Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Niepołomice na lata 2009-2013

Uchwała nr XLI/428/09 Data utworzenia 2009-01-30 Numer aktu 428 Kadencja Kadencja 2002-2006 Uchwała Nr XLI/428/09 Rady Miejskiej w Niepołomicach z dnia 30 stycznia 2009 r. w sprawie: zatwierdzenia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych. Na podstawie art. 18 ust. 1 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) oraz art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.) - Rada Miejska w Niepołomicach uchwala, co następuje: 1 Zatwierdza się Gminną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych stanowiącą załącznik Nr 1 do uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy Niepołomice. 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. ZAŁĄCZNIK NR 1 DO UCHWAŁY RADY MIEJSKIEJ W NIEPOŁOMICACH NR XLI/428/09 Z 30 STYCZNIA 2009 R. Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Niepołomice na lata 2009-2013 *** ***

Styczeń, 2009 Wstęp: W związku z wejściem Polski w struktury Unii Europejskiej przed władzami samorządowymi pojawiły się nowe zadania z zakresu polityki społecznej, wynikające z polityki regionalnej Unii Europejskiej. Ponadto zmiany legislacyjne w kraju nakładają na samorząd realizację wielu nowych zadań w sferze polityki społecznej. Od dnia 1 maja 2004 roku obowiązuje nowa ustawa o pomocy społecznej, aż po realizację zadań związanych z wypłatą świadczeń na rzecz osób uprawnionych do otrzymywania alimentów. Przed władzami samorządowymi oraz instytucjami pomocy społecznej na poziomie lokalnym stoją trudne do rozwiązania problemy społeczne. Pogłębiające się dysproporcje dochodowe rodzin, zjawiska związane ze sferą ubóstwa, niedostatek materialny rodzin, problemy egzystencjalne osób samotnych, starszych oraz niepełnosprawnych, tworzą powiązany ze sobą konglomerat problemów społecznych, które decydują w istocie o sposobie odczuwania jakości życia przez społeczność lokalną. Od skuteczności ich rozwiązywania zależy funkcjonowanie wspólnoty samorządowej jaką stanowi gmina. Rozwiązywanie problemów społecznych jest procesem długofalowym, dlatego celowe jest strategiczne podejście, również na poziomie lokalnym, do zagadnień ze sfery polityki społecznej. Wyrazem tego jest Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych ukierunkowująca działania władz samorządowych i poszczególnych instytucji działających na terenie gminy Niepołomice. Zintegrowane podejście do problemów sfery społecznej pozwala na przyjęcie nowych rozwiązań w celu ograniczenia niekorzystnych zjawisk. Skutecznie pomóc to znaczy także pozbawić uprawnień do pomocy społecznej poprzez usunięcie bądź ograniczenia dysfunkcji, wyprowadzić z grupy ryzyka w każdym przypadku, kiedy jest to tylko możliwe. Skuteczność takich działań jest uwarunkowana kompleksowym podejściem do problemów i wprowadzeniem systemowych rozwiązań. Ciągle niewystarczające środki przeznaczone na pomoc społeczną zmuszają do poszukiwania jak najefektywniejszych metod działania na rzecz rodzin i osób wymagających wsparcia. Zadaniem naszego ośrodka jest udzielanie takiego wsparcia osobom i rodzinom, które umożliwia im samodzielna egzystencja, dać szansę zaspokojenia podstawowych potrzeb, zapewnić skuteczną realizację ról społecznych i stworzyć możliwości rozwoju. Strategia rozwiązywania problemów społecznych zorientowana jest na rozszerzenie i pogłębienie form pomocy socjalnej, współpracę z różnymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się pomocą w gminie oraz instytucjami działającymi w szerokim obszarze polityki społecznej jak: oświata, służba zdrowia czy Powiatowy Urząd Pracy. W ujęciu strategicznym pomoc społeczna w gminie Niepołomice, nie koncentruje się wyłącznie na udzielaniu wsparcia materialnego potrzebującym. W ramach wypracowanej strategii przyjęto podejście do ważnej sfery, jaką jest problematyka społeczna nastawiona na: wzmocnienie postaw aktywnych, ściśle powiązanie działań instytucji i organizacji społecznych w wypracowaniu lokalnego systemu reintegracji społecznej i zawodowej. W modelu strategicznym pomocy społecznej istotną rolę odgrywa umocowanie postaw aktywnych, poradnictwo i wyspecjalizowana praca socjalna połączona ze stymulowaniem pożądanych postaw wśród lokalnych społeczności. Systemowe podejście daje szansę na skuteczne wyłączenie osób z systemu pomocy społecznej w wyniku ich reintegracji zawodowej. Kierunkiem wytyczonym w niniejszej strategii jest przede wszystkim: O O O O zabezpieczenie grupom osób o ograniczonej zdolności radzenia sobie samemu rozwijanie doradczej funkcji Ośrodka Pomocy Społecznej, doskonalenie jakości pracy Ośrodka Pomocy Społecznej, realizacja programów rynku pracy na rzecz osób bezrobotnych o ograniczonych szansach na otwartym rynku pracy. Niepołomice w liczbach: Miasto i Gmina Niepołomice leży w powiecie wielickim, w województwie małopolskim. Niepołomice są oddalone od Krakowa 25 km na wschód od centrum Krakowa, położone w zachodniej części Kotliny sandomierskiej. Ich naturalną granicę wytyczają rzeka Wisła i Puszcza Niepołomicka. Przez teren gminy przebiega międzynarodowa droga, która wiodąc przez Wrocław, Kraków i Przemyśl łączy

