Minerały. Autorstwo: Jackowiak Maciej Kamiński Kamil Wróblewska Natalia

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Minerały. Autorstwo: Jackowiak Maciej Kamiński Kamil Wróblewska Natalia"

Transkrypt

1 Minerały Autorstwo: Jackowiak Maciej Kamiński Kamil Wróblewska Natalia

2 Klasyfikacja minerałów ze względu na skałę macierzystą Minerały skał magmowych Minerały skał osadowych Minerały skał metamorficznych

3 1. Skały magmowe - powstały wskutek krystalizacji lub zakrzepnięcia magmy w głębi skorupy ziemskiej lub lawy na powierzchni Ziemi.

4 1.1 Głębinowe (skały plutoniczne) -skały których stygnięcie i krystalizacja odbywały się na dużych głębokościach. a) Geody - tworzą się w skałach wulkanicznych kiedy pęcherzyk gazu zostaje uwięziony w stygnącej lawie. b) Labradoryt (na zdj.)

5 1.2 Wylewne- powstaje w wyniku krystalizacji lawy, a ponieważ proces ten postępuje stosunkowo szybko, w skład skał wchodzą minerały tak drobne, że w większości nie można ich rozpoznać gołym okiem. a) Kwarce: kryształ górski (ditlenek krzemu SiO2), ametyst, kwarc różowy, cytryn, kwarc dymny, morion, awenturyn, kwarc mleczny, ametryn - krystalizują się z magmy. Migotliwe odmiany kwarcu - kwarcowe tygrysie oko, kwarcowe sokole oko. Kwarc skrytokrystaliczny (krzemionka) - chalcedon: agat: zielony chryzopraz, jaspis, karneol, krzemień. Kwarc bezpostaciowy: opal. b) Beryl - powstaje w fazie pegmatytowo - pneumatolicznej zastygania skał magmowych.

6 1.3 Żyłowe- przyjmujące formę żył magmowych (intruzji), powstają w szczelinach i żyłach, którymi magma przeciska się przez powierzchniowe warstwy skorupy ziemskiej zbudowane przeważnie ze skał osadowych. a)kwarc mleczny (na zdj.)

7 2.Skały osadowe - powstają przez nagromadzenie się materiału przynoszonego przez czynniki zewnętrzne (np. wodę, lodowiec, wiatr), na skutek jego osadzania się lub wytrącania z roztworu wodnego.

8 2.1 Okruchowe - powstałe w wyniku nagromadzenia materiału pochodzącego z rozkruszenia starszych skał, jego przetransportowania i osadzenia przez wodę, wiatr lub lód.

9 2.2 Organogeniczne - powstałe na skutek nagromadzenia szczątków organicznych lub wytrącenia substancji chemicznych powstałych na skutek przemian fizjologicznych organizmów.

10 2.3 Rezydualne - skały powstałe przez przekształcenie chemiczne materiału skalnego nagromadzonego w wyniku intensywnego wietrzenia w miejscu trwania procesu. a)hematyt

11 2.4 Piroklastyczne - powstałe z materiałów wyrzuconych w powietrze w czasie erupcji wulkanicznej.

12 2.5 Chemogeniczne (pochodzenia chemicznego)- powstałe w wyniku rozpuszczenia składników skał starszych i ponownego wytrącenia osadu wskutek parowania lub reakcji chemicznych z udziałem (albo bez) organizmów żywych. a)halit - jest produktem krystalizacji wód morskich lub słonych jezior. b) Gips, selenit - tworzy się jako produkt ewaporacji (odparowania) wód słonych jezior lub mórz poniżej 42 C.

13 c) Dolomit - powstaje z morskich wapieni, które zostały przeobrażone przez bogatą w magnez wodę (atomy magnezu zastąpiły część atomów wapnia). d) Magnezyt f) Krzemień- Może mieć bardzo różną genezę. Krzemienie powstałe równowiekowo z osadem, który je otacza (syngenetyczne) mają często krzemionkę organiczną, pochodzącą z rozpuszczania szkieletów bezkręgowców, m.in. igieł gąbek krzemionkowych. Mogą też powstawać wtórnie, w obrębie skał znacznie starszych, w wyniku wytrącania się krzemionki z roztworów krążących szczelinami i pęknięciami. g) Róża pustyni- Powstaje na skutek odparowania silnie zmineralizowanych wód słonych jezior lub gruntowych, które podciągane są z większych głębokości ku powierzchni ziemi, stopniowo odparowują i krystalizują w przypowierzchniowej warstwie sypkiego piasku w formie róży pustyni.

14 3.Skały metamorficzne - powstałe ze skał magmowych bądź osadowych (jak również niekiedy innych metamorficznych) na skutek przeobrażenia (metamorfizmu) pod wpływem wysokich temperatur (np. w pobliżu ognisk magmy) lub wysokiego ciśnienia (np. w wyniku pogrążania skał), oraz związanych z nimi procesów chemicznych. Talk- jest pochodzenia metamorficznego, występuje głównie w skałach powstałych w średnio wysokich temperaturach ( stopni Celsjusza).

15 W wyniku metamorfizmu dochodzi do przeobrażenia np.: a) wapienia w marmur b) piaskowca w kwarcyt c) granitu w gnejs d) skał ilastych w łupki ilaste e) mułowców w fyllity f) węgla w grafit g) syderytu w magnetyt

16 Ametyst

17 Aragonit

18 Beryl

19 Chryzopraz

20 Kamień telewizyjny

21 Lapis lazuli

22 Tygrysie oko

23 Źródła

24 DZIĘKUJEMY ZA OGLĄDANIE

SKAŁY NATURALNE SKUPISKA MINERAŁÓW JEDNORODNYCH LUB RÓŻNORODNYCH KALSYFIKACJA SKAŁ ZE WZGLĘDU NA ICH GENEZĘ

SKAŁY NATURALNE SKUPISKA MINERAŁÓW JEDNORODNYCH LUB RÓŻNORODNYCH KALSYFIKACJA SKAŁ ZE WZGLĘDU NA ICH GENEZĘ SKAŁY NATURALNE SKUPISKA MINERAŁÓW JEDNORODNYCH LUB RÓŻNORODNYCH KALSYFIKACJA SKAŁ ZE WZGLĘDU NA ICH GENEZĘ MAGMOWE POWSTAJĄCE Z KRYSTALIZACJI MAGMY, LAWY I SUBSTANCJI IM TOWARZYSZĄCYCH OSADOWE POWSTAJĄCE

Bardziej szczegółowo

Skały budujące Ziemię

Skały budujące Ziemię Skały budujące Ziemię Minerały Minerał pierwiastek lub związek chemiczny powstały w przyrodzie w sposób naturalny, jednorodny pod względem chemicznym i fizycznym. Minerały w większości mają budowę krystaliczną.

