1
Agenda spotkania Rozpoczęcie spotkania i przywitanie uczestników Wprowadzenie do tematyki rewitalizacji Część warsztatowa Obszar zdegradowany Pytania uczestników Podsumowanie i zakończenie spotkania 2
Wprowadzenie do tematyki rewitalizacji 3
Dokumenty dot. procesu rewitalizacji Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Krajowa Polityka Miejska Założenia Narodowego Planu Rewitalizacji Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji Wytyczne Ministerstwa Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 z dnia 2 sierpnia 2016 r. Zasady programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach RPO WK-P 2014-2020 4
GPR A LPR Do dnia 31 grudnia 2023 r. dopuszcza się realizację przedsięwzięć wynikających z programu zawierającego działania służące wyprowadzeniu obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego, przyjmowanego uchwałą rady gminy, bez uchwalania gminnego programu rewitalizacji. W takim przypadku wyznaczenie w drodze uchwały obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, Strefy, a także uchwalenie miejscowego planu rewitalizacji nie jest dopuszczalne. Od 1 stycznia 2024 r. jedyną podstawą realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych w gminach będzie gminny program rewitalizacji przyjęty uchwałą gminy zgodnie z wymogami wskazanymi w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji 5
Ustawa o rewitalizacji Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji: porządkuje i wprowadza ramy prawne dla przygotowania i prowadzenia procesu rewitalizacji, wskazuje rewitalizację, jako zadanie własne gminy (nieobligatoryjne), daje nowe narzędzia planistyczne oraz zwiększa możliwości w zakresie racjonalnego gospodarowania nieruchomościami i kontaktów z inwestorami, kładzie duży nacisk na zwiększanie udziału społeczeństwa w procesach decyzyjnych. 6
Wytyczne w zakresie rewitalizacji Wytyczne Ministerstwa Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 z dnia 2 sierpnia 2016 r.: ujednolicają warunki i procedury wdrażania programów operacyjnych na lata 2014-2020 w zakresie projektów realizujących cele i procesy rewitalizacji, określają, jak należy rozumieć pojęcie rewitalizacji w odniesieniu do działań współfinansowanych ze środków EFRR, EFS, FS w perspektywie finansowej 2014-2020, wskazują instrumenty realizacji projektów rewitalizacyjnych w ramach programów operacyjnych oraz zapewniają ich spójność oraz kompleksowość, wskazują warunki i sposoby zapewnienia komplementarności interwencji dla projektów rewitalizacyjnych współfinasowanych z funduszy EFRR, EFS i FS w ramach różnych celów tematycznych, priorytetów inwestycyjnych, zarówno w ramach RPO, jak i KPO 7
Zasady programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych Zasady regionalne: definiują pojęcia związane z rewitalizacją; określają sposób tworzenia programu rewitalizacji; wyznaczają zasady opracowywania programu rewitalizacji według nowych perspektyw finansowych (kompleksowość, komplementarność, koncentracji, partnerstwa i partycypacji); wskazują sposób wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji; ustalają główne elementy PR; precyzują pożądane efekty procesów rewitalizacji. 8
Definicja rewitalizacji Rewitalizacja to proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzennofunkcjonalne, techniczne, środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. 9
Stan kryzysowy Stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych (w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym), współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z następujących sfer: gospodarczej środowiskowej przestrzenno-funkcjonalnej technicznej Skalę negatywnych zjawisk odzwierciedlają mierniki rozwoju opisujące powyższe sfery, które wskazują na niski poziom rozwoju lub dokumentują silną dynamikę spadku poziomu rozwoju, w odniesieniu do wartości dla całej gminy. 10
Obszar zdegradowany Jest to obszar, na którym zidentyfikowano stan kryzysowy spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych, współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w sferze gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej. Obszar zdegradowany może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic pod warunkiem stwierdzenia sytuacji kryzysowej na każdym z podobszarów 11
