Załącznik do Uchwały nr XVII/214/12 Rady Miejskiej w Świdnicy z dnia 25 maja 2012 r. PLAN ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO ORGANIZATOR Gmina Miasto ul. Armii Krajowej 49 58 100 ŚWIDNICA ŚWIDNICA, marzec 2012
SPIS TREŚCI Temat Strona I. WSTĘP 3 1. Organizator publicznego transportu zbiorowego 3 2. Zadania wynikające z opracowania planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego 3 II. CZĘŚĆ TEKSTOWA PLANU TRANSPORTOWEGO 3 1. Ogólne założenia budowy sieci komunikacyjnej 3 2. Sieć komunikacyjna, na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej 3 3. Ocena i prognozy potrzeb przewozowych 4 3.1. Lokalizacja obiektów użyteczności publicznej 4 3.2. Gęstość zaludnienia obszaru objętego planem transportowym 5 3.3. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego miasta 6 i 7 3.4. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego 8 4. Przewidywane finansowanie usług przewozowych 8 4.1. Źródła i formy finansowania 8 5. Preferencje dotyczące wyboru rodzajów środków transportu 8 6. Zasady organizacji rynku przewozów 8 7. Pożądany standard usług przewozowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej 8 8. Sposób organizowania systemu informacji dla pasażera 9 8.1. Rozkład jazdy 9 8.2. Taryfa opłat i zasad odpłatności za usługi przewozowe uwzględniająca uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego 9 8.3. Regulamin przewozu 9 8.4. Węzły przesiadkowe 9 8.5. Koordynacja połączeń różnych rodzajów środków transportu 9 8.6. Inne informacje istotne dla pasażera 9 9. Kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego 9 10. Uzasadnienie przyjętych rozwiązań 9 III. CZĘŚĆ GRAFICZNA PLANU TRANSPORTOWEGO 9 IV. PODSUMOWANIE 10 V. DOKUMENTY ZWIĄZANE 10 2
I. WSTĘP 1. Organizator publicznego transportu zbiorowego. Na mocy Porozumienia z dnia 22 listopada 2004 r. zawartego pomiędzy: Gminą Miasto, Gminą, Gminą Marcinowice, a także na podstawie uchwał rad poszczególnych gmin w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie porozumienia międzygminnego pomiędzy ww. gminami w zakresie lokalnego transportu, strony ustaliły, że Gmina Miasto przyjmuje do wykonania zadania publiczne dotyczące komunikacji miejskiej w ramach lokalnego transportu zbiorowego na obszarze gmin członków porozumienia. 2. Zadania wynikające z opracowania planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego. Celem planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego obejmującego swoim zasięgiem gminy: Miasto, i Marcinowice jest: opracowanie rozkładów jazdy w stosunku do potrzeb przewozowych, popytu i preferencji komunikacyjnych, zapewnienie dostępności przestrzennej, czasowej i ekonomicznej podróżnym, uwzględnienie w specyfikacji obsługi potrzeb osób niepełnosprawnych, zapewnienie efektywności ekonomiczno finansowej, zapewnienie integracji obszarowej i rodzajowej, uzyskanie poprawy w zakresie ochrony środowiska naturalnego, zapewnienie wysokiego standardu świadczonych usług przewozowych. II. CZĘŚĆ TEKSTOWA PLANU TRANSPORTOWEGO 1. Ogólne założenia budowy sieci komunikacyjnej. Aby zachować dotychczasowy stopień spełnienia postulatu dostępności komunikacji miejskiej w mieście i gminach ościennych, przyjęto, że wszystkie dotąd obsługiwane trasy (patrz graficzny Plan transportowy Załącznik nr 1) w granicach administracyjnych miasta i gmin powinny być nadal obsługiwane. Optymalizację podaży usług komunikacji miejskiej oparto na założeniu, że w rezultacie jej wdrożenia powstanie zintegrowany system obsługi miasta i okolicznych miejscowości, zapewniający spełnienie podstawowych postulatów przewozowych zgłaszanych pod adresem komunikacji miejskiej. Najważniejszymi