RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ W ROKU SZKOLNYM 218/219 Zagrożenia związane z używam nowych substancji psychoaktywnych i środków zastępczych, tzw. dopalaczy. Publiczne Gimnazjum w Słubicach Opracował zespół w składzie: Sylwia Witkowska Izabela Kozłowska Ewelina Kopeć Słubice, luty 219 r. 1
Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w szkole, dotyczącej zagrożeń związanych z używam nowych substancji psychoaktywnych i środków zastępczych, tzw. dopalaczy. W trakcie ewaluacji zbierano informacje pochodzące z następujących źródeł: ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli, uczniów i rodziców, wywiadu z pedagogiem szkolnym oraz analizy dokumentów szkoły. Na podstawie zebranych danych sporządzono poniższy raport, w którym przedstawiono wyniki badań, wnioski oraz zalecenia do dalszej pracy szkoły. Cel ewaluacji Uświadomie młodzieży o zagrożeniach, skutkach i konsekwencjach zażywania dopalaczy i innych środków odurzających. Plan ewaluacji Zadania Termin realizacji Osoby odpowiedzialne Określe kryteriów ewaluacji. Sformułowa pytań kluczowych. Określe metod badawczych. Określe próby badawczej. październik 218 Sylwia Witkowska Izabela Kozłowska Ewelina Kopeć Opracowa metod badawczych: ankieta dla uczniów ankieta dla rodziców ankieta dla nauczycieli kwestionariusz wywiadu z pedagogiem szkolnym analiza dokumentów szkoły październik 218 Sylwia Witkowska Izabela Kozłowska Ewelina Kopeć Przebieg ewaluacji, zbiera informacji: przeprowadze ankiety wśród uczniów przeprowadze ankiety wśród rodziców przeprowadze ankiety wśród nauczycieli wywiad z pedagogiem szkolnym analiza dokumentów szkoły: Statutu, Programu Wychowawczo- Profilaktycznego szkoły październik grudzień 218 Sylwia Witkowska Izabela Kozłowska Ewelina Kopeć 2
Analiza zebranych informacji. grudzień styczeń 219 Sylwia Witkowska Izabela Kozłowska Ewelina Kopeć Wyciąga wniosków w postaci mocnych i słabych stron. Pisa raportu. Przedstawie raportu Dyrektorowi szkoły i Radzie Pedagogicznej styczeń/luty 219 luty 219 Sylwia Witkowska Izabela Kozłowska Ewelina Kopeć Sylwia Witkowska - lider zespołu ewaluacyjnego Kryteria ewaluacji: 1. Świadomość: Młodzież jest świadoma złego wpływu używania środków odurzających i substancji psychoaktywnych na ich zdrowie i bezpieczeństwo. 2. Znajomość: Szkoła prowadzi działania zapobiegające zagrożeniom związanym z używam substancji psychoaktywnych i innych środków odurzających, tzw. dopalaczy i te działania są znane uczniom i rodzicom. 3. Skuteczność: Działania zapobiegające wyżej wymienionym zagrożeniom prowadzone przez szkołę są skuteczne. Pytania kluczowe: 1. W jakim stopniu młodzież jest świadoma złego wpływu używania substancji psychoaktywnych i środków odurzających na ich zdrowie i bezpieczeństwo? Czy w szkole pojawił się problem zażywania przez uczniów substancji psychoaktywnych i tzw. dopalaczy? 2. Jakie działania zapobiegające zagrożeniom związanym z używam substancji psychoaktywnych i innych środków odurzających, tzw. dopalaczy prowadzi szkoła? 3. Jaka jest skuteczność tych działań prowadzonych przez szkołę? Metody badawcze: 1. Ankieta dla nauczycieli, dla uczniów i rodziców. 2. Wywiad z pedagogiem szkolnym. 3. Analiza dokumentów szkolnych ( Statut, Program Wychowawczo-Profilaktyczny) 1.Prezentacja wyników ewaluacji na podstawie przeprowadzonych ankiet i wywiadów. Podstawowym celem naszych badań jest diagnoza rozpowszechnia zjawiska używania substancji psychoaktywnych przez młodzież. W badaniach pytamy tylko o skalę tych doświadczeń, ale rówż o ich częstotliwość i okoliczności, dzięki temu możliwe jest oszacowa wielkości populacji młodych ludzi, którzy mają za sobą pojedyncze eksperymenty lub wielokrotne doświadczenia związane z używam dopalaczy czy substancji psychoaktywnych. Badania stanowią rówż cenne źródło wiedzy na temat sposobów, w jaki te środki najczęściej docierają do rąk nastolatków oraz powodów sprawiających, że młodzi ludzie po sięgają. Ważnym celem naszych badań jest rówż 3