Obszar rewitalizacji Obejmuje całość lub część obszaru zdegradowanego, cechującego się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, zamierza się prowadzić rewitalizację. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, lecz nie może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez więcej niż 30% mieszkańców gminy. 12
Program rewitalizacji wieloletni program działań w sferze społecznej oraz gospodarczej lub przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej lub środowiskowej, zmierzający do wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego oraz stworzenia warunków do ich zrównoważonego rozwoju, stanowiący narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji. 13
Cechy programu rewitalizacji Kompleksowość programu rewitalizacji Koncentracja programu rewitalizacji Realizacja zasady partnerstwa i partycypacja 14
Komplementarność projektów rewitalizacyjnych/przedsięwzięć rewitalizacyjnych Komplementarność przestrzenna; Komplementarność problemowa; Komplementarność proceduralnoinstytucjonalna; Komplementarność międzyokresowa; Komplementarność źródeł finansowania. 15
Projekt i przedsięwzięcie rewitalizacyjne Projekt rewitalizacyjny wynikający z programu rewitalizacji, tj. zaplanowany w programie rewitalizacji i ukierunkowany na osiągnięcie jego celów albo logicznie powiązany z treścią i celami programu. Wynikanie projektu rewitalizacyjnego z programu rewitalizacji oznacza albo wskazanie (wymienienie) go wprost w programie rewitalizacji albo określenie go w ogólnym (zbiorczym) opisie innych, uzupełniających rodzajów działań rewitalizacyjnych. Przedsięwzięcie rewitalizacyjne projekt lub grupa projektów i innych działań, w szczególności o charakterze społecznym, gospodarczym, urbanistycznym, budowlanym, środowiskowym, konserwatorskim, edukacyjnym, naukowym, zdrowotnym lub kulturalnym, zawartym lub wynikającym z programu rewitalizacji oraz logicznie powiązanym z treścią i celami programu rewitalizacji. 16
Partycypacja społeczna Partycypacja społeczna obejmuje przygotowanie, prowadzenie i ocenę rewitalizacji w sposób zapewniający aktywny udział interesariuszy, w tym poprzez uczestnictwo w konsultacjach społecznych. W proces tworzenia Lokalnego Programu Rewitalizacji, na każdym jego etapie, powinni być włączeni wszyscy jego interesariusze, w szczególności zaś społeczność lokalna: mieszkańcy terenu rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na rewitalizowanym obszarze; inni mieszkańcy gminy, podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą, podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną; jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, organy władzy publicznej, podmioty inne niż wymienione powyżej, realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia Skarbu Państwa. 17
Wyznaczenie celów strategicznych, misji oraz wizji dla obszarów rewitalizacji Koncepcja zrównoważonego rozwoju społecznoprzestrzennego Zapewnienie ciągłości konceptu rozwoju miasta Kluczowy dokument, stanowiący element lokalnego planu zagospodarowania przestrzennego Lokalny Program Rewitalizacji Wypracowanie strategii wyjścia z sytuacji kryzysowej dla obszarów zdegradowanych 18
ŹRÓDŁA DANYCH Urząd Miasta Dostarczyciele infrastruktury Ośrodek Pomocy Społecznej Spółdzielnie Mieszkaniowe i wspólnoty mieszkaniowe Urząd Skarbowy Powiatowy Urząd Pracy Komenda Powiatowa Policji 19
a) Diagnoza pełna diagnoza problemów w skali gminy i uszczegółowiona dla obszaru rewitalizacji b) Powiązania opis powiązań lokalnego programu rewitalizacji z dokumentami strategicznymi gminy i regionu c) Wizja wizja wyznaczonego obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji d) Cele cele rewitalizacji oraz odpowiadające im kierunki działań służące eliminacji lub ograniczeniu negatywnych zjawisk e) Planowane przedsięwzięcia opis przedsięwzięć rewitalizacyjnych, w szczególności o charakterze społecznym oraz gospodarczym, środowiskowym, przestrzennofunkcjonalnym lub technicznym f) Mechanizmy mechanizmy integrowania działań g) Ramy finansowe szacunkowe ramy finansowe lokalnego programu rewitalizacji wraz z szacunkowym wskazaniem środków finansowych ze źródeł publicznych i prywatnych h) Zarządzanie opis struktury zarządzania realizacją lokalnego programu rewitalizacji i) Monitorowanie system monitorowania i oceny lokalnego programu rewitalizacji 20
