GMINA GIŻYCKO ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO CZĘŚĆ A UWARUNKOWANIA I DIAGNOZA STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Załącznik Nr 1 do uchwały Nr.. Rady Gminy Giżycko z dnia. r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Giżycko, wraz z rysunkiem nr 1 Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. Giżycko, 2017 r.
ZESPÓŁ AUTORSKI ZMIANY STUDIUM: GMINA GIŻYCKO we współpracy z: mgr inż. Paweł Góra mgr Łukasz Kowalski mgr inż. Karolina Arnold 2
Spis treści I. Wstęp... 5 1. Podstawa prawna... 5 2. Informacje merytoryczne... 5 II. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego... 6 1. Położenie i ogólna charakterystyka gminy... 6 1.1. Rzeźba i budowa geologiczna... 7 2. Uwarunkowania wynikające ze stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego... 8 2.1. Wody powierzchniowe... 8 2.2. Klimat... 9 2.3. Powietrze atmosferyczne... 9 2.4. Gleby...10 2.5. Flora i Fauna...10 2.6. Rolnicza przestrzeń produkcyjna...11 2.7. Leśna przestrzeń produkcyjna...12 3. Obszary i obiekty objęte prawnymi formami ochrony przyrody oraz inne obszary o wysokich walorach przyrodniczych... 12 3.1. Obszary chronionego krajobrazu...13 3.2. Natura 2000...13 3.3. Rezerwaty przyrody...14 3.4. Pomniki przyrody...15 3.5. Użytki ekologiczne...16 3.6. Korytarze ekologiczne...16 3.7. Zielone Płuca Polski...17 4. Uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej... 18 4.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych...18 4.2. Obiekty ujęte w wojewódzkiej ewidencji zabytków...19 4.3. Obiekty wskazane do ujęcia w gminnej ewidencji zabytków...23 4.4. Stanowiska archeologiczne...24 5. Uwarunkowania wynikające z warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia... 31 5.1. Struktura sieci osadniczej...40 6. Uwarunkowania wynikające z rekomendacji i wniosków zawartych w audycie krajobrazowym lub określenia przez audyt krajobrazowy granic krajobrazów priorytetowych... 43 7. Uwarunkowania wynikające z zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia... 43 7.1. Zagrożenia naturalne...43 7.1.1. Obszary zagrożenia powodzią...43 7.1.2. Obszary występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych...43 7.2. Zagrożenia antropogeniczne...44 8. Uwarunkowania wynikające z potrzeb i możliwości rozwoju gminy... 44 8.1. Możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej, służących realizacji zadań własnych gminy...45 3
8.2. Prognozy demograficzne, w tym uwzględniające, tam gdzie to uzasadnione, migracje w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodka wojewódzkiego...48 8.2.1. Migracje...48 8.3. Chłonność położonych na terenie gminy, obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej w granicach jednostki osadniczej...50 8.4. Chłonność obszarów przeznaczonych pod zabudowę w planach miejscowych...52 8.5. Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę...58 8.6. Maksymalne w skali gminy zapotrzebowanie na nową zabudowę...61 9. Uwarunkowania wynikające ze stanu prawnego gruntów... 65 10. Uwarunkowania wynikające z występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych... 66 11. Uwarunkowania wynikające z występowania udokumentowanych złóż kopalin, terenów górniczych oraz zasobów wód podziemnych oraz udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla... 67 11.1. Kopaliny...67 11.2. Wody podziemne...69 11.3. Udokumentowane kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla...69 12. Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu... 70 12.1. Struktura przestrzenna gminy...70 12.2. Bilans terenów...71 12.3. Sytuacja planistyczna...72 13. Uwarunkowania wynikające ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony... 74 14. Uwarunkowania wynikające ze stanu systemu komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami... 76 14.1. Infrastruktura techniczna...76 14.1.1. Zaopatrzenie w wodę...76 14.1.2. System odprowadzania ścieków...77 14.1.3. Kanalizacja deszczowa...78 14.1.4. Gospodarka odpadami...78 14.1.5. Elektroenergetyka i odnawialne źródła energii...79 14.1.6. Gazyfikacja...80 14.1.7. Telekomunikacja...80 14.1.8. Zaopatrzenie w ciepło...81 14.2. Transport drogowy, kolejowy i wodny...81 14.2.1. Sieć drogowa...83 14.2.2. Komunikacja kolejowa...85 14.2.3. Trasy rowerowe...85 14.2.4. Szlaki żeglowne i drogi wodne śródlądowe...86 14.2.5. Ruch lotniczy...87 15. Uwarunkowania wynikające z usytuowania gminy w strukturach lokalnych i regionalnych... 87 16. Uwarunkowania służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych... 87 17. Uwarunkowania wynikające z wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej... 88 4
Wstęp 1. Podstawa prawna Podstawę prawną opracowania stanowią: a) uchwała nr XLII/452/10 Rady Gminy Giżycko z dnia 29 lipca 2010 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia aktualizacji studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla całego obszaru Gminy Giżycko, b) ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zmianami), c) rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233). 2. Informacje merytoryczne Zakres opracowania jest zgodny z wymogami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233). Opracowanie jest wykonane w formie tekstowej i graficznej. Część tekstową stanowi niniejszy tekst zatytułowany: Gmina Giżycko. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Część A. Uwarunkowania i diagnoza stanu zagospodarowania przestrzennego wraz z rysunkiem nr 1 Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego w skali 1:25000 oraz Gmina Giżycko. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Część B. Kierunki zagospodarowania przestrzennego wraz z rysunkiem nr 2 Kierunki zagospodarowania przestrzennego w skali 1:25000. 5
I. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego 1. Położenie i ogólna charakterystyka gminy Gmina Giżycko leży w północno-wschodniej części Polski, w województwie warmińsko-mazurskim na Pojezierzu Mazurskim. Stanowi część powiatu giżyckiego i graniczy z gminami: Giżycko gm. miejska, Kruklanki, Miłki, Pozezdrze, Wydminy, Węgorzewo i Kętrzyn gminy wiejskie, Ryn gm. wiejsko-miejska. Gmina leży w makroregionie Pojezierza Mazurskiego, mezoregionie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, mikroregionie Pojezierza Giżycko-Węgorzewskiego. Gmina należy do jednych z największych w kraju pod względem powierzchni i zajmuje obszar 296 km 2. W 2015 roku gminę zamieszkiwało na stałe 8301 osób. Giżycko jest gminą rolniczoturystyczną, a jej znaczną część powierzchni zajmują grunty rolne i jeziora. Na terenie gminy znajdują się wielkie jeziora (Dobskie, Kisajno, Niegocin, Dejguny, Tajty i Kruklin) oraz mniejsze (np. Tryd, Wojsak, Duże Wilkasy). Sieć osadniczą gminy tworzą wsie o charakterze rolniczym, turystycznym (głównie wsie nadjeziorne) lub mieszanym. Duże wsie zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie Giżycka, np. Wilkasy i Piękna Góra pełnią funkcję przedmieść dla miasta. Nadrzędny układ komunikacyjny gminy opiera się na drodze krajowej 63 (granica państwa Giżycko Sławatycze granica państwa). Przez gminę przebiega również linia kolejowa relacji Olsztyn Kętrzyn Giżycko - Ełk - Białystok. Szlak Wielkich Jezior Mazurskich wykorzystywany jest do lokalnego transportu wodnego. Cały teren gminy Giżycko znajduje się w granicach obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski, natomiast część leży w obszarach chronionego krajobrazu oraz obszarach Natura 2000. 6
Rysunek 1 Gmina Giżycko na tle powiatu giżyckiego Źródło: www.gizycko.um.gov.pl 1.1. Rzeźba i budowa geologiczna Ukształtowanie terenu gminy jest typowo polodowcowe. Różne formy krajobrazu tworzyły się w wyniku akumulacji materiału lodowcowego i topnienia lodowca. Maksymalna wysokość terenu gminy wynosi ok. 175 m n.p.m. koło Spytkowa. Cechą charakterystyczną regionu są zespoły jezior polodowcowych połączonych kanałami i otoczonych przez wzgórza morenowe. Największe zespoły moren, powstałe podczas cofania się czaszy lodowca, znajdują się między Giżyckiem a Rynem, wokół Niegocina oraz na północ od Giżycka między jeziorami Dargin, Dobskie i Mamry. Zbiorniki wodne gminy wchodzą w skład zespołu Mamr o łącznej powierzchni 102,31km 2 oraz systemu jezior i kanałów Niegocin-Tałtowisko o łącznej powierzchni 50,81km 2. Na terenie gminy występują też jeziorka o powierzchni powyżej 1km 2, bezodpływowe lub odprowadzające wody do systemu Mamry-Śniardwy. Fundament geologiczny regionu stanowi wyniesienie mazursko-podlaskie platformy wschodnioeuropejskiej. Na głębokości kilkuset metrów występują skały prekambryjskie, których poziom opada poniżej 1500 metrów w kierunku północnym, zachodnim i południowym. Na nich zalegają paleo- i mezozoiczne epikontynentalne osady morskie. Ostatnią warstwę tworzą osady lodowcowe i wodnolodowcowe. 7
2. Uwarunkowania wynikające ze stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego 2.1. Wody powierzchniowe Gmina jest położona w zlewni zespołu Mamry-Śniardwy. Wody z regionu spływają na północ przez Węgorapę do Pregoły i na południe przez Pisę i Narew do Wisły. Dział wód I-go rzędu przebiega przez miasto Giżycko i przesmyk pomiędzy jeziorem Niegocin a zespołem Mamr. Na obszarze gminy występują jeziora i kanały, krótkie, naturalne cieki wodne oraz źródliska. Wody powierzchniowe zajmują około 25% powierzchni gminy. Głównym elementem hydrograficznym są jeziora polodowcowe typu wytopiskowego, które charakteryzują się łagodnymi brzegami i nierównym dnem. Powstały po wytopieniu się brył martwego lodu pozostawionego przez lodowiec. Do największych jezior w gminie zalicza się jezioro Niegocin, zespół Mamr (jezioro Mamry, Dobskie, Kisajno), jezioro Boczne, jezioro Tajty i Dejguny. W gminie występuje też kilkanaście jezior o małej powierzchni, bezodpływowych lub odprowadzających wody do systemu Mamry-Śniardwy. Zalicza się do nich np. jeziora Kruklin, Duże Wilkasy i Okrągłe. Ze względu na warunki naturalne, to jest płytkość jezior i niekorzystne warunki mieszania wód, jeziora gminy są podatne na degradację i eutrofizację. W wyniku przeprowadzanych prac melioracyjnych i osuszaniu gruntów pod zabudowę mniejsze zbiorniki wodne ulegają wypłycaniu lub wysychaniu. Stan czystości wód w gminie jest oznaczany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. W latach 1989 2008 przebadano stan czystości wód następujących jezior: Boczne, Dejguny, Dobskie, Grajewko, Kisajno, Kruklin, Niegocin, Tajty i Wojnowo. Wody większości jezior zaliczane są do II i III klasy czystości. Wyjątkiem jest jezioro Grajewko, w którym stwierdzono wody pozaklasowe. Tabela 1 Klasy czystości jezior na terenie gminy Giżycko Jezioro Klasa czystości Klasa Dane za podatności na rok degradację Boczne III III 2002 Dejguny II b.d. 1989 Dobskie II II 2005 Grajewko pozaklasowe III 2006 8
Kisajno II II 2005 Kruklin III III 2008 Niegocin II/III, III II 2008 Tajty III II 1992 Źródło: Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2008 roku. WIOŚ 2.2. Klimat Gmina Giżycko leży w mazurskiej dzielnicy klimatycznej, zaliczanych do najzimniejszych w Polsce. Klimat Pojezierza Mazurskiego jest różnicowany ukształtowaniem terenu, sąsiedztwem zbiorników wodnych i występowaniem lasów. W regionie przeważają wiatry wiejące z zachodu i południowego-zachodu. Średnia roczna temperatura powietrza w regionie wynosiła 7,3 i 7,8 o C w latach 1971-2000 i 2000-2005. Roczna suma opadów dla Pojezierza Mazurskiego wynosiła 609mm i 625mm w latach 1971-2000 i 2000-2005. Najcieplejszym miesiącem w roku jest lipiec, a najzimniejszym styczeń. Największe opady atmosferyczne odnotowuje się w czerwcu i lipcu. Warunki klimatyczne w gminie mogą być inne niż ogólne warunki panujące w regionie Pojezierza Mazurskiego. Mają na to wpływ duże zbiorniki wodne, rzeźba terenu i pokrycie terenu. 2.3. Powietrze atmosferyczne Województwo Warmińsko-Mazurskie podzielone jest na 9 stref, w których oceniana jest jakość powietrza. Gmina Giżycko znajduje się w strefie ełcko-węgorzewskiej i charakteryzuje się dobrą jakością powietrza. Główne lokalne źródła zanieczyszczenia powietrza w gminie to transport, paleniska domowe i przemysłowe. Dochodzi również do nawiewania zanieczyszczeń z uprzemysłowionych rejonów południowych. Wg danych WIOŚ za 2009 r. w Giżycku nie stwierdzono przekroczenia normy zanieczyszczeń ditlenkiem siarki, ditlenkiem azotu oraz pyłami zawieszonymi w powietrzu. Jedynie podczas sezonu grzewczego obserwowano wysoki poziom zanieczyszczeń pyłami o średnicy ziaren do 10µm (PM10). W porównaniu z rokiem 2005 odnotowano poprawę czystości powietrza miasta. Wyniki pomiarów poziomu metali ciężkich w pyle PM10 oznaczane w Giżycku na ul. Wodociągowej w 2009 roku wykazują, że zawartość metali ciężkich w powietrzu wynosi ok. 1-2% poziomu dopuszczalnego. Średnioroczne stężenie ołowiu wynosiło 0,002µg/m 3, arsenu 0,63ng/m 3, niklu 0,46ng/m 3, kadmu 0,04ng/m 3. Pomiary zawartości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych wykazały średni roczny poziom rzędu 0,76ng/m 3 przy poziomie dopuszczalnym 1ng/m 3. Poprawę jakości powietrza miasta i gminy dałaby modernizacja lub wyeliminowanie małych kotłowni i palenisk domowych oraz podłączenie jak największej liczby odbiorców do centralnej sieci ciepłowniczej. Wyeliminowanie 9