Niemcy z Ukrainą. Obszar gminy- 95, 1 km kw. Powierzchnia miasta- 27,1 km kw. Wsie gminy- 68 km kw. Liczba mieszkańców gminy-22 260 Liczba mieszkańców miasta- 8650 Cel ogólny: Stworzenie warunków do umożliwienia osobom i rodzinom przezwyciężenie sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne możliwości i uprawnienia. Poprawa sytuacji materialno- bytowej mieszkańców gminy Niepołomice, jak również organizacja wsparcia dla osób podlegających lub zagrożonych wykluczeniem społecznym. 1. Identyfikowanie przyczyn ubóstwa i czynników powodujących korzystanie z pomocy społecznej 2. Pomoc osobom i rodzinom zagrożonym wykluczeniem społecznym 3. Rozszerzenie oferty usług na rzecz osób długotrwale bezrobotnych, o niskich kwalifikacjach zawodowych 4. Zmniejszenie marginalizacji osób wykluczonych społecznie 5. Działania na rzecz osób niepełnosprawnych z terenu Miasta i Gminy Niepołomice 6. Podniesienie poziomu kwalifikacji kadr Ośrodka Pomocy Społecznej CEL OPERACYJNY NR 1 Na podstawie analizy dokumentacji będącej w dyspozycji Ośrodka Pomocy Społecznej w Niepołomicach należy wnioskować, że główną przyczyną korzystania z pomocy społecznej jest niepełnosprawność i długotrwała lub ciężka choroba. Przeciwdziałanie temu zjawisku i zapewnienie utrzymania źródeł dochodu jest jednym z warunków zmniejszenia liczby osób ubiegających się o pomoc. Wśród innych problemów z jakimi borykają się klienci MGOPS w Niepołomicach należy wymienić problemy związane ze strukturą rodziny. Skuteczne przeciwdziałanie problemom społeczno musi opierać się na ciągłym monitorowaniu sytuacji w jakiej znajdują się klienci Ośrodka Pomocy Społecznej oraz prawidłowym przepływie informacjami działającymi w sferze polityki społecznej. Planowane działania: 1. Analiza rzeczywistych potrzeb społecznych 2. Dążenie do określenia zapotrzebowania na pomoc finansową niezbędną do zaspokojenia potrzeb 3. Rozpoznanie głównych problemów społecznych i ich zasięgu 4. Ustalenie zasad współpracy przy wymianie informacji między instytucjami i organizacjami współpracującymi z Ośrodkiem Pomocy Społecznej 5. Analiza skarg, wniosków, interwencji osób korzystających z pomocy. Przewidywane efekty: 1. Rozpoznanie źródła zagrożeń życia społecznego na terenie gminy 2. Zwiększenie efektywności działań i skuteczne reagowanie Ośrodka Pomocy Społecznej oraz organizacji i instytucji współpracujących na aktualnie występujące problemy. 3. Wykorzystanie w celach profilaktycznych źródła informacji o przyczynach korzystania z pomocy społecznej 4. Jednolita baza informacji nt. osób i rodzin 5. Poprawa jakości pracy OPS

CEL OPERACYJNY NR 2 Jednym z ważniejszych priorytetów pomocy społecznej jest pomoc osobom i rodzinom, które znalazły się w trudnej sytuacji oraz rodzinom dysfunkcyjnym. Do najpilniejszych zadań w tym zakresie należy przeciwdziałanie biedzie. Pomoc ta musi pozwalać na wyprowadzenie rodzin z trudnej sytuacji życiowej i zapobiegać ich marginalizacji. Służyć temu mają różnorodne formy aktywizacji zawodowej, społecznej i edukacyjnej, skierowane szczególnie do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Planowane działanie: 1. Pobudzanie aktywności społecznej osób i rodzin korzystających z pomocy OPS. 2. Prowadzenie wszechstronnej pracy z rodziną i wykorzystywanie różnorodnych metod i technik wzmacniania rodziny 3. Udostępnienie osobom i rodzinom bezpłatnego poradnictwa 4. Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w Wieliczce w zakresie poradnictwa pracy i doskonalenia zawodowego osób bezrobotnych 5. Udzielanie pomocy osobom i rodzinom na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej 6. Współpraca pracowników socjalnych ze szkołami, policją oraz Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 7. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie poprzez: 8. Prowadzenie Gminnego Centrum Informacji 9. Prowadzenie kursów i szkoleń w Gminnym Centrum Informacji i Edukacji, dzięki którym wzrastać będą szanse klientów MGOPS w Niepołomicach na znalezienie odpowiednich ofert pracy. 10. Współpraca ze stowarzyszeniami i organizacjami pozarządowymi w zakresie pozyskiwania środków finansowych i pomocy rzeczowej (żywność, odzież, środki czystości). Przewidywane efekty: 1. Zwiększenie aktywności rodzin oraz osób korzystających z pomocy 2. Umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych 3. Umożliwienie kontaktu ze specjalistą różnych dziedzin 4. Organizowanie alternatywnych form pomocy w stosunku do pomocy materialnej i rzeczowej poprzez upowszechnienie szkoleń służących podnoszeniu kwalifikacji zawodowych oraz ułatwienie dostępu do informacji. 