WSKAZÓWKI DO NINIEJSZEJ INSTRUKCJI OBSŁUGI Niniejsza instrukcja obsługi została podzielona w taki sposób, aby w spisie treści można było szybko odnaleźć pożądane informacje na dany temat. Spis haseł (indeks) znajduje się na końcu podręcznika. Celem niniejszej instrukcji obsługi jest objaśnienie Państwu w przystępny sposób zasad obsługi notebooka. Dalsze informacje na temat notebkooka znajdują się w menu start. Należy kliknąć na: Informacje o komputerze Instrukcje do programów użytkowych oraz systemu operacyjnego znajdują się w programach i można uzyskać przeważnie po naciśnięciu klawisza (przeważnie F1) lub kliknięciu myszą. Pomoce są dostępne po uruchomieniu systemu operacyjnego Microsoft Windows lub danego programu użytkowego. GRUPY DOCELOWE Niniejsza instrukcja obsługi jest przeznaczona dla osób, które po raz pierwszy mają kontakt z notebookiem oraz dla doświadczonych użytkowników. Notebook zostały skonstruowany z myślą o zastosowaniu w prywatnych gospodarstwach domowych. Ze względu na różnorodne możliwości zastosowania notebook jest komputerem rodzinnym. DANE INDYWIDUALNE Dla udokumentowania własności należy zapisać następujące dane: Numer seryjny... Data zakupu... Miejsce zakupu... Jeśli karta została już wysłana, numer można znaleźć z tyłu notebooka. Numer należy przepisać również na dokument gwarancyjny.
JAKOŚĆ Przy doborze podzespołów kierowaliśmy się przede wszystkim wysoką funkcjonalnością, prostotą obsługi, bezpieczeństwem i niezawodnością. Dzięki wyważonej koncepcji możemy Państwu zaprezentować przyszłościowy notebook, z którym będą Państwo z radością pracować i który doskonale sprawdzi się podczas zabawy w czasie wolnym. Dziękujemy za zaufanie okazane naszym produktom i cieszymy się, że możemy powitać Państwa w gronie naszych klientów. Copyright 2004, Wszystkie prawa zastrzeżone. Niniejszy podręcznik chroniony jest prawem autorskim. Copyright należy do firmy Medion. Znaki towarowe: MS-DOS i Windows są wpisanymi znakami towarowymi firmy Microsoft. Pentium jest wpisanym znakiem towarowym firmy Intel. Pozostał znaki towarowe stanowią własność odpowiednich posiadaczy. Zastrzega się zmiany techniczny i optyczne jak i błędy w druku. ii
Spis treści: Bezpieczeństwo eksploatacji...3 Zabezpieczenie danych... 4 Miejsce ustawienia... 5 Temperatura otoczenia... 5 Podłączanie... 6 Zasilanie elektryczne... 6 Okablowanie... 7 Wskazówki do użytkowania modemu... 7 Informacja dotycząca zgodności urządzenia Wireless Lan... 7 Wskazówki do Touchpadu... 7 Praca z zasilaniem bateryjnym... 8 Zakres dostawy...11 Otwarty notebook...12 Widok z przodu...13 Lewa strona...13 Prawa strona...14 Strona tylna...14 Kontrolki pracy i stanu:...15 Uruchomienie...19 Uruchamianie:...19 Miejsce pracy monitora...21 Zasilanie elektryczne...23 Włącznik/wyłącznik...23 Zasilanie sieciowe...24 Zasilanie bateryjne...25 Zastosowanie baterii...25 Wyjmowanie baterii...25 Ładowanie baterii...26 Pojemność baterii...26 Opcje zasilania (Power Management)...27 Power Management i ACPI...28 Tryb Stand-by...28 Stan hibernacji (Hibernate)...28 iii
Wyświetlacz...29 Otwieranie i zamykanie wyświetlacza...29 Rozdzielczość monitora...30 Podłączenie zewnętrznego monitora...31 Podłączanie odbiornika TV...32 Wprowadzanie danych...33 Klawiatura...33 Kombinacje klawiszy specyficzne dla notebooków...33 Pole myszy (Touchpad)...34 Twardy dysk...37 Ważne katalogi...38 Napęd optyczny...39 Wkładanie płyty CD/DVD...40 Awaryjne wyciąganie zablokowanej płyty...41 Odtwarzanie i odczytywanie płyt...42 Technologia DVD...43 Różne formaty DVD...43 DVD-Video...44 Ustawienia regionalne DVD...45 Zagadnienia dotyczące wypalarki...46 Płyty CD i DVD...46 Karta dźwiękowa...47 Zewnętrzne połączenia Audio...47 Modem...48 Co to jest modem?...48 Złącze modemu...49 Praca w sieci...50 Co to jest sieć?...50 Podłączenie do sieci Fast Ethernet...51 Co jest konieczne dla sieci?...51 Wireless LAN (sieć radiowa)...55 Złącze karty PC...56 32-bitowa CardBus...56 Zastosowanie kart PC...56 Instalacja karty PC...57 iv
Wyjmowanie karty PC...57 Możliwości podłączeń...58 Złącze Universal Serial Bus (USB)...58 Oprogramowanie...59 Poznaj Windows xp...59 Windows XP Home Edition Pierwsze kroki...59 Windows XP Pomoc i obsługa techniczna...59 Interaktywne szkolenie firmy Microsoft...60 Instalacja oprogramowania...61 Instalacja oprogramowania :...61 Usuwanie programów...62 Aktywacja Windows...63 Aktywacja produktu na posiadanym komputerze przenośnym.63 Program BIOS Setup...64 Uruchamianie Setup Bios...64 Korzystanie z konfiguracji BIOS...65 Często stawiane pytania...69 Bezpieczeństwo danych i systemu...71 Zabezpieczanie danych...71 Programy konserwacyjne...71 Dyskietki przywracająca hasło...71 Aktualizacji systemu Windows...71 Przywracanie systemu...72 Usuwanie błędów...72 Przywracanie stanu fabrycznego...73 Ograniczenie przywracania...74 Wykonywanie przywracania...74 Pierwsza pomoc w razie problemów ze sprzętem n...75 Lokalizacja przyczyny...75 Wewnętrzny test po włączeniu (POST)...75 Błędy oraz możliwe ich przyczyny...76 Czy potrzebna jest dalsza pomoc?...77 Obsługa sterowników...77 v
Konserwacja...78 Pielęgnacja wyświetlacza...78 Transport...79 Ochrona notebooka przed dostępem niepożądanych osób...80 Zastosowanie zamka...80 Modernizacja i naprawa...81 Kompatybilność elektromagnetyczna...85 Błędy pikseli w monitorach LCDs (wyświetlacze TFT)...85 Warunki gwarancji...87 Ograniczenie odpowiedzialności...88 Powielanie niniejszego podręcznika...88 Index...89 vi
Rozdział 1 Bezpieczeństwo eksploatacji Temat Strona Zabezpieczenie danych 4 Miejsce ustawienia 5 Temperatura otoczenia 5 Podłączanie 6 Wskazówki do użytkowania modemu 7 Wskazówki do Touchpadu 7 Praca z zasilaniem bateryjnym 8
2 BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI
BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI Proszę uważnie przeczytać ten rozdział i stosować się do zawartych w nim wskazówek. W ten sposób zapewnicie Państwo niezawodną pracę oraz długi okres eksploatacji komputera przenośnego. Nie pozostawiać bez nadzoru dzieci bawiących się urządzeniami elektrycznymi. Dzieci nie zawsze są w stanie rozpoznać grożących niebezpieczeństw. Nie otwierać obudowy notebooka, akumulatora i zasilacza sieciowego! Może spowodować to zwarcie elektryczne lub nawet zapalenie się instalacji i i tym samym uszkodzenie notebooka. Napędy optyczne (CD/CDRW/DVD) są laserami klasy 1, o ile urządzenia te pracują w zamkniętej obudowie notebooka. Nie usuwać osłon napędów, ponieważ wydobywają się z nich niewidoczne gołym okiem promienie lasera. Nie wkładać przedmiotów do wnętrza monitora notebooka przez szczeliny i otwory. Może spowodować to zwarcie lub zapalenie się instalacji, co prowadzić może do uszkodzenia monitora notebooka. Szczeliny i otwory notebooka spełniają funkcję wentylacji. Nie należy przykrywać otworów, ponieważ grozi to przegrzaniem. Notebook nie jest przeznaczony do eksploatacji w zakładach przemysłu ciężkiego. Nie używać notebooka podczas burzy, aby uniknąć uszkodzeń spowodowanych uderzeniem pioruna. Nie należy kłaść przedmiotów na notebook oraz nie wywierać nacisku na monitor. Grozi to pęknięciem monitora. BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI 3
Pęknięcie monitora grozi doznaniem obrażeń. Resztki rozbitego monitora należy zbierać w rękawicach ochronnych. Należy przekazać je do najbliższego centrum obsługi klienta celem właściwego usunięcia. Po zebraniu resztek należy umyć ręce wodą i mydłem, ponieważ nie można wykluczyć, że z monitora nie wydostały się środki chemiczne. Wyświetlacza nie należy rozkładać pod kątem większym niż 180. Nie otwierać siłą. Nie dotykać wyświetlacza palcami i kanciastymi ostrymi przedmiotami, w celu uniknięcia uszkodzeń. Nie podnosić notebooka za wyświetlacz, ponieważ mogą pęknąć zawiasy. Notebook należy natychmiast wyłączyć lub nie należy go włączać, wyciągnąć wtyczkę sieciową i zwrócić się do naszego działu serwisowego, jeśli...... zasilacz sieciowy lub kabel sieciowy albo wtyczka są nadtopione lub uszkodzone. Należy wymienić uszkodzony zasilacz lub kabel na oryginalne części zamienne. Nie można ich naprawiać pod żadnym pozorem.... obudowa notebooka jest uszkodzona lub do wnętrza przedostała się ciecz. Należy oddać notebook do kontroli przez dział serwisowy. W przeciwnym razie notebook nie będzie pracował w sposób bezpieczny. Może wystąpić śmiertelne niebezpieczeństwo na skutek porażenia elektrycznego lub niebezpieczeństwo dla zdrowia na skutek niebezpiecznego promieniowania lasera! ZABEZPIECZENIE DANYCH Po każdorazowej aktualizacji danych należy dokonać zabezpieczenia danych na nośniku zewnętrznym (CD-R: patrz strona 71). Roszczenia o odszkodowanie strat spowodowanych utratą danych i strat z nich wynikających są wykluczone. 4 BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI
MIEJSCE USTAWIENIA Notebook oraz podłączone urządzenia należy przechowywać w miejscach suchych, niezakurzonych oraz nienarażonych na wysokie temperatury oraz na bezpośrednie oddziaływanie promieni słonecznych. Nieprzestrzeganie ten zasad może spowodować zakłócenia lub uszkodzenia notebooka. Nie użytkować notebooka na zewnątrz. Notebook oraz podłączone urządzenia należy ustawić i użytkować na powierzchniach stabilnych, równych i nienarażonych na wibracje, aby nie dopuścić do przewrócenia się notebooka. Nie należy pracować przez dłuższy czas z notebookiem na kolanach lub na innej części ciała, ponieważ emisja ciepła na dolnej stronie notebooka powoduje niepożądane ogrzanie się części. TEMPERATURA OTOCZENIA Notebook może pracować w temperaturze od 5 C do 35 C oraz względnej wilgotności powietrza 20% - 80% (nieskraplającej się). W stanie wyłączonym notebook może być składowany w temperaturze od 0 C do 60 C. BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI 5
PODŁĄCZANIE Prosimy o przestrzeganie poniższych wskazówek dotyczących prawidłowego podłączenia notebooka: ZASILANIE ELEKTRYCZNE Nie otwierać obudowy zasilacza sieciowego. Otwarcie obudowy stanowi zagrożenie dla życia na skutek porażenia prądem. Podzespoły zasilacza nie wymagają konserwacji Gniazdo elektryczne powinno znajdować się w pobliżu notebooka. Powinno być łatwo dostępne. Aby odłączyć notebook od zasilania elektrycznego (przez zasilacz sieciowy) wyciągnąć wtyczkę z gniazda. Zasilacz sieciowy notebooka podłączać tylko do uziemionych gniazd o parametrach: AC 100-240V~, 50/60 Hz. Jeśli nie znane są parametry sieci energetyczne, należy zwrócić się do właściwego dostawcy energii elektrycznej. Należy używać tylko i wyłącznie zasilacza sieciowego i kabla znajdującego się w komplecie. Przy zastosowaniu przedłużacza należy sprawdzić, czy spełnia on wymogi VDE. W razie wątpliwości zasięgnąć opinii instalatora-elektryka. Dla dodatkowego bezpieczeństwa zalecamy zastosowanie urządzenia chroniącego przed przepięciami, aby zabezpieczyć notebook przed uszkodzeniami na skutek przepięć lub uderzeń pioruna. W celu odłączenia zasilacza sieciowego z sieci elektrycznej, należy wyciągnąć najpierw wtyczkę z gniazda, a następnie wtyczkę z notebooka. Odwrotna kolejność może spowodować uszkodzenie zasilacza sieciowego lub notebooka. Przy wyciąganiu z gniazda należy przytrzymać wtyczkę. Nie należy ciągnąć za kabel. 6 BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI
OKABLOWANIE Kabel należy ułożyć w takie sposób, aby nikt nie mógł nastąpić na niego ani potknąć się o niego. Nie stawiać na kablu przedmiotów, które mogłyby go uszkodzić. WSKAZÓWKI DO UŻYTKOWANIA MODEMU Jeśli Państwa system wyposażony jest w modem, należy pamiętać o tym, że można podłączyć go do analogowej sieci telefonicznej. Nie należy podłączać go natomiast do sieci cyfrowej (ISDN itp.), ponieważ może spowodować to uszkodzenie modemu lub przyłączonych urządzeń oraz sieci telefonicznej. Jeśli notebook wyposażony jest w modem, modem ten podlega kontroli i odpowiada dyrektywie europejskiej dla instalacji radiowych i telekomunikacyjnych (R&TTE 1999/5/EG). INFORMACJA DOTYCZĄCA ZGODNOŚCI URZĄDZENIA WIRELESS LAN Wraz z komputerem przenośnym dostarczane jest również radiowe urządzenie nadawcze małej mocy, które zostało oddzielnie poddane kontroli pod kątem Dyrektywy R&TTE (1999/5/EC) i dopuszczone do obrotu: - Wireless Lan To radiowe urządzenie nadawcze zaopatrzone jest oddzielnie we własny znak CE. Deklarację zgodności tego urządzenia nadawczego można uzyskać pod adresem www.medion.com/conformity. WSKAZÓWKI DO TOUCHPADU Touchpad obsługuje się kciukiem lub innym palcem. Reaguje on na energię emitowaną przez skórę. Nie należy używać długopisów lub innych przedmiotów, ponieważ mogą one spowodować uszkodzenie touchpadu. BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI 7
