STRATEGIA ROZWI ZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY REJOWIEC FABRYCZNY

STRATEGIA ROZWI ZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY REJOWIEC FABRYCZNY REJOWIEC FABRYCZNY CZERWIEC 2006 1

Strategia Rozwi zywania Problemów Społecznych Gminy Rejowiec Fabryczny Zespół Projektowy: Halina Dzikon Wacława Brzy ko Magdalena Jakubaszek 2

SPIS TRE CI Wst p... 5 Osoby uczestnicz ce... 7 I. Plan Opracowania strategii... 8 1.1 Podstawy prawne opracowania strategii... 9 II. Uczestnicy, procesu uspołeczniania, procedury... 9 2.1 Uczestnicy... 9 2.2 Proces uspołeczniania... 9 2.3 Słownik Poj... 10 III. Wizja przyszło ci i cel nadrz dny Strategii Rozwi zywania Problemów Społecznych... 10 IV. Charakterystyka rodowiska społecznego... 16 4.1 Charakterystyka Województwa Lubelskiego...16 4.2 Krótka charakterystyka Gminy Rejowiec Fabryczny... 17 4.3 Podstawowe dane statystyczne Gminy Rejowiec Fabryczny... 20 V. Pozycja strategiczna Gminy Rejowiec Fabryczny... 23 5.1 Analiza SWOT... 23 VI. Cele główne strategii, cele szczegółowe i ich realizacja... 28 6.1 Cele główne strategii... 28 6.2 Cele szczegółowe i ich realizacja... 29 VII. Wnioski i zako czenie...... 32 3

WST P Ustawa obliguje Gminy do opracowania Strategii Rozwi zywania Problemów Społecznych. Podstawowym problemem jest zdefiniowanie poj cia rozwi zywanie problemów społecznych. Do wiadczenie w pracy wskazuje, jako e najbardziej skuteczne rozwi zywanie problemów społecznych mo e odbywa si tylko przez czynno profesjonaln pomoc nakierowan na INWESTOWANIE w osob maj c problemy. Zast powanie osoby maj cej problemy niewiele zmienia, a cz sto jest ubezwłasnowolnieniem tej osoby i naruszaniem jej godno ci. W działaniach pomocowych coraz bardziej kładzie si nacisk na wzmacnianie i rozwijanie umiej tno ci niezb dnych do samodzielnego rozwi zywania własnych problemów. Taki kierunek działania nie wyklucza pomocy bezpo redniej (rozwi zywanie problemów przez pomagacza za zgod osoby maj cej problem). Mimo jasno okre lonej i zdiagnozowanej efektywno ci tej metody, w społecze stwie, ale tak e w instytucjach pomocowych dalej funkcjonuje przekonanie, i nale y im si pomoc przede wszystkim materialna. Od czasów Jacka Kuronia wiele si zmieniło w podej ciu do pomagania, cho w wielu gminach nadal pomoc ogranicza si do dawania zasiłków i załatwiania spraw petenta.. Taka pomoc okre lana jest DAWANIEM RYB zaspakajaniem podstawowych potrzeb klienta, cz sto bez jego zaanga owania. W wielu innych gminach próbuje si zast powa pomoc w formie zasiłku dostarczaniem narz dzi do zdobywania rodków materialnych (kozy, kury, ziemia). Taka pomoc okre la si DAWANIEM W DKI DO ZŁOWIENIA RYB. Tak e ona zaspakaja podstawowe potrzeby bytowe, ale z wyra nym zaanga owaniem klienta. Trzeci sposób pomagania, jest trudny, rzadko stosowany w O rodkach Pomocy Społecznej. Tym sposobem jest NAUKA PRODUKOWANIA W DKI, 4

czyli kształcenie zdolno ci do rozwi zywania własnych problemów. W rozwi zywaniu problemów społecznych najbardziej efektywna w perspektywie lat jest nauka niezb dnych umiej tno ci do radzenia sobie z problemami. I to ta metoda b dzie podstaw realizacji celów strategicznych. U wielu osób, zwłaszcza w okresie transformacji ustrojowej i gospodarczej nast puje spi trzenie problemów prowadz ce do apatii, wycofania si, alienacji. Od czego zacz rozwi zywanie tych problemów? Podstawowym obszarem działa pomocowych powinno by zadbanie o miejsce przebywania, czyli budownictwo socjalne. Je eli nasz klient ma gdzie mieszka, warto zadba, by był zdrowy, czyli ochrona zdrowia. Dalej nale y stworzy warunki do kształcenia, czyli edukacja publiczna. Gdy mimo to nie radzi sobie z problemami, nale y udzieli pomocy materialnej i socjalnej, czyli pomoc społeczna. Cz sto jest to spowodowane nadu ywaniem rodków psychoaktywnych (alkohol, narkotyki) w zast pstwie lub z braku umiej tno ci korzystania z pomocy. Takie zachowania blokuj nawet bardzo profesjonaln pomoc w obszarach społecznych. Niezb dna jest fachowa, zintegrowana pomoc psychologiczna i terapeutyczna, czyli obszar rozwi zywania problemów alkoholowych i narkomani. Reasumuj c, Strategia Rozwi zywania Problemów Społecznych w rodowisku lokalnym powinna zaj si działaniem w obszarach: - budownictwo socjalne, - ochrona zdrowia, - edukacja publiczna, - rozwi zywanie problemów alkoholowych i narkomanii. Mieszkaniec z problemami zaopiekowany poprzez działania w tych obszarach b dzie d ył do integracji z otoczeniem społecznym i przyrodniczym. Strategia rozwi zywania problemów społecznych jest wyrazem zintegrowanego planowania społecznego. W najbardziej ogólnym uj ciu oznacza sposób 5