pozna postaw młodzieży wobec różnych substancji psychoaktywnych, ich orientacji w tym zakresie oraz ocena poziomu ryzyka związanego z używam poszczególnych środków. Wiedza ta jest zbędna przy planowaniu różnych strategii oraz programów profilaktycznych. 1.1. Analiza ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli W badaniu ankietowym wzięło udział 14 nauczycieli. Odpowiadali oni na pytania dotyczące zagrożeń związanych z używam środków psychoaktywnych przez uczniów oraz działań profilaktycznych prowadzonych przez nauczycieli na tere szkoły. 1. W pytaniu pierwszym nauczyciele mieli odpowiedzieć na pyta, czy Państwa zdam uczniowie w wieku gimnazjalnym są narażeni na uzależnia od substancji psychoaktywnych? 12 ankietowanych (85%) odpowiedziało twierdząco na to pyta, 1 osoba odpowiedziała przecząco i 1 wskazała odpowiedź: wiem. Czy Państwa zdam uczniowie w wieku gimnazjalnym są narażeni na uzależnia od substancji psychoaktywnych? wiem 2. Drugie pyta brzmiało: czy prowadzą Państwo zajęcia lub realizują treści w ramach przedmiotu, które mają na celu zapobiega uzależniom? Zdecydowana większość nauczycieli (85%) wskazała, że często prowadzi zajęcia lub realizuje treści w ramach przedmiotu, które mają na celu zapobiega uzależniom. Rzadko ie zajęcia prowadzą 2 osoby. 3. Pyta trzecie dotyczyło sposobów, w jaki nauczyciele realizują treści dotyczące zagrożeń związanych z uzależniami. Ankieta wykazała, że nauczyciele najczęściej realizują te treści podczas obowiązkowych zajęć lekcyjnych, na lekcjach wychowawczych, podczas realizacji programów i projektów, a że na warsztatach na temat uzależń. 4. W kolejnym pytaniu nauczyciele mieli odpowiedzieć na pyta, czy mają zawarte w programach wychowawczych zajęcia profilaktyczne dotyczące dopalaczy i substancji psychoaktywnych? Wszyscy nauczyciele odpowiedzieli twierdząco na to pyta. 5. W piątym pytaniu nauczyciele mieli udzielić odpowiedzi, czy podejmowali współpracę ze specjalistami w zakresie profilaktyki uzależń. 73% ankietowanych odpowiedziało, że często podejmowali ą współpracę. Natomiast 3 osoby odpowiedziały, że rzadko się to zdarzało. 6. Na pyta dotyczące rodzajów uzależń u uczniów, z jakimi zetknęli się podczas pracy pedagogicznej, nauczyciele odpowiedzieli, że najczęściej spotykają się z uzależm od Internetu, telefonu komórkowego i gier komputerowych, na dalszych pozycjach wymieniali rówż uzależ od palenia papierosów (w tym elektronicznych), natomiast rzadziej od alkoholu, narkotyków, dopalaczy. 4
7. Na pyta, czy uczniowie zgłaszają Państwu potrzebę rozmowy na tematy uzależń, nauczyciele odpowiadali w następujący sposób: Rzadko 7 (5%) Często 4 (28%) Nigdy 3 (21%) Uczniowie zgłaszają potrzebę rozmowy na temat uzależń Rzadko Często Nigdy 8. Według wszystkich ankietowanych nauczycieli najbardziej bezpieczne dla młodzieży jest uzależ od narkotyków i substancji psychoaktywnych. 9. Zdecydowana większość nauczycieli (92%) współpracuje z rodzicami/opiekunami uczniów w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia występujących u ucznia uzależń.. Na kolejne pyta, czy problem dopalaczy lub substancji psychoaktywnych dotyczy Państwa szkoły, połowa nauczycieli odpowiedziała, że wie, 28% (4 osoby), zdecydowa zaprzecza, natomiast 21% (3 osoby) twierdzą, że problem ten występuje w naszej szkole. Czy problem dopalaczy dotyczy Państwa szkoły? wiem 11. Na pyta, czy mieliby Państwo problem z rozpoznam, czy uczeń jest pod wpływem substancji psychoaktywnych, dopalaczy lub narkotyków, zdecydowana większość nauczycieli - 71% ( osób) odpowiedziała, że miałaby z tym problemu, jedna osoba odpowiedziała, że miałaby z tym problem, 3 osoby wskazały odpowiedź: wiem. 5
Czy mieliby Państwo problem z rozpoznam czy uczeń jest pod wpływem substancji psychoaktywnych? wiem 12. Zdecydowana większość nauczycieli 85% ( 12 osób) wybrała odpowiedź wiem na pyta, czy ich uczniowie zażywają dopalacze, substancje psychoaktywne lub narkotyki? 13. Na kolejne pyta, skąd według Państwa uczniowie biorą substancje psychoaktywne i dopalacze, nauczyciele odpowiedzieli, że ich uczniowie sami kupują dopalacze - 35% (5 osób) lub częstują ich koledzy - 42% (6 osób) 14. Ankietowani jako najczęstsze przyczyny sięgania przez uczniów po substancje psychoaktywne wymienili: poważ nudzą się, namawiają ich koledzy, by się lepiej bawić. 15. Wszyscy nauczyciele zgod stwierdzili, że atmosfera domu rodzinnego ma ogromny wpływ na zażywa przez uczniów dopalaczy. 16. Większość nauczycieli 78% ( 11 osób) odpowiedziała twierdząco na pyta, czy nauczyciele są przygotowani do sienia pomocy uczniom uzależnionym. 17. Kolejne pyta ankiety brzmiało: co Państwo mogą zrobić, aby wyeliminować zażywa przez uczniów dopalaczy? Nauczyciele udzielili następujących odpowiedzi: -bacz obserwować -być konsekwentnym -uświadamiać rodziców -organizować spotkania ze specjalistami -stosować profilaktykę 18. W ostatnim pytaniu respondenci zostali zapytani o to, na czyją pomoc mogą liczyć w rozwiązywaniu problemów uzależń uczniów. Ich odpowiedzi brzmiały następująco: pomoc pedagoga szkolnego, dyrektora, innego nauczyciela, specjalisty. 1.2 Analiza ankiet przeprowadzonych wśród uczniów Badania zostały przeprowadzone za pomocą kwestionariusza ankiety anonimowej, która pozwoliła zdobyć informacje na temat stosunku młodzieży gimnazjalnej do środków uzależniających. Była to ankieta anonimowa, zawierająca w większości pytania zamknięte z możliwością wyboru odpowiedzi, jak rówż kilka pytań otwartych. W badaniu wzięło udział 4 uczniów z klas trzecich gimnazjum. Niektórzy zaznaczali więcej niż jedną odpowiedź. Zdarzało się, że na które pytania uczniowie udzielali odpowiedzi. Wyniki ankiety prezentują się w następująco: 1. Gdzie po raz pierwszy usłyszałeś termin dopalacze lub substancje psychoaktywne? 6