PRACA Z ZASILANIEM BATERYJNYM W celu przedłużenia żywotności i sprawności baterii oraz zapewnienia bezpiecznej pracy, należy przestrzegać poniższych wskazówek: Nie poddawać baterii dłuższemu, bezpośredniemu działaniu promieni słonecznych lub wysokim temperaturom. Nie wrzucać baterii do ognia. Nieprzestrzeganie powyższych wskazówek może spowodować wybuch baterii. Nie otwierać baterii. W baterii nie znajdują się części wymagające konserwacji. Unikać zabrudzenia oraz styczności z materiałami przewodzącymi oraz z substancjami chemicznymi oraz środkami czyszczącymi. Do ładowania baterii stosować tylko znajdujący się w zestawie oryginalny zasilacz. Upewnić się (wskazanie lub sygnał akustyczny notebooka), czy bateria wyładowała się całkowicie, zanim rozpoczniemy jej ładowanie. Baterię należy wymieniać na baterię tego samego typu lub na zalecany przez producenta odpowiedni typ baterii. Baterię należy ładować do momentu zgaśnięcia kontrolki ładowania. Należy przestrzegać wskazówek znajdujących się w podrozdziale Ładowanie baterii na stronie 26, aby prawidłowo ocenić stan naładowania baterii. Baterię wymieniać po wyłączeniu urządzenia. Akumulatory są odpadami specjalnymi. Zużyte baterie należy usunąć w sposób zgodny z lokalnymi przepisami. Dział obsługi klienta może udzielić Państwu stosownych informacji. 8 BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI
Rozdział 2 Widok Temat Strona Zakres dostawy 11 Otwarty notebook 12 Widok z przodu 13 Lewa strona 13 Prawa strona 14 Strona tylna 14 Kontrolki pracy i stanu 15
10 WIDOK
ZAKRES DOSTAWY Prosimy o skontrolowanie kompletności dostawy i powiadomienie nas w terminie 14 dni od daty zakupu o ewentualnych brakach. Wraz z zakupionym przez Państwa produktem otrzymują Państwo w komplecie: Notebook Bateria Zasilacz sieciowy z kablem (FSP120-AAC / FSP090-1ADC21) Kabel modemu Instrukcja obsługi Microsoft Windows XP Recovery CD + podręcznik Płyta CD Application-/Support Karta gwarancyjna BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI 11
OTWARTY NOTEBOOK Wyświetlacz ( str. 29) Wskaźnik Wireless LAN Wskaźnik zasilania przez sieć Wskazanie naładowania baterii ( str. 15) Głośniki Touchpad ( str. 34) Wskazania urządzenia ( str. 15) Mikrofon Klawiatura ( str. 33) Włącznik i wyłącznik ( str. 23) 12 WIDOK
WIDOK Z PRZODU Mikrofon in Line out Blokada wyświetlacza ( str. 29) LEWA STRONA Zewnętrzny monitor VGA ( str. 31) Otwory wentylacyjne* Złącze USB ( str. 58) Złącze modemu ( str. 48) Złącze LAN ( str. 50) Karty Złącze (PCMCIA) ( str. 56) * Uwaga! Nie przykrywać otworów podczas pracy notebooka! BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI 13
PRAWA STRONA Napęd optyczny ( str. 39) STRONA TYLNA Otwór na zamek Kensington ( str. 80) Przyłącze zasilacza sieciowego ( str. 24) Wyjście TV/Video ( str. 31) 14 WIDOK
KONTROLKI PRACY I STANU: System wskazuje za pomocą kontrolek LED stan zasilania oraz status pracy urządzenia. Aktywne kontrolki pracy informują o danej operacji wykonywanej przez komputer: WSKAZANIE DOSTĘPU DO NAPĘDU OPTYCZNEGO Gdy dioda ta świeci się, notebook korzysta z zasobów na napędzie optycznym. WSKAZANIE DOSTĘPU Gdy dioda ta świeci się, notebook korzysta z zasobów na twardym dysku. Aktywowanie klawiatury numerycznej [Num Lock] jest wskazywane jest przez świecącą się kontrolkę (po wciśnięciu klawisza [Num]. Określone klawisze klawiatury są przyporządkowane liczbom, co ułatwia szybkie wprowadzanie liczb. Aktywna funkcja pisania wielkimi literami [Caps Lock] wskazywana jest przez kontrolkę LED. Wówczas automatycznie wyświetlane są wielkie litery. Kontrolka ta wskazuje, że aktywowany został klawisz przewijania. Niektóre programy pod Windows wykorzystują tę funkcję, aby unieruchomić kursor w odpowiednim miejscu. Za pomocą pionowych klawiszy kierunkowych następuje przesuwanie obrazu na wyświetlaczu, a nie kursora. BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI 15
16 WIDOK
Rozdział 3 Obsługa Temat Strona Uruchamianie 19 Miejsce pracy monitora 21 Włącznik/wyłącznik 23 Zasilanie sieciowe 24 Zasilanie bateryjne 25 Opcje zasilania 27 Otwieranie i zamykanie wyświetlacza 29 Rozdzielczość monitora 30 Podłączenie zewnętrznego monitora 31 Podłączanie odbiornika TV 32 Klawiatura 33 Pole myszy (Touchpad) 34
18 OBSŁUGA
URUCHOMIENIE Aby zapewnić bezpieczne użytkowanie i przedłużyć żywotność notebooka należy przeczytać rozdział Bezpieczeństwo eksploatacji. Znajduje się on na początku podręcznika. Na zakupionym przez Państwa komputerze zostały preinstalowane wszystkie konieczne programy. Aby uruchomić komputer nie jest wymagana instalacja sterowników. URUCHAMIANIE: Krok 1 Przed uruchomieniem włożyć baterię, wsuwając ją do kieszeni wgłębieniem do przodu. ( strona 25). Jeśli bateria nie została dostatecznie naładowana, notebook podłączyć do zasilacza sieciowego. Otworzyć wyświetlacz, przesuwając blokadę kciukiem w prawo. Następnie otworzyć wyświetlacz palcami wskazującymi i kciukami oraz ustawić go pod pożądanym kątem nachylenia. ( strona 13, 29) Włączyć notebook wyłącznikiem/wyłącznikiem ( strona 12). Notebook włącza się, przechodząc kolejno przez różne fazy. W napędzie optycznym nie może znajdować się dysk startowy (np. dysk ratunkowy), ponieważ system nie będzie załadowany z twardego dysku. Następnie system operacyjny ładowany jest z dysku twardego. Proces ładowania system trwa nieco dłużej przy pierwszym uruchomieniu. Dopiero po zarejestrowaniu wszystkich wymaganych danych system operacyjny jest całkowicie skonfigurowany. System operacyjny jest kompletnie załadowany, gdy na monitorze pojawi się powitanie. URUCHOMIENIE 19
Krok 2 Teraz należy postępować zgodnie z instrukcjami na ekranie. Poszczególne okna dialogowe objaśniają czynności, które należy wykonań. Procedura powitania przeprowadza użytkownika m. in. Przez następujące ekrany i okna dialogowe. W przypadku pytań należy kliknąć po prostu na symbol. Umowa licencyjna Objaśnienie: Prosimy o przeczytanie umowy licencyjnej. Zawarte są w niej informacje prawne dotyczące korzystania z oprogramowania. Aby przeczytać cały tekst należy za pomocą myszy przesuwać pasek przewijania w dół, aż do końca dokumentu. Umowę należy zaakceptować klikając na pole akceptuję umowę. W ten sposób uzyskuje się prawo do użytkowania produktu zgodnie z warunkami oraz do otworzenia zamkniętego pakietu Windows pierwsze kroki. Krok 3 Po zakończonym procesie rejestracji na ekranie pojawi się pulpit Windows. Istnieje możliwość zmiany wyglądu pulpitu na ekranie. Od tego momentu użytkownik dysponuje podstawowymi opcjami obsługi. 20 OBSŁUGA
