!"#$%&'&()*+"('*,-."/(01+'2"(),*+'03".,*.,+'4.'/./+,5$'".&2.0&60*('+7&(/*,$8 U#A(4'7"(-*0&,<'V''CKE 2013 KOD UCZNIA 4"41/25(-&4!"/3 ESEL miejsce!"#!"$%&'$( z kodem EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM!"#$%&HUMANISTYCZNA '()*+,(-&(&.(/0"-&+&)1+2/!"/3)*.(/ Instrukcja dla ucznia 1. 92"()4:;'0&<'&+%5() &(4(='&()*+"( 20 stron (zadania 1 24). >)+,5$(?,<'@"(#'%5".,'?$@'*,,+'$%5+"#*'&7A.B',($0&<0*+?.)*8 2. C('5+1'%5".,*+')2*%&'%)D1'#.4;',$/+"'E>9>F'*'2"&<#?+1',(#?+1#6'&'#.4+/8 3. C(' #("0*+'.42.)*+4&*' )2*%&' %)D1' #.4' *',$/+"' E>9>F;' )<2+A,*1' /(5"<06' znaków oraz przy#?+1',(#?+1#6'&'#.4+/8 4. G&<5(1' $)(H,*+' )%&<%5#*+' 5+#%5<' *' &(4(,*(8' I<#.,$1' &(4(,*(' &7.4,*+' z poleceniami. 5. J.&)*K&(,*(' &(4(=' &(2*%$1' 4A$7.2*%+/'?$@' 2*D"+/' &' 0&(",</' t$%&+/l(5"(/+,5+/8'c*+'$h<)(1'#."+#5."(8 6. I' ("#$%&$' &,(14$1K' %*6' "DH,+' 5<2<' &(4(=8' M03' ".&)*K&ania zaznaczaj na karcie odpowiedzi w,(%562$1k0<'%2.%d@n! wybierz 1+4,K' z podanych odpowiedzi i zamaluj #"(5#6' z.42.)*(4(1k0k'1+1'?*5+"k;',28'74<')<@"(a+b'.42.)*+4:'!n 4"41/25(-&Z/)162& 5-0"+,478!9 dysleksja :.(/!(/3&2014 Czas pracy: 60 minut! )<@*+"&' )A(B0*)K'.42.)*+4:' *' za/(?$1' #"(5#6' &' odpowiednimi literami, np. 74<')<@"(A+B'.42.)*+4:'OE'?$@'CN lub! do informacji oznaczonych )A(B0*)K'?*5+"K dobierz informacje oznaczone?*0&@k?$@'?*5+"k' * zamaluj.42.)*+4,*k' #"(5#6;',28' 74<' wybierasz?*5+"6'q'*'?*0&@6'r lub litery NB: lub 7. 95("(1'%*6',*+'2.2+A,*(S'@A64D)'2"&<'&(&,(0&(,*$'.42.)*+4&*;'(?+'1+B?*'%*6' pomylisz, @A64,+'&(&,(0&+,*+'.5.0&'#DA#*+/ i &(&,(0&'*,,K'.42.)*+4:;'np. 8. J.&)*K&$1K0' &(4(,*(;' /.H+%&' )<#."&<%5(S' /*+1%0+'.2(5"&.,+',(2*%+/' Brudnopis8'T(2*%<')'@"$4,.2*%*+',*+'@64K'%2"()4&(,+'*'.0+,*(,+8 GH-H1-142 owodzenia!
Tekst do zadania 1. roces przemian ".&2.0&KA %*6'.#8'RW'5<%*60<'?(5'p.n.e. w kilku rejonach Bliskiego Wschodu i 2.A$4,*.)+1'!&1*8' C*D%A &+' %.@K' &/*(,<' w gospodarce, 5+03,*0+' *'."7(,*&(01*' %2.A+0&,+18' Zastosowano nowe metody )<5)("&(,*(' H<),.B0*' 2.2"&+&' wykorzystanie 4&*#.' ".%,K0<03' &@DH *' *,,<03' ".B?*,;' (',(%562,*+' *03' $2"()68 Udomowiono dzik*+' &)*+"&65(8' Do obróbki,("&64&*' &(0&65.' %5.%.)(S' 5+03,*#6' %&?*-.)(,*(8' Gruntowne przemiany gospodarcze )</$%*A<.%*(4A<' 5"<@' H<cia. E.' $2A<)*+' #*?#$' 5<%*K0?+0*' &(0&6A(' "D),*+H' ".&)*1(S' %*6' metalurgia. Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Historia, Warszawa 1999. Zadanie 1. (0 1) +;<=, które z >?@ABCDE;F&DGH=&odnosDI;E;F&CAJ do skutków przemian K&BE;AL&;DM?KA<NH& jest prawdziwe. Zaznacz przy zdaniu prawdziwym. 1. 2. 3. W wyniku przemian, które opisano )'5+#B0*+, 5"<@'H<0*('&/*+,*A'%*6',(' koczowniczy. W wyniku przemian, które opisano )'5+#B0*+, 4.%&A.'4.'2.)%5(,*('.%*(4A<03' wspólnot rolników. W wyniku przemian, które opisano )'5+#B0*+, w<#%&5(a0*a< %*6'2*+")%&+' organizacje zbieracko-a.)*+0#*+8!"#$%&$'(")#*&+#,%&, %,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 2 z 20
