Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2017 r.

Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2017 r. 1. Źródło danych Opracowanie zostało sporządzone na podstawie Centralnej Bazy Endoprotezoplastyk Narodowego Funduszu Zdrowia (CBE), działającej od marca 2005 r. Gromadzone w niej dane o zrealizowanych świadczeniach endoprotezoplastyki stawowej wprowadzane są przez świadczeniodawców na bieżąco, a następnie podlegają weryfikacji przez pracowników oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Opracowanie powstało w oparciu o informacje pozyskane z CBE 20 marca 2018 r. 2. Umowy W 2017 r. świadczenia endoprotezoplastyki stawowej realizowane były na podstawie umów zawartych przez Narodowy Fundudsz Zdrowia z 314 świadczeniodawcami z terenu całego kraju (rysunek 1.). W ramach tych umów: 308 świadczeniodawców wszczepiało endoprotezy stawu biodrowego, 283 stawu kolanowego, 101 stawu ramiennego, 57 stawu łokciowego, 58 innego stawu. Największa liczba ośrodków realizujących w 2017 r. wymienione świadczenia znajdowała się w województwach mazowieckim i śląskim (37), a najmniejsza w lubuskim (7) i opolskim (9). Zachodniopomorski 11 Pomorski 13 Warmińsko-Mazurski 15 Kujawsko-Pomorski 14 Podlaski 13 Lubuski 7 Wielkopolski 32 Mazowiecki 37 Dolnośląski 24 Łódzki 22 Lubelski 19 Opolski 9 Śląski 37 Świętokrzyski 12 Małopolski 30 Podkarpacki 19 1/20

Rysunek. 1. Liczba świadczeniodawców wykonujących świadczenia endoprotezoplastyki stawowej w 2017 r. w podziale na oddziały wojewódzkie NFZ. 2/20

3. Realizacja świadczeń W 2017 r. w całym kraju wykonano 85 488 endoprotezoplastyk stawowych, z czego: 56 688 endoprotezoplastyk stawu biodrowego: 47 776 endoprotez całkowitych, 10 249 endoprotez częściowych, 663 zabiegi rewizyjne bez wymiany elementów wszczepu; 27 653 endoprotezoplastyki stawu kolanowego: 25 425 endoprotezoplastyk całkowitych, 1 966 endoprotezoplastyk częściowych, 262 zabiegi rewizyjne bez wymiany elementów wszczepu; 707 endoprotezoplastyk stawu ramiennego; 189 endoprotezoplastyk stawu łokciowego; 251 endoprotezoplastyk innego stawu. Kolanowy 32,35% Ramienny 0,83% Łokciowy 0,22% Biodrowy 66,31% Inny 0,29% Wykres. 1. Procentowy udział endoprotezoplastyk poszczególnych stawów w ogólnej liczbie endoprotezoplastyk wykonanych w 2017 r. Spośród wszystkich endoprotezoplastyk stawowych największą liczbę zabiegów 12 899 wykonano na terenie województwa mazowieckiego, a najmniejszą 2 146 na terenie województwa opolskiego. Świadczeniodawcy z województw: mazowieckiego, śląskiego, wielkopolskiego i małopolskiego zrealizowali łącznie 39 996 endoprotezoplastyki, czyli prawie 47% wszystkich zabiegów. Poddane analizie rodzaje endoprotezoplastyk były wykonane we wszystkich województwach. Zestawienie zabiegów w podziale na województwa przedstawiono w tabeli 1. 3/20