MIEJSCE PRACY MONITORA Aspektem, którego nie należy lekceważyć, jest miejsce ustawienia notebooka. Prosimy pamiętać: Wyświetlacz (monitor) należy ustawić w taki sposób, aby unikać (pomimo iż widok z okna może bardzo atrakcyjny!). Jasne oświetlenie utrudnia dostosowanie się wzroku do ciemnego monitora. Wyświetlacz powinien być skierowany, tak aby wzrok użytkownika przebiegał równolegle do linii okna. Nieprawidłowe jest ustawienie tyłem do okna, ponieważ światło będzie odbijać się na wyświetlaczu. Równie niekorzystne jest ustawienie wyświetlacza na przeciwko okna, ponieważ kontrast pomiędzy ciemnym ekranem a jasnym światłem dziennym może spowodować trudności z adaptacją wzroku i być przyczyną dolegliwości oczu. URUCHOMIENIE 21
Równoległe ustawienie do kierunku wzroku obowiązuje również w przypadku oświetlenia sztucznego. Oznacza to, że w pomieszczeniach ze sztucznym oświetleniem obowiązują zasadniczo te same kryteria i aspekty. Jeśli nie ma możliwości ustawienia ekranu zgodnie z powyższymi zasadami, niekorzystne zjawiska jak odblask, zbyt silne kontrasty można zniwelować zmieniając ustawienie wyświetlacza (obrócenie, kąt nachylenia). Warunki oświetleniowe można również poprawić poprzez zasłonięcie okien żaluzjami podłużnymi i poprzecznymi lub stosując przegrody w pomieszczeniu. 22 OBSŁUGA
ZASILANIE ELEKTRYCZNE WŁĄCZNIK/WYŁĄCZNIK Wcisnąć i krótko przytrzymać włącznik/wyłącznik (strona 12), w celu włączenia lub wyłączenia notebooka. Kontrolka wskaże status pracy urządzenia. Niezależnie od systemu operacyjnego notebook wyłączy się, jeśli wyłącznik zostanie przytrzymany na dłużej niż 4 sekundy. Uwaga! Nie wyłączać notebooka podczas pracy twardego dysku lub gdy miga kontrola pracy dysku. W przeciwnym razie może nastąpić utrata danych. Przed ponownym włączeniem notebooka należy odczekać co najmniej 5 sekund, w celu ochrony twardego dysku. ZASILANIE ELEKTRYCZNE 23
ZASILANIE SIECIOWE W komplecie znajduje się uniwersalny zasilacz sieciowy do prądu zmiennego, który automatycznie ustawia się na dostępne źródło prądu. Jest on przystosowany do następujących parametrów: AC 100-240V~/ 50-60 Hz. Należy przestrzegać wskazówek bezpieczeństwa dotyczących zasilania elektrycznego na stronie 6 i następnych. Zasilacz podłączany jest do gniazda prądu zmiennego za pomocą kabla sieciowego. Kabel prądu stałego przyłączany jest do tylnej części notebooka (patrz: str. 14). Zasilacz sieciowy zasila notebook oraz ładuje baterię. Kontrolki zasilania elektrycznego notebooka informują o statusie pracy. Bateria ładuje się również wówczas, gdy notebook zasilany jest z sieci. Zasilacz sieciowy pobiera prąd również wówczas, gdy notebook nie jest podłączony do zasilacza sieciowego. Dlatego należy wyciągnąć wtyczkę zasilacza sieciowego z gniazda, jeśli nie jest ona podłączona do notebooka. Uwaga! Należy stosować tylko i wyłącznie zasilacz i kabel sieciowy znajdujące się w zestawie. 24 OBSŁUGA
ZASILANIE BATERYJNE Bateria gromadzi energię elektryczną w ogniwach i oddaje ją w razie zapotrzebowania. W celu wydłużenia żywotności i zagwarantowania wydajnego i bezpiecznego działania baterii, należy koniecznie przestrzegać wskazówek bezpieczeństwa znajdujących się na stronie 7 i następnych. ZASTOSOWANIE BATERII Baterię wsunąć wgłębieniem do przodu do kieszeni przeznaczonej na baterię. WYJMOWANIE BATERII Uwaga! Nie wyjmować baterii podczas pracy urządzenia, ponieważ grozi to utratą danych. ZASILANIE ELEKTRYCZNE 25
ŁADOWANIE BATERII Akumulator ładowany jest poprzez zasilacz sieciowy. Bateria ładowana jest automatycznie, gdy notebook podłączony jest do zasilacza sieciowego, niezależnie od tego, czy jest on włączony czy wyłączony. Przy wyłączonym notebooku bateria ładuje się przez parę godzin. Przy włączonym notebooku czas ładowania znacznie się wydłuża. Objaśnienie do kontrolek ładowania znajdują się na stronie 15. WSKAZÓWKA: Proces ładowania zostaje wstrzymany, jeśli temperatura baterii lub jej napięcie są za wysokie. POJEMNOŚĆ BATERII Całkowicie naładowana bateria litowo-jonowa dostarcza energii na około dwie godziny pracy notebooka. Czas pracy z zasilaniem bateryjnym zależy jednak od ustawienia funkcji zarządzania energią elektryczną, sposobu pracy, procesora notebooka, wielkości pamięci operacyjnej oraz typu wyświetlacza. Podczas pracy w systemie operacyjnym Windows generowane są sygnały ostrzegawcze, gdy poziom naładowania akumulatora spadnie poniżej ustawionej wartości minimalnej. Wydajność procesora zmniejsza się, aby oszczędzić energię. WSKAZÓWKA: Sygnał ostrzegawczy baterii oraz tryb pracy Low-Battery są automatycznie przerwane w momencie podłączenia zasilacza sieciowego 26 OBSŁUGA
KONTROLA STANU NAŁADOWANIA BATERII W celu skontrolowania aktualnego stanu naładowania baterii przesunąć kursor na symbol Power na pasku zadań: W trybie pracy zasilania bateryjnego wskazywany jest symbol baterii, podczas pracy z zasilaniem sieciowym wskazywana jest wtyczka. Po załadowaniu baterii, na symbolu wtyczki pojawi się symbol błyskawicy. Dalsze informacje dotyczące ustawień można uzyskać klikając dwa razy na symbol. Wskazówka: Jeśli sygnały ostrzegawcze niskiego stanu załadowania baterii zostaną zignorowane, notebook przechodzi w stan hibernacji. Uwaga! Po wyładowaniu się baterii pamięć operacyjna zachowuje tylko na krótki czas niezapisane dane w trybie stand-by. UWAGA! Nie wyjmować baterii gdy notebook jest włączony lub gdy nie przełączył się jeszcze w stan hibernacji, ponieważ powoduje to utratę danych OPCJE ZASILANIA (POWER MANAGEMENT) Notebook posiada automatyczne i regulowane funkcje oszczędnego zasilania oraz funkcje służące do maksymalnego wydłużenia działania baterii oraz redukcji ogłonych kosztów eksploatacji. Notebook może przełączyć się w tryb standby oraz stan hibernacji (Hibernate). ZASILANIE ELEKTRYCZNE 27
