Obszar Natura 2000 Murawy w Haćkach walory, problemy i planowanie ochrony



Podobne dokumenty
Programy rolnośrodowiskowe chroniące wody i bioróżnorodność w okresie programowania stan wdrażania na 2012

Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody. Jan Balcerzak

Podstawowe informacje o Naturze 2000 i planach ochrony

Program rolnośrodowiskowy ogólne zasady realizacji

Projekt LIFE12 NAT/PL/ Ochrona zbiorowisk nieleśnych na terenie Beskidzkich Parków Krajobrazowych

LIFE Pieniny PL Pieniński Park Narodowy Natura w mozaice ochrona gatunków i siedlisk w obszarze Pieniny nr LIFE12 NAT/PL/000034

Lublin, dnia 11 maja 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W LUBLINIE. z dnia 10 maja 2016 r.

Użytkowanie łąk i pastwisk a ochrona obszarów Natura 2000 na Dolnym Śląsku

Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady Natura 2000 a polski system ochrony przyrody

Płatności rolnośrodowiskowe

SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE

Rozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych.

Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Natura 2000 Pakosław PLH obszar potencjalnych możliwości

Program rolnośrodowiskowy

Rola Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie w zarządzaniu obszarami Natura 2000

Założenia do opracowania projektu planu ochrony dla Drawieńskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

MIESZKAM NA TERENIE CHRONIONYM PRAWA I OBOWIĄZKI

Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia

Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej

Przygotowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000: SOO Dolina Biebrzy i OSO Ostoja Biebrzańska

Inwentaryzacja i monitoring roślinności trwałych użytków zielonych powiązane z monitoringiem ornitofauny

Obszary wyznaczone do sieci NATURA 2000 w województwie podlaskim Obszary Specjalnej Ochrony (OSO):

2016 fot. Robert Dróżdż

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia...

Plan zadań ochronnych i plan ochrony przyrody obszarów Natura 2000

Diagnoza obszaru: Poczesna koło Częstochowy OBSZARY NATURA 2000

NATURA 2000 Opracowanie: Agnieszka Daca

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia r.

Jadwiga Dębska Próchniak Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli

Program rolnośrodowiskowy. rodowiskowy dziś i jutro. Anna Klisowska. Falenty, grudnia 2010 r.

A. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.

Monitoringu krajobrazu prace realizowane w roku 2013

Ochrona siedlisk w ramach działań przyrodniczych

Program rolnośrodowiskowy (płatności rolnośrodowiskowe)

Projekty zagospodarowania biomasy na Ponidziu

Dyrektywa Siedliskowa NATURA Dyrektywa Ptasia N2K - UE. N2K w Polsce. N2K w Polsce

Obszary Natura 2000 na terenie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego siedliska przyrodnicze przedmioty ochrony. Anna Maria Ociepa

NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

Najnowsza historia pasterstwa na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej

Przygotowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000: SOO Dolina Biebrzy i OSO Ostoja Biebrzańska

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000

Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie

Gorzów Wielkopolski, dnia 31 sierpnia 2012 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 33/2012 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

Program rolnośrodowiskowoklimatyczny. Edukacyjnie w ramach projektu,,pola tętniące życiem. Piotr Dębowski

PARK KRAJOBRAZOWY PUSZCZY KNYSZYŃSKIEJ PRZYRODA, PROBLEMY ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ

DYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000

Bydgoszcz, dnia 24 czerwca 2013 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 0210/13/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY

Gospodarcze wykorzystanie parków narodowych na przykładzie Parku Narodowego Ujście Warty. Roman Skudynowski Park Narodowy Ujście Warty

Rezerwaty przyrody czas na comeback!

Jak osiągnąć korzyści z ochrony przyrody dla rozwoju obszarów i społeczności lokalnych? Praktyczne przykłady działań Klubu Przyrodników

Projekt nr: POIS /09

OPERAT ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGOŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.