Tabela 1. Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawowych w 2017 r. w podziale na województwa. Liczba endoprotezoplastyk Nazwa województwa stawu: biodrowego kolanowego łokciowego ramiennego innego razem dolnośląskie 3 627 1 381 13 34 10 5 065 kujawsko-pomorskie 2 693 1 145 9 36 35 3 918 lubelskie 2 803 1 186 5 13 4 4 011 lubuskie 1 436 845 5 26 10 2 322 łódzkie 3 501 1 669 16 32 25 5 243 małopolskie 5 497 3 162 15 50 24 8 748 mazowieckie 8 618 4 086 63 106 26 12 899 opolskie 1 397 726 0 14 9 2 146 podkarpackie 2 997 1 171 5 79 9 4 261 podlaskie 1 746 1 104 1 7 2 2 860 pomorskie 3 030 1 293 12 45 15 4 395 śląskie 6 512 3 446 8 84 27 10 077 świętokrzyskie 2 509 1 328 4 10 5 3 856 warmińsko-mazurskie 2 288 1 208 5 4 11 3 516 wielkopolskie 5 530 2 650 15 64 13 8 272 zachodniopomorskie 2 504 1 253 13 103 26 3 899 razem 56 688 27 653 189 707 251 85 488 4/20

Migracja Około 12% spośród wszystkich zabiegów endoprotezoplastyki zostało wykonanych pacjentom z innych województw. Najwięcej pacjentów spoza województwa zoperowano w szpitalach z Mazowsza (2 058) i województwa świętokrzyskiego (1 317) łącznie około 33% wszystkich operowanych pacjentów spoza terenu województwa. Prawie 16% wszystkich zabiegów przeprowadzonych na Mazowszu i 34% wszystkich zabiegów przeprowadzonych w województwie świętokrzyskim było wykonanych pacjentom spoza tego województwa. Najmniejszą migrację w liczbach bezwzględnych odnotowano w województwach: dolnośląskim (207), pomorskim (232), zachodniopomorskim (259) i kujawsko-pomorskim (267), co stanowi odpowiednio około: 4%, 5%, 7% i 7% wszystkich endoprotezoplastyk przeprowadzonych na terenie tych województw. Tabela 2. Migracja pacjentów w celu wykonania endoprotezoplastyki stawowej w 2017 r. Nazwa województwa Liczba operowanych pacjentów spoza województwa dolnośląskie 207 kujawsko-pomorskie 267 lubelskie 356 lubuskie 488 łódzkie 302 małopolskie 1 207 mazowieckie 2 058 opolskie 352 podkarpackie 356 podlaskie 560 pomorskie 232 śląskie 743 świętokrzyskie 1 317 warmińsko-mazurskie 730 wielkopolskie 818 zachodniopomorskie 259 razem 10 252 5/20

Liczba świadczeniodawców 4. Informacja szczegółowa 4.1 Endoprotezoplastyka stawu biodrowego W 2017 r. zrealizowano 56 688 endoprotezoplastyk stawu biodrowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 2 103 świadczenia, 2) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 1 421 świadczeń, 3) Szpital M. Kopernika w Gdańsku 827 świadczeń. 4) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 820 świadczeń, 5) Mazowieckie Centrum Rehabilitacji Stocer Spółka z o.o. w Konstancinie Jeziorna 671 świadczeń. Najliczniejszą grupę, liczącą 163 świadczeniodawców, stanowili świadczeniodawcy, którzy w ciągu roku wykonali powyżej 150 endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Mniej niż 25 endoprotezoplastyk stawu biodrowego zrealizowało 19 świadczeniodawców. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w skali kraju przedstawia się następująco: Liczba świadczeń świadczeniodawców do 25 19 25-49 17 50-74 12 75-99 27 100-124 31 125-149 39 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 od 150 163 razem 308 Liczba świadczeń Tabela 3., Wykres 2. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2017 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego. 6/20

W 2017 r. wykonano 52 154 endoprotezoplastyki pierwotne stawu biodrowego i 4 534 endoprotezoplastyki rewizyjne (w tym 663 operacje rewizyjne bez wymiany elementów). 8,00% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 92,00% Wykres 3. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego w podziale na rodzaj operacji w 2017 r. Na podstawie wprowadzonych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych, będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego, należy zaliczyć: pierwotną, obustronną koksartrozę (M16.0), złamanie szyjki kości udowej (S72.0), inne pierwotne koksartrozy (M16.1). Osoby z wymienionymi rozpoznaniami stanowiły prawie 90% wszystkich osób, u których wykonano pierwotną endoprotezoplastykę stawu biodrowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu biodrowego w 2017 r. było z kolei mechaniczne powikłanie wewnętrznych protez stawów (T84.0). W przypadku operacji pierwotnych prawie 84% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite, natomiast wśród operacji rewizyjnych nie występuje tak duża różnica pomiędzy liczbą wykonanych endoprotezoplastyk częściowych i całkowitych. Ponad 58% wszczepów endoprotez stawu biodrowego wykonanych było u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplastyk stawu biodrowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę stawu prawego u kobiety. 7/20