POWER MANAGEMENT I ACPI Power Management został stworzony przez Intel oraz Microsoft do kontroli głównych funkcji prądu zasilającego głównego systemu. Advanced Configuration and Power Management Interface (ACPI) został stworzony przez Intel, Microsoft i Toshiba, w celu umożliwienia kontrolowania funkcji zasilania oszczędnego, Plug&Play w systemie. Nowy standard ACPI jest bardziej zawansowany niż Power Management. Do zamykania i otwierania wyświetlacza można przyporządkować różne funkcje poprzez opcje zasilania. Istnieje możliwość ustawienia włącznika i wyłącznika do aktywacji stanu czuwania. ACPI oferuje wiele możliwości ustawień. Patrz: panel sterowania, Opcje zasilania. TRYB STAND-BY W trybie tym zawartość pamięci operacyjnej pozostaje zachowana, podczas gdy wszystkie inne podzespoły notebooka wyłączają się, w celu zredukowania zużycia energii do minimum. Kontrolka pracy świeci się dalej. W celu ponownego włączenia urządzenia należy krótko nacisnąć włącznik/wyłącznik. STAN HIBERNACJI (HIBERNATE) Stan hibernacji jest stosownym wariantem całkowitego wyłączenia. Notebook przełącza się w stan hibernacji w następujący sposób, ( Start wyłącz komputer klawisz Shift stan hibernacji) Wszystkie dane wprowadzone podczas aktualnego posiedzenia są przenoszone z pamięci operacyjnej w formie pliku na twardy dysk. Po całkowitym zapisaniu wszystkich danych, notebook wyłącza się. Przy następnym włączeniu komputera BIOS przenosi ten plik z powrotem do pamięci operacyjnej. Po krótkiej chwili notebook znajduje się w stanie, w którym nastąpiło jego wyłączenie. Jeśli podczas opracowania dokumentu zamkniemy notebook (pod warunkiem odpowiednich ustawień opcji zasilania w panelu sterowania), notebook wykona za nas automatycznie resztę. Po otworzeniu wyświetlacza, przywracany jest dokładnie stan, w którym została przerwana praca. 28 OBSŁUGA
WYŚWIETLACZ W przeciwieństwie do tradycyjnych monitorów wyświetlacz LCD nie miga. OTWIERANIE I ZAMYKANIE WYŚWIETLACZA Blokada wyświetlacza (patrz: strona 13) uniemożliwia otworzenie się wyświetlacza, gdy notebook nie jest używany. W celu otwarcia przesunąć blokadę ( ) kciukiem na prawo, unieść ( ) wyświetlacz kciukami i palcami wskazującymi oraz ustawić go w pożądanym położeniu. Wyświetlacza nie należy nigdy przechylać zupełnie, tzn. o 180. Nie otwierać wyświetlacza siłą. Do zamykania i otwierania można przyporządkować różne funkcje poprzez opcje zasilania. WYŚWIETLACZ 29
ROZDZIELCZOŚĆ MONITORA Wbudowany monitor wyświetla z rozdzielczością do 1024 x 768 pikseli. Jeśli w panelu sterowania Windows we właściwościach ekranu rozdzielczość zostanie zmieniona, na powierzchni wyświetlacza może ukazać się niepełny obraz. Powiększenie powoduje np. zniekształcenie liter wyświetlanych na monitorze. Przy zastosowaniu zewnętrznego monitora z wyższą rozdzielczością można ustawić rozdzielczość na wyższe wartości. W panelu sterowania Windows pod Właściwościami ekranu można zmienić rozdzielczość na parametry obsługiwane przez dany monitor. 30 OBSŁUGA
PODŁĄCZENIE ZEWNĘTRZNEGO MONITORA Notebook posiada gniazdo do podłączenia zewnętrznego monitora. 1. Podłączyć kabel sygnału zewnętrznego monitora do gniazda VGA notebooka. 2. Podłączyć zewnętrzny monitor do sieci elektrycznej i włączyć go. 3. Włącz teraz komputer przenośny. W przypadku podłączenia zewnętrznego monitora dostępne są dwa warianty ustawień: 1 Tryb klonowania (taki sam obraz na obu ekranach) 2. Rozszerzony pulpit (W tym trybie na drugim [zewnętrznym] monitorze wyświetlany jest pusty pulpit. Okna z pierwszego ekranu można przenieść na drugi ekran.) Aby wybrać jedno z tych dwóch możliwych ustawień, należy lewym przyciskiem myszy kliknąć ikonę na pasku zadań z prawej strony na dole: Menu Opcje graficzne Wyjście w postaci pozwala klonować wyświetlany obraz lub rozszerzyć pulpit. WYŚWIETLACZ 31
PODŁĄCZANIE ODBIORNIKA TV Komputer przenośny wyposażony jest w gniazdo do podłączenia odbiornika telewizyjnego. Procedura podłączania odbiornika telewizyjnego do komputera przenośnego: 1. Zakończ prawidłowo działanie systemu w komputerze. 2. Podłącz kabel sygnałowy odbiornika telewizyjnego do gniazda S-Video komputera przenośnego ( str. 14). 3. Podłącz odbiornik telewizyjny do gniazda sieciowego i włącz go. W odpowiedni sposób włącz komputer przenośny i uruchom system. Jeżeli opcja Rozszerz pulpit Windows na tym monitorze w oknie Właściwości: Ekran jest włączona, należy ją najpierw wyłączyć, aby można było przesyłać obraz do monitora. Komputer przenośny wyposażony jest w 4-stykowe gniazdo telewizyjne, za pośrednictwem którego można kierować sygnał obrazu do wiele odbiorników telewizyjnych i magnetowidów. Aby uzyskać najlepsze rezultaty, do połączenia gniazda TV komputera przenośnego z odpowiednim gniazdem S-Video- / SCART odbiornika telewizyjnego lub innego urządzenia Audio/Video należy wykorzystać 4-stykowy kabel S-Video. Można również podłączyć komputer przenośny do odbiornika telewizyjnego za pośrednictwem 4-stykowego kabla S-Video lub kabla sygnału zespolonego. Należy jednak zwrócić uwagę, że w przypadku zastosowania kabla 4-stykowego jakość obrazu może ulec pogorszeniu. Wspomniane kable i złącza można nabyć w sklepie firmowym. 32 OBSŁUGA
WPROWADZANIE DANYCH KLAWIATURA Dzięki podwójnemu obsadzeniu klawisze, dostępny jest taki sam zakres funkcji jak w przypadku normalnej klawiatury Windows. Niektóre funkcje uruchamiane są za pomocą typowych dla notebooków klawiszy FN: KOMBINACJE KLAWISZY SPECYFICZNE DLA NOTEBOOKÓW Włącza względnie wyłącza funkcję Wireless LAN. Zmniejsza poziom głośności. Zwiększa poziom głośności. Przełącza tryb wyświetlania obrazu pomiędzy ekranem wewnętrznym, zewnętrznym lub zobrazowaniem równoczesnym. Przyciemnianie ekranu. Rozjaśnianie ekranu. Włącza i wyłącza dźwięk sygnału przy niskim poziomie naładowania baterii. Wyłącza oświetlenie tła w celu oszczędzania energii. Funkcja zarządzania energią. Standardowo ta kombinacja klawiszy jest ustawiona na wyłączanie. Aby dostosować ten klawisz do własnych wymogów, należy przejść przez Własności wskazania na Zarządzanie energią. WPROWADZANIE DANYCH 33
POLE MYSZY (TOUCHPAD) Touchpad znajduje się przed klawiaturą (patrz: str. 12). Kursor myszy porusza się zgodnie z kierunkiem ruchu palca na touchpadzie. Nie używać długopisów lub innych przedmiotów, ponieważ mogą one spowodować uszkodzenie touchpadu. Poniżej touchpadu znajduje się lewy i prawy klawisz myszy, które mają takie same funkcje jak w zwyczajnej myszy. Również bezpośrednio na touchpadzie można wykonać kliknięcie lub podwójne kliknięcie stukając lekko w touchpad jednokrotnie lub dwukrotnie. W panelu sterowania Windows w opcji mysz można dokonać wielu praktycznych ustawień, które ułatwią codzienną pracę. Do obsługi touchpadu trzeba się wprawdzie przyzwyczaić, lecz po krótkim czasie stwierdzą Państwo, że touchpad obsługuje się tak łatwo jak zwyczajną mysz. 34 OBSŁUGA