osi gania wyznaczonych celów poprzez sterowanie procesem rozwoju, integracji, polityki społecznej. Formuła otwartego, ci głego przewidywania i projektowania przyszło ci powinna stanowi przydatne pragmatyczne narz dzie regulacji rozwoju w sytuacji, gdy nadmiar celów w stosunku do ograniczonych rodków utrudnia podejmowanie bie cych i przyszłych decyzji. Zmienno uwarunkowa zewn trznych, wyst powanie sprzeczno ci a nawet konfliktów interesów i d e ró nych grup społecznych narzuca konieczno przyj cia negocjacyjnej formuły zarz dzania polityk społeczn. Istot jej jest dochodzenie do porozumienia społecznego, minimalizuj c sytuacje konfliktowe. Jest to zatem formuła kształtowania strategii elastycznych, otwartych i dynamicznych wobec przyszło ci. Cele integracji powinny by wyrazem d e i aspiracji społeczno ci lokalnej zmierzaj cych do rozwi zania zidentyfikowanych problemów, likwidacji barier i zagro e oraz do wykorzystania wszelkich szans tkwi cych w potencjale ludzkim i materialnym dla przyszłej integracji. Strategia jest wi c instrumentem umo liwiaj cym podejmowanie decyzji zarówno w najbli szym okresie, jak i w odległej perspektywie. Zasady realizacji polityki długofalowej okre laj cele strategiczne i zadania zwi zane z ich realizacj, działania i decyzje zarówno w najbli szym okresie, jak i decyzje w dalszym okresie powinny by podejmowane na podstawie niniejszej strategii. Społeczna akceptacja oraz identyfikacja mieszka ców z wypracowanymi celami daj szans na przej cie z poziomu administrowania do POZIOMU ZARZ DZANIA polityk społeczn. Jako element ywy Strategia b dzie podlega ci głym zmianom b d pojawia si nowe, wa ne cele, a cz z przedstawionych w dokumencie straci swoj aktualno. Ten ci gły proces zmian jest jak najbardziej po dany, poniewa b dzie on miernikiem działa i d e społeczno ci lokalnej. Strategia została opracowana na lata 2006-2015. 6

OSOBY UCZESTNICZ CE W PRACACH NAD STRATEGI ROZWI ZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH - WSPÓŁTWÓRCY STRATEGII. 1. Dzikon Halina 2. Brzy ko Wacława 3. Błaszczuk Urszula 4. Jakubaszek Magdalena 5. Moniakowska Joanna 6. ołnacz Beata 7. Janisz El bieta 8. Nowosad Ireneusz 9. Porosiło Dorota 10. ukowski Krzysztof 7

Wprowadzenie Seminarium robocze I. PLAN OPRACOWANIA STRATEGII Seminarium robocze Seminarium robocze Konsultacje z samorz dem Diagnoza prospektywna problemy /szanse/ zagro enia Cele i wizja Programy strategii o raz ostateczna redakcja Seminarium robocze Opinia i zatwierdzenie przez komisje rady gminy Uzgodnienia z administracj Zatwierdzenie strategii przez Rad Gminy 8

1.1. Podstawy prawne opracowania strategii. na podstawie: Gmina Rejowiec Fabryczny przyst piła do opracowania strategii 1. Ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z dnia 15 kwietnia 2004 roku). 2. Strategii Rozwoju Gminy Rejowiec Fabryczny (Uchwała Nr XXIV / 152 / 2000 Rady Gminy Rejowiec Fabryczny z dnia 29 grudnia 2000 roku). II. Uczestnicy, procesu uspołeczniania, procedury 2.1. Uczestnicy. Do prac nad budow Strategii Rozwi zywania Problemów Społecznych zgłosiło si 10 osób z terenu Gminy Rejowiec Fabryczny, które wyraziły zainteresowanie w procesie planowania strategicznego. W ród nich znalazły si osoby: pracownicy Gminnego O rodka Pomocy Społecznej w Rejowcu Fabrycznym, dyrektorzy szkół, lekarz rodzinny, funkcjonariusz policji jako osoby z szeroko poj tej lokalnej społeczno ci nie zwi zane bezpo rednio ze strukturami zarz dzania w gminie. 2.2. Proces uspołeczniania. Poszczególne etapy planowania przeprowadzone zostały na spotkaniach, które odbyły si : 27 lutego do 20 marca 2006 roku oraz 6 czerwca 2006 r. Uspołecznienie procesu planowania strategicznego wi e si w praktyce z zastosowaniem w procesie planowania co najmniej dwóch z czterech ni ej podanych zasad polityki strukturalnej Unii Europejskiej. 9

