ODPOWIEDŹ NA PYTANIE PRAWNE Sopot, dnia 14.03.2014 r. skierowane przez Zleceniodawcę Pana Czesława Misia w dniu 14.03.2014 r. o godzinie 9:27 w ramach abonamentu Lex Secure Twoja Opieka Prawna Przedmiot odpowiedzi: 1. Czy w przedmiotowej sprawie lekarz psychiatra jest obowiązany udostępnić dokumentację medyczną swojego pacjenta? Podstawy prawne: 1. Art. 47, art. 51 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U.1997.78.483 ze zm.), 2. Art. 1 pkt 2, art. 3 ust. 1 pkt. 5, art. 23 ust. 1, art. 26 ust. 1 pkt. 3, art. 28 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jednolity Dz.U.2012.159 ze zm.), 3. Art. 2 ust. 1 pkt. 5, art. 5 ust. 2 pkt. 1 lit. a i lit. b ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tekst jednolity Dz.U.2013.217 ze zm.), 4. Art. 248 1, art. 251 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity Dz.U.2014.101). Klauzula prawna: Przygotowując niniejszą Odpowiedź na pytanie prawne przeanalizowano i polegano wyłącznie na informacjach otrzymanych od Zleceniodawcy. Nie badano, ani nie weryfikowano prawdziwości przedstawionego stanu faktycznego. Sporządzający niniejszą Odpowiedź na pytanie prawne zastrzega sobie prawo weryfikacji niniejszego opracowania w przypadku ujawnienia faktów nieznanych mu w momencie jego sporządzenia. Niniejszą Odpowiedź na pytanie prawne wydaje się wyłącznie do wiadomości Zleceniodawcy z prawem jej publikacji przez Zleceniodawcę.
Odpowiedź dotyczy wyłącznie kwestii w niej określonych i nie może być interpretowana, jako obejmująca, w tym przez domniemanie, inne, niewspomniane w niej kwestie. W niniejszej Odpowiedzi na pytanie prawne zaprezentowano niezależną, subiektywną ocenę sporządzającego, dotyczącą prawnych aspektów przedmiotu analizy, w szczególności ocena prawna przedstawiona w Odpowiedzi nie daje gwarancji wyniku danej sprawy, w przypadku skierowania jej na drogę postępowania sądowego lub administracyjnego. Stan faktyczny: Lekarz psychiatra prowadzi prywatny gabinet psychiatryczny. W sprawie jednego spośród jego pacjentów prowadzone jest postępowanie o ubezwłasnowolnienie. Sąd cywilny wystąpił do lekarza o udostępnienie dokumentacji medycznej pacjenta (koszty skopiowania dokumentów ma ponieść lekarz). W ocenie psychiatry, w niniejszej sprawie, brak jest przesłanek do ubezwłasnowolnienia. Stan prawny: W celu udzielenia odpowiedzi na przedstawione pytanie prawne, w pierwszej kolejności należy odwołać się do ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która, zgodnie z art. 1 pkt 2, określa, m.in., zasady udostępniania dokumentacji medycznej. Kwestie z udostępnianiem dokumentacji medycznej uregulowane zostały w rozdziale 7 zatytułowanym: prawa pacjenta do dokumentacji medycznej. Zgodnie z art. 23 ust. 1 w/w ustawy, pacjent ma prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielanych mu świadczeń zdrowotnych. Należy dodać, że dane zawarte w dokumentacji medycznej podlegają ochronie określonej w niniejszej ustawie, a także w przepisach odrębnych. Odnosząc się do owych odrębnych przepisów, warto wskazać na Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie określono gwarancję ochrony informacji dotyczących obywatela. Art. 47 Konstytucji stanowi, że każdy ma prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz decydowania o swoim życiu osobistym, natomiast zgodnie z art. 51 ust. 1 ustawy zasadniczej, nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy, do ujawniania informacji dotyczących jego osoby.
Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przewiduje jednak wyjątki, kiedy to dokumentacja medyczna może być, poza samym pacjentem, udostępniana również innym podmiotom. Przepis art. 26 cytowanej ustawy ustanawia katalog osób upoważnionych do żądania takiej dokumentacji, jednak dla przedmiotowej sprawy istotne znaczenia ma ust. 1 pkt 3 niniejszego artykułu, zgodnie z którym, podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych winien również udostępniać dokumentację medyczną: 1. ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, 2. sądom, w tym sądom dyscyplinarnym, 3. prokuraturom, 4. lekarzom sądowym i rzecznikom odpowiedzialności zawodowej, w związku z prowadzonym postępowaniem. Obowiązek udostępniania dokumentacji medycznej ciąży na podmiotach udzielających świadczeń zdrowotnych. W związku z powyższym, powstaje pytanie, czy również lekarz psychiatra, o którym mowa w przedmiotowej sprawie, świadczący prywatne usługi medyczne, może być zakwalifikowany, jako podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych w rozumieniu niniejszej ustawy, a tym samym zobowiązany do udostępnienia dokumentacji medycznej. W celu odpowiedzi na to pytanie, należy przybliżyć definicję podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 5 w/w ustawy, jest to podmiot wykonujący działalność leczniczą, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o działalności leczniczej, a więc może to być podmiot leczniczy (m.in. przedsiębiorcy, samodzielne zakłady opieki zdrowotnej), ale też lekarze lub pielęgniarki wykonujący zawód w ramach działalności leczniczej, jako praktykę zawodową (działalność lecznicza lekarza może być wykonywana w formie: jednoosobowej działalności gospodarczej, jako indywidualna praktyka lekarska, indywidualna praktyka lekarska wyłącznie w miejscu wezwania, indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska, indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska wyłącznie w miejscu wezwania, indywidualna praktyka lekarska wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem lub indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem oraz spółki cywilnej, spółki jawnej albo spółki partnerskiej, jako grupowa praktyka lekarska - art. 5 ust. 2 pkt. 1 lit. a i lit. b ustawy o działalności leczniczej).
