Cykl warsztatów Jak napisać artykuł naukowy? Katedra Ekonomii Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytet Mikołaja Kopernika 12.03.2018 cbnd Materiały są dostępne na licencji Creative Commons 4.0 Międzynarodowe Uznanie autorstwa Użycie niekomercyjne Bez utworów zależnych. Copyright Ilona Pietryka
Plan 1. Korzyści z publikowania na studiach 2. Artykuł naukowy definicja MNiSW 3. Typy artykułów 4. Schemat prezentacji artykułu 5. Struktura artykułu 6. Podsumowanie 7. Literatura 2
1. Korzyści z publikowania na studiach 3
Korzyści z publikowania na studiach ~ ~ dzielenie się wynikami swoich badań ze środowiskiem, ~ ~ postęp naukowy w danej dziedzinie, ~ ~ docieranie do wielu odbiorców, ~ ~ powiększanie dorobku naukowego, ~ ~ zwiększanie szansy na zatrudnienie/karierę naukową, ~ ~ zwiększenie szansy na otrzymanie stypendium, ~ ~ stawanie się lepszym autorem. 4
2. Artykuł naukowy definicja MNiSW 5
Artykuł naukowy definicja MNiSW (na podstawie Komunikatu MNiSW z dnia 02.06.2015 r. w sprawie kryteriów i trybu oceny czasopism naukowych) Za artykuł naukowy należy rozumieć artykuł prezentujący wyniki oryginalnych badań o charakterze empirycznym, teoretycznym, technicznym, analitycznym zawierający tytuł publikacji, nazwisko i imiona autorów wraz z afiliacją i przedstawiający obecny stan wiedzy, metodykę badań, przebieg procesu badawczego, jego wyniki oraz wnioski, z przytoczeniem cytowanej literatury (bibliografię). Do artykułów naukowych zalicza się także opublikowane w czasopismach naukowych opracowania o charakterze monograficznym, polemicznym lub przeglądowym jak również glosy lub komentarze prawnicze. 6
3. Typy artykułów 7
Typy artykułów ORYGINALNY ARTYKUŁ NAUKOWY ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY ARTYKUŁ POPULARNONAUKOWY STUDIUM PRZYPADKU (CASE STUDY) ARTYKUŁ RECENZYJNY (RECENZJA NAUKOWA) KOMUNIKAT O WYNIKACH BADAŃ GLOSA LUB KOMENTARZ PRAWNICZY WYTYCZNE/ZALECENIA (GUIDELINES) INNE O CHARAKTERZE NIECYTOWALNYM INNE O CHARAKTERZE CYTOWALNYM 8
Typy artykułów Oryginalny artykuł naukowy artykuł naukowy prezentujący wyniki oryginalnych badań o charakterze empirycznym, technicznym lub analitycznym. Do tego typu zaliczyć należy również artykuły monograficzne, artykuły konferencyjne oraz eseje naukowe. Artykuł przeglądowy artykuł naukowy stanowiący podsumowanie aktualnego stanu wiedzy w danym obszarze badawczym. Artykuł przeglądowy integruje i interpretuje dotychczasowe wyniki oryginalnych badań naukowych, nie musi natomiast zawierać oryginalnych wyników badań. Artykuł popularnonaukowy publikacja popularyzująca zagadnienia naukowe wśród czytelników niebędących specjalistami w danej dziedzinie. Studium przypadku (case study) publikacja będąca analizą danego przypadku (najczęściej rzeczywistego) dająca możliwość wyciągnięcia wniosków odnośnie przyczyn i rezultatów opisanego w nim przypadku, opisu zdarzenia. Typowa publikacja dla czasopism z obszaru nauk medycznych, społecznych. Artykuł recenzyjny (recenzja naukowa) artykuł naukowy zawierający krytyczną analizę i ocenę publikacji naukowej, dzieła literackiego lub dzieła sztuki, może być opublikowany w ramach dyskusji polemicznej. Komunikat o wynikach badań krótki (zwykle 1 do 3 stron) artykuł naukowy opisujący wstępne rezultaty badań empirycznych o szczególnym znaczeniu, przebieg i wstępne wyniki oryginalnych badań eksperymentalnych lub oryginalne rozwiązania techniczne. Glosa lub komentarz prawniczy artykuł prawniczy zawierający oryginalne wyniki badań o charakterze analitycznym. Wytyczne/Zalecenia (guidelines) publikacja o charakterze przeglądowym będąca opisem zaleceń i rekomendacji dotyczących postępowania w określonych przypadkach, publikacja charakterystyczna przede wszystkim dla czasopism z obszaru nauk medycznych. 9