zanieczyszczeń komunikacyjnych modernizacja dróg i budowa obwodnic. Lokalną poprawę jakości powietrza może spowodować realizacja zamierzeń Lokalnego Planu Rewitalizacji Miasta Giżycka. 2.4. Gleby Pokrywa glebowa gminy jest urozmaicona. Uwzględniając systematykę gleb opracowaną przez Polskie Towarzystwo Gleboznawcze wyróżnia się gleby brunatne, płowe, rdzawe i glejowe. Przeważają kompleksy glebowo-rolnicze pszenne (ok. 60% gruntów ornych), głównie kompleks pszenny dobry, a na terenach pagórkowatych występuje kompleks pszenny wadliwy. Kompleksy o średniej urodzajności (żytni dobry i pszenno-żytni) zajmują około 20% powierzchni gminy. Najsłabsze kompleksy żytni słaby i żytnio-łubinowy, wykształcone na piaskach, pokrywają kolejne 20% powierzchni gminy. Pod względem klasyfikacji bonitacyjnej ok. 50% gleb gminy zalicza się do klasy IVa, a poniżej 20% do klasy III. Generalnie w gminie występują gleby średnie i słabe, podatne na degradację spowodowaną intensywnym użytkowaniem rolniczym oraz zanieczyszczeniami przemysłowymi i komunikacyjnymi. 2.5. Flora i Fauna Szata roślinna Pojezierza Mazurskiego jest typowa dla działu subborealnego. W regionie występuje kilkadziesiąt gatunków borealnych roślin zielnych i reliktowych gatunków tundrowych. Znaczne obszary zajmują lasy, występują też torfowiska z roślinnością bagienną. Potencjalna roślinność gminy Giżycko to roślinność ukształtowana przez warunki klimatyczne i glebowe regionu oraz roślinność charakterystyczna dla obszarów wododziałowych. Ze względu na dużą powierzchnię gruntów rolnych szata roślinna uległa mocnej antropizacji. Na terenie gminy występują siedliska półnaturalne, do których zalicza się fitocenozy łąkowe i pastwiskowe oraz siedliska synantropijne. Do najliczniej reprezentowanych gatunków drzew rosnących na terenie gminy zalicza się: sosnę, świerk, dąb szypułkowy, jawor, klon zwyczajny, grab, olszę czarną, jesion, lipę drobnolistna, brzozę. Wiele gatunków roślin występujących na obszarze gminy jest objętych ścisłą lub częściową ochroną gatunkową. Wśród ważnych roślin zielnych i wodnych warto wymienić: potocznik wąskolistny, dzwonek boloński, dzwonek szerokolistny, konwalia majowa, wawrzynek wilcze łyko, rosiczka okrągłolistna, marzanka wonna, kosaciec syberyjski, łuskiewnik różowy, bobrek trójlistkowy, gnieźnik leśny, podkolan zielonawy, grążel żółty, grzybienie białe, przetacznik bobownik, przetacznik bobowniczek. Zróżnicowanie rzeźby i pokrycia terenu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich sprzyja występowaniu licznych gatunków zwierząt. Na terenie powiatu giżyckiego zidentyfikowano 10
około 300 gatunków ptaków, z tego 196 gatunków lęgowych. Wiele gatunków ptaków należy do gatunków rzadkich i zagrożonych w skali kraju lub świata. Aby je chronić utworzono liczne rezerwaty, wyodrębniono Specjalne Obszary Ochrony Ptaków i Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk. Inwentaryzacja przeprowadzona przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych wykazała występowanie rzadkich lub chronionych gatunków kręgowców i bezkręgowców w Nadleśnictwie Giżycko. W przypadku wielu gatunków nie jest możliwe dokładne określenie obszaru występowania, gdyż odkryto tylko 1-2 stanowiska tych zwierząt na terenie nadleśnictwa. Jednakże nie można wykluczyć ich obecności w gminie Giżycko. Oprócz wyżej wymienionych zwierząt w gminie występują: łosie, jelenie, sarny, dziki, lisy, zające, borsuki, kuny, piżmaki, jenoty, norniki północne, ryjówki aksamitne i malutkie oraz nietoperze gacek brunatny i mroczek pozłocisty. Na terenie gminy występują takie gatunki ptaków, jak: orzeł przedni (przelotem), łabędź, czapla siwa, perkoz dwuczuby, ślepowron, gęś gęgawa, puchacz, kuropatwa. Wśród gatunków ryb wyróżnia się m.in.: miętusy, sieje, sielawy, węgorze, sandacze, szczupaki, płocie, ukleje, leszcze, karpie, liny, okonie, karasie, stynki, cierniki i sumy. Spośród gadów i płazów wyróżnia się: padalca zwyczajnego, jaszczurkę zwinkę, żmiję zygzakowatą, traszkę zwyczajną, ropuchę zwyczajną (szarą), ropuchę zieloną, rzekotkę drzewną, grzebiuszkę ziemną, żabę moczarową, żabę wodną, żabę trawną. Mniej rozpoznany jest stan gatunkowy i liczebność bezkręgowców. Szacuje się, że jest ich kilkadziesiąt gatunków, w większości owadów. Wiele gatunków zwierząt jest objętych częściowa lub ścisłą ochroną gatunkową. Wśród gadów na szczególną uwagę zasługuje jaszczurka zielona (Lacerta viridis) umieszczona w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, jako gatunek wymarły na terenie kraju, a obserwowana na terenie Ostoi Północnomazurskiej. 2.6. Rolnicza przestrzeń produkcyjna W strukturze użytkowej gminy użytki rolne zajmują 14 986 14 880 ha, co stanowi ok. 50 % powierzchni gruntów gminy. Struktura użytkowania użytków rolnych przedstawia się w następujący sposób: grunty orne 2413 10 596 ha 88 71% powierzchni gruntów gminy rolnych; pastwiska trwałe 164 2 660 ha 6 18% powierzchni gruntów gminy rolnych; łąki trwałe 115 1 317 ha 4,2 9% powierzchni gruntów gminy rolnych; grunty rolne zabudowane 36 203 ha 1,3% powierzchni gruntów gminy rolnych; grunty pod rowami 14 78 ha 0,5% powierzchni gruntów gminy rolnych; grunty pod stawami 13 ha 0,1% powierzchni gruntów gminy rolnych; 11
sady 13 ha 0,1% powierzchni gruntów gminy rolnych. Największy odsetek użytków rolnych zajmują grunty orne ok. 88 71 %, czyli 2413 10 596 ha. Udział pozostałych użytków w strukturze użytkowania gruntów rolnych jest nieznaczny i rozkłada się proporcjonalnie. Ze względu na znaczną powierzchnię gruntów ornych, pokrywających teren gminy, rolnictwo stanowi jeden z podstawowych działów gospodarki gminy Giżycko. Tereny wykorzystywane rolniczo na terenie gminy są rozproszone. Większe obszary użytkowane rolniczo m.in. ze względu na występowanie gleb wyższych klas zlokalizowane są w południowo-zachodniej, zachodniej oraz wschodniej części gminy. 2.7. Leśna przestrzeń produkcyjna Grunty leśne, zadrzewione i zakrzewione zajmują na terenie gminy 5073 5120 ha, co stanowi ok. 17% jej powierzchni. Lesistość gminy w stosunku do lesistości województwa (30%) jest niewielka. Główne skupiska leśne kumulują się w północnej części gminy na południe od jez. Dobskiego oraz na północ od granic administracyjnych miasta Giżycka. Zalesienia o znacznej powierzchni występują przede wszystkim wokół jezior i w granicach obszarów chronionego krajobrazu. Obszary leśne w gminie są rozproszone. Główne kompleksy leśne znajdują się w okolicy Giżycka, pomiędzy kanałem Niegocińskimi Łuczańskim, wzdłuż zachodnich i południowych brzegów Niegocina, wokół jeziora Bocznego oraz w północno-zachodniej części gminy pomiędzy jeziorami Kisajno, Dobskim i Dejguny. W północnej części gminy pomiędzy Spytkowem a Gajewem występuje kompleks leśny. W gminie znajdują się również lasy glebochronne - chroniące glebę przed zmywaniem i jałowieniem, lasy wodochronne - chroniące zasoby wód podziemnych, lasy stanowiące cenne fragmenty przyrody oraz lasy będące ostojami zwierzyny. 3. Obszary i obiekty objęte prawnymi formami ochrony przyrody oraz inne obszary o wysokich walorach przyrodniczych Kraina Wielkich Jezior Mazurskich charakteryzuje się unikalnymi w skali Europy warunkami przyrodniczymi. Powoduje to konieczność ochrony tych terenów oraz gatunków roślin i zwierząt tam występujących. Na terenie gminy Giżycko znajdują się następujące formy ochrony przyrody: - obszary chronionego krajobrazu, - obszary Natura 2000, - rezerwaty przyrody, 12
- pomniki przyrody, - użytki ekologiczne. Na terenie gminy Giżycko nie występują parki narodowe ani parki krajobrazowe. 3.1. Obszary chronionego krajobrazu Gmina Giżycko znajduje się w obrębie OChK Krainy Wielkich Jezior Mazurskich oraz OChK Pojezierza Ełckiego. OChK Krainy Wielkich Jezior Mazurskich zajmuje obszar 85 527 ha i został powołany uchwałą Nr XXII/430/12 Sejmiku Województwa Warmińsko- Mazurskiego z dnia 27 listopada 2012 r. w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Głównym celem powołania OChK było m.in. utrzymanie ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych oraz niedopuszczenie do ich nadmiernego użytkowania, opracowanie i wdrażanie programów czynnej ochrony oraz reintrodukcji i restytucji gatunków rzadkich i zagrożonych, przeciwdziałanie zarastaniu łąk, pastwisk i torfowisk, utrzymywanie i w razie konieczności odtwarzanie lokalnych i regionalnych korytarzy ekologicznych, zachowanie i ochrona zbiorników wód powierzchniowych itp. OChK Pojezierza Ełckiego zajmuje obszar 49 297,2 ha i został powołany uchwałą Nr VII/126/11 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 24 maja 2011 r. w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierza Ełckiego. OChK Pojezierza Ełckiego obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. 3.2. Natura 2000 Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 służy ochronie zagrożonych składników różnorodności biologicznej Europy. Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie zagrożonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych, roślin i zwierząt oraz zachowanie typowych siedlisk dla danych regionów. W gminie Giżycko znajduje się Specjalny Obszar Ochrony Ptaków Jezioro Dobskie (PLB280012). W 2008 roku zgłoszono na tzw. Shadow List Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Ostoja Północnomazurska (PLH280045). SOPO Jezioro Dobskie ma powierzchnię 6985,3ha, głębokość średnią 7,6m, max 22,5m. Leży w kontynentalnym regionie biogeograficznym. Obszar został ustanowiony rozporządzeniem Ministra Środowiska w 2007 i powiększony w 2008 roku. W skład obszaru wchodzi jezioro mezotroficzne z wyspami oraz przylegający od południa las. Jezioro jest 13
otoczone przez łąki i pola uprawne. W ostoi występują minimum 23 gatunki ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej oraz osiem gatunków wymienionych w Polskiej Czerwonej Księdze. W skład SOPO wchodzi Rezerwat Jezioro Dobskie (1833,2ha) oraz fragment OChK Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. W obszarze wyróżniono 9 siedlisk przyrodniczych wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej. Występują m.in.: siedliska wodne ze zbiorowiskami Nympheion, Potamion, niżowy łęg jesionowo-dębowy, grąd subkontynentalny. Część obszaru pokrywa się z projektowanym Specjalnym Obszarem Ochrony Siedlisk Ostoja Północnomazurska. SOOS Ostoja Północnomazurska ma powierzchnię 14 573ha leży w kontynentalnym regionie biogeograficznym. Obszar został zweryfikowany przez Wojewódzki Zespół Specjalistyczny i zgłoszony do Komisji Europejskiej, od 2008 roku figuruje na tzw. Shadow List. Projektowany obszar tworzą m.in. kompleks jeziora Mamry (w tym jezioro Dobskie), Dejguny, mniejsze zbiorniki oraz ich bezpośrednia zlewnia. Na obszarze ostoi wyróżniono m.in. siedliska przyrodnicze: jeziora oligo- i mezotroficzne z zachowaną roślinnością podwodną typu ramieniowego (3140) (jez. Dejguny), kompleks jezior eutroficznych ze zbiorowiskami Nympheion, Potamion (3150) (jez. Dobskie, Kisajno, Dargin), grąd subkontynentalny (9170-2), łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (91F0), lasy łęgowe (91E0), bory i lasy bagienne (91D0), torfowiska przejściowe (7140-1), torfowiska wysokie (7110-1), torfowiska wysokie zdegradowane (7120). 3.3. Rezerwaty przyrody Jezioro Dobskie stanowi rezerwat faunistyczno-krajobrazowy o powierzchni 1833,22 ha. Został powołany w 1976 roku w celu ochrony krajobrazu polodowcowego oraz miejsc lęgowych ptactwa wodnego. Rezerwat obejmuje akwen jeziora Dobskiego wraz z wyspami i częścią półwyspu Fuledzki Róg. W szuwarach porastających brzegi jeziora i wysp gnieżdżą się m.in.: perkoz dwuczuby, rybitwa, łyska, kaczka krzyżówka. Swoje kolonie lęgowe zakładają tu: kormoran czarny, czapla siwa, mewa srebrzysta, derkacz, żuraw. Półwysep Fuledzki Róg stanowi rezerwat krajobrazu, występuje tu duże nagromadzenie głazów narzutowych (ok. 10 tys.) o obwodzie min. 1,5m. Jezioro Kożuchy, rezerwat ornitologiczny o powierzchni 28,6ha. Został powołany w 1963 roku w celu ochrony miejsc lęgowych ptactwa błotnego. Występują tu m.in.: mewa śmieszka, błotniak stawowy, remiz, cyraneczka, mewa mała, perkoz zausznik, perkozek. Jezioro zostało objęte strefą ciszy. Perkuny stanowi rezerwat torfowiskowy o powierzchni 3,5ha, obejmujący torfowiska wysokie i przejściowe, chroniący zespoły roślinności torfowiskowej oraz stanowisko rosiczki okrągłolistnej, turzycy bagiennej. Został powołany w 1954 roku. 14
Torfowisko Spytkowo, rezerwat torfowiskowy o powierzchni 2,1ha. Powołany w 1958 roku. Na terenie rezerwatu występuje relikt glacjalny wierzba lapońska. Wyspy na Jeziorach Mamry i Kisajno, rezerwat faunistyczny o powierzchni 215,35ha. Powołany został w 1957 roku w celu ochrony miejsc lęgowych ptactwa wodno-błotnego oraz miejsc odpoczynku ptaków migrujących. 3.4. Pomniki przyrody Wg rejestru Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Olsztynie z dnia 31 stycznia 2010 roku na terenie gminy Giżycko znajduje się 25 pomników przyrody. L.p. Nr ewid. 1 108 2 109 3 112 4 113 Tabela 2 Pomniki przyrody na terenie gminy Giżycko Obiekt dąb szypułkowy Quercus robur 3 szt. dąb szypułkowy Quercus robu 2 szt. lipa drobnolistna Tilia cordata lipa drobnolistna Tilia cordata Obwód [cm] 616 458 445 445 440 Wysokość [m] 20 20 22 30 440 23 350 20 5 148 głaz narzutowy 1420 3,1 6 309 7 991 8 992 brzoza brodawkowata Betula pendula dąb szypułkowy Quercus robur aleja 6szt. głaz narzutowy granit 282 22 350-425 20-31 1460 2,3 Lokalizacja m. Zielony Dwór, N- ctwo Giżycko, L-ctwo Zielony Dwór m. Zielony Dwór, N- ctwo Giżycko, L-ctwo Zielony Dwór m. Pierkunowo, przy drodze m. Sulimy, 15 km od Sulim przy drodze do parku miejskiego w Giżycku m. Dziwiszewo, b. PGR Doba, ok. 0,5 km na płn. od wsi Dziwiszewo w. Doba, park zabytkowy Poganty, Osada Ekologiczna Konnej Mazurskiej Straży Ochrony Przyrody w Giżycku N-ctwo Giżycko, L- ctwo Streławki Wlk., oddz. 504t (skraj Łąk Dejguńskich), Kronowo Rok uznania Ib-156/56 z 26.06.1956 r. Nr 344/68 z 26.06.1968 r. Dec. WRN w Olsztynie Nr 357/73 z 15.11.1973 r. Dec. WRN w Olsztynie Nr 358/73 z 15.02.1973 r. R.XII-282/61 Dz. Urz. WRN w Suwałkach Nr 7 poz. 26 z 1984 r. Dz. Urz. Woj. Warm.-Maz. Nr 152, poz. 2513 z 27.12.2001 r. Dz. Urz. Woj. Warm.-Maz. Nr 152, poz. 2513 z 27.12.2001 r. 9 996 głaz narzutowy 1410 2,8 N-ctwo Giżycko, Dz. Urz. Woj. 15
