STRATEGIA NA RZECZ AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ OPIEKUNÓW FAKTYCZNYCH Z SANDWICH GENERATION zasady wdrożeniowe: Wdrożenie pracy częściowo zdalnej do 30% (telepraca) Idea pracy zdalnej Jedną z form organizacji pracy, która ułatwia godzenie życia osobistego z aktywnością zawodową jest telepraca (praca zdalna). Rozwój technologii informatycznych spowodował, że na wielu stanowiskach pracy możliwe jest uzyskiwanie wysokiej wydajności pracy pracując również z domu. Ustanowienie np. 12 dni w tygodniu jako dni pracy zdalnej, z jednej strony, pozwoliłoby pracownikomopiekunom na wykonywanie obowiązków opiekuńczych w większym zakresie, z drugiej zaś, na ograniczenie kosztów opieki sprawowanej przez zatrudnione do tego celu osoby trzecie. Dodatkowo, korzyścią z takiego rozwiązania jest ograniczenie straty czasu opiekuna i kosztów związanych z dojazdem do pracy. Realizacja pracy zdalnej wymaga pewnych przygotowań. Po pierwsze, pożądane jest, aby podzielić efekty pracy na jednostki, z których relatywnie łatwo będzie rozliczyć pracownika. Pozwoli to ograniczyć jedną z podstawowych wad telepracy mniejszą kontrolę pracodawcy nad pracownikiem w czasie kiedy pracuje on poza siedzibą formy. Po drugie, należy zapewnić pracownikowi podstawowe narzędzia pracy wykonywanej w domu. Nie każdą pracę można wykonywać z domu bez utraty efektywności pracy. W każdym przypadku należy oszacować potencjalne koszty i korzyści z wprowadzenia tego typu formy organizacji pracy dla wybranych pracowników. Należy jednak pamiętać, że kosztem niezastosowania tego rozwiązania może być utrata lojalnego pracownika. Formy telepracy Ze względu na miejsce oraz czas wykonywania wyróżniamy następujące formy telepracy: telepraca domowa najczęściej występujący rodzaj telepracy, wykonywany w miejscu zamieszkania za pomocą sieci telekomunikacyjnej, telepraca zamienna świadczenie pracy w firmie pracodawcy i we własnym domu pracownika zamiennie, uzależnione jest to od rodzaju świadczonej pracy, wymogów pracodawcy, odległości między pracą, a domem, telepraca świadczona w telecentrum praca świadczona jest w miejscu wyposażonym w niezbędny sprzęt, najczęściej daleko od firmy (nawet w innym kraju), ale stosunkowo blisko miejsca zamieszkania pracowników, telepraca mobilna praca świadczona jest w różnych miejscach, poza siedzibą firmy oraz poza domem. Praca w terenie za pomocą nowoczesnych urządzeń (smartfony, laptopy, tablety).
telepraca domowa telepraca zamienna telepraca w telecentrum telepraca mobilna Zalety i wady telepracy Zalety dla pracownika: 1) swoboda pracy, łatwiejsze godzenia życia osobistego i obowiązków domowych z pracą, 2) elastyczność czasu pracy, 3) możliwość pracy u kilku pracodawców na raz, 4) zmniejszenie lub wyeliminowanie czasu i kosztów dojazdu do pracy, 5) dowolność stroju, 6) ograniczenie stresu wynikającego z pracy z innymi ludźmi (unikanie konfliktów). Wady telepracy dla pracownika: 1) łączenie życia zawodowego i osobistego może utrudnić oddzielenie jednego od drugiego, 2) ryzyko wystąpienia trudności w efektywnej pracy spowodowanych zakłóceniami w środowisku domowym np. z powodu choroby dziecka, 3) telepracownik może się mniej utożsamiać z firmą, 4) pracownikowi może brakować społecznej interakcji ze strony współpracowników w pracy. 5) bez bezpośredniego nadzoru telepracownikowi może brakować samodyscypliny do pracy, co może prowadzić do dłuższego dnia pracy Korzyści dla pracodawcy: 1) zmniejszenie kosztów utrzymania biur, kosztów zużycia energii/wody,
