Monitoring jakości powietrza w systemie Państwowego Monitoringu Środowiska Jakość powietrza w Polsce na tle Europy PODSYSTEMY: 1. Monitoring jakości powietrza 2. Monitoring jakości wód 3. Monitoring jakości gleby i ziemi 4. Monitoring przyrody 5. Monitoring hałasu 6. Monitoring pól elektromagnetycznych 7. Monitoring promieniowania jonizującego Agata Chełstowska Główny Inspektorat Ochrony Środowiska 27 października 2015 r.
Monitoring jakości powietrza Zgodnie z zapisami ustawy Prawo ochrony środowiska wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska są odpowiedzialni za organizację i funkcjonowanie systemu monitoringu i oceny jakości powietrza. Zadaniem Głównego Inspektora Ochrony Środowiska jest koordynacja i wykonywanie ocen w skali kraju. Główne cele: Monitoring jakości powietrza Pomiary i oceny jakości powietrza Pomiary zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 w celu monitorowania wskaźnika średniego narażenia Pomiary tła zanieczyszczenia atmosfery Uzyskanie informacji o poziomach substancji w powietrzu w odniesieniu do standardów jakości powietrza. Identyfikacja obszarów wymagających poprawy jakości powietrza. Monitorowanie skuteczności programów naprawczych. Badania chemizmu opadów atmosferycznych i ocena depozycji zanieczyszczeń do podłoża Wykorzystanie metod modelowania matematycznego w ocenie i prognozach jakości powietrza
Pomiary i oceny jakości powietrza Sieć pomiarów monitoringu jakości powietrza w Polsce W ocenach dokonywanych pod kątem spełnienia kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia ludzi uwzględnia się: dwutlenek siarki (SO 2 ), dwutlenek azotu (NO 2 ), tlenek węgla (CO), benzen (C 6 H 6 ), ozon (O 3 ), pył PM10 i PM2,5, metale ciężkie: ołów (Pb), arsen (As), kadm (Cd) i nikiel (Ni) w pyle PM10 oraz benzo(a)piren(b(a)p) w pyle PM10. Oceny prowadzone pod kątem spełnienia kryteriów odniesionych do ochrony roślin obejmują: dwutlenek siarki (SO 2 ), tlenki azotu NOxi ozon (O 3 ). stacje tła podmiejskiego stacje tła miejskiego stacje tła regionalnego w tym stacje EMEP
Klasyfikacja stref w Polsce dla SO 2 na podstawie rocznej oceny jakości powietrza za 2014 rok (ochrona zdrowia) Średnie roczne stężenia SO 2 w wybranych miastach Polski w latach 2004-2014 (stacje tła miejskiego) 40,00 Wrocław (DsWrocKorzA) 35,00 Bydgoszcz (KpBydgWarszawska) Średnie roczne stężenie SO 2, µg/m 3 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 Łódź (LdLodzWIOSACzernik) Gorzów Wlkp. (LuGorzowWIOS_AUT) Kraków (MpKrakowWIOSBulw6118) Warszawa (MzWarszUrsynow) Opole (OpOpole3a) Białystok (PdBialyPodmiejska) Gdynia (Pm.a04a) Katowice (SlKatowKato_kossu) Olsztyn (WmOlsztyWIOS_Puszkin) Poznań (WpWKP001) Szczecin (ZpSzczecin001) 0,00 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Klasyfikacja stref w Polsce dla NO 2 na podstawie oceny jakości powietrza za 2014 rok (ochrona zdrowia) Średnie roczne stężenia NO 2 w wybranych miastach Polski w latach 2004-2014 (stacje tła miejskiego) 40,00 Wrocław (DsWrocKorzA) Bydgoszcz (KpBydgWarszawska) 35,00 Łódź (LdLodzWIOSACzernik) poziom dopuszczalny dla NO 2 40 µg/m 3, czas uśredniania rok kalendarzowy Średnie roczne stężenie NO 2, µg/m 3 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (źródło: PMŚ) Gorzów Wlkp. (LuGorzowWIOS_AUT) Kraków (MpKrakowWIOSBulw6118) Warszawa (MzWarszUrsynow) Opole (OpOpole3a) Białystok (PdBialyMiejska) Gdańsk (Pm.a01a) Katowice (SlKatowKato_kossu) Olsztyn (WmOlsztyWIOS_Puszkin) Poznań (WpWKP001) Szczecin (ZpSzczecin001)
