne



Podobne dokumenty
Media sieciowe. Omówimy tutaj podstawowe media sieciowe i sposoby ich łączenia z różnymi urządzeniami sieciowymi. Kabel koncentryczny

Zjawiska w niej występujące, jeśli jest ona linią długą: Definicje współczynników odbicia na początku i końcu linii długiej.

ZASTOSOWANIE ZJAWISKA CAŁKOWITEGO WEWNĘTRZNEGO ODBICIA W ŚWIATŁOWODACH

Systemy operacyjne i sieci komputerowe Szymon Wilk Media transmisji 1

NA = sin Θ = (n rdzenia2 - n płaszcza2 ) 1/2. L[dB] = 10 log 10 (NA 1 /NA 2 )

Ćwiczenie 3. Badanie wpływu makrozagięć światłowodów na ich tłumienie.

Zaznacz prawdziwą odpowiedź: Fale elektromagnetyczne do rozchodzenia się... ośrodka materialnego A. B.

Systemy i Sieci Radiowe

Światłowody, zasada działania, budowa i zastosowanie

Falowa natura światła

Demodulator FM. o~ ~ I I I I I~ V

Zasada Fermata mówi o tym, że promień światła porusza się po drodze najmniejszego czasu.

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory

POMIAR APERTURY NUMERYCZNEJ

Wykład 2 Transmisja danych i sieci komputerowe. Rodzaje nośników. Piotr Kolanek

LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE

Sieci komputerowe. Zajęcia 1 c.d. Warstwa fizyczna, Ethernet

Systemy Operacyjne. Wybór kabla sieciowego. Z kablami związane są róŝne specyfikacje oraz oczekiwania dotyczące wydajności.

Pomiar tłumienności światłowodów włóknistych

Fala elektromagnetyczna o określonej częstotliwości ma inną długość fali w ośrodku niż w próżni. Jako przykłady policzmy:

TŁUMIENIE ŚWIATŁA W OŚRODKACH OPTYCZNYCH

Laboratorium techniki światłowodowej. Ćwiczenie 2. Badanie apertury numerycznej światłowodów

Obecnie są powszechnie stosowane w

Wykład II. Administrowanie szkolną siecią komputerową. dr Artur Bartoszewski

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 18/15. HANNA STAWSKA, Wrocław, PL ELŻBIETA BEREŚ-PAWLIK, Wrocław, PL

Własności optyczne materii. Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią?

Media transmisyjne. mgr inż. Krzysztof Szałajko

Załamanie na granicy ośrodków

Konkurs fizyczny szkoła podstawowa. 2018/2019. Etap wojewódzki

SPECYFIKACJA ZASIĘGU POŁĄCZEŃ OPTYCZNYCH

Transmisja bezprzewodowa

Nowoczesne sieci komputerowe

Rodzaje łączy i ich właściwości (opracowano na podstawie wykładów z PP)

Media transmisyjne w sieciach komputerowych

Spis treści. Od Autorów... 7

Optyka stanowi dział fizyki, który zajmuje się światłem (także promieniowaniem niewidzialnym dla ludzkiego oka).

Politechnika Warszawska

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego zadania z fizyki, wzory fizyczne, fizyka matura

Laboratorium techniki światłowodowej. Ćwiczenie 3. Światłowodowy, odbiciowy sensor przesunięcia

Fale elektromagnetyczne w dielektrykach

Pomiary w instalacjach światłowodowych.

Media sieciowe Wiadomości wstępne

PLAN KONSPEKT. do przeprowadzenia zajęć z przedmiotu. Wprowadzenie do projektowania sieci LAN

17. Który z rysunków błędnie przedstawia bieg jednobarwnego promienia światła przez pryzmat? A. rysunek A, B. rysunek B, C. rysunek C, D. rysunek D.

12.Opowiedz o doświadczeniach, które sam(sama) wykonywałeś(aś) w domu. Takie pytanie jak powyższe powinno się znaleźć w każdym zestawie.

- 1 - OPTYKA - ĆWICZENIA

Laboratorium techniki światłowodowej. Ćwiczenie 5. Badanie wpływu periodycznych zgięd na tłumiennośd światłowodu

Wykład 17: Optyka falowa cz.2.