2) możliwość pozyskania i utrzymania zatrudnienia pracowników, którym trudno jest pogodzić życie rodzinne z pracą zawodową, np. z powodu sprawowania opieki, 3) możliwość pozyskania pracowników z rejonów, gdzie średnia płaca jest niższa, 4) pracownik pracujący w domu rzadziej korzysta ze zwolnienia lekarskiego, 5) na rynku lokalnym może zabraknąć specjalistów w danej dziedzinie dlatego też pozyskanie wykwalifikowanych pracowników z innych rejonów jest pożądane, 6) redukcja liczby nadgodzin, a co za tym idzie obniżenie kosztów prowadzenia przedsiębiorstwa, 7) telepraca może wpływać pozytywnie na nastrój pracownika, co może spowodować wzrost jego wydajności. Wady telepracy dla pracodawcy: 1) zwiększone koszty związane z zapewnieniem sprzętu komputerowego dla telepracowników, 2) trudniejsze zarządzanie telepracownikami i monitorowanie ich wydajności, osłabiona kontrola, 3) w niektórych przypadkach, szczególnie przy nowym pracowniku, brak gwarancji wykonania pracy ze strony pracownika. Telepraca a polskie prawo pracy Według kodeku pracy tradycyjny stosunek pracy charakteryzuje się jej odpłatnością, osobistym świadczeniem oraz podporządkowaniem. Bez wątpienia więc telepraca spełnia wyżej wymienione cechy. Zagadnienie telepracy zostało unormowane w ustawie z dn. 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141) w rozdziale IIb. Zgodnie z art.67 5 1. praca może być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną (telepraca). By jednakże stosunek taki miał miejsce wymagana jest zgoda obu stron umowy (pracownika oraz pracodawcy). Nie można zmusić pracownika do świadczenia pracy w formie telepracy, odmowa nie może także skutkować złożeniem na jego ręce wypowiedzenia. Podsumowując, aby można mówić o świadczeniu pracy w formie telepracy muszą wystąpić trzy przesłanki: wykonywanie pracy poza zakładem pracy, regularność jej wykonywania, korzystanie ze środków komunikacji elektronicznej. Jeżeli w zakładzie pracy istnieją związki zawodowe warunki telepracy muszą zostać z nimi ustalone. W innym przypadku pracodawca zobowiązany jest do opublikowania stosownego regulaminu, w którym określone zostaną prawa i obowiązki obu stron. Wyróżnić można cztery sytuacje, kiedy pracodawca musi uwzględnić wniosek pracownika o możliwość świadczenia pracy w systemie telepracy. Następuje to wtedy, gdy wniosek składa:
1) pracownikmałżonek albo pracownikrodzic dziecka w fazie prenatalnej, w przypadku ciąży powikłanej, 2) pracownikrodzic dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, która powstała w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, 3) pracownikrodzic dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, 4) pracownikrodzic dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjnowychowawczych. Wniosek pracownika może być rozpatrzony negatywnie, jeżeli wdrożenie telepracy nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj wykonywanej pracy. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w formie pisemnej papierowej lub elektronicznej. W przypadku, gdy stosunek telepracy został nawiązany w trakcie zatrudnienia, istnieje możliwość rezygnacji z tej formy świadczenia pracy przez obie strony. Pracodawca oraz pracownik mają 3 miesiące, by żądać przywrócenia poprzednich warunków pracy. Strony ustalają termin powrotu, jednak nie dłuższy niż 30 dni. Jeżeli po okresie 3 miesięcy pracodawca chciałby przywrócić poprzednie warunki pracy, wtedy może to nastąpić w trybie wypowiedzenia zmieniającego. Jak wdrożyć telepracę? Najważniejszym jest dojście do porozumienia ze związkami zawodowymi bądź, w przypadku ich braku, określenie stosownego regulaminu wewnętrznego. Telepracę można wykonywać na podstawie: umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy agencyjnej, jednoosobowej działalności gospodarczej. Umowa o pracę w formie telepracy może zostać wprowadzona przy zawieraniu nowej umowy lub w trakcie zatrudnienia podpisując stosowny aneks. Umowa o telepracę nie różni się znacząco od zwykłej umowy o pracę. Jej nazwa nie musi zawierać w sobie słowa telepraca. Powinny się w niej znaleźć takie elementy jak: rodzaj świadczonej pracy, miejsce jej wykonywania (poza siedzibą firmy), wynagrodzenie za pracę,
wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy, warunki wykonywania pracy poza siedzibą przedsiębiorcy oraz sposób korzystania ze środków komunikacji elektronicznej, przy użyciu których pracownik będzie się rozliczał z efektów pracy. Telepracownik ma obowiązek przekazywania pracodawcy raportów ze swojej pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest dostosowanie miejsca pracy telepracownika do potrzeb wykonywanej pracy. Pracodawca musi zapewnić sprzęt, pokryć koszty jego instalacji, ubezpieczenia i eksploatacji. W przypadku, gdy jest to inny sprzęt, niż ten używany dotychczas przez pracownika w siedzibie firmy, pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia szkolenia z zakresu jego używalności. Pracownik, który rozpoczyna pracę bez względu na okoliczności powinien zostać przeszkolony w tym zakresie. W przypadku, gdy pracownik używa własnego sprzętu pracodawca zobowiązany jest do wypłacania ekwiwalentu pokrywającego zużycie sprzętu oraz koszty materiałów eksploatacyjnych, np. tonera do drukarki. Wysokość ekwiwalentu powinna zostać ustalona w osobnym porozumieniu. Pracodawca uprawniony jest do przeprowadzania kontroli pracownika w miejscu jego zamieszkania. Kontrola dotyczy zakresu wykonywanej pracy, stosowania przepisów BHP oraz sposobu eksploatacji powierzonych narzędzi pracy.
Wzór umowy o telepracę UMOWA O TELEPRACĘ Zawarta w dniu... w... pomiędzy..., reprezentowanym przez... zwanym dalej Pracodawcą a.. (imię i nazwisko), zamieszkałym... PESEL:... zwanym dalej Pracownikiem 1 Strony niniejszej umowy ustalają następujące warunki pracy i płacy: stanowisko pracy:... miejsce wykonywania pracy: miejsce zamieszkania Pracownika wymiar czasu pracy: pełen wymiar czasu pracy wynagrodzenie:... PLN, (słownie:... brutto. Termin rozpoczęcia pracy:... Umowa zawarta na czas... 2 Przy realizacji swoich obowiązków Pracownik podlega osobie wskazanej przez Pracodawcę zwanej dalej Przełożonym. 3 Pracownik wykonywać będzie pracę w godzinach od 8.00 pięciodniowym tygodniu pracy od poniedziałku do piątku. do 16.00, w wymiarze 40 godzin w 4 1. Obowiązki pracownika: 2. Pracownik ma obowiązek potwierdzania rozpoczęcia i zakończenia wykonywania pracy w sposób przyjęty u Pracodawcy. 3. Pracownik organizuje stanowisko pracy spełniające zasady BHP oraz zapewnia zabezpieczenie i ochronę informacji poufnych, według wskazówek Pracodawcy. 4. Pracownik ma obowiązek dbać o powierzone mu mienie i użytkować je zgodnie z jego przeznaczeniem oraz poleceniami Przełożonego.
5. Pracownik ma obowiązek przedstawić na wezwanie Pracodawcy informacje dotyczące wykonywanej pracy. 6. Pracownik zobowiązuje się w okresie obowiązywania umowy nie prowadzić działalności konkurencyjnej w stosunku do działalności prowadzonej przez Pracodawcę. 1. Obowiązki pracodawcy: 5 2. Pracodawca ma obowiązek dostarczyć Pracownikowi sprzęt niezbędny do wykonywania pracy. 3. Pracodawca pokrywa koszty związane z instalacją, eksploatacją, naprawą i ubezpieczeniem sprzętu. 4. Pracodawca ponosi koszty szkolenia Pracownika w zakresie obsługi sprzętu niezbędnego do wykonywania pracy. 6 1. Kontrola w miejscu wykonywania pracy: Przełożony ma prawo przeprowadzać w miejscu zamieszkania Pracownika kontrolę warunków wykonywania pracy przez Pracownika oraz zasad użytkowania powierzonych mu narzędzi pracy. 2. Pracodawca ma obowiązek uzyskać zgodę Pracownika na rozpoczęcie kontroli w miejscu jego zamieszkania na piśmie lub za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. 7 Postanowienia końcowe Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. W zakresie nieuregulowanym niniejszą umową stosuje się przepisy kodeksu pracy. Umowa została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron....... (podpis osoby reprezentującej pracodawcę) (podpis pracownika)