Typy artykułów Inne o charakterze niecytowalnym publikacje w czasopiśmie naukowym niewymienione powyżej np. errata, noty biograficzne, sprawozdania, przedmowy, posłowia, edytoriale, nekrologi, zapowiedzi, listy do redakcji, recenzje (nienaukowe) oraz pozostałe artykuły nieposiadające charakteru cytowalnego tj. co do zasady nie są cytowane przez autorów innych publikacji, nie posiadają również odniesień bibliograficznych, zwyczajowo nie podlegają recenzji. Inne o charakterze cytowalnym publikacje w czasopiśmie naukowym niewymienione powyżej, które mają potencjał do bycia publikacją cytowaną tj. co do zasady są cytowane w czasopismach naukowych, posiadają odniesienia bibliograficzne oraz podlegają procesowi recenzji. 10
4. Schemat prezentacji artykułu 11
Schemat prezentacji artykułu główna zasada Dobra publikacja naukowa stanowi rezultat klarownie wyrażonej idei (wynikającej z jednoznacznie zdefiniowanego problemu) i jasno prezentuje wnioski z podjętej pracy. Na przejrzystość składają się dwa czynniki: ~ ~ jakość tekstu odnosi się do poprawności gramatycznej, ortograficznej i stylistycznej; ~ ~ jakość organizacji przekazu zależy od umiejętności i wiedzy z zakresu efektywnego publikowania naukowego. 12
Schemat prezentacji artykułu STYL APA (American Psychological Association) To zestaw reguł opracowanych, aby ułatwić rozumienie piśmiennictwa z nauk społecznych, zawartych w podręczniku Publication Manual of the American Psychological Association. Na edycję tekstu APA składają się reguły dotyczące: ~ ~ struktury tekstu; ~ ~ stylu pisania (punkt widzenia, jasność i zwięzłość, dobór słów); ~ ~ cytowania dorobku naukowego, ~ ~ przygotowywania artykułu z określonej dyscypliny. 13
Schemat prezentacji artykułu korzyści stylu APA ~ ~ upraszcza pracę redaktorów; ~ ~ ułatwia czytelnikowi zrozumienie tekstu; ~ ~ świadczy o solidnym warsztacie naukowym autora. 14
Schemat prezentacji artykułu schemat IMRaD ~ ~ nazwa pochodzi od angielskich słów oznaczających wprowadzenie, metody, wyniki i dyskusję (Introduction, Methods, Results and Discussion). ~ ~ schemat ułatwia organizację tekstu i jasne przekazywanie nowej wiedzy. WPROWADZENIE METODY WYNIKI 15 DYSKUSJA
5. Struktura artykułu 16
Struktura artykułu NOTA BIBLIOGRAFICZNA O AUTORZE TYTUŁ ARTYKUŁU KLASYFIKACJA JEL SŁOWA KLUCZOWE ABSTRAKT WPROWADZENIE PRZEGLĄD LITERATURY METODY WYNIKI ZAKOŃCZENIE LITERATURA INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE ANEKS 17
Struktura artykułu informacje wprowadzające ~ ~ tytuły sekcji i podsekcji powinny być krótkie, niosące informacje, odzwierciedlające wkład własny autora i identyfikowane jako interesujące przez czytelnika; ~ ~ treść artykułu powinna być powiązana z tytułem i streszczeniem; ~ ~ struktura artykułu powinna być sporządzona w logicznym porządku (nawet dla laika); ~ ~ żadna sekcja mogłaby zmienić miejsca bez szkody dla spójności logicznej artykułu; ~ ~ proporcje objętościowe między sekcjami powinny być zachowane; ~ ~ struktura artykułu nie powinna zawierać pojedynczych podsekcji w sekcjach artykułu. 18