Rozdział 4 Główne podzespoły Temat Strona Twardy dysk 37 Napęd optyczny 39 Karta dźwiękowa 47 Modem 48 Praca w sieci 50 Złącze karty PC 56 Możliwości podłączeń 58 Oprogramowanie 59
36 GŁÓWNE PODZESPOŁY
TWARDY DYSK Dysk twardy jest głównym nośnikiem pamięci, posiadającym dużą pojemności i umożliwiającym szybki dostęp do danych. Wraz z komputerem zakupili Państwo wersję OEM systemu operacyjnego Microsoft Windows, który umożliwia pełne wykorzystanie możliwości komputera. Twardy dysk został skonfigurowany sposób umożliwiający optymalną pracę, bez potrzeby instalacji systemu. System operacyjny Windows zajmuje pewną część pamięci przeznaczoną do zarządzania twardym dyskiem, dlatego użytkownik nie ma do dyspozycji kompletnej pojemności twardego dysku. Objaśnia to możliwe różnice pomiędzy wskazaniem BIOS oraz wskazaniem systemu operacyjnego. Na twardym dysku znajduje się system operacyjny komputera, programy użytkowe oraz pliki bezpieczeństwa, w wyniku czego dostępna pojemność dysku jest nieco mniejsza. Dysk twardy jest oznaczany jako dysk C, D lub E. Zawsze, gdy komputer korzysta z twardego dysku, zapala się odpowiednia kontrolka LED. Nie należy nigdy wyłączać komputera, jeśli pali się kontrolka oznaczająca pracę twardego dysku, ponieważ grozi to utratą danych. Twardy dysk jest zwykle podzielona na kilka partycji (konfiguracja Państwa komputerów może być inna, stosowną informację można znaleźć w pomocy Windows pod Zarządzanie nośnikami danych ). W pierwszej partycji dysku (Boot) znajduje się system operacyjny, programy użytkowe oraz Dokumenty i ustawienia utworzonych użytkowników. Druga partycja (Backup) służy do zabezpieczenia danych i zawiera dodatkowo sterowniki (D:\sterowniki) i programy narzędziowe (D:\narzędzia). Trzecia partycja (Recover) służy do odzyskiwania stanu fabrycznego (patrz strona 73) komputera TWARDY DYSK 37
WAŻNE KATALOGI Poniżej znajduje się specyfikacja i krótki opis zawartości najważniejszych katalogów. Uwaga! Nie kasować i nie zmieniać tych katalogów lub ich zawartości, ponieważ może to spowodować utratę danych i destabilizację systemu. Należy poza tym pamiętać, że zmiana drugiej partycji na system plików NTFS, powoduje utratę możliwości przywrócenia stanu fabrycznego (patrz: strona 73) za pomocą CD z supportem. C:\ W katalogu dysku C: znajdują się ważne, wymagane dla uruchomienia Windowsa pliki. W stanie fabrycznym pliki te ze względów bezpieczeństwa nie są wyświetlone. C:\Programy Jak sama nazwa mówi, w pliku tym programy zapisują pliki należące do aplikacji. C:\Windows Katalog główny Windows. W katalogu tym system operacyjny zapisuje swoje pliki. C:\Dokumenty i ustawienia W tym katalogu znajdują się ustawienia i dokumenty wszystkich użytkowników komputera. D:\Driver W tym katalogu znajdują się wymagane sterowniki (preinstalowane). D:\Tools Tutaj znajdują się programy dodatkowe i inne dokumenty komputera. E:\Recover tutaj znajdują się kopie zapasowe, plików, dzięki którym odzyskać można stan fabryczny komputera (patrz: strona 73). 38 GŁÓWNE PODZESPOŁY
NAPĘD OPTYCZNY W zależności od modelu, komputer przenośny może być wyposażony w stację dysków CD-/, DVD-/, CD-RW, napęd Combo (odtwarzacz DVD i nagrywarka CD-RW) lub w nagrywarkę DVD. W poniższej tabeli przedstawiono, jakie nośniki można odczytywać w danej stacji dysków: Nośnik nagrywarka CD DVD nagrywarka DVD CD DVD CD R/ RW DVD R/ RW * * Możliwość czytania płyty w danej stacji dysków, zależy od tego, czy jej format obsługiwany jest przez tę stację i przez system operacyjny. Przykładowo, płyta utworzona z przeznaczeniem dla innego systemu operacyjnego, może nie zostać odczytana. * Nośniki zapisywalne w przypadku systemu DVD (DVD R/RW) muszą być zgodne z posiadanym typem stacji dysków. Występują różne formaty (DVD-R, DVD+R, itd.), które nie są między sobą zgodne. Wymagane jest również, aby obsługiwana była podana prędkość zapisu nagrywarki. Posiadana przez Państwa nagrywarka DVD jest wieloformatową stacją dysków, która obsługuje zarówno format DVD-R jak i DVD+R. Ze względu na fakt, że ta technologia jest jeszcze nowa, mogą wystąpić pewne problemy ze zgodnością również wówczas, gdy stosowane są prawidłowe nośniki. Z tego względu zalecamy stosowanie wyłącznie markowych płyt i sprawdzanie ich zgodności z posiadanym sprzętem. Płyty CD nie stwarzają natomiast raczej żadnych problemów i można na nich z reguły z powodzeniem nagrywać przy użyciu posiadanej wypalarki CD lub DVD (o ile jest ona dostępna). Mimo to jednak zalecamy sprawdzenie, z którymi nośnikami posiadane urządzenie najlepiej współpracuje. NAPĘD OPTYCZNY 39
WKŁADANIE PŁYTY CD/DVD Wskazówka: Na płyty CD nie wolno naklejać folii zabezpieczających ani innego rodzaju nalepek. Nie wolno stosować zdeformowanych lub uszkodzonych płyt CD, ponieważ mogą one uszkodzić stację dysków. Uwaga: Nie należy używać płyt porysowanych, nadłamanych, zabrudzonych lub złej jakości. Ze względu na duże prędkości obrotowe, jakim podlegają w stacji dysków, mogą one ulec połamaniu, powodując utratę danych oraz uszkodzenie urządzenia. Przed włożeniem płyty należy ją dokładnie obejrzeć. W przypadku widocznych uszkodzeń lub zabrudzeń, nie należy takiej płyty używać. Uszkodzenia wynikające z zastosowania wadliwego nośnika nie podlegają gwarancji i będą usuwane na koszt użytkownika. W odróżnieniu od stacji dysków optycznych w komputerach stacjonarnych, w komputerach przenośnych stosowane jest specjalne mocowanie płyty do jej unieruchomienia. Przy wkładaniu płyty CD/DVD i należy pamiętać o tym, że płytę należy wcisnąć w uchwyt. Płyta powinna "zaskoczyć" z charakterystycznym kliknięciem. UWAGA! Nieprawidłowe włożenie płyty CD/DVD może spowodować zniszczenie szuflady podczas jej zamykania. 1. Przy włączonym urządzeniu naciśnij przycisk wysuwania szuflady, aby ją otworzyć. 2. Ostrożnie wyciągnąć szufladę. 3. Wyjąć dysk z pudełka, nie dotykając jej w miarę możliwości po niezadrukowanej stronie. 4. Włożyć płytę do szuflady stroną z nadrukiem do góry i ostrożnie wcisnąć. Dysk powinien zaskoczyć z charakterystycznym kliknięciem na uchwycie szuflady. 40 GŁÓWNE PODZESPOŁY
