Raport zdrowotny populacji żubrów z zaleceniami z 017r.
RAPORT ZDROWOTNY POPULACJI ŻBRÓW Z ZALECENIAI 017 r. Raport wykonany w ramach projektu LIFE13 NAT/PL/000010 Dywersyfikacja i rozwój populacji żubrów w północno-zachodniej Polsce. I. Podsumowanie stanu populacji Samce Samice Cielęta Cielęta Śmiertelność Śmiertelność Razem stado E irosławiec 3 5 7 8 1 87 stado W Drawsko stado Jałowcówka stado Dobrzany 31 7 5 1 5 18 - - 31 7 1 1 1-10 stado Trzcianka 3 8-1 - 1 grupa Smolarz (ierzęcinka) 3 8 1-1 7 grupa Drawno - - 1-7 017 rok razem 9 13 18 1 15 1 Przyrost populacji o nowe osobniki w 017 roku 0 cieląt.
UPADKI: LP PŁEĆ WIEK DATA IEJSCE PRZYCZYNA PROTOKÓŁ STADO 1 krowa ok. miesięcy 0.01.017r. Żółwino pomiędzy Kaliszem Pomorskim, a Reczem droga krajowa nr 10. Wypadek komunikacyjny, potrącenie przez samochód. Dostrzelenie żubra w celu skrócenia cierpienia zwierzęcia. byk 08.01.017r. Okolice irosławca. Śmierć naturalna (ze starości 15-1 lat). 3 byk 09.01.017r. Ińsko. Nieznana przyczyna śmierci. D byk ok. 1 lat 08.0.017r. Droga krajowa nr 10, okolice miejscowości Nieradź. 5 krowa 10.0.017r. Trzcianka Zaawansowany rozkład zwłok. krowa ok. 18-0 lat 01.03.017r. Nadleśnictwo irosławiec 7 byk 01-0.03.017r. brak dokładnej daty 8 9 krowa Karwia 10 11 byk ok. 8 lat 0.03.017r. Toporzyk w pobliżu drogi krajowej nr 10. Kolizja drogowa, śmiertelne potrącenie. Nieznana przyczyna śmierci. Zaawansowany rozkład zwłok. Nieznana przyczyna śmierci. Prawdopodobnie padła w 01 roku. Potrącenie przez samochód. D Ugrupowanie Tuczno/Trzcianka Nadleśnictwo irosławiec, okolice miejscowości Potrącenie przez samochód. Toporzyk. ok. 13 lat.0.017r. Poligon Drawski. Potrącenie przez samochód. D byk ok. lata 01.0.017r. krowa ok. lata 05.0.017r. 1 cielakbyczek ok. 1,5 roku.0.017r. 13 krowa ok. 15 lat 0.08.017r. Teren Bagna Ciszewo Nadleśnictwo Dobrzany, Leśnictwo Krzemień. Nieradź, niedaleko drogi krajowej nr 10. Nieradź. Kolonia Hanki, okolice miejscowości Bronikowo. Nieradź. Zwłoki znalezione w znacznym rozkładzie gnilnym. Nie można określić bezpośredniej przyczyny śmierci. Kolizja drogowa, śmiertelne potrącenie. Zwłoki w zaawansowanym rozkładzie gnilnym. Brak możliwości określenia śmierci. Śmierć prawdopodobnie ze starości. cielak- ok. 1,5 roku 8.08.017r. 1 byczek 15 krowa - 13.09.017. Lipie. Prawdopodobnie potrącona i 1 byk ok. 5 lat 13.09.017r. Lipie gm. Wałcz Zwłoki w zaawansowanym rozkładzie gnilnym. Nie znana przyczyna śmierci. wywieziona z lasu. Brak zwłok. Zderzenie z samochodem, śmierć w ciągu kilku minut. 17 byk 15.09.017r. Lebus - Niemcy Byk ze stada irosławieckiego zastrzelony przez myśliwych. 18 cielak - byczek 19 0 ok. 3 tygodnie 17.09.017r. Dzika Zagroda Zabity (zrogowany) prawdopodobnie przez byka. Kolizja drogowa. W wyniku Nieradź, droga krajowa nr zderzenia zwierzę zostało zabite. 10. byk ok. 18 lat 19.09.017r. byk ok. 3- lata 08.10.017r. Piecnik i Nieradź, w pobliżu drogi krajowej nr 10. Walka z innym bykiem poważne obrażenia wewnętrzne. Odniesione obrażenia spowodowały postępujące wychudzenie i znaczny spadek kondycji. Wyszedł na drogę, gdzie został potrącony. D
1 krowa 11.10.017r. Nadleśnictwo Smolarz Zwłoki w zaawansowanym rozkładzie gnilnym. Potrącenie przez pociąg. 3 krowa Wołga 5 cielakbyczek krowa -5 lat 15.10.017r. Oddział 115h w pobliżu ierzęcina. byk ok. 3 lata 18.10.017r. krowa ok. 1,5 roku 7.1.017r. Próchnowo. Znaleziona tusza była w kilkutygodniowym rozkładzie, prawdopodobnie samica została potrącona przez samochód. Walka z innym bykiem. Dotkliwe pobicie przez resztę stada (zrogowanie). Ugrupowanie ierzęcinka Ugrupowanie ierzęcinka ok. 3,5 roku 1.11.017r. iejscowość Podlesiec. Śmierć na torach z cielakiem. Ugrupowanie ierzęcinka ok.,5 roku 1.11.017r. iejscowość Podlesiec. Śmierć na torach z krową (matką). Ugrupowanie ierzęcinka Pole w pobliżu jeziora Zwłoki w zaawansowanym Piaseczno, okolice rozkładzie. Prawdopodobnie D miejscowości Karpin i drogi potrącenie przez samochód. Śmierć nr 175. na miejscu. 1 Śmiertelność żubrów w 017 roku. 1 1 10 8 0 WYPADKI KOUNIKACYJNE ŚIERĆ NIEZNANA ZROGOWANIA ŚIERĆ NATURALNA ZASTRZELENIE W 017 roku łącznie padło osobników.