Bardziej szczegółowo

Plutonizmem (nazwa od Plutona - boga podziemi z mitologii greckiej) nazywamy zjawiska związane:

Plutonizmem (nazwa od Plutona - boga podziemi z mitologii greckiej) nazywamy zjawiska związane: 7a. Plutonizm Plutonizmem (nazwa od Plutona - boga podziemi z mitologii greckiej) nazywamy zjawiska związane: z lokalnym upłynnieniem skał w głębi litosfery (powstawaniem ognisk magmowych), wnikaniem,

Bardziej szczegółowo

OKREŚLANIE WIEKU WZGLĘDNEGO względem innych warstw

OKREŚLANIE WIEKU WZGLĘDNEGO względem innych warstw PROFILE GEOLOGICZNE OKREŚLANIE WIEKU WZGLĘDNEGO względem innych warstw METODA STRATYGRAFICZNA METODA PETROGRAFICZNA METODA PALENTOLOGICZNA ANALIZA PYŁKOWA (PALINOLOGIA) METODA STRATYGRAFICZNA zasada superpozycji

Bardziej szczegółowo

OKREŚLANIE WIEKU WZGLĘDNEGO względem innych warstw

OKREŚLANIE WIEKU WZGLĘDNEGO względem innych warstw PROFILE GEOLOGICZNE OKREŚLANIE WIEKU WZGLĘDNEGO względem innych warstw METODA STRATYGRAFICZNA METODA PETROGRAFICZNA METODA PALENTOLOGICZNA ANALIZA PYŁKOWA (PALINOLOGIA) METODA STRATYGRAFICZNA zasada superpozycji

Bardziej szczegółowo

Śnieżka najwyższy szczyt Karkonoszy (1602 m n.p.m.)

Śnieżka najwyższy szczyt Karkonoszy (1602 m n.p.m.) 7b. Metamorfizm Metamorfizm jest procesem endogenicznym, zmieniającym powierzchnię Ziemi. W wyniku jego działania skały skorupy ziemskiej ulegają przemianie pod wpływem wysokiej temperatury i wysokiego

Bardziej szczegółowo

Kamienne archiwum Ziemi XII konkurs geologiczno-środowiskowy - 2011

Kamienne archiwum Ziemi XII konkurs geologiczno-środowiskowy - 2011 Kamienne archiwum Ziemi XII konkurs geologiczno-środowiskowy - 2011 LICEA 1 Które z wymienionych poniżej skał należą do grupy skał metamorficznych? Pokreśl je. ropa naftowa, serpentynit, kwarcyt, mołdawit

Bardziej szczegółowo

Technologie Materiałów Budowlanych Wykład 1. Surowce kamienne

Technologie Materiałów Budowlanych Wykład 1. Surowce kamienne Technologie Materiałów Budowlanych Wykład 1 Surowce kamienne Skały Skały magmowe Skały osadowe Skały metamorficzne Skały magmowe Skały magmowe (wulkaniczne) występują jako głębinowe (np. granit, sjenit)

Bardziej szczegółowo

Grupa I Nazwisko i imię: (0 2) Przyporządkuj rodzajom skał odpowiadające im warunki powstawania. A. magmowe głębinowe -... B. metamorficzne -...

Grupa I Nazwisko i imię: (0 2) Przyporządkuj rodzajom skał odpowiadające im warunki powstawania. A. magmowe głębinowe -... B. metamorficzne -... Grupa I Nazwisko i imię:... 1. (0 2) Przyporządkuj rodzajom skał odpowiadające im warunki powstawania. A. magmowe głębinowe -... B. metamorficzne -... a) Powstały wskutek przemian innych skał pod wpływem

Bardziej szczegółowo

5. Wnętrze Ziemi. Zadanie 5.1 P I 1, II 1. Zadanie 5.2 P I 1. Zadanie 5.3 P I 1

5. Wnętrze Ziemi. Zadanie 5.1 P I 1, II 1. Zadanie 5.2 P I 1. Zadanie 5.3 P I 1 5. Wnętrze Ziemi 0 950 2900 5100 A B C D E 6371 km Rysunek 5.1. Przekrój przez wnętrze Ziemi Zadanie 5.1 P I 1, II 1 Napisz, którymi literami oznaczono na rysunku 5.1: a) skorupę ziemską... A, b) płaszcz

Bardziej szczegółowo

Minerały i skały. Wprowadzenie. Film. Interaktywne ćwiczenia mul medialne

Minerały i skały. Wprowadzenie. Film. Interaktywne ćwiczenia mul medialne Minerały i skały Wprowadzenie Film Interaktywne ćwiczenia mul medialne Podsumowanie Słowniczek Dla nauczyciela Wprowadzenie Ziemia składa się z kilku warstw. Najbardziej zewnętrzną, a zarazem najcieńszą

Bardziej szczegółowo

WIKTOR JASIŃSKI INSTYTUT BADAWCZY DRÓG I MOSTÓW FILIA WROCŁAW

WIKTOR JASIŃSKI INSTYTUT BADAWCZY DRÓG I MOSTÓW FILIA WROCŁAW WIKTOR JASIŃSKI INSTYTUT BADAWCZY DRÓG I MOSTÓW FILIA WROCŁAW SUWAŁKI, 15-16 marca 2018 Szacunkowy udział produkowanych kruszyw w drogownictwie Podział kruszyw - naturalne kruszywa z recyklingu 6% kruszywa

Bardziej szczegółowo

Geologia dynamiczna / Włodzimierz Mizerski. wyd. 3. Warszawa, Spis treści

Geologia dynamiczna / Włodzimierz Mizerski. wyd. 3. Warszawa, Spis treści Geologia dynamiczna / Włodzimierz Mizerski. wyd. 3. Warszawa, 2014 Spis treści Przedmowy do wydania trzeciego i drugiego 11 1. Ziemia a nauki geologiczne 13 Geologia a nauki przyrodnicze 13 Materia Ziemi

Bardziej szczegółowo

SKAŁY, TEKTONIKA, PROCESY ENDOGENICZNE ZADANIA. 1.Oznacz literą P tylko te zdania, których prawdziwość potwierdza załączony poniżej rysunek.