10 997 granit głaz narzutowy granit 3.5. Użytki ekologiczne 760 2,5 Źródło: RDOŚ w Olsztynie Dizewiszewo, ok. 500m na płn-zach od wsi, na pastwisku N-ctwo Giżycko, L- ctwo Kamionki, oddz. 492g, przy szosie Dziewiszewo-Doba, Dziewiszewo Warm.-Maz. Nr 152, poz. 2513 z 27.12.2001 r. Dz. Urz. Woj. Warm.-Maz. Nr 152, poz. 2513 z 27.12.2001 r. Użytki ekologiczne to zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania bioróżnorodności. Zalicza się tu: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt, grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania. W gminie Giżycko ustanowiono użytki ekologiczne - jezioro Wilkasy oraz wyspy na jeziorze Niegocin. Jezioro Wilkasy, o powierzchni 41,59ha z pasem zarośli, trzcin i 15-metrową strefą zarośli wokół jeziora powołano w celu ochrony miejsca występowania raka błotnego. Podstawą prawną było Rozporządzenie Nr 74 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 30 lipca 2009 r. w sprawie ustanowienia użytku ekologicznego "Wilkasy". Podstawą prawną powołania użytku - Wyspy na jeziorze Niegocin było Rozporządzenie Nr 96 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 30 lipca 2009 r. w sprawie ustanowienia użytku ekologicznego "Wyspy na jeziorach województwa warmińskomazurskiego". 3.6. Korytarze ekologiczne Korytarze ekologiczne to obszary zapewniające ciągłość ekosystemów i umożliwiające migrację roślin, zwierząt lub grzybów pomiędzy rozdzielonymi siedliskami. Korytarze zazwyczaj tworzą rejony zadrzewione (np. aleje drogowe), leśne, zakrzaczone, podmokłe lub usytuowane wzdłuż cieków wodnych. Korytarze ekologiczne są szczególnie ważne dla zwierząt leśnych, które przemieszczają się w celu zdobycia pożywienia lub rozmnożenia (zwłaszcza owady, płazy i gady). Ważną rolę w izolowaniu siedlisk odgrywa infrastruktura liniowa, głównie drogi szybkiego ruchu, zabudowa mieszkaniowa itp. Na rysunku uwarunkowań wskazano korytarze ekologiczne. Zapewnienie ciągłości ekosystemów na skalę międzynarodową jest zilustrowane za pomocą Europejskiej Sieci Ekologicznej (European ECOlogical NETwork) - ECONET. Na skalę krajową w latach 1995 wyznaczono obszary sieci ECONET-POLSKA, która 16
pokrywa ok. 46% powierzchni kraju (Fundacja IUCN Poland). Sieć składa się z dwóch elementów tzw. obszarów węzłowych i korytarzy ekologicznych. Obszary węzłowe są jednostkami ponadekosystemalnymi, które składają się z bogatych ekosystemów jak najbardziej zbliżonych do naturalnych. W Polsce wyznaczono 78 obszarów węzłowych, z czego 46 o randze międzynarodowej. Korytarze ekologiczne pozwalają na rozprzestrzenianie się gatunków pomiędzy obszarami węzłowymi i otaczającymi je terenami. W kraju wyznaczono 110 korytarzy ekologicznych (38 międzynarodowych). Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej sieć ECONET-POLSKA pozostaje strukturą bez umocowania prawnego. Jej założenia są realizowane głównie przez istniejące obszary ochrony przyrody, obszary Natura 2000 i projektowane obszary chronione. Pomimo to założenia sieci ECONET zostały uwzględnione w strategii zagospodarowania przestrzennego kraju opracowanej przez Centralny Urząd Planowania w formie wytycznej polityki przestrzennej. Koncepcja ECONET wymaga uszczegółowienia na poziomie gmin, tj. wyznaczenia obszarów węzłowych, korytarzy łączących obszary ochrony przyrody i inwentaryzacji przyrodniczej. Północno-wschodnia część gminy Giżycko wchodzi w skład Wschodniomazurskiego obszaru węzłowego (15M), który obejmuje część Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. W południowo-zachodniej części gminy znajduje się Mazurski korytarz ekologiczny (07m) łączący wschodniomazurski obszar węzłowy z obszarem Puszczy Piskiej. 3.7. Zielone Płuca Polski W dniu 20 grudnia 2004 roku podpisane zostało porozumienie w sprawie współdziałania na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz promocji obszaru Zielone Płuca Polski z zachowaniem jego różnorodności biologicznej i tożsamości kulturowej, zwane Porozumieniem Zielone Płuca Polski. Porozumienie jest kontynuacją aktu podpisanego w dniu 13 maja 1988 roku w Białowieży przez przedstawicieli pięciu byłych województw: białostockiego, łomżyńskiego, olsztyńskiego, ostrołęckiego i suwalskiego oraz Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska. Podstawą delimitacji Zielonych Płuc Polski były jedne z najcenniejszych w kraju i Europie systemy ekologiczne. Na obszarze ich określa się kierunek dalszego rozwoju poprzez wdrażanie zasad ekorozwoju, do których zalicza się wprowadzanie proekologicznych zasad gospodarowania zasobami i walorami przyrodniczymi, aktywizację gospodarki poprzez wszechstronne oraz racjonalne wykorzystanie zasobów oraz walorów przyrodniczych, wzrost poziomu cywilizacyjnego. Cechy wyróżniające ten obszar to: niska gęstość zaludnienia i dostosowana do warunków naturalnych; zrównoważona sieć osadnicza; 17
spokój i czyste powietrze; dobra jakość środowiska przyrodniczego; unikatowa różnorodność systemu przyrodniczego; atrakcyjne kompleksy lasów, jezior i użytków zielonych; możliwość obcowania z przyrodą nie zmienioną przez cywilizację; bogactwo oraz różnorodność kultur i obyczajów; dobra tradycyjna kuchnia; rozwijająca się infrastruktura usługowa; potencjał akademicki; dobre warunki do produkcji zdrowej żywności i lokalizacji czystego przemysłu. 4. Uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 4.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych W granicach administracyjnych gminy Giżycko znajdują się obiekty nieruchome wpisanie do rejestru zabytków. W poniższej tabeli zostały wymienione obiekty ujęte w tymże rejestrze. Tabela 3 Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych L.p. Miejscowość Obiekt Nr rejestru Data wpisu 1. Bogacko Chata nr 11A A-694 15 listopada 1967 2. Doba Kościół A-695 15 listopada 1967 3. Doba Kaplica grobowa /mauzoleum/ A-1463 18 marca 1983 4. Doba Cmentarz ewangelicki A-1683 15 maja 1986 5. Doba Park pałacowy A-1551 22 czerwca 1984 6. Dziewiszewo Cmentarz ewangelicki A-3016 14 marca 1990 7. Kąp Cmentarz ewangelicki A-1682 15 maja 1986 8. Kożuchy Wielkie Cmentarz ewangelicki A-2913 1 listopada 1989 9. Kożuchy Wielkie Cmentarz komunalny A-2912 1 listopada 1989 10. Pieczonki Cmentarz ewangelicki A-2606 11 stycznia 1989 /rodzinny/ 11. Pierkunowo Zespół dworsko - folwarczny A-3978 8 kwietnia 1997 12. Pierkunowo Park z przyległym terenem A-1602 12 listopada 1985 mieszkalnej i gospodarczej /dwór, lamus, spichlerz, stajnia I, stajnia II, wiata, obora/ 13. Sołdany Dwór w zespole folwarcznym A-3178 23 lipca 1991 14. Spytkowo Cmentarz ewangelicki A-3882 1 kwietnia 1996 15. Srebrna Góra Park dworski "srebrna góra" A-1650 12 marca 1986 18
16. Sterławki Małe Cmentarz ewangelicki A-1677 15 maja 1986 /ok. 2,5 km na płd.- wsch. Od wsi/ 17. Sulimy Cmentarz ewangelicki A-2604 11 stycznia 1989 /we wsch. cz. wsi/ 18. Upałty Cmentarz ewangelicki A-3855 27 listopada 1995 19. Upałty Małe Park dworski A-1988 31 marca 1987 /wraz z przyległym terenem gospodarczej i mieszkalnej/ 20.* Wrony Grodzisko Piękna Góra /stożkowe/ C-252 19 czerwca 1999 21.* Kamionki Grodzisko C-282 3 lipca 2009 wczesnośredniowieczne 22.* Kamionki Trzy kurhany C-286 20 sierpnia 2010 23. Wilkasy Cmentarz ewangelicki Źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie *) rejestr zabytków archeologicznych 4.2. Obiekty ujęte w wojewódzkiej ewidencji zabytków Na terenie gminy oprócz zabytków wpisanych do rejestru zabytków istnieją obiekty ujęte w wojewódzkiej ewidencji zabytków. Wykaz zabytków architektury i budownictwa z terenu gminy Giżycko znajdujących się w wojewódzkiej ewidencji zabytków przedstawia poniższa tabela. Tabela 4 Wykaz zabytków architektury i budownictwa ujętych w wojewódzkiej ewidencji zabytków Miejscowość obiekt adres lokalizacja działka datowanie Antonowo budynek gospodarczy Radosna 2 119 Antonowo dom Radosna 2 119 pocz. XXw. Bogacko budynek mieszkalny 3 105/4 XIX/XXw. Bogacko dom 12 59/2, 61 XIX/XXw. Bogacko budynek mieszkalno-gospodarczy 12 62/63/1 XIX/XXw. Bogacko cmentarz ewangelicki ok. 900m na płn.-wschód od wsi, po zach. stronie drogi 40 Bogacko- Kronowo, w lesie Bogaczewo dom 38 116 pocz. XXw. Bogaczewo dom 40/40A 58/2 2 poł. XIXw. Bogaczewo cmentarz ewangelicki-zbiorowa mogiła ż. niemieckich, radzieckich oraz ludności cywilnej - Na wsch. od szosy i jez. Mulik, ok. 100m od szosy, w lesie, na brzegu jez. Bocznego Bogaczewo cmentarz ewangelicki - ok. 600m na płd. od wsi, na przesmyku jez. Mulik a jez. Bocznego, na wzniesieniu w lesie Bogaczewo cmentarz ewangelicki - ok. 1,5km na zach. od wsi, po 539/2 płd. stronie szosy Bogaczewo Szczybały Giżyckie, na skraju lasu Bystry kuźnia/obiekt techniczny 10 6/168 pocz. XXw. Bystry zespół dworsko - folwarczny - dwór 7 6/77 pocz. XXw. Bystry zespół dworsko folwarczny -młyn/bud. 10 6/168, 8/2 1 ćw. XXw. mieszkalny Bystry cmentarz/mogiła ż. rosyjskich z I wojny światowej - bezp. po wsch. stronie szosy 274 Doba zespół pałacowo folwarczny: spichlerz-ob. stodoła+kuźnia+2 obory +2b. gosp. + ogrodzenie murowany Giżycko Orzysz, ok. 1120m od przejazdu kolejowego 541/1 540/1 26/86... 19
Doba cmentarz ewangelicki ok. 150m od Doby w kierunku płd. -zachodnim, na wzniesieniu Dziewiszewo budynek gospodarczy II 1 37/15 1 ćw. XXw. Dziewiszewo budynek gospodarczy-obora I 1 37/15 1 ćw. XXw. Fuleda cmentarz ewangelicki - Na płd. wschód od wsi, po 6 wsch. stronie drogi do Giżycka Gajewo dom Węgorzewska 9 93/4 l. 30/XXw. Gajewo dom Świderska 15 4 XIX/XXw. Gajewo aleja przydrożna/lipowa - 177 l. 30/XXw. Gorazdowo Dwór - ob. budynek mieszkalny 5 7 XIX/XXw. Grajwo cmentarz ewangelicki z kwaterą wojenną ż. niemieckich z I w. św. - ok. 1km na płn. zach. od wsi Grajwo, na wsch. brzegu jez. Grajewko, na wzniesieniu. W bezpośrednim sąsiedztwie szosa Giżycko- Orzysz oraz pozostałości linii kolejowej (nieczynnej) Guty budynek mieszkalny 4 21; 28 XIX/XXw. Guty budynek gospodarczy I 6 25; 24 XIX/XXw. Guty budynek gospodarczy II 6 25; 24 XIX/XXw. Guty dom 6 25/3; 24/1 XIX/XXw. Guty cmentarz ewangelicki - ok. 1km na płd.-wsch. od wsi, w 511/1 bezpośrednim sąsiedztwie drogi biegnącej od szosy Giżycko- Doba do wsi Wrony, w lesie Kalinowo zespół dworsko -folwarczny-czworak- ob. 1 8/24, obr. budynek mieszkalny 22 Kalinowo zespół dworsko -folwarczny-dwór 3 8/29, obr. Kalinowo cmentarz ewangelicki - ok. 600m na płn.-zach. od PGR Kalinowo i ok. 250m na zach. od szosy Kętrzyn Giżycko, na wzniesieniu, w jego wsch. części 97 22 6/30 XIX/XXw. XIX/XXw. Kamionki budynek mieszkalny 37 50/2 XIX/XXw. Kamionki budynek gospodarczy I 44 43/2 XIX/XXw. Kamionki budynek gospodarczy II 44 43/2 XIX/XXw. Kamionki budynek mieszkalny 44 43/2 XIX/XXw. Kamionki Kamionki cmentarz komunalny (ewangelicki, prawosławny, katolicki) i grób nieznanego żołnierza rosyjskiego szkoła -ob. budynek mieszkalny wielorodzinny - ok. 600m na płd. od wsi, w rozwidleniu drogi Kamionki- Bogacko i drogi polnej 351/1, obr. 2 poł. XIX w. 7 1 309/2, obr. l. 30/XXw. 7 Kamionki budynek gospodarczy 9 108/1 XIX/XXw. Kamionki dom 9 107/1 l. 20/XXw. Kamionki dom 17 300/1 XIX/XXw. Kamionki dom 26 65 2 poł. XIXw. Kamionki dom 27 67/3 2 poł. XIXw. Kamionki budynek gospodarczy/obora I 37 50/2 obr. 7 1 ćw. XXw. Kamionki budynek gospodarczy/obora II 37 50/2 obr. 7 1 ćw. XXw. Kąp kolejowy budynek mieszkalny 17 80/9 ok. 1905 Kąp dom 2 35/2; 35/3 pocz. XXw. Kąp dom 11 41/1 l. 20-30/XXw. Kolonia Sołdany cmentarz ewangelicki W lesie, wokół pola, na płn.- wsch. od wsi Sołdany Kożuchy Małe budynek gospodarczy 2 29/17 XIX/XXw. Kożuchy Małe cmentarz ewangelicki na wzniesieniu, w polu, na wsch. od wsi Kożuchy Małę Kożuchy Wielkie budynek mieszkalno-gospodarczy 25 33 pocz. XXw. Kożuchy Wielkie budynek gospodarczy 39A 1/7 XIX/XXw. Kożuchy Wielkie budynek mieszkalny 39A 1/7 pocz. XXw. Kożuchy Wielkie pomnik poświęcony żołnierzom poległym - obr. 9 1914-18 w I wojnie światowej Kożuchy Wielkie dom 6/7 53; 54 XIX/XXw. Kożuchy Wielkie dom z ryzalitem na osi środkowej 13 48/2 XIX/XXw. Kożuchy Wielkie dom 22 38 XIX/XXw Kożuchy Wielkie budynek gospodarczy 26 88 XIX/XXw. Kożuchy Wielkie dom 26 88 1 ćw. XXw. 20
Kożuchy Wielkie cmentarz ewangelicki rodzinny - ob. nieużytkowany - w płn.-wschodniej części wsi, po płn. stronie drogi do Kożych Małych, na skraju wysoczyzny 90 - Kruklin dom mieszkalny 11 51/2 XIX/XXw. Kruklin budynek mieszkalny 21 65/3 pocz. XXw. Kruklin dom mieszkalny 22 81/9 pocz. XXw. Kruklin cmentarz ewangelicki/ nieużytkowany zbiorowa mogiła ż. rosyjskich z I w. św. z grobem ż. niemieckiego ok. 0,5 km na wsch. od wsi, po płd. stronie drogi Kruklin- Sucholaski 225/1, 225/4, 81/8 2 poł. XIXw. Kruklin karczma/nieużytkowana 14 54; 54/1 XIX/XXw. Kruklin dom 34 106/4 XIX/XXw. Kruklin budynek gospodarczy 34 106/4 1 ćw. XXw. Kula (Bogaczewo PJM: schron -punkt oporu piechoty. Bateria Kula 1900 r. - Rydzewo) dział 100 mm Nowe Sołdany budynek gospodarczy 1 11/4 k. XIXw. Nowe Sołdany zespół dworsko-folwarczny/dwór 13 3/8 obr. 12 pocz. XXw. Nowe Sołdany cmentarz ewangelicki/nieużytkowany - w polu, na wzniesieniu, na płn. od wsi Nowe Sołdany PGR Pieczonki budynek mieszkalny 7 55/2 pocz. XXw. Pieczonki budynek gospodarczy 16 29/2 XIX/XXw. Pieczonki budynek mieszkalny 22 146/5 XIX/XXw. Pieczonki budynek gospodarczy/obora 9 XIX/XXw. Pieczonki dom 9 35 pocz. XXw. Pieczonki szkoła 16 29/2 l. 20-30/XXw. Pierkunowo cmentarz ewangelicki - nieużytkowany po wsch. stronie drogi prowadzącej do wsi Świdry, 30 poł. XIXw. kilkazet metrów na płn.-wsch. od PGR, na skraju lasu Pierkunowo cmentarz ewangelicki - nieużytkowany ok. 250m na płn.-wsch. od PGR, w bezpośrednim sąsiedztwie lasu 27/1 XIX/XXw. Piękna Góra dwór 2 1/11 2 poł. XIXw. Piękna Góra cmentarz ewangelicki na płd. od zabudowań, na wysokim brzegu jez. Tajty, w 35 lesie Róg Pierkunowski Zesp. folwarcz./2 obory, 1 stajnia -ob. - magazyny; rybaczówka; -nr 3);trojak; czworak; 2 bud. gosp.; park Sołdany budynek gospodarczy I 21 81/8; XIX/XXw. Sołdany cmentarz ewangelicki ok. 0,5km na płn. wsch. od budynku d. szkoły, na wysokim wzniesieniu porosłym lasem 81/14 71 2 poł. XIXw. Sołdany szkoła 19 76/2; 76/4 pocz. XXw. Sołdany budynek gospodarczy przy szkole 19 76/2 pocz. XXw. Sołdany dom 21 81/8; 81/14 Sołdany budynek gospodarczy II 21 81/8; 81/14 pocz. XXw. XIX/XXw. Sołdany budynek mieszkalny 30 11/6; 11/7 XIX/XXw. Sołdany budynek gospodarczy I 21 Sołdany budynek gospodarczy II 21 Sołdany budynek mieszkalny 30 Spytkowo dwór - ob. budynek mieszkalny 11 - d. Jagliniec 273 pocz. XXw. Spytkowo dom 28 58/4 pocz. XXw. Spytkowo budynek gospodarczy/ biblioteka 44 74 pocz. XXw. Spytkowo szkoła 44 74 pocz. XXw. Spytkowo obora 45 8/4 l. 30/XXw. Spytkowo dom 52 67 XIX/XXw. Spytkowo dom 53 363/4 pocz. XXw. Spytkowo dom mieszkalny 35 47 XIX/XXw. Spytkowo stodoła 44 74 pocz. XXw. Spytkowo cmentarz ewangelicki rodzinny w południowej części Spytkowa, 362/1 w pobliżu drogi do wsi Srebrna Góra cmentarz ewangelicki ok. 200m na płn. od ruin obr. 14 zespołu dworskiego w Srebrnej Górze, po zach. stronie drogi do Sterławek Małych, na wzniesieniu 21