5. Sprawdzić, czy płyta CD/DVD obraca się. Wsunąć ostrożnie szufladę do napędu DVD. Szuflada powinna zaskoczyć z charakterystycznym kliknięciem. W stanie fabrycznym napęd optyczny jest oznaczony zwykle literą dysku E lub F. W programie Explorer w systemie operacyjnym Windows (pulpit) można w łatwy sposób uzyskać dostęp do płyt CD/DVD. Uruchomić Explorera pod menu Start lub poprzez równoczesne naciśnięcie klawisza oraz klawisza E. Przy aktywacji DVD-Video (lub plików dźwiękowych lub video na zwyczajnych płytach CD) włącza się automatycznie preinstalowany program do obsługi plików medialnych. Aby wyjąć płytę, należy wcisnąć przycisk otwierania szuflady. Uwaga! Podczas odczytywania danych z płyty włożonej do napędu optycznego, świeci się kontrolka pracy dysku. W tym czasie nie należy wyjmować dysku z napędu. AWARYJNE WYCIĄGANIE ZABLOKOWANEJ PŁYTY Jeżeli szuflady nie można otworzyć automatycznie, można ją otworzyć ręcznie, o ile urządzenie jest wyposażone w otwór awaryjnego otwierania. Należy ponownie uruchomić komputer i, jeżeli szuflada jest nadal zablokowana, postępować zgodnie z poniższą procedurą: 1. Zamknij system Windows i wyłącz komputer. 2. Wsuń do oporu do otworu awaryjnego otwierania długi, ostry przedmiot (np. rozgięty spinacz biurowy). 3. Lekkie naciśnięcie spowoduje teraz otwarcie szuflady. 4. Wyjmij płytę i uruchom ponownie komputer. NAPĘD OPTYCZNY 41
ODTWARZANIE I ODCZYTYWANIE PŁYT Aby uzyskać dostęp do płyty, należy w oknie Mój komputer zaznaczyć odpowiednią stację dysków. Płyty Audio i Video (względnie pliki Audio i Video na zwykłych płytach CD z danymi) są odtwarzane za pomocą zainstalowanego na komputerze przenośnym odtwarzacza multimedialnego. Stacje dysków CD i DVD pozwalają odtwarzać płyty Audio-CD, ale tylko stacja DVD pozwala odsłuchiwać nagrania na płytach DVD- Audio. W zależności od rodzaju płyty (DVD-Audio-CD) oraz zainstalowanego oprogramowania należy jeszcze w razie potrzeby otworzyć program Odtwarzacza płyt DVD. Dalsze informacje na temat płyt DVD można znaleźć na stronie 43. 42 GŁÓWNE PODZESPOŁY
TECHNOLOGIA DVD Technologię Compact Disk (CD) wprowadzono w roku 1982. Płyta CD stała się w międzyczasie nieodzwona jako medium do zapisu danych, multimediów, gier komputerowych i częściowo również plików video. Płyta CD może pomieścić do 700 MB danych, co jest za małą pojemnością dla nagrania całego filmu fabularnego w dobrej jakości. Płyta DVD (Digital Versatile Disc) ma takie same wymiary jak płyta CD, może jednak pomieścić znacznie więcej danych i można ją ewentualnie zapisywać dwustronnie (Double Sided). Poza tym każda ze stron może zawierać dwie warstwy informacyjne (Dual Layer). Dzięki wysokiej gęstości danych prędkość przenoszenia jest znacznie wyższa niż w przypadku płyt CD, tak więc napęd DVD z np. prędkością 6-krotną przenosi znacznie więcej danych niż napęd CD z 6-krotną prędkością. Napęd DVD jest w stanie odczytywać zarówno płyty DVD-ROM jak i CD-ROM, tak więc istnieje dostęp do dotychczasowych nośników danych. RÓŻNE FORMATY DVD Format Str. A Str. B maks. pojemność DVD-5 SL - 4,7 GB DVD-9 DL - 8,5 GB DVD-10 SL SL 9,4 GB DVD-14 DL SL 13,2 GB DVD-18 DL DL 17,0 GB SL=Single Layer, DL=Dual Layer NAPĘD OPTYCZNY 43
DVD-VIDEO Szczególne własności DVD-Video: Do 8 godzin filmu na jednej płycie DVD do 8 ścieżek audio i 32 podtytułów lepsza jakość obrazu niż VHS lub SVHS szybka nawigacja, stabilny obraz itd. wybór różnych perspektyw kamery dodatkowe możliwości jak Trailer, Making of..., informacje dodatkowe i gry. Kontrola dostępu przez osoby niepełnoletnie - Die Opcja "Parental Control" umożliwia udostępnienie poszczególnych scen lub całego filmu dla określonych grup wiekowych. Odtwarzacze DVD mogą np. być ustawione w taki sposób, aby sceny, które są dozwolone od lat 18, nie były pokazywane. Mimo wysokiej pojemności płyt DVD materiał danych musi być ekstremalnie skompresowany, aby można było zapisać cały film. Tą ekstremalną kompresję przy doskonałej jakości obrazu osiąga MPEG2, procedura kodowania obrazu na DVD. Obciąża to bardzo silnie procesor i kartę graficzną, tak że podczas odtwarzania płyty DVD-Video komputer nie może wykonywać żadnych innych aplikacji. Przeciążenie procesora lub karty graficznej rozpoznaje się po tym, że film nie jest odtwarzany płynnie i miga. 44 GŁÓWNE PODZESPOŁY
USTAWIENIA REGIONALNE DVD Odtwarzanie tytułów filmowych DVD zawiera dekodowanie MPEG2-Video, cyfrowych danych audio AC3 oraz dekodowanie treści chronionych CSS. CSS (zwane również Copy Guard) jest określeniem programu ochrony danych, który przemysł filmowy wprowadził jako działanie mające na celu uniemożliwienie nielegalnego kopiowania. Pośród wielu przepisów dla licencjobiorców CSS najważniejsze są blokady odtwarzania treści regionalnych. Aby ułatwić podzielone geograficznie dopuszczenia filmów, utwory na DVD są dopuszczone dla określonych regionów. Przepisy prawa autorskiego wymagają, aby każdy film był ograniczony do określonego regionu (najczęściej do regionu, którym jest on sprzedawany). Wersje filmów DVD mogą być sprzedawane w różnych regionach, ale przepisy wymagają, aby każdy zdatny do deszyfrowania system CSS mógł być stosowany tylko dla jednego regionu. Uwaga: Ustawienia regionalne można zmieniać przez oprogramowanie do pięciu razy, następnie ostatnie ustawienie pozostanie na stałe. Jeśli ustawienie regionalne ma być ponownie zmodyfikowane, należy jest dokonać fabrycznie. Koszty wysyłki i ustawienia są ponoszone przez użytkownika. NAPĘD OPTYCZNY 45
ZAGADNIENIA DOTYCZĄCE WYPALARKI Poniższy rozdział dotyczy tylko i wyłącznie urządzeń, które są wyposażone w napęd CD-RW. Najpierw podamy parę informacji o tzw. czystych płytach. Media te, które wymaga nagrywarka CD-RW (wypalarka), aby móc nagrać płyty CD, określane są mianem CD-Recordable (CD-R, zapisywalne) lub CD-Rewritable (CD-RW, do wielokrotnego zapisywania). PŁYTY CD I DVD Normalne płyty CD są dociskane przez czytnik i następnie odczytywane. Czyste płyty są zapisywane kodem zero - jedynkowym za pomocą lasera nagrywarki CD-RW, dlatego są one bardziej delikatne niż typowe płyty CD. Dlatego proszę koniecznie unikać, w szczególności przy niezapisanych płytach: wystawiania na promieniowanie słoneczne (UVA/UVB) zarysowań i uszkodzeń wystawiania na ekstremalne temperatury 46 GŁÓWNE PODZESPOŁY