80,00 Średnie roczne stężenia NO 2 w wybranych miastach Polski w latach 2004-2014 (stacje komunikacyjne) Wrocław (DsWrocWisA) Wartości średnich rocznych stężeń NO 2 w Europie w 2012 roku Średnie roczne stężenie NO 2, µg/m 3 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 Bydgoszcz (KpBydgPlPozn) Łódź (LdLodzWIOSAZachodn) Kraków (MpKrakowWIOSAKra61 17) Warszawa (MzWarNiepodKom) Częstochowa (SlCzestCzes_arkr1) Katowice (SlKatowKato_aleja) Szczecin (ZpSzczecin002) poziom dopuszczalny dla NO 2 40 µg/m 3 10,00 (źródło: PMŚ) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (źródło: raport EAŚ Air quality in Europe 2014 report )
Klasy stref określone na podstawie średnich rocznych stężeń pyłu PM10 w Polsce w wyniku oceny jakości powietrza za 2014 rok (ochrona zdrowia) Klasyfikacja stref w Polsce dla pyłu PM10 na podstawie oceny jakości powietrza za 2014 rok (ochrona zdrowia) 80 70 Średnie roczne stężenia pyłu PM10 w wybranych miastach Polski w latach 2004-2014 (stacje tła miejskiego) Wrocław (DsWrocOrzech) Toruń (KpTorunDziewulsk) Lublin (LbLublin_Sliwins_5) Średnie roczne stężenie pyłu PM10, µg/m 3 60 50 40 30 Łódź (LdLodzWIOSACzernik) Gorzów Wlkp. (LuGorzowWIOS_AUT) Kraków (MpKrakowWIOSBulw6118) Warszawa (MzWarszUrsynow) Opole (OpOpole3a) Krosno (PkKrosnoWIOSKletowki) Gdynia (Pm.a04a) Suwałki (PdSuwPulaski) Kielce (SkKielJagielWios) Gliwice (SlGliwiGliw_mewy) 20 Poznań (WpPoznanSzymanowskiego17) Olsztyn (WmOlsztyWIOS_Puszkin) Szczecin (ZpSzczecin001) 10 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Średnie roczne stężenia pyłu PM10 na wybranych stacjach tła regionalnego w Polsce w latach 2010-2014 35 Woj. Dolnośląskie (DsOsieczow) Średnie roczne stężenie PM10, µg/m 3 30 25 20 15 Woj. Kujawsko- Pomorskie(KpZielBoryTuch) Woj. Łódzkie (LdGajewWIOSAGajew) Woj. Mazowieckie (MzGranicaKPN) Woj. Śląskie (SlZlotyJano_lesni) 10 2010 2011 2012 2013 2014 Woj. Warmińsko-Mazurskie (WmPuszcz_IOS_Borecka)
Wartości 36. maksimum ze stężeń pyłu PM10 w Europie w 2012 roku Klasyfikacja stref w Polsce dla pyłu PM2,5 na podstawie rocznej oceny jakości powietrza za 2014 rok (ochrona zdrowia) poziom dopuszczalny dla PM10 dla czasu uśredniania 24 h 50 µg/m 3 ; dopuszczalna częstość przekroczeń w roku 35 razy (źródło: raport EAŚ Air quality in Europe 2014 report )