- w szkole - odpowiedziało15 osób - od znajomych - odpowiedziało 7 osób - z telewizji - odpowiedziało 14 osób - z Internetu- odpowiedziało 6 osób Gdzie po raz pierwszy usłyszałeś termin dopalacze lub substancje psychoaktywne? 16 14 12 8 6 4 2 w szkole od znajomych z telewizji z Internetu 2. Czy dopalacze uzależniają? -, bardzo szybko - odpowiedziało 19 osób - raczej trudno - odpowiedziała 1 osoba - uzależniają - odpowiedziało 5 osób - wiem - odpowiedziało 14 osób Czy dopalacze uzależniają? 2 18 16 14 12 8 6 4 2, bardzo szybko raczej trudno uzależniają wiem 3. Gdzie można dostać/ zakupić dopalacze? - w szkole - odpowiedziało 6 osób - od znajomych - odpowiedziały 3 osoby - w sklepie - odpowiedziała 1 osoba - z Internetu - odpowiedziało 7 osób - wiem - odpowiedziały 24 osoby 7
Gdzie można dostać/zakupić dopalacze? 3 25 2 15 5 w szkole od znajomych w sklepie od przyjaciół z Internetu wiem 4. Czy widziałaś osoby pod wpływem dopalaczy? - - odpowiedziało osób - - odpowiedziało 26 osób 3 25 2 15 5 Czy widziałeś osoby pod wpływem dopalaczy? 5. Jakie zachowa przejawia osoba pod wpływem dopalaczy? - jest wesoła - odpowiedziało 13 osób - jest agresywna - odpowiedziało 11 osób - jest spokojna - odpowiedziały 2 osoby - jest mocno pobudzona - odpowiedziało 21 osób - ma halucynacje - odpowiedziało 11 osób - wiem - odpowiedziało 15 osób 8
Jakie zachowa przejawia osoba pod wpływem dopalaczy? 25 2 15 5 wesoła agresywna spokojna mocno pobudzona halucynacje wiem 6. Jakie inne zachowania widziałeś u osób pod wpływem dopalaczy? - widziałem - odpowiedziało 27 osób - śmiały się jak opętane - odpowiedziało 6 osób - miały stany lękowe - odpowiedziały 4 osoby - szkliste oczy - odpowiedziało 6 osób - traciły kont z otoczem - odpowiedziały 4 osoby - płakały - odpowiedziały 3 osoby - wymiotowały - odpowiedziały 3 osoby - miały wstrząsy - odpowiedziały 4 osoby 3 Jakie inne zachowania widziełeś u osób pod wpływem dopalaczy? 25 2 15 5 widziałem śmiały się jak opętane miały stan lękowe szkliste oczy traciły kont z otoczem płakały wymiotowały miały wstrząsy 7. Jakie zda na temat dopalaczy mają Twoi rówieśnicy? - są zwolennikami - odpowiedziało 5 osób 9
- są przeciwnikami - odpowiedziało 11 osób - mają zdania - odpowiedziało 14 osób - znają dopalaczy - odpowiedziało 9 osób Jakie zda na temat dopalaczy mają Twoi rówieśnicy? 16 14 12 8 6 4 2 są zwolennikami są przeciwnikami mają zdania znają dopalaczy 8. Dlaczego młodzież sięga po dopalacze? - dla relaksu - odpowiedziało 9 osób - jest to ucieczka od problemów - odpowiedziało 19 osób - aby lepiej się uczyć - odpowiedziało 6 osób - do towarzystwa - odpowiedziało 17 osób - inne odpowiedzi: dla szpanu, chcą się poczuć dorośli Dlaczego młodzież sięga po dopalacze? 2 18 16 14 12 8 6 4 2 relax ucieczka od problemów aby lepij się uczyć dla towarzystwa dla szpanu itp. 9. Czy Ty lub ktoś z Twoich bliskich miał kont z dopalaczami? - - odpowiedziały 3 osoby - - odpowiedziało 33 osób
Czy Ty lub ktoś z Twoich bliskich miał kont z dopalaczami? 35 3 25 2 15 5. Czy uważasz, że dopalacze mają wpływ na zdrowie człowieka? - - odpowiedziały 24 osoby - - odpowiedziały 4 osoby - wiem - odpowiedziało 11 osób Czy uważasz, że dopalacze mają wpływ na zdrowie człowieka? 3 25 2 15 5 wiem 11. Czy ktoś namawiał Cię do spróbowania dopalaczy lub środków psychoaktywnych? - - odpowiedziały 2 osoby - - odpowiedziało 38 osób 11
Czy ktoś namawiał Cię do spróbowania dopalaczy lub środków psychoaktywnych? 4 35 3 25 2 15 5 12. Jakie znasz środki uznawane za dopalacze? - koks, marihuana, amfetamina, alladyn, faraon, piguła, mocarz, narkotyki, kokaina, heroina, pixa, ISD, głupi Jaś. 13. Czy według Ciebie dopalacze to narkotyk? - - odpowiedziało 14 osób - - odpowiedziało 5 osób - wiem - odpowiedziało 18 osób 2 18 16 14 12 8 6 4 2 Czy według Ciebie dopalacze to narkotyk? wiem 14. Czy zażywałeś środki uznawane za dopalacze lub środki psychoaktywne? - - odpowiedziała 1 osoba - - odpowiedziało 39 osób 12