Tabela 4. Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w 2017 r. w podziale na rodzaj operacji. Płeć kobieta mężczyzna Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Razem lewa 11 040 3 257 675 506 183 15 661 prawa 12 904 2 999 686 478 196 17 293 lewa 9 798 1 246 442 362 140 11 988 prawa 9 846 1 064 385 337 144 11 776 razem 43 588 8 566 2 188 1 683 663 56 688 Endoprotezoplastyki stawu biodrowego wykonano w 2017 r. u osób w wieku od 6 do 104 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 71 lat, mężczyzny 65 lat. W przypadku 50% osób, którym w 2017 r. wszczepiono endoprotezę stawu biodrowego, wiek nie przekraczał 69 lat. Wśród pacjentów, u których została wykonana endoprotezoplastyka stawu biodorowego, największy udział w ogólnej liczbie osób stanowiły osoby w wieku 60-69 lat. Następnym pod względem liczebności był przedział wiekowy od 70 do 79 lat. U osób z wymienionych grup wiekowych wykonano ponad 61% wszystkich endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Tabela 5. Statystyka zbiorcza dotycząca wieku osób, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego w 2017 r. Wiek Kobiety Mężczyźni Wszyscy pacjenci minimum 16 6 6 maksimum 104 104 104 średnia 71 65 68 mediana 71 65 69 8/20

Liczba zrealizowanych świadczeń 20 000 19 045 18 000 16 000 14 000 12 000 15 686 10 000 8 000 6 000 7 747 9 131 4 000 2 000 0 37 197 864 2 424 1 541 16 Wiek pacjentów w latach Wykres 4. Zestawienie wykonanych w 2017 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego według przedziałów wiekowych. Spośród protez wszczepionych w 2017 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły prawie 79%. U osób w wieku powyżej 80 lat stosowano dużo częściej endoprotezy cementowe, podczas gdy u osób młodszych głównie endoprotezy bezcementowe, co zostało przedstawione w tabeli 6. i na rysunku 6. 3,99% 17,27% bezcementowa cementowa hybryda 78,74% Wykres 5. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w 2017 r. 9/20

do 20 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90-99 od 100 Tabela 6. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2017 r. Grupa wiekowa Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Razem do 20 29 6 2 37 20-29 189 3 4 196 30-39 829 20 9 858 40-49 2 315 52 29 2 396 50-59 7 216 301 159 7 676 60-69 17 127 1 165 551 18 843 70-79 11 791 2 906 799 15 496 80-89 4 186 4 206 597 8 989 90-99 428 1 007 83 1 518 powyżej 100 5 10 1 16 razem 44 115 9 676 2 234 56 025 bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 6. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2017r. 10/20

Liczba świadczeniodawców 4.2 Endoprotezoplastyka stawu kolanowego W 2017 r. zrealizowano 27 653 endoprotezoplastyki stawu kolanowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 776 świadczeń, 2) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 626 świadczeń, 3) Krakowskie Centrum Rehabilitacji i Ortopedii w Krakowie 540 świadczeń, 4) Szpital im. M.Kopernika w Gdańsku 406 świadczeń, 5) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr J. Daaba w Piekarach Ślaskich 359 świadczeń. Najliczniejszą grupę, liczącą 61 świadczeniodawców, stanowili świadczeniodawcy, którzy w 2017 r. wykonali od 50 do 74 wszczepów endoprotez stawu kolanowego. Ich udział w ogólnej liczbie świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawu kolanowego wynosił prawie 22%. Podział świedzeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu kolanowgo w skali kraju przedstawia się następująco: świadczeń Liczba świadczeniodawców 70 60 do 25 32 25-49 40 50-74 61 75-99 50 100-124 35 125-149 21 50 40 30 20 10 0 od 150 44 razem 283 Liczba świadczeń Tabela 7., Wykres 7. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2017 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego. W 2017 r. wykonano 26 109 endoprotezoplastyk pierwotnych stawu kolanowego oraz 1 544 endoprotezoplastyk rewizyjnych (w tym 262 operacje rewizyjne bez wymiany elementów). 11/20