Sterławki Małe cmentarz ewangelicki ok. 350m na płd.-zachód od skraju wsi, na wysokim 285 wzniesieniu opadającym w kierunku płd. Sterławki Małe budynek gospodarczy 13 85 1926 Sterławki Małe dom 14 88/2 k. XIXw. Sterławki Małe budynek mieszkalny 24 177/5 XIX/XXw. Sterławki Małe wiatrak holenderski 79/2 Strzelce cmentarz ewangelicki na płd. krańcu przysiółka Strzelce w bezpośrednim sąsiedztwie szosy Giżycko- Mikołajki (po wsch. stronie), na wzniesieniu porośniętym lasem Sulimy dom 32 179/7 1 ćw. XXw. Sulimy krzyż przydrożny k/gosp..nr 26 - poł. XXw. Sulimy cmentarz ewangelicki- ob. składnica wikliny ok. 1,5 km na płd. od Sulim i ok. 50m od linii kolejowej Kruklanki- Giżycko 17/2 Sulimy Cmentarz ewangelicki ok. 1km na wsch. od zabudowań wsi, po płd. stronie szosy do m. Kożuchy Szczybały budynek gospodarczy 7/8 68/1 l. 30/XXw. Giżyckie Szczybały cmentarz ewangelicki ok. 0,8km na płn. wsch. od wsi, 50 po płn. stronie szosy Ryn- Giżyckie Giżycko, w lesie, na wzniesieniu Szczybały cmentarz ewangelicki ok. 1 km na zach. od wsi, na 0,01 ha szczycie niewielkiego pagórka, Giżyckie w lesie Świdry cmentarz ewangelicki - ok. 750m na płn.-wsch. od wsi, 184 2 poł. XIXw. po płn. stronie drogi prowadzącej do wysypiska śmieci, na stoku wzniesienia, graniczy z lasem i pastwiskiem Upałty zespół młyna /dom młynarza, młyn 2 53/3; 53/4 XIX/XXw. Upałty szkoła- ob. dom 15 237/17 XIX/XXw. Upałty Małe zespół dworsko -folwarczny/obora- stajnia- 1 275/13 1 ćw. XXw. ob. bud. inwentarski obr. 18 Upałty Małe ZDF: park- ob. ogrody użytkowe - Upałty Małe ZDF: dwór 8 Upałty Małe ZDF: stodoła, stajnia-ob. inwentarski, magazyn zbożowy, chlewnia, park-relikty Upałty Wielkie cmentarz ewangelicki - zbiorowa mogiła ż. rosyjskich ok. 200m na płn. wsch. od zabudowań, po płn. stronie szosy Kożuchy - Kruklin Wilkaski cmentarz ewangelicki- rodzinny ok. 0,6km na płd. od wsi, na 266/1 terenie nie istniejącej dziś wsi Klon Wilkaski cmentarz ewangelicki w płd. części wsi, w 49 bezpośrednim sąsiedztwie szosy Ryn- Giżycko, na stoku Wilkasy dom Lipowa 1 392/1 l. 20/XXw. Wilkasy budynek kolejowy- ob. usługowo-mieszkalny Niegocińska 1 837/1 obr. 20 854 252/1 l. 20/XXw. Wilkasy dom Olsztyńska 7 545/2 l. 30/XXw. Wilkasy dom Olsztyńska 9 553 l. 30/XXw. Wilkasy dom Olsztyńska 47 501/14 l. 30/XXw. Wilkasy dom Olsztyńska 60 391 l. 20/XXw. Wilkasy szkoła Olsztyńska 62 391/1 pocz. XXw. Wilkasy budynek gospodarczy Olsztyńska 62 391/1 pocz. XXw. Wilkasy dom mieszkalny Lipowa 34 247/3 XIX/XXw. Wilkasy dom mieszkalny Olsztyńska 58 209 l. 20/XXw. Wilkasy stacja kolejowa Niegocin Niegocińska 1 76/6 k. XIXw. Wronka stodoła 7 94/1 pocz. XXw. Wronka dom mieszkalny 29 143 pocz. XXw. Wronka cmentarz ewangelicki na płn. wsch. od wsi Wronka, za torami kolejowymi, w polu 1/53 Wrony cmentarz ewangelicki -rodzinny ok. 100m na wsch. od Zakładu Rolnego Wrony i ok. 150m na płn. od szosy Giżycko- Kętrzyn, na zach. zboczu wzniesienia Wrony cmentarz ewangelicki ok. 200m na wsch. od wsi, w lesie na zboczu wniesienia 36/1 22
Zielony Gaj cmentarz ewangelicki - ok. 0,5km na zach. od PGR na 253/19 wysokim wzniesieniu, po płd. 2 poł. XIXw. stronie szosy biegnącej do Spytkowa Zielony Gaj Cmentarz ewangelicki W polu, na niewielkim wzniesieniu, na zach. od wsi Zielony Gaj zespół dworsko-folwarczny/dwór 1 1/79 XIX/XXw. Zielony Gaj zespół dworsko-folwarczny/park dworski - XIXw. Źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie 4.3. Obiekty wskazane do ujęcia w gminnej ewidencji zabytków Obecnie gmina Giżycko nie posiada gminnej ewidencji zabytków. W studium wskazuje się obiekty, które mogą zostać ujęte w gminnej ewidencji zabytków. Tabela 5 Wykaz zabytków wskazanych do ujęcia w gminnej ewidencji zabytków L.p Miejscowość Numer działki Obiekt Nr karty 1. Doba 16/86 Budynek gospodarczy 24 2. Doba 23/2 Kościół rzymsko-katolicki 25 3. Doba 16/103 Budynek gospodarczy / świetlica wiejska 26 4. Doba 16/86 Mur 27 5. Doba 16/86 Budynek gospodarczy 28 6. Doba 16/86 Budynek gospodarczy 29 7. Doba 25 i 539 Cmentarz ewangelicki 30 8. Doba 25 Kaplica cmentarna - mauzoleum 32 9. Doba 16/86 Kuźnia 33 10. Doba 16/86 Obora 34 11. Doba 16/81 Park 35 12. Dziewiszewo 484 Cmentarz ewangelicki 38 13. Kąp 5 Cmentarz ewangelicki 89 14. Kożuchy Wielkie 59 Cmentarz ewangelicki 101 15. Kożuchy Wielkie 91 Cmentarz ewangelicki 102 16. Nowe Sołdany 3/8 Dwór 139 17. Pieczonki 102 Cmentarz ewangelicki 91 18. Pierkunowo 26/54 Dwór 164 19. Pierkunowo 26/53 Budynek gospodarczy 165 20. Pierkunowo 26/53 i 26/57 Spichlerz 166 21. Pierkunowo 26/53 Budynek gospodarczy 167 22. Pierkunowo 26/53 Obora 168 23. Pierkunowo 26/53 Kuźnia 169 24. Pierkunowo 26/53 Budynek gospodarczy 170 25. Pierkunowo 26/53 Spichlerz 171 26. Pierkunowo 26/62 Budynek gospodarczy 172 27. Pierkunowo 26/62 Park 173 28. Pierkunowo 1/128 i 1/129 (m. Piękna Góra) Park 174 29. Spytkowo 383 Cmentarz ewangelicki 199 30. Sterławki Małe (Srebrna Góra) - Park dworski 228 23
31. Sterławki Małe 8/8 Cmentarz ewangelicki 229 32. Sulimy 175 Cmentarz ewangelicki 235 33. Upałty 307 Cmentarz ewangelicki 274 34. Upałty Małe 6/3, 6/5, 6/6 i 6/11 Park 290 35. Upałty Małe 6/11 Dwór 291 4.4. Stanowiska archeologiczne Źródło: Urząd Gminy Giżycko Na terenie gminy Giżycko znajduje się 270 stanowisk archeologicznych, zlokalizowanych w trakcie badań powierzchniowych w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski, które oznaczone zostały na rysunku studium. Trzy stanowiska archeologiczne wpisane zostały do rejestru zabytków. Tabela 6 Wykaz nieruchomych zabytków archeologicznych Lp. Miejsce Nr w miejsco wości Numer obszaru Nr na obszarze Funkcja obiektu Chronologia 1 Antonowo 1 18-73 1 cmentarzysko OWR ciałopalne i wał 2 Antonowo 2 18-73 34 pochówki szkieletowe mezolit 3 Antonowo 3 18-73 40 ślad osadnictwa epoka kamienia 4 Antonowo 4 18-73 41 grób skrzynkowy neolit 5 Antonowo 5 18-73 42 cmentarzysko OWR ciałopalne 6 Antonowo 6 18-73 50 ślad osadnictwa OWR 7 Antonowo 7 18-73 51 ślad osadnictwa mezolit-wczesna epoka żelaza Antonowo 7 18-73 51 ślad osadnictwa OWR 8 Antonowo 8 18-73 52 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze (faza późniejsza) 9 Antonowo 9 18-73 53 ślad osadnictwa późne średniowiecze-okres nowożytny 10 Antonowo 10 18-73 54 przystań promowa okres nowożytny 11 Antonowo 11 18-73 58 ślad osadnictwa średniowiecze 12 Antonowo 12 18-73 59 ślad osadnictwa średniowiecze Antonowo 12 18-73 59 osada okres nowożytny 13 Antonowo 13 18-73 60 ślad osadnictwa średniowiecze Antonowo 13 18-73 60 ślad osadnictwa okres nowożytny 14 Antonowo 14 18-73 61 ślad osadnictwa średniowiecze-okres nowożytny 15 Antonowo 15 18-73 62 ślad osadnictwa epoka kamienia 16 Antonowo 16 18-73 63 ślad osadnictwa pradzieje 17 Antonowo 17 18-73 64 osada pradzieje Antonowo 17 18-73 64 ślad osadnictwa późne średniowiecze 18 Antonowo 18 18-73 65 osada średniowiecze 19 Bogacko 1 18-72 26 ślad osadnictwa starożytność 20 Bogacko 2 18-72 32 ślad osadnictwa późne średniowiecze 21 Bogacko 3 18-72 33 ślad osadnictwa starożytność Bogacko 3 18-72 33 ślad osadnictwa okres nowożytny 22 Bogaczewo 1 20-73 1 cmentarzysko ciałop. II-VI w. n.e. płaskie 23 Bogaczewo 2 20-73 2 osada nawodna wcz. epoka żelaza i wcz. faza późnego śred. 24 Bogaczewo 3 20-73 3 grodzisko (?)? 25 Bogaczewo 4 20-73 4 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza 26 Bogaczewo 5 20-73 5 ślad osadnictwa epoka brązu 27 Bogaczewo 6 20-73 6 grodzisko? 28 Bogaczewo 7 20-73 105 ślad osadnictwa pradzieje 24
29 Bogaczewo 8 20-73 106 osada OWR Bogaczewo 8 20-73 106 osada wczesne średniowiecze Bogaczewo 8 20-73 106 osada późne średniowiecze Bogaczewo 8 20-73 106 osada okres nowożytny 30 Bogaczewo 9 20-73 107 osada OWR Bogaczewo 9 20-73 107 osada wczesne średniowiecze Bogaczewo 9 20-73 107 ślad osadnictwa okres nowożytny Bogaczewo 9 20-73 107 miejsce wytopu żelaza epoka żelaza 31 Bogaczewo 10 20-73 111 ślad osadnictwa pradzieje 32 Bogaczewo 11 20-73 112 ślad osadnictwa średniowiecze 33 Bogaczewo 12 20-73 113 ślad osadnictwa mezolit (?) 34 Bogaczewo 13 20-73 114 ślad osadnictwa średniowiecze 35 Bogaczewo 14 20-73 119 ślad osadnictwa średniowiecze-okres nowożytny 36 Bogaczewo 15 20-73 120 ślad osadnictwa pradzieje Bogaczewo 15 20-73 120 osada (?) średniowiecze 37 Bogaczewo 16 20-73 121 ślad osadnictwa pradzieje Bogaczewo 16 20-73 121 ślad osadnictwa okres nowożytny 38 Bogaczewo 17 20-73 122 ślad osadnictwa pradzieje Bogaczewo 17 20-73 122 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze Bogaczewo 17 20-73 122 ślad osadnictwa okres nowożytny 39 Bogaczewo 18 20-73 123 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze Bogaczewo 18 20-73 123 ślad osadnictwa średniowiecze-okres nowożytny 40 Bogaczewo 19 20-73 124 ślad osadnictwa pradzieje Bogaczewo 19 20-73 124 osada średniowiecze 41 Bogaczewo 20 20-73 127 ślad osadnictwa epoka kamienia-epoka brązu Bogaczewo 20 20-73 127 ślad osadnictwa pradzieje Bogaczewo 20 20-73 127 osada wczesne średniowiecze 42 Bogaczewo 21 20-73 128 ślad osadnictwa średniowiecze 43 Bogaczewo 22 20-73 129 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 44 Bogaczewo 23 20-73 130 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 45 Bogaczewo 24 20-73 134 ślad osadnictwa pradzieje Bogaczewo 24 20-73 134 ślad osadnictwa średniowiecze-okres nowożytny 46 Bogaczewo 25 20-73 135 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 47 Bogaczewo 26 20-73 136 ślad osadnictwa średniowiecze 48 Bogaczewo 27 20-73 137 osada pradzieje Bogaczewo 27 20-73 137 osada wczesne średniowiecze 49 Bogaczewo 28 20-73 138 osada wczesne średniowiecze 50 Bogaczewo 29 19-73 38 kurhan lub kopiec strażniczy 51 Bogaczewo 30 19-73 39 ślad osadnictwa 52 Bystry 1 19-74 1 cmentarzysko ciałopalne późna epoka brązu lub wczesna epoka żelaza 53 Bystry 2 19-74 2 ślad osadnictwa IV i V okres epoki brązu 54 Dejguny 1 18-71 12 skarb III-IV w.n.e. 55 Dejguny 2 18-71 13 kurhan ze skrzynią kamienną 56 Doba 3 18-71 10 znalezisko luźne XIV w. (?) 57 Dziewiszewo 1 18-72 8 cmentarzysko OWR 58 Gajewo 1 18-73 2 grodzisko? Gajewo 1 18-74 2 ślad osadnictwa starożytność 59 Gajewo 2 18-73 44 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 60 Gajewo 3 18-73 45 ślad osadnictwa średniowiecze Gajewo 3 18-73 45 ślad osadnictwa okres nowożytny 61 Gajewo 4 18-73 46 osada (?) wczesne średniowiecze (faza późniejsza) Gajewo 4 18-73 46 ślad osadnictwa okres nowożytny 62 Gajewo 5 18-73 47 osada (?) okres nowożytny 63 Gajewo 6 18-73 48 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze (faza późniejsza) 64 Gajewo 7 18-73 49 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze (faza późniejsza) 65 Grajwo 1 19-74 3 ślad osadnictwa neolit-epoka brązu 66 Grajwo 2 19-74 4 ślad osadnictwa średniowiecze 25
67 Grajwo 3 19-74 15 ślad osadnictwa pradzieje Grajwo 3 19-74 15 ślad osadnictwa okres nowożytny Grajwo 4 19-74 16 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza Grajwo 4 19-74 16 osada późne średniowiecze 68 Grajwo 5 19-74 17 osada (?) pradzieje 69 Grajwo 6 19-74 18 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza Grajwo 6 19-74 18 osada XVI-XVII w. 70 Grajwo 7 19-74 19 osada (?) wczesne średniowiecze 71 Grajwo 8 19-74 20 ślad osadnictwa późne średniowiecze 72 Grajwo 9 19-74 21 ślad osadnictwa pradzieje 73 Grajwo 10 19-74 22 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza Grajwo 10 19-74 22 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 74 Grajwo 11 19-74 23 ślad osadnictwa pradzieje 75 Grajwo 12 19-74 24 ślad osadnictwa późne średniowiecze 76 Grajwo 13 19-74 33 ślad osadnictwa epoka żelaza 77 Guty 1 18-72 6 cmentarzysko OWR 78 Guty 2 18-72 18 osada starożytność Guty 2 18-72 18 osada okres nowożytny 79 Guty 3 18-72 21 ślad osadnictwa starożytność Guty 3 18-72 21 ślad osadnictwa okres nowożytny 80 Guty 4 18-72 22 ślad osadnictwa okres nowożytny 81 Jeziorko 3 19-72 20 ślad osadnictwa starożytność Jeziorko 3 19-72 20 ślad osadnictwa okres nowożytny 82 Kalinowo 1 18-72 7 cmentarzysko OWR 83 Kamionki 1 17-72 1 osada OWR? Kamionki W rej zabytków 1 17-72 1 grodzisko wczesne średniowiecze/późne średniowiecze 84 Kamionki 2 18-72 1 kurhan wczesna epoka żelaza 85 Kamionki 3 18-72 2 kurhan wczesna epoka żelaza (?) 86 Kamionki 4 18-72 3 kurhan wczesna epoka żelaza (?) 87 Kamionki 5 18-72 9 kurhan (?) wczesna epoka żelaza 88 Kamionki 6 18-72 10 kurhan (?) wczesna epoka żelaza (?) 89 Kamionki 7 18-72 11 kurhan (?) wczesna epoka żelaza (?) 90 Kamionki 8 18-72 12 ślad osadnictwa starożytność 91 Kamionki 9 18-72 13 ślad osadnictwa okres nowożytny 92 Kamionki 10 18-72 14 osada okres nowożytny 93 Kamionki 11 18-72 15 ślad osadnictwa starożytność Kamionki 11 18-72 15 ślad osadnictwa okres nowożytny 94 Kamionki 12 18-72 16 ślad osadnictwa starożytność 95 Kamionki 13 18-72 17 ślad osadnictwa starożytność Kamionki 13 18-72 17 osada wczesne średniowiecze Kamionki 13 18-72 17 osada późne średniowiecze Kamionki 13 18-72 17 osada okres nowożytny 96 Kamionki 14 18-72 19 ślad osadnictwa starożytność Kamionki 14 18-72 19 ślad osadnictwa okres nowożytny 97 Kamionki 15 18-72 20 osada okres nowożytny 98 Kamionki 16 18-72 23 ślad osadnictwa starożytność 99 Kamionki 17 18-72 24 ślad osadnictwa starożytność Kamionki 17 18-72 24 osada późne średniowiecze Kamionki 17 18-72 24 osada okres nowożytny 100 Kamionki 18 18-72 25 ślad osadnictwa starożytność 101 Kamionki 19 18-72 27 ślad osadnictwa okres nowożytny 102 Kamionki 20 18-72 31 ślad osadnictwa starożytność Kamionki 20 18-72 31 ślad osadnictwa okres nowożytny 103 Kamionki 21 18-72 35 kurhan (?)? 104 Kamionki 22 18-72 36 ślad osadnictwa okres nowożytny 105 Kamionki 23 17-72 5 cmentarzysko ciałopalne 106 Kamionki 24 17-72 2 grodzisko - 107 Kamionki 25 17-72 3 cmentarzysko kurhanowe wczesne średniowiecze wczesna epoka żelaza (?) 26
