PL 213921 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 213921 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 386269 (51) Int.Cl. B23B 1/00 (2006.01) B23B 27/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 13.10.2008 (54) Sposób odzyskowego toczenia odpadowych wałków metalowych i zestaw noży tnących do realizacji tego sposobu (43) Zgłoszenie ogłoszono: 26.04.2010 BUP 09/10 (73) Uprawniony z patentu: WYSOCKI RYSZARD, Rogoźno, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.05.2013 WUP 05/13 (72) Twórca(y) wynalazku: RYSZARD WYSOCKI, Rogoźno, PL
2 PL 213 921 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest sposób odzyskowego toczenia odpadowych wałków ze stali i zestaw noży tnących do realizacji tego sposobu. W procesach toczenia metali powstaje, niemal każdorazowo, wiele rozmaitych odpadów, w tym wiele odpadowych materiałów o kształcie wałków. Odpad o kształcie wałka może być wykorzystany w innych procesach obróbczych np. poprzez proces toczenia wyrobów o mniejszych gabarytach w stosunku do gabarytów materiału odpadowego. Znane, dotychczas, sposoby odzyskowego toczenia odpadowych wałków ze stali polegają na prowadzeniu procesu toczenia za pomocą, najczęściej, pojedynczych noży tnących i są nadmiernie energo- i pracochłonne. Np. z opisu patentowego nr 166383 znany jest sposób obróbki skrawaniem elementów smukłych o przekroju kołowym, zwłaszcza trzpieni walcowniczych polegający na tym, że obrabiany element poddaje się czołowaniu, a następnie wykonuje się w elemencie wybranie osiowo- -symetryczne o powierzchni walcowo-stożkowej, po czym wykonuje się osiowy otwór gwintowany, po czym w wykonane wybranie wprowadza się trzpień prowadzący zakończony końcówką walcową i łączy się trzpień prowadzący z elementem obrabianym za pomocą śruby. W dalszej kolejności wprowadza się spoczywające na rolkach połączone elementy, obrabiany i pomocniczy, przez wrzeciennik i urządzenie centrujące, natomiast drugą, gwintowaną końcówkę trzpienia pomocniczego mocuje się w imaku narzędziowym obrabiarki, centruje się trzpień pomocniczy, ustawia noże skrawające na żądaną średnicę i obrabia się element smukły, nadając ruch posuwowy elementowi obrabianemu i ruch obrotowy narzędziu skrawającemu. Znane są również rozmaite konstrukcje noży tokarskich przeznaczonych do wzdłużnego toczenia materiałów cylindrycznych, jak również, znane są różnorodne noże tokarskie przeznaczone do toczenia wewnętrznego tzw. wytaczaki. Np. z opisu patentowego nr 159080 znany jest nóż głowicy do obtaczania prętów składający się z części chwytowej oraz z części roboczej, której ostrze skrawające utworzone jest przez płytkę z węglików spiekanych mającą powierzchnię natarcia z uskokiem usytuowanym poniżej górnej powierzchni płytki stanowiącym łamacz wiórów. Znany nóż charakteryzuje się tym, że pomocnicza powierzchnia przyłożenia ma zerowy kąt przyłożenia oraz blisko zera kąt przystawienia, przy czym powierzchnia natarcia znanego noża leży co najmniej 1 mm poniżej górnej powierzchni płytki skrawającej. Toczenie wałków z wałkopodobnych, odpadowych elementów ze stali znanymi sposobami, przy wykorzystaniu znanych noży tokarskich jest nadmiernie pracochłonne: wymaga prowadzenia wielu operacji technologicznych. Sposób według wynalazku polega na tym, że toczenie prowadzi się za pomocą zestawu dwóch noży: pierwszego i drugiego, przy czym, w początkowym etapie, nóż pierwszy, którego krawędź tnąca wynosi około ¾ długości znanego, podstawowego noża, zagłębia się w odpadowy materiał na głębokość 0,5 mm z wyprzedzeniem w stosunku do noża drugiego o około 0,5 mm, po czym, w następnym etapie, zagłębia się drugi nóż, którego długość krawędzi tnącej odpowiada długości krawędzi tnącej noża podstawowego. Po uruchomieniu drugiego noża, dalszy proces toczenia prowadzi się za pomocą równocześnie pracujących obu noży. Zestaw noży tnących do odzyskowego toczenia