postulatami zgłaszanymi przez ankietowanych, to: punktualność i częstotliwość. Postulaty te determinują bowiem czas oczekiwania, który jako składnik czasu podróży ma największą wartość w ocenie pasażerów komunikacji miejskiej. Wysoką rangę prezentują także postulaty dostępności, bezpośredniości i kosztu, wyprzedzając stosunkowo mniej istotne postulaty wygody i prędkości podróży. Właśnie dlatego przy formułowaniu tez optymalizacyjnych założono, że w obszarach i w porach doby generujących największy popyt na usługi komunikacji miejskiej, powinno się zapewnić relatywnie wysoką i stałą częstotliwość kursowania pojazdów. 2. Sieć komunikacyjna, na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej. Na sieć komunikacyjną, na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej składają się: linie komunikacyjne w granicach administracyjnych miasta (linie miejskie), linie komunikacyjne wykraczające poza granice miasta (linie podmiejskie), łączące Świdnicę z miejscowościami na obszarze Gminy i Gminy Marcinowice. Planowaną sieć komunikacji miejskiej w Świdnicy i okolicznych gminach tworzyć będzie co najmniej 13 linii autobusowych. 3
3. Ocena i prognozy potrzeb przewozowych. Na podstawie przeprowadzonych w latach 2006, 2007/2008 i 2009/2010 badań potoków pasażerskich i punktualności ustalono, że średnie dzienne zapotrzebowanie na przewozy pasażerskie w sieci wynosi: w dni powszednie 13 752 osoby, w soboty 6 109 osób, w niedziele 4 144 osób, co na przestrzeni miesiąca daje średnio 316 052 osób. W latach 2006 2010 rokrocznie przeprowadzano badania ankietowe nt. jakości świadczonych usług przewozowych, stanowiące materiał do podejmowania decyzji o kierunkach zmian w realizacji usługi przewozowej. Niezależnie od wyników przeprowadzonych badań jw., o kierunkach, częstotliwości i natężeniu przewozów w zależności od rodzaju i pory dnia decydują: lokalizacja obiektów użyteczności publicznej, gęstość zaludnienia obszarów objętych planem transportowym, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. 3.1 Lokalizacja obiektów użyteczności publicznej. Jednym z elementów decydujących o planowaniu sieci komunikacyjnej jest niewątpliwie lokalizacja obiektów użyteczności publicznej takich jak: zakłady pracy, urzędy i instytucje, szkoły, uczelnie, placówki handlowe, obiekty sportowe i rekreacyjne, obiekty kulturalne. Ilustruje to poniższa Tabela nr 1. Tabela nr 1. Zakłady pracy Źródła ruchu Urzędy i instytucje Szkoły gimnazjalne i ponad gimnazjalne Uczelnie Duże placówki handlowe Obiekty sportowe i rekreacyjne Lokalizacja Najwięcej i największe zakłady zlokalizowane są w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej tj. w obrębie ul. Przemysłowej i Towarowej, os. Zawiszów, a ponadto przy ul. Bystrzyckiej, Strzelińskiej, W. Łukasińskiego, Kliczkowskiej. Urząd Miejski, Starostwo Powiatowe, Urząd Pracy, Urząd Skarbowy, Sąd Rejonowy w rejonie ulic: Armii Krajowej, M. C. Skłodowskiej, L. Okulickiego, Sąd Okręgowy Pl. Grunwaldzki, Prokuratura Rejonowa ul. Zamkowa, Prokuratura Okręgowa ul. 1 Maja, Zakład Ubezpieczeń Społecznych ul. Saperów, Powszechny Zakład Ubezpieczeń ul. Armii Krajowej. Gimnazja Publiczne ul. K. Słobódzkiego, Of. Oświęcimskich, Saperów, Jodłowa, ul. Galla Anonima. Gimnazja Niepubliczne ul. Mickiewicz, ul. Wałbrzyska. Szkoły ponad gimnazjalne ul. Budowlana, ul. Równa, ul. Wałbrzyska, ul. Ks. Agnieszki, ul. Sikorskiego, ul. Pionierów Ziemi Świdnickiej, ul. Równa, ul. Kościelna. Wyższa Szkoła Technologii Teleinformatycznych ul. Kliczkowska, Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Świdnickiej Pl. Wojska Polskiego, Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości ul. Frańciszkańska. Galeria Świdnicka ul. Westerplatte, Intermarche ul. M. C. Skłodowskiej, Biedronka ul. B. Głowackiego, K. Słobudzkiego, Okrężna, L. Zamenhofa, H. Pobożnego, Stokrotka K. Wielkiego, Walerego Wróblewskiego, Pod Platanatem ul. Wróblewskiego, Tesco, Leroy Merlin ul. Strzegomska. Świdnicki Ośrodek Sportu i Rekreacji (lodowisko, basen otwarty, stadion) - ul. Śląska, a basen kryty ul. Równa. 4