Czy zażywałeś środki uznawane za dopalacze lub środki psychoaktywne? 4 35 3 25 2 15 5 15. Jeśli to dlaczego? Brak odpowiedzi. 16. Jeśli, to jak często się zdarzyło? - kilka razy - odpowiedziała 1 osoba. 1.3 Analiza ankiet przeprowadzonych wśród rodziców Badam ankietowym zostało objętych 37 rodziców uczniów ostatj klasy gimnazjum. Ankieta miała na celu zbada świadomości zagrożeń uzależniami, jakie mogą spotkać ich dzieci. Wyniki ankiety przedstawiają się następująco: 1. Czy Państwa dziecko chęt rozmawia z Wami o swoich problemach? - nigdy - osób - rzadko - osób - często - 27 osób 2. Czy wiedzą Państwo, jak Wasze dziecko spędza czas wolny? - - 36 osób - - 1 osoba 3. Czy znają Państwo większość kolegów i koleżanek dzieci? - - 37 osób 4. Czy wiedzą Państwo co to są dopalacze lub substancje psychoaktywne, jakie są ich rodzaje oraz jakie są skutki ich używania? - - 3 osób - częściowo - 7 osób 5. Czy według Państwa Wasze dziecko zetknęło się z osobami używającymi lub rozprowadzającymi dopalacze lub substancje psychoaktywne? - - 2 osoby - - 35 osób 6. Czy wiedzą Państwo jak rozpoznać, że dziecko jest pod wpływem dopalaczy lub substancji psychoaktywnych? - - 34 osoby 13
- - 3 osoby 7. Czy zdam Państwa kiedykolwiek zdarzyło się, że dziecko używało środka uzależniającego lub odurzającego? - nigdy - 29 osób - wiem - 8 osób 8. Czy według Państwa Wasze dziecko jest od czegoś uzależnione? - - 34 osoby - wiem - 3 osoby 9. Czy rozmawiają Państwo ze swoim dzieckiem na temat środków odurzających? - - 32 osoby - - 5 osób. Czy Państwa dziecko rozumie, jakie są skutki nałogów? - - 33 osoby - wiem - 4 osoby 11. Czy znają Państwo instytucje pomagające osobom uzależnionym, ich rodzinom? - - 29 osób - - 8 osób 12. Kto zdam Państwa powin przestrzegać młodzież przed negatywnymi skutkami nałogów? Możliwość wyboru kilku odpowiedzi. - rodzina - 29 osób - szkoła - 31 osób - telewizja, prasa, radio - 13 osób - specjalistyczne porad - osób 1.3 Wywiad z pedagogiem szkolnym 1. Jakie są najważjsze problemy i potrzeby szkoły z zakresu profilaktyki uzależń od środków psychoaktywnych? Uczniowie w naszym gimnazjum wykazują zainteresowania imi substancjami. Nie można jednak z całą pewnością stwierdzić, że ma wśród uczniów nikogo, kto by ich środków zażywał. Zdarzają się natomiast używki typu energetyki, czy e-papierosy. 2. Jakie działania prowadzi szkoła? Szkoła prowadzi wiele spotkań warsztatowych o charakterze profilaktycznym na temat zagrożeń związanych z zażywam substancji psychoaktywnych, są rówż prowadzone zajęcia z pedagogiem szkolnym oraz zajęcia z wychowawcą na godzinach wychowawczych. 3. Czy rodzice znają działania prowadzone przez szkołę i biorą w nich czynny udział? Rodzice są informowani o działaniach profilaktycznych prowadzonych przez szkołę. Biorą udział w spotkaniach warsztatowych, np. podczas zebrań z rodzicami. 4. Czy uczniowie zgłaszają potrzebę rozmowy na temat uzależń? Uczniowie zgłaszają potrzeby rozmowy na temat uzależń. 5. Jakiego rodzaju zagrożenia w kierunku uzależń występują wśród młodzieży gimnazjalnej? Każdego rodzaju zagrożenia. Okres adolescencji to i czas, kiedy młodzież stanowi autorytet dla samych siebie. Imponuje im wszystko, co popularne, nowatorskie, akceptowane przez młodzież. Według m największe zagroże stanowi spożywa alkoholu, narkotyki oraz tzw. nowe narkotyki, czyli dopalacze. 14
6. Czy działania prowadzone przez szkołę są skuteczne i wystarczające? Wydaje mi się, że ciągłe mówie o zagrożeniach jest najlepszym rozwiązam. To co zabronione może się okazać najbardziej atrakcyjne. Uważam, że profilaktyka powinna raczej dotyczyć zajmowania uczniów czymś pożytecznym, tzn. zajęcia dodatkowe rozwijające pasje czy zainteresowania, uczestnictwo w różnego rodzaju akcjach charytatywnych na rzecz potrzebujących, a tylko strasze uczniów. 7. Czy spotkała się Pani z problemem zażywania przez gimnazjalistów środków psychoaktywnych? W naszej szkole pojawił się problem przynoszenia e-papierosów i picia energetyków. Nie wykluczone, że są wśród naszych uczniów i tacy, którzy mogli próbować czegoś jeszcze. 8. Jeśli, to jakie kroki podjęła szkoła, aby pomóc uczniom z tymi problemami? Kiedy wyszło na jaw, że jeden z uczniów posiadał przy sobie e-papierosa poinformowani zostali o tym że rodzice ucznia. Została przeprowadzona rozmowa z uczm na temat szkodliwości ich używek. Uczeń otrzymał uwagę negatywną za swoje zachowa, zgodne z procedurami przyjętymi w szkole. 