programowanie obowi zek tworzenia długookresowych strategii i planów rozwoju na poziomie narodowym, wojewódzkim, i wsz dzie tam, gdzie jest to uzasadnione potrzebami lokalnymi tak e na poziomie gmin i powiatów, subsydiarno jasne okre lenie kompetencji władzy wykonawczej ró nych szczebli i upowa nienie (na mocy stosownych aktów prawnych) samorz dów do programowania i realizacji polityki społecznej regionu, partnerstwo statutowy obowi zek konsultowania polityki społecznej z partnerami społecznymi na ka dym poziomie programowania polityki społecznej, koncentracja wybór i ustalenie hierarchii priorytetów w ramach programów operacyjnych i systematycznie zwi kszanie przydziału rodków na te działania w obszarach, na których koncentruj si problemy społeczne i ekonomiczne. 2.3. Słownik poj. Wizja - dok d zmierzamy, kim chcemy si sta, w imi jakich warto ci działamy, Misja - sens naszego istnienia i działania, Priorytety - najwa niejsze cele, Cele (kierunki strategiczne) opisuj po dane zmiany w podsystemach rozwoju, Zadania upodmiotowiony harmonogram działa (programów). 10

III. Wizja przyszło ci i cel nadrz dny Strategii Rozwi zywania Problemów Społecznych. Wizja rozwoju jest okre leniem takiego obrazu gminy, jaki chcieliby osi gn za 9 lat mieszka cy uczestnicy procesu planowania. Wizja okre la bardzo ogólnie dlaczego działamy, do czego d ymy, jakie chcemy osi gn cele, je li podejmiemy działania strategiczne. W strategii Rozwi zywania Problemów Społecznych Gminy Rejowiec Fabryczny wizj sformułowano w nast puj cy sposób: Gmina Rejowiec Fabryczny jest miejscem przyjaznym dla mieszka ców, umo liwiaj cym: - profesjonaln pomoc społeczn, - nowoczesn edukacj, - dobr opiek medyczn i socjaln, - integracj społeczno ci lokalnej. Strategia pozwala zaplanowa harmonijny plan rozwoju, przygotowa konspekt działa zgodny z wcze niej wypracowan wizj, ze szczegółowym podziałem na najwa niejsze obszary oraz ich poszczególne etapy realizacji. Pozwol one przybli y nas do wcze niej ustalonych zamysłów. Reprezentanci społeczno ci lokalnej Gminy Rejowiec Fabryczny okre lili w sposób szczegółowy oczekiwania realizacyjne w zakresie: 11

Edukacja Publiczna utworzenie Terenowego Klubu Pracy działaj cego przy Gminnym O rodku Kultury w Pawłowie, który prowadzi zapisy na Zaj cia Aktywizacyjne dla osób bezrobotnych i poszukuj cych pracy z terenu gminy Rejowiec Fabryczny. Zaj cia maj na celu: a) nauczanie uczestników umiej tno ci efektywnego poruszania si po obecnym rynku pracy, b) poznanie przez uczestników zasad analizowania ofert pracy, c) zdobycie przez uczestników umiej tno ci autoprezentacji oraz umiej tno ci prowadzenia rozmów z pracodawcami, d) przygotowanie uczestników do rozmowy kwalifikacyjnej e) udzielanie uczestnikom informacji na temat sporz dzania dokumentów aplikacyjnych ( yciorysu -CV, listu motywacyjnego i innych dokumentów), utworzenie Gminnego Centrum Informacji i Wolontariatu, utworzenie Centrum Integracji Społecznej doradztwo, szkolenie osób wykluczonych społecznie, utworzenie funduszy stypendialnego dla zdolnej młodzie y i funduszu socjalnego, spotkania z rodzicami, na których pokazane byłyby problemy z jakimi borykaj si ich dzieci, pokazanie rodzicom nieprawidłowych zachowa, które s wynoszone z domów rodzinnych i powielane przez ich dzieci, utworzenie w szkołach cie ki edukacyjnej przeciwdziałanie patologiom społecznym, konkursy dla dzieci i młodzie y na najlepsze programy sp dzania wolnego czasu i ich realizacja, 12