SKAŁY, TEKTONIKA, PROCESY ENDOGENICZNE ZADANIA. 1.Oznacz literą P tylko te zdania, których prawdziwość potwierdza załączony poniżej rysunek. SKAŁY, TEKTONIKA, PROCESY ENDOGENICZNE ZADANIA 1.Oznacz literą P tylko te zdania, których prawdziwość potwierdza załączony poniżej rysunek. A) W wyniku wietrzenia skał magmowych mogą utworzyć się skały

Bardziej szczegółowo

Test z geologii. 4) Jaka panuje stała temperatura w naszym klimacie na głębokości 26 m? a) 5 0 C b) 15 0 C c) 8 0 C d) 12 0 C

Test z geologii. 4) Jaka panuje stała temperatura w naszym klimacie na głębokości 26 m? a) 5 0 C b) 15 0 C c) 8 0 C d) 12 0 C Test z geologii 1) Promień równikowy Ziemi wynosi: a) 637,8 km b) 6378,4 km c) 36561,31 km d) 3656,1 km 2) Największą gęstość posiada: a) Atmosfera b) Litosfera c) Mezosfera d) Barysfera 3) Na Śląsku stopień

Bardziej szczegółowo

MINERAŁY I SKAŁY. Właściwość chemiczna minerałów: CaCO3 + 2HCl

MINERAŁY I SKAŁY. Właściwość chemiczna minerałów: CaCO3 + 2HCl MINERAŁY I SKAŁY Minerały - naturalne składniki litosfery, ciała jednorodne chemicznie i fizycznie Na świecie znanych jest około 3000 minerałów. Niektóre minerały są pierwiastkami - tzw. minerały rodzime

Bardziej szczegółowo

SUROWCE MINERALNE. Wykład 5

SUROWCE MINERALNE. Wykład 5 SUROWCE MINERALNE Wykład 5 PROCESY POMAGMOWE Etap pegmatytowy (800-600 0 C) w resztkach pomagmowych składniki krzemianowe przewaŝają jeszcze nad składnikami łatwolotnymi. Obfitość tych ostatnich nadaje

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 1. MAKROSKOPOWE OZNACZANIE MINERAŁÓW I SKAŁ

ROZDZIAŁ 1. MAKROSKOPOWE OZNACZANIE MINERAŁÓW I SKAŁ SPIS TREŚCI Wprowadzenie...9 ROZDZIAŁ 1. MAKROSKOPOWE OZNACZANIE MINERAŁÓW I SKAŁ...11 1.1. Wiadomości wstępne...11 1.2. Systematyka minerałów...13 1.3. Kryształy i układy krystalograficzne...17 1.4. Morfologia

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. Wprowadzenie. Wprowadzenie. Wprowadzenie. Wprowadzenie

Wprowadzenie. Wprowadzenie. Wprowadzenie. Wprowadzenie. Wprowadzenie Kamieniołom marmuru "Biała Marianna" Fot. Elżbieta Tołkanowicz Materiały kamienne stosowane w budownictwie są wynikiem naturalnego lub sztucznego rozdrobnienia skał zwartych (litych) lub głazów narzutowych.

Bardziej szczegółowo

Materiały kamienne. Wprowadzenie 18/01/2017

Materiały kamienne. Wprowadzenie 18/01/2017 18/01/2017 Kamieniołom marmuru "Biała Marianna" Fot. Elżbieta Tołkanowicz Materiały kamienne Materiały kamienne stosowane w budownictwie są wynikiem naturalnego lub sztucznego rozdrobnienia skał zwartych

Bardziej szczegółowo

Niemetaliczne materiały konstrukcyjne pochodzenia mineralnego

Niemetaliczne materiały konstrukcyjne pochodzenia mineralnego CHEMIA A SPOŁECZEŃSTWO Niemetaliczne materiały konstrukcyjne pochodzenia mineralnego Marek Kwiatkowski Zakład Dydaktyki Chemii Wydział Chemii UG ul. Sobieskiego 18, 80-952 Gdańsk tel. (058) 3450 462 e-mail:

Bardziej szczegółowo

WIETRZENIE. Rozpuszczanie polega na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu. Tego typu wietrzeniu ulegają głównie sole.

WIETRZENIE. Rozpuszczanie polega na łączeniu się minerałów z wodą i doprowadzeniu ich do roztworu. Tego typu wietrzeniu ulegają głównie sole. WIETRZENIE Wietrzenie to proces prowadzący do rozpadu lub rozkładu skały RODZAJE WIETRZENIA WIETRZENIE FIZYCZNE = MECHANICZNE v INSOLACJA v ZAMRÓZ (MROZOWE) v SKAŁ ILASTYCH v SOLNE WIETRZENIE CHEMICZNE

Bardziej szczegółowo

Podstawowe materiały i wyroby budowlane. Materiały kamienne.

Podstawowe materiały i wyroby budowlane. Materiały kamienne. Podstawowe materiały i wyroby budowlane. Materiały kamienne. 1. Pojęcia podstawowe Materiały kamienne stosowane w budownictwie są wynikiem naturalnego lub sztucznego rozdrobnienia skał zwartych (litych)

Bardziej szczegółowo

minerwa.pl http://www.minerwa.pl Cennik z dnia 2016-06-29. Wszystkie podane ceny są cenami brutto.

minerwa.pl http://www.minerwa.pl Cennik z dnia 2016-06-29. Wszystkie podane ceny są cenami brutto. minerwa.pl http://www.minerwa.pl Cennik z dnia 2016-06-29. Wszystkie podane ceny są cenami brutto. Archiwum Turmalin - bryłka nieregularna gładka(~25-16 mm) Archiwum / Bola i krawaty Bolo - jaspis Bolo

Bardziej szczegółowo

Zadanie 3 Zapisz wzory sumaryczne głównych składników przedstawionych skał i minerałów. kalcyt kreda kwarc gips agat

Zadanie 3 Zapisz wzory sumaryczne głównych składników przedstawionych skał i minerałów. kalcyt kreda kwarc gips agat CZĘŚĆ 1 Zadanie 1 Wyjaśnij pojęcia. wapno palone, hydraty, zaprawa gipsowa, zaprawa wapienna, wietrzenie skał, wapno gaszone, próchnica, degradacja gleby, właściwości sorpcyjne gleby, wapno palone, degradacja

Bardziej szczegółowo

SUROWCE I RECYKLING. Wykład 8

SUROWCE I RECYKLING. Wykład 8 SUROWCE I RECYKLING Wykład 8 WYBRANE NIEMETALICZNE SUROWCE MINERALNE surowce krzemionkowe, tj. zasobne w SiO 2, surowce ilaste, surowce glinowe, glinokrzemianowe i zawierające alkalia, surowce wapniowe,

Bardziej szczegółowo

dolina U-kształtna wody płynące fale morskie

dolina U-kształtna wody płynące fale morskie Rzeźba powierzchni Ziemi poziom podstawowy i rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt) Uzupełnij tabelę. Czynnik rzeźbotwórczy Proces rzeźbotwórczy Przykład wytworzonej przez czynnik i procesformy rzeźby erozja dolina

Bardziej szczegółowo

GEOLOGIA: Petrologia i petrografia Mineralogia i geochemia Geologia dynamiczna Gleboznawstwo Tektonika Stratygrafia Paleontologia Kartowanie

GEOLOGIA: Petrologia i petrografia Mineralogia i geochemia Geologia dynamiczna Gleboznawstwo Tektonika Stratygrafia Paleontologia Kartowanie GEOLOGIA: Petrologia i petrografia Mineralogia i geochemia Geologia dynamiczna Gleboznawstwo Tektonika Stratygrafia Paleontologia Kartowanie geologiczne Geologia inżynierska, geofizyka, hydrogeologia,

Bardziej szczegółowo

Zadanie 3. (2 pkt) Dobierz odpowiednie rodzaje skał (spośród zaznaczonych na przekroju) do procesów geologicznych, w wyniku których powstały.