Planowanie sieci komputerowej. mgr inż. Krzysztof Szałajko

Optyka 2012/13 powtórzenie

Prawo odbicia światła. dr inż. Romuald Kędzierski

Ethernet. Ethernet odnosi się nie do jednej, lecz do wielu technologii sieci lokalnych LAN, z których wyróżnić należy cztery podstawowe kategorie:

Dr Michał Tanaś(

LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE. ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej

Zwierciadło kuliste stanowi część gładkiej, wypolerowanej powierzchni kuli. Wyróżniamy zwierciadła kuliste:

WOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY

Opis matematyczny odbicia światła od zwierciadła kulistego i przejścia światła przez soczewki.

Seminarium Transmisji Danych

Wykład I. Administrowanie szkolną siecią komputerową. dr Artur Bartoszewski

Ćw. 20. Pomiary współczynnika załamania światła z pomiarów kąta załamania oraz kąta granicznego

Rola warstwy fizycznej. Sieci komputerowe. Media transmisyjne. Propagacja sygnału w liniach miedzianych

Lekcja 16. Temat: Linie zasilające

KONKURS FIZYCZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 26 lutego 2010 r. zawody III stopnia (finałowe) Schemat punktowania zadań

Fala jest zaburzeniem, rozchodzącym się w ośrodku, przy czym żadna część ośrodka nie wykonuje zbyt dużego ruchu

Nowoczesne sieci komputerowe

Wykład 5: Pomiary instalacji sieciowych

Światłowód jednomodowy Przepływ strumienia świetlnego w światłowodzie jednomodowym

Budowa infrastruktury sieci

Sieci komputerowe 1PSI

Warstwa fizyczna. Model OSI Model TCP/IP. Aplikacji. Aplikacji. Prezentacji. Sesji. Transportowa. Transportowa. Sieciowa. Sieciowa.

Pomiar prędkości światła

Ćwiczenie nr 34. Badanie elementów optoelektronicznych

Podstawy sieci komputerowych

ZAGADNIENIA na egzamin klasyfikacyjny z fizyki klasa III (IIIA) rok szkolny 2013/2014 semestr II

Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru siatkowego

Podłączenie do szyny polowej światłowodem (LWL) w topologii linii/gwiazdy

1. Technika sprzęgaczy i ich zastosowanie

Światłowodowe przewody krosowe ze złączami różnych typów w wersji jednomodowej i wielomodowej

A- 01 WPROWADZENIE DO TECHNIKI ŚWIATŁOWODOWEJ

Podstawy transmisji sygnałów

Wielomodowe, grubordzeniowe

Ćwiczenie Nr 11 Fotometria

Wyznaczanie wartości współczynnika załamania

!!!DEL są źródłami światła niespójnego.

Witryny i aplikacje internetowe 1 PSI

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Barlinku - Technik informatyk

Podstawowe pojęcia dotyczące sieci komputerowych

Dyfrakcja. interferencja światła. dr inż. Romuald Kędzierski

Źródło światła λ = 850 nm λ = 1300 nm. Miernik. mocy optycznej. Badany odcinek światłowodu MM lub SM

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI

Instrukcja użytkownika

Elementy łączeniowe

Fotoelementy. Symbole graficzne półprzewodnikowych elementów optoelektronicznych: a) fotoogniwo b) fotorezystor

Złącza mocy Diamond sposobem na kraterowanie

KRZYSZTOF OJDANA SPECJALISTA DS. PRODUKTU MOLEX PREMISE NETWORKS. testowanie okablowania światłowodowego

Przyrząd słuŝy do wykonywania zasadniczych ćwiczeń uczniowskich z optyki geometrycznej.

Sieci komputerowe test

Instrukcja obsługi światłowodowego konwertera SE-34 wersja 850 nm i 1300 nm

Technika falo- i światłowodowa

Transkrypt:

Światłowód jako medium transmisyjne Jacek Gzel nr indeksu 25107 Dąbrowa Górnicza, 2012

Spis treści Porównanie kabli światłowodowych i kabli miedzianych...3 Model promienia świetlnego...4 Odbicie...5 Załamanie...5 Całkowite odbicie wewnętrzne...6 Okablowanie światłowodowe...8 Użycie dwóch światłowodów - po jednym dla każdego kierunku...8 Elementy kabla światłowodowego...8 Światłowody wielomodowe i jednomodowe...8 Zakończenia kabli...9 Urządzenia współpracujące z kablami światłowodowymi...10 Nadajnik optyczny...10 Odbiornik optyczny...10 Wzmacniacz...10 Sygnał oraz zakłócenia w nośniku optycznym...11 Dyspersja...11 Instalowanie, utrzymywanie i testowania kabli światłowodowych...12