Tekst i mapa do zadania 2. E"&+&'%*+4+/'?(5',*+'2(4(A'4+%&0&',('+"&+X')'0*K7$',*03'$%03A<')%&<%5#*+'drzewa na wyspie prócz jednego. Y4<'&(5+/'+"+10&<0<'&(2<5(?*')<".0&,*'4+?-*0#*+1;'0.'2.0&KS;'4."(4&*A('*/ E<5*(' &(A.H+,*+',.)+1'.%(4<' )' F*@** )' 2DA,.0,+1'!-"<0+8' Z*+%&#(=0<' +"<' 2.)&*6?*' )*60' $03)(A6;'H+@<'&'#(H4+1 4)D1#*'@"(0*')<%A(S'5(/'jednego, wybranego losem. Na podstawie: Herodot, Dzieje, t. I, 5A$/8'98'[(//+"; Warszawa 1959. Wielka kolonizacja grecka Na podstawie: )*+,-.*"#+,".-/0,!";'.2"(08'Z8'\(0&<,.)%#(;'!8'ZK0&(#.)(;'I8 Tyloch, Warszawa 1974. Zadanie 2. (0 1) +;<=O& ;DE& >?@ABCD<& zdania dotycdi;<& <NCL& A& QH>E& CI& >RHKGDAK<S.ETA<RD& 1O& U<VWA& zdanie jest prawdziwe, lub F U<VWA&U<C&XHMCDEK<S W wyniku rady wyroczni 0&6BS'/*+%&#(=0D)'+"<'.2$B0*A(')<%268 F C(1)*6#%&</'%#$2*%#*+/'#.?.,**'7"+0#*03'@<A<'.@%&("<;'#5D"+'+"+10&<#./ )%#(&(A('E<5*(8 F!"#$%&$'(")#*&+#,%&, %,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 3 z 20
Tekst do zadania 3. Walki gladiat."d)'#.1("&k'%*6'&+')%2(,*(a</*'(/-*5+(5"(/*8 Jednak zanim zacz65.')&,.%*s' 2"&<%5.%.)(,+'4.'5+7.'".4&(1$')*4.)*%#'@$4.)?+;')(?#*'7?(4*(5."D)'/*(A< 1$H'%).1K'4A$7K;' 4(),K' 5"(4<016. oc&k5#*' 5<03' )(?#' "DH,*+',(B)*+5?(,.;' 1+4,(#' 1(#.',(1@("4&*+1' 2"()4.2.4.@,+'2"&<1/$1+'%*6')<1(B,*+,*+'O+%5$%(*N')+4A$7',*+7.'*%5,*(A'2*+").5,*+'&)<0&(1' zabijania,('7".@(03'&(%a$h.,<03'h.a,*+"&<'?$4&*'%#(&(,<03',('b/*+"s. * Festus historyk ]H<A')'?(5(03'^_W 379). Na podstawie: L. Winniczuk, Ludzie, zwyczaje i obyczaje [ ], Warszawa 2012. Zadanie 3. (0 1) 0?N?=;D&>?@ABCD<&DGH@A<& KETA<RD&KMHV;AKI&?G>?KA<GY&C>?VRZG&>?GH@E;FS.)<H%&<'5+#%5 opis$1+'&1()*%#('&)*k&(,+'&'#"67*+/'cywilizacji A. %5(".H<5,+1'Z+&.2.5(/**8 B. %5(".H<5,+7.'J&</$8 C. %5(".H<5,+7.'M&"(+?(8 D. %5(".H<5,+7.'>7*25$8!"#$%&$'(")#*&+#,%&, NA -,"./()0!)*&$0#&1 Strona 4 z 20
Ilustracje i teksty do zadania 4. `"D4A.N'www.symbolereligijne.org Tekst 1. 9&+BS' 4,*' @64&*+%&' 2"(0.)(S' *' )<#.,<)(S' )%&<%5#*+' 5)+' &(160*(8' a&*+=' &(B' %*D4/<' 1+%5' szabatem* ku czci ana, Boga twego. * Szabat %*D4/<'4&*+='5<7.4,*('$%5(,.)*.,<'1(#.'B)*65.',('2(/*K5#6'.42.0&<,#$'Q.7('2.'%5)."&+,*$'B)*(5(8' `"D4A.N 1*+2-#34*(,&#Starego i Nowego Testamentu, Wj 20, 9 10, E.&,(= Warszawa 1980. Tekst 2. Jezus [...],($0&(A' *03' 5</*' %A.)(/*N [ ] 9A<%&+?*B0*+;' H+' 2.)*+4&*(,.N' 5(67*&+7# 2*8-4"8# +4&9-#:%*;!*&9-, (',*+2"&<1(0*+?('%)+7.'@64&*+%&',*+,()*4&*A8'!'Ja wam powiadam: M*A$10*+' )(%&<03',*+2"&<1(0*DA [ ]. `"D4A.N 1*+2-#34*(,&#Starego i Nowego Testamentu, Mt 5, 1 2, 43 44, E.&,(= Warszawa 1980. Tekst 3. Abu Bekr* "+?(01.,$1+;' H+'E".".#'2.)*+4&*(AN'b!??(3'/.H+'7,*+)(S'%*6'&(')%&<%5#*+',(%&+' grzechy (?+'&(',*+2.%A$%&+=%5).').@+0'".4&*0D)'0&+#('0*6'#("(. * Abu Bekr pierw%&<'#(?*-'2(,$1k0<')'?(5(03'c^_ 634. `"D4A.N Wiek XV <=>#4#;.?68"@A, oprac. Z8'9.@(=%#(-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1997. Zadanie 4. (0 1) 0?N?=;D&>?@ABCD<&DGH@A<& KETA<RD&KMHV;AKI&?G>?KA<GY&C>?VRZG&>?GH@E;FS Z islamem )*KHK %*6 A. symbol b. i tekst 2. B. symbol a. i tekst 1. C. symbol b. i tekst 3. D. symbol c. i tekst 1.!"#$%&$'(")#*&+#,%&, %,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 5 z 20