Program rolnośrodowiskowy jako instrument wspierania pro-środowiskowej działalności gospodarczej Marek Jobda Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków

Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie

Działania przyrodnicze w ramach programu rolnośrodowiskowego. Anna Klisowska Dorota Urbanowska Serock, grudnia 2009 r.

Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego

Lublin, dnia 8 maja 2014 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W LUBLINIE. z dnia 29 kwietnia 2014 r.

OD SZCZEGÓŁU DO OGÓŁU CZYLI KRÓTKA HISTORIA OCHRONY PRZYRODY

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

Wymogi ochronne obszarów Natura 2000 zasady i procedury istotne dla rozwoju turystyki

ZARZĄDZENIE Nr 142/2018 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu

Gorzów Wielkopolski, dnia 11 maja 2017 r. Poz. 1191

Gorzów Wielkopolski, dnia 20 grudnia 2013 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 38/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

Działanie Program rolnośrodowiskowy ogólne zasady

Jak wygląda budowa programu rolnośrodowiskowego?

PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA (PROW ) PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.

Zakres działań ochronnych wg Planu Zadań Ochronnych dla ostoi ptasiej, ogólne waunki użytkowania gruntów

FINANSOWANIE ZE ŚRODKÓW UNIJNYCH ZWALCZANIE GATUNKÓW INWAZYJNYCH. 14 października 2015 r.

Spis treści INFORMACJE WSTĘPNE

PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PŁUśNICA

2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. projekt Prezydenta Miasta Krakowa

Działania ochronne w obszarach Natura 2000 charakterystyczne dla Wolińskiego Parku Narodowego. Bartosz Kasperkowicz Woliński Park Narodowy

Płatności dla obszarów Natura 2000 oraz związanych z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej

Sieć Natura 2000 na Torfowiskach Orawsko-Nowotarskich

Planowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska. Aspekty prawne

Gorzów Wielkopolski, dnia 28 kwietnia 2014 r. Poz. 938

Działanie 4.5. Cel szczegółowy

WYSOKOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKÓW PROCENTOWYCH STOSOWANYCH DO DOKONYWANIA ZMNIEJSZEŃ PŁATNOŚCI ROLNOŚRODOWISKOWYCH

Uchwała Nr... Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia r. w sprawie Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich

ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS

Natura Fundacja EkoRozwoju. Krzysztof Smolnicki Sabina Lubaczewska

PREZYDENT MIASTA RADOM VII ETAP ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RADOM

Gorzów Wielkopolski, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 564 ZARZĄDZENIE NR 2/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

Uspołecznienie procesu sporządzania Planu Zadań Ochronnych

PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY RODOWISKOWY. Czym jest program rolnośrodowiskowy? Cel działania. Beneficjent

- PROJEKT - z 1 września 2014 r.

Zastosowanie programów rolnośrodowiskowych w Biebrzańskim PN. Helena Bartoszuk Piotr Marczakiewicz

Hać. ćki - szanse i bariery produktu turystycznego. Opracowanie prezentacji Jan Mordań

dotychczasowych lustracji terenu rezerwatu, plan urządzenia lasu, miejscowy plan zagospodarowania

Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie i Radzionkowie perspektywy rozwoju. ul. Sosnowa Mikołów Tel

ZAŁĄCZNIK NR 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MICHAŁOWO - ARONIOWA W POZNAN

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia r.

Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony

Transkrypt:

Obszar Natura 2000 Murawy w Haćkach walory, problemy i planowanie ochrony Dan Wołkowycki d.wolkowycki@pb.edu.pl

Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Murawy w Haćkach to jedno z pierwszych przedsięwzięć tego typu w Polsce. Jest to jednak z wielu względów obszar o cechach bardzo swoistych, stąd doświadczenia wynikające z przebiegu prac nad planem zadań dla Muraw w Haćkach zapewne tylko w ograniczonym zakresie mogą być wykorzystane gdzieindziej.