108 Kamionki 26 17-72 9 ślad osadnictwa pradzieje Kamionki 26 17-72 9 ślad osadnictwa późne średniowiecze Kamionki 26 17-72 9 osada okr. nowożytny Kamionki 26 17-71 11 ślad osadniczy średniowiecze Kamionki 26 17-71 11 ślad osadniczy nowożytność XVI - XVII w. 109 Kamionki 27 17-72 10 ślad osadnictwa pradzieje 110 Kamionki 27 17-71 12 ślad osadniczy nowożytność XVI - XVIII w. 111 Kamionki 28 17-71 13 ślad osadniczy nowożytność XVI - XVIII w. Kamionki 28 17-72 11 ślad osadnictwa pradzieje Kamionki 28 17-72 11 ślad osadnictwa późne średniowiecze-okres nowożytny Kamionki 28 17-72 11 ślad osadnictwa okr. nowożytny 112 Kąp 1 19-74 30 osada (?) późne średniowiecze 113 Kąp 2 19-74 32 ślad osadnictwa XVI-XVII w. 114 Klon 1 19-73 1 ślad osadnictwa późny neolit 115 Klon 2 19-73 2 ślad osadnictwa epoka brązu 116 Klon 3 19-73 3 kurhan ze skrzynią epoka brązu-wczesna epoka kamienną żelaza (?) 117 Klon 4 19-73 4 cmentarzysko wczesna epoka żelaza kurhanowe 118 Kolonia 1 20-73 131 ślad osadnictwa pradzieje Bogaczewo 119 Kolonia 2 20-73 132 osada OWR Bogaczewo 120 Kolonia 3 20-73 133 ślad osadnictwa mezolit-wczesna epoka żelaza Bogaczewo Kolonia 3 20-73 133 ślad osadnictwa średniowiecze Bogaczewo 121 Kożuchy 2 18-74 1 znalezisko luźne paleolit schyłkowy 122 Kożuchy Wielkie 3 18-74 15 ślad osadnictwa okres nowożytny 123 Kożuchy Wielkie 4 18-74 16 ślad osadnictwa starożytność Kożuchy Wielkie 4 18-74 16 ślad osadnictwa okres nowożytny 124 Kożuchy Wielkie 5 18-74 17 ślad osadnictwa epoka kamienia Kożuchy Wielkie 5 18-74 17 osada okres nowożytny 125 Kożuchy Wielkie 6 18-74 18 ślad osadnictwa okres nowożytny 126 Kożuchy Wielkie 7 18-74 19 ślad osadnictwa starożytność Kożuchy Wielkie 7 18-74 19 ślad osadnictwa okres nowożytny 127 Kruklin 1 19-75 3 ślad osadnictwa okres nowożytny 128 Kruklin 2 19-75 7 ślad osadnictwa okres nowożytny 129 Kruklin 3 19-75 24 osada OWR 130 Kruklin 4 18-75 6 osada okres nowożytny 131 Niegocin 1 19-73 5 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza (jezioro) 132 Niegocin 1 19-73 6 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza 133 Niegocin 2 19-73 7 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza 134 Pieczonki 1 18-74 5 ślad osadnictwa epoka kamienia 135 Pieczonki 2 18-74 9 ślad osadnictwa okres nowożytny 136 Pieczonki 3 18-74 10 ślad osadnictwa okres nowożytny 137 Pieczonki 4 18-74 11 ślad osadnictwa okres nowożytny 138 Pieczonki 5 18-74 12 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza 139 Pieczonki 6 18-74 13 ślad osadnictwa starożytność 140 Pieczonki 7 18-74 14 ślad osadnictwa okres nowożytny 141 Pierkunowo 1 18-73 35 ślad osadnictwa późny neolit 142 Pierkunowo 2 17-73 12 osada nawodna (?) neolit 143 Pierkunowo 3 18-73 37 cmentarzysko ciałopalne 144 Pierkunowo 4 17-73 26 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza Pierkunowo 4 17-73 26 ślad osadnictwa okres nowożytny (XVIII-XIX wiek) 145 Pierkunowo 5 17-73 27 osada wczesna epoka żelaza 146 Sołdany 1 18-74 8 ślad osadnictwa okres nowożytny OWR 27
147 Sołdany 2 18-74 20 ślad osadnictwa okres nowożytny 148 Sołdany 3 17-74 19 grodzisko wczesne średniowiecze (?) 149 Sołdany 4 17-74 2 obozowisko epoka kamienia 150 Sołdany 5 17-74 12 ślad osadnictwa starożytność 151 Sołdany 6 17-74 13 osada okres nowożytny 152 Sołdany 7 17-74 14 ślad osadnictwa okres nowożytny 153 Sołdany 8 17-74 16 ślad osadnictwa okres nowożytny 154 Sołdany 9 17-74 17 ślad osadnictwa okres nowożytny 155 Spytkowo 1 17-74 1 obozowisko epoka kamienia 156 Spytkowo 2 17-74 11 ślad osadnictwa starożytność Spytkowo 2 17-74 11 ślad osadnictwa okres nowożytny 157 Spytkowo 3 17-74 15 ślad osadnictwa okres nowożytny 158 Spytkowo 4 18-74 7 osada okres nowożytny 159 Spytkowo 5 18-74 6 ślad osadnictwa epoka brązu 160 Stary Dwór 1 18-73 39 ślad osadnictwa neolit lub wczesna epoka brązu (?) 161 Sterławki Małe 1 19-72 25 osada OWR-OWL 162 Sterławki Małe 2 19-72 26 cmentarzysko późna epoka brązu 163 Sterławki Małe 3 19-72 27 kurhany młodsza epoka brązu 164 Sterławki Małe 4 19-72 3 ślad osadnictwa starożytność 165 Sterławki Małe 5 19-72 4 ślad osadnictwa starożytność 166 Sterławki Małe 6 19-72 8 ślad osadnictwa starożytność 167 Sterławki Małe 7 19-72 9 ślad osadnictwa starożytność 168 Sterławki Małe 8 19-72 16 osada OWR 169 Sterławki Małe 9 19-72 17 ślad osadnictwa starożytność Sterławki Małe 9 19-72 17 ślad osadnictwa okres nowożytny 170 Sterławki Małe 10 19-72 18 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze Sterławki Małe 10 19-72 18 ślad osadnictwa okres nowożytny 171 Sterławki Małe 11 19-72 19 ślad osadnictwa starożytność 172 Sterławki Małe 12 19-72 21 grodzisko (?) średniowiecze (?) 173 Sterławki Małe 1 19-72 25 cmentarzysko OWR-OWL 174 Sterławki Małe 13 19-72 29 ślad osadnictwa późne średniowiecze Sterławki Małe 13 19-72 29 ślad osadnictwa okres nowożytny 175 Strzelce 1 19-73 8 ślad osadnictwa mezolit 176 Strzelce 2 19-73 9 osada neolit 177 Strzelce 3 19-73 10 kurhan epoka brązu 178 Strzelce 4 19-73 11 cmentarzysko ciałop. płaskie OWR (?) 179 Strzelce 5 19-73 12 grodzisko wczesne średniowiecze 180 Strzelce 6 19-73 13 cmentarz średniowiecze-okres nowożytny (?) 181 Strzelce 7 19-73 40 osada (?) późne średniowiecze 182 Strzelce 8 19-73 41 ślad osadnictwa późne średniowiecze Strzelce 8 19-73 41 ślad osadnictwa okres nowożytny 183 Strzelce 9 19-73 42 ślad osadnictwa późne średniowiecze Strzelce 9 19-73 42 ślad osadnictwa okres nowożytny Strzelce 9 19-73 42 Ad 1-2 184 Strzelce 10 19-73 43 osada (?) późne średniowiecze 185 Strzelce 11 19-73 44 osada wczesna epoka żelaza Strzelce 11 19-73 44 ślad osadnictwa późne średniowiecze 186 Strzelce 12 19-73 48 osada (?) późne średniowiecze 187 Strzelce 13 19-73 49 ślad osadnictwa OWR Strzelce 13 19-73 49 osada późne średniowiecze 188 Sulimy 1 18-74 3 ślad osadnictwa starożytność 189 Sulimy 2 18-74 4 ślad osadnictwa epoka kamienia 190 Sulimy 3 18-74 21 ślad osadnictwa okres nowożytny 191 Sulimy 4 19-74 13 ślad osadn OWR 192 Sulimy 5 19-74 14 ślad osadnictwa późne średniowiecze 193 Szczybały Giżyckie 1 19-72 28 grodzisko (?) starożytność 28
194 ŚWIDRY 1 17-73 9 znalezisko luźne mezolit (?) 195 ŚWIDRY 2 17-73 10 znalezisko luźne? epoka kamienia 196 ŚWIDRY 3 17-73 11 znalezisko luźne neolit 197 ŚWIDRY 4 17-73 16 ślad osadnictwa epoka kamienia-wczesna epoka żelaza 198 ŚWIDRY 5 17-73 17 ślad osadnictwa epoka kamienia-wczesna epoka żelaza ŚWIDRY 5 17-73 17 osada okres nowożytny (XVIII-XIX wiek) 199 ŚWIDRY 6 17-73 18 ślad osadnictwa epoka kamienia-wczesna epoka żelaza ŚWIDRY 6 17-73 18 osada okres wędrówek ludów 200 ŚWIDRY 7 17-73 19 ślad osadnictwa epoka kamienia-wczesna epoka żelaza ŚWIDRY 7 17-73 19 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze (?) ŚWIDRY 7 17-73 19 osada okres nowożytny (XVI-XIX wiek) 201 ŚWIDRY 8 17-73 20 ślad osadnictwa epoka kamienia-wczesna epoka żelaza 202 ŚWIDRY 9 17-73 21 ślad osadnictwa epoka kamienia-wczesna epoka żelaza ŚWIDRY 9 17-73 21 osada okres wpływów rzymskich ŚWIDRY 9 17-73 21 osada wczesne średniowiecze ŚWIDRY 9 17-73 21 osada okres nowożytny (XVI-XIX wiek) 203 ŚWIDRY 10 17-73 22 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza (?) ŚWIDRY 10 17-73 22 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze (?) 204 ŚWIDRY 11 17-73 23 ślad osadnictwa epoka kamienia ŚWIDRY 11 17-73 23 osada epoka kamienia-wczesna epoka żelaza ŚWIDRY 11 17-73 23 osada okres wędrówek ludów ŚWIDRY 11 17-73 23 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze (?) ŚWIDRY 11 17-73 23 osada okres nowożytny (XVI-XIX wiek) 205 ŚWIDRY 12 17-73 24 ślad osadnictwa epoka kamienia-wczesna epoka żelaza 206 Upałty 1 19-74 5 ślad osadnictwa mezolit 207 Upałty 2 19-74 6 ślad osadnictwa mezolit 208 Upałty 3 19-74 7 ślad osadnictwa mezolit 209 Upałty 4 19-74 8 ślad osadnictwa mezolit 210 Upałty 5 19-74 9 ślad osadnictwa mezolit 211 Upałty 6 19-74 10 ślad osadnictwa mezolit 212 Upałty 7 19-74 11 ślad osadnictwa mezolit 213 Upałty 8 19-74 12 ślad osadnictwa późny neolit 214 Upałty 9 19-74 31 osada (?) późne średniowiecze 215 Upałty 10 19-74 34 osada wczesna epoka żelaza Upałty 10 19-74 34 ślad osadnictwa pradzieje 216 Upałty 11 19-74 35 ślad osadnictwa epoka kamienia-wczesna epoka żelaza Upałty 11 19-74 35 osada (?) wczesna epoka żelaza 217 Upałty 12 19-74 36 ślad osadnictwa pradzieje Upałty 12 19-74 36 ślad osadnictwa XVII-XIX w. 218 Upałty 13 19-74 37 ślad osadnictwa OWR 219 Upałty 14 19-74 38 osada (?) OWR 220 Upałty 15 19-74 39 ślad osadnictwa wczesna epoka żelaza Upałty 15 19-74 39 ślad osadnictwa późne średniowiecze 221 Upałty 16 19-74 40 ślad osadnictwa pradzieje 222 Upałty 17 19-74 41 ślad osadnictwa XVI-XVII w. 223 Upałty 18 19-74 42 ślad osadnictwa OWR 224 Upałty 19 19-74 43 ślad osadnictwa pradzieje 225 Upałty 20 19-74 44 ślad osadnictwa pradzieje 226 Upałty 21 19-74 45 ślad osadnictwa epoka żelaza Upałty 21 19-74 45 ślad osadnictwa późne średniowiecze 227 Wilkasy 6 19-73 21 ślad osadnictwa epoka brązu 228 Wilkasy 7 19-73 22 cmentarzysko kurhanowe wczesna epoka żelaza 29
229 Wilkasy 8 19-73 23 cmentarzysko na wczesna epoka żelaza złożu wtórnym 230 Wilkasy 9 19-73 24 osiedle nawodne wczesna epoka żelaza 231 Wilkasy 10 19-73 25 cmentarzysko ciałop. płaskie 232 Wilkasy 11 19-73 26 ślad osadnictwa późne średniowiecze-okres nowożytny 233 Wilkasy 12 19-73 27 osada późne średniowiecze 234 Wilkasy 13 19-73 28 osada (?) wczesna epoka żelaza Wilkasy 13 19-73 28 osada OWR Wilkasy 13 19-73 28 osada (?) wczesne średniowiecze Wilkasy 13 19-73 28 osada późne średniowiecze 235 Wilkasy 14 19-73 29 osada OWR Wilkasy 14 19-73 29 ślad osadnictwa późne średniowiecze 236 Wilkasy 15 19-73 30 ślad osadnictwa OWR Wilkasy 15 19-73 30 ślad osadnictwa późne średniowiecze Wilkasy 15 19-73 30 osada (?) okres nowożytny 237 Wilkasy 16 19-73 31 ślad osadnictwa mezolit-wczesna epoka żelaza Wilkasy 16 19-73 31 ślad osadnictwa okres nowożytny 238 Wilkasy 17 19-73 32 osada wczesna epoka żelaza 239 Wilkasy 18 19-73 33 osada wczesna epoka żelaza 240 Wilkasy 19 19-73 34 osada OWR Wilkasy 19 19-73 34 osada późne średniowiecze Wilkasy 19 19-73 34 osada okres nowożytny Wilkasy 19 19-73 34 miejsce wytopu żelaza epoka żelaza 241 Wilkasy 20 19-73 35 ślad osadnictwa mezolit Wilkasy 20 19-73 35 ślad osadnictwa późne średniowiecze-okres nowożytny 242 Wilkasy 21 19-73 36 osada późne średniowiecze 243 Wilkasy 22 19-73 37 ślad osadnictwa mezolit-wczesna epoka żelaza 244 Wilkasy 23 19-73 45 osada (?) późne średniowiecze Wilkasy 23 19-73 45 ślad osadnictwa okres nowożytny 245 Wilkasy 24 19-73 46 osada późne średniowiecze 246 Wilkasy 25 19-73 47 ślad osadnictwa późne średniowiecze-okres nowożytny 247 Wilkasy 26 19-72 10 ślad osadnictwa okres nowożytny 248 Wronka 1 19-72 1 ślad osadnictwa okres nowożytny 249 Wronka 2 19-72 2 ślad osadnictwa okres nowożytny 250 Wronka 3 19-72 5 ślad osadnictwa starożytność Wronka 3 19-72 5 ślad osadnictwa okres nowożytny 251 Wronka 4 19-72 6 ślad osadnictwa okres nowożytny 252 Wronka 5 19-72 7 ślad osadnictwa starożytność 253 Wronka 6 19-72 11 ślad osadnictwa starożytność Wronka 6 19-72 11 ślad osadnictwa neolit Wronka 6 19-72 11 ślad osadnictwa okres nowożytny 254 Wronka 7 19-72 12 ślad osadnictwa starożytność Wronka 7 19-72 12 ślad osadnictwa okres nowożytny 255 Wronka 8 19-72 13 ślad osadnictwa późne średniowiecze 256 Wronka 9 19-72 14 osada starożytność 257 Wronka 10 19-72 22 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze Wronka 10 19-72 22 ślad osadnictwa okres nowożytny 258 Wronka 11 19-72 23 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze Wronka 11 19-72 23 ślad osadnictwa okres nowożytny 259 Wronka 12 19-72 24 ślad osadnictwa starożytność Wronka 12 19-72 24 ślad osadnictwa okres nowożytny 260 Wrony 1 18-73 68 ślad osadnictwa późne średniowiecze 261 Wrony 2 18-73 38 grodzisko wczesne średniowiecze 262 Wrony 3 18-72 4 cmentarzysko OWR 263 Wrony 4 18-72 28 osada starożytność Wrony 4 18-72 28 ślad osadnictwa okres nowożytny 264 Wrony 5 18-72 29 grodzisko starożytność 265 Wrony 6 18-72 30 osada starożytność OWR 30
266 Wrony 7 18-72 34 osada starożytność Wrony 7 18-72 34 ślad osadnictwa okres nowożytny 267 Wrony 8 19-72 15 ślad osadnictwa starożytność 268 Zeglunki 1 20-73 108 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze 269 Zeglunki 2 20-73 109 osada OWR-OWL Zeglunki 2 20-73 109 osada wczesne średniowiecze 270 Zeglunki 3 20-73 110 ślad osadnictwa OWR Zeglunki 3 20-73 110 osada wczesne średniowiecze Zeglunki 3 20-73 110 miejsce wytopu żelaza epoka żelaza Źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie 5. Uwarunkowania wynikające z warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia W wyniku reformy administracyjnej kraju z dniem 1 stycznia 1999r. gmina Giżycko znalazła się w granicach powiatu giżyckiego województwa warmińsko-mazurskiego. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie suwalskim. Siedzibą gminy jest miasto Giżycko. Dla lepszego uchwycenia zmian oraz zilustrowania zjawisk społeczno gospodarczych posłużono się wybranymi danymi statystycznymi dla gminy Giżycko za lata 2005-2015, porównując je do danych województwa, powiatu oraz miasta Giżycko. Giżycko jest jedną z czterech gmin wiejskich powiatu giżyckiego o powierzchni 29 706 ha i w 2009 2015 r. zamieszkiwało ją 7 945 8 301 osób, co stanowiło 14,1 14,5% mieszkańców powiatu i 0,6% mieszkańców województwa. Wskaźnik gęstości zaludnienia w Giżycku w 2009 2015 r. wynosił 27 28 osób/1km 2 i był znacznie niższy w porównaniu ze średnimi w powiecie, gdzie wynosił 50 51 osób/1km 2, jednak w porównaniu do gmin wiejskich powiatu giżyckiego należał do najwyższych **. W latach 2002-2009 2005-2015 liczba ludności gminy wzrosła o 431 654 mieszkańców, a więc o 5,7 7,9%, podczas gdy w mieście Giżycko spadła o 493 35 mieszkańców (spadek o 1,7 0,1%). W województwie i w powiecie również odnotowano spadek wzrost liczby ludności odpowiednio o 0,1 0,8% i 1 0,6%. Zmiany stanu ludności faktycznie zamieszkałej w mieście i w gminie Giżycko w latach 1995-2009 ilustrują poniższe wykresy. z powodu braku porównywalnych danych w niektórych analizach posłużono się danymi za inne lata. ** dla porównania - gm. Wydminy - 28 osób/1km 2 ; gm. Miłki 23 osób/1km 2 ; gm. Kruklanki - 16 osób/1km 2. 31