5,58% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 94,42% Wykres 8. Endoprotezoplastyka stawu kolanowego w podziale na rodzaj operacji w 2017 r. Na podstawie wprowadzanych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych, będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu kolanowego, należy zaliczyć: pierwotną obustronną gonartrozę (M17.0) i inne pierwotne gonartrozy (M17.1). Osoby z ww. rozpoznaniami stanowią prawie 95% wszystkich osób, u których wykonano w 2017 r. pierwotną endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu kolanowego były mechaniczne powikłania wewnętrznych protez stawów (T84.0). Rozpoznanie to wystąpiło u prawie 52% osób, u których przeprowadzono operacje rewizyjne. W przypadku operacji pierwotnych 95% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite, natomiast wśród operacji rewizyjnych nie wystepuje tak duża różnica pomiędzy liczbą wykonanych endoprotezoplastyk całkowitych i częściowych. Uwagę zwraca fakt, że 73% wszczepów endoprotez stawu kolanowego wykonanych było u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplsastyk stawu kolanowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę stawu prawego u kobiety. Tabela 7. Liczba wykonanych w 2017 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego w podziale na operowaną stronę, rodzaj operacji oraz płeć pacjenta. Płeć kobieta mężczyzna Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Razem lewa 8 852 471 225 204 95 9 847 prawa 9 326 464 243 217 76 10 326 lewa 3 335 211 98 90 55 3 789 prawa 3 241 209 105 100 36 3 691 razem 24 754 1 355 671 611 262 27 653 12/20

Liczba zrealizowanych świadczeń Największy udział, wynoszący ponad 79%, w ogólnej liczbie osób stanowili pacjenci w wieku 60-79 lat. W 2017 r. endoprotezoplastyki stawu kolanowego były wykonywane u osób w wieku od 6 do 95 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 69 lat, mężczyzny 66 lat. W przypadku 50% osób, którym wszczepiono w 2017 r. endoprotezę stawu kolanowego, wiek nie przekraczał 69 lat. Tabela 8. Statystyka zbiorcza dotycząca wieku osób, u których wykonano w 2017 r. endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Wiek kobiety mężczyźni Wszyscy pacjenci minimum 7 6 6 maksimum 95 94 95 średnia 69 66 68 mediana 69 67 69 12 000 11 270 10 635 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 3 055 2 175 0 35 46 87 326 24 0 Wiek pacjentów w latach Wykres 9. Zestawienie pacjentów z endoprotezoplastyką stawu kolanowego według przedziałów wiekowych. 13/20

Endoprotezy cementowe stanowiły ponad 86% wszystkich wszczepionych w 2017 r. endoprotez stawu kolanowego. Nie zobserwowano zależności pomiędzy wiekiem a rodzajem wszczepionej endoprotezy. Nawięcej, w ujęciu liczbowym, endoprotez bezcementowych wszczepiono w przypadku osób będących w wieku 60-69 lat 1 186 endoprotez. 3,63% 10,03% bezcementowa cementowa hybryda 86,34% Wykres 10. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w 2017 r. Tabela 9. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2017 r. Grupa wiekowa Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Razem do 20 31 2 1 34 20-29 34 10 1 45 30-39 29 53 2 84 40-49 76 235 8 319 50-59 437 2 480 108 3 025 60-69 1 186 9 580 427 11 193 70-79 798 9 360 377 10 535 80-89 154 1 913 68 2 135 90-99 3 17 1 21 razem 2 748 23 650 993 27 391 14/20