Porównanie kabli światłowodowych i kabli miedzianych Kable światłowodowe mogą praktycznie w pełni zastąpić kable miedziane. Gdyby korzystać z samych kabli światłowodowych, dość łatwo można by budować sieci, bez potrzeby zastanawiania się nad odległościami łączącymi dwa punkty, czy zakłóceniami elektromagnetycznymi. Można by więc zapytać, dlaczego kable światłowodowe nie zastąpiły przewodów miedzianych. Odpowiedź jest dość prosta. Kabel światłowodowy jest o wiele droższy niż miedziany. Spowodowane jest to tym iż produkcja takiego kabla, jest bardziej skomplikowana i wymaga większej precyzji. Również urządzenia sieciowe współpracujące z kablami światłowodowymi są dużo droższe, od ich odpowiedników pracujących z sygnałami elektrycznymi. Kolejna sprawa to, osoba która pracuje ze światłowodami, musi posiadać specjalistyczną wiedzę i umiejętności, ponieważ instalacja takich kabli jest bardziej skomplikowana. Co za tym idzie koszty pracy są większe. Podsumowując pierwszą część tego rozdziału, widać że, pomimo ogromnych zalet kabla światłowodowego, stosuje się go tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W pozostałych przypadkach lepiej tworzyć sieć opartą o kable UTP, które w zupełności wystarczają dla osób prywatnych i małych przedsiębiorstw np. okablowanie budynku. Pomimo dużej różnicy w kosztach okablowanie światłowodowe jest stosowane dość często i na szeroką skalę. Głównie w sytuacjach, gdzie nie można użyć okablowania miedzianego (np. kabel łączący USA z Anglią i Francją). Poniżej przedstawię kilka najważniejszych powodów zastosowania kabli światłowodowych zamiast miedzianych. Kable światłowodowe nie są narażone na wyładowania atmosferyczne, zakłócenia elektromagnetyczne (EMI) ani zakłócenia radiowe (RFI), a ponadto same nie są źródłem zakłóceń. Kable światłowodowe posiadają znacznie większą szerokość pasma niż inne nośniki. Dzięki zastosowaniu światłowodów można łączyć bardzo oddalone punkty, ponieważ umożliwiają transmisję na duże odległości, a przy tym jakość sygnału jest doskonała. Dzieje się tak ponieważ, sygnał świetlny w nośniku jest tłumiony, w o wiele mniejszym stopniu niż w nośniku miedzianym. Kable światłowodowe zapewniają wysoki stopień bezpieczeństwa transmisji, ponieważ w porównaniu do innych nośników, bardzo trudno jest założyć podsłuch i łatwo jest taką próbę wykryć. Stare odbiorniki i nadajniki światłowodowe można bez problemu zastępować nowszymi, szybszymi urządzeniami bez konieczności wymiany okablowania światłowodowego. Tworzywem z jakiego wytwarza się włókna światłowodowe jest piasek. Co za tym idzie, surowiec ten jest dostępny łatwiej i w większych ilościach niż miedź. Nie jest wymagane uziemianie kabla światłowodowego, ponieważ nie przesyła się nim sygnałów elektrycznych. Pojedynczy kabel ma stosunkowo małą średnicę, dzięki temu można go montować w standardowych rynienkach tj. kable miedziane. W porównaniu do miedzi, światłowód jest lżejszy. Kabel światłowodowy jest bardziej odporny od miedzianego, na czynniki zewnętrzne typu woda. Prowadząc kabel światłowodowy, można bezpośrednio łączyć jego odcinki. W przypadku kabla miedzianego wiązałoby się to z możliwymi zakłóceniami. 3