Wykres 1 Liczba ludności gminy Giżycko w latach 1995-2009 2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS Wykres 2 Liczba ludności miasta Giżycko w latach 1995-2009 2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego od 2010 roku liczba ludności powiatu giżyckiego będzie systematycznie maleć. Biorąc jednak pod uwagę fakt, iż od 2002 r. liczba ludności gminy rosła średnio w roku o ok. 60 osób, a w mieście spadała średnio o ok. 70 osób rocznie, w najbliższych latach należy założyć utrzymanie się tych tendencji. Prognoza demograficzna na lata 2003-2030, GUS, Warszawa 2004 32
Liczba ludności Wykres 3 Prognoza liczby ludności dla powiatu giżyckiego na lata 2003-2030 58000 57000 56000 56 953 56 963 57 050 57 032 56 816 56 671 56 652 56522 56429 56079 55000 55612 54000 54748 53000 53420 52000 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 Lata dane rzeczywiste dane prognozowane Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS Prognoza ludności GUS na lata 2003 2030 zakłada dalszy wzrost współczynnika dzietności (nie gwarantującego jednak prostej zastępowalności pokoleń), spadek umieralności i systematyczny wzrost przeciętnego trwania życia, a także malejące ujemne saldo migracji stałych i zagranicznych na pobyt stały. Prognozuje się, że w powiecie giżyckim w 2030 r. będzie mieszkało 53 420 osób, tj. mniej w porównaniu z 2009 r. o 3 102 osoby (spadek o 5,5%). W badanym okresie w gminie Giżycko nastąpił spadek udziału roczników przedprodukcyjnych z 26,6 24,4% do 21,8 18,9%, wzrósł natomiast udział ludności w wieku produkcyjnym z 61,7 64,1% do 66,4 66,5% oraz w wieku poprodukcyjnym z 11,6% do 14,66%. Udział ludności w wieku poprodukcyjnym utrzymał się na stałym poziomie 11,8%. Taka struktura wieku jest efektem większej liczby urodzeń w latach minionych. Wiąże się to ze zwiększonym popytem na miejsca pracy i zwiększoną potrzebą opieki nad ludźmi starszymi. Struktura wieku ludności w gminie jest jednak znacznie korzystniejsza w porównaniu zarówno z miastem, powiatem jak i z województwem. Sytuację tę obrazuje wykres liczby ludności wg ekonomicznych grup wieku w 2015 r. 33
Wykres 4 Procentowy udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w 2015 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS Zmiany w strukturze wiekowej, tj. malejący udział liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, rosnący udział ludności w wieku produkcyjnym, przy stałym udziale ludności w wieku poprodukcyjnym świadczą o powolnym starzeniu się mieszkańców gminy. Biorąc pod uwagę współczynnik obciążenia demograficznego (ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym) Giżycko korzystnie odbiega zarówno od miasta, powiatu jak i od województwa. W 2009 2015r. wskaźnik ten wyniósł zaledwie 51 osób (miasto 61, powiat - 58; województwo - 57) i porównaniu z latami ubiegłymi znacznie się obniżył (w 2002r. 62). Ogółem na 100 mężczyzn w 2009 2015r. w gminie przypadało zaledwie 99 96 kobiet, co jest sytuacją odmienną zarówno w porównaniu z powiatem jak i z województwem, gdzie wskaźnik ten wyniósł 105 104 (miasto 110 111). W analizowanym okresie poziom przyrostu naturalnego w Giżycku ulegał stopniowemu obniżaniu, jedynie w okresie 2007 2011 jednak w ostatnim okresie (2006-2009) odnotowano niewielką poprawę. Bardzo korzystne dane za 2009 2015r. są jednak wynikiem bardzo niskiej liczby zgonów. Proces spadku przyrostu naturalnego rozpoczął się w latach 90-tych i spowodowany był drastycznym zmniejszeniem urodzeń (ze 113 urodzeń w 1996r. do 86 78 w 2009 2015r.). Sytuację w Giżycku na tle miasta, powiatu oraz województwa w latach 2002-2009 2005-2015 przedstawia poniższy wykres. 34
Wykres 5 Przyrost naturalny na 1000 ludności Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS Wskaźnikiem obrazującym bieżące tendencje mieszkańców jest ilość zawieranych małżeństw. W roku 2009 2015 na terenie gminy zawarto 54 35 małżeństwa (6,8 4,2 na 1000 mieszkańców) i jest to najniższa wartość zbliżona do średniej w powiecie w porównaniu do miasta (4,7), powiatu (6,6 4,6) oraz w województwie (6,6 4,8). Jednak w porównaniu do roku 2002 liczba zawartych małżeństw w Giżycku wzrosła aż o 70% i może mieć wpływ na poziom przyrostu naturalnego w latach następnych. W analizowanych latach jest to najniższa wartość jaką otrzymano w gminie Giżycko. Zjawisko to może mieć wpływ na zmniejszenie poziomu przyrostu naturalnego. Jednym ze źródeł utrzymania mieszkańców gminy jest rolnictwo. Jednak stan opłacalności produkcji rolnej sprawia, iż nie jest to jedyne źródło utrzymania dla części ludności posiadającej gospodarstwa rolne. Oprócz rolnictwa mieszkańcy gminy znajdują zatrudnienie w pozarolniczych działach gospodarki. Liczba pracujących (bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz łącznie z pracującymi w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie) na terenie gminy w 2009 2015r. wynosiła 1157 1173 osób i w porównaniu z 2002 2005r. spadła o 5 34%. Udział kobiet w ogólnej liczbie pracujących w 2009r. wyniósł 33 39% i był niższy w porównaniu zarówno z powiatem (49% 54%) jak i z województwem (46% 51%). Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w gminie Giżycko w 2009 2015r. wynosiła 600 430 osób, z czego 316 248 osób stanowiły kobiety (53 58%). W ostatnich latach liczba bezrobotnych stopniowo ulegała zmniejszeniu. W porównaniu z 2003 2005r. odnotowano spadek liczby bezrobotnych aż o 607 osób (141%) 43%. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym 35
znacznie się obniżył i w 2009 2015r. wynosił 11,4 7,8%, tj. nieco powyżej mniej niż średnich w powiecie 10,8 7,6%. Dla porównania w 2003 2005r. wskaźnik ten w gminie wynosił 22,1 21,2% a w powiecie 21,3 19,7%. Na tle obecnych uwarunkowań rozwoju gminy można założyć, że powyższa tendencja będzie w gminie Giżycko postępować. Zasoby mieszkaniowe gminy Giżycko w 2009 2015r. wynosiły 2410 2466 mieszkań. W porównaniu z 2002 2005r. liczba mieszkań wzrosła o 327 190, tj. o 16 8%. Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w gminie wynosiła 86,1 92,2m 2 (powiat- 67 68,0m 2 ; województwo-65,9 68,2m 2 ), natomiast przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania przypadająca na 1 osobę to 26,1 27,4m 2 (powiat-23,4 24,3m 2 ; województwo-22,1 23,9m 2 ). W 2009 roku w gminie oddano do użytku 28 mieszkań o średniej powierzchni użytkowej 202m 2. W 2009 2015r. z instalacji wodociągowej korzystało 85,2 99,9% ogółu ludności gminy, z kanalizacji 50,6 73,6% natomiast z sieci gazowej 22,2 27,8%. Dla porównania w powiecie giżyckim korzystających z wodociągu było 88,8 94,5%, z kanalizacji 71,1 80,6%, natomiast z gazu 53,4 54,2%. Na terenie gminy funkcjonują cztery szkoły podstawowe i dwa gimnazja. Łącznie do szkół w 2009 2015r. uczęszczało 709 662 uczniów. Poniżej przedstawiono wskaźniki dot. ilości uczniów przypadających na 1 komputer w szkołach podstawowych i w gimnazjach. Na przestrzeni ostatnich lat w gminie wskaźniki te w szkołach podstawowych i w gimnazjach kształtował się znacznie korzystniej w porównaniu zarówno do powiatu jak i do miasta Giżycko. Wykres 6 Uczniowie szkół podstawowych (bez specjalnych) przypadający na 1 komputer przeznaczony do użytku uczniów z dostępem do Internetu w latach 2005-2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS 36
Wykres 7 Uczniowie gimnazjów (bez specjalnych) przypadający na 1 komputer przeznaczony do użytku uczniów z dostępem do Internetu w latach 2005-2012. Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS Gmina Giżycko obsługiwana jest przez placówki opieki zdrowotnej na terenie miasta. Na terenie gminy nie ma również żadnej apteki znajduje się jedna apteka. Liczba korzystających z noclegów w 2009 2014r. wynosiła aż 19 336 19 966osób, co która w porównaniu z 2002 do 2005r. stanowiło prawie dwukrotny wzrost. wzrosła o 3368 osób, pomimo zmniejszonej liczby miejsc noclegowych z 1983 w 2005r. do 1834 miejsc w 2015r. Powodem tego wzrostu było zwiększenie się miejsc noclegowych z 526 do 1380 miejsc w 2009r. Wskaźniki dotyczące działalności bibliotek na terenie gminy są niekorzystne. Przyczyną jest są zapewnie tylko jedna dwie biblioteki zlokalizowana na terenie gminy w miejscowości Wilkasy oraz Kruklanki. Poniżej przedstawiono wskaźnik liczby czytelników w przeliczeniu na 1000 mieszkańców na tle miasta Giżycko i powiatu giżyckiego. Wykres 8 Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności w latach 2005-2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS 37
W 2009 2015 roku funkcjonowało na terenie gminy 599 779 podmiotów gospodarczych, tj. o 22 38% więcej niż w 2002 2005roku. Wśród nich zdecydowaną większość, bo aż 98%, stanowiły podmioty sektora prywatnego. Najwięcej zarejestrowanych jednostek zaobserwowano w sekcjach: handel 163 175 (wzrost o 20 7%), budownictwo 77 103 (wzrost o 51 21%), przetwórstwo przemysłowe 66 67 (spadek o 8 wzrost o 5%) oraz obsługa nieruchomości 65 (wzrost o 38%). W porównaniu do 2002r. wielkość dochodów i wydatków budżetowych gminy Giżycko na 1 mieszkańca wzrosła ponad dwukrotnie i kształtuje się znacznie korzystniej w porównaniu do miasta, powiatu i województwa. Szczegółowe zestawienie danych dotyczących sytuacji społeczno ekonomicznej gminy Giżycko na tle miasta, powiatu oraz województwa w latach 2002-2009 2005-2015 przedstawia poniższa tabela. Wyszczególnienie Tabela 7 Sytuacja społeczno-ekonomiczna Jednostka miary Województwo Powiat giżycki Miasto Giżycko Gmina Giżycko 2005 2015 2005 2015 2005 2015 2005 2015 LUDNOŚĆ (stan na 31 XII) Ludność faktycznie zamieszkała: ogółem osoba 1 428 601 1 439 675 56 963 57 286 29 761 29 726 7 647 8 301 kobiety osoba 731 283 734 782 29 105 29 220 15 554 15 643 3 799 4 094 mężczyźni osoba 697 318 704 893 27 858 28 066 14 207 14 083 3 848 4 207 Ludność na 1 km 2 osoba 59 60 51 51 2 146 2 167 26 28 W % ogółem ludność w wieku: przedprodukcyjnym % 22,5 18,5 22,3 17,8 21,0 16,9 24,4 18,9 produkcyjnym % 64,1 63,7 63,4 63,5 64,4 62,1 64,1 66,4 poprodukcyjnym % 13,4 17,7 14,3 18,7 14,6 21,0 11,5 14,7 Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 56,1 56,9 57,7 57,5 55,3 60,9 56,1 50,5 Kobiety na 100 mężczyzn osoba 105 104 104 104 109 111 99 97 Na 1000 ludności: zgony - 8,7 9,6 9,5 9,6 8,9 9,8 9,9 7,6 przyrost naturalny - 1,6-0,5 0,6-0,6 0,9-0,9 0,3 1,8 urodzenia żywe - 10,3 9,1 10,1 9,0 9,7 8,9 10,1 9,4 małżeństwa - 5,5 4,8 5,1 4,6 5,0 4,7 6,1 4,2 Saldo migracji na pobyt stały (2014): saldo migracji gminnych wewnętrznych osoba -2261-2794 -136-20 -29 46-1 11 saldo migracji zagranicznych (2014) osoba -837-782 -13-16 2-5 0-1 RYNEK PRACY (stan na 31 XII) Pracujący: ogółem osoba 262 599 275 374 8 541 8 247 5 351 5 566 1 572 1 173 mężczyźni osoba 135 153 134 374 4 395 3 791 2 479 2 369 1 053 716 kobiety osoba 127 446 141 000 4 146 4 456 2 872 3 197 519 457 Bezrobotni zarejestrowani: osoba ogółem osoba 150 910 83 510 7 133 2 884 3 305 1 409 1 037 430 mężczyźni osoba 70 510 39 427 3 471 1 310 1 542 650 497 182 kobiety osoba 80 400 44 083 3 662 1 574 1 763 759 540 248 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym: ogółem % 16,5 9,1 19,7 7,9 17,2 7,6 21,2 7,8 kobiety % 18,1 10,3 21,2 9,4 18,5 8,6 23,7 10,0 mężczyźni % 15,0 8,1 18,4 6,7 16,0 6,7 19,0 6,0 ZASOBY MIESZKANIOWE Mieszkania mieszk. 457 870 505 217 19096 20 481 10 827 11 744 2 276 2 466 Przeciętna powierzchnia użytkowa: 1 mieszkania m 2 64,9 68,2 66,3 68,0 58,3 58,0 82,5 92,2 na 1 osobę m 2 20,8 23,9 22,2 24,3 21,2 22,9 24,6 27,4 Mieszkania wyposażone w urządzenia techniczno-sanitarne: wodociąg mieszk. 441 328 490 237 18 364 19 739 10 811 11 728 2 164 2 368 ustęp spłukiwany mieszk. 409 358 476 953 17 348 19 349 10 687 11 694 1 983 2 285 łazienka mieszk. 402 106 463 883 17 138 18 974 10 466 11 590 1 988 2 228 centralne ogrzewanie mieszk. 357 756 418 781 16 222 17 993 9 932 10 923 1 942 2 187 gaz z sieci mieszk. 221 708 236 011 11 042 11 791 9 575 10 118 444 604 BUDOWNICTWO Budynki mieszkalne oddane do użytkowania bud. 1 235 2 201 86 77 12 13 60 30 Mieszkania oddane do użytkowania: mieszkania mieszk. 2 924 4 853 95 271 57 218 15 28 izby izba 11 234 19 960 361 937 160 625 81 166 pow. użytkowa mieszkań m 2 246 131 461 606 8 780 21 548 3 852 11 468 1 979 5 657 bez osób prowadzących gospodarstwa indywidualne w rolnictwie. 38