W związku z powyższym, zasadne wydaje się twierdzenie, że przepisy o udostępnianiu dokumentacji medycznej, znajdą również zastosowanie do lekarza psychiatry, prowadzącego działalność prywatną. Warto w tym miejscu przytoczyć jeszcze art. 248 1 kodeksu postępowania cywilnego (dalej, jako k.p.c.), który w związku z cytowanym wcześniej art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Pacjenta, stanowią podstawę prawną dla sądu, do żądania dokumentacji medycznej w niniejszej sprawie. Wyżej wskazany przepis stanowi, że: każdy obowiązany jest przedstawić na zarządzenie sądu w oznaczonym terminie i miejscu dokument znajdujący się w jego posiadaniu i stanowiący dowód faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba, że dokument zawiera informacje niejawne. Nadmienić również należy, że zgodnie z art. 251 k.p.c., za nieuzasadnioną odmowę przedstawienia dokumentu przez osobę trzecią sąd, po wysłuchaniu jej oraz stron, co do zasadności odmowy, skaże osobę trzecią na grzywnę. Osoba trzecia ma prawo żądać zwrotu wydatków połączonych z przedstawieniem dokumentu. Kończąc rozważania na temat przedstawionego zagadnienia, trzeba również wskazać, iż lekarz psychiatra będzie mógł, w przedmiotowej sprawie, pobrać stosowną opłatę za załączaną dokumentację. Stanowi o tym 28 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Pacjenta. Dodatkowo, w art. 28 ust. 4 pkt 1,2,3 w/w ustawy zostały określone maksymalne stawki opłat, jakie mogą być stosowane w niniejszych sprawach i wynoszą one: za jedną stronę wyciągu lub odpisu dokumentacji medycznej - nie więcej niż 0,002 przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale (tj. na dzień dzisiejszy: 7,65 zł obliczone na podstawie przeciętnego wynagrodzenia ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, za IV kwartał 2013 r.) za jedną stronę kopii dokumentacji medycznej - nie więcej niż 0,0002 przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale (tj. na dzień dzisiejszy: 0,76 zł obliczone na podstawie przeciętnego wynagrodzenia ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, za IV kwartał 2013 r.) za sporządzenie wyciągu, odpisu lub kopii dokumentacji medycznej na elektronicznym nośniku danych, jeżeli podmiot wykonujący działalność leczniczą prowadzi dokumentację medyczną w postaci elektronicznej - nie więcej niż 0,002 przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale (tj. na dzień dzisiejszy: 7,65 zł obliczone na podstawie przeciętnego wynagrodzenia ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, za IV kwartał 2013 r.)
Wnioski: Podsumowując powyższe rozważania prawne, zdaniem opiniującego, lekarz psychiatra zobowiązany będzie, w przedmiotowej sprawie, przedstawić sądowi wymaganą dokumentację medyczną swojego pacjenta. Na niniejszy obowiązek nie ma wpływu fakt, iż lekarz ów wykonuje indywidualną, specjalistyczną praktykę, gdyż tego typu podmioty, również zostały wymienione w w/w ustawie, jako obowiązane do udzielania dokumentacji medycznej na żądanie sądu. Należy jednak wskazać, że lekarz psychiatra, za przedstawioną w ten sposób dokumentację, będzie mógł domagać się od sądu, stosownej opłaty, na zasadach wyżej przedstawionych. W przypadku chęci skorzystania przez Pana/Panią z pomocy profesjonalnych prawników radców prawnych i adwokatów, współpracujących z w ramach Ogólnopolskiej Sieci Opieki Prawnej - należy skontaktować się bezpośrednio z Infolinią prawną pod numerem telefonu. Niniejsza odpowiedź na pytanie prawne została przygotowana na zlecenie Lex Secure Sp. z o.o. przez LEGALIS Kancelarię Radców Prawnych i Adwokatów Komar-Komarowscy, Piotrowska, Sulima i Partnerzy z siedzibą w Sopocie. Z poważaniem