Model promienia świetlnego Promieniem świetlnym nazywamy pojedynczą falę energii elektromagnetycznej (EM), włączając w to światło widzialne i światło podczerwone. Każdy promień świetlny przemieszcza się w linii prostej dopóki w coś nie uderzy. Gdy światło przechodzi z jednego nośnika do innego np. gdy opuszcza przestrzeń kosmiczną i wchodzi w atmosferę ziemską lub gdy opuszcza powietrze i uderza w szybę okna, część promieni świetlnych może zostać odbita, pochłonięta lub załamana. Przykładowo gdy patrzy się na taflę jeziora, można na niej zobaczyć odbijające się niewyraźne obiekty, natomiast gdy patrzy się na lustro obiekty są wyraźne. Powodem jest różnica odbijania i pochłaniania światła przez te obiekty. Innym zjawiskiem jest załamanie światła. Ma to miejsce gdy promienie zmieniają prędkość rozchodzenia się w danym nośniku, ilustruje to Rys. 1 Rys. 1: Załamanie i odbicie promienia świetlnego Promień pierwotny (w pierwszym nośniku) uderza w drugi nośnik. W efekcie otrzymujemy dwa promienie. Promień załamany, który przechodzi do drugiego nośnika pod zmienionym kontem oraz promień odbity którego kont jest równy kontowi promienia pierwotnego. Aby obliczyć kont załamania promienia, należy wziąć pod uwagę następujące czynniki: Kont padania promienia pierwotnego, Różnice w prędkości z jaką światło przemieszcza się w danym nośniku. Prędkość światła w próżni wynosi 300.000 km/s. Można powiedzieć że próżnia jest nośnikiem pierwotnym. Gdy światło przechodzi do innego nośnika np. powietrze, woda lub kabel optyczny jego prędkość jest redukowana do pewnego stopnia. Stopień tej redukcji jest proporcjonalny do gęstości optycznej danego nośnika. W miarę ze wzrostem gęstości, prędkość światła maleje. Podczas pracy z różnymi materiałami optycznymi, bardzo istotnym aspektem jest obliczenie siły i kierunku zarówno promienia odbitego jak i załamanego. Do obliczeń wykorzystywany jest wzór na współczynnik załamania (IR), który określa czynnik spowolnienia danego materiału. IR = prędkość światła w próżni / prędkość światła w materiale Tabela 1 zawiera przykładowe wartości współczynników spowolnienia w wybranych materiałach Materiał IR Powietrze 1,000 Woda 1,333 Szkło 1,523 Tabela 1: Przykładowe współczynniki spowolnienia IR

Należy zaznaczyć, iż Tabela 1 zawiera tylko poglądowe wartości, ponieważ w przypadku szkła istnieje możliwość manipulacji składem fizycznym nośnika. Umożliwia to np. stworzenie czystszego materiału, w którym współczynnik tłumienia będzie niższy. Odbicie Model zaprezentowany na Rysunku 2 przedstawia model promienia odbitego. Jak widać na rysunku, kąt promienia natarcia (pierwotnego) jest równy kątowi promienia odbitego. Prosta normalna jest prostopadła do powierzchni wody i dzieli kąt natarcia i odbicia na dwie równe sobie części. Przykład prezentuje sytuację gdy światło przechodzi z nośnika o mniejszej gęstości optycznej do nośnika o większej gęstości optycznej. W tym przypadku z powietrza do wody. Załamanie Rys. 2: Kąt natarcia, odbicia i załamania promienia świetlnego Za każdym razem gdy światło przechodzi z jednego nośnika do drugiego, część promieni zostaje odbita, czyli mamy do czynienia ze zjawiskiem odbicia. Natomiast pozostała część promieni przechodzi do drugiego nośnika, czyli mamy do czynienia ze zjawiskiem załamania. W szczególnym przypadku, gdy kąt natarcia wynosi 90, kąt załamania jest równy, promień przechodzi nie zmieniony. W każdym innym przypadku, gdy kąt natarcia jest inny niż 90, zjawisko złamania jest obserwowalne. Promień przechodząc do innego medium zmienia kąt natarcia. Aby określić jak się zachowa promień, przechodząc z jednego nośnika do drugiego, o różnych gęstościach optycznych, należy wziąć pod uwagę współczynnik spowolnienia materiałów oraz zdefiniować 3 poniższe twierdzenia. Jeśli promień opuszcza nośnik, którego gęstość optyczna jest mniejsza od nośnika drugiego, to kąt załamania przybliża się do prostej normalnej. Jeśli promień opuszcza nośnik, którego gęstość optyczna jest większa od nośnika drugiego, to kąt załamania oddala się do prostej normalnej. Jeśli promień przechodzi z nośnika, którego gęstość optyczna jest równa drugiemu, to kąt się nie zmienia. Rysunek 3 przedstawia w obrazowy sposób powyższe twierdzenia. Promień świetlny na początku, przechodzi z nośnika o mniejszej gęstości optycznej, do nośnika o większej gęstości optycznej (woda - szkło). Następnie promień przechodzi, z nośnika o większej gęstości optycznej, do nośnika o mniejszej gęstości optycznej (szkło powietrze).