2. Analiza dokumentów szkoły 2.1. Statut Publicznego Gimnazjum w Słubicach Przeanalizowano Statut Publicznego Gimnazjum w Słubicach pod kątem zapisów dotyczących profilaktyki w szkole. Zapisy w statucie są następujące: $3, pkt 3 Gimnazjum stosow do posiadanych warunków i wieku uczniów realizuje cele i zadania wynikające z przepisów prawa oraz uwzględniające program wychowawczo-profilaktyczny szkoły, a w szczególności zapewnia uczniom: pkt 1e) szczególną opiekę w zakresie stwarzania warunków bezpieczeństwa oraz promocji zdrowia. $6, pkt 1o) Gimnazjum dba o bezpieczeństwo uczniów i ochrania ich zdrowie poprzez realizację programu wychowawczo-profilaktycznego. $29 pkt 1 Gimnazjum współdziała z rodzicami w sprawach nauczania, wychowania i profilaktyki uczniów. pkt 7 Rodzice mają wpływ na tworze programu wychowawczo-profilaktycznego i na tematykę godzin do dyspozycji wychowawcy, treść tych dokumentów jest opiniowan przez rodziców. $31 pkt 3b) Do podstawowych zadań i obowiązków nauczyciela należy dbałość o życie, zdrowie i bezpieczeństwo uczniów gimnazjum. $33 pkt 2b) Zadania pedagoga są następujące: podejmowa działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli. pkt 2c) wspiera działań wychowawczych i opiekuńczych nauczycieli, wynikających z programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły 15
$ 34 pkt 2c) Uczeń gimnazjum ma obowiązek przestrzegać postanowień zawartych w Statucie i innych dokumentach, a zwłaszcza: używać środków odurzających, dopalaczy, pić alkoholu, palić. 2.2 Program Wychowawczo-Profilaktyczny Publicznego Gimnazjum w Słubicach W Programie Wychowawczo-Profilaktycznym zawarto treści mające na celu poszerza wiedzy uczniów o szkodliwości alkoholu, tytoniu, narkotyków, farmaceutyków, dopalaczy na organizm człowieka: Rodzaje zagrożeń (tematyka zajęć) 1.Uzależnia: - nikotynizm - alkoholizm - narkomania - lekomania - dopalacze Treści kształcenia Poszerze wiedzy uczniów na temat środków uzależniających. Kształtowa postawy dystansu wobec osób znajomych. Rozwija u uczniów postawy zaufania w stosunku do rodziców i wychowawców, jako osób mogących udzielić wsparcia Uświadomie rodzicom ich roli w rozwoju psychofizycznym i społecznym dziecka Zwróce uwagi rodziców na zmiany w zachowaniu dziecka np. (Jak rozpoznać czy dziecko sięga po środki uzależniające) Przewidywane osiągnięcia Uczeń rozróżnia sytuacje mogące spowodować zagroże i zna miejsca, które są dla go bezpieczne. Wie do kogo się zwrócić po pomoc w razie zagrożenia. Rozpoznaje substancje trujące. Formy realizacji Pogadanki, dyskusje, spotkania z osobami zajmującymi się problematyką uzależń, apele, konkursy, projekty, warsztaty, spekle profilaktyczne oraz programy pozaszkolne. Osoby odpowiedzialne Pedagog szkolny, nauczyciele, wychowawcy 2.3 Procedury postępowania nauczycieli Publicznego Gimnazjum w Słubicach w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją i przestępczością oraz w trudnych sytuacjach wychowawczych Jako załącznik do Szkolnego Programu Wychowawczo-Profilaktycznego zostały rówż opracowane Procedury postępowania nauczycieli Publicznego Gimnazjum w Słubicach w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją i przestępczością oraz 16
w trudnych sytuacjach wychowawczych. Dokument ten zawiera informacje jak należy postąpić w następujących sytuacjach: I. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który, ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia rząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel powin podjąć następujące kroki: 1.Przekazać uzyskaną informację wychowawcy klasy. 2.Wychowawca informuje o fakcie pedagoga szkolnego i dyrektora szkoły. 3.Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz z uczm, w ich obecności. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zachania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględ do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. 4.Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły pisem powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję (specjalistę ds. letnich). 5.Podob, w sytuacji gdy, szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, (rozmowa z rodzicami, ostrzeże ucznia, spotkania z pedagogiem, itp.), a ich zastosowa przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję. 6.W przypadku uzyskania informacji o popełniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub jego udziału w działalności grup przestępczych, zgod z art. 34 2 kodeksu karnego, dyrektor szkoły jest obowiązany zwłocz zawiadomić o tym policję. II. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na tere szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powin podjąć następujące kroki: 1. Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy. 2.Odizolowuje ucznia od reszty młodzieży, ale ze względów bezpieczeństwa pozostawia go samego. 