XI KONKURS WIEDZY GEOLOGICZNO-GEOGRAFICZNEJ RZEŹBIARZE POWIERZCHNI ZIEMI - 00 r. pytania konkursowe opracował: mgr Paweł Woźniak Imię i nazwisko:... Gimnazjum Nr... w.... Uzupełnij tabelę: MAGMOWE Wylewne SKAŁY JAK POWSTAJĄ? PRZYKŁAD Pochodzenia organicznego na skutek wietrzenia; z okruchów innych skał granit. Wyjaśnij pojęcia: ruchy orogeniczne -... ruchy epejrogeniczne -... korazja -.... Pytanie trudne. Ludzie od wielu lat nie ustają w poszukiwaniach skamieniałości, minerałów i złóż. Lista odkryć geologicznych jest imponująca. Przy podanych w tabeli nazwach miejscowości napisz, jakich odkryć geologicznych w nich dokonano! gips NAZWA MIEJSCOWOŚCI NAJCIEKAWSZE ODKRYCIE GEOLOGICZNE W POLSCE KRASIEJÓW KRZEMIONKI OPATOWSKIE PYSKOWICE (okolice Gliwic) 4. Pytanie trudne. Podaj nazwy zamieszczonych poniżej minerałów: ()... ()... ()... (4)... 4
5. Podaj pełne nazwy (np. jeleń olbrzymi) zamieszczonych poniżej na rysunkach przedstawicieli polskiej fauny plejstoceńskiej:......... 6. W wyniku działania jakiego procesu powstała zamieszczona na fotografii forma wybrzeża? (odpowiedz jednym zdaniem)...... Jak nazywa się ta forma?... 7. Pewien fotograf zrobił w muzeum zdjęcia głów dinozaurów. Niestety, nie pamięta w jakiej kolejności je wykonał. Prosi Cię o pomoc. Nazwy podane w nawiasie, dopasuj do odpowiednich dinozaurów: (Allozaur, Velociraptor, Triceratops, Spinozaur)............ 8. Uzupełnij tabelę, wpisując we właściwe miejsca nazwy czynników i procesów rzeźbotwórczych: FORMA RZEŹBY grzyb skalny" dolina U kształtna morena czołowa CZYNNIK RZEŹBOTWÓRCZY PROCES RZEŹBOTWÓRCZY 9. Które z wymienionych poniżej skał należą do grupy skał metamorficznych? Podkreśl wybrane przykłady. marmur, gaz ziemny, mithril, łupek serycytowy, granit, gnejs, sjenit, gabro, anhydryt, gnejs oczkowy, ropa naftowa
0. Co to są gołoborza i gdzie je spotykamy? Odpowiedz jednym zdaniem:....... Do podanych w tabeli zdań dopasuj okres geologiczny (z wypisanych poniżej) sylur, karbon górny, jura, kreda okres w którym żył Tyrannosaurus rex (król jaszczur tyran) powstawanie węgla kamiennego rośliny pojawiają się na lądzie dinozaury osiągają maksimum swojego rozwoju. Z wymienionych poniżej obszarów podkreśl te, które zaliczane są do aktywnych sejsmicznie: środkowa Europa, łuki wysp indonezyjskich, Wyżyna Brazylijska, pacyficzne wybrzeże Ameryki. Uzupełnij zdania: W górnym biegu rzeki dominuje erozja..., która powoduje powstanie dolin.... W biegu środkowym najsilniej oddziałuje erozja..., a efektem jej pracy są tworzące się tu.... W biegu dolnym rzeki dominuje natomiast.... 4. Podaj nazwy, wskazanych na schematycznym rysunku strzałką, części wulkanu: ()... ()... ()... 5. Pytanie trudne. Podaj nazwy zamieszczonych poniżej skał:......... 6. Podaj nazwy okresów geologicznych starszych od syluru (era paleozoiczna) i nazwę okresu młodszego od jury (era mezozoiczna):......