Rys. 3: schemat przejścia promienia świetlnego przez nośniki o różnym współczynniku spowolnienia Całkowite odbicie wewnętrzne Zrozumienie w jaki sposób promienie świetlne przemieszczają się w różnych nośnikach, jest zagadnieniem teoretycznym. Jednak bez wcześniejszego omówienia zjawiska odbicia oraz załamania światła, nie można omawiać światłowodu. Są to pojęcia kluczowe do zrozumienia kolejnych definicji. Ten podrozdział opisuje, jak zjawiska odbicia i załamania są wykorzystywane w światłowodzie, do przesyłania danych. Gdy przesyłamy światło kablem optycznym, należy pamiętać że światło nie może iść w dół włókna przez środek. Dlatego aby móc coś przesłać trzeba wykorzystać zjawisko odbicia. Promień, by mógł się przemieszczać w prawidłowy sposób, musi się odbijać od okładziny rdzenia. Transmisja danych działa najlepiej gdy, okładzina otaczająca rdzeń, jest wykonana z materiału nieprzepuszczającego światła. W praktyce musi działać jak lustro, tak by promień odbijał się i wracał do rdzenia. Innymi słowy, należy wyeliminować zjawisko załamania. Rysunek 4 prezentuje prawidłową transmisję w kablu optycznym. Rys. 4: Pełne odbicie wewnętrzne Zjawisko odbicia i załamania światła, jest wykorzystywane przez projektantów kabli optycznych, w celu dobrania najlepszego materiału do stworzenia rdzenia i okładziny. Aby uniknąć zjawiska załamania i przejścia promieni do okładziny, należy zastosować się do dwóch poniższych zasad: Rdzeń kabla optycznego musi być wykonany z nośnika o większym współczynniku załamania, niż okładzina która go otacza. Kąt natarcia musi być większy niż kąt graniczny natarcia rdzenia i okładziny. Aby lepiej zrozumieć pojęcie kąta granicznego, najlepiej przytoczyć jego definicję. Kąt graniczny - maksymalny kąt, pod jakim promień świetlny może padać na granicę ośrodków, ulegając przy tym załamaniu. Występuje tylko w sytuacji, gdy światło rozchodzące się w ośrodku o współczynniku załamania n 1 pada na granicę z ośrodkiem o współczynniku załamania n 2, takim że n 2 < n 1. 1 Rysunek 5 przedstawia interpretację graficzną powyższej definicji. 1 http://pl.wikipedia.org/wiki/k%c4%85t_graniczny

Rys. 5: Definicja kąta granicznego 1. Kąt natarcia jest mniejszy od kąta krytycznego. Występuje przeciek promieni do rdzenia. 2. Kąt natarcia jest identyczny jak kąt krytyczny. Światło załamuje się na granicy okładziny i rdzenia. 3. Kąt natarcia jest większy od kąta krytycznego. Żadne promienie świetlne nie przedostają się się do okładziny. Zjawisko całkowitego odbicia wewnętrznego ma miejsce, gdy światło przemieszcza się przez rdzeń, poprzez odbijanie się od okładziny, nie tracąc przy tym na sile. Promień jest przesłany, z jednego końca kabla na drugi i tworzy ścieżkę w kształcie zygzaka. Aby zjawisko wewnętrznego odbicia całkowitego mogło zaistnieć, muszą zostać spełnione dwa warunki. Po pierwsze, rdzeń kabla optycznego musi mieć większy współczynnik załamania, niż okładzina go otaczająca. Po drugie nadajnik musi kontrolować kąty, tak aby do kabla były przesyłane promienie, tylko pod kątem umożliwiającym pełne odbicie.