3.Wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu zdrowia, ewentual udzielenia pomocy medycznej. 4.Zawiadamia o tym fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów, których zobowiązuje do zwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. Gdy rodzice/opiekunowie odmówią odebrania dziecka, o pozostaniu ucznia w szkole, czy przewiezieniu do placówki służby zdrowia, albo przekazaniu go do dyspozycji funkcjonariuszom policji - decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły. 5.Jeżeli powtarzają się przypadki, w których uczeń (przed ukończem 18 lat) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na tere szkoły, to dyrektor szkoły ma obowiązek powiadomienia o tym policji (specjalisty ds. letnich) lub sądu rodzinnego. 8.Spożywa alkoholu na tere szkoły przez ucznia, który ukończył 17 lat, stanowi wykrocze z art. 431 ust. 1 Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy o tym fakcie powiadomić policję. III. Procedura postępowania w przypadku podejrzenia, że uczeń posiada przy sobie dozwolone substancje lub bezpieczne narzędzie. 1.Nauczyciel w obecności innego pracownika szkoły ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu podejrzaną substancję lub bezpieczne narzędzie, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni, ewentual innych przedmiotów budzących podejrze co do ich związku z podejrzaną substancją. Nauczycielowi wolno samodziel dokonywać czynności przeszukiwań teczki lub odzieży. 17
2.W przypadku uzasadnionych spostrzeżeń nauczyciel powiadamia dyrektora szkoły oraz wzywa rodziców do natychmiastowego stawienia się w szkole. 3.W przypadku, gdy uczeń na żąda nauczyciela odmawia opróżnia torby i kieszeni, szkoła wzywa policję. Policja bez względu na protesty ma prawo przeszukać ucznia w obecności nauczyciela. Jeżeli podejrzenia okażą się słuszne, nauczyciel ponosi odpowiedzialności. 4.Jeżeli uczeń oddaje substancję dobrowol, nauczyciel zobowiązany jest do bezzwłocznego przekazania jej policji do analizy. Całe zdarze musi być udokumentowane notatką z dokładnymi spostrzeżeniami. IV. W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na tere szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk powin podjąć następujące kroki: 1.Zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do j osób powołanych oraz ewentualnym jej zniszczem do czasu przyjazdu policji. 2.Próbuje ustalić do kogo znaleziona substancja należy. 3.Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły, wzywa policję. 4.Po przyjeździe policji zwłocz przekazuje zabezpieczoną substancję i podaje informacje dotyczące szczegółów zdarzenia. 3. Podsumowa wyników ewaluacji wewnętrznej Celem ewaluacji było zebra informacji dotyczących tego, w jakim stopniu młodzież gimnazjum ma świadomość zagrożeń, skutków i konsekwencji zażywania dopalaczy i innych środków odurzających. Celem ewaluacji jest rówż zweryfikowa dotychczasowych działań wychowawczych i profilaktycznych podejmowanych w szkole oraz potwierdze czy szkoła kształtuje we właściwy sposób postawy uczniów. 1. Dane uzyskane w wyniku badania wykazują, że w szkole prowadzona jest działalność informacyjna o szkodliwości zażywania substancji bezpiecznych dla zdrowia (papierosy, alkohol, narkotyki, substancje psychoaktywne, dopalacze, napoje energetyczne). 2. Realizowane są tematy dotyczące wpływu zażywania używek na rozwój młodego człowieka, życie rodzinne i szkolne oraz rozpoznawania zagrożeń w środowisku uczniowskim (godziny wychowawcze, filmy edukacyjne, rozmowy z pedagogiem szkolnym, warsztaty profilaktyczne). 3. Nauczyciele są przygotowani do sienia pomocy uczniom uzależnionym. 4. Nauczyciele współpracują z rodzicami/ opiekunami w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia uzależnia ucznia. Na bieżąco jest prowadzona działalność interwencyjna w przypadku zaistniałego problemu. 5. Uczniowie i rodzice posiadają wiedzę o szkodliwości substancji psychoaktywnych, wiedzą jak może zachowywać się osoba będąca pod wpływem tych substancji. 6. Najwięcej informacji nt. szkodliwości substancji bezpiecznych dla zdrowia młodzież pozyskuje z zajęć szkolnych i z mediów ( telewizja, Internet). 7. Uczniowie naszej szkoły deklarują, że zdarzyło im się zażywać dopalaczy lub środków psychoaktywnych. Tylko jedna osoba przyznała, że miała kont z substancjami bezpiecznymi dla zdrowia dopalaczami. 8. Dwoje spośród ankietowanych uczniów zetknęło się z tym, ze ktoś namawiał ich do spróbowania dopalaczy lub środków psychoaktywnych. 9. Zdecydowana większość uczniów miała kontu z osobą będącą pod wpływem substancji psychoaktywnych lub dopalaczy. 18