odpadowych wałków metalowych według wynalazku składa się z dwóch noży: pierwszego noża i drugiego noża. Pierwszy nóż zestawu według wynalazku ma długość krawędzi tnącej wynoszącą około ¾ długości krawędzi noża podstawowego (znanego noża tokarskiego), przy czym krawędź tnąca pierwszego noża zakończona jest uskokiem o kształcie wycinka koła. Natomiast długość krawędzi tnącej drugiego noża zestawu według wynalazku odpowiada długości krawędzi noża podstawowego, zaś promień przystawienia obu noży zestawu jest mniejszy od promienia obrabianego przedmiotu. Ponadto, krawędzie pomocnicze noży wchodzących w skład zestawu według wynalazku posiadają promieniowe wybrania ułatwiające swobodne odprowadzenie wiórów powstających w procesie toczenia, natomiast kąt przyłożenia krawędzi skrawających obu noży wynosi, w przybliżeniu, 1. Sposób toczenia i zestaw noży według wynalazku umożliwia wydajne odzyskowe toczenie odpadowych, metalowych wałków. Przedmiot wynalazku został bliżej objaśniony w przykładzie wykonania na załączonym rysunku, na którym fig. 1 przedstawia pierwszy nóż w widoku od czoła, fig. 2 - pierwszy nóż - w widoku z góry, fig. 3 - pierwszy nóż - w widoku z boku, fig. 4 - drugi nóż - w widoku od czoła i fig. 5 - drugi nóż - w widoku z boku.
PL 213 921 B1 3 Sposób według wynalazku polega na tym, że w pierwszej kolejności zagłębia się w obrabiany przedmiot pierwszy nóż 1 (fig. 1, 2, 3) posiadający tnącą krawędź 3 o długości L wynoszącej ¾ długości tnącej krawędzi znanego noża podstawowego, przy czym zagłębianie pierwszego noża pr o- wadzi się z wyprzedzeniem w stosunku do drugiego noża 2 (fig. 4 i 5) o około 0,5 mm. W następnym etapie, zagłębia się drugi nóż, którego tnąca krawędź posiada długość S odpowiadającą długości podstawowego noża. Po uruchomieniu pracy drugiego noża 2, dalszy proces toczenia prowadzi się, aż do końcowego etapu za pomocą, równocześnie pracujących obu noży. Pierwszy nóż 1 posiada tnącą krawędź 3 zakończoną uskokiem 4 o kształcie wycinka koła. Promienie przystawienia R obu noży 1, 2 są mniejsze od promienia obrabianego przedmiotu. Ponadto promienie pomocnicze obu noży zestawu mają promieniowe wybrania r ułatwiające swobodne odprowadzenie wiórów, zaś kąt przyłożenia skrawających krawędzi obu noży wynosi, w przybliżeniu 1. Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób odzyskowego toczenia odpadowych wałków metalowych, znamienny tym, że proces prowadzi się z wykorzystaniem dwóch noży, przy czym, w pierwszej kolejności, zagłębia się na głębokość 0,5 mm pierwszy nóż (1) posiadający tnącą krawędź (3) o długości (L) wynoszącej ¾ długości tnącej krawędzi noża podstawowego i zakończoną uskokiem (4) o kształcie wycinka koła i, przy czym, zagłębianie pierwszego noża (1) prowadzi się z wyprzedzeniem o około 0,5 mm w stosunku do drugiego noża (2), zaś, w następnym etapie, zagłębia się drugi nóż (2), którego długość krawędzi tnącej (S) odpowiada długości krawędzi tnącej noża podstawowego i prowadzi się dalszy proces toczenia za pomocą równocześnie pracujących obu noży, aż do etapu końcowego. 2. Zestaw noży do odzyskowego toczenia odpadowych wałków metalowych wyposażonych w części chwytowe oraz części robocze, których krawędzie skrawające posiadają kąt przyłożenia wynoszący, w przybliżeniu, 1, a ich pomocnicze krawędzie posiadają promieniowe wybrania, znamienny tym, że składa się z dwóch noży: pierwszego noża (1) i drugiego noża (2), przy czym pierwszy nóż (1) ma tnącą krawędź (3) o długości (L) wynoszącej ¾ długości tnącej krawędzi podstawowego noża zakończoną uskokiem (4) o kształcie wycinka koła, natomiast długość krawędzi tnącej drugiego noża (2) odpowiada długości krawędzi tnącej podstawowego noża, zaś promienie przystawienia (R) obu noży są mniejsze od promienia odrabianego przedmiotu.
4 PL 213 921 B1 Rysunki
PL 213 921 B1 5
6 PL 213 921 B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)