7. Podaj nazwy widocznych na zdjęciach poniżej form krasowych (zaznaczone strzałką): ()... ()... ()... 8. Co to są skamieniałości przewodnie? Odpowiedz jednym zdaniem:......... 9. Wymienione poniżej nazwy dopasuj do schematycznych rysunków uskok, góry fałdowe, góry zrębowe..... 0. Uzupełnij zdania: Górnośląskie Zagłębie Węglowe ma kształt.... Powierzchnia całkowita GZW wynosi... km. Oprócz Górnośląskiego Zagłębia Węglowego węgiel kamienny wydobywany jest (lub był) w Zagłębiu Węglowym i Zagłębiu Węglowym. Rośliny zaliczane do tzw. flory karbońskiej to ( przykłady)........... Wyjaśnij pojęcia: tuf -... bomby wulkaniczne -... epicentrum -.... Pytanie trudne. Podaj nazwy zamieszczonych poniżej skamieniałości:. 4
. Mało jest miejsc na Ziemi, które pozostają nieznane. Dzięki nowoczesnej technice i powszechności informacji możemy oglądać powierzchnię naszej planety w stopniu, o jakim nie śniło się naszym przodkom. Siły przyrody, które działają nieprzerwanie od początku istnienia błękitnej planety, nieustannie kształtują i zmieniają jej wygląd. Podaj nazwy widocznych na zdjęciach poniżej naturalnych dzieł prawdziwych rzeźbiarzy Ziemi : 4 5 6 ()... (4)... ()... (5)... ()... (6)... 4. Nazwy gór podane poniżej wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli: Karpaty, Kaledońskie, Harz, Góry Świętokrzyskie, Alpy, Pireneje, Skandynawskie NAZWA OROGENEZY PRZYKŁADY GÓR Kaledońska Hercyńska (waryscyjska) Alpejska 5. Do podanych nazw (miejscowość, rejon występowania) dopisz kopalinę, kruszec lub surowiec skalny, który był lub jest w nich wydobywany: Inowrocław, Kłodawa -... rejon Olkusza -... Konin, Turek, Koło -... Strzelin, Strzegom -... 6. W 006 r. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zdecydowała, że jeden z obiektów (ciał niebieskich) naszego układu słonecznego nie spełnia założeń nowej definicji planety. Który? Podaj jego nazwę:.... 5
7. Głazy narzutowe, narzutniaki, eratyki (z lać. errare błądzić), to fragmenty litej skały przetransportowanej przez lodowiec. Czasami osiągają one pokaźne rozmiary. Jak nazywa się największy w Polsce głaz narzutowy (obwód około 50 m, szacowana waga około 000 ton) i gdzie się znajduje? Nazwa:... Miejscowość:... 8. Pytanie trudne. Jednym z ciekawszych kręgowców kopalnych był gad z rzędu zauropterygia, zaliczany do prymitywnych, ziemnowodnych płetwojaszczurów. Jego szczątki znajdowane są w Europie (w tym w Polsce np. najbliżej nas w nieczynnym kamieniołomie Sadowa Góra w Jaworznie), południowo-wschodniej Azji i Ameryce Północnej. Choć zwierzę to uważa się za przodka plezjozaurów, prowadziło ono tryb życia zbliżony do współczesnych fok. Podaj jego nazwę:... 9. Pytanie trudne. Ostatnio było o tym dość głośno pisały gazety, pokazywała telewizja. Sensacyjnego odkrycia dokonali pracownicy Państwowego Instytutu Geologicznego w kamieniołomie Zachełmie pod Kielcami. Znaleziono najstarsze na świecie ślady czworonogów, które odważyły się po raz pierwszy postawić stopę na suchym lądzie! Trzeba będzie pewnie zmienić w przyszłości podręczniki paleontologii. Zwierzęta czworonogie wyszły bowiem w Zachełmiu na ląd przynajmniej 8 mln lat wcześniej niż dotąd przypuszczano. Na dodatek żyły nie w rzekach i jeziorach, jak do tej pory sądzono lecz na wybrzeżach ciepłych, płytkich mórz... Jakiego wieku były skały w których odcisnęli swoje łapy najstarsi piechurzy na świecie? Podkreśl prawidłową odpowiedź. środkowokambryjskie, dolnosylurskie, górnosylurskie, środkowodewońskie 0. Pytanie na tzw. nosa geologicznego Co oznacza łacińska maksyma MENTE ET MALLEO zawarta w znaku firmowym Państwowego Instytutu Geologicznego? Podkreśl prawidłową odpowiedź: Majzlem (rodzaj dłuta do skał) i młotem Myślą i młotem Myślenie ma przyszłość dziękujemy za udział w konkursie 6