Zadanie 3. (2 pkt) Dobierz odpowiednie rodzaje skał (spośród zaznaczonych na przekroju) do procesów geologicznych, w wyniku których powstały. Lekcja powtórkowa z 1 części litosfery. Zadania maturalne: Zadanie 1. (1 pkt) Flisz to kompleks skał osadowych morskiego pochodzenia. Zaznacz literę, którą oznaczono skały wchodzące w skład fliszu. A.

Bardziej szczegółowo

BUDOWLANY PODZIAŁ KAMIENI

BUDOWLANY PODZIAŁ KAMIENI Budowlany podział kamieni WYKORZYSTAĆ KAMIEŃ 139 BUDOWLANY PODZIAŁ KAMIENI Najprostszą formą wykorzystania skał jako surowca budowlanego jest bezpośrednie użycie ich fragmentów. Rodzaj wybranej skały,

Bardziej szczegółowo

Geochemia krajobrazu. pod redakcją Urszuli Pokojskiej i Renaty Bednarek

Geochemia krajobrazu. pod redakcją Urszuli Pokojskiej i Renaty Bednarek Geochemia krajobrazu pod redakcją Urszuli Pokojskiej i Renaty Bednarek SPIS TREŚCI Spis treści Spis treści Przedmowa... 11 CZĘŚĆ 1. WIADOMOŚCI WPROWADZAJĄCE Rozdział I. Elementy chemii ogólnej (Urszula

Bardziej szczegółowo

a) Wypiętrzenie się Andów i Kordylierów. b) Rozwój psylofitów na lądach.

a) Wypiętrzenie się Andów i Kordylierów. b) Rozwój psylofitów na lądach. Materiały szkoleniowe Dzieje i budowa Ziemi 1. Uporządkuj chronologicznie podane wydarzenia w dziejach Ziemi. I II a) Sfałdowanie Sudetów i Uralu. a) Wypiętrzenie się Andów i Kordylierów. b) Rozwój psylofitów

Bardziej szczegółowo

Kod ucznia. Małopolski Konkurs Geograficzny dla gimnazjalistów Rok szkolny 2016/2017 Etap szkolny 4 listopada 2016 r.

Kod ucznia. Małopolski Konkurs Geograficzny dla gimnazjalistów Rok szkolny 2016/2017 Etap szkolny 4 listopada 2016 r. Kod ucznia. Małopolski Konkurs Geograficzny dla gimnazjalistów Rok szkolny 2016/2017 Etap szkolny 4 listopada 2016 r. Suma punktów: Miejsce na metryczkę: 1 Gimnazjalisto! 1. Przed Tobą zestaw 22 zadań

Bardziej szczegółowo

Krzem, symbol chemiczny Si, tak jak i węgiel należy do IV grupy głównej układu okresowego pierwiastków. Czysty krzem (gęstość 2,33 g/cm 3

Krzem, symbol chemiczny Si, tak jak i węgiel należy do IV grupy głównej układu okresowego pierwiastków. Czysty krzem (gęstość 2,33 g/cm 3 Poniższy rozdział przygotowałem na podstawie książki: "225 Doświadczeń Chemicznych" Kurt Waselowsky. Zawarty tam materiał wzbogaciłem własnymi eksperymentami. Krzem, symbol chemiczny Si, tak jak i węgiel

Bardziej szczegółowo

Wulkany. Wojtek Jóźwiak

Wulkany. Wojtek Jóźwiak Wulkany Wojtek Jóźwiak Wulkan(z łac. Vulcanus imię rzymskiego boga ognia) miejsce na powierzchni Ziemi, z którego wydobywa się lawa, gazy wulkaniczne (solfatary, mofety, fumarole) i materiał piroklastyczny.

Bardziej szczegółowo

Geologia poziom rozszerzony

Geologia poziom rozszerzony Geologia poziom rozszerzony Zadanie 1. (3 pkt) ł ę ą ą ę Źródło: CKE 2005 (PR), zad. 45. ł ą ś ę ą ę ś Zadanie 2. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono schematyczny przekrój geologiczny przez Tatry. Źródło:

Bardziej szczegółowo

MINERAŁY są podstawowymi składnikami, z których zbudowane są skały.

MINERAŁY są podstawowymi składnikami, z których zbudowane są skały. 2a. Minerały MINERAŁY są podstawowymi składnikami, z których zbudowane są skały. Pod tym określeniem ukrywają się powstałe w naturalnych procesach przebiegających w środowisku przyrodniczym Ziemi (na powierzchni

Bardziej szczegółowo

Badania geotechniczne na terenach górzystych.

Badania geotechniczne na terenach górzystych. Piotr Jermołowicz Inżynieria Środowiska Szczecin Badania geotechniczne na terenach górzystych. Do oznaczania i geotechnicznego opisu skał w budownictwie stosuje się normę PN EN ISO 14689-1. Próbki materiałów

Bardziej szczegółowo

KONKURS GEOGRAFICZNY ZAWODY SZKOLNE Listopad 2010

KONKURS GEOGRAFICZNY ZAWODY SZKOLNE Listopad 2010 Na rozwiązanie zadań przeznacza się 90 minut. Uważnie czytaj polecenia, pisz czytelnie. Powodzenia! KONKURS GEOGRAFICZNY ZAWODY SZKOLNE Listopad 2010 Zadanie 1. (0 1) Podane skale uporządkuj od największej

Bardziej szczegółowo

Pochodzenie wód podziemnych

Pochodzenie wód podziemnych Wody podziemne Woda podziemna - to woda zmagazynowana w wolnych przestrzeniach skał zalegających poniżej powierzchni Ziemi. Stanowią jeden z bardzo istotnych elementów obiegu wody w przyrodzie. Pochodzenie

Bardziej szczegółowo

Test poziom gimnazjalny pytania Strona 1 z 5

Test poziom gimnazjalny pytania Strona 1 z 5 Test poziom gimnazjalny pytania Strona 1 z 5 5. Życie w morzach i oceanach ery mezozoicznej było niezwykle bogate. Oprócz bezkręgowców, koralowców i ryb niezwykle silna grupę stanowiły gady. Wiele z nich,