GOSPODARKA KOMUNALNA Korzystający z instalacji w % ogółu ludności: z wodociągu % 87,6 94,7 87,7 94,5 98,0 97,7 83,2 99,9 z kanalizacji % 64,2 74,0 69,1 80,6 95,8 95,7 46,5 73,6 z gazu % 44,7 42,7 53,9 54,2 89,0 86,1 19,3 27,8 Zużycie wody, energii elektrycznej i gazu z sieci w gospodarstwach domowych zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych na 1 m 3 31,0 31,5 34,6 30,6 41,1 29,7 30,9 41,0 mieszkańca zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych w miastach kw.h 547,1 598,2 613,4 615,1 625,0 620,8 0,0 0,0 na 1 mieszkańca zużycie gazu z sieci w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca m 3 66,8 59,3 73,1 97,0 113,2 135,4 49,2 96,2 EDUKACJA I WYCHOWANIE Uczniowie przypadający na 1 komputer przeznaczony do użytku uczniów z dostępem do Internet * (2012): szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży (bez specjalnych) osoba 29,21 9,84 25,38 10,89 27,60 17,92 20,96 8,48 gimnazja dla dzieci i młodzieży (bez specjalnych) osoba 26,79 11,07 21,20 12,39 18,56 15,32 16,89 14,76 OCHRONA ZDROWIA Zakłady opieki zdrowotnej (2011) ogółem ob. 427 806 9 36 6 29 0 1 publiczne ob. 68 81 3 5 2 4 0 0 niepubliczne ob. 359 725 6 31 4 25 0 1 Liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną osoba 4 165 3 503 5 178 3 370 3 720 2 287 0 0 TURYSTYKA Obiekty noclegowe (bez kwater agroturystycznych, stan w dniu 31 VII) ogółem ob. 353 492 30 62 9 15 12 22 miejsca noclegowe msc 37 408 40 022 4 650 4 478 1 347 1 203 1 983 1 834 korzystający z noclegów osoba 758 021 1 135 040 49 241 136 140 25 653-16 598 - udzielone noclegi -- 2 014 893 2 831 860 167 711 307 004 72 823-70 003 - KULTURA I SZTUKA Biblioteki i filie ob. 348 304 13 11 2 2 1 2 Czytelnicy w ciągu roku osoba 274 301 207 407 11 209 8 228 7 564 5 133 288 485 Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności osoba 192 144 197 143 254 172 38 59 księgozbiór wol. 5 477 241 4 427 219 191 283 173 088 90 915 92 841 15 003 18 044 wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika wol. 18,2 19,7 21,8 21,8 22,2 20,8 10,7 15,0 Kina stałe ob. 28 18 2 0 1 0 0 0 Muzea łącznie z oddziałami ob. 23 33 1 1 0 0 0 0 Zwiedzający muzea i oddziały osoba 435 954 700 902 691 1 012 0 0 0 0 GOSPODARKA Podmioty gospodarcze (stan w dniu 31 XII) ogółem jed.gosp. 110 087 123 876 5 261 5 520 3 615 3 352 562 779 sektor publiczny jed.gosp. 6 684 5 440 372 204 300 134 12 13 sektor prywatny jed.gosp. 103 403 117 942 4 889 5 306 3 315 3 214 550 765 Podmioty gospodarcze wg sekcji PKD 2007 (2009, 2015) Sekcja A - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo jed.gosp. 4 951 4 442 227 181 45 32 45 42 Sekcja B - górnictwo i wydobywanie jed.gosp. 97 159 4 7 1 1 3 5 Sekcja C - przetwórstwo przemysłowe jed.gosp. 9 277 10 092 371 395 207 207 64 74 Sekcja D - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i jed.gosp. 161 267 3 9 2 4 0 1 powietrze do układów klimatyzacyjnych Sekcja E - dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność jed.gosp. 373 447 15 19 7 8 4 4 związana z rekultywacją Sekcja F - Budownictwo jed.gosp. 13 626 14 315 588 648 354 344 85 103 Sekcja G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając jed.gosp. 28 848 26 856 1 229 1 160 827 731 163 175 motocykle Sekcja H - transport i gospodarka magazynowa jed.gosp. 7 445 7 131 269 269 187 178 27 41 Sekcja I - działalność związana z zakwaterowaniem i usługami jed.gosp. 3 264 3 617 273 293 157 133 38 53 gastronomicznymi Sekcja J - informacja i komunikacja jed.gosp. 1 567 2 122 52 73 39 44 5 13 Sekcja K - działalność finansowa i ubezpieczeniowa jed.gosp. 3 863 3 627 129 119 96 82 14 10 Sekcja L - działalność związana z obsługą rynku jed.gosp. 9 706 11 371 472 561 350 412 9 19 nieruchomości Sekcja M - działalność profesjonalna, naukowa i techniczna jed.gosp. 7 507 9 196 308 352 237 238 30 54 Sekcja N - działalność w zakresie usług administrowania i jed.gosp. 2 376 3 345 167 220 123 135 25 40 działalność wspierająca Sekcja O - administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe jed.gosp. 1 133 1 098 38 34 18 16 2 2 zabezpieczenia społeczne Sekcja P - edukacja jed.gosp. 3 769 4 902 169 198 117 130 13 24 39
Sekcja Q - opieka zdrowotna i pomoc społeczna jed.gosp. 6 984 8 490 319 408 243 300 24 49 Sekcja R - działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją jed.gosp. 2 143 2 521 106 135 67 79 17 26 Sekcja S, T i U - Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; organizacje i zespoły eksterytorialne jed.gosp. 7 731 9 781 342 436 248 276 31 44 DOCHODY I WYDATKI BUDŻETOWE (bez miast na prawach powiatu) dochody ogółem na 1 mieszkańca zł 1 883 3 432017 1 891 3 415,42 1 718 3 036,35 2 200 3 928,93 dochody własne na 1 mieszkańca zł 735 1 527,62 857 1 682,49 901 1 631,01 1 214 2 405,35 wydatki ogółem na 1 mieszkańca zł 1 881 3 334,57 1 963 3 264,63 1 887 2 849,85 2 250 3 795,32 Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS 5.1. Struktura sieci osadniczej Gmina Giżycko liczy ogółem 40 miejscowości, w tym 27 miejscowości stanowiących ogniwa sieci osadniczej. Miejscowości te są bardzo zróżnicowane pod względem wielkości. Najmniejsza miejscowość Dziewiszewo liczy 3 mieszkańców, największa Wilkasy 1574 mieszkańców. Średnia wielkość wsi w gminie wynosi 202 mieszkańców, co świadczy o rozdrobnieniu sieci osadniczej. Strukturę sieci osadniczej przedstawia poniższa tabela oraz rysunek. Tabela 8 Liczba ludności w poszczególnych miejscowościach Lp. Miejscowości Liczba ludności na pobyt stały i czasowy 1996 2010 1. Antonowo 145 203 2. Bogacko 97 100 3. Bogaczewo 245 246 4. Bystry 865 791 (2) 5. Doba 232 203 6. Dziewiszewo 1 3 7. Fuleda 22 10 8. Gajewo 328 560 (3) 9. Gorazdowo 94 100 10. Grajwo 135 141 11. Guty 34 35 12. Kalinowo 83 76 13. Kąp 100 114 14. Kamionki 235 227 15. Kozin. 125 16. Kożuchy Wielkie 220 217 17. Kożuchy Małe 39 26 18. Kruklin 238 236 19. Pieczonki 139 121 20. Pierkunowo 265 263 21. Piękna Góra 122 101 22. Róg Pierkunowski. 5 23. Sołdany 175 194 24. Nowe Sołdany 94 94 25. Spytkowo 344 354 (5) 26. Sterławki Małe 170 171 27. Sterławki Średnie 209 138 28. Sulimy 365 358 (4) 29. Strzelce 13 12 30. Świdry 183 192 40
31. Szczybały Giżyckie 96 91 32. Upałty 260 238 33. Upałty Małe 332 306 (6) 34. Wilkaski 91 85 35. Wilkasy 1351 1574 (1) 36 Wola Bogaczkowska 14 11 37. Wronka 131 115 38. Wrony 71 71 39. Wrony Nowe 96 96 40. Zielony Gaj 106 91 Razem 7740 8094 Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS 41
Rysunek 2 Struktura sieci osadniczej Źródło: Opracowanie własne
6. Uwarunkowania wynikające z rekomendacji i wniosków zawartych w audycie krajobrazowym lub określenia przez audyt krajobrazowy granic krajobrazów priorytetowych Zgodnie z art. 38a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z 2016 r. poz. 778 z późn. zm.) dla obszaru województwa sporządza się, nie rzadziej niż raz na 20 lat, audyt krajobrazowy. Audyt krajobrazowy identyfikuje krajobrazy występujące na całym obszarze województwa, określa ich cechy charakterystyczne oraz dokonuje oceny ich wartości. Według stanu na styczeń 2017 r. województwo warmińsko-mazurskie nie opracowało audytu krajobrazowego. 7. Uwarunkowania wynikające z zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia Zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia można podzielić na dwa rodzaje: te wynikające z uwarunkowań przyrodniczych (naturalne) i te będące wynikiem działalności człowieka (antropogeniczne). 7.1. Zagrożenia naturalne W związku z anomaliami klimatycznymi i występującymi w ostatnich latach nietypowymi zjawiskami przyrodniczymi, należy zwrócić uwagę na zagrożenia naturalne. Największym potencjalnym źródłem takich zagrożeń są powodzie, pożary, wichury, susze i gradobicie. Zjawiska te oddziałują niekorzystnie na uprawy, powodując podtapianie lub zalewanie pól, mogą również stwarzać zagrożenia dla ludzi i mienia. 7.1.1. Obszary zagrożenia powodzią Na terenie gminy nie stwierdzono występowania obszarów zagrożenia powodzią. 7.1.2. Obszary występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych Na terenie gminy zinwentaryzowano obszary osuwiskowe, które są predysponowane do występowania ruchów masowych ziemi. Tereny te znajdują się w miejscowościach: Wilkasy, Wronka, Bogacko, Pieczonki, Kruklin i Kąp.
7.2. Zagrożenia antropogeniczne Zagrożeniem dla środowiska przyrodniczego jest potencjalna nadmierna penetracja przez turystów, a także zmiany w użytkowaniu terenów przyległych do jezior, doprowadzenie do zlewni jezior biogenów pochodzących z nawożenia okolicznych użytków rolnych oraz nieprawidłowa gospodarka rybacka. Zagrożeniem dla ludności mogą być natomiast potencjalne awarie związane z występowaniem napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokich napięć i występującego wzdłuż nich pola elektromagnetycznego, transportem materiałów i substancji niebezpiecznych na drogach krajowych, wojewódzkich oraz szlakach kolejowych powodując m. in. zagrożenie zanieczyszczenia gleb oraz zagrożenie pożarowe na terenach leśnych. Zagrożeniem dla bezpieczeństwa ludności mogą być również kolizje drogowe, spowodowane wzmożonym ruchem drogowym, w szczególności na niewyremontowanych odcinkach dróg krajowych i wojewódzkich. 8. Uwarunkowania wynikające z potrzeb i możliwości rozwoju gminy W celu określenia uwarunkowań wynikających z potrzeb i możliwości rozwoju gminy sporządzono analizę SWOT (mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia). Mocne strony: korzystne położenie geograficzne w obszarze Wielkich Jezior Mazurskich, położenie w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Giżycko, wysoki potencjał turystyczny, wysokie walory krajobrazowe i środowiskowe, liczne zabytki, wysoki stopień zwodociągowania, dobrze rozwinięta sieć dróg, dostępność do lotniska dla samolotów turystycznych, dostępność linii kolejowej. Słabe strony: niedobory w zakresie kanalizacji sanitarnej, niski poziom wykształcenia mieszkańców, niewielka oferta w zakresie aktywizacji bezrobotnych i absolwentów, mała ilość miejsc pracy dla mieszkańców, 44
niska estetyka, tereny wymagające przekształceń, rehabilitacji i rekultywacji, niski stopień zaangażowania mieszkańców, niska lesistość gminy. Szanse: uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji, poprawa stanu środowiska naturalnego, dostęp do dróg krajowych i wojewódzkich, wolne tereny pod inwestycje oraz budownictwo mieszkaniowe, współpraca gminy z miastem Giżycko, możliwość wykorzystania atrakcyjnego położenia gminy, zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu. Zagrożenia; stosowanie niewłaściwych technologii w rolnictwie, niski stopień wykorzystania walorów przyrodniczo krajobrazowych gminy, emigracja wykształconych młodych ludzi do pracy za granicą, niski stopień pokrycia gminy miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, niekontrolowany rozwój w pobliżu jezior. 8.1. Możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej, służących realizacji zadań własnych gminy Realizacja zadań przewidzianych w Studium wymaga zaangażowania znacznych środków finansowych, co może stanowić największą barierę dla samorządów i mieszkańców Gminy. Funkcjonujący w Polsce system finansowania, stanowiący wielopoziomowe i zróżnicowane narzędzie finansowania, ma na celu ułatwić i wpłynąć na realizację wyznaczonych celów rozwojowych. System ten obejmuje finansowanie w formie bezzwrotnej (dotacje) oraz zwrotnej (pożyczki). W jego zakres wchodzą również projekty dotyczące realizacji sieci komunikacyjnej oraz infrastruktury technicznej i społecznej, które mają przyczynić się do osiągania najważniejszych, krajowych i unijnych celów rozwojowych. Wśród celów dotyczących analizowanego zakresu można wyróżnić m.in. ustanowienie i rozwijanie sieci transeuropejskich (TEN) w dziedzinie transportu, energetyki 45
i telekomunikacji, wzrost spójności i konkurencyjności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, wspieranie inteligentnego i zrównoważonego rozwoju. Przedsięwzięcia infrastrukturalne inicjowane przez samorząd mogą być zatem zasilane zarówno z zasobów finansowych budżetu gminy, które są jednak ograniczone jak i ze źródeł zewnętrznych od prywatnych inwestorów czy publicznych instytucji finansowych. Do najważniejszych z wymienionych źródeł należą: Źródła wewnętrzne Dochody własne JST dochodem własnym gminy jest każdy dochód niebędący subwencją ogólną lub dotacją z budżetu państwa. Dotacje celowe pochodzące z budżetu państwa w celu dofinansowanie zadań własnych JST, które mogą dotyczyć m.in.: inwestycji w szkoły i placówki oświatowe (do 50% planowanych wydatków na urzeczywistnienie podjętego zadania, jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej), inicjatyw związanych ze wspieraniem oświaty na obszarach wiejskich przedsięwzięć objętych mecenatem państwa w dziedzinie kultury. Źródła zewnętrzne Źródła finansowania regionalnego: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej narzędzie wdrażania Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Zajmuje się m.in. współfinansowaniem ze środków państwowych projektów, które uzyskały lub przewidziane są do dofinansowania ze środków unijnych. Źródła finansowania krajowego : Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wraz z wojewódzkimi funduszami tworzy system finansowania ochrony środowiska przyrodniczego i gospodarki wodnej w kraju; Fundusz Dopłat to rządowym programem wspomagania budownictwa socjalnego. Adresatami programu są podmioty podejmujące zadania z zakresu budowy zasobów lokali socjalnych, mieszkań chronionych oraz noclegowni i domów dla bezdomnych. Wsparcia finansowego w ramach programu udziela Bank Gospodarstwa Krajowego na wniosek gminy, związku międzygminnego lub powiatu; Fundusz Leśny to fundusz celowy Lasów Państwowych stanowiący pomoc w wyrównywaniu deficytów finansowych w nadleśnictwach, prosperujących w niekorzystnych warunkach przyrodniczo ekonomicznych dla realizowania celów gospodarki leśnej. Fundusz zasila także wspólne działania jednostek organizacyjnych 46
Lasów Państwowych dotyczących np. prowadzenia badań, tworzenie niezbędnej infrastruktury. Źródła finansowania unijnego: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - jego istotą jest minimalizacja różnic w rozwoju regionów UE oraz wzmacnianie jedności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Unii jako wspólnoty. Poprzez fundusz można zyskać wparcie w m.in. realizacji inwestycji produkcyjnych i infrastrukturalnych oraz rozwój małych i średnich przedsiębiorstw; Europejski Fundusz Społeczny - stworzony do walki z bezrobociem (np. poprzez kształcenie) w krajach należących do UE. Z jego kapitału współfinansowane są inicjatywy mające na celu pomoc regionom i grupom społecznym, zwłaszcza dla osób zagrożonych ubóstwem oraz młodych stawiających pierwsze kroki na rynku pracy; Z EFRR oraz EFS obecnie finansowane są programy regionalne w tym dla województwa mazowieckiego na lata 2014-2020 szczególnie istotne przy finansowaniu inwestycji infrastrukturalnych; Europejski Fundusz Spójności ustalony w celu redukcji różnic gospodarczych i społecznych oraz promowania zrównoważonego rozwoju szczególnie przez inwestycje w zakresie infrastruktury transportowej i ochrony środowiska; Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oprócz przekształceń struktury rolnej danego państwa stanowi pomoc w rozwoju obszarów wiejskich; Fundusz Łącząc Europę - powstały w miejscu programu TEN-T. Wspiera rozwój trzech sektorów: sieci transportowej, energetycznej oraz telekomunikacyjnej. Ograniczenia w swobodzie inwestowania infrastruktury z zasobów własnych, wzrastająca konkurencja wśród jednostek samorządowych, intensywne procesy demograficzne, wzrastające wymagania użytkowników, nieustanny postęp technologiczny wymuszają na włodarzach poszukiwanie alternatywnych sposobów urzeczywistniania potrzebnych inwestycji. Przy poszukiwaniu możliwości realizacji celów infrastrukturalnych niezbędne jest także rozpoznanie w możliwościach zaangażowania obszaru prywatnego. Wśród najczęściej stosowanych form współpracy międzysektorowej wyróżniamy: partnerstwo publiczno-prywatne rodzaj kooperacji podmiotu publicznego z prywatnym przy przedsięwzięciach mających na celu realizacje zadań publicznych poprzez wykreowanie, niezbędnego do realizacji zamierzeń zaplecza finansowego, organizacyjnego i technicznego. Za zaangażowanie własnych środków prywatnemu partnerowi zapewnia się możliwość korzystania z inwestycji. Poprzez PPP obie strony 47