Ilustracje do zadania 5. `"D4Aa: E. Charytonow, Zarys historii architektury, Warszawa 1963; Historia sztuki. olska architektura, t. 17, Warszawa 2010; www.panoramio.com; M. Biskup, Wojna trzynastoletnia, Kraków 1990. Zadanie 5. (0 1) 0?N?=;D&>?@ABCD<&DGH@A<& KETA<RD&KMHV;AKI&?G>?KA<GY&C>?VRZG&>?GH@E;FS Bu4.)?+;' #5D"+' 2.)%5(A<' )' +2.0+ B"+4,*.)*+0&(, %K' 2"&+4%5()*.,+',(' *?$%5"(01(03 oznaczonych numerami A. 1 i 2. B. 2 i 3. C. 3 i 4. D. 1 i 4.!"#$%&$'(")#*&+#,%&, %,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 6 z 20
Zadanie 6. (0 2) )>?VRZG& >?@ABCDE;F KEGHRD<=&?D@H;D?@E;F& WA<RHQA& - D wybierz wydarzenie chronologicznie pierwsze i wydarzenie chronologicznie ostatnie. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybrane wydarzenia. 6.1. Wydarzenie chronologicznie pierwsze A B C D 6.2. Wydarzenie chronologicznie ostatnie A B C D A. d.".,(01('ia(4<%a()('e.#*+5#(8 B. Sprowadzenie K"&<H(#D)',('&*+/*+'2.?%#*+8 C. T(A.H+,*+'$,*)+"%<5+5$')'d"(#.)*+. D. f/*+"s'q.?+%a()('d"&<).$%5+7.8 Tekst do zadania 7. Mowa )<7A.%&.,('na soborze w Konstancji w 1415 roku E"&<03.4&K'4.'d.B0*.A('*'#A(,*(1K'%*6'/$ [Bogu] 4(),*'2.7(,*+'F*5)<'*'g/$4&*',()"D0+,*' 4.')*("<'03"&+B0*1(=%#*+1',*+'2.4')2A<)+/'7"D:@'*'7)(A5D);'?+0&'&')A(%,+1').?*'*'&(%A$7K' #"D?('2.?%#*+7.'\(7*+AA<'*')*+?#*+7.'#%*60*('I*5.?4(8'h4'?(5'5"&<4&*+%5$, #*+4<'%(/*'2"&<16?*' )*("6;'&4KHa?*')%&+?#*/*'%*A(/*;'@<'1+1'B)*(5A.'&(2(,.)(A.')%&64&*+')'".&?+7A<03'.bszarach &*+/'%.@*+'2.4?+7A<038'G&<H'@64&*+'/.H,('5)*+"4&*S;'*H'2.'(2.%5.A(03'#5.'5<?+'&4&*(A(A'4?(' 03"&+B0*1(=%5)('0.'0*'4)(1'#%*KH65(8 Na podstawie: \8'd"&<H(,*(#.)(, B-!@0%*".0C@*D#heretycy i schizmatycy..., Kraków 1989. Zadanie 7. (0 1) Które >H=CK?&>?>A<RHM&mówca na soborze w Konstancji? Wybierz?G>?KA<GY A albo B i jej uzasag@a<@a<&c>?vrzg&>?gh@e;f 1 3. A. ZD)0('2.2*+"(A Królestwo olskie, 1. 2.562*A 4&*(A(?,.BS \(7*+AA<'*'I*5.?4(8' 74<H 2.,(&)(A F*5)*,D)'*'g/$4&*,D)'2.7(,(/*8 B. ZD)0('2.2*+"(A p(=%5). zakonu k"&<h(0#*+go, 3. 2.03)(?*A'2.#.1.)+'metody nawracania pogan.!"#$%&$'(")#*&+#,%&,(%,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 7 z 20
Zadanie 8. (0 3) :HBG<QL& KEGHRD<@AL& >?GH@<QL& K& HT<WA& >RDE>?RDIGNLU& U<[?& CNL<N& wybierz go C>?VRZG&?D@H;D?@E;F&WA<RHQA&- 0S&.&NHBGEQ&KA<RCDL&HT<WA&DHD@H;D&KMHV;AKI&WA<RJS& 8.1. Wyprawa Krzysztofa Kolumba w 1492 roku. A B C D 8.2. Wyprawa Vasco da Gamy pod koniec XV wieku. A B C D 8.3. E.4"DH'O+"4<,(,4('Z(7+??(,(')'latach 1519 1521. A B C D A. T+5#,*60*+'%*6'>$".2+10&<#D) &'#$?5$"K'M,4*(,8 B. E.5)*+"4&+,*+'5+&<'.'#$?