Struktura artykułu nota bibliograficzna o autorze Zawiera imię i nazwisko, afiliację i kontakt do autora. Autorem lub współautorem publikacji naukowej jest osoba, która spełnia następujące warunki: ~ ~ opracowała koncepcję i plan artykułu; ~ ~ zebrała dane; ~ ~ przeanalizowała i zinterpretowała dane; ~ ~ przygotowała szkic artykułu; ~ ~ krytycznie zrewidowała artykuł pod kątem istotnej zawartości intelektualnej; ~ ~ zatwierdziła ostateczną wersję artykułu; ~ ~ przyjmuje odpowiedzialność za wszystkie aspekty pracy, zapewniając, że kwestie związane ze starannością i integralnością każdej części pracy zostały odpowiednio zbadane i wyjaśnione. 19
Struktura artykułu tytuł artykułu ~ ~ powinien odzwierciedlać treść artykułu; ~ ~ powinien być sformułowany w formie równoważnika zdania (bez kropek na końcu); ~ ~ powinien być krótki i jasno postawiony; ~ ~ powinien zawierać słowa reprezentujące wkład autora; ~ ~ powinien zawierać słowa kluczowe; ~ ~ powinien zawierać słowa przyciągające; ~ ~ nie powinien zawierać skrótów, których znaczenie rozwijane jest w artykule; ~ ~ jasno określa zakres badań; ~ ~ zazwyczaj podaje się tytuł w języku polskim i angielskim. 20
Struktura artykułu klasyfikacja JEL ~ ~ została opracowana przez Journal of Economic Literature (JEL); ~ ~ jest publikowana przez American Economic Association (AEA); ~ ~ służy do klasyfikowania publikacji naukowych z dziedziny ekonomii; ~ ~ AEA prowadzi międzynarodową, elektroniczną bazę ekonomicznych publikacji naukowych EconLit; ~ ~ jest dwadzieścia głównych kategorii JEL (https://www.aeaweb.org/econlit/jelcodes.php). 21
Struktura artykułu główne kategorie JEL A General Economics and Teaching B History of Economic Thought, Methodology, and Heterodox Approaches C Mathematical and Quantitative Methods D Microeconomics E Macroeconomics and Monetary Economics F International Economics G Financial Economics H Public Economics I Health, Education, and Welfare J Labor and Demographic Economics K Law and Economics L Industrial Organization M Business Administration and Business Economics, Marketing, Accounting, Personnel Economics N Economic History O Economic Development, Innovation, Technological Change, and Growth P Economic Systems Q Agricultural and Natural Resource Economics, Environmental and Ecological Economics R Urban, Rural, Regional, Real Estate, and Transportation Economics Y Miscellaneous Categories Z Other Special Topics 22
Struktura artykułu słowa kluczowe ~ ~ są to wyrażenia stosowane w większości artykułów naukowych; ~ ~ ich celem jest oznaczenie w sposób maksymalnie syntetyczny zawartości artykułu; ~ ~ ułatwiają one klasyfikację treści; ~ ~ muszą zawierać wszystkie istotne terminy z tytułu i abstraktu; ~ ~ zazwyczaj podaje się maksymalnie pięć słów w języku polskim i angielskim. 23