Okablowanie światłowodowe Kable światłowodowe wykorzystywane są przez urządzenia sieciowe, do przesyłania zmodulowanego światła podczerwonego, przez szklane włókno znajdujące się wewnątrz kabla. Istotną kwestią jest to, że światłowodem nie przepływa żaden sygnał elektryczny. Elektryczne wartości binarne, są reprezentowane przez odpowiednie światło podczerwone. Tak więc jedynym typem sygnału w kablu optycznym, jest promień świetlny. Z racji tej, że transmisja optyczna rządzi się innymi prawami niż przesył sygnałów elektrycznych, zastosowanie kabli światłowodowych daje wiele korzyści m.in. wykorzystanie o wiele dłuższych odcinków kabla czy mniejsza podatność na zakłócenia. Kolejne rozdziały bardziej przybliżają te sprawy. Użycie dwóch światłowodów - po jednym dla każdego kierunku Aby umożliwić pełną komunikację (tzw. full duplex) w sieciach światłowodowych trzeba wykorzystać parę kabli, po jednym dla każdego kierunku. Spowodowane jest to tym, że w jednym kablu może płynąć światło tylko w jednym kierunku. Aby umożliwić poprawne podłączenie kabli wykorzystuje się oznaczenie Tx, która określa część podłączana do nadajnika oraz Rx, która jest podłączana do odbiornika. W procesie produkcji zwykle wytwarza się kable światłowodowe zawierające wiele włókien Najczęściej wykorzystuje się kable z 2, 4, 8, 12, 24, 48 i więcej włókien. Elementy kabla światłowodowego W kablu światłowodowym można wyróżnić 5 podstawowych elementów: Rdzeń wykonany z domieszkowanego szkła krzemowego (dwutlenek krzemu). Za pomocą rdzenia przesyłane jest światło podczerwone. Płaszcz (okładzina) otacza rdzeń, jest wykonana z materiału odbijającego światło. Jej zadaniem jest uniemożliwienie promieniom wydostanie się z rdzenia. Bufor otacza płaszcz, zapewnia fizyczną ochronę kruchego płaszcza i rdzenia. Materiał wzmacniający Otacza bufor, chroni kabel światłowodowy przed rozciąganiem. Często jest wykonany z kevlaru. Osłona zewnętrzna chroni kabel przed czynnikami fizycznymi. W zależności od przeznaczenia kabla są stosowane różne osłony. Kabel wielomodowy jest wykonany zwykle z osłony w kolorze pomarańczowym. Światłowody wielomodowe i jednomodowe Jedną z podstawowych zalet kabli światłowodowych, jest możliwość przesyłu na duże odległości. Natomiast podstawową wadą jest ich cena, w szczególności cena urządzeń na końcu kabla. Z powodu tych dwóch cech organizacje standaryzacyjne zdefiniowały dwie główne kategorie kabli i nadajników. Światłowody wielomodowe i światłowody jednomodowe. Natomiast w przypadku nadajników, nadajniki LED oraz nadajniki laserowe. Promienie światła w kablu wielomodowym są generowane przed diodę LED pod różnymi kątami. W przypadku lasera wykorzystywany jest światłowód jednomodowy o mniejszej średnicy. Laser przesyła promienie tylko pod jednym kątem, co daje w porównaniu do przewodu wielomodowego, przesył na znaczne odległości. Parametry światłowodów określa się za pomocą oznaczeń x/y mikronów, gdzie x średnica rdzenia;

y średnica płaszcza. Przykładowe parametry światłowodów: Wielomodowy 100/140 mikronów. Jednomodowy 9/125 mikronów. Zakończenia kabli Zakończenia kabli światłowodowych wykorzystywane są do łatwego podłączenia odbiornika i nadajnika. Wyróżniamy dwa podstawowe typy zakończeń Straight Tip (ST) Subscriber Connector (SC)