4. Wnioski i zalecenia do dalszej pracy 1. Szkoła dba o bezpieczeństwo uczniów. 2. Z przeprowadzonych badań wynika, że problem dopalaczy marginal występuje w naszej szkole. Tylko jedna osoba przyznała, że miała kont z dopalaczami. 3. W szkole podejmuje się szereg działań wychowawczych mających na celu zmjsza zagrożeń oraz wzmacnia pożądanych zachowań poprzez: tematykę lekcji wychowawczych, spotkania ze specjalistami oraz udział w warsztatach profilaktycznych. 4. Wszelkie działania wychowawcze i profilaktyczne cały czas są modyfikowane. Potrzeba modyfikacji wynika ze zmieniającej się rzeczywistości, pojawiających się nowych zagrożeń. 5. Wychowawcy odpowiednio reagują na sytuacje trudne, wszelkie przejawy łamania norm społecznych. 6. Jednak istje koczność kontynuowania działań profilaktycznych, prowadze programów edukacyjnych skierowanych do młodzieży, uświadamia co do skutków uzależń, sposobów radzenia sobie z uzależniami i wskazywa miejsc służących pomocą. Rekomendacje do dalszej pracy: 1. Kontynuować działania wychowawcze, służące uświadamianiu uczniom zagrożeń płynących z uzależń. 2. Współpracować z innymi podmiotami w celu realizacji programów i projektów o charakterze profilaktycznym. 3. Promować działania szkoły w obszarze profilaktyki i wychowania w celu podsienia poziomu świadomości nauczycieli, uczniów i rodziców w tym zakresie. 4. Kontynuować pedagogizację rodziców na temat profilaktyki uzależń. 5. Należy kontynuować działania zmierzające do uświadomienia rodzicom ich ogromnej roli tylko w nadzorowaniu i wspomaganiu nauki ich dzieci, ale przede wszystkim w wychowaniu młodych ludzi. 6. W dalszym ciągu eliminować negatywne zjawiska wychowawcze (np. pale papierosów). 5. Zakończe Nijszy raport zosta przedstawiony Dyrektorowi szkoły, a następ nauczycielom na posiedzeniu Rady Pedagogicznej, na którym zostaną omówione wyniki, wnioski i rekomendacje wynikające z raportu. Raport zosta rówż umieszczony na stro internetowej szkoły, a za jej pośrednictwem z raportem będą mogli zapoznać się uczniowie i rodzice. 19
Załączniki 1. Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli 1. Czy Państwa zdam uczniowie w wieku gimnazjalnym są narażeni na uzależnia od substancji psychoaktywnych? a) b) c) wiem 2. Czy prowadzą Państwo zajęcia lub realizują treści w ramach przedmiotu, które mają na celu zapobiega uzależniom? a) często b) rzadko c) nigdy 3. Jeśli to w jaki sposób realizujecie Państwo te zajęcia/treści? a) podczas realizacji obowiązkowych zajęć lekcyjnych b) na lekcjach wychowawczych - filmy edukacyjne, - referaty na temat przeciwdziałaniu uzależniom, - prezentacje multimedialne, - dyskusje c ) podczas realizacji programów i projektów d) na warsztatach na temat uzależń organizowanych i przeprowadzanych przy współpracy z pedagogiem szkolnym podczas lekcji wychowawczych, e) inne. 4. Czy mają Państwo zawarte w programach wychowawczych zajęcia profilaktyczne dotyczące dopalaczy i substancji psychoaktywnych? a) b) 5. Czy podejmowali Państwo współpracę ze specjalistami w zakresie profilaktyki uzależń? a) często b ) rzadko c) nigdy 6. Z jakimi rodzajami uzależń u uczniów zetknęli się Państwo podczas pracy pedagogicznej? (proszę zaznaczyć - możliwość wielokrotnego wyboru) -uzależ od palenia papierosów (w tym elektronicznych), - uzależ od Internetu, telefonu komórkowego i gier komputerowych, - uzależ od alkoholu -uzależ od narkotyków, dopalaczy lub substancji psychoaktywnych 7. Czy uczniowie zgłaszają Państwu potrzebę rozmowy na tematy uzależń? a) często b) rzadko c) nigdy 8. Jakie rodzaje uzależń są Państwa zdam (w chwili obecnej) najbardziej bezpieczne dla młodzieży? - pale papierosów - sięga po dopalacze, narkotyki - alkohol 9. Czy w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia uzależnia ucznia współpracują Państwo z rodzicami/opiekunami? 2
a) b).czy problem dopalaczy lub substancji psychoaktywnych dotyczy Państwa szkoły? a) b) c) wiem 11. Czy mieliby Państwo problem z rozpoznam czy uczeń jest pod wpływem substancji psychoaktywnych, dopalaczy lub narkotyków? a) b) c) wiem 12. Czy w Państwa szkole uczniowie zażywają dopalacze, substancje psychoaktywne lub narkotyki? a) b) c) wiem 13. Skąd według Państwa uczniowie biorą substancje psychoaktywne i dopalacze? a) kupują sami b) częstują ich koledzy c) zdobywają w inny sposób 14. Dlaczego Państwa zdam uczniowie zażywają substancje psychoaktywne? a) namawiają ich koledzy b) nudzą się c) by się lepiej bawić d) chcą złamać zakaz e) chcą pokonać stres f) przyzwyczaili się (uzależ) 15. Czy atmosfera domu rodzinnego uczniów ma wpływ na zażywa dopalaczy? a) b) c) wiem 16. Czy nauczyciele są przygotowani do sienia pomocy uczniom uzależnionym? a) b) c) wiem 17. Co Państwo, jako nauczyciele, mogą zrobić, aby wyeliminować zażywa przez uczniów dopalaczy? 18. Na czyją pomoc mogą Państwo liczyć w rozwiązywaniu problemów uzależń uczniów? a) innego nauczyciela b) pedagoga szkolnego c) dyrektora d) specjalisty e) rodzica/prawnego opiekuna 21