Struktura artykułu abstrakt ~ ~ streszczenie publikacji naukowej, w którym w formie maksymalnie skondensowanej zawarte są podstawowe informacje o publikacji; ~ ~ funkcjonuje jako odrębna jednostka (informacje zawarte w abstrakcie powinny być powtórzone w treści artykułu); ~ ~ powinien odzwierciedlać tekst artykułu; ~ ~ liczy zwykle 150 300 słów; ~ ~ jest napisany przy użyciu czasu przeszłego; ~ ~ powinien zawierać wszystkie słowa kluczowe; ~ ~ nie powinien zawierać: ~ ~ skrótów, których znaczenie rozwijane jest w artykule; ~ ~ odwołań do literatury; ~ ~ odwołań do tabel, wykresów, schematów; ~ ~ powinien zawierać: ~ ~ motywację (dlaczego temat jest ważny?); ~ ~ cel badania (jaki jest cel badania?); ~ ~ materiały i metody (jak zostało przeprowadzone badanie?); ~ ~ wyniki (jakie są główne wyniki?). 24
Struktura artykułu wprowadzenie ~ ~ ma na celu wprowadzenie czytelnika w tekst i likwidację luki wiedzy niezbędnej do przekazania treści zawartej w dalszej części artykułu; ~ ~ stanowi nie więcej niż 15% tekstu; ~ ~ powinno zawierać następujące elementy: ~ ~ motywację podjęcia tematyki badawczej: ~ ~ dlaczego podjęty problem jest ważny? ~ ~ co o problemie wiadomo zanim artykuł został napisany? ~ ~ w jaki sposób nasze badanie poszerzyło wiedzę na temat problemu? ~ ~ problem badawczy; ~ ~ cel pracy; ~ ~ zakres podmiotowy, przedmiotowy i czasowy artykułu; ~ ~ powinno wyjaśniać nieprecyzyjne pojęcia; ~ ~ naświetla tło dla słów kluczowych artykułu. 25
Struktura artykułu przegląd literatury ~ ~ ma na celu naszkicowanie tła teoretycznego, przywołanie najważniejszych, podobnych prac z danej tematyki; ~ ~ prezentuje stan wiedzy autora na dany temat; ~ ~ nie powinien być wyliczeniem teorii i sprawozdaniem na temat tego, kto, co i jak napisał; ~ ~ powinien zawierać następujące informacje: ~ ~ co napisano w literaturze na temat danego problemu? (podstawowe teorie tłumaczące badane zjawisko); ~ ~ jakich metod użyto, jakie są ich niedostatki? ~ ~ czym różni się nasze podejście do rozwiązania problemu w porównaniu do istniejących? ~ ~ powinien zawierać kluczowe publikacje poruszające wybraną tematykę, źródła pierwotne, nie podręczniki. 26
Struktura artykułu materiały i metody ~ ~ sekcja ta powinna zawierać opis materiału empirycznego i zastosowanych metod badawczych; ~ ~ sekcja ta pokazuje wiedzę autora w zakresie znajomości narzędzi badawczych i umiejętność posługiwania się nimi w celu pomiaru i oceny analizowanego problemu; ~ ~ opis materiału empirycznego powinien zawierać: ~ ~ jego źródło (dane wtórne, publikowane przez zewnętrzne instytucje, czy dane pierwotne, zebrane przez autora); ~ ~ procedurę zbierania danych; ~ ~ opis metod badawczych powinien zawierać szczegółowe informacje o tym, w jaki sposób materiał empiryczny będzie analizowany; ~ ~ metody badawcze powinny być dostosowane do charakteru i tematyki artykułu. 27
Struktura artykułu wyniki ~ ~ celem sekcji jest obiektywna prezentacja kluczowych wyników oraz ich interpretacja; ~ ~ sekcja powinna zawierać następujące informacje: ~ ~ główne wyniki badania; ~ ~ podobieństwa i różnice otrzymanych wyników w porównaniu do już istniejących; ~ ~ wnioski wynikające z tych podobieństw/różnic; ~ ~ odniesienie do hipotez badawczych/problemu badawczego. 28
Struktura artykułu zakończenie ~ ~ wskazuje na stopień realizacji celu, problemu badawczego; ~ ~ składa się z głównych wniosków, konkluzji dla poszczególnych sekcji; ~ ~ nie powinno zawierać nowych treści, cytowań; ~ ~ nie powinno zawierać wniosków wykraczających poza osiągnięcia przedstawione w rozdziałach; ~ ~ powinno zawierać granice poszukiwań i je uzasadniać; ~ ~ może wskazywać na dalsze kierunki badań; ~ ~ jest wartościowe, gdy prezentuje samodzielne oceny i własne stanowisko autora; ~ ~ może zawierać praktyczne wnioski wynikające z pracy. 29
