PL 215396 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 215396 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 389424 (51) Int.Cl. F16C 37/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 30.10.2009 (54) Urządzenie do wymuszonego chłodzenia łożysk, zwłaszcza poziomej pompy do hydrotransportu ciężkiego (73) Uprawniony z patentu: INSTYTUT TECHNIKI GÓRNICZEJ KOMAG, Gliwice, PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: 09.05.2011 BUP 10/11 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.12.2013 WUP 12/13 (72) Twórca(y) wynalazku: BOGUSŁAW HUPA, Gliwice, PL ZBIGNIEW SZKUDLAREK, Gliwice, PL ANDRZEJ DRWIĘGA, Gliwice, PL SEBASTIAN JANAS, Gliwice, PL KRZYSZTOF KULESZA, Gliwice, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Elżbieta Olbrzymek
2 PL 215 396 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest urządzenie do wymuszonego chłodzenia łożysk, zwłaszcza poziomej pompy do hydrotransportu ciężkiego. Znane jest rozwiązanie pompy do hydraulicznego transportu ciał stałych w cieczy, w której łożyska smarowane są olejem. Łożyska umieszczone są na poziomym wale znajdującym się w tulei łożyskowej. W dolnej części łożyska do połowy swojej wysokości zanurzone są w oleju. Olej smaruje i chłodzi łożysko. W poszczególnych obszarach komory łożyskowej olej posiada różne temperatury pracy co wywołuje nieznaczną naturalną cyrkulację oleju w komorze olejowej. Znane jest również rozwiązanie układu łożyskowego poziomej pompy do hydrotransportu, w którym na tulei łożyskowej umieszczona jest dodatkowa chłodnica wodna, do miejscowego schładzania tulei łożyskowej i znajdującego się w niej oleju. Takie rozwiązanie wywołuje nieco większą naturalną cyrkulację oleju w komorze olejowej i polepsza warunki pracy łożysk. Rozwiązanie to wymaga jednak doprowadzenia do chłodnicy strumienia zimnej wody z zewnętrznego źródła. Celem wynalazku było opracowanie urządzenia do wymuszonego chłodzenia łożysk, które zapewnia wymianę ciepła między łożyskiem i całą objętością oleju w komorze poprzez efektywną cyrkulację oleju wokół łożyska, bez konieczności stosowania dodatkowej chłodnicy wodnej. Urządzenie według wynalazku charakteryzuje się tym, że pozioma pompa do hydrotransportu ciężkiego z wałem z łożyskami tocznymi smarowanymi olejem, posiada w tulei otwór oraz okno. Otwór łączy okno z komorą znajdującą się za łożyskiem. W miejscu przejścia otworu przez okno znajduje się występ położony powyżej poziomu oleju znajdującego się w misce olejowej tulei. Na wale umieszczona jest tarcza, która w dolnej części zanurzona jest w oleju. Komora ma połączenie hydrauliczne z miską olejową poprzez łożysko. W części tulei poniżej otworu znajduje się otwór przelewowy łączący komorę z komorą olejową. W otworze może być umieszczony przewód doprowadzający posiadający wycięcie, które umieszczone jest w oknie. Oś otworu jest pozioma lub jest umieszczona ze spadkiem w kierunku komory. Urządzenie nadaje się szczególnie do zastosowania w pompach do hydrotransportu ciężkiego, pompujących mieszaniny o dużej koncentracji ciała stałego w cieczy, co powoduje silne obciążenia łożysk. Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urządzenie w przekroju poprzecznym (A-A) przeprowadzonym prostopadle do osi wału, fig. 2 przedstawia pionowy przekrój (B-B) przeprowadzony wzdłuż osi wału, natomiast fig. 3 przedstawia szczegół C wersji przekroju poprzecznego A-A, a fig. 4 stanowi przekrój wzdłużny wersji wykonania urządzenia. Wał 1 z nałożonym łożyskiem 2 i łożyskiem 3 znajduje się w tulei 4, która zamknięta jest pokrywą 5 i pokrywą 6. W dolnej części tulei 4 znajduje się olej 7. Na wale 1 umieszczona jest tarcza 8. Powyżej poziomu oleju 7, przy tarczy 8 w tulei 4 znajduje się okno 9 połączone z otworem 10, który łączy okno 9 z komorą 11 znajdującą się za łożyskiem 2. Na połączeniu okna 9 z otworem 10 znajduje się występ 12 powyżej dna otworu 10. W czasie pracy tarcza 8 wyrzuca olej 7 do okna 9. Z okna 9 olej 7 spływa do komory 11 za łożyskiem 2. W otworze 10 może być umieszczony przewód 13 posiadający w górnej części wycięcie 14 umieszczone w oknie 9. Dolna część wycięcia 14 znajduje się powyżej górnej części występu 12. W tulei 4 poniżej otworu 10 może być umieszczony otwór przelewowy 15 łączący komorę 11 z obszarem tulei 4 między łożyskiem 2 i łożyskiem 3. Miska olejowa 16 stanowi część tulei 4 wypełnionej olejem 7. Zastrzeżenia patentowe 1. Urządzenie do wymuszonego chłodzenia łożysk, zwłaszcza poziomej pompy do hydrotransportu ciężkiego z wałem z łożyskami tocznymi smarowanymi olejem, znamienne tym, że w tulei (4) znajduje się otwór (10) oraz okno (9), przy czym otwór (10) łączy okno (9) z komorą (11) znajdującą się za łożyskiem (2), a w miejscu przejścia otworu (10) przez okno (9) znajduje się występ (12) położony powyżej poziomu oleju (7) znajdującego się w komorze olejowej (16) tulei (4), a na wale (1) umieszczona jest tarcza (8), która w dolnej części zanurzona jest w oleju (7). 2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że komora (11) ma połączenie hydrauliczne z komorą olejową (16) poprzez łożysko (2).
PL 215 396 B1 3 3. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że w części tulei (4), poniżej otworu (10) znajduje się otwór przelewowy (15) łączący komorę (11) z miską olejową (16). 4. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że w otworze (10) może być umieszczony przewód doprowadzający (13), posiadający wycięcie (14), które umieszczone jest w oknie (9). 5. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że oś otworu (10) jest pozioma. 6. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że oś otworu (10) jest umieszczona ze spadem w kierunku komory (11). Rysunki
4 PL 215 396 B1
PL 215 396 B1 5
6 PL 215 396 B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)