5. Poprawa jakości życia osób i rodzin 6. Sprawny system przepływu informacji- skuteczna pomoc i działanie niezbędnych służb społecznych 7. Poprawa jakości życia rodzin dotkniętych przemocą. 8. Dostępność informacji w pełnym zakresie 9. Zmniejszenie liczby osób długotrwale bezrobotnych 10. Wzmocnienie środków pomocy społecznej CEL OPERACYJNY NR 3 Pomoc społeczna ma na celu umożliwić skutecznie osobom i rodzinom poprawę warunków jakości życia. W tym celu proponuje się różnorodne oferty świadczeń socjalnych. Planowane działania: 1. Zatrudnienia osób długotrwale bezrobotnych oraz mających trudną sytuację materialną w ramach robót publicznych, prac

społeczno-użytecznych i interwencyjnych 2. Udostępnienie ofert zatrudnienia osobom bezrobotnym za pośrednictwem Gminnego Centrum Informacji i Edukacji 3. Realizacja rządowego programu Pomoc państwa w zakresie dożywienia. 4. Zapewnienie realizacji usług opiekuńczych i pielęgnacyjnych dla osób starszych i niepełnosprawnych. 5. Zapewnienie środków finansowych na pokrycie kosztów utrzymania podopiecznych w domach Pomocy Społecznej, zgodnie z ustawą o pomocy społecznej. Przewidywane efekty: 1. Zwiększenie możliwości zatrudnienia zgodnie z kwalifikacjami 2. Ponowne wprowadzenie osób długotrwale bezrobotnych na rynek pracy. 3. Zmniejszenie liczby osób wymagających pomocy w formie dożywiania 4. Poprawa jakości życia osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji 5. Zapewnienie całodobowej opieki i pomocy osobom tego wymagającym. CEL OPERACYJNY NR 4 Ważnym zadaniem pomocy społecznej jest przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. W tym celu wskazana jest wzmocniona praca socjalna, pomoc w powrocie do środowiska, szkolenia zawodowe a także zapobieganie przestępczości poprzez organizowanie różnorodnych form spędzania czasu wolnego przez osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, które sprzyjają rozwojowi zainteresowań i przeciwdziałaniu nudzie. Plan działania: 1. Praca socjalna z osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym 2. Pomoc osobom opuszczającym placówki penitencjarne w powrocie do środowiska lokalnego 3. Stworzenie wspólnej oferty w zakresie organizacji czasu wolnego osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym 4. Stwarzanie możliwości uczestnictwa w szkoleniach, kursach, warsztatach zawodowych Przewidywane efekty: 1. Poprawa sposobu funkcjonowania społecznego w środowisku lokalnym 2. Poprawa sytuacji finansowej, mieszkaniowej i zawodowej 3. Udział w ogólnodostępnych imprezach kulturalnych i sportowych 4. Podnoszenie kwalifikacji oraz możliwość nabycia nowych umiejętności zawodowych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym CEL OPERACYJNY NR 5 Poznawanie i zrozumienie problemów, trudności i ograniczeń osób niepełnosprawnych jest zadaniem szczególnie ważnym. Osoby niepełnosprawne mają prawo jak wszyscy żyć w społeczeństwie i korzystać z dóbr cywilizacyjnych oraz ją współtworzyć. Zadaniem samorządu jest zatem ograniczenie ich izolacji i ułatwienie osobom niepełnosprawnym pełnego dostępu do informacji oraz dostępu do wszystkich instytucji, które mogą zaoferować pomoc. Podjęte działania: 1. Likwidacja barier architektonicznych w instytucjach użyteczności publicznej na terenie Miasta i Gminy Niepołomice 2. Integracja osób niepełnosprawnych ze środowiskiem i umożliwienie pełnego uczestnictwa w życiu społecznym poprzez pracę

socjalną z osobami niepełnosprawnymi 3. Wspieranie inicjatyw służących integracji osób niepełnosprawnych w środowisku lokalnym 4. Współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Wieliczce oraz Wydziałem Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie w organizowaniu turnusów rehabilitacyjnych dla osób niepełnosprawnych 5. Współpraca z stowarzyszeniami i organizacjami pozarządowymi w zakresie rozeznania potrzeb osób niepełnosprawnych z terenu Miasta i Gminy Niepołomice 6. Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych Przewidywane efekty: 1. Ułatwienie dostępu do instytucji działających na terenie Miasta i Gminy Niepołomice dla osób niepełnosprawnych. 2. Pełniejsza integracja ze środowiskiem lokalnym 3. Wzmocnienie komunikacji interpersonalnej w środowisku lokalnym 4. Odciążenie osób niepełnosprawnych w zakresie opieki i pielęgnacji nad osobami niepełnosprawnymi 5. Skuteczniejsza wiedza nt. materialnych warunków życia 6. Wzrost zatrudnienia osób niepełnosprawnych CEL OPERACYJNY NR 6 Szczególnie istotną kwestią w pomocy społecznej jest ustawiczne kształcenie kadr pracowników socjalnych i poszukiwanie takich rozwiązań, które umożliwiłyby im stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Szansą na skuteczne funkcjonowanie w pomocy społecznej jest twórcze rozwiązywanie problemów przy użyciu profesjonalnych metod i technik pracy socjalnej wykorzystywanych w codziennej pracy przez pracowników Ośrodków Pomocy Społecznej. Planowane działania: 1. Upowszechnienie etosu zawodowego pracownika socjalnego oraz uświadamianie roli i zadań pracownika socjalnego w środowisku lokalnym 2. Umożliwienie pracownikom socjalnym korzystania z pomocy superwizora 3. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych 4. Uczestnictwo w sesjach szkoleniowych, konferencjach oraz warsztatach zajęciowych z zakresu samodoskonalenia i kształcenia pracowników socjalnych. Przewidywane efekty: 1. Podniesienie rangi zawodowej pracownika socjalnego 2. Poprawa efektywności działania pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej 3. Wzrost wyspecjalizowanej kadry Ośrodka Pomocy Społecznej 4. Korzystanie przez Ośrodek Pomocy Społecznej z usług specjalistów z zakresu prawa i psychologii

Przedstawiona gminna Strategia rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2009-2013 obejmuje teren gminy Niepołomice i będzie realizowana w latach 2009-2013. Realizatorem nieniejszej strategii będzie Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Niepołomicach, który cele i zadania nakreślone w strategii realizował będzie przy partnerskiej współpracy z niektórymi instytucjami, takimi jak: PCPR w Wieliczce PUP w Wieliczce Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Niepołomicach Komenda Powiatowa Policji w Wieliczce Komisriat Policji w Niepołomicach Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Niepołomicach Stowarzyszenie Pomoc bliźniemu Środowiskowy Dom Samopomocy w Niepołomicach Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Dzieci Niepełnosprawnych Dziecięce Marzenia Zespół Wczesnego Reagowania Szkoły i Ośrodki Szkolno-Wychowawcze Kuratorzy zawodowi i społeczni MIEJSKO-GMINNY OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W NIEPOŁOMICACH Program aktywności lokalnej dla Gminy Niepołomice na lata 2009-2013

Niepołomice, Styczeń 2009 Program Aktywności Lokalnej dla gminy Niepołomice na lata 2009-2013 wskazuje działania aktywizacyjne adresowane do ludzi zamieszkujących obszar gminy Niepołomice, w tym: dzielnicy, osiedla, sołectwa, wsi. Skierowany jest do: grupy zawodowej lub społecznej (np. niepełnosprawnych, bezrobotnych lub osób wychodzących z placówek opiekuńczowychowawczych), mieszkańców bloku lub nawet kilku rodzin mieszkających w okolicy. Spis treści WSTĘP. 3 CELE PROGRAMU. 5 ZASOBY GMINY NIEPOŁOMICE POTRZEBNE DO REALIZACJI ZAKŁADANYCH CELÓW.6 KIERUNKI DZIAŁAŃ. 8 ODBIORCY PROGRAMU-BENEFICJENCI.9 METODY PRACY WYKORZYSTYWANE DO REALIZACJI PROGRAMU.. 9 REALIZATORZY PROGRAMU..9 FINANSOWANIE PROGRAMU 9 HARMONOGRAM DZIAŁAŃ 10 ZAKŁADANE REZULTATY I EFEKTY 11 MONITORING I EWALUACJA.. 12 BIBLIOGRAFIA 13 I.WSTĘP

Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Niepołomice na lata 2009-2013 identyfikuje problemy wynikające z funkcjonowania społeczności lokalnych i grup społecznych. Zadaniem jest wzmocnienie działań mających na celu poprawę sytuacji w tym zakresie. Program skierowany jest do mieszkańców Gminy Niepołomice. Działania podejmowane w jego ramach mają wpływać na wzmocnienie podmiotowości mieszkańców oraz występujących wspólnot. Ponadto zaznaczyć należy, że wytyczne programu kierunkują działania na rzecz wzrostu spójności społecznej i terytorialnej. Realizacja warunków istotnych do kreowania społeczeństwa obywatelskiego przyczyni się m.in. do poprawy jakości życia społeczności lokalnej. Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Niepołomice na lata 2009-2013 jest dokumentem, który inauguruje proces działań programowych służących kreowaniu więzi społecznych na terenie miasta i gminy Niepołomice. Wspieranie rozwoju kapitału społecznego motywowane jest zasadą, że Podstawą społeczeństwa obywatelskiego są jego obywatele, świadomi swych praw i obowiązków, zaangażowani w działania na rzecz dobra wspólnego, zdolni do osobistej odpowiedzialności za los swój i los wspólnoty na wszystkich poziomach życia społecznego [1]. Opracowanie i wdrażanie lokalnych programów pomocy społecznej jest istotnym elementem wyżej opisanej zasady. Dlatego ważne jest zbudowanie poczucia tożsamości lokalnej, zaangażowanie lokalnej społeczności w proces wykorzystania kapitału ludzkiego oraz poprawa jakości życia osób wykluczonych społecznie i zagrożonych wykluczeniem społecznym. Zaznaczyć należy, że przy realizowaniu tego typu przedsięwzięć aktywny udział mają brać członkowie społeczności lokalnej. Dokument stanowi uzupełnienie Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Niepołomice na lata 2009-2013. Przyjęte w Programie Aktywności Lokalnej koncepcje zgodne są z założeniami następujących dokumentów: 1. Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007-2015 2. Narodowa Strategia Integracji Społecznej na lata 2007-2013 3. Strategia Polityki Społecznej 2007-2013 4. Narodowa Strategia Rozwoju na lata 2007-2013 5. Narodowa Strategia Spójności na lata 2007-2013 6. Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 7. Zasady przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnych Ośrodków Polityki społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 8. Ustawa o Pomocy Społecznej z 12 marca 2004 roku. Wyżej wymienione dokumenty określają działania, których celem jest rozwój społeczno-gospodarczy kraju. Stwarzanie możliwości do podejmowania aktywności społecznej przez konkretne grupy ludzi służy przede wszystkim wzrostowi poziomu i jakości życia wspólnot lokalnych. Istotnym jest, że Gmina Niepołomice jako jednostka samorządu terytorialnego oraz inne organizacje działające na jej terenie mają wydatnie wspierać podejmowane inicjatywy społeczno-lokalne. Celem zadań realizowanych w ramach Programu Aktywności Lokalnej będzie przeciwdziałanie i zapobieganie zjawisku wykluczenia z życia społecznego oraz promocja działań na rzecz wzrostu aktywności społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Służyć temu powinny m. in.: zadania, których efektem będzie wzrost poczucia wiary w możliwość realizowania własnych aspiracji życiowych; przedsięwzięcia wspierające kreatywność i innowacje lokalnych grup wsparcia i samopomocy; realna pomoc osobom należącym do następujących grup: osoby niepełnosprawne, bezrobotne, rodziny i osoby niezaradne życiowo, rodziny dysfunkcyjne, matki samotnie wychowujące dzieci, osoby bezdomne i uzależnione, opuszczające zakłady karne i placówki penitencjarne, dzieci i młodzież ze środowisk zaniedbanych wychowawczo, dzieci i młodzież wychowująca się w zastępczych formach opieki, przedstawiciele mniejszości narodowych i etnicznych; promocja wolontariatu jako instytucji niezbędnej do budowania pozytywnych i trwałych relacji międzyludzkich. Głównym zadaniem władz samorządowych musi być tworzenie odpowiednich warunków sprzyjających rozwojowi tychże inicjatyw oraz pomoc w zakresie wykorzystania potencjału ludzkiego i ekonomicznego. Służyć temu powinna strategia określająca sposoby i narzędzia realizacji wyżej wymienionych celów. Kierunki działań, metody pracy oraz sposoby finansowania przedsięwzięć w ramach niniejszego Programu Aktywności Lokalnej powinny skutecznie wpłynąć na osiągnięcie założonych rezultatów. Gmina Niepołomice jako organ administracji samorządowej przystąpi do realizacji projektów współfinansowanych m.in. z Europejskiego Funduszu Społecznego. Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Niepołomice jest dokumentem koniecznym przy realizacji zadań z Podziałania 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII- Promocja Integracji społecznej [2]. II. CELE PROGRAMU Cel główny Celem głównym Programu Aktywności Lokalnej Gminy Niepołomice na lata 2009-2013 jest realizacja strategii integracji społecznej przez wzmocnienie inicjatyw mających na celu zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego oraz wzrost aktywności społeczności lokalnej w zakresie różnorodnych form integracji społecznej, edukacyjnej i zdrowotnej.

Cele szczegółowe 1. Wzmocnienie działań, których skutkiem ma być wzrost aktywności społeczno-zawodowej osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym. 2. Wspieranie inicjatyw obywatelskich poprzez tworzenie warunków do: powstawania i funkcjonowania struktur działających na rzecz społeczności lokalnych. 3. Zdobywanie, upowszechnianie i wykorzystywanie wiedzy dotyczącej możliwości rozwiązywania problemów społecznych poprzez realizację projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet VII- Promocja Integracji Społecznej. 4. Stworzenie warunków do przeciwdziałania patologii i dyskryminacji na tle społecznym i zawodowym. 5. Ułatwienie dostępu do informacji i poradnictwa 6. Aktywizacja mieszkańców Gminy Niepołomice poprzez doskonalenie systemu współpracy między instytucjami publicznymi i pozarządowymi. 7. Wzrost jakości życia mieszkańców Gminy Niepołomice jako wynik działań mających na celu wzmocnienie postaw przedsiębiorczości i samorealizacji życiowej. 8. Wspieranie różnorodnych form aktywizacji zawodowej, zdrowotnej, edukacyjnej i społecznej mieszkańców gminy Niepołomice 9. Promocja programów aktywizacji zawodowej skierowanych do osób bezrobotnych i niepełnosprawnych. 10. Wsparcie i promowanie postaw prospołecznych 11. Współpraca na szczeblu instytucji publicznych w zakresie udzielania pomocy ww. osobom. 