Urządzenia współpracujące z kablami światłowodowymi Jak wiadomo, dane w komputerach przetwarzane są w formie sygnałów elektrycznych, natomiast transmisja w kablu światłowodowym odbywa się na zasadzie przesyłu sygnałów świetlnych. Aby urządzenia elektroniczne, mogły się komunikować za pomocą przewodów optycznych, należy na jednym końcu kabla podpiąć urządzenie konwertujące sygnały elektryczne, na promienie świetlne i analogicznie na drugim końcu należy podpiąć urządzenie konwertujące sygnały świetlne na elektryczne. W dalszej części, pierwsze urządzenie będziemy nazywać nadajnikiem optycznym, natomiast drugie nazwiemy odbiornikiem optycznym. Nadajnik optyczny Nadajnik optyczny zwykle umieszczony jest w danym urządzeniu sieciowym tj. router lub switch. Umożliwia on odczyt binarnych 0 i 1 zapisanych w formie elektronicznej, a następnie konwersję tych danych do odpowiadających im sygnałów świetlnych. Możemy wyróżnić dwa najpopularniejsze typy nadajników optycznych: LED wytwarza światło podczerwone o długości fali 850 lub 1310 nm. Wykorzystywany z przewodami wielomodowymi w sieciach LAN. Sprzętowy nadajnik składa się z soczewki skupiającej światło podczerwone do włókien kabla. Diody LED są bezpieczniejsze w użyciu. Laser koncentruje światło podczerwone w intensywną sterowalną wiązkę. Wytwarza światło o długości fali 1310 lub 1550 nm. Zastosowanie nadajnika laserowego zwykle wymaga światłowodu jednomodowego, chodź w sieciach Gigabit Ethernet można stosować kable wielomodowe w połączeniu z laserem o niskiej mocy. Zastosowanie technologii laserowej, wymaga zachowania większych środków bezpieczeństwa, w szczególności w kwestii wzroku. Oba typy nadajników,aby transmitować 1 binarne, wykorzystują jasne światło, a w przypadku 0 binarnego światło przyciemnione. Odbiornik optyczny Odbiornik optyczny obserwuje nadejście promienia. Jeśli promień zostanie odebrany jest sprawdzany czy jest jasny czy przyciemniony, a następnie przekazywane jest 0 (przyciemniony) lub 1 (jasny) binarne na elektroniczną części odbiornika. Fizycznie działanie odbiornika można porównać do ogniwa słonecznego. Gdy światło na niego pada wytwarza się prąd. Im światło jest jaśniejsze, tym napięcie w obwodzie jest wyższe. Jeśli by analizować odbiornik pod kątem sprzętowym, to znajdują się w nim elementy półprzewodnikowe, zwykle fotodiody ze złączem p-n. Fotodiody są czułe na pewne długości fal świetlnych (850, 1310, i 1550 nm). Tak więc, gdy nadajnik pracuje z falą świetlną o długości 850 nm, fotodioda odbiornika musi być dostosowana do tej samej długości fali. Gdy impuls światła o odpowiedniej długości fali świetlnej uderza w fotodiodę, wytwarza się prąd o odpowiednim napięciu dla sieci. W innym przypadku gdy światło jest przyciemnione, lub gdy go nie ma, prąd nie jest wytwarzany. Wzmacniacz Wzmacniacz działa na zasadzie powielacza sygnału. Wykorzystywany do łączenia daleko oddalonych punktów sieci Na jednym końcu odbierane są sygnały świetlne, następnie są interpretowane, pod kątem znaczenia binarnego (1 lub 0), a następnie sygnał jest oczyszczany, wzmacniany i powielany drugim końcem.

Sygnał oraz zakłócenia w nośniku optycznym Jak zostało wspomniane na wstępie, kable miedziane są bardzo podatne, na różnego rodzaju zakłócenia zewnętrzne. Wady tej pozbawione są kable światłowodowe, ponieważ światło zewnętrzne nie ma możliwości dotarcia do rdzenia, którym przesyłane są sygnały. Spowodowane to jest tym, że rdzeń jest otoczony buforem i płaszczem, które zabezpieczają przewód zarówno przed wejściem promieni zewnętrznych, jak i wyjściem promieni wewnętrznych. Dostęp do kabla jest możliwy tylko na jego końcach. Co za tym idzie, kabel optyczny nie generuje szumu, jak w przypadku przewodów miedzianych, który mógłby wpływać na sąsiednie przewody. Jak widać jakość światłowodów jest bardzo dobra i ich możliwości znacznie przewyższają, możliwości przewodów wytworzonych z miedzi. Dzięki ich zastosowaniu można budować punkty oddalone na o wiele większe odległości, niż jak w przypadku zwykłych sieci Ethernet. Stąd ogromna popularność światłowodów w sieciach MAN i WAN. Jednakże, światłowody nie są pozbawione wad. Gdy światło jest transmitowane nośnikiem, niestety traci energię. To zjawisko jest spowodowane szeregiem czynników np. może być zależne od jakości i materiałów użytych do wykonania włókna. Jednym z podstawowych problemów, powodujących tłumienie jest rozpraszanie, które powoduje, że część promieni z powodu zakłóceń jest rozpraszana i załamywana do okładziny. Poniższa Tabela 2 przedstawia najczęstsze powody osłabienia promieni. Powód osłabienia Rozpraszanie Absorpcja Opis Powodowane zniekształceniami w rdzeniu. Część promieni przedostaje się do okładziny. Powodowane zanieczyszczeniami w rdzeniu, które pochłaniają promienie i wytwarzają ciepło. Niedoskonałości rdzenia/okładziny Powodowane słabej jakości okładziną lub rdzeniem, wykonaną nie zgodnie ze specyfikacją. Może to powodować problem w odbijaniu się promieni i przechodzeniem części promieni do okładziny. Tabela 2: Najczęstsze powody osłabienia promieni świetlnych Dyspersja Impuls biegnący w falowodzie ulega wydłużeniu (rozmyciu), co ogranicza maksymalną częstotliwość sygnału przesyłanego przez falowód. Zjawisko to jest wynikiem dyspersji, fale świetlne biegnące w falowodzie nie mają dokładnie jednakowej długości fali, ale różnią się nieznacznie. W wyniku różnic w prędkości poruszania się fal o różnych długościach, fale wysłane jednocześnie nie docierają do odbiornika w tym samym czasie. W rezultacie na wyjściu pojawia się szerszy impuls, który rośnie wraz ze wzrostem długości światłowodu. 2 W praktyce dyspersja wykorzystywana jest do określania maksymalnej długości przewodu, tak by zapobiec niechcianemu zjawisku nakładania się fal świetlnych. Obecnie przy wykorzystaniu fal o większych długościach np. 1300nm można praktycznie wyeliminować zjawisko dyspersji materiałowej. Wyróżniamy 3 typy dyspersji: dyspersja modowa dyspersja materiałowa dyspersja falowodowa 2 http://pl.wikipedia.org/wiki/%c5%9awiat%c5%82ow%c3%b3d_w%c5%82%c3%b3knisty