Odkrywcą walorów przyrodniczych okolic Haciek i wielkim orędownikiem ich ochrony był Profesor J. B. Faliński, który już w latach 70. XX w. zaproponował utworzenie tam sieci rezerwatów i pomników przyrody. Od wielu lat o skuteczną ochronę obszaru zabiega miejscowe Towarzystwo Haj wg monografii Haćki. Zespół przyrodniczo-archeologiczny

Sieć Natura 2000 w woj. podlaskim Obszar Murawy w Haćkach to jedna z najmniejszych ostoi Natura 2000 w woj. podlaskim. Obejmuje zaledwie 157 ha. Utworzony został przede wszystkim w celu ochrony muraw kserotermicznych

SOO Murawy w Haćkach na tle sieci Natura 2000 w woj. podlaskim Murawy kserotermiczne *6210 to typ siedlisk o priorytetowym znaczeniu, b. rzadko spotykany w pn.-wsch. Polsce Mimo niewielkiej powierzchni ostoja Murawy w Haćkach odgrywa kluczową rolę w ochronie muraw kserotermicznych w północno-wschodniej Polsce obok ostoi Doliny Górnej Rospudy, Przełomowej Doliny Narwi i Nadbużańskiej

Okolice Haciek to obszar występowania najlepiej wykształconych muraw kserotermicznych między doliną Bugu a Suwalszczyzną. Mogły się one tu rozwinąć ze względu na szczególny splot okoliczności: występowanie drobnoziarnistych gleb zawierających węglan wapnia, urozmaiconą rzeźbę terenu i oddziaływania człowieka, trwające ponad 2000 lat. Murawy ciepłolubne jako relikt lasostepu przetrwały dzięki przemianom dokonanym w krajobrazie przez człowieka, takim jak odlesianie i wypas zwierząt.

murawa kserotermiczna na zboczach Góry Zamkowej

Zagrożenia Niezwykła różnorodność przyrodnicza okolic Haciek jest efektem wielowiekowego współoddziaływania specyficznych warunków siedliskowych, i działalności człowieka. W związku z tym największym zagrożeniem dla przyrody okolic Haciek jest nie gospodarka człowieka tradycyjnego typu, a jej zaniechanie.

Główne zagrożenia dla szaty roślinnej okolic Haciek wynikają z zaprzestania tradycyjnego użytkowania rolniczego: wypasu muraw na pagórkach i na zboczach niecki, wykaszania niskoproduktywnych łąk mszysto-turzycowych. Zarzucenie wypasu i wykaszania powoduje stopniowy rozwój zarośli i zadrzewień. Część nieużytkowanych gruntów została zalesiona. W efekcie tych zjawisk kurczy się powierzchnia cennych przyrodniczo siedlisk, zanikają rzadkie i chronione gatunki roślin.

zaprzestanie wypasu murawy kserotermicznej ekspansja bylin ekspansja drzew i krzewów spadek liczby i liczebności gatunków charakterystycznych spadek powierzchni, stopniowy zanik murawy i przekształcanie się jej w innego typu zbiorowisko roślinne

Wypas na Górze Zamkowej w 1971 r. fot. J. B. Faliński, źródło: Faliński i in. 2005

Zbocza niecki wytopiskowej dawniej i dziś 2007

Na zalesionych zboczach przetrwały obecnie tylko nieliczne światłożądne i ciepłolubne gatunki roślin. Bez dostępu promieni słonecznych do warstwy runa rośliny te skazane są na zagładę.

Inne zagrożenia eksploatacja kruszywa, rozkopywanie pagórków kemowych, intensyfikacja rolnictwa: nadmierna chemizacja siedlisk, ubożenia składu gatunkowego łąk. zmiany stosunków wodnych

Ocena dla całego obszaru: stan zły (U2)

Plan zadań ochronnych Podstawowy cel opracowania planu zadań ochronnych to jak najszybsze rozpoczęcie działań niezbędnych dla skutecznej ochrony obszaru Natura 2000, czyli zapewnienie, że siedliska przyrodnicze i gatunki, dla ochrony których wyznaczono obszar, nie zostaną utracone, ani ich stan nie ulegnie pogorszeniu. Plan zadań ochronnych to projekt najpilniejszych działań na rzecz ochrony obszaru możliwych do osiągnięcia w ciągu 10 lat. Obowiązek sporządzenia projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 wynika z ustawy o ochronie przyrody. Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 ustanawia regionalny dyrektor ochrony środowiska w formie zarządzenia. wg wytycznych GDOŚ, Opracowanie planu zadań ochronnych