*%5.B0*'T*+/*8 C. Udowodnienie teorii heliocentrycznej. D. Rozwój handlu morskiego z Indiami. Tablica genealogiczna do zadania 9. IA(4<%A()'\(7*+AA. król olski 1386 1434 IA(4<%A()'I(",+=0&<# król olski 1434 1444 d(&*/*+"&'\(7*+??.=0&<# król olski 1447 1492 IA(4<%A()'MM' \(7*+??.=0&<# król Czech 1471 1516 #"D?'I67*+"'1490 1516 Jan Olbracht król olski 1492 1501 Aleksander \(7*+??.=0&<# król olski 1501 1506 Zygmunt I Stary król olski 1506 1548 Zofia H.,('/("7"(@*+7. Fryderyka Hohenzollerna F$4)*#'MM'\(7*+??.=0&<# #"D?'G&+03'*'I67*+"' 1516 1526 Albrecht Hohenzollern wielki mistrz zakonu k"&<h(0#*+7. #%*KH6'2"$%#* 1525 1568 Zapis (np. 1386 1434) oznacza lata panowania. C('2.4%5()*+N'Z8'"K@(;'F8'Q*+?%#*;'1-@7&,#$.?%?4#*#$+*E/E,#F-%+$*@A, Bielsko-Q*(A('_WWi8 Zadanie 9. (0 1) +;<=O& ;DE& >?@ABCD<& DGH@AH& G?E;DI;<& HTWA;E& [<@<HW?[A;D@<U& CI prawdziwe. Wybierz, U<VWA&DGH@A<&U<C&>RHKGDAK<O&WLT&\& U<VWA&U<C&XHMCDEK<S!?@"+035'[.3+,&.??+",'&.%5(A'#%*60*+/'2"$%#*/'&('2(,.)(,*(')'E.?%0+'#"D?(' Zygmunta I Starego. F C(%5620K'd(&*/*+"&('\(7*+??.=0&<#('&.%5(A'1+4+,'&'1+7.'@"(0*8' F!"#$%&$'(")#*&+#,%&,(%,(-,"./()0!)*&$0#I! Strona 8 z 20
Tekst do zadania 10. Fulwiusz Ruggieri o sejmie polskim w czasach Zygmunta II Augusta Król dawniej stano)*a'.' )%&<%5#*/' &(' &7.4K' %+,(5$;' 2.%A.)*+' &*+/%0<',*+' @<?*' w innym celu wzywani na sejm, tylko aby imieniem szlachty zezwolili na podatek, d.'h(4,+1' &(B' *,,+1' "(4<' 2"&<2$%&0&(,*',*+' @<?*8' F+0&'.45K4 2.%A.)*+',(@"(?*' 5(#*+1' B/*(A.B0*;' 2"&<)A(%&0&<?*'%.@*+'5(#K')A(4&6;'H+',*+'4.2$%&0&(1K'2"&+1BS'H(4,+/$'2"()$;',('#tó"+'@<'%*6' wprzód nie zgodzili. Dlatego k"d?'*'%+,(5'030k0'0.'2.%5(,.)*s %5("(1K'%*6'&1+4,(S')2"&D4',(' 5.'2"&<&).?+,*+'2.%AD);'#5D"&<'4(),*+1'H(4,+7.'2"()*+',*+'/*+?*'&,(0&+,*(8 Na podstawie: Wiek XVI <=>>>#4#;.?68"@A, oprac. M8'9.@(=%#(-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1997. Zadanie 10. (0 3) 4DL><M@AU& >?@ABCDE& <NC& >RDE>?RDIGNLU& G?& NHBG<[?& DGH@AH KMHV;AKI&?G>?KA<GY& C>?VRZG&oznaczonych literami A C. rzedstawiony tekst dotyczy rozwoju 10.1.. Z*(A.'5.'/*+1%0+')'10.2.. W wyniku opisanych &/*(,',(%5K2*A')&".%5'&,(0&+,*( 10.3.. 10.1. A. administracji 2(=%5).)+1 B. systemu podatkowego C. systemu parlamentarnego 10.2. A. XVI wieku B. XVII wieku C. XVIII wieku 10.3. A. króla B. izby poselskiej C. senatu Tekst do zadania 11. Zawarte w dokumencie ustalenia /*(A<'&(@+&2*+0&<S'podstawowe cechy ustroju politycznego 2(=%5)(' *' 1(#.' 5(#*+' /$%*(A<' @<S' 2"&<165+' *' &(2"&<%*6H.,+' 2"&+&' +?+#5(8' Y)("(,5.)(A<'.,+' ).?,K' +?+#016;' 2.#D1' /*64&<' "DH,*K0</*' %*6' )' )*+"&+;' &).Aywanie sejmu zwyczajnego co 4)('?(5(',('%&+BS'5<7.4,*8'T,(?(&A'%*6'5(/'wreszcie zapis 7)("(,5$1K0<'2"().')<2.)*+4&+,*(' #"D?.)*' 2.%A$%&+=%5)(;' )' )<2(4#$' 74<@<' A(/(A'.,' 2"().' *' &(%(4<' $%5".1.)+' Rzeczypospolitej. Na podstawie:!8'i<0&(=%#*; Historia olski, t.1, Warszawa 2007. Zadanie 11. (0 1) 0?N?=;D&>?@ABCD<&DGH@A<& KETA<RD&KMHV;AKI&?G>?KA<GY&C>?VRZG&>?GH@E;FS h2*%(,+')'5+#b0*+'".&)*k&(,*('$%5".1.)+'&.%5(a<'%-."/$a.)(,+'w A. akcie unii w Krewie. B. konstytucji Nihil novi. C. ("5<#$A(03'3+,"<#.)%#*038 D. Konstytucji 3 maja.!"#$%&$'(")#*&+#,%&,(%,(-,"./()0!)*&$0#i! Strona 9 z 20