zach canie społecze stwa do samokształcenia, spotkania mieszka ców gminy z osobami o specjalnym przygotowaniu psychologicznym i pedagogiem szkolnym zach caj cymi do działa ograniczaj cych zagro enia społeczne, propagowanie zdrowego stylu ycia, gimnastyka korekcyjna. Ochrona zdrowia poszerzenie opieki o specjalistów, przeprowadzenie wczesnego diagnozowania dzieci z problemami, wyłowienie dzieci z wadami i współpraca ze specjalistami, dotarcie do grup ludzi chorych, informacja o dalszym sposobie poprawienia zdrowia, zwi kszenie dost pno ci do specjalistycznych bada, dofinansowanie szczepie dla dzieci i młodzie y, zatrudnienie piel gniarki rodowiskowej, zatrudnienie opiekunek u osób starszych wymagaj cych pomocy osób drugich, propagowanie zdrowego stylu ycia, przedstawienie zagro e spowodowanych nałogami, badanie profilaktyczne dla kobiet wiejskich np. mamografia, szerszy dost p do lekarzy specjalistów na miejscu, badanie okresowe i profilaktyczne, publikacje ulotek i broszurek prozdrowotnych i umieszczanie w miejscach publicznych, zapoznanie społecze stwa z problemami zdrowotnymi wyst puj cymi na terenie gminy Rejowiec Fabryczny, np. gru lica, działania prozdrowotne w celu szybkiego zdiagnozowania własnego stanu zdrowia. 13

Pomoc Społeczna, Polityka Prorodzinna oraz Jako Zamieszkania utworzenie stołówki przy Zespole Szkół w Lisznie, pomoc w zakresie finansowym do rodzin zagro onych, zapewnienie rodków finansowych na zakup zeszytów i przyborów szkolnych rodzinom o niskich dochodach, zawieranie kontraktów z pomocy społecznej, pomoc finansowa rodzinom wielodzietnym, zorganizowanie pomocy s siedzkiej, opieka nad osobami starszymi, niepełnosprawnymi, ograniczenie pomocy osobom młodym mało aktywnym w rozwi zywaniu problemu bezrobocia, stała współpraca z Klubem Pracy działaj cym przy Gminnym O rodku Kultury w Pawłowie, ukaza ludziom konieczno pracy, wykaza jakie s korzy ci z pracy, aby rodziny uczyły i przekazywały to dzieciom, a nie liczyli tylko na to, e dostan gotówk, powołanie punktu pomocy rodzinie, gdzie osoby maj ce problemy mog si zgłosi i uzyska pomoc. Rozwi zywanie Problemów Alkoholowych i Narkomanii nawi zanie stałej współpracy z Klubem AA i Gminn Komisj Rozwi zywania Problemów Alkoholowych działaj c przy Gminie Rejowiec Fabryczny, wspieranie wietlic rodowiskowych przez władze gminy, wykłady w szkołach poprzez spotkania z dzie mi i młodzie na temat 14

szkodliwo ci zwi zanych ze spo ywaniem alkoholu, nikotynizm i za ywaniem narkotyków, uczenie asertywno ci, kontynuowanie działalno ci Punktu Konsultacyjnego dla mieszka ców Gminy Rejowiec Fabryczny w zakresie problemów alkoholowych i przemocy w rodzinie, kontynuowanie działalno ci wietlic profilaktyczno - wychowawczych dla dzieci i młodzie y z terenu Gminy Rejowiec Fabryczny, współdziałanie z Policj, nauczycielami, słu b zdrowia, parafiami oraz wyspecjalizowanymi placówkami i słu bami w celu udzielania profesjonalnej pomocy ofiarom przemocy w rodzinie, kierowanie osób uzale nionych do placówek specjalistycznych, dla osób, które maj problem udost pniona pomoc psychologa lub pedagoga szkolnego, gminnego, utworzenie klubów spotkaniowych dla ludzi ze rodowisk zagro onych alkoholizmem, udzielanie rodzinom, w których wyst puj problemy narkomanii, pomocy społecznej i prawnej oraz prowadzenie działalno ci informacyjnej, realizacja Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006-2010 zatwierdzonego przez Rad Gminy Rejowiec Fabryczny. Z powy szych oczekiwa co do działa w obszarach rozwi zywania problemów społecznych mo na sformułowa cel nadrz dny strategii. Wysoka jako ycia mieszka ców Gminy Rejowiec Fabryczny, ycie wolne od zagro e, zintegrowana społeczno. 15

Cel ten jest syntetyczn i skrócon wersj my li, które zawarte s w wizji Strategii Rozwi zywania Problemów Społecznych Gminy. Jest to hasłowe wyra enie wizji rozwoju społecznego mieszka ców Gminy Rejowiec Fabryczny. IV. Charakterystyka rodowiska społecznego 4.1. Charakterystyka Województwa Lubelskiego. Województwo lubelskie le y w rodkowo wschodniej cz ci Polski. Graniczy z województwami: podlaskim, mazowieckim, wi tokrzyskim i podkarpackim. Lubelszczyzna s siaduje z Białorusi i Ukrain. Mapa Nr 1 Województwo Lubelskie. 16