Źródła ruchu Obiekty kulturalne Szpitale Przychodnie NZOZ Kościoły Lokalizacja Świdnicki Ośrodek Kultury (Teatr) Rynek, Kina Galeria Świdnicka ul. Westerplatte, Muzeum Dawnego Kupiectwa, Muzeum Broni i Militariów, Miejska Biblioteka Publiczna okolice Rynku Regionalny Szpital Specjalistyczny "LATAWIEC" ul. Leśna ul. M. Konopnickiej, ul. Strzelińska, ul. Gdyńska, ul. Mieszka I, L. Zamenhofa, ul. Kopernika. Pl. Jana Pawła II, ul. Kazimierza Wielkiego, ul. Wałbrzyska, ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, ul. Kotlarska, pl. Pokoju, ul. Łukasińskiego, ul. Przyjaźni, ul. Rolnicza. 3.2 Gęstość zaludnienia obszaru objętego planem transportowym. Tabela nr 2 Gęstość zaludnienia obszarów pozamiejskich obsługiwanych komunikacją miejską Kierunek północno - zachodni wschodni północno - wschodni południowo - wschodni południowy Miejscowość Liczba mieszkańców Słotwina 950 Komorów 730 Pszenno 1 600 Kątki 280 Marcinowice Wilków 320 Niegoszów 130 Panków 240 Śmiałowice 360 Klecin 170 Stefanowice 60 Gruszów 100 Marcinowice 830 Boleścin 600 Krzczonów 300 Grodziszcze 900 Krzyżowa 230 Wieruszów 110 Jakubów 100 Makowice 270 Opoczka 250 Bojanice 500 Lutomia Dolna 850 Lutomia Górna 1 040 Stachowice 150 Bystrzyca Dolna 650 Burkatów 600 Bystrzyca Górna 650 Lubachów 400 Marcinowice Gmina 5
Kierunek Miejscowość Liczba mieszkańców Gmina Witoszów Dolny 1 300 zachodni Witoszów Górny 300 Pogorzała 270 Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów UM i Starostwa Powiatowego w Świdnicy. Jak wynika z zestawienia w Tabeli 2, linie świdnickiej komunikacji miejskiej obsługiwać będą poza miastem 31 miejscowości, zamieszkałych łącznie przez 15 240 mieszkańców. Miejscowości te położone są w następujących jednostkach administracyjnych: w Gminie 25 miejscowości liczących 13 440 mieszkańców, w Gminie Marcinowice 6 miejscowości liczących 1 800 mieszkańców. Wraz z miastem, liczącym 59 380 mieszkańców, świdnicka komunikacja miejska obsługiwać będzie obszar zamieszkały przez 74 620 osoby. Na miasto przypada więc 79,6% mieszkańców obsługiwanych miejscowości. 3.3 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego miasta. Przyjmując założenia do zrównoważonego planu rozwoju publicznego transportu zbiorowego nie sposób nie uwzględnić Miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miasta, które mają istotny wpływ na obecne i planowane przebiegi linii komunikacyjnych, jak również ich modyfikację w przyszłości. Plan zagospodarowania przestrzennego uwzględniono zatem: w przebiegach linii komunikacyjnych, w usytuowaniu przystanków komunikacyjnych, przy doborze wielkości taboru realizującego przewozy na określonej linii w określonym czasie, przy doborze rodzaju środka transportu, przyjmując za najbardziej optymalny w naszych warunkach autobus miejski niskopodłogowy, określając charakter linii komunikacyjnych jako zwykła stała, a dla wybranej linii (1 przypadek) w okresie letnim jako sezonowa (dojazd do ogródków działkowych). 6
7