12. Współpraca na szczeblu instytucji i organizacji pozarządowych w zakresie udzielania pomocy ww. osobom. III. ZASOBY GMINY NIEPOŁOMICE POTRZEBNE DO REALIZACJI ZAKŁADANYCH CELÓW Gmina Niepołomice położona jest w województwie małopolskim- powiat wielicki. Miasto Niepołomice oddalone jest 25 km na południowy wschód od Krakowa. Naturalne granice gminy stanowią: rzeka Wisła i Puszcza Niepołomice. W skład gminy wchodzi miasto Niepołomice (27,1 km 2) i 12 sołectw (68 km 2). Na obszarze tym mieszka 22 260 mieszkańców w tym 8 650 zamieszkuje miasto Niepołomice. Gmina Niepołomice posiada potencjał społeczny, gospodarczy i infrastrukturalny potrzebny do realizacji działań i przedsięwzięć ograniczających niekorzystne zjawiska społeczne. Ze względu na bliskość Puszczy Niepołomickiej oraz Krakowa gmina jest popularna w całej Polsce. Zachowana pamięć historyczna i tradycja przyczyniają się do postrzegania gminy jako unikalnej i posiadającej równocześnie potencjał do rozwoju. Dynamika rozwoju gospodarczego gminy Niepołomice zdeterminowana jest głównie przez rozwijający się przemysł oraz bliskość głównych szlaków komunikacyjno-transportowych. Znaczący jest fakt, że: Najistotniejszym elementem gospodarczego rozwoju Niepołomic jest przemysł, czyniący z Niepołomic ważny ośrodek gospodarczy regionu ( )Pojawiło się wiele przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego (niemieckiego, amerykańskiego, austriackiego) reprezentujących różne rodzaje produkcji, często nie mające tradycji w gminie. Pomiędzy najbardziej znanych nazw można wymienić MAN, Coca-Cola, DHL [3]. Niepołomicka Strefa Przemysłowa wchodzi również w skład Krakowskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i na jej terenie funkcjonuje 40 małych średnich przedsiębiorstw. Na terenie Gminy istnieją instytucje oraz organizacje pozarządowe, których działalność przyczynia się do wzrostu funkcji kulturalnych oraz turystyczno-rekreacyjnych. Najbardziej rozpoznawalnym miejscem w Niepołomicach jest Zamek Niepołomicki, w którym mieszczą się siedziby takich organizacji jak: Centrum Kultury, Fundacji Zamek Królewski oraz Muzeum Niepołomickiego. Ponadto w zamku swoją siedzibę mają Towarzystwo Miłośników Muzyki i Śpiewu im. Stanisława Moniuszki. Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne im. Kazimierza Kordylewskiego w Niepołomicach oraz Izba Regionalna to kolejne miejsca będące atrakcją dla wielu turystów ale też dla społeczności lokalnej. Dodatkowo na terenie gminy działa wiele innych podmiotów, których działalność wzmacnia możliwość podejmowania aktywności w różnych obszarach życia społecznego. Istnieje sieć Domów Kultury, Szkoła Muzyczna w Niepołomicach, Szkoła Szachowa w Staniątkach oraz stowarzyszenia takie jak m. in. Dziecięce marzenia. Należy dodać, że do dyspozycji są również korty tenisowe firmy Coca Cola, korty tenisowe wraz ze strzelnicą na terenie firmy Juka oraz pole golfowe Kraków Royal Country Club. Oprócz tego funkcjonuje Stadnina Koni, wraz z halą i hotelem końskim oraz dróżkami jeździeckimi. Ważnym etapem, który przyczyni się go głębszego i szybszego rozwoju gminy Niepołomice jest powstanie Lokalnej Grupy Działania Niepołomice-Kłaj Stowarzyszenie Wspólnota Królewskiej Puszczy, której misją jest tworzenie równowagi pomiędzy tradycją a nowoczesnością wokół Królewskiej Puszczy u wrót Krakowa poprzez realizację innowacyjnych projektów dla rozwoju szczęśliwego i kreatywnego społeczeństwa [4]. Potencjał ekonomiczno-gospodarczy gminy Niepołomice wręcz wymaga sprawnego pozyskiwania funduszy ze środków Unii Europejskiej przeznaczonych na realizację Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. W ramach osi 4 Leader realizowane będą projekty, których celem będzie wdrażanie Lokalnej Strategii Rozwoju. Podejmowane przedsięwzięcia mają się przyczynić przede wszystkim do wzrostu i poprawy jakości życia mieszkańców z obszaru gmin Niepołomice i Kłaj. Służyć temu ma aktywizacja mieszkańców w kierunku podejmowania inicjatyw gospodarczych i społecznych. Rozwój lokalnej przedsiębiorczości powinien sprzyjać również aktywizacji zawodowej grup osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społeczno-zawodowym. Dostosowanie lokalnej edukacji do potrzeb lokalnego rynku pracy intensywnie wpisuje się w zasięg działań mających efektywnie wspierać potencjał (kapitał) ludzki. Gmina Niepołomice jako organ władzy publicznej przystąpi również do realizacji projektu systemowego współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Beneficjentem będzie Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Niepołomicach. Projekt zrealizowany zostanie w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 7.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji, Poddziałanie 7.1.1 Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej. Zatytułowany będzie Żyjemy obok siebie, zacznijmy żyć razem. Cel główny projektu to: Wzrost potencjału zawodowego osób niepełnosprawnych z terenu Miasta i Gminy Niepołomice i zwiększenie ich zdolności interpersonalnych niezbędnych do sprawnego funkcjonowania na rynku pracy oraz integracja osób niepełnosprawnych z środowiskiem lokalnym"[5].