do 20 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90-99 bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 11. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2017 r. 4.3 Endoprotezoplastyka stawu ramiennego, łokciowego i innego W 2017 r. endoprotezoplastyka stawu ramiennego była wykonywana przez 101 świadczeniodawców. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzileny Publiczny Wojewódzki Szpital Zespolony w Szczecinie 57 świadczeń, 2) Szpital im. M. Kopernika w Gdańsku 38 świadczeń, 3) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 36 świadczeń, 4) Szpital Specjalistyczny w Jaśle 34 świadczenia, 5) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 33 świadczenia. Wymienieni świadczeniodawcy zrealizowali w 2017 r. 28% wszystkich endoprotezoplastyk stawu ramiennego. W 2017 r. świadczeniodawcy wykonali 66 operacji rewizyjnych stawu ramiennego, w tym 18 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów. 15/20

Endoprotezoplastyka stawu łokciowego była wykazywana przez 57 świadczeniodawców, a 21% świadczeń, tj. 40 z 189, zostało zrealizowanych przez jednego świadczeniodawcę Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku. W 2017 r. wykonano 9 operacji rewizyjnych stawu łokciowego, w tym 3 operacje rewizyjne bez wymiany elementów. Endoprotezoplastyka innego stawu obejmuje wszczepy endoprotez stawu skokowego, paliczkowego i nadgarstka. W 2017 r. świadczenia te były realizowane przez 58 świadczeniodawców. Najwięcej endoprotezoplastyk wykonali: 1) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Bydgoszczy 19 świadczeń, 2) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 19 świadczeń. W 2017 r. wykonano 15 operacji rewizyjnych stawu innego, w tym 5 bez wymiany elementów. 5. Podsumowanie Od 2005 r. obserwujemy stały wzrost rocznej wartości świadczeń endoprotezoplastyki stawowej zrealizowanych przez świadczeniodawców w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia. W 2017 r. wykonano o około 181% świadczeń endoprotezoplastyki stawowej więcej niż w 2005 r. Na przestrzeni lat 2005-2017 największą dynamikę wzrostu obserwuje się w przypadku endoprozoplastyk stawów: łokciowego, ramiennego i kolanowego. W wartościach bezwzględnych największy przyrost odnotowano w przypadku endoprotezoplastyki stawu biodrowego, a następnie stawu kolanowego (tabela 10). W ciągu ostatnich 13 lat liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego wzrosła z 4 072 do 27 653, a endoprotezoplastyk stawu biodrowego z 26 091 do 56 688. Tabela 10. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali całego kraju w latach 2005-2017 w podziale na operowany staw. Staw 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Razem biodrowy 26 091 28 625 30 537 34 928 36 898 37 178 38 711 39 935 39 778 42 017 46 729 48 796 56 688 506 911 kolanowy 4 072 5 220 6 587 8 867 10 818 11 838 13 298 14 262 14 412 15 811 18 929 21 248 27 653 173 015 łokciowy 21 47 42 70 84 74 94 92 96 112 152 201 189 1 274 ramenny 101 116 129 181 200 279 332 392 412 450 533 638 707 4 470 inny 95 106 99 93 64 74 99 124 144 222 243 264 251 1 878 razem 30 380 34 114 37 394 44 139 48 064 49 443 52 534 54 805 54 842 58 612 66 586 71 147 85 488 687 548 16/20

biodrowy kolanowy wszystkie (biodrowy, kolanowy, łokciowy, ramienny, inny) 90 000 85 488 80 000 71 147 70 000 66 586 Liczba świadczeń 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 30 380 26 091 4 072 37 394 34 114 30 537 28 625 6 587 5 220 44 139 34 928 8 867 58 612 54 805 54 842 52 534 48 064 49 443 42 017 38 711 39 935 39 778 36 898 37 178 15 811 13 298 14 262 14 412 10 818 11 838 46 729 18 929 48 796 21 248 56 688 27 653 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Wykres 12. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali kraju w latach 2005-2017. W latach 2005-2017 stale rosła nie tylko liczba wykonanych endoprotezoplastyk, ale także ich koszty. Na przestrzeni 13 lat obserwowana była zawsze dodatnia dynamika wzrostu. W efekcie w omawianym okresie wydatki na endoprotezoplastykę wzrosły prawie pięciokrotnie i w 2017 r. wynosiły 469% kosztów poniesionych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w 2005 r. Ogółem na przestrzeni 13 lat na zabiegi endoprotezoplastyki stawowej wydatkowano środki w wysokości ponad 9 miliardów złotych. 17/20