Bardziej szczegółowo

GENEZA GLEBY CZYNNIKI GLEBOTWÓRCZE

GENEZA GLEBY CZYNNIKI GLEBOTWÓRCZE GENEZA GLEBY CZYNNIKI GLEBOTWÓRCZE GENEZA GLEB IN SITU EX SITU SKAŁY MAGMOWE Skały powstałe w wyniku ochłodzenia płynnej skały magmy, w warunkach wysokiego ciśnienia i temperatury (przy różnej szybkości

Bardziej szczegółowo

Podstawy nauk o Ziemi

Podstawy nauk o Ziemi Podstawy nauk o Ziemi Zależność rzeźby od budowy geologicznej mgr inż. Renata Różycka-Czas Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

SUROWCE I RECYKLING. Wykład 4

SUROWCE I RECYKLING. Wykład 4 SUROWCE I RECYKLING Wykład 4 Minerały główne skał magmowych Kwarc SiO 2 Skalenie ortoklaz K[AlSi 3 O 8 ] albit Na[AlSi 3 O 8 ] anortyt - Ca[Al 2 Si 2 O 8 ] Miki muskowit KAl 2 [(OH,F) 2 AlSi 3 O 10 ] biotyt

Bardziej szczegółowo

Program RID NCBiR Reaktywność alkaliczna krajowych kruszyw"

Program RID NCBiR Reaktywność alkaliczna krajowych kruszyw Program RID NCBiR Reaktywność alkaliczna krajowych kruszyw" Jakość krajowych łamanych kruszyw mineralnych z uwzględnieniem oceny ich reaktywności alkalicznej w betonie II Wschodnie Forum Drogowe, Suwałki

Bardziej szczegółowo

Najczęstsze błędy popełniane w Szczegółowych Specyfikacjach Technicznych

Najczęstsze błędy popełniane w Szczegółowych Specyfikacjach Technicznych Najczęstsze błędy popełniane w Szczegółowych Specyfikacjach Technicznych Magdalena Bardan Kraków, 21.02.2017 r. Kilka słów o IBMB Kilka słów o IBMB IBMB powstało w 2011 r. jako niezależne laboratorium

Bardziej szczegółowo

1. Pochodzenie i klasyfikacja zasobów przyrodniczych... 11

1. Pochodzenie i klasyfikacja zasobów przyrodniczych... 11 Spis treści 1. Pochodzenie i klasyfikacja zasobów przyrodniczych... 11 1.1. Rozwój cywilizacji człowieka a korzystanie z zasobów Ziemi... 11 1.2. Czy zasoby naturalne Ziemi mogą ulec wyczerpaniu?... 14

Bardziej szczegółowo

prawo czynników ograniczających Justus von Liebig

prawo czynników ograniczających Justus von Liebig prawo czynników ograniczających Justus von Liebig.. względne znaczenie jakiegoś czynnika ograniczającego jest tym większe, im bardziej dany czynnik, w porównaniu z innymi stanowi minimum. FOSFOR FOSFOR

Bardziej szczegółowo

Olimpiada o DIAMENTOWY INDEKS AGH Geografia z elementami geologii

Olimpiada o DIAMENTOWY INDEKS AGH Geografia z elementami geologii . O której godzinie czasu słonecznego dotrze na miejsce osoba wylatujący z Warszawy 4 lutego o godzinie 7.30 do Caracas (Wenezuela). W trakcie obliczeń naleŝy uwzględnić przesiadki i postoje (0-4pkt):

Bardziej szczegółowo

Podobny do tufa, ale o ujednoliconej barwie. Ma lepsze wysortowanie, mniejszą porowatość,mogą mieć warstwowanie. Reszta tak samo

Podobny do tufa, ale o ujednoliconej barwie. Ma lepsze wysortowanie, mniejszą porowatość,mogą mieć warstwowanie. Reszta tak samo 27.TUFY: BARWA: jasno-szaro-brunatna(plamisty rozkład barw) (częściej porowate i związana z tym lekkość skały),mogą mieć strukturę równoległą( warstwowanie) - rzadko TEKSTURA: frakcja psamitowa(głównie

Bardziej szczegółowo

BADAMY WŁAŚCIWOŚCI SKAŁ, SKAMIENIAŁOŚCI I MINERAŁÓW

BADAMY WŁAŚCIWOŚCI SKAŁ, SKAMIENIAŁOŚCI I MINERAŁÓW BADAMY WŁAŚCIWOŚCI SKAŁ, SKAMIENIAŁOŚCI I MINERAŁÓW Zdzisław Nowak ZCDN Szczecin 15.02.2017 r. O czym mówimy? O ogromnej różnorodności wytworów nieożywionych natury. Łącznie jest to kilkanaście tysięcy

Bardziej szczegółowo

GLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach

GLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach GLEBY GLEBA - biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa litosfery, powstała ze skał pod wpływem abiotycznych i biotycznych czynników środowiska, zdolna zapewnić roślinom wyższym warunki wzrostu i rozwoju.

Bardziej szczegółowo

6. Dzieje Ziemi. mezozoik (2), mezozoik (4), mezozoik (5), kenozoik (3), paleozoik (6), paleozoik (1).

6. Dzieje Ziemi. mezozoik (2), mezozoik (4), mezozoik (5), kenozoik (3), paleozoik (6), paleozoik (1). 6. Dzieje Ziemi 1 2 3 4 5 6 Rysunek 6.1. Wybrane organizmy żyjące w przeszłości geologicznej Zadanie 6.1 P I 1 Napisz: 1) z których er geologicznych pochodzą organizmy żywe przedstawione na rysunku 6.1.,

Bardziej szczegółowo

Kryształy w życiu człowieka

Kryształy w życiu człowieka Kryształy w życiu człowieka Kryształy mają duży szereg zastosowań m.in.w medycynie,farmacji,jubilerstwie itp. Aby dowiedzieć się wielu ciekawych informacji o kryształach,musimy zacząć naszą,,podróż w dział

Bardziej szczegółowo

SKAŁY MAGMOWE SKAŁY GŁĘBINOWE (PLUTONICZNE)

SKAŁY MAGMOWE SKAŁY GŁĘBINOWE (PLUTONICZNE) SKAŁY MAGMOWE Skały magmowe powstają w procesie krystalizacji magmy. Utwory krystalizujące pod powierzchnią ziemi zaliczamy do skał głębinowych (plutonicznych), natomiast na powierzchni do skał wylewnych

Bardziej szczegółowo

PLANETA ZIEMIA BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI MINERAŁY, SKAŁY POWIERZCHNIA ZIEMI SEDYMENTACJA STRATYGRAFIA MAGMATYZM METAMORFIZM TEKTONIKA GEOZAGROŻENIA