2. Kwestionariusz ankiety dla uczniów 1. Gdzie po raz pierwszy usłyszałeś/aś termin dopalacze lub substancje psychoaktywne? w szkole od znajomych z telewizji od przyjaciół z Internetu 2. Czy dopalacze uzależniają?, bardzo szybko raczej trudno uzależniają wiem 3. Gdzie można dostać/zakupić dopalacze? (można zaznaczyć kilka odpowiedzi) w szkole od znajomych w sklepie od przyjaciół z Internetu wiem 4. Czy widziałaś osoby pod wpływem dopalaczy? 5. Jakie zachowa przejawia osoba pod wpływem dopalaczy? (można zaznaczyć kilka odpowiedzi) jest wesoła jest agresywna jest spokojna jest mocno pobudzona ma halucynacje wiem Inne 6. Jakie inne zachowania widziałeś/aś u osób pod wpływem dopalaczy? (można zaznaczyć kilka odpowiedzi) widziałem śmiały się jak opętane miały stany lękowe szkliste oczy 22
traciły kont z otoczem opóźniona reakcja płakały wymiotowały miały wstrząsy 7. Jakie zda na temat dopalaczy mają Twoi rówieśnicy? są zwolennikami są przeciwnikami mają zdania znają dopalaczy 8. Dlaczego młodzież sięga po dopalacze? (można zaznaczyć kilka odpowiedzi) dla relaksu jest to ucieczka od problemów aby lepiej się uczyć do towarzystwa Inne 9. Czy Ty lub ktoś z Twoich bliskich miał kont z dopalaczami? Jeśli, to gdzie?.... Czy uważasz, że dopalacze mają wpływ na zdrowie człowieka? wiem 11. Czy ktoś namawiał Cię do spróbowania dopalaczy lub środków psychoaktywnych? Jeśli, to gdzie?... 12. Jakie znasz środki uznawane za dopalacze?.. 13. Czy według Ciebie dopalacze to narkotyk? wiem 14. Czy zażywałeś środki uznawane za dopalacze lub środki psychoaktywne? 23
15. Jeśli, to dlaczego? 16. Jeśli, to jak często się to zdarzyło? o jeden raz o kilka razy 3. Kwestionariusz ankiety dla rodziców Drodzy Rodzice! Proszę o wypeł ankiety i udziele szczerych odpowiedzi na poniższe pytania. Ankieta jest anonimowa. Wyniki tej ankiety posłużą badaniom, przeprowadzonym na tere szkoły. Dziękujemy! 1. Czy Państwa dziecko chęt rozmawia z Wami o swoich problemach? a) nigdy b) rzadko c) często 2. Czy wiedzą Państwo, jak Wasze dziecko spędza czas wolny? a) b) 3. Czy znają Państwo większość kolegów i koleżanek swoich dzieci? a) b) 4. Czy wiedzą Państwo co to są dopalacze lub substancje psychoaktywne, jakie są ich rodzaje oraz jakie są skutki ich używania? a) b) c) częściowo, 5. Czy według Państwa dziecko zetknęło się z osobami używającymi lub rozprowadzającymi dopalacze lub substancje psychoaktywne? a) b) 6. Czy wiedzą Państwo jak rozpoznać, że dziecko jest pod wpływem dopalaczy lub substancji psychoaktywnych? a) b) 7. Czy zdam Państwa kiedykolwiek zdarzyło się, że dziecko używało środka uzależniającego lub odurzającego? a) - jeden, dwa razy b) kilka razy c) wiele razy d) nigdy e) wiem 8. Czy wg Państwa Wasze dziecko jest od czegoś uzależnione? a) b) c) wiem 9. Czy rozmawiacie Państwo ze swoim dzieckiem na środków odurzających (narkotyków, dopalaczy)? 24
a) b). Czy Państwa dziecko rozumie, jakie są skutki nałogów? a) b) c) wiem 11. Czy znają Państwo instytucje pomagające osobom uzależnionym, ich rodzinom? a) b) 12. Kto, zdam Państwa powin przestrzegać młodzież przed negatywnymi skutkami nałogów? (można wybrać kilka) a) rodzina b) szkoła c) telewizja, radio, prasa d) organizacje wyznaniowe e) specjalistyczne porad f) inne:.... 4. Kwestionariusz wywiadu z pedagogiem szkolnym Nijszy wywiad został przygotowany przez zespół nauczycieli naszej szkoły. Celem wywiadu jest pozna Pani opinii na temat występujących w naszej szkole zagrożeń związanych z uzależniami od substancji psychoaktywnych. 1. Jakie są najważjsze problemy i potrzeby szkoły z zakresu profilaktyki uzależń od środków psychoaktywnych? 2. Jakie działania prowadzi szkoła? 3. Czy rodzice znają działania prowadzone przez szkołę i biorą w nich czynny udział? 4. Czy uczniowie zgłaszają potrzebę rozmowy na temat uzależń? 5. Jakiego rodzaju zagrożenia w kierunku uzależń występują wśród młodzieży gimnazjalnej? 6. Czy działania prowadzone przez szkołę są skuteczne i wystarczające? 7. Czy spotkała się Pani z problemem zażywania przez gimnazjalistów środków psychoaktywnych? 8. Jeśli, to jakie kroki podjęła szkoła, aby pomóc uczniom z tymi problemami? 25