Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2016 r.

Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2016 r. 1. Źródło danych Opracowanie zostało sporządzone na podstawie Centralnej Bazy Endoprotezoplastyk Narodowego Funduszu Zdrowia (CBE), działającej od marca 2005 r. Gromadzone w niej dane o zrealizowanych świadczeniach endoprotezoplastyki stawowej wprowadzane są przez świadczeniodawców na bieżąco, a następnie podlegają weryfikacji przez pracowników oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Opracowanie powstało w oparciu o informacje pozyskane z CBE 15 marca 2017 r. 2. Umowy W 2016 r. świadczenia endoprotezoplastyki stawowej realizowane były na podstawie umów zawartych przez Narodowy Fundudsz Zdrowia z 318 świadczeniodawcami z terenu całego kraju (rysunek 1.). W ramach tych umów: 312 świadczeniodawców wszczepiało endoprotezy stawu biodrowego, 274 stawu kolanowego, 100 stawu ramiennego, 61 stawu łokciowego, 58 innego stawu. Największa liczba ośrodków realizujących w 2016 r. wymienione świadczenia znajdowała się w województwach mazowieckim (39) i śląskim (37), a najmniejsza w lubuskim (7) i opolskim (9). Zachodniopomorski 11 Pomorski 13 Warmińsko-Mazurski 15 Kujawsko-Pomorski 13 Podlaski 13 Lubuski 7 Wielkopolski 33 Mazowiecki 39 Dolnośląski 22 Opolski 9 Łódzki 22 Śląski 37 Świętokrzyski 12 Lubelski 19 Małopolski 32 Podkarpacki 21 Rysunek. 1. Liczba świadczeniodawców wykonujących świadczenia endoprotezoplastyki stawowej w 2016 r. w podziale na oddziały wojewódzkie NFZ. 1/18

3. Realizacja świadczeń W 2016 r. w całym kraju wykonano 71 122 endoprotezoplastyki stawowe, z czego: 48 782 endoprotezoplastyki stawu biodrowego: 38 964 endoprotez całkowitych, 9 088 endoprotez częściowych, 730 zabiegów rewizyjnych bez wymiany elementów wszczepu; 21 240 endoprotezoplastyk stawu kolanowego: 19 555 endoprotezoplastyk całkowitych, 1 495 endoprotezoplastyk częściowych, 190 zabiegów rewizyjnych bez wymiany elementów wszczepu; 635 endoprotezoplastyki stawu ramiennego; 201 endoprotezoplastyk stawu łokciowego; 264 endoprotezoplastyki innego stawu. Biodrowy 68,59% Kolanowy 29,86% Ramienny 0,89% Łokciowy 0,28% Inny 0,37% Wykres. 1. Procentowy udział endoprotezoplastyk poszczególnych stawów w ogólnej liczbie endoprotezoplastyk wykonanych w 2016 r. Spośród wszystkich endoprotezoplastyk stawowych największą liczbę zabiegów 9 568 wykonano na terenie województwa mazowieckiego, a najmniejszą 1 815 na terenie województwa opolskiego. Świadczeniodawcy z województw: mazowieckiego, śląskiego, wielkopolskiego i małopolskiego zrealizowali łącznie 31 904 endoprotezoplastyki, czyli prawie 45% wszystkich zabiegów. Wszystkie poddane analizie rodzaje endoprotezoplastyk były wykonane we wszystkich województwach. Zestawienie zabiegów w podziale na województwa przedstawiono w tabeli 1. 2/18