Struktura artykułu literatura ~ ~ spis literatury odzwierciedla znajomość piśmiennictwa naukowego oraz innych źródeł w zakresie opisywanego tematu; ~ ~ literatura powinna być aktualna, krajowa i zagraniczna; ~ ~ spis powinien być kompletny każde cytowanie powinno mieć swój odpowiednik w spisie literatury; ~ ~ pozycje zamieszczone w bibliografii powinny być ułożone w kolejności alfabetycznej według nazwisk autorów (i chronologicznie w przypadku tego samego autora), a w przypadku prac zbiorowych według nazwisk redaktorów naukowych; ~ ~ identyfikator DOI powinien być uwzględniony dla każdej pozycji, która go posiada (wyszukiwarka DOI: http://search.crossref.org); ~ ~ w przypadku źródeł obcojęzycznych należy stosować oryginalne brzmienie tytułu, wydawcy i miejsca wydania. 30
Struktura artykułu informacje uzupełniające ~ ~ sekcja ta poświęcona jest ujawnieniu następujących informacji przez autora: ~ ~ wkładu autorskiego (informacji o akceptacji ostatecznej wersji artykułu przez autorów oraz wkładzie autorów w opracowanie koncepcji i planu artykułu, zebranie danych, analizę i interpretację danych, przygotowanie szkicu artykułu, krytyczną rewizję artykułu pod kątem istotnej zawartości intelektualnej; ~ ~ źródeł finansowania; ~ ~ podziękowań autorskich za pomoc w przygotowaniu artykułu konkretnym osobom i instytucjom za ich zgodą; ~ ~ prezentacji wyników badania w innej formie, np. posteru/abstraktu na konferencji. 31
Struktura artykułu aneks ~ ~ w aneksie zawarte są wszystkie obiekty (tabele, wykresy, schematy); ~ ~ obiekty powinny być edytowalne i mieć ujednolicony rozmiar; ~ ~ każdy obiekt powinien być ponumerowany (numeracja arabska), mieć tytuł powyżej obiektu oraz źródło poniżej obiektu; ~ ~ każdy obiekt powinien posiadać odwołanie w tekście. 32
6. Podsumowanie 33
Podsumowanie cechy wartościowego artykułu ~ ~ prezentuje nowy pomysł; ~ ~ mieści się w tematyce czasopisma/monografii; ~ ~ ma wskazany problem badawczy i cel; ~ ~ odnosi się do ważnej literatury przedmiotu; ~ ~ posiada zaplecze teoretyczne; ~ ~ posiada wyjaśnione ważne pojęcia; ~ ~ argumentacja jest logiczna; ~ ~ nie posiada niewyeliminowanych błędów; ~ ~ wnioski zostały skonfrontowane z innymi ujęciami; ~ ~ nie występuje nadmierna zwięzłość ani nadmierna rozwlekłość w formułowaniu myśli; ~ ~ posiada dane empiryczne; ~ ~ posiada wskazane ograniczenia prezentowanego ujęcia. 34
7. Literatura AEA. (2016). Pobrano 11.03.2018 z https://www.aeaweb.org/econlit/jelcodes.php. Kulczycki, E. (2016). Warsztat badacza. Pobrano 11.03.2018 z http://ekulczycki.pl. Liśkiewicz, T., i Liśkiewicz G. (2014). Wprowadzenie do efektywnego publikowania naukowego. Łódź: Amber Editing Marjak, H. (2016). Science Technology Laboratory. Pobrano 11.03.2018 z http://sciteclab.com. Ozorowski, M. (1997). Przewodnik pisania pracy naukowej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej. Ufnalska, S. (2014). Publikowanie artykułów w renomowanych czasopismach wprowadzenie dla pracowników naukowych. Materiały z warsztatów. 35