45 40 Średnie roczne stężenia pyłu PM2,5 w wybranych miastach Polski w latach 2010-2014 (stacje tła miejskiego) Wrocław (DsWrocGrobla) Bydgoszcz (KpBydgBerlinga) Lublin (LbLublin_Sliwins_5) Wartości średnich rocznych stężeń PM2,5 w Europie w 2012 roku Średnie roczne stężenie pyłu PM2,5 µg/m 3 35 30 25 20 15 Gorzó Wlkp. (LuGorzowWIOS_MAN) Łódź (LdLodzWIOSACzernik) Kraków (MpKrakowWIOSBuja6119) Warszawa (MzWarszUrsynow) Opole (OpOpole4pyl) Rzeszów (PkRzeszWIOSNoweMiasto) Białystok (PdBialyWarszawska) Gdańsk (Pm.01w.02m) Katowice (SlKatowKato_kossu) Kielce (SkKielJagielWios) Olsztyn (WmOlsztyWIOS_Puszkin) Poznań (WpWKP001) 10 Szczecin (ZpSzczecin001) 2010 2011 2012 2013 2014 poziom dopuszczalny dla PM2,5 25 µg/m 3 (źródło: raport EAŚ Air quality in Europe 2014 report )
Klasyfikacja stref w Polsce dla benzo(a)pirenub(a)p na podstawie rocznej oceny jakości powietrza za 2014 rok (ochrona zdrowia) Średnie dobowe stężenia benzo(a)pirenuw pyle PM10 w wybranych miastach Polski w 2014 roku (stacje tła miejskiego) poziom dopuszczalny dla BaP 1 ng/m 3 Stężenie dobowe benzo(a)pirenu, ng/m 3 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2014-01-01 2014-02-20 2014-04-11 2014-05-31 2014-07-20 2014-09-08 2014-10-28 2014-12-17 Wrocław Lublin Zielona Góra Kraków Warszawa
Średnie roczne stężenie benzo(a)piren, ng/m 3 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Średnie roczne stężenia benzo(a)pirenuw pyle PM10 w wybranych miastach Polski w latach 2008-2014 roku (stacje tła miejskiego) Wrocław (DsWrocKorzA) Bydgoszcz (KpBydgPlPozn) Łódź (LdLodzWSSEMRudzka) Gorzów Wlkp. (LuGorzowWIOS_MAN) Kraków (MpKrakowWIOSBulw6118) Warszawa (MzWarszAKrzywon) Opole (OpOpole4pył) Białystok (PdBialyMiejska) Gdańsk (Pm.00.s481m) Katowice (SlKatowKato_kossu) Olsztyn (WmOlsztyWIOS_Puszkin) Kalisz (WpWKPKalisz007/10) Wartości średnich rocznych stężeń benzo(a)pirenu w pyle PM10 w Europie w 2012 roku poziom dopuszczalny dla BaP 1 ng/m 3 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Szczecin (ZpSzczecin001) (źródło: raport EAŚ Air quality in Europe 2014 report )
Zanieczyszczenie powietrza ozonem ocena pod kątem ochrony zdrowia Zanieczyszczenie powietrza ozonem ocena pod kątem ochrony roślin
Klasyfikacja stref w Polsce dla benzenu (C 6 H 6 ) na podstawie rocznej oceny jakości powietrza za rok 2014 (ochrona zdrowia) Klasyfikacja stref w Polsce dla ołowiu i arsenu na podstawie rocznej oceny jakości powietrza za rok 2014 (ochrona zdrowia) poziom dopuszczalny dla C 6 H 6 5 µg/m 3
Wartości średnich rocznych stężeń ołowiu w pyle PM10 w Europie w 2012 roku Wartości średnich rocznych stężeń arsenu w pyle PM10 w Europie w 2012 roku (źródło: raport EAŚ Air quality in Europe 2014 report ) (źródło: raport EAŚ Air quality in Europe 2014 report )
Klasyfikacja stref w Polsce dla kadmu i niklu na podstawie rocznej oceny jakości powietrza za rok 2014 (ochrona zdrowia) Wartości średnich rocznych stężeń kadmu w pyle PM10 w Europie w 2012 roku (źródło: raport EAŚ Air quality in Europe 2014 report )
Wartości średnich rocznych stężeń niklu w pyle PM10 w Europie w 2012 roku Informacja o jakości powietrza na stronach internetowych Inspekcji Ochrony Środowiska http://powietrze.gios.gov.pl/gios/ (źródło: raport EAŚ Air quality in Europe 2014 report )
Dane Up to date na stronie Europejskiej Agencji Środowiska http://maps.eea.europa.eu/hub/airquality/ Dziękuję za uwagę