Instalowanie, utrzymywanie i testowania kabli światłowodowych Poprzedni rozdział opisuje, różnego rodzaju typy zakłóceń, jakie mogą wystąpić w przewodzie światłowodowym. Jednakże takie zagrożenie jest niczym, w porównaniu z nieprawidłowa instalacją kabla przez monterów. Przykładowo zgięcie kabla może powodować zwiększenie się tłumienia. Jeśli kabel będzie zakrzywiany lub zginany, w przewodzie może dojść do pęknięcia rdzenia, co w efekcie spowoduje rozszczepianie promieni świetlnych i przenikanie do okładziny. Możemy wyróżnić dwa typy zgięć kabla: Makrozgięcia możliwe do zauważenia gołym okiem. Mikrozgięcia mikroskopijne zgięcia nie widoczne dla ludzkiego oka. W obu tych przypadkach zgięcia są uszkodzeniami kabla, które mogą powodować iż kąt natarcia promieni świetlnych będzie mniejszy od kąta granicznego, co w efekcie spowoduje że promienie wydostaną się z rdzenia i zostaną wytłumione. Mikrozgięcia mogą zostać wywołane przez dużą różnicę temperatur. Gdy temperatura gwałtownie rośnie lub maleje, włókna rozciągają się i kurczą. Do kładzenia kabli światłowodowych w rynienkach używa się specjalnego urządzenia (ang. interducting), które jest twardsze i bardziej odporne na rozciąganie od samego światłowodu. Urządzenie to ułatwia wciąganie kabla do rynienki i zapewnia, że nie zostanie przekroczony maksymalny promień gięcia danego przewodu. Przy podłączaniu kabli trzeba zachować szczególne środki ostrożności. Tyczy się to głównie czystości włókna. Przed podłączeniem do np. routera należy oczyścić końcówkę kabla, tak by na włóknie nie znajdowały się żadne drobinki kurzu itp. Takie zanieczyszczenia mogłyby znacząco wpłynąć na jakość transmisji. Testowanie światłowodów jest bardzo istotna kwestia. Wyniki testów należy zapisywać i przechowywać. Jest wiele urządzeń wykorzystywanych to testowania kabli optycznych. Najpopularniejsze z nich to urządzenie do mierzenia strat świetlnych oraz reflektomer optyczny OTDR. OTDR jest w szczególności pomocny w rozwiązywaniu problemów z kablami jeśli zaistnieją.

Indeks ilustracji Rys. 1: Załamanie i odbicie promienia świetlnego...4 Rys. 2: Kąt natarcia, odbicia i załamania promienia świetlnego...5 Rys. 3: schemat przejścia promienia świetlnego przez nośniki o różnym współczynniku spowolnienia...6 Rys. 4: Pełne odbicie wewnętrzne...6 Rys. 5: Definicja kąta granicznego...7

Indeks tabel Tabela 1: Przykładowe współczynniki spowolnienia IR...4 Tabela 2: Najczęstsze powody osłabienia promieni świetlnych...11

Bibliografia Wendell Odom, Tom Knott, Networking basics CCNA 1 companion guide, wyd. 1, przeł. Stanisław Piech, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2007, ISBN 1587131641 http://portalwiedzy.onet.pl/ http://www.sciaga.pl/tekst/33429-34-swiatlowody_wszystko_o_swiatlowodach http://stud.wsi.edu.pl/~sizmudkl/index.php http://wikipedia.pl