Tabela 1. Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawowych w 2016 r. w podziale na województwa. Nazwa województwa Liczba endoprotezoplastyk stawu: biodrowego kolanowego łokciowego ramiennego innego razem dolnośląskie 3 622 1 301 20 37 13 4 993 kujawsko-pomorskie 2 218 846 13 23 43 3 143 lubelskie 2 632 1 093 5 13 9 3 752 lubuskie 1 303 720 5 28 17 2 073 łódzkie 3 133 1 281 16 28 22 4 480 małopolskie 4 497 2 238 4 49 19 6 807 mazowieckie 6 546 2 832 69 92 29 9 568 opolskie 1 229 554 2 13 17 1 815 podkarpackie 2 754 964 9 47 9 3 783 podlaskie 1 527 805 3 7 4 2 346 pomorskie 2 311 823 13 27 6 3 180 śląskie 5 618 2 462 6 97 18 8 201 świętokrzyskie 2 142 1 063 5 26 6 3 242 warmińskomazurskie 2 077 937 2 5 7 3 028 wielkopolskie 4 976 2 254 19 71 8 7 328 zachodniopomorskie 2 197 1 067 10 72 37 3 383 razem 48 782 21 240 201 635 264 71 122 3/18

Migracja Około 12% spośród wszystkich zabiegów endoprotezoplastyki zostało wykonanych pacjentom z innych województw. Najwięcej pacjentów spoza województwa zoperowano w szpitalach z Mazowsza (1 706) i województwa świętokrzyskiego (1 046) łącznie około 33% wszystkich operowanych pacjentów spoza terenu województwa. Prawie 18% wszystkich zabiegów przeprowadzonych na Mazowszu i ponad 32% wszystkich zabiegów przeprowadzonych w województwie świętokrzyskim było wykonanych pacjentom spoza tego województwa. Najmniejszą migrację w liczbach bezwzględnych odnotowano w województwach: pomorskim (132), dolnośląskim (187), łodzkim (198) i zachodniopomorskim (210), co stanowi odpowiednio około: 4%, 4%, 4% i 6% wszystkich endoprotezoplastyk przeprowadzonych na terenie tych województw. Tabela 2. Migracja pacjentów w celu wykonania endoprotezoplastyki stawowej w 2016 r. Nazwa województwa Liczba operowanych pacjentów spoza województwa dolnośląskie 187 kujawsko-pomorskie 221 lubelskie 383 lubuskie 422 łódzkie 198 małopolskie 914 mazowieckie 1 706 opolskie 247 podkarpackie 290 podlaskie 455 pomorskie 132 śląskie 621 świętokrzyskie 1 046 warmińsko-mazurskie 616 wielkopolskie 785 zachodniopomorskie 210 razem 8 433 4/18

Liczba świadczeniodawców 4. Informacja szczegółowa 4.1 Endoprotezoplastyka stawu biodrowego W 2016 r. zrealizowano 48 782 endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 1 502 świadczenia, 2) Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 1 335 świadczeń, 3) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 874 świadczenia, 4) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 613 świadczeń. 5) Szpital M. Kopernika w Gdańsku 566 świadczeń. Najliczniejszą grupę, liczącą 126 świadczeniodawców, stanowili świadczeniodawcy, którzy w ciągu roku wykonali powyżej 150 endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Mniej niż 25 endoprotezoplastyk stawu biodrowego zrealizowało 23 świadczeniodawców. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w skali kraju przedstawia się następująco: świadczeń Liczba świadczeniodawców 140 120 do 25 23 25-49 24 50-74 22 75-99 36 100-124 37 125-149 44 100 80 60 40 20 0 od 150 126 razem 312 Liczba świadczeń Tabela 3., Wykres 2. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2016 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego. 5/18

W 2016 r. wykonano 44 275 endoprotezoplastyk pierwotnych stawu biodrowego i 4 507 endoprotezoplastyk rewizyjnych (w tym 730 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów). 9,24% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 90,76% Wykres 3. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego w podziale na rodzaj operacji w 2016 r. Na podstawie wprowadzonych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych, będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego, należy zaliczyć: pierwotną, obustronną koksartrozę (M16.0), złamanie szyjki kości udowej (S72.0), inne pierwotne koksartrozy (M16.1). Osoby z wymienionymi rozpoznaniami stanowiły ponad 89% wszystkich osób, u których wykonano pierwotną endoprotezoplastykę stawu biodrowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu biodrowego w 2016 r. było z kolei mechaniczne powikłanie wewnętrznych protez stawów (T84.0). W przypadku operacji pierwotnych prawie 83% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite, natomiast wśród operacji rewizyjnych nie występuje tak duża różnica pomiędzy liczbą wykonanych endoprotezoplastyk częściowych i całkowitych. Prawie 59% wszczepów endoprotez stawu biodrowego wykonanych było u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplastyk stawu biodrowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę stawu prawego u kobiety. 6/18