Skutki wprowadzenie skutecznej ochrony siedlisk przyrodniczych wraz z określeniem konkretnych zadań ochronnych, ich lokalizacji, harmonogramu, podmiotów odpowiedzialnych, sposobów weryfikacji ich skuteczności niektóre skutki uboczne : zawężenie możliwości użytkowania gruntów na niektórych działkach do sprzyjających celom ochrony, np. do ekstensywnego wypasu i/lub wykaszania powiązanie dopłat bezpośrednich ze zgodnością gospodarki rolnej z celami ochrony, zgodnie z zasadą wzajemnej zgodności (cross compliance) możliwość dopłat ze specjalnego pakietu programów rolnośrodowiskowych przeznaczonego dla obszarów Natura 2000

Proces opracowania projektu Planu Etap I 1) weryfikacja terenu objętego projektem Planu, 2) ustalenie przedmiotów ochrony objętych projektem Planu, 3) podanie do publicznej wiadomości informacji o przystąpieniu do sporządzenia projektu Planu, 5) organizacja procesu komunikacji z różnymi grupami interesu, 6) utworzenie Zespołu Lokalnej Współpracy.

Etap II Moduł A zgromadzenie dostępnych informacji o obszarze i przedmiotach ochrony; weryfikacja i uzupełnienie zgromadzonej informacji; Moduł B ocena stanu ochrony przedmiotów ochrony; identyfikacja i analiza zagrożeń; ustalenie celów działań ochronnych; Moduł C ustalenie działań ochronnych; ustalenie potrzeby sporządzenia planu ochrony; ustalenie i opracowanie wskazań do dokumentów planistycznych; Etap III: Uzgodnienia

Ogólne cele wszelkich działań ochronnych na obszarze SOO Murawy w Haćkach to: utrzymanie powierzchni siedlisk i liczebności gatunku Natura 2000, a w przypadkach, w których to będzie możliwe nawet ich zwiększenie zachowanie lub odtworzenie podstawowych ekologicznych cech, struktury i funkcji siedlisk przyrodniczych zachowanie, a nawet zwiększenie różnorodności biologicznej związanej z każdym typem siedliska Natura 2000, utrzymanie i wzrost liczby gatunków charakterystycznych, specyficznych dla typu siedliska oraz cennych składników flory ograniczenie udziału ekspansywnych roślin zielnych, gatunków obcych oraz drzew i krzewów na siedliskach nieleśnych, a nawet ich wyeliminowanie zapewnienie odpowiednich form trwałego użytkowania rolniczego, które sprzyjają zachowaniu właściwego stanu nieleśnych siedlisk przyrodniczych minimalizacja lub wyeliminowanie wszystkich czynników pogarszających stan siedlisk.

Cele działań ochronnych: przywrócenie minimum 75% powierzchni muraw kserotermicznych do stanu właściwego przez odtworzenie odpowiedniej struktury i funkcji, w szczególności charakterystycznego składu gatunkowego w efekcie użytkowania kośnego i pasterskiego; utrzymanie pozostałych płatów w stanie niepogorszonym, wzrost ogólnej powierzchni muraw kserotermicznych minimum o 0,5 ha, głównie kosztem istniejących obecnie zadrzewień, zachowanie powierzchni wszystkich pozostałych typów siedlisk Natura 2000, a także populacji gatunków zwierząt i utrzymanie ich co najmniej w niepogorszonym stanie; odtworzenie właściwego stanu na minimum 25% ich powierzchni.