PLANETA ZIEMIA BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI MINERAŁY, SKAŁY POWIERZCHNIA ZIEMI SEDYMENTACJA STRATYGRAFIA MAGMATYZM METAMORFIZM TEKTONIKA GEOZAGROŻENIA Historia geologii, minerały, skały HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe WYKŁAD 2018-2019 PLANETA ZIEMIA BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI MINERAŁY, SKAŁY POWIERZCHNIA

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII. starożytność. Teofrast z Eresos

WYKŁAD 2016 HISTORIA GEOLOGII. starożytność. Teofrast z Eresos PLANETA ZIEMIA BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI MINERAŁY, SKAŁY POWIERZCHNIA ZIEMI SEDYMENTACJA STRATYGRAFIA MAGMATYZM METAMORFIZM TEKTONIKA GEOZAGROŻENIA HISTORIA GEOLOGII starożytność Teofrast z Eresos (322-287

Bardziej szczegółowo

FOSFOR. w litosferze. apatyty: Ca 5 (PO 4 ) 3. fluoroapatyty hydroksyapatyty chloroapatyty

FOSFOR. w litosferze. apatyty: Ca 5 (PO 4 ) 3. fluoroapatyty hydroksyapatyty chloroapatyty FOSFOR FOSFOR w litosferze apatyty: Ca 5 (PO 4 ) 3 F Ca 5 (PO 4 ) 3 OH Ca 5 (PO 4 ) 3 Cl fluoroapatyty hydroksyapatyty chloroapatyty FOSFOR w litosferze apatyty: Ca 5 (PO 4 ) 3 F Ca 5 (PO 4 ) 3 OH Ca 5

Bardziej szczegółowo

Surowce kamienne. Quiz 2013-02-27. Technologie Materiałów Budowlanych. Naturalne materiały kamienne. Naturalne materiały kamienne

Surowce kamienne. Quiz 2013-02-27. Technologie Materiałów Budowlanych. Naturalne materiały kamienne. Naturalne materiały kamienne Technologie Materiałów Budowlanych Surowce kamienne Dr inż. Anna Zielińska-Jurek Katedra Technologii Chemicznej Pok. 026A, annjurek@pg.gda.pl Naturalne materiały kamienne Kamień naturalny najstarszy materiał

Bardziej szczegółowo

METODY BADAO GEOLOGICZNYCH OKREŚLANIE WIEKU GEOLOGICZNEGO

METODY BADAO GEOLOGICZNYCH OKREŚLANIE WIEKU GEOLOGICZNEGO METODY BADAO GEOLOGICZNYCH OKREŚLANIE WIEKU GEOLOGICZNEGO GEOLOGIA geologię dynamiczną geologię historyczną zajmującą się procesami zajmującą się we wnętrzu Ziemi dziejami Ziemi i ich skutkami zachodzącymi

Bardziej szczegółowo

SUROWCE MINERALNE. Wykład 8

SUROWCE MINERALNE. Wykład 8 SUROWCE MINERALNE Wykład 8 Podziałkruszyw budowlanych kruszywa mineralne: naturalne i łamane, kruszywa sztuczne (np. żużlowe), kruszywa z recyklingu. Kruszywa łamane na rynku krajowym są produkowane ze

Bardziej szczegółowo

XLII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 1

XLII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 1 -1/1- XLII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 1 Zadanie 1. Blokdiagramy A-D (załącznik 1) ilustrują budowę geologiczną czterech regionów Polski. Uzupełnij tabelę: w kolumnie 1:

Bardziej szczegółowo

Kwarc. Plagioklaz. Skaleń potasowy. % objętości. Oliwin. Piroksen. Amfibol. Biotyt. 700 C 0 Wzrost temperatury krystalizacji

Kwarc. Plagioklaz. Skaleń potasowy. % objętości. Oliwin. Piroksen. Amfibol. Biotyt. 700 C 0 Wzrost temperatury krystalizacji % objętości % SiO 2 70 65 56 48 44 40 Żyłowa Aplit Lamprofiry Diabaz Wylewna Ryolit Dacyt Andezyt Bazalt Pikryty Glebinowa Muskowit Granit Granodioryt Dioryt Gabro Perydotyt Perydotyt (dunit) 80 60 40

Bardziej szczegółowo

Plan zajęć i wymagania

Plan zajęć i wymagania Plan zajęć i wymagania Wykłady nr 1 i 2 Budowa Ziemi, minerały skałotwórcze i skały Budowa Ziemi i skład chemiczny jej powłok. Skały i ich pochodzenie. Typy skał. Ćwiczenie nr 1 Wizyta w Muzeum Mineralogicznym

Bardziej szczegółowo

zakres pt dla metamorfizmu: od t ~ 200 C i p ~ 2 kbar do t ~ 700 C

zakres pt dla metamorfizmu: od t ~ 200 C i p ~ 2 kbar do t ~ 700 C METAMORFIZM Metamorfizm procesy powodujące mineralne, strukturalne i teksturalne przeobrażenie skał w stanie stałym, bez większego ilościowego udziału fazy ciekłej, w głębszych warstwach skorupy ziemskiej,

Bardziej szczegółowo

Skorupa kontynentalna - analiza geologiczna skał i obszarów

Skorupa kontynentalna - analiza geologiczna skał i obszarów Geolog zatrudniony w firmie poszukiwawczej może wykonywać zarówno prace w terenie jak i w biurze. Prace terenowe mogą polegać na nadzorze nad prowadzonymi wierceniami oraz opisie petrograficznym uzyskanych

Bardziej szczegółowo

Geomateriały. minerały, skaly i inne.. Co to jest minerał?

Geomateriały. minerały, skaly i inne.. Co to jest minerał? Geomateriały minerały, skaly i inne.. Co to jest minerał? Minerał Nieorganiczny, powstały w naturze, stały materiał o zdefiniowanym, konkretnym składzie chemicznym* i strukturze krystalicznej. *Uwaga:

Bardziej szczegółowo

Surowiec mineralny wydobywana ze złóż kopalina użyteczna, która posiada określone zastosowanie w gospodarce, np. ropa naftowa w energetyce.