3.4 Zapewnienie osobom niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej zdolności ruchowej dostępu do publicznego transportu zbiorowego. Osiągnięcie tego celu zamierza się uzyskać przede wszystkim poprzez zagwarantowanie obsługi linii komunikacyjnych autobusami tylko niskopodłogowymi, a ponad to modernizacje infrastruktury przystankowej szczególnie w zakresie ujednolicenia wysokości peronów przystankowych ułatwiających wsiadanie i wysiadanie. Sukcesywnie planuje się wyposażanie autobusów w zestawy głośnomówiące informujące o trasie przejazdu i nazwie kolejnego przystanku na trasie przejazdu na którym autobus zatrzyma się (dla niewidomych) jako uzupełnienie tablic świetlnych (dla niesłyszących) służących temu samemu celowi. 4 Przewidywane finansowanie usług przewozowych. 4.1 Źródła i formy finansowania. Źródłem finansowania usług przewozowych jest: dopłata z budżetów jednostek samorządu terytorialnego (gmin), wpływy ze sprzedaży biletów, wpływy z opłat dodatkowych. 5. Preferencje dotyczące wyboru rodzajów środków transportu. Do realizacji planu transportowego planuje się autobusy miejskie niskopodłogowe o różnej pojemność (ilości miejsc siedzących i stojących). Typ zastosowanego autobusu zależeć będzie od wielkości potoków pasażerskich, różnych w zależności od pory i rodzaju dnia, numeru linii. Wybierając ten rodzaj środka transportu uwzględniono: zdolność przewozową danego środka transportu, cechy eksploatacyjne, koszty eksploatacyjne, istniejącą infrastrukturę transportu publicznego. Przeprowadzone badania potoków pasażerskich i ankiety o jakości świadczonych usług przewozowych dokonane na przestrzeni kilku lat na wszystkich kursach i liniach komunikacyjnych wchodzących w skład sieci potwierdziły spełnienie podstawowych postulatów przewozowych, takich jak: bezpośredniość połączeń, częstotliwość, dostępność, niezawodność, punktualność, rytmiczność i wygoda. 6. Zasady organizacji rynku przewozów. Rynek przewozowy w ramach planowanej sieci zamierza się powierzyć jednemu operatorowi wyłonionemu w trybie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 579, Nr 161, poz. 1078 i Nr 182, poz. 1228). 7. Pożądany standard usług przewozowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej. Pożądany standard usług przewozowych zamierza się osiągnąć poprzez: dopuszczenie do obsługi linii komunikacyjnych autobusów, których średni wiek nie przekracza 9 lat, zobowiązanie operatora do stałego dążenia aby obsługa linii komunikacyjnych odbywała się autobusami spełniającymi coraz wyższą normę emisji spalin, dopuszczenie do obsługi linii komunikacyjnych wyłącznie autobusów z niską podłogą, przystosowanych do przewozu osób niepełnosprawnych, w tym na wózkach inwalidzkich, dążenie do wyposażenia wszystkich autobusów w urządzenia świetlne i akustyczne informujące o trasie przejazdu i aktualnie osiągniętym przystanku komunikacyjnym (dla osób głuchych i niedowidzących), dbałość o infrastrukturę przystankową szczególnie w zakresie jej modernizacji pod kątem ułatwiającym wsiadanie i wysiadanie podróżnych, 8
zapewnienie rozmieszczenia przystanków komunikacyjnych w pobliżu gęsto zasiedlonych obszarów, szkół, zakładów pracy, placówek kulturalnych, dużych obiektów handlowych i ośrodków sportowo - rekreacyjnych, w odległości i ilości ułatwiającej swobodne dojście. 8. Sposób organizowania systemu informacji dla pasażera. 8.1. Rozkład jazdy na słupkach i we wiatach przystankowych oraz na stronie internetowej przewoźnika. 8.2. Taryfa opłat i zasad odpłatności za usługi przewozowe uwzględniająca uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego: w pojazdach operatora, we wiatach przystankowych, na stronie internetowej operatora i organizatora. 8.3. Regulamin przewozu: w pojazdach operatora, na stronie internetowej operatora i organizatora. 