Województwo Lubelskie zajmuje obszar 25 155 km kw. (12 proc. powierzchni Polski). Jest trzecim co do wielko ci regionem. Dzieli si na 20 powiatów ziemskich i 4 miasta na prawach powiatu oraz 213 gmin 20 miejskich, 19 miejsko-wiejskich i 174 wiejskich. Obejmuje terytorium dawnych województw: bialskopodlaskiego, chełmskiego, lubelskiego i zamojskiego oraz cz siedleckiego i tarnobrzeskiego. Główne miasta to : Lublin (360 tys. mieszka ców), Chełm (71 tys.), Zamo (68 tys.), Biała Podlaska (58 tys.) i Puławy (55 tys.). Lubelszczyzn zamieszkuje blisko 2,2 mln osób tj. (5,8 proc. ludno ci kraju), w tym 1131 tys. kobiet i 1069 m czyzn. Województwo jest słabo zaludnione - na 1 km kw. przypada 88 osób (w kraju 122,1); najmniej zaludnionym powiatem jest powiat włodawski (34 osoby/km kw.), najg ciej powiat widnicki (157 osób/km kw.). Region lubelski jest te słabo zurbanizowany, tylko 46,8 proc. ludno ci mieszka w miastach przy redniej krajowej 61,9 proc.) 4.2. Krótka charakterystyka Gminy Rejowiec Fabryczny. Gmina Rejowiec Fabryczny jest najmłodsz samodzieln jednostk terytorialn w powiecie chełmskim, powołana decyzj Rady Ministrów z grudnia 1990 roku natomiast samodzielny byt rozpocz ła od 1 lipca 1991 r. Poło ona jest w południowo-zachodniej cz ci powiatu chełmskiego. Powierzchnia gminy wynosi 88 km2. Od północy gmina graniczy z gmin Siedliszcze, od zachodu z gmin Trawniki, od południa z gmin Łopiennik Górny, od wschodu z gmin Rejowiec i miastem Rejowiec Fabryczny 17

Mapa Nr 2 Gmina Rejowiec Fabryczny. Gmina Rejowiec Fabryczny zajmuje obszar o powierzchni 8 751 ha. W zakresie realizacji zada administracji samorz dowej Gmina podzielona jest na 15 sołectw. Do najwi kszych siedzib jednostek pomocniczych nale : Pawłów, Kanie, Liszno. Pawłów dawne miasteczko z 400 -letni tradycj, zało one na dwóch rozszerzaj cych si w kształt wrzeciona ulicach, tworz cych wielki owalnicowy plac targowy. Znajduje si Ko ciół Parafialny, Gminny O rodek Kultury w Pawłowie, Gminna Biblioteka Publiczna w Pawłowie, Zespół Szkół w Pawłowie Szkoła Podstawowa im. Jana Kochanowskiego i Publiczne Gimnazjum. Kanie z zachowanym zało eniem pałacowo-parkowym (obecnie Dom Pomocy Społecznej) i kompleksem stawów rybnych. Znajduje si Ko ciół Parafialny, Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Kaniem, Remiza Stra acka. Liszno miejscowo, w której znajduje si Zespół Szkół w Lisznie: Szkoła Podstawowa w Lisznie i Gminne Gimnazjum w Lisznie, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Praktyka Lekarza Rodzinnego w Lisznie, Kaplica Rzymsko- Katolicka pod wezwaniem Miłosierdzia Bo ego, Gminna Biblioteka Publiczna. 18

O rodkiem administracji samorz dowej stopnia podstawowego i siedzib gminy jest miasto Rejowiec Fabryczny licz ce blisko 5 tysi cy mieszka ców, stanowi ce centrum ycia społeczno gospodarczego i kulturalnego. Za wyj tkiem Pawłowa i Kaniego 13 miejscowo ci w gminie poło onych jest wzdłu głównych dróg. Gmina jest dobrze skomunikowana, przez jej obszar przebiega linia kolejowa z Lublina (szlak kolejowy Warszawa Lublin Chełm Dorohusk (granica pa stwa), ze stacj kolejow w Kaniem i przystankiem w Zalesiu Krasie skim i Wólce Ka skiej, rozwidlaj ca si w mie cie Rejowiec Fabryczny na kierunek Chełm Dorohusk Kijów i kierunek Krasnystaw Zawada Hrebenne Lwów. Mapa Nr 3 Szlak kolejowy. Gmina Rejowiec Fabryczny poło ona jest przy drogowej trasie mi dzynarodowej Nr 12 Lublin Chełm Dorohusk Kijów. 19