Surowiec mineralny wydobywana ze złóż kopalina użyteczna, która posiada określone zastosowanie w gospodarce, np. ropa naftowa w energetyce. 2c. Surowce i złoża Surowiec mineralny wydobywana ze złóż kopalina użyteczna, która posiada określone zastosowanie w gospodarce, np. ropa naftowa w energetyce. Złoże zgodnie z definicją to naturalne nagromadzenie

Bardziej szczegółowo

Kamieniołom marmuru "Biała Marianna" Fot. Elżbieta Tołkanowicz MATERIAŁY KAMIENNE. Opracowała: dr inż. Teresa Rucińska

Kamieniołom marmuru Biała Marianna Fot. Elżbieta Tołkanowicz MATERIAŁY KAMIENNE. Opracowała: dr inż. Teresa Rucińska Kamieniołom marmuru "Biała Marianna" Fot. Elżbieta Tołkanowicz MATERIAŁY KAMIENNE Opracowała: dr inż. Teresa Rucińska POJĘCIA PODSTAWOWE Materiały kamienne stosowane w budownictwie są wynikiem naturalnego

Bardziej szczegółowo

Budowa wnętrza Ziemi

Budowa wnętrza Ziemi Procesy wewnętrzne Budowa Ziemi Budowa wnętrza Ziemi Subdukcja: zagłębianie się płyt w płaszczu Ziemi: 3 przypadki Strefy rozrostu dna oceanicznego strefa ryftowa- spreading Uskoki transformacyjne Zadania

Bardziej szczegółowo

Minerały i skały Ziemi

Minerały i skały Ziemi Andrzej MANECKI Minerały i skały Ziemi ich znaczenie dla człowieka zdjecie lub zdjecia wprowadzające format i rozdzielczość: 100x150 mm, 300 dpi (mogą być większe) CD Polska Akademia Nauk Warszawa 2008

Bardziej szczegółowo

Bogusława Kozub; nauczyciel chemii w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Płazie

Bogusława Kozub; nauczyciel chemii w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Płazie Bogusława Kozub; nauczyciel chemii w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Płazie Temat: Surowce i tworzywa pochodzenia mineralnego. Temat realizowany metodą projektu. Celem projektu jest zapoznanie się uczniów

Bardziej szczegółowo

Złoże naturalne nagromadzenie kopaliny lub kilku kopalin, które może być przedmiotem eksploatacji.

Złoże naturalne nagromadzenie kopaliny lub kilku kopalin, które może być przedmiotem eksploatacji. WPROWADZENIE Złoże naturalne nagromadzenie kopaliny lub kilku kopalin, które może być przedmiotem eksploatacji. Według art. 6. ust. 1, pkt 19 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1017

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1017 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1017 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 23 stycznia 2019 r. Nazwa i adres: AB 1017

Bardziej szczegółowo

Zadania maturalne. Dział: Budowa i dzieje Ziemi.

Zadania maturalne. Dział: Budowa i dzieje Ziemi. 1 Zadania maturalne. Dział: Budowa i dzieje Ziemi. Zadanie 1. (3 pkt) Uzupełnij tabelę obrazującą genezę i wiek wybranych surowców mineralnych Polski. Zadanie 2. (2 pkt) Określ rodzaj oraz genezę zapisanych

Bardziej szczegółowo

ELEMENTY GEOCHEMII SKAŁ METAMORFICZNYCH

ELEMENTY GEOCHEMII SKAŁ METAMORFICZNYCH ELEMENTY GEOCHEMII SKAŁ METAMORFICZNYCH Metamorfizm to zespół procesów powodujących przeobrażenie skał w stanie stałym w warunkach podwyższonego ciśnienia i temperatury i działania czynników chemicznych

Bardziej szczegółowo

GRANICE METAMORFIZMU:

GRANICE METAMORFIZMU: Metamorfizm jest to proces zmian mineralogicznych i strukturalnych skał w stanie stałym, bez większego udziału fazy ciekłej, w odpowiedzi na warunki fizyczne (zawsze podwyższona temperatura i przeważnie

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie lokalnych zasobów kruszyw naturalnych do budowy dróg

Wykorzystanie lokalnych zasobów kruszyw naturalnych do budowy dróg II Warmińsko-Mazurskie Forum Drogowe Wykorzystanie lokalnych zasobów kruszyw naturalnych do budowy dróg Marta WASILEWSKA Politechnika Białostocka Lidzbark Warmiński, 5 października 2015r. I. WPROWADZENIE

Bardziej szczegółowo

Geologia poziom rozszerzony, ćwiczenia Zadanie 1. (2 pkt) Na mapie przedstawiono granice i kierunki ruchu płyt litosfery.

Geologia poziom rozszerzony, ćwiczenia Zadanie 1. (2 pkt) Na mapie przedstawiono granice i kierunki ruchu płyt litosfery. Geologia poziom rozszerzony, ćwiczenia Zadanie 1. (2 pkt) Na mapie przedstawiono granice i kierunki ruchu płyt litosfery. Przyporządkuj obszarom oznaczonym na mapie literami A i B po dwa zjawiska lub procesy

Bardziej szczegółowo

SUROWCE MINERALNE. Wykład 4

SUROWCE MINERALNE. Wykład 4 SUROWCE MINERALNE Wykład 4 Rozpowszechnienie niektórych pierwiastków w skorupie ziemskiej (Norton 1974) Nb Procesy powstawania minerałów i ich zespołów dzielimy na: 1.procesy magmowe, 2.procesy hipergeniczne,

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY KAMIENNE POJĘCIA PODSTAWOWE

MATERIAŁY KAMIENNE POJĘCIA PODSTAWOWE POJĘCIA PODSTAWOWE Kamieniołom marmuru "Biała Marianna" Fot. Elżbieta Tołkanowicz Opracowała: dr inż. Teresa Rucińska Materiały kamienne stosowane w budownictwie są wynikiem naturalnego lub sztucznego

Bardziej szczegółowo

I. Obraz Ziemi. 1. sfery Ziemi 2. generalizacja kartograficzna. 3. siatka geograficzna a siatka kartograficzna. 4. podział odwzorowań kartograficznych

I. Obraz Ziemi. 1. sfery Ziemi 2. generalizacja kartograficzna. 3. siatka geograficzna a siatka kartograficzna. 4. podział odwzorowań kartograficznych Zagadnienia do małej matury 2013/2014 z geografii klasy dwujęzycznej obejmują tematy określone w zagadnieniach do małej matury z geografii w brzmieniu załączonym na stronie internetowej szkoły, umieszczonych

Bardziej szczegółowo

Surowce pochodzenia mineralnego

Surowce pochodzenia mineralnego strona 1/5 Surowce pochodzenia mineralnego Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Surowce i tworzywa pochodzenia mineralnego: węgiel kamienny, ropa naftowa, gaz

Bardziej szczegółowo

IV. LITOSFERA. CZĘŚĆ 1

IV. LITOSFERA. CZĘŚĆ 1 IV. LITOSFERA. CZĘŚĆ 1 Znajomość faktów 133. Mapy przedstawiają rozmieszczenie lądów i oceanów na Ziemi 250 mln lat temu i 65 mln lat temu. Wstaw te dane w miejscu kropek. 134.W Na mapie przedstawiającej