Tabela 4. Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w 2016 r. w podziale na rodzaj operacji. Płeć kobieta mężczyzna Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Razem lewa 9 441 2 885 699 452 213 13 690 prawa 10 862 2 727 702 436 197 14 924 lewa 8 090 1 033 438 312 156 10 029 prawa 8 319 918 413 325 164 10 139 razem 36 712 7 563 2 252 1 525 730 48 782 Endoprotezoplastyki stawu biodrowego wykonano w 2016 r. u osób w wieku od 7 do 105 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 71 lat, mężczyzny 65 lat. W przypadku 50% osób, którym w 2016 r. wszczepiono endoprotezę stawu biodrowego, wiek nie przekraczał 69 lat. Wśród pacjentów, u których została wykonana endoprotezoplastyka stawu biodorowego, największy udział w ogólnej liczbie osób stanowiły osoby w wieku 60-69 lat. Następnym pod względem liczebności był przedział wiekowy od 70 do 79 lat. U osób z wymienionych grup wiekowych wykonano ponad 59% wszystkich endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Tabela 5. Statystyka zbiorcza dotycząca wieku osób, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego w 2016 r. Wiek Kobiety Mężczyźni Wszyscy pacjenci minimum 7 7 7 maksimum 105 102 105 średnia 71 65 69 mediana 72 65 69 7/18

Liczba zrealizowanych świadczeń 18 000 16 000 15 855 14 000 12 000 13 073 10 000 8 000 6 000 6 859 8 606 4 000 2 000 0 21 186 723 1 951 1 483 25 Wiek pacjentów w latach Wykres 4. Zestawienie wykonanych w 2016 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego według przedziałów wiekowych. Spośród protez wszczepionych w 2016 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły prawie 77%. U osób w wieku powyżej 80 lat stosowano dużo częściej endoprotezy cementowe, podczas gdy u osób młodszych głównie endoprotezy bezcementowe, co zostało przedstawione w tabeli 6. i na rysunku 6. 4,44% 18,80% bezcementowa cementowa hybryda 76,76% Wykres 5. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w 2016 r. 8/18

do 20 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90-99 od 100 Tabela 6. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2016 r. Grupa wiekowa Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Razem do 20 21 0 0 21 20-29 176 7 3 186 30-39 688 16 7 711 40-49 1 809 72 40 1 921 50-59 6 315 288 158 6 761 60-69 14 166 987 494 15 647 70-79 9 679 2 511 707 12 897 80-89 3 618 4 166 639 8 423 90-99 406 970 84 1 460 powyżej 100 6 19 0 25 razem 36 884 9 036 2 132 48 052 bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 6. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2016 r. 9/18

Liczba świadczeniodawców 4.2 Endoprotezoplastyka stawu kolanowego W 2016 r. zrealizowano 21 240 endoprotezoplastyk stawu kolanowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 638 świadczeń, 2) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 511 świadczeń, 3) Krakowskie Centrum Rehabilitacji i Ortopedii w Krakowie 405 świadczeń, 4) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr J. Daaba w Piekarach Ślaskich 322 świadczenia, 5) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 302 świadczenia. Najliczniejszą grupę, liczącą 74 świadczeniodawców, stanowili świadczeniodawcy, którzy w 2016 r. w skali kraju wykonali od 50 do 74 wszczepów endoprotez stawu kolanowego. Ich udział w ogólnej liczbie świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawu kolanowego wynosił prawie 27%. Podział świedzeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu kolanowgo w skali kraju przedstawia się następująco: Liczba świadczeń świadczeniodawców do 25 40 25-49 55 50-74 74 75-99 43 100-124 23 125-149 16 od 150 23 80 70 60 50 40 30 20 10 0 razem 274 Liczba świadczeń Tabela 7., Wykres 7. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2016 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego. 10/18