4.3. Podstawowe dane statystyczne Gminy Rejowiec Fabryczny Tabela 1. Wybrane dane statystyczne Gminy Rejowiec Fabryczny. Lp. Dane Jednostka Lata 2003 2004 2005 1. Powierzchnia ha 8751 w tym: U ytki rolne ha 5628 Lasy ha 2155 2. Ludno osoba 4745 4721 4717 w tym: kobiety osoba 2492 2481 2476 m czy ni osoba 2253 2240 2241 3. Bezrobotni zarejestrowani osoba 641 572 551 w tym: z prawem do zasiłku osoba 78 54 67 bez prawa do zasiłku osoba 563 518 484 Podmioty gospodarcze 4. (rejestrowane w systemie REGON) sztuki 108 105 104 Osoby fizyczne prowadz ce działalno sztuki 108 105 104 5. Liczba gospodarstw indywidualnych sztuki 1571 1606 1402 6. Słu ba zdrowia O rodki zdrowia sztuki 2 2 2 Apteki sztuki - - 1 7. O wiata Szkoły Podstawowe sztuki 4 4 5 Gimnazja sztuki 2 2 2 20

Tabela 2. Charakterystyka sfery społecznej według danych ewidencji ruchu ludno ci na dzie 31.12.2005 r. Ludno Gminy Rejowiec Fabryczny liczyła ogółem 4704 mieszka ców. Szczegółowe dane przedstawia poni a tabela: Lata 2003 2004 2005 Całkowita populacja 4745 4721 4717 Liczba urodze 47 33 55 Liczba zgonów 58 65 56 Stopa przyrostu naturalnego -2,32-6,35-0,21 Liczba mał e stw zawartych w USC Rejowiec Fabryczny 49 36 66 Tabela 3. Bezrobotni według wykształcenia. Lata Gimnazjalne i poni ej Zasadnicze zawodowe rednie ogólnokształc ce Policealne i rednie zawodowe Wy sze 2003 256 230 28 116 11 2004 220 187 30 120 15 2005 212 173 26 119 21 Tabela 4. Bezrobotni struktura płci. Lata Ogółem Kobiety M czy ni 2003 641 283 358 2004 572 275 297 2005 551 267 284 Tabela 5. Pomoc społeczna. Rok Ilo osób Ilo rodzin 2003 990 795 2004 904 593 2005 789 635 21

Tabela 6. Do ywianie w szkołach. Ilo dzieci Rodziny Ilo placówek 2003 464 283 7 2004 464 167 9 2005 343 190 9 Tabela 7. Ilo BEZDOMNO osób obj tych pomoc społeczn z powodu trudnej sytuacji yciowej. LICZBA GOSPODARSTW DOMOWYCH LICZBA OSÓB W GOSPODARST WACH DOMOWYCH % OGÓŁU MIESZKA CÓW LICZBA GOSPODARSTW DOMOWYCH LICZBA OSÓB W GOSPODARST WACH DOMOWYCH % OGÓŁU MIESZKA CÓ W LICZBA GOSPODARSTW DOMOWYCH LICZBA OSÓB W GOSPODARST WACH DOMOWYCH % OGÓŁU MIESZKA CÓ W 2003 2004 2005 UBÓSTWO 29 121 2,55 18 72 1,53 22 87 1,85 SIEROCTWO - - - - - - 1 6 - OCHRONA MACIERZY ST 35 157 3,31 18 127 2,7 16 76 1,62 WA - - - - - - - - - NIEPEŁNOSPR AWNO 153 446 9,40 40 148 3,13 58 215 4,57 BEZRADNO 49 278 5,86 62 417 8,83 102 607 12,9 DŁUGOTRWAŁ A CHOROBA 78 218 4,59 38 161 3,41 57 219 4,66 ALKOHOLIZM 16 75 1,58 14 77 1,63 - - - NARKOMANIA - - - - - - - - - - - - - - - 1 1 - TRUDNO CI W PRZYSTOSOW ANIU DO YCIA PO OPUSZCZENIU ZAKŁADU KARNEGO 22

V. Pozycja strategiczna Gminy Rejowiec Fabryczny. 5.1. Analiza SWOT. Głównym narz dziem oceny uwarunkowa jest analiza SWOT. Jest to metoda słu ca do badania otoczenia organizacji oraz analizy jej wn trza. Gmina Rejowiec Fabryczny ma ograniczony wpływ na kształtowanie si procesów społeczno-prawnych b d cych w jej otoczeniu. Mo e jednak w sposób aktywny wykorzystywa szanse oraz unika zagro e płyn cych z otoczenia. Analiza SWOT oparta jest na prostym schemacie klasyfikacyjnym, w którym czynniki wpływaj ce dzielimy na: 1. wewn trzne pozytywne mocne strony (Strenghts), 2. wewn trzne negatywne słabe strony (Weenesses), 3. zewn trzne pozytywne szanse (Opportunities), 4. zewn trzne negatywne zagro enia (Threats). Ocena potencjału w aspekcie słabych i mocnych stron pozwala na okre lenie siły i słabo ci gminy w zakresie analizowanych sfer społecznych. Silny potencjał to baza umo liwiaj ca budowanie strategii, słabo ci to problemy i ograniczenia do pokonania. Zagro enia to ostrze enie przed niepo danym rozwojem warunków zewn trznych, szanse to wsparcie i inspiracje dla polityki społecznej. Poni ej przedstawiam problemy społeczne Gminy Rejowiec Fabryczny poprzez analiz SWOT. 23