Bardziej szczegółowo

Petrograficzny opis skały

Petrograficzny opis skały Petrograficzny opis skały Skała: S-15 Badana skała to plutoniczna skała magmowa. Minerały występujące w skale to: plagioklazy, biotyt, hornblenda, kwarc, w ilościach podrzędnych stwierdzono cyrkon i apatyt,

Bardziej szczegółowo

Nowe możliwości zastosowania kruszyw węglanowych w drogowych nawierzchniach z betonu cementowego oraz w betonach konstrukcyjnych

Nowe możliwości zastosowania kruszyw węglanowych w drogowych nawierzchniach z betonu cementowego oraz w betonach konstrukcyjnych Nowe możliwości zastosowania kruszyw węglanowych w drogowych nawierzchniach z betonu cementowego oraz w betonach konstrukcyjnych Danuta Bebłacz Instytut Badawczy Dróg i Mostów Piotr Różycki Stowarzyszenie

Bardziej szczegółowo

Najważniejsze surowce mineralne - występowanie w Polsce i na świecie

Najważniejsze surowce mineralne - występowanie w Polsce i na świecie Najważniejsze surowce mineralne - występowanie w Polsce i na świecie Surowce w Polsce Węgiel kamienny Węgiel brunatny Ropa naftowa Sposób powstania geneza skała osadowa pochodzenia roślinnego, zawierająca

Bardziej szczegółowo

3. Odległość między punktami A i B wynosi 500 km. Oblicz skalę liczbową mapy, na której odległość ta wynosi 2,5 cm.

3. Odległość między punktami A i B wynosi 500 km. Oblicz skalę liczbową mapy, na której odległość ta wynosi 2,5 cm. SKALA MAPY 1. Przekształć skale mianowane na skale liczbowe. Następnie ułóż uzyskane skale liczbowe w kolejności od największej do najmniejszej. Traktuj skalę jak ułamek, czyli im większa liczba w mianowniku,

Bardziej szczegółowo

BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE.

BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE. BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE. 1. Którą mieszaninę można rozdzielić na składniki poprzez filtrację; A. Wodę z octem. B. Wodę z kredą. C. Piasek z cukrem D. Wodę

Bardziej szczegółowo

GLAUKONIT K 2 (Fe 3+, Al, Fe 2+, Mg) 4 (Si 7 AlO 20 )(OH) 4 (jednoskośny)

GLAUKONIT K 2 (Fe 3+, Al, Fe 2+, Mg) 4 (Si 7 AlO 20 )(OH) 4 (jednoskośny) GLAUKONIT K 2 (Fe 3+, Al, Fe 2+, Mg) 4 (Si 7 AlO 20 )(OH) 4 (jednoskośny) CECHA Forma/wykształcenie Łupliwość Relief glaukonit pseudoheksagonalne kryształy, rzadkie i źle wykształcone zwykle drobne łuseczki,

Bardziej szczegółowo

KLASA II I. WODA I ROZTORY WODNE. - wie gdzie i w jakiej postaci występuje woda w przyrodzie - wie jak powstaje roztwór i z czego się składa

KLASA II I. WODA I ROZTORY WODNE. - wie gdzie i w jakiej postaci występuje woda w przyrodzie - wie jak powstaje roztwór i z czego się składa SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII KLASA II I. WODA I ROZTORY WODNE Ocena dopuszczająca - wie gdzie i w jakiej postaci występuje woda w przyrodzie - wie jak powstaje roztwór i z czego się składa -

Bardziej szczegółowo

OFERTA POMIARY CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH NA STANOWISKACH PRACY ANALIZA WÓD I ŚCIEKÓW

OFERTA POMIARY CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH NA STANOWISKACH PRACY ANALIZA WÓD I ŚCIEKÓW NA WYKONYWANIE BADAŃ OFERTA POMIARY CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH NA STANOWISKACH PRACY ANALIZA WÓD I ŚCIEKÓW EMISJI IMISJI Osoby do kontaktu mgr Agnieszka Miśko tel.+48 91 317 41 05 tel. kom.519 501 625 e-mail:

Bardziej szczegółowo

OFERTA POMIARY CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH NA STANOWISKACH PRACY ANALIZA WÓD I ŚCIEKÓW

OFERTA POMIARY CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH NA STANOWISKACH PRACY ANALIZA WÓD I ŚCIEKÓW NA WYKONYWANIE BADAŃ OFERTA POMIARY CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH NA STANOWISKACH PRACY ANALIZA WÓD I ŚCIEKÓW EMISJI IMISJI Osoby do kontaktu: mgr Agnieszka Miśko tel. (091) 317-41-05 tel. kom. 519-501-625 agnieszka.misko@grupaazoty.com

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 182207 (21) Numer zgłoszenia: 314632 (22) Data zgłoszenia: 05.06.1996 (13) B1 (51) IntCl7 C09K 17/02 (54)

Bardziej szczegółowo

Chemiczne oddziaływanie składowisk odpadów górnictwa węgla kamiennego na środowisko

Chemiczne oddziaływanie składowisk odpadów górnictwa węgla kamiennego na środowisko Chemiczne oddziaływanie składowisk odpadów górnictwa węgla kamiennego na środowisko Prof. nadzw. dr hab. Andrzej Misiołek Wydział Nauk Technicznych Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

Bardziej szczegółowo

pierwiastek lub związek chemiczny, jaki występuje w przyrodzie w naturalnej postaci.

pierwiastek lub związek chemiczny, jaki występuje w przyrodzie w naturalnej postaci. MINERAŁY I SKAŁY MINERAŁY Minerał - pierwiastek lub związek chemiczny, jaki występuje w przyrodzie w naturalnej postaci. Jest najmniejszym (w sensie geologicznym) elementem skorupy ziemskiej, wytworzonym

Bardziej szczegółowo

PO CO ZASTANAWIAĆ SIĘ NAD TYM, JAK POWSTAJĄ SKAŁY?

PO CO ZASTANAWIAĆ SIĘ NAD TYM, JAK POWSTAJĄ SKAŁY? PO CO ZASTANAWIAĆ SIĘ NAD TYM, JAK POWSTAJĄ SKAŁY? (1) Aby poszukiwać surowców złoża wiążą się z określonymi procesami geologicznymi, w tym magmowymi procesami skałotwórczymi; (2) Dla celów ogólnogeologicznych

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PISEMNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PISEMNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie prac geologicznych Oznaczenie kwalifikacji: R.25 Wersja arkusza: X R.25-X-19.01

Bardziej szczegółowo

Procesy krasowe czyli jak powstały jaskinie. Procesy krasowe. czyli jak powstały jaskinie

Procesy krasowe czyli jak powstały jaskinie. Procesy krasowe. czyli jak powstały jaskinie Procesy krasowe czyli jak powstały jaskinie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego za pośrednictwem Euroregionu Tatry w ramach Programu Współpracy

Bardziej szczegółowo