Mapa do zadania 12. Na podstawie: Atlas historycznyg#h6#+,".-/0,!-c@*#6-#4+f?8@7&+!-c@*, Warszawa 2008. Zadanie 12. (0 1) +;<=O& ;DE& >?@ABCD<& DGH@AH& G?E;DI;<& QH>E& CI& >RHKGDAK<S&.ETA<RD& 1O& U<VWA& DGH@A<& U<C& prawdziwe, lub F U<VWA&U<C&XHMCDEK<S Z(2('*?$%5"$1+'#.,-?*#5'J&+0&<2.%2.?*5+1'&'$"01K'.'2(,.)(,*+',(4'Z."&+/' Czarnym. F Z(2('*?$%5"$1+'#.,-?*#5;'#5D"+7.'2"&<0&<,K'@<A<'4</*5"*(4<8' F!"#$%&$'(")#*&+#,%&A %,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 10 z 20
Zadanie 13. (0 1) 0?N?=;D&>?@ABCD<&DGH@A<& KETA<RD&KMHV;AKI&?G>?KA<GY&C>?VRZG&>?GH@E;FS 9&+"+7;' )' #5D"</' $2."&K4#.)(,.' 03".,.?.7*0&,*+' )<4("&+,*(' 4.5<0&K0+' J&+0&<2.%2.litej w 4.@*+'%5(,*%A().)%#*+1, to A. podpisanie II rozbioru olski j' $03)(?+,*+' Konstytucji 3 maja j' &()*K&(,*+' konfederacji targowickiej. B. uchwalenie Konstytucji 3 maja j' &()*K&(,*+' #.,-+4+"(01*' 5("7.)*0#*+1' j' podpisanie II rozbioru olski. C. &()*K&(,*+' #.,-+4+"(01*' 5("7.)*0#*+1' j' $03)(?+,*+' Konstytucji 3 maja j' podpisanie II rozbioru olski. D. uchwalenie Konstytucji 3 maja j' podpisanie II rozbioru olski j' &()*K&(,*+' konfederacji targowickiej. Mapa do zadania 14. Na podstawie: J. Baszkiewicz, Historia [...], I".0A()'1978. Zadanie 14. (0 1).CNHB&ELM&>?KEBCD<U&QH>ES&.ETA<RD&KMHV;AKI&?G>?KA<GY&C>?VRZG&>?GH@E;FS A. Europa przed wybuchem Wielkiej Rewolucji Francuskiej. B. IJ.-F"#4#.-$J#40F."40#K"F-%&-!"#!"#L-+$4(. C. 1-67*"8#IJ.-F0#J+,"%-!0#F-6@7"+#$-!9.&+J#4*&6&M+$*&9-. D. Europa w roku wybuchu I wojny C4*",-4&'.!"#$%&$'(")#*&+#,%&,(%,(-,"./()0!)*&$0#I! Strona 11 z 20
Teksty do zadania 15. Tekst 1. My [ ] &'Q.H+1'A(%#*'#"D?'E.?%#*;'I*+?#*'d%*KH6'F*5+)%#* 2.%5(,.)*?*B/<.B)*(40&<S, tak 1(#.'5+H',*,*+1%&</'(#5+/'.7A(%&(/<;'H+').?,*+'*'&')A(%,+1').?*')<"&+#(/<'%*6'wszelkich 2"()',(%&<03'4.'#.".,<'2.?%#*+1;'4.'I*+?#*+7.'d%*6%5)('F*5+)%#*+7.'*'*,,<03',(?+HK0<03'4.' nich krajów, (#5'5+,'$".0&<%5<')'"60+'C(11(B,*+1%&+1'M/2+"(5.".)+1'I%&+03'J.%<*'%#A(4(/<' dobrowolniex'&%562$1k0'&'5".,$'4.2+a,*(/<'.%5(5,*+7.'.@.)*k&#$'#"d?+)%#*+1'7.4,.b0*8 Tekst 2. Na podstawie: Wiek XVI <=>>>#4#;.?68"@A, oprac. M8'9.@(=%#(-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1999. N(1B)*65%&+;',(1$".0&<%5%&+' $/.)<' 5<?+' 5<?#.' %K',*+,("$%&onymi, ile wiernie dotrzymywanymi ze stron obydwóch. aa$7*+' cierpienia Nasze znane B)*(5$' 0(A+/$, 2.7)(A0.,+' 5<?+#".S' %).@.4<;' C("D4' E.?%#*'.4' )*+",.B0*' 4&*B' E(,$1K0+mu $)(?,*(1K8' Wyrzeczone przez samego Cesarza Z*#.A(1(' %A.)(;'.4+1/$1K,(/' )%&+?#K' sprostowania krzywd,(%&<03',(4&*+16. Naród zatem polski, na Sejm &+@"(,<;'.B)*(40&(N' *H' 1+%5',*+2.4?+7A</'L$4+/'*'H+'/('2"().'5+/$'#.".,6'2.?%#K'.44(S, którego godnym jej uzna. Na podstawie: Wiek XIX 4#;.?68"@A, oprac. M8'9.