8.4. Węzły przesiadkowe. Z uwagi na dokonywanie przewozów jednym rodzajem środka transportu (autobus) nie planuje się wyznaczania specjalnych węzłów przesiadkowych. W naszym przypadku za miejsca przesiadkowania można przyjąć Pl. św. Małgorzaty i Pl. Grunwaldzki, na których zbiega się większość linii komunikacyjnych miejskich i zamiejskich. Przyjazdy i odjazdy autobusów z tych przystanków zostaną tak zaplanowane ażeby umożliwić pasażerom przesiadkowanie się na inną linię komunikacyjną. 8.5. Koordynacja połączeń różnych rodzajów środków transportu. Z uwagi na funkcjonowanie na obszarze objętym komunikacją miejską wyłącznie połączeń autobusowych koordynacji w tym zakresie nie dokonano. 8.6. Wszelkie inne informacje istotne dla pasażera jw. 9. Kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Obszerne opracowanie na ten temat liczące 171 stron pn. Transport publiczny Kierunki rozwoju zaprezentowano na sesji Rady Miejskiej w Świdnicy w maju 2010 roku. Dokument opracowany w wersji papierowej i elektronicznej dostępny jest w Departamencie Komunikacji Referat Transportu Publicznego Urzędu Miejskiego w Świdnicy. 10. Uzasadnienie przyjętych rozwiązań. Przyjmując w niniejszym planie transportowym zaprezentowane rozwiązania, kierowano się przede wszystkim postulatem dostępności komunikacji miejskiej w mieście i gminach ościennych. Optymalizację podaży usług komunikacji miejskiej oparto na założeniu, że w rezultacie jej wdrożenia powstanie zintegrowany system obsługi miasta i okolicznych miejscowości, zapewniający spełnienie podstawowych postulatów przewozowych zgłaszanych pod adresem komunikacji miejskiej. Najważniejszymi zgłaszanymi postulatami, to: punktualność i częstotliwość kursowania, co zostanie uwzględnione przy planowaniu rozkładów jazdy. Postulaty te determinują bowiem czas oczekiwania, który jako składnik czasu podróży ma największą wartość w ocenie pasażerów komunikacji miejskiej. Ważną determinantą przy opracowywaniu planu było zapewnienie jak największej dogodności podróży, w tym osobom niepełnosprawnym, a także ochrona środowiska, czego wyrazem są rozwiązania zaproponowane w pkt. II, ppkt. 7. III. CZĘŚĆ GRAFICZNA PLANU TRANSPORTOWEGO Część graficzną planu transportowego przedstawia rysunek stanowiący Załącznik nr 1 wykonany w skali 1 : 150 000, na którym uwidoczniono obszar objęty planem transportowym i sieć komunikacyjną. Objaśnienie użytych oznaczeń i symboli zamieszczono na rysunku. 9
IV. PODSUMOWANIE Przedstawiony plan zrównoważonego publicznego transportu zbiorowego, przy zaplanowaniu właściwych modułów kursowania poszczególnych linii i ich skomunikowaniu, w pełni zaspokoi potrzeby przewozowe gmin objętych porozumieniem w zakresie świadczenia podstawowych usług przewozowych, takich jak dowóz i powrót z: największych zakładów pracy, dużych urzędów i instytucji, największych szkół, uczelni, obiektów sportowych i rekreacyjnych, dużych obiektów kulturalnych, kościołów. Pożądany standard świadczonych usług przewozowych zagwarantowany zostanie poprzez bezwzględną realizację założeń opisanych w pkt. II, ppkt. 7. V. DOKUMENTY ZWIĄZANE 1. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13), 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z dnia 08.06.2011 r.), 3. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 579, Nr 161, poz. 1078 i Nr 182, poz. 1228), 4. Opracowanie Transport publiczny Kierunki rozwoju 172 stronicowy dokument dostępny w formie papierowej i elektronicznej w Departamencie Komunikacji Urzędu Miejskiego w Świdnicy, 5. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego miasta Świdnicy, 6. Porozumienie w sprawie wykonywania zadań publicznych w zakresie zbiorowego transportu lokalnego zawarte w dniu 22 listopada 2004 r. pomiędzy Gminami: Miasto,, Marcinowice. 10