Główne uwarunkowania wpływające na możliwości skutecznej ochrony obszaru izolacja i niewielka powierzchnia obszaru specyficzne warunki geologiczne i geomorfologiczne odwieczne osadnictwo, poświadczone unikalnymi zabytkami archeologicznymi krajobraz i siedliska przyrodnicze ukształtowane w wyniku długotrwałego, ekstensywnego użytkowania rolniczego niekorzystne procesy demograficzne, prowadzące do wyludniania się wsi duży udział gruntów Skarbu Państwa przeciwstawne procesy w rolnictwie zanik użytkowania rolnego gruntów, w tym zanik wypasu na najcenniejszych fragmentach siedlisk, a z drugiej strony intensyfikacja rolnictwa plany inwestycji drogowych obecność miejscowych stowarzyszeń społecznych czynnie zaangażowanych w ochronę dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego

Swoiste cechy obszaru wpływające na proces planowania i na możliwości ochrony bardzo mała powierzchnia, umożliwiająca precyzyjną ocenę stanu i indywidualne podejście do każdego wydzielenia siedliskowego na157 ha obszaru siedliska Natura 2000 zajmują ok. 9 ha

główny przedmiot ochrony, murawy kserotermiczne, to obecnie nieużytki, grunty zbędne, niechciane, na których gospodarka rolna została zaniechana choć jednym z zagrożeń istniejących dotychczas były próby ich uproduktywnienia, to obecnie główną naszą troską jest przywrócenie ich rolniczego użytkowania

Specyficzna struktura własności gruntów Mimo, że dominuje prywatna własność gruntów, olbrzymia większość siedlisk Natura 2000 należy do gminy. Spośród ponad 60 właścicieli prywatnych gruntów siedliska będące głównym przedmiotem ochrony należą tylko do kilku. Wśród ok. 3 ha siedlisk Natura 2000 na gruntach prywatnych 2,7 ha należy do jednego właściciela.

Po długotrwałym, trwającym ponad 30 lat okresie zabiegów o ochronę obszaru obecnie istnieją niezwykle sprzyjające okoliczności do skutecznej jego ochrony: uregulowanie stosunków własnościowych dzięki przekazaniu gruntów Skarbu Państwo samorządowi, przychylność agend i instytucji rządowych i samorządów, przychylność rolników indywidualnych, dostępność środków unijnych, zaangażowanie organizacji społecznych, zarówno w pozyskanie środków na ochronę czynną prowadzoną przez właścicieli gruntów, jak i jako strażników obszaru oraz krytycznych recenzentów działań Państwa

Pojawienie się na etapie planowania ochrony realnych szans na jej wprowadzenie dzięki projektowi organizacji pozarządowej Ochrona czynna muraw ciepłolubnych w północno-wschodniej Polsce Projekt Centrum Ochrony Mokradeł

Cel projektu: Utrzymanie i przywrócenie cennych przyrodniczo muraw kserotermicznych i napiaskowych Działania: dzierżawa, wykup lub użyczenie gruntów na cele ochrony przyrody przygotowanie muraw do wypasu (usuwanie nalotu drzew i krzewów, koszenie zeszłorocznej roślinności, likwidacja dzikich wysypisk śmieci) wypas tradycyjnych odmian owiec zapewnienie trwałości użytkowania (programy rolno-środowiskowe)

Programy rolno-środowiskowe: Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 wariant 5.5. Murawy ciepłolubne, wysokość dopłaty: 1380 zł/ha wypasanej murawy Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie wariant 7.3. Zachowanie lokalnych ras owiec wysokość dopłaty: 320 zł/maciorkę

Korzystanie z programów rolno-środowiskowych we wsiach przyległych do obszaru

Rolnicy, którzy podejmą się wypasu owiec na murawach, mogą liczyć na: usunięcie nalotu drzew i krzewów wykoszenie muraw przed wypasem grodzenie muraw zakup siatki grodzącej zakup przenośnej wiaty do ochrony owiec przed słońcem i deszczem zakup poideł i wody dla owiec w uzasadnionych przypadkach transport zwierząt w uzasadnionych przypadkach zakup owiec dopłatę w ramach programów rolnośrodowiskowych (ew. wynagrodzenie)

dziękuję za uwagę