Część warsztatowa 21
ROZWÓJ MIASTA Moje miasto teraz MOCNE STRONY Stowarzyszenia/ organizacje/ inicjatywy lokalne Warsztaty dla dzieci i młodzieży Tereny zielone Potencjał mojego miasta SZANSE Moje miasto za 10 lat jak wykorzystać ten potencjał? Historia Kultura Przyroda Partnerstwa Publiczno- Prywatne Lokalni przedsiębiorcy Thinktank 22
Negatywne zjawiska vs szanse Problem Jak go rozwiązać? 23
Obszar zdegradowany 24
Podział miasta Zgodnie z Zasadami programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020 delimitacja obszaru zdegradowanego w gminach miejskich odbył się poprzez podział miasta na tzw. jednostki struktury przestrzennej, a następnie zdiagnozowanie ich sytuacji za pomocą wskaźników. Miasto podzielone zostało na 9 podobszarów i, zgodnie z przepisami, żadna z tak wyznaczonych jednostek strukturalnych nie koncentruje więcej niż 30% mieszkańców gminy. 25
Ulica OBSZAR 1 1000-LECIA, BOHATERÓW WESTERPLATTE, BOHATERÓW WRZEŚNIA, HUBALA, KATARZYŃSKA, KS. IGNACEGO CHARSZEWSKIEGO, KS. JANA TWARDOWSKIEGO, MARSZ. JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO, OBROŃCÓW WARSZAWY, PIASKOWA, STARY RYNEK, WOJSKA POLSKIEGO OBSZAR 2 17 STYCZNIA, BRODNICKA, BROWAROWA, CHOPINA, DWORCOWA, GEN. JÓZEFA HALLERA, KOŚCIELNA, LICEALNA, MOSTOWA, PODMURNA, PTTK, RYNEK, WODNA, ZAMKOWA, ZAMURNA OBSZAR 3 ADAMA MICKIEWICZA, BRZOZOWA, CISOWA, GRABOWA, JAGODOWA, JAŁOWCOWA, JODŁOWA, KALINOWA, KLONOWA, LIPNOWSKA, MALINOWA, MODRZEWIOWA, RÓŻANA, SOSNOWA, ŚWIERKOWA, WRZOSOWA % ogólnej liczby Liczba mieszkańców mieszkańców 1638 13,40% 1759 14,39% 1626 13,30% OBSZAR 4 BOHATERÓW KOSMOSU, GAGARINA, KOŚCIUSZKI, MAZOWIECKA, NOWA, PIĘKNA, POLNA, SZKOLNA, 2102 17,20% SOKOŁOWSKA OBSZAR 5 BOLESŁAWA CHROBREGO, KAZIMIERZA WIELKIEGO, MIESZKA I, STEFANA ŻEROMSKIEGO, WŁADYSŁAWA ŁOKIETKA 2665 21,80% OBSZAR 6 BOLESŁAWA PRUSA, DRWĘCKA, DZIAŁYŃSKICH, KS. KSAWEREGO MALINOWSKIEGO, MARII DĄBROWSKIEJ, MIŁA, MŁYŃSKA, PCK, SPORTOWA, STODÓLNA, KILIŃSKIEGO OBSZAR 7 CEGLANA, DR. JERZEGO GERARDA KOPPA, JANA, DZIEWANOWSKIEGO, JASNA, KAMIENNA, KSIĘŻYCOWA, MJR. SUCHARSKIEGO, RÓWNINNA, SŁONECZNA, SPACEROWA, STRUMYKOWA, SZOSA RYPIŃSKA, WAPIENNA, WIDOKOWA, ZAKOLE OBSZAR 8 HENRYKA SIENKIEWICZA, MARII KONOPNICKIEJ, POD ARKADAMI OBSZAR 9 SŁUCHAJSKA, TORUŃSKA 898 7,35% 478 3,91% 866 7,09% 166 26 1,36%
Delimitacja obszaru zdegradowanego Obszar zdegradowany został wybrany na podstawie wskaźników, które zostały zaprezentowane w poniższej tabeli. Dane zbierane były z podziałem na ulice, które na etapie późniejszym przyporządkowane zostały do wyodrębnionych jednostek strukturalnych. Pozwoliło to na pozyskanie danych pochodzących z wiarygodnych źródeł, zarówno na potrzeby delimitacji, jak i późniejszego monitoringu. Kolorem czerwonym zaznaczone zostały wartości poniżej lub powyżej średniej dla miasta. Dzięki tak przyjętej metodologii, możliwe było porównanie negatywnych zjawisk we wszystkich obszarach. 27
Stosunek ludności w wieku poprodukcyjnym względem ludności w wieku produkcyjnym na danym obszarze Stosunek osób bezrobotnych pozostających bez pracy 12 miesięcy i dłużej względem ludności w wieku produkcyjnym na danym obszarze Wskaźnik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym na danym obszarze Udział nieruchomości zbierających ścieki sanitarne w zbiornikach wybieralnych (inaczej szambach) względem ogółu nieruchomości danego obszaru SPOŁECZNA GOSPODARCZA ŚRODOWISKOWA Nazwa SUMA 1 obszar 0,244441 0,026125 2,945811 14,15% 4 2 obszar 0,180882 0,031981 1,224592 23,35% 4 3 obszar 0,215328 0,014644 0,862284 6,37% 3 4 obszar 0,284759 0,009419 1,699331 12,39% 3 5 obszar 0,025975 0,002053 0,123203 5,00% 1 6 obszar 0,189878 0,023321 0,485477 4,94% 3 7 obszar 0,13842 0,008889 4,43743 22,58% 1 8 obszar 0,211442 0,006839 16,89462 0,00% 1 9 obszar 0,1 0,006667 1,333333 6,78% 1 ŚREDNIA 0,176792 0,014438 3,334009 0,106194 2,33 28
PYTANIA UCZESTNIKÓW 29
Podsumowanie i zakończenie spotkania 30
Dziękujemy za uwagę 31