W 2016 r. wykonano 19 957 endoprotezoplastyk pierwotnych stawu kolanowego oraz 1 283 endoprotezoplastyki rewizyjne (w tym 190 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów). 6,04% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 93,96% Wykres 8. Endoprotezoplastyka stawu kolanowego w podziale na rodzaj operacji w 2016 r. Na podstawie wprowadzanych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu kolanowego należy zaliczyć: pierwotną obustronną gonartrozę (M17.0) i inne pierwotne gonartrozy (M17.1). Osoby z ww. rozpoznaniami stanowią prawie 94% wszystkich osób, u których wykonano w 2016 r. pierwotną endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu kolanowego były mechaniczne powikłania wewnętrznych protez stawów (T84.0). Rozpoznanie to wystąpiło u około 62% osób, u których przeprowadzono operacje rewizyjne. W przypadku operacji pierwotnych prawie 95% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite, natomiast wśród operacji rewizyjnych nie wystepuje tak duża różnica pomiędzy liczbą wykonanych endoprotezoplastyk całkowitych i częściowych. Ponad 74% wszczepów endoprotez stawu kolanowego wykonanych było u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplsastyk stawu kolanowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę stawu prawego u kobiety. Tabela 7. Liczba wykonanych w 2016 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego w podziale na operowaną stronę, rodzaj operacji oraz płeć pacjenta. Płeć kobieta mężczyzna Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Razem lewa 6 677 352 229 153 54 7 465 prawa 7 375 397 254 157 77 8 260 lewa 2 408 166 86 60 30 2 750 prawa 2 444 138 82 72 29 2 765 razem 18 904 1 053 651 442 190 21 240 11/18

Liczba zrealizowanych świadczeń Największy udział, wynoszący ponad 78%, w ogólnej liczbie osób stanowili pacjenci w wieku 60-79 lat. W 2016 r. endoprotezoplastyki stawu kolanowego były wykonywane u osób w wieku od 4 do 95 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 69 lat, mężczyzny 66 lat. W przypadku 50% osób, którym wszczepiono w 2016 r. endoprotezę stawu kolanowego, wiek nie przekraczał 69 lat. Tabela 8. Statystyka zbiorcza dotycząca wieku osób, u których wykonano w 2016 r. endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Wiek kobiety mężczyźni Wszyscy pacjenci minimum 7 4 4 maksimum 95 91 95 średnia 69 66 68 mediana 69 67 69 10 000 9 000 8 750 8 000 7 794 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 2 422 1 847 1 000 0 24 46 69 272 16 0 Wiek pacjentów w latach Wykres 9. Zestawienie pacjentów z endoprotezoplastyką stawu kolanowego według przedziałów wiekowych. 12/18

Endoprotezy cementowe stanowiły prawie 85% wszystkich wszczepionych w 2016 r. endoprotez stawu kolanowego. Nie zobserwowano zależności pomiędzy wiekiem a rodzajem wszczepionej endoprotezy. Nawięcej, w ujęciu liczbowym, endoprotez bezcementowych wszczepiono w przypadku osób będących w wieku 60-69 lat 963 endoprotezy. 4,30% 11,06% bezcementowa cementowa hybryda 84,64% Wykres 10. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w 2016 r. Tabela 9. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2016 r. Grupa wiekowa Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Razem do 20 24 0 0 24 20-29 32 11 0 43 30-39 28 37 2 67 40-49 80 180 9 269 50-59 356 1 923 121 2 400 60-69 963 7 320 410 8 693 70-79 704 6 696 318 7 718 80-89 141 1 634 45 1 820 90-99 1 15 0 16 razem 2 329 17 816 905 21 050 13/18