Wykres śmiertelności żubrów w poszczególnych miesiącach 017 roku. 5 3 1 0 Według danych z wykresu największe natężenie śmiertelności było we wrześniu 5, następnie w październiku. 1 Śmiertelność żubrów z podziałem na płeć. 1 1 10 8 0 KROWY BYKI Wykres przedstawia śmiertelność żubrów z podziałem na płeć. Według danych w 017 roku najwięcej zginęło krów 11 oraz byków 15 (w tym cielaki-byczki).
II. Podsumowanie stanu zdrowia populacji onitoring patomorfologiczny: W czasie wykonywania sekcji pobierano próby do badań histopatologicznych i genetycznych. Do patomorfologii próby były konserwowane 10% formaliną, natomiast do badań genetycznych 0% alkoholem. Pobierano próbki tkanek miękkich, kości lub chrząstki, a także włosy. Celem badań jest potwierdzenie zmian patomorfologicznych u padłych żubrów oraz potwierdzenie lub wykluczenie chorób zakaźnych i zaraźliwych. Szczegółowe badania wykluczyły występowanie takich chorób jak: gruźlica, bruceloza, białaczka, choroba niebieskiego języka i martwicowe zapalenie napletka. U 3-tygodniowego cielęcia stwierdzono zmiany niedoborowo-witaminowe. Cielę to głodowało przez kilka dni po stracie matki zanim nauczyło się samodzielnie pobierać pokarm roślinny. U wszystkich padłych samców szczegółowo były badane napletki w celu stwierdzenia lub wykluczenia choroby martwicowego zapalenia napletka. Nie stwierdzono ani jednego przypadku martwicowego zapalenia napletka, ani innych chorób zakaźnych i zaraźliwych. Zdarzyły się dwa przypadki zrogowania, czyli zabicia żubra przez inne osobniki stada. Jest to dowód na istnienie hierarchii w stadzie, jest to naturalna eliminacja niewłaściwych osobników. Badania patomorfologiczne przesłanych prób przeprowadził dr hab. Wojciech Bielecki profesor SGGW. onitoring parazytologiczny: W 017r. dwukrotnie pobrano próby kału do badań parazytologicznych w sezonie wiosennym i w sezonie jesiennym (łącznie pobrano 105 szt). Na podstawie wnikliwych badań ustalono parazytofaunę żubrów zachodniopomorskich. Stwierdzono jaja nicieni żołądkowo-płucnych, płucnych, jaja motylicy wątrobowej, tasiemców z rodzaju oniezia oraz oocysty kokcydiów. Stężenia jaj poszczególnych grup pasożytów nie sugerują poziomu zarobaczenia chorobotwórczego. Według przeprowadzającego badanie profesora Aleksandra Demiaszkiewicza ilości pasożytów nie wymagają odrobaczenia w stadzie wolnożyjącym. onitoring genetyczny: Żubry Zachodniopomorskie znajdują się pod ścisłym nadzorem genetycznym. Do badań genetycznych służą tkanki pobrane od padłych żubrów oraz włosy pobrane w czasie immobilizacji. Celem badań jest określenie zmienności genetycznej w populacji oraz czystość genetyczna. Próby do badań genetycznych pobierane są zgodnie z losowymi przypadkami śmierci i ich ilość może być nie wystarczająca do obliczeń statystycznych. Według profesor Wandy Olech należy zwiększyć ilość pobieranych prób do badań genetycznych. III. Zalecenia W 018 roku należy zwiększyć ilość pobieranych prób do badań genetycznych. Należy utrzymać monitoring patomorfologiczny w celu wykluczenia groźnych chorób zaraźliwych w tym: gruźlicy,
brucelozy, białaczki, choroby niebieskiego języka i martwicowego zapalenia napletka. W czasie dokarmiania żubrów dziko żyjących należy dołożyć mieszanki mineralno-witaminowe w celu uzupełnienia ewentualnych braków. Jak w ubiegłym roku zostaną pobrane próby do badań parazytologicznych. IV. PODSUOWANIE Stan zdrowotny żubrów zachodniopomorskich jest bardzo dobry. Przyrost populacji jest na wysokim poziomie. W załączeniu: Raport Stowarzyszenia iłośników Żubrów za rok 017 z realizacji zamówienia na badanie parazytologiczne, patomorfologiczne i genetyczne prób pobranych od żubrów