Mocne strony - dobrze rozwini ta i funkcjonuj ca sie szkół podstawowych - pracownie komputerowe z dost pem do internetu - dobry kontakt na linii nauczyciel-rodzic - mo liwo szybkiego kontaktu na linii Szkoła -GOPS - wychowanie dzieci wiejskich poprzez prac (zapewnienie czasu wolnego) - do sieci szkół dostosowane jest dowo enie dzieci własnym autobusem - sie wietlic wiejskich - publiczne biblioteki w dwóch miejscowo ciach EDUKACJA PUBLICZNA Słabe strony - bieda panuj ca w społecze stwie - du e rozproszenie terytorialne społeczno ci uczniowskiej - luki edukacyjne rodziców - brak pedagogów szkolnych - słabo rozwini ta sie poradnictwa specjalistycznego - brak mo liwo ci alternatywnych dla młodzie y - słaba motywacja i wiadomo rodziców w potrzebie edukacji dzieci Szanse - tworzenie kół zainteresowa i zaj pozalekcyjnych, edukacyjnych - propagowanie profesjonalnych programów profilaktycznych - edukacja społecze stwa w szkołach na temat wyst puj cych patologii - stworzenie miejsc konsultacyjnych w gminach, nawi zanie współpracy ze specjalistami - zaj cia wyrównawcze Zagro enia - małe zainteresowanie dzie mi ze strony rodziców - bieda panuj ca w społecze stwie i bezrobocie - spo ywanie alkoholu przez nieletnich 24

Mocne strony - dwie placówki słu by zdrowia - punkt apteczny - mo liwo korzystania z porad Ochrona zdrowia Słabe strony - brak gabinetu stomatologicznego - brak białych niedziel - brak edukacji o zapobieganiu ci y specjalistów tj. ginekolog, okulista, - brak rodków na zakup leków dermatolog Szanse - skorzystanie z unijnych dotacji na dofinansowanie zakupu sprz tu medycznego - podniesienie jako ci usług - dobra znajomo rodowiska lokalnego - kadra wykwalifikowana - mało rodków na profilaktyk Zagro enia - wysokie koszty wizyt lekarskich w rodowisku pacjentów - brak nowoczesnego sprz tu w gabinetach Pomoc społeczna, polityka prorodzinna oraz jako zamieszkiwania Mocne strony Słabe strony - dobre wyposa enie w sprz t komputerowy Szanse - pozyskanie rodków Unii - systematyczny wzrost liczby osób korzystaj cej z pomocy społecznej - ubo enie mieszka ców - brak miejsc pracy dla długotrwale bezrobotnych (klientów pomocy społecznej) - brak wolontariatu - trudne warunki lokalne - obci enie stanowiska pracy, du o dokumentacji, a za mało czasu na prac socjaln - wzrost bezrobocia Zagro enia Europejskiej - upadek zakładów pracy - współpraca PCPR w Chełmie - starzenie si społecze stwa - współpraca ze Stowarzyszeniem na - ucieczka młodych ludzi ze wsi do miast Rzecz Ekorozwoju Wsi Kanie lub zagranic - inne organizacje pozarz dowe 25

Rozwi zywanie problemów alkoholowych i narkomanii Mocne strony Słabe strony - działaj cy punkt konsultacyjny; - szerzenie si zjawisk alkoholizmu pedagog i psychiatra - działalno Gminnej Komisji Rozwi zywania Problemów Alkoholowych przy Urz dzie Gminy w Rejowcu Fabrycznym - działalno wietlic rodowiskowych - kontynuowanie działalno ci w punkcie konsultacyjnym w ród dzieci i młodzie y - wzrost agresji w ród młodzie y w domach, w szkołach, rodowiskach lokalnych - łatwy dost p do alkoholu niewiadomego pochodzenia na rynku - mała liczba organizacji mog cych si zaanga owa w usuwanie problemów społecznych lub przyczyn ich powstania Szanse - edukacja społecze stwa w kierunku kształtowania pozytywnych postaw w zakresie zdrowego stylu ycia - propagowanie profesjonalnych programów profilaktycznych - współpraca PCPR w Chełmie i organizacjami pozarz dowymi Zagro enia - rozpad rodzin - utrata pracy - utrata zdrowia - trudno ci w funkcjonowaniu rodziny, co wpływa negatywnie na dzieci, ich nauk, wychowanie i kultur - niestabilne prawo 26