do 20 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90-99 bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 11. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2016 r. 4.3 Endoprotezoplastyka stawu ramiennego, łokciowego i innego W 2016 r. endoprotezoplastyka stawu ramiennego była wykonywana przez 100 świadczeniodawców. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 49 świadczeń, 2) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 43 świadczenia, 3) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 41 świadczeń, 4) Szpital im. M. Kopernika w Gdańsku 24 świadczenia, 5) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 7 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach GCM im. prof. L. Gieca 18 świadczeń. Wymienieni świadczeniodawcy zrealizowali w 2016 r. około 28% wszystkich endoprotezoplastyk stawu ramiennego. W 2016 r. świadczeniodawcy wykonali 56 operacji rewizyjnych stawu ramiennego, w tym 18 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów. 14/18

Endoprotezoplastyka stawu łokciowego była wykazywana przez 61 świadczeniodawców, a ponad 23% świadczeń, tj. 47 z 201, zostało zrealizowanych przez jednego świadczeniodawcę Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku. W 2016 r. wykonano 11 operacji rewizyjnych stawu łokciowego, w tym 8 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów. Endoprotezoplastyka innego stawu obejmuje wszczepy endoprotez stawu skokowego, paliczkowego i nadgarstka. W 2016 r. świadczenia te były realizowane przez 58 świadczeniodawców. Najwięcej endoprotezoplastyk wykonali: 1) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 29 świadczeń. 2) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Bydgoszczy 28 świadczeń, W 2016 r. wykonano 12 operacji rewizyjnych stawu innego, w tym 3 bez wymiany elementów. 5. Podsumowanie Od 2005 r. obserwujemy stały wzrost rocznej wartości świadczeń endoprotezoplastyki stawowej zrealizowanych przez świadczeniodawców w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia. W 2016 r. wykonano o około 134% świadczeń endoprotezoplastyki stawowej więcej niż w 2005 r. Na przestrzeni lat 2005-2016 największą dynamikę wzrostu obserwuje się w przypadku endoprozoplastyk stawów: łokciowego, ramiennego i kolanowego. W wartościach bezwzględnych największy przyrost odnotowano w przypadku endoprotezoplastyki stawu biodrowego, a następnie stawu kolanowego (tabela 10). W ciągu ostatnich 12 lat liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego wzrosła z 4 072 do 21 240, a endoprotezoplastyk stawu biodrowego z 26 091 do 48 782. Tabela 10. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali całego kraju w latach 2005-2016 w podziale na operowany staw. Staw 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Razem biodrowy 26 091 28 625 30 538 34 926 36 900 37 180 38 713 39 934 39 776 42 017 46 736 48 782 450 218 kolanowy 4 072 5 220 6 586 8 868 10 818 11 838 13 299 14 260 14 411 15 811 18 936 21 240 145 359 łokciowy 21 47 42 70 84 74 94 92 96 112 152 201 1 085 ramienny 101 116 129 181 200 279 332 392 412 449 533 635 3 759 inny 95 106 99 93 64 74 99 124 144 222 243 264 1 627 razem 30 380 34 114 37 394 44 138 48 066 49 445 52 537 54 802 54 839 58 611 66 600 71 122 602 048 15/18

Całkowity koszt zrealizowanych świadczeń w mln zł Liczba zrealizowanych świadczeń 80 000 70 000 biodrowy kolanowy wszystkie (biodrowy, kolanowy, łokciowy, ramienny, inny) 66 600 71 122 Liczba świadczeń 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 37 394 34 114 30 380 30 538 28 625 26 091 4 072 5 220 6 586 44 138 34 926 8 868 58 611 54 802 54 839 52 537 48 066 49 445 42 017 36 900 37 180 38 713 39 934 39 776 10 818 11 838 13 299 14 260 14 411 15 811 46 736 18 936 48 782 21 240 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Wykres 12. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali kraju w latach 2005-2016. W latach 2005-2016 stale rosła nie tylko liczba wykonanych endoprotezoplastyk, ale także ich koszty. Na przestrzeni 12 lat obserwowana była zawsze dodatnia dynamika wzrostu. W efekcie w omawianym okresie wydatki na endoprotezoplastykę wzrosły ponad czterokrotnie i w 2016 r. wynosiły 427% kosztów poniesionych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w 2005 r. Ogółem na przestrzeni 12 lat na zabiegi endoprotezoplastyki stawowej wydatkowano środki w wysokości ponad 7,8 miliarda złotych. 1 200 koszt endoprotezoplastyk liczba endoprotezoplastyk 80 000 1 000 800 600 70 000 60 000 50 000 40 000 400 200 30 000 20 000 10 000 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Wykres 13. Zestawienie liczby oraz kosztów świadczeń endoprotezoplastyki stawowej zrealizowanych w latach 2005-2016. 0 16/18