KARTA DŹWIĘKOWA Notebook posiada zintegrowaną 16-bitową kartę dźwiękową w trójwymiarowymi efektami dźwiękowymi (3D). Karta dźwiękowa jest kompatybilna z innymi standardami takimi jak Sound Blaster i Microsoft Sound System Version 2.0. Zapewnia to optymalną obsługę wszystkich programów i gier. Głośność można regulować regulatorem (patrz: strona 14). W celu zmiany podstawowego natężenia dźwięku, należy kliknąć na ikonkę głośnika na pasku zadań. Podwójne kliknięcie uruchamia tzw. soundmixer. Za pomocą kombinacji klawiszy ( str. 33) istnieje dalej możliwość regulacji poziomu głośności. Klawisze Fn+F4 zwiększają poziom głośności. Z kolei kombinacja Fn+F3 powoduje zmniejszenie poziomu głośności. ZEWNĘTRZNE POŁĄCZENIA AUDIO Mikrofon/ Line In ( strona 13) Line Out ( strona 13) Do nagrywania przez zewnętrzny mikrofon lub innego zewnętrznego źródła. ( strona 14). Do odtwarzania dźwięku przez zewnętrzne urządzenia stereofoniczne takie jak głośniki (aktywne) lub słuchawki. Komputer przenośny rozpoznaje automatycznie, czy utworzone połączenie jest połączeniem analogowym (wtyk 3,5 mm Stereo typu jack), czy cyfrowym (optycznym). Komputer przenośny wyposażony jest we wbudowany głośnik stereo, tak że zawsze nawet bez podłączania dodatkowych urządzeń można odtwarzać sygnały dźwiękowe. Zewnętrzne gniazda dają możliwość podłączenia komputera przenośnego do urządzeń zewnętrznych. KARTA DŹWIĘKOWA 47
MODEM Rozdział ten jest przeznaczony dla systemów, które są wyposażone w przyłącze modemu. CO TO JEST MODEM? Pojęcie Modem jest skrótem od MOdulator/DEModulator. Modem przetwarza prąd bitowy komputera w sygnały analogowe, które mogą być wtedy przenoszone również przez sieć telefoniczną (modulacja). Modem przeciwnego stanowiska ponownie cofa przetworzenie (demodulacja). Upraszczając można powiedzieć, że dane wychodzące z modemu są przekształcane w tony a tony wchodzące przez przewód telefoniczny są ponownie przekształcane w dane. Wbudowany modem może odbierać dane zgodnie z normą ITU dla przesyłu V.90 z prędkością do 56 Kbit/s. Ponieważ zgodnie z regulaminami usługodawców telekomunikacyjnych oddawanie mocy przez modem jest ograniczone, również maksymalna możliwa prędkość odbioru może być ograniczona. Rzeczywista prędkość może zależeć od warunków online i innych czynników. Dane wysyłane od użytkownika do serwera są przenoszone z prędkością 31,2 Kbit/s. Warunkiem dla odbioru z wysoką prędkością są analogowe przewody telefoniczne kompatybilne z normą V.90 oraz odpowiedni kompatybilny dostawca usług internetowych lub własny komputer Host. Modem wyposażony jest w złącze RJ-11, w które można włożyć standardowy kabel telefoniczny. UWAGA! Należy używać tylko i wyłącznie analogowych gniazd telefonicznych. Wbudowany modem jest przystosowany do wartości napięcia telefonów cyfrowych. (Patrz: wskazówki bezpieczeństwa na str. 7). 48 GŁÓWNE PODZESPOŁY
ZŁĄCZE MODEMU Końcówkę z przyłączem RJ11 (wtyczka western) połączyć ze złączem modemu ( strona 14), drugą końcówkę włożyć do łatwo dostępnego gniazda telefonicznego. WSKAZÓWKA: Nie przełączać notebooka w stan czuwania (Standby) w czasie połączenia z internetem, ponieważ powoduje to rozłączenie połączenia modemu z internetem. MODEM 49
PRACA W SIECI CO TO JEST SIEĆ? O sieci mówi się, gdy nastąpi połączenie ze sobą kilku komputerów. Można przenosić informacje użytkownika i dane z komputera na komputer i dzielić się zasobami (drukarka, modem i napędy). Poniżej kilka przykładów z praktyki: W biurze wymieniane są pocztą elektroniczną wiadomości a terminy są zarządzane centralnie. Użytkownicy dzielą się drukarką w sieci i zapisują swoje dane na centralnym komputerze (serwer). W domu następuje wykorzystanie przez komputery wspólnego połączenia ISDN lub modemowego, aby otrzymać dostęp do internetu. Dwa lub kilka komputerów jest połączonych ze sobą, aby móc grać w gry sieciowe lub wymieniać dane. 50 GŁÓWNE PODZESPOŁY
PODŁĄCZENIE DO SIECI FAST ETHERNET Jeżeli posiadany komputer przenośny wyposażony jest w gniazdo sieciowe Fast Ethernet, można go podłączyć do sieci komputerowej. Poniższe objaśnienia dotyczą komputerów przenośnych wyposażonych w gniazdo sieciowe. Koniec zakończyć końcówką RJ45 w miejscach włączenia do sieci Państwa notebooków ( str. 13) i innych komputerów PC lub koncentratorów / przełączników. Dalsze objaśnienia na temat sieci można znaleźć w pomocy systemu Windows w menu Start. CO JEST KONIECZNE DLA SIECI? Aby umożliwić komunikację pomiędzy komputerami, należy spełnić następujące warunki: 1. Komputery muszą być wyposażone w karty sieciowe, które obsługują takie same technologie sieciowe. Jeśli Państwa komputer ma złącze sieciowe, obsługuje ono typowy standard Fast Ethernet (10/100 Mbit), o ile nie podano inaczej. PRACA W SIECI 51
2. Karty sieciowe muszą być połączone ze sobą. W tym celu wymagany jest tzw. kabel Shielded Twisted Pair (CAT5), który jest opatrzony we wtyczkę RJ-45. - Jeśli połączone mają być ze sobą dwa komputery, wymagany jest wariant Cross-Link tego kabla. - Jeśli połączonych ma być kilka komputerów, wymagany jest dodatkowy rozdzielacz (hub lub switch) oraz wariant patch tego kabla. 3. Połączone komputery muszą mieć system operacyjny umożliwiający pracę w sieci. Windows spełnia te wymogi. 4. Połączone komputery muszą używać tego samego języka, aby się porozumieć. Językiem sieci są protokoły: - Protokół sieciowy jest definiowany przez włączenie usługi użytkownika. Jeśli wszystkie komputery załadowały tego samego użytkownika sieci, przykładowo Użytkownik sieci Microsoft, spełniony jest pierwszy warunek. Komputer, o ile jest wyposażony w złącze sieciowe, jest fabrycznie skonfigurowany wstępnie. - Aby dane mogły być przenoszone przez sieć, wymagany jest protokół przenoszenia. Na komputerze sieciowym protokół TCP/IP jest wstępnie skonfigurowany. Jest to najpopularniejszy protokół, który jest niezbędny dla dostępu do internetu. IPX/SPX wymagany jest z reguły tylko wtedy, gdy ma nastąpić dostęp do sieci Novell. 5. Konfiguracja protokołów musi być poprawna. W komputerze sieciowym protokół TCP/IP należy skonfigurować wstępnie w taki sposób, aby niezbędne ustawienia były ściągnięte automatycznie z tzw. serwera DHCP. Ponieważ jest on z reguły dostępny tylko w dużych sieciach, systemy Windows ME i Windows XP mają mechanizm, który automatyzuje tą funkcję i przejmuje samoczynnie ustawienie. Ustawienia te można odczytać na wezwaniu do wprowadzenia za pomocą ipconfig /all. 52 GŁÓWNE PODZESPOŁY