VI. Cele główne strategii, cele szczegółowe i ich realizacja. 6.1. Cele główne strategii Po przeanalizowaniu mocnych i słabych stron strategii rozwi zywania problemów społecznych Gminy Rejowiec Fabryczny okre lono nast puj ce cele główne, który powinny si przyczyni do poprawy sytuacji mieszka ców gminy: 1. Edukacja publiczna: - wiadome i aktywne społecze stwo, kapitał ludzki oparty na wiedzy. 2. Ochrona zdrowia: - zdrowe społecze stwo, wiadome zagro e. 3. Pomoc społeczna: - profesjonalna pomoc społeczna wzmacniaj ca wiadomo społecze stwa, wspieraj ca jako ycia lokalnej społeczno ci, integruj ca mieszka ców. 4. Rozwi zywanie problemów alkoholowych i narkomanii: - minimalizowanie zjawiska alkoholizmu i narkomanii oraz skutków ich nadu ywania. Wy ej wymienione cele wpisuj si w generalny cel strategiczny okre lony w Strategii Rozwoju Gminy okre lony jako: Tworzenie korzystnych warunków wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Realizacja tych celów dobywa si b dzie poprzez realizacj celów szczegółowych w poszczególnych latach. Cele szczegółowe i działania realizacyjne przedstawione zostan w kolejnych rozdziałach. 27

6.2. Cele szczegółowe i ich realizacja. Edukacja publiczna Cel główny wiadome i aktywne społecze stwo, kapitał ludzki oparty na wiedzy. Cele szczegółowe: propagowanie czasu wolnego dzieci i młodzie y poprzez organizowanie kół zainteresowa i zaj pozalekcyjnych, wprowadzanie programów profilaktycznych dla dzieci i młodzie y w szkołach na terenie gminy, zniesienie barier w zakresie dost pu do edukacji zrównanie szans dzieci z ró nych grup społecznych, Ochrona zdrowia Cel główny: Zdrowe społecze stwo, wiadome zagro e. Cele szczegółowe: pozyskiwanie specjalistów z ró nych dziedzin medycyny, np.: stomatolog, wprowadzenie okresowych bada profilaktycznych dotycz cych chorób nowotworowych w ród kobiet, pogadanki prowadzone przez piel gniark szkoln prowadzone w czasie godzin wychowawczych dotycz ce zdrowego i higienicznego trybu ycia, planowania rodziny oraz zapobiegania chorobom przenoszonych drog płciow, zaopatrzenie placówek słu by zdrowia w nowoczesny sprz t medyczny. 28

Pomoc społeczna Cel główny: Profesjonalna pomoc społeczna wzmacniaj ca wiadomo społecze stwa, wspieraj ca jako ycia lokalnej społeczno ci, integruj ca mieszka ców Cele szczegółowe: aktywizacja osób długotrwale bezrobotnych poprzez skierowanie do wykonywania prac społecznie u ytecznych, d enie do usamodzielnienia si osób i rodzin długotrwale korzystaj cych z sytemu pomocy społecznej zawieranie kontraktów socjalnych, wyeliminowanie dziedziczenia biedy, pozyskiwanie osób młodych, ch tnych do współpracy w ramach wolontariatu, tworzenie dodatkowych punktów wydawania gor cych posiłków przy szkołach, wiadczenie usług opieku czych w stosunku do osób starszych i niepełnosprawnych poprzez uwzgl dnienie pomocy s siedzkiej, współpraca z PCPR w Chełmie poprzez zatrudnienie w punktach konsultacyjnych ró nych specjalistów dla rodzin z problemami patologicznymi, utworzenie całodobowego o rodka pobytu dla osób starszych i wymagaj cych całodobowej pomocy, opartego na samopomocy i pracy wolontariatu (przy współpracy z organizacjami pozarz dowymi). 29

Rozwi zywanie problemów alkoholowych i narkomanii Cel główny Minimalizowanie zjawiska alkoholizmu i narkomanii oraz skutków ich nadu ywania. Cele szczegółowe: stała współpraca z Klubem AA i Gminn Komisj Rozwi zywania Problemów Alkoholowych działaj c przy Gminie Rejowiec Fabryczny, tworzenie punktów konsultacyjnych dla osób z problemem alkoholowym i narkomani, współdziałanie i pomoc na rzecz osób w rodzinach, których wyst puje przemoc z policj, szkołami, słu b zdrowia, kuratorem, s dem, pomoc przy realizacji Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006 2010, prowadzenie zaj maj cych na celu u wiadomienie dzieci młodzie y o negatywnych skutkach jakie niesie za sob spo ywanie alkoholu, nikotynizm i narkotyków. 30