Liczba świadczeniodawców Od 2005 r. wzrasta sukcesywnie liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplatyki stawowej, najwyraźniej w przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego (Wykres 14). W 2005 r. endoprotezy stawu kolanowego wszczepiało 117, a w 2016 r. 274 świadczeniodawców. Liczba świadczeniodawców wykonujących endoprotezoplastyki stawu biodrowego wzrosła w tym czasie z 272 do 312. biodrowy kolanowy 350 300 272 264 266 277 280 288 293 310 313 311 313 312 271 274 254 256 258 250 219 231 200 180 196 150 117 137 155 100 50 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Wykres 14. Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego w latach 2005-2016. W obserwowanym okresie wzrosła liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotezoplastyk stawu biodrowego rocznie: z 47 w 2005 r. do 126 w 2016 r. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotez rocznie wzrosła z 3 w 2005 r. do 23 świadczeniodawców w roku 2016, tj. o prawie 667% (tabele 11. o 12.). Tabela 11. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wszczepionych w latach 2005-2016 endoprotez stawu biodrowego. Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w poszczególnych latach: 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 do 25 60 53 54 43 33 33 34 43 34 30 29 23 25-49 41 27 25 34 23 26 24 31 43 35 24 24 50-74 49 45 37 33 45 40 39 36 32 33 23 22 75-99 30 35 31 27 34 37 46 49 43 37 37 36 100-124 28 31 40 34 26 35 29 30 40 43 49 37 125-149 17 19 15 30 27 31 30 28 26 35 36 44 od 150 47 54 64 76 92 86 91 93 95 98 116 126 razem 272 264 266 277 280 288 293 310 313 311 313 312 17/18

Tabela 12. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wszczepionych w latach 2005-2016 endoprotez stawu kolanowego. Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w poszczególnych latach: 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 do 25 67 74 77 78 72 87 79 90 81 71 52 40 25-49 25 29 34 34 46 44 52 63 71 67 59 55 50-74 10 13 19 34 33 37 39 35 41 49 73 74 75-99 5 6 9 11 18 22 26 29 26 28 33 43 100-124 5 6 7 9 10 14 10 13 19 18 16 23 125-149 2 4 2 2 5 2 10 9 3 11 17 16 od 150 3 5 7 12 12 13 15 15 15 14 21 23 razem 117 137 155 180 196 219 231 254 256 258 271 274 Z przeprowadzonej analizy wynika, że na przestrzeni 12 lat nie zmienia się w zasadniczy sposób struktura wieku pacjentów, u których wykonano endoprotezoplastykę stawową. Najliczniejszą grupę pacjentów, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego i kolanowego, stanowią osoby w przedziale wiekowym 60-69 lat, choć w ostatnich latach coraz więcej wszczepów jest realizowanych również osobom w wieku 70-79 lat. Wartym odnotowania jest fakt, że rośnie udział endoprotez bezcementowych w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W 2005 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły niecałe 46% wszystkich endoprotez, a w 2016 r. prawie 77%. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego nie obserwuje się tego rodzaju zmian. W ciągu ostatnich 12 lat nie zmienił się również udział poszczególnych rodzajów operacji (pierwotnych, rewizyjnych) w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego oraz kolanowego. Udział pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego utrzymuje się na przestrzeni ostatnich 12 lat na poziomie ponad 90%. 18/18