Projekt realizowany będzie w roku 2009, a jego uczestnikami (beneficjentami ostatecznymi) będzie grupa 10 osób niepełnosprawnych w wieku od 20 do 50 lat, niepracujących i objętych pomocą Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Niepołomicach. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Niepołomicach zrealizował jeden projekt w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W 2008 roku projekt pt: Więcej chcieć, więcej móc. Aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych skierowany był do 10 osób ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Niepołomicach. Były to osoby niepełnosprawne w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym. Głównym celem projektu było: zwiększenie aktywności społecznej osób niepełnosprawnych z terenu Miasta i Gminy Niepołomice oraz rozwój ich zdolności do podejmowania działań zmierzających do podjęcia zatrudnienia [6]. Zdobyta wiedza,doświadczenie i praktyczne umiejętności przez pracowników M-GOPS Niepołomice w zakresie realizacji projektu istotnie wzmacnia potencjał potrzebny do podejmowania działań w tej dziedzinie. Wykazane zostało również, że beneficjenci ostateczni projektu (osoby niepełnosprawne) odnieśli określone korzyści poprzez zrealizowanie zadań projektu. Skuteczne i sprawne realizowanie projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki nadal stanowi istotne wyzwanie dla M-GOPS Niepołomice. IV KIERUNKI DZIAŁAŃ Opis działań realizowanych w PAL: 1. Tworzenie warunków do sprawnego i skutecznego realizowania projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, w tym projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. 2. Podejmowanie działań ukierunkowanych na wzrost aktywności społeczno- zawodowej mieszkańców gminy Niepołomice z wyszczególnieniem osób długotrwale bezrobotnych i niepełnosprawnych. 3. Wsparcie działań, których skutkiem będzie integracja społeczna osób nieaktywnych zawodowo, niepełnosprawnych, wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym z lokalną społecznością. 4. Realizowanie przedsięwzięć mających na celu wzmocnienie zaangażowania członków społeczności lokalnej ( w tym przedstawicieli organów samorządowych) w uczestnictwo w działania o charakterze integracyjnym, charytatywnym oraz edukacyjno-społecznym. 5. Aktywna organizacja i realizacja przedsięwzięć, które ukierunkowane mają być na rozwój wolontariatu, grup samopomocowych i innych. 6. Wzmocnienie inicjatyw, których skutkiem będzie diagnoza aktualnych potrzeb i problemów mieszkańców gminy Niepołomice w zakresie sfery zawodowej, edukacyjnej, oraz społecznej. 7. Realizacja zadań, których skutkiem będzie popularyzacja i promocja projektów realizowanych przy udziale środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, w tym z Europejskiego Funduszu Społecznego. 8. Wsparcie organizacyjne, finansowe i rzeczowe lokalnych inicjatyw mających na celu poprawę jakości funkcjonowania życia społeczno-zawodowego i edukacyjnego w gminie Niepołomice. 9. Działania ukierunkowane na promocję, realizację i wsparcie przedsięwzięć aktywizujących i integrujących o charakterze edukacyjnym, kulturalnym, sportowym oraz turystyczno-rekreacyjnym. 10. Wspieranie lokalnych instytucji samorządowych i pozarządowych poprzez usprawnianie mechanizmów wzajemnej współpracy i wzmacniania partnerstwa pomiędzy nimi. 11. Stworzenie strategii przekazu informacji dotyczącej warunków i możliwości korzystania z zasobów technologicznoteleinformacyjnych występujących na obszarze gminy Niepołomice. 12. Prowadzenie działań edukacyjnych w zakresie możliwości wykorzystywania potencjału ludzkiego (kompetencji) wśród lokalnej społeczności gminy Niepołomice. 13. Tworzenie warunków do współpracy pomiędzy przedstawicielami sektora publicznego, prywatnego oraz kulturalnego. 14. Promocja wolontariatu jako postawy przyczyniającej się do marginalizacji takich zjawisk jak: patologia i wykluczenie społeczne. 15. Podejmowanie innych działań służących realizacji aktualnych potrzeb zgodnych z celami Programu Aktywności Lokalnej Gminy Niepołomice. V ODBIORCY PROGRAMU-BENEFICJENCI 1.Członkowie społeczności zamieszkującej obszar gminy Niepołomice- mieszkańcy miasta Niepołomice, sołectwa, ulicy, osiedla, bloku i sąsiedztwa. 2. Członkowie grup zawodowych i społecznych (np. osoby niepełnosprawne) 4. Osoby wykluczone i zagrożone wykluczeniem społecznym oraz ich otoczenie. Program Aktywności Lokalnej Gminy Niepołomice ma charakter otwarty dlatego w każdym roku na podstawie zdiagnozowanych problemów oraz potrzeb w środowisku lokalnym uruchamiane zostaną przedsięwzięcia, których odbiorcami będą określone grupy ze społeczności gminy Niepołomice. VI METODY PRACY WYKORZYSTYWANE DO REALIZACJI PROGRAMU W ramach programu przewiduje się zastosowanie: 1. Środowiskowej pracy socjalnej- działania realizowane przez pracownika socjalnego, mające na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. 2. Instrumentów aktywnej integracji- katalog instrumentów aktywizacyjnych z zakresu aktywizacji zawodowej, edukacyjnej, zdrowotnej i społecznej, które zawarte są w zasadach przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków

Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013. 3. Działań o charakterze środowiskowym- inicjatywy integracyjne obejmujące między innymi badania, opracowania, analizy, edukację społeczną i obywatelską, spotkania i konsultacje, debaty, organizowanie i inspirowanie udziału mieszkańców w imprezach i spotkaniach o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, ekologicznym i turystycznym. VII REALIZATORZY PROGRAMU Realizatorami zadań programu są: 1. Urząd Gminy Niepołomice 2. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Niepołomicach 3. Inne jednostki organizacyjne i pomocnicze 4. Organizacje pozarządowe 5. Kościół katolicki VIII FINANSOWANIE PROGRAMU Realizacja zadań programu może być finansowana: 1. Środków własnych budżetu Gminy Niepołomice 2. Dotacji budżetu państwa 3. Środki unijne- m.in. Europejski Fundusz Społeczny 4. Sponsorzy prywatni 5. Inne zewnętrzne źródła IX HARMONOGRAM DZIAŁAŃ 1. Diagnoza potrzeb i problemów występujących w środowisku lokalnym poprzez badania i analizy oparte na: obserwacji, wywiadach i analiz dokumentów zastanych. 2. Promowanie, rozwijanie i edukowanie obywateli w kierunku komunikacji społecznej i integracji w środowisku lokalnym. 3. Działania ukierunkowane na promocję pracy woluntarystycznej 4. Realizowanie projektów współfinansowanych ze środków budżetu Unii Europejskiej, a zwłaszcza z Europejskiego Funduszu Społecznego. 5. Wsparcie specjalistyczne dla osób potrzebujących pomocy oraz doradztwa. 6. Mobilizacja i aktywizacja mieszkańców gminy Niepołomice w celu rozwiązywania problemów grupowych i środowiskowych. 7. Praca na rzecz poprawy oferty edukacji pozaszkolnej i kulturalnej oraz przeciwdziałaniu zjawisku rozwarstwienia społecznego. X ZAKŁADANE REZULTATY I EFEKTY 1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. 2. Wzrost aktywności społeczno-zawodowej osób wykluczonych społecznie i zagrożonych wykluczeniem społecznym 3. Aktywność osób niepełnosprawnych z terenu gminy Niepołomice w zakresie podejmowania działań mających na celu zmniejszenie poczucia wyobcowania i wzrostu poczucia wiary w funkcjonowanie w życiu lokalnym. 4. Poprawa jakości życia mieszkańców Gminy Niepołomice 5. Istnienie sprzyjających warunków do powstawania i funkcjonowania struktur działających na rzecz społeczności lokalnych. 6. Efektywne wykorzystanie środków z budżetu Unii Europejskiej, w tym pochodzących z Europejskiego Funduszu Społecznego poprzez realizację projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII- Promocja Integracji społecznej.