@(=%#(-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 2001. Zadanie 15. (0 3) 4DL><M@AU& >?@ABCDE& <NC& >RDE>?RDIGNLU& G?& NHBG<[?& DGH@AH KMHV;AKI&?G>?KA<GY& C>?VRZG&oznaczonych literami A C. IA(40('.#"+B?.,<' )' 5+#B0*+' R8' 1(#.' 7# 5-/&'# 8"+$*# $.?%# 1-%+$*D# N*&%$*# B+*E/(# O*,&4+$* to 15.1.. Tekst 2. to fragment aktu 15.2.. IA(40<'J.%1*'&.%5(?*'2"&<).A(,* 15.3.. 15.1. A. Zygmunt II August B. Jan Kazimierz Waza C. 95(,*%A()'!$7$%5' oniatowski 15.2. A. konfederacji B. abdykacji C. detronizacji 15.3. A. 5<?#.')'5+#B0*+'R8 B. 5<?#.')'5+#B0*+'_8 C. w obu tekstach!"#$%&$'(")#*&+#,%&a %,(-,"./()0!)*&$0#I! Strona 12 z 20
Ilustracja i tekst do zadania 16. Z(,*-+%5(01('?.,4<=%#*03'kobiet w 1908 roku Napisy na plakatach G8-+0#40:-.@7%"#$-:*&,. `"D4A.N'Y8'9&+?K7.)%#(;')*+,-.*"G#7*&'&#!-4-/0,!& i najnowsze 1870 1939, Warszawa 1994. O"(7/+,5'("5<#$A$'2"(%.)+7.'(4+$%&('9&+/2?*=%#*+7.'&'RkWR'"oku I+')%&<%5#*03'4&*+4&*,(03'2"(0<;'#5D"+'4.5<030&(%'&(1/.)(?*'5<?#.'/6H0&<:,*;'2"(0('#.@*+5' 0."(&' )*6#%&+' ".@*' )<A./<8' E"&+7?K4(1K0' %2"().&4(,*(' &' #.,7"+%D)' #.@*+0<03;' przekonywamy %*6'4.).4,*+;'H+'"$03'#.@*+0<'&,(#./*5+'0&<,*'2.%562y i wszystkie kobiety, 1+H+?*',*+')'2"aktyce, to przynajmniej w teorii %K jego zwolenniczkami. `"D4A.N' Goniec Handlowy, nr 3, 1901/1902. Zadanie 16. (0 1) +;<=O& ;DE& >?@ABCD<& DGH@AH& G?E;DI;<& AWLCRH;UA& A& <NCL& CI& >RHKGDAK<S&.ETA<RD& 1O& U<VWA& zdanie jest prawdziwe, lub F U<VWA&U<C&XHMCDEK<S h@(':"d4a('2.&)(?(1k',('%-."/$a.)(,*+'.2*,**, H+ ruch kobiecy,('2.0&k5#$' XX wieku 2"&<@*+"(A'-."/<'&."7(,*&.)(,+8 h@(':"d4a('2.&)(?(1k',('%-."/$a.)(,*+'opinii;'h+')')<,*#$'+/(,0<2(01*' 2.?+2%&<A<'%*6')("$,#*'H<0*( kobiet. F F!"#$%&$'(")#*&+#,%&A %,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 13 z 20
Tekst do zadania 17. rogram brytyjskiego polityka przedstawiony w 1895 roku Z.*/',(17A6@%&</' /("&+,*+/' jest ".&)*K&(,*+' #)+%5**' %2.A+0&,+18'!@<' $"(5.)(S' 0&5+"4&*+B0*'/*?*.,D)'/*+%&#(=0D)'T1+4,.0&.,+7.'d"D?+%5)('.4'&7$@,+1').1,<'4./.)+1;' my, politycy, /$%*/<' &4.@<S',.)+' &*+/*+;' (@<' ".&/*+B0*S',(',*03',(4/*("'?$4,.B0*;' (@<' $&<%#(S',.)+' "<,#*' &@<5$' 5.)("D) produkowanych w fabrykach i wydobywanych w #.2(?,*(038' M/2+"*$/;' /D)*A+/' 5.' &()%&+;' 5.' #)+%5*(' H.AK4#(8' \+B?*',*+' 030+0*+' ).1,<' 4./.)+1;'/$%*0*+'%5(S'%*6'*/2+"*(?*%5(/*8 Na podstawie: J. ajewski, Historia powszechna 1871 1918, Warszawa 1999. Zadanie 17. (0 1) 0?N?=;D&>?@ABCD<&DGH@A<& KETA<RD&KMHV;AKI&?G>?KA<GY&C>?VRZG&>?GH@E;FS Autor programu wzywa do A. $,.).0&+B,*+,*('%2.%.@$'2".4$#01*')'-(@"<#(038 B. wprowadzenia praw socjalnych dla robotników. C. zaprzestania podbojów terytorialnych. D. zdobywania nowych kolonii. Tekst do zadania 18. Relacja Q".,*%A()<'&+'f,*(4.)*0&D)'Z(5$%&+)%#*+1 a.' -+"**' )*+?#(,.0,<03' RkWR' "8',($#6' "+?*7**' 2.@*+"(?*B/<' )' 16&<#$' 2.?%#*/8' a,*(' _l' Mm',($0&<0*+?+'&(0&6?*',(%'.@4(".)