Liczba świadczeniodawców Całkowity koszt zrealizowanych świadczeń w mln zł Liczba zrealizowanych świadczeń 1 400 koszt endoprotezoplastyk liczba endoprotezoplastyk 90 000 1 200 1 000 800 600 400 200 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Rok 80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 Wykres 13. Zestawienie liczby oraz kosztów świadczeń endoprotezoplastyki stawowej zrealizowanych w latach 2005-2017. Od 2005 r. wzrasta sukcesywnie liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplatyki stawowej, najwyraźniej w przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego (Wykres 14). W 2005 r. endoprotezy stawu kolanowego wszczepiało 117, a w 2017 r. 283 świadczeniodawców. Liczba świadczeniodawców wykonujących endoprotezoplastyki stawu biodrowego wzrosła w tym czasie z 272 do 308. 350 300 250 200 150 272 117 264 266 137 155 biodrowy kolanowy 277 280 288 310 313 311 313 312 308 293 283 271 274 254 256 258 219 231 196 180 100 50 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Wykres 14. Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego w latach 2005-2017. 18/20

W obserwowanym okresie wzrosła liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotezoplastyk stawu biodrowego rocznie: z 47 w 2005 r. do 163 w 2017 r. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotez rocznie wzrosła z 3 w 2005 r. do 44 świadczeniodawców w roku 2017, tj. 15-krotnie (tabele 11. o 12.). Tabela 11. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wszczepionych w latach 2005-2017 endoprotez stawu biodrowego. Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w poszczególnych latach 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 do 25 60 53 54 43 33 33 34 43 34 30 29 23 19 25-49 41 27 25 34 23 26 24 31 43 35 24 24 17 50-74 49 45 37 33 45 40 39 36 32 33 23 22 12 75-99 30 35 31 27 34 37 46 49 43 37 37 36 27 100-124 28 31 40 34 26 35 29 30 40 43 49 37 31 125-149 17 19 15 30 27 31 30 28 26 35 36 44 39 od 150 47 54 64 76 92 86 91 93 95 98 116 126 163 razem 272 264 266 277 280 288 293 310 314 311 313 312 308 Tabela 12. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wszczepionych w latach 2005-2017 endoprotez stawu kolanowego. Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w poszczególnych latach 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 do 25 67 74 77 78 72 87 79 90 81 71 52 40 32 25-49 25 29 34 34 46 44 52 63 71 67 59 55 40 50-74 10 13 19 34 33 37 39 35 41 49 73 74 61 75-99 5 6 9 11 18 22 26 29 26 28 33 43 50 100-124 5 6 7 9 10 14 10 13 19 18 16 23 35 125-149 2 4 2 2 5 2 10 9 3 11 17 16 21 od 150 3 5 7 12 12 13 15 15 15 14 21 23 44 razem 117 137 155 180 196 219 231 254 256 258 271 274 283 Z przeprowadzonej analizy wynika, że na przestrzeni 13 lat nie zmienia się w zasadniczy sposób struktura wieku pacjentów, u których wykonano endoprotezoplastykę stawową. Najliczniejszą grupę pacjentów, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego i kolanowego, stanowią 19/20

osoby w przedziale wiekowym 60-69 lat, choć w ostatnich latach coraz więcej wszczepów jest realizowanych również osobom w wieku 70-79 lat. Wartym odnotowania jest fakt, że rośnie udział endoprotez bezcementowych w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W 2005 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły niecałe 46% wszystkich endoprotez, a w 2017 r. prawie 79%. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego nie obserwuje się tego rodzaju zmian. W ciągu ostatnich 13 lat nie zmienił się również udział poszczególnych rodzajów operacji (pierwotnych, rewizyjnych) w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego oraz kolanowego. Udział pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego utrzymuje się na przestrzeni ostatnich 13 lat na poziomie ponad 90%. 20/20