7. Współpraca pomiędzy instytucjami publicznymi i pozarządowymi. 8. Rozwój przedsiębiorczości lokalnej 9. Promocja idei Społeczeństwa Obywatelskiego oraz jego realny rozwój. 10. Zmniejszenie zjawiska patologii społecznej oraz poprawa funkcjonowania rodzin i osób zagrożonych nią. 11. Wzrost poczucia odpowiedzialności za pozytywne relacje pomiędzy mieszkańcami gminy Niepołomice. 12. Poprawa aktywności edukacyjnej i zawodowej wśród osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, wykluczonych społecznie i ich otoczenia. 13. Wzrost poziomu wiedzy wśród mieszkańców Gminy Niepołomice dotyczącej m. in. takich dziedzin jak: edukacja zawodowa, zdrowie i opiekuńczość, wolontariat, kultura i środowisko. 14. Zaangażowanie mieszkańców gminy Niepołomice w działania o charakterze woluntarystycznym. 15. Zaangażowanie instytucji publicznych i pozarządowych w zakresie podejmowania działań środowiskowych i pracy socjalnej. 16. Realizacja projektów inicjowanych i współorganizowanych przez lokalne społeczności. 17. Diagnoza potrzeb i problemów społecznych oraz stały ich monitoring. 18. Skuteczniejsze wykorzystanie istniejących różnego typu zasobów gminy Niepołomice. 19. Realizowanie i planowanie zadań w odpowiedzi na realne zapotrzebowanie społeczności lokalnej. 20. Poprawa przepływu informacji oraz dostępu do wiedzy potrzebnej do odpowiedniego funkcjonowania lokalnego społeczeństwa. XI MONITORING I EWALUACJA Monitoring i ewaluacja będą prowadzone na bieżąco przez realizatorów poszczególnych programów aktywności lokalnej. Będą one realizowane w czasie trwania programu w celu efektywnego zarządzania nim. Celem ewaluacji i monitoringu będzie obserwacja zmian ilościowych i jakościowych pojawiających się podczas realizacji projektu. W momencie stwierdzenia rozbieżności pomiędzy założeniami i rezultatami na bieżąco dokonywane będą zmiany w przyjętych założeniach i metodach pracy. Dodatkowo po zakończeniu realizacji zadań w ramach Programu aktywności Lokalnej przeprowadzona zostanie ocena zrealizowanych przedsięwzięć i osiągniętych rezultatów. Raport końcowy z realizacji zadań w ramach Programu Aktywności Lokalnej sporządzany będzie corocznie. Przekazywany będzie Burmistrzowi i Radzie Miejskiej. Ponadto realizatorzy zadań podejmowanych w ramach Programu Aktywności Lokalnej będą informować na bieżąco wyżej wymienionych adresatów. BIBLIOGRAFIA: Strategia Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata 2007-2013, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Zasady przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013. Lokalna Strategia Rozwoju, Lokalna Grupa Działania Wspólnota Królewskiej Puszczy Wniosek o dofinansowanie projektu Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Żyjemy obok siebie, zacznijmy żyć razem, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Niepołomicach, 2008. Wniosek o dofinansowanie projektu Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Więcej chcieć-więcej móc. Aktywizacja społeczna i

zawodowa osób niepełnosprawnych, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Niepołomicach, 2008. Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów społecznych Gminy Niepołomice na lata 2006-2010. Niniejszy dokument przygotowany został przez: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Niepołomicach [1] Strategia Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata 2007-2013, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. [2] Zasady przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013. [3] Lokalna Strategia Rozwoju, Lokalna Grupa Działania Wspólnota Królewskiej Puszczy, 2008, s. 14. [4] op. cit., s.2. [5] Wniosek o dofinansowanie projektu Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Żyjemy obok siebie, zacznijmy żyć razem, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Niepołomicach, 2008, s.2. [6] Wniosek o dofinansowanie projektu Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Więcej chcieć-więcej móc. Aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych, Miejsko-Gminny O środek Pomocy Społecznej w Niepołomicach, 2008, s.2. Liczba odwiedzin: 117 Podmiot udostępniający informację: Urząd Miasta i Gminy Niepołomice Osoba wprowadzająca informację: Administrator Podmiotu Osoba odpowiedzialna za informację: Czas wytworzenia: 2009-02-16 11:09:35 Czas publikacji: 2009-02-16 11:09:35 Data przeniesienia do archiwum: Brak