<)(S',*+/*+0#*/*'#(5+03*&/(/*8'C*+'030*(A(/'5+7. 2"&<1KS8' T('%2"&+0*)*+,*+'%*6',($0&<0*+?.)*'.4+@"(?*B/<')'4,*$'_'m'#("6'03A.%5<8' a,*(' c' m' &(0&<,(1K' 2".5+%5.)(S' ".4&*0+' 2"&+0*)' &(5"&</<)(,*$' *03' 4&*+0*' 0.4&*+,,*+' na 4)$7.4&*,,</'("+%&0*+'&(',*+.42.)*(4(,*+',('?+#01(03'"+?*7**')'16&<#$',*+/*+0#*/8' Na podstawie: Historia 1789 1990. Wybór tekstów [ ], oprac. \8'>*%?+";'Z8'9.@(=%#(-Bondaruk, Warszawa 1995. Zadanie 18. (0 1) +;<=O&;DE& >?@ABCD<& DGH@AH& G?E;DI;<& <NCL& CI& >RHKGDAK<S&.ETA<RD& 1O& U<VWA& DGH@A<& U<C& prawdziwe, lub F U<VWA&U<C&XHMCDEK<S Tekst przedstawia metody oporu olaków wobec germanizacji. F +#%5'.2*%$1+'1+4,K'&'/+5.4')(?#*'&'2.?%#.B0*K')'&(@."&+ austriackim. F!"#$%&$'(")#*&+#,%&, %,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 14 z 20
Tekst do zadania 19. U03)(A('.'2.).A(,*$'J(4< Komisarzy Ludowych w 1917 roku I%&+03".%<1%#*'T1(&4'J(4'4+?+7(5D)'".@.5,*#D);'H.A,*+"&<'*'03A.2D)'$03)(?(N U5)."&<S' 4.' "&K4&+,*(' #"(1+/;' 4.' 0&(%D)' &).A(,*(' T7"./(4&+,*(' d.,%5<5$0<1,+7.;' 5</0&(%.)<'".@.5,*0&<'*'03A.2%#*'"&K4;'#5D"<'@64&*+'%*6',(&<)(A Rada Komisarzy Ludowych. d*+".),*05).'2.%&0&+7d?,</*'4&*(a(/*'h<0*('2(=%5).)+7.'2.)*+"&('%*6'd./*%1./;'#5d"<03' %#A(4' 2.)*,*+,' &(2+),*S' )2".)(4&+,*+' )' H<0*+'.7A.%&.,+7.' 2"&+&' &1(&4' 2".7"(/$;' w B0*%A</' &,(0&+,*$' &' /(%.)</*'."7(,*&(01(/*' ".@.5,*#D);' 2"(0.),*0;' /("<,("&<;' H.A,*+"&<;' 03A.2D)' *' 2"(0.),*#D)' $/<%A.)<038' IA(4&(' "&K4.)(',(?+H<' 4.' d.?+7*$/' 2"&+).4,*0&K0<03'5<03'#./*%1*;'51. do Rady Komisarzy Ludowych. Na podstawie: T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach ;.?68-40@A, t. 1, Rzeszów 1994. Zadanie 19. (0 1) +;<=O& NZR<& D >?@ABCDE;F& DGH=& G?E;DI;E;F tekstu jest prawdziwe. Zaznacz przy zdaniu prawdziwym. 1. J(4('d./*%("&<'F$4.)<03'&.%5(A('2.).A(,('&'*,*01(5<)< cara Z*#.A(1('MM8 2. 3. Rada Komisarzy Ludowych 2.)%5(A(')')<,*#$'2"&+)".5$'@.?%&+)*0#*+7.' w Rosji. T'5"+B0*'$03)(A<')<,*#(;'H+'J(4('d./*%("&<'F$4.)<03'/*(A('%2"().)(S' )A(4&6'%K4.),*0&K8!"#$%&$'(")#*&+#,%&, %,(-,"./()0!)*&$0#I! Strona 15 z 20
Tabela do zadania 20. I(?0&K0<'*'&(@*0*',('-".,5(03'M').1,<'B)*(5.)+1']4(,+'%&(0$,#.)+')'milionach) Kraj Szacunkowa liczba &/.@*?*&.)(,<03')'0*K7$'l'?(5 Zabici i zmarli z ran )'0*K7$'l'?(5 Rosja 13 1,8 Niemcy 13 2,0 Austro-I67"< 9 1,0 Francja 8 1,4 Wielka Brytania 8 1,0 C('2.4%5()*+N'!8'J(4&*)*AA;'I8'J.%&#.)%#*;'Historia 1871 1939, Warszawa 1998. Zadanie 20. (0 1) +;<=O& ;DE& >?@ABCD<& DGH@AH& G?E;DI;< GH@E;F& DHKHRE;F& K& HT<WA& CI& >RHKGDAK<S&.ETA<RD&1O&U<VWA&DGH@A<&U<C&>RHKGDAK<O&WLT&\& U<VWA&U<C&XHMCDEK<S E.40&(%'M').1,<'B)*(5.)+1'2(=%5)('0+,5"(?,+'2.).A(A<'4.').1%#(')*60+1' H.A,*+"&<',*H'2(=%5)('>,5+,5<. 92.B"D4'2(=%5)')</*+,*.,<03')'5(@+?*',('-".,5(03'I wojny B)*(5.)+1',(1)*60+1'H.A,*+"&<'&7*,6A.') armii niemieckiej. F F!"#$%&$'(")#*&+#,%&, %,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 16 z 20
Ilustracja do zadania 21. (@?*0('2"&+4')1(&4+/'4.'F+B,*0<',('h2.?%&0&<:,*+ `"D4A.N'www.polskieradio.pl Zadanie 21. (0 1) 0?N?=;D&>?@ABCD<&DGH@A<& wybierz KMHV;AKI&?G>?KA<GY&C>?VRZG&>?GH@E;FS Z.H?*).BS' )prowadzenia,(&+),*05)(' /*+1%0.).B0*' ukazanego,(' 5(@?*0<'."(&' 16&<#(' pomocniczego w gminie to ustawowe,()*k&(,*+' do przepisu Konstytucji Rzeczypospolitej olskiej, w #5D"</'%5)*+"4&.,.;'H+: A. d(h4+/$'&(2+),*('%*6').?,.bs'2."$%&(,*( %*6 po terytorium Rzeczypospolitej olskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu. B. h%.@./',*+2+a,.%2"(),</' )A(4&+' 2$@?*0&,+' $4&*+?(1K;' &7.4,*+' &' $%5()K;' 2./.0<' w zabezpiecza,*$'+7&<%5+,01*;'2"&<%2.%.@*+,*$'4.'2"(0<'."(&'#./$,*#(01*'%2.a+0&,+18 C. Rzeczp.%2.?*5(' E.?%#(' &(2+),*('.@<)(5+?./' 2.?%#*/',(?+HK0</' 4.' /,*+1%&.B0*',(".4.)<03' *' +5,*0&,<03' ).?,.BS' &(03.)(,*(' *' ".&).1$' )A(%,+7.' 16&<#(;' &(03.)(,*('.@<0&(1D)'*'5"(4<01*'."(&'".&).1$')A(%,+1'#$?5$"<8 D. J&+0&2.%2.?*5(' E.?%#(' /.H+',(' 2.4%5()*+' $/.)<' /*64&<,(".4.)+1' 2"&+#(&(S'."7(,*&(01*' /*64&<,(".4.)+1'?$@'."7(,.)*' /*64&<,(".4.)+/$' #./2+5+,01+'."7(,D)' )A(4&<'2(=%5).)+1')',*+#5D"<03'%2"()(03. Zadanie 22. (0 3) 0?&NHBG<[?&aktu prawnego >RDE>?RDIGNLU&?G>?KA<G@A&?R[H@&KMHGDE, który go tworzy KETA<RD&C>?VRZG&?D@H;D?@E;F&WA<RHQA&- 0S&.&NHBGEQ&KA<RCDL&HT<WA&DHD@H;D&WA<RJO& NZRI&?D@H;D?@?&KETRH@E&?R[H@&KMHGDE. 22.1. 22.2. 22.3. U03)(A('[...] w sprawie )<@."$'/+5.4<'$%5(?+,*('.2A(5<' za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia )<%.#.B0*'%5()#*'5(#*+1'.2A(5<8' E.%5(,.)*+,*+'n888o')'%2"()*+'&("&K4&(,*(')<@."D)' do Sejmu Rzeczypospolitej olskiej i do Senatu Rzeczypospolitej olskiej. J.&2."&K4&+,*+'n8..] w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków. A B C D A B C D A B C D A. Sejm B. rezydent Rzeczypospolitej C. Rada gminy D. Rada Ministrów!"#$%&$'(")#*&+#,%&A %,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 17 z 20
Wykres do zadania 23. I%#(:,*#'*,-?(01*')'E.?%0+'w latach 2007 2011 )<"(H.,<')'2".0+,5(03 Na podstawie: www.stat.gov.pl Zadanie 23. (0 1) +;<=O& NZR<& D& >?@ABCDE;F& DGH=& G?E;DI;E;F& KENR<CL jest XHMCDEK<. Zaznacz F przy zdaniu XHMCDEKEQ. 1. 2. 3. I'2*+")%&</'2DA".0&$'2007 r. )("5.BS')%#(:,*#('*,-?(01* b<a(',*h%&(',*h' )'2*+")%&</'2DA".0&$'2009 r. W lipcu i sierpniu 2010 r. )("5.BS')%#(:,*#a *,-?(01*'$5"&</<)(Aa %*6',('5</' samym poziomie. W latach 2007 2011 )("5.BS')%#(:,*#('*,-?(01* )<#(&<)(Aa %5(AK'5+,4+,016' )&".%5.)K8 F F F!"#$%&$'(")#*&+#,%&, %,(-,"./()0!)*&$0#&1 Strona 18 z 20
Ilustracja do zadania 24. YA.%.)(,*+',*+'1+%5'5(#*+'5"$4,+ Zadanie 24. (0 1) 0?N?=;D&>?@ABCD<&DGH@A<& KETA<RD&KMHV;AKI&?G>?KA<GY&C>?VRZG&>?GH@E;FS lakat &(0360('4. A. 3$/(,*5(",+7.'5"(#5.)(,*('&)*+"&K58 B. prowadzenia &4".)+7.'%5<?$'H<0*(8 C. wspólnych niedzielnych spacerów. D. aktywnego uczestnictwa w wyborach. `"D4A.N www.elektor.umk.pl!"#$%&$'(")#*&+#,%&, %,(-,"./()0!)*&$0#&! Strona 19 z 20
Brudnopis Strona 20 z 20