zyskują korzyści zarówno w obszarze celów społecznych, jak i komercyjnych danego przedsięwzięcia; project finanse instytucja lub zespół instytucji finansowych oraz inwestorzy kapitałowi zapewniają środki na pokrycie nakładów związanych z urzeczywistnianiem przedsięwzięcia pod warunkiem, że zainwestowany kapitał zostanie zwrócony z nadwyżek płynących z eksploatacji inwestycji. leasing, najem, dzierżawa polega na użyczeniu jednej stronie dobra do odpłatnego korzystania. Gmina w tym przypadku może obrać rolę korzystającego (leasingobiorcy) lub wyznaczyć do tego podległą jednostkę. Leasing oznacza zobowiązanie leasingodawcy do nabycia rzeczy od zbywającego w warunkach zamieszczonych w umowie i oddanie jej korzystającemu (np. gminie) do użytkowania przez dany czas, natomiast korzystający zgadza się spłacić finansującemu wynagrodzenie pieniężne równe minimum cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia dobra przez finansującego; fundusz venture capital JST mogą z niego korzystać gdy stworzą spółkę o charakterze użyteczności publicznej. Jest to więc finansowanie z zewnątrz z zamiarem osiągnięcia długo i krótkoterminowych zysków z przyrostu wartości kapitału. Istota inwestycji venture capital dotyczy zasilania kapitałem przedsiębiorstwa we wczesnej fazie jego rozwoju poprzez objęcie jego akcji lub udziałów. Inwestor finansujący z tytułu finansowania w ramach venture capital (fundusz venture capital) zostaje współwłaścicielem spółki. 8.2. Prognozy demograficzne, w tym uwzględniające, tam gdzie to uzasadnione, migracje w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodka wojewódzkiego Perspektywiczny przyrost zasobów mieszkaniowych na terenie gminy, powinien zapewnić zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych wynikających z rozwoju demograficznego. Na przestrzeni lat 2009 2015 liczba ludności w Gminie Giżycko wzrosła o 356 osoby. Przewiduje się, że do roku 2045 liczba ludności wzrośnie nawet o około 21% w porównaniu do roku 2015. Założono, że do 2045 roku liczba ludności na terenie gminy Giżycko wzrośnie o 1718 osób. 8.2.1. Migracje W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Warmińsko-Mazurskiego przyjęto następującą hierarchię sieci osadniczej: ośrodek wojewódzki Olsztyn, 48
ośrodek regionalny Elbląg, ośrodek subregionalny Ełk, ośrodki lokalne I-rzędu miasta powiatowe: Iława, Ostróda, Szczytno, Giżycko, Kętrzyn, ośrodki lokalne II-rzędu pozostałe miasta powiatowe: Braniewo, Bartoszyce, Lidzbark Warmiński, Gołdap, Olecko, Pisz, Mrągowo, Nidzica, Działdowo, Nowe Miasto Lubawskie, Węgorzewo, ośrodki lokalne III-rzędu pozostałe miasta: Górowo Iławeckie, Bisztynek, Sępopol, Reszel, Frombork, Pieniężno, Lidzbark, Młynary, Pasłęk, Tolkmicko, Ryn, Lubawa, Kisielice, Susz, Zalewo, Korsze, Orneta, Mikołajki, Barczewo, Biskupiec, Dobre Miasto, Jeziorany, Olsztynek, Morąg, Miłakowo, Miłomłyn, Ruciane-Nida, Pasym, Biała Piska i Orzysz. Rysunek 3 Mapa miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego Olsztyn Źródło: Kryteria delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodka wojewódzkiego, Warszawa 2013 r. Ponadto przyjęto miejskie obszary funkcjonalne: ośrodka wojewódzkiego Olsztyna, obejmujący: rdzeń miasto Olsztyn, strefę zewnętrzną gminy wiejskie: Dywity, Gietrzwałd, Jonkowo, Purda, Stawiguda oraz miejsko-wiejską Barczewo, ośrodka regionalnego Elbląga, obejmujący: rdzeń miasto Elbląg strefę zewnętrzną gminy wiejskie: Elbląg, Milejewo, miejsko-wiejskie: Tolkmicko i Młynary, ośrodka subregionalnego Ełku, obejmujący: rdzeń miasto Ełk, strefę zewnętrzną gminę wiejską Ełk. 49
W związku z położeniem gminy wiejskiej Giżycko poza miejskimi obszarami funkcjonalnymi ruch migracyjny jest niewielki. Na terenie gminy wiejskiej Giżycko napływ ludności jest znikomy. Wielu mieszkańców wyjeżdża do większych miast na stałe w poszukiwaniu pracy i dalszego kształcenia. Efektem migracji ludności do bardziej rozwiniętych gmin i miast jest spadek liczby mieszkańców i tym samym ujemne saldo migracji. Jest to obecnie jedna z głównych przyczyn nasilania procesów depopulacyjnych. Projektowanie nowych terenów pod zabudowę mieszkaniową ma na celu wzmocnienie potencjału mieszkaniowego i przeciwdziałanie emigracji. 8.3. Chłonność położonych na terenie gminy, obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej w granicach jednostki osadniczej Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych przez jednostkę osadniczą rozumie się wyodrębniony przestrzennie obszar mieszkaniowej wraz z obiektami infrastruktury technicznej zamieszkany przez ludzi. W ramach dokonanej dla terenu gminy Giżycko analizy chłonności obszarów o w pełni wykształconej strukturze funkcjonalno-przestrzennej wzięto pod uwagę miejscowości wskazane w poniższej tabeli. Wartość chłonności terenów przeznaczonych pod zabudowę należy traktować orientacyjnie, biorąc pod uwagę faktyczne zagospodarowanie poszczególnych obszarów. Tabela 9 Chłonność obszarów przeznaczonych pod zabudowę w jednostkach osadniczych. Nazwa jednostki osadniczej Struktura terenów Liczba działek budowlanych Liczba działek możliwych do wydzielenia Suma rezerw działek Ogólna liczba działek możliwa do powstania po całkowitym zagospodarowaniu terenów budowlanych zabudowanych niezabudowanych Antonowo Bogacko Bogaczewo Bystry Doba Fuleda Gajewo Gorazdowo Grajwo obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane 106 135 185 320 426 14 15 10 25 39 45 28 20 48 93 77 40 45 85 162 39 25 42 67 106 25 45 65 110 135 99 180 300 480 579 17 18 15 33 50 1 13 12 25 26 50
Guty Kalinowo Kamionki Kąp Kozin Kożuchy Wielkie Kruklin Nowe Sołdany Pieczonki Pierkunowo Piękna Góra Sołdany Spytkowo Sterławki Małe Sterławki Średnie Sulimy Szczybały Giżyckie Świdry Upałty Upałty Małe Wilkaski Wilkasy Wronka Wrony Wrony Nowe Zielony Gaj obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane obszary zabudowane 18 10 8 18 36 7 20 12 32 39 52 45 25 70 122 18 18 12 30 48 51 63 136 199 250 48 35 31 66 114 46 36 23 59 105 19 24 27 51 70 30 20 35 55 85 41 41 28 69 110 27 19 25 44 71 19 18 9 27 46 64 55 78 133 197 38 30 20 50 88 39 15 19 34 73 105 59 90 149 254 17 11 20 31 48 32 30 30 60 92 53 33 50 83 136 34 30 30 60 94 18 32 40 72 90 418 168 100 268 686 9 18 12 30 39 19 30 12 42 61 16 30 15 45 61 16 50 26 76 92 Razem 1677 1439 1607 3046 4723 Źródło: Opracowanie własne. Z powyższej tabeli wynika, że ogólna liczba działek możliwych do wydzielenia, po całkowitym zagospodarowaniu terenów budowlanych wynosi 4723 działek. Na poniższych rysunkach przedstawiono granice wyznaczonych jednostek osadniczych w ww. miejscowościach. Granice jednostek osadniczych wyznaczono informacyjnie, w celu oszczacowania chłonności obszarów przeznaczonych pod zabudowę, nie stanowią one natomiast tzw. obszarów zwartej wsi, które wyznaczono w części kierunków Studium. Założono, że: 55% będzie stanowić zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna; 51
20% będzie stanowić zabudowa usługowa, produkcyjna lub magazynowa; 15% będzie stanowić zabudowa zagrodowa; 10% będzie stanowić zabudowa letniskowa/rekreacji indywidualnej. 8.4. Chłonność obszarów przeznaczonych pod zabudowę w planach miejscowych Niniejsza analiza chłonności obszarów przeznaczonych pod zabudowę w planach miejscowych dotyczy tych terenów położonych poza obszarami o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej w granicach jednostki osadniczej. Tabela 10 Chłonność obszarów przeznaczonych pod zabudowę w planach miejscowych zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna Uchwała Obręb Struktura terenów Liczba działek budowlanych zabudowanych niezabudowanych Liczba działek możliwych do wydzielenia Suma rezerw działek Ogólna liczba działek możliwa do powstania po całkowitym zagospodarowaniu terenów budowlanych MN,U - Tereny budownictwa mieszkaniowego o niskiej intensywności 0 7 7 14 14 106/96 Rada Gminy Giżycko z dnia 29.10.1996r. Gajewo MN - Tereny budownictwa mieszkaniowego o niskiej intensywności 17 45 40 85 102 MP,MN - Tereny pensjonatowej 0 20 15 35 35 MP - Tereny pensjonatowej 0 6 4 10 10 107/96 Rady Gminy Giżycko z dnia 29 października 1996 r. Gajewo MN - Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej 5 45 60 105 110 105/99 Rady Gminy Giżycko z dnia 23 grudnia 1999 r. Wrony MP - Tereny budownictwa pensjonatowomieszkalnego MN - Tereny budownictwa jednorodzinnego 1 16 3 19 20 5 47 4 51 56 167/2000 Rady Gminy Giżycko z dnia 13 grudnia 2000 r. Wrony MP - Tereny mieszkalnopensjonatowej MN - Tereny jednorodzinnej 0 10 12 22 22 4 50 10 60 64 267/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. Grajwo MN - Teren mieszkaniowej 0 10 10 20 20 270/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. Pieczonki MN/MR - Teren jednorodzinnej i zagrodowej 2 6 10 16 18 52
273/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. Spytkowo MN - Teren mieszkaniowej jednorodzinnej 1 5 13 18 19 MN - Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej 0 10 40 50 50 II/12/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 29 listopada 2002 r. Spytkowo MN/UH/UR - Tereny mieszkalno handlowo - rzemieślniczej MN- tereny zab. Mieszkaniowej jednorodzinnej 0 14 8 22 22 17 2 4 6 23 MP/MN- tereny zab. mieszkalnopensjonatowej 1 5 3 8 9 MN - Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej 0 3 96 99 99 IV/40/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 19 grudnia 2002 r. V/47/03 Rady Gminy Giżycko z dnia 25 lutego 2003 r. Sulimy Sterławki Małe MN - Teren mieszkaniowej jednorodzinnej MU - cele mieszkaniowousługowej 14 3 17 20 34 0 48 5 53 53 V/48/03 Rady Gminy Giżycko z dnia 25 lutego 2003 r. Wilkasy MN - Teren jednorodzinnej Teren jednorodzinnej 41 90 30 120 161 VII/68/03 Rady Gminy Giżycko z dnia 15 kwietnia 2003 r. Kożuchy MN - Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej MU - Tereny mieszkaniowousługowej 2 8 20 28 30 2 3 6 9 11 MU - Zabudowa mieszkaniowousługowa 0 2 0 2 2 MN - Tereny mieszkalnej jednorodzinnej 29 60 123 183 212 VIII/78/03 Rady Gminy Giżycko z dnia 14 maja 2003 r. Gajewo MN,UT - Teren mieszkaniowej z dopuszczeniem usług turystycznych MR,MN - Teren zagrodowej i mieszkalnej jednorodzinnej 0 10 10 20 20 33 18 19 37 70 MP - Teren mieszkalnopensjonatowej 0 1 1 2 2 MNR/UR - Teren mieszkalno - rzemieślniczej 3 30 25 55 58 MN - cele mieszkaniowej jednorodzinnej 14 91 11 102 116 MN - Teren mieszkaniowej jednorodzinnej 17 21 73 94 111 MN,U - Teren mieszkaniowej jednorodzinnej i pensjonatowej 0 10 16 26 26 53
XXXVIII/385/06 Rady Gminy Giżycko z dnia 27 czerwca 2006 r. Gajewo MN - Teren mieszkaniowej jednorodzinnej MN,U - Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej lub usług 1 22 0 22 23 6 92 18 110 116 XII/135/07 Rady Gminy Giżycko z dnia 21 grudnia 2007 r. Bogaczewo MN,U - Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej pensjonatowej MN - Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej 3 26 7 33 36 0 60 40 100 100 XXVI/311/09 Rady Gminy Giżycko z dnia 21 kwietnia 2009 r. Grajwo MN/U - Teren mieszkalnej jednorodzinnej i usługowej 1 10 20 30 31 XXXIV/383/09 Rady Gminy Giżycko z dnia 10 grudnia 2009 r. XXXIV/386/09 Rady Gminy Giżycko z dnia 10 grudnia 2009 r. IVIII/90/2011 Rada Gminy Giżycko z dnia 29.06.2011r. XVI/191/2012 Rady Gminy Giżycko z dnia 30.03.2012 r. XXXVII/438/2014 Rady Gminy z dnia 14.06.2014 Wronka Szczybały Giżyckie Antonowo Grajwo Wilkaski i Wilkasy MN - Teren mieszkalnej jednorodzinnej MN - Teren mieszkalnej jednorodzinnej MN - Teren mieszkaniowej jednorodzinnej MU - Teren mieszkaniowej jednorodzinnej i usług turystycznych MN - Tereny mieszkalnej jednorodzinnej MN - Teren jednorodzinnej 0 8 42 50 50 0 26 0 26 26 0 10 15 25 25 1 10 15 25 26 1 25 15 40 41 0 20 40 60 60 Razem 221 1005 907 1912 2133 Źródło: Opracowanie własne. Z powyższej tabeli wynika, że ogólna liczba działek możliwa do powstania, w wyniku realizacji ustaleń obowiązującego miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego położonych poza obszarami o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej dla mieszkaniowej jednorodzinnej wynosi 2 133. Tabela 11 Chłonność obszarów przeznaczonych pod zabudowę w planach miejscowych zabudowa usługowa, produkcyjna lub magazynowa Uchwała Obręb Struktura terenów Liczba działek budowlanych zabudowanych niezabudowanych Liczba działek możliwych do wydzielenia Suma rezerw działek Ogólna liczba działek możliwa do powstania po całkowitym zagospodarowaniu terenów budowlanych US, ZP - Tereny usług sportu 0 7 2 9 9 54
104/99 Rady Gminy Giżycko z dnia 23 grudnia 1999 r. 234/01 Rady Gminy Giżycko z dnia 26 października 2001 r. 274/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 284/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 18 kwietnia 2002 r. II/13/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 29 listopada 2002 r. IV/38/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 19 grudnia 2002 r. VII/69/03 Rady Gminy Giżycko z dnia 15 kwietnia 2003 r. XXIX/287/05 Rady Gminy Giżycko z dnia 12 siepnia 2005 r. XXXIV/340/05 Rady Gminy Giżycko z dnia 30 grudnia 2005 r. XIV/167/08 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2008 r. Wilkasy Wrony Spytkowo Wrony Wrony Antonowo i Pierkunowo Kożuchy Grajwo Bogaczewo Wrony US,PE - Tereny usług sportu UT - Tereny usług publicznych UT - Teren usług turystycznych US - Teren usług ogólnodostępnych UH - Tereny usług z zielenią towarzyszącą UH - Teren usług handlowogastronomicznych UH - Tereny usług i handlu UT - Tereny usług turystycznych UR - Teren rzemieślniczej UR - TerenTeren rzemieślniczej UT - Teren usług turystycznych UT/US - tereny usług turystycznych i sportoworekreacyjnych 0 1 4 5 5 0 1 0 1 1 0 2 3 5 5 0 2 2 4 4 0 2 0 2 2 0 1 0 1 1 0 3 3 6 6 0 1 0 1 1 0 3 3 6 6 1 4 2 6 7 0 2 0 2 2 0 2 3 5 5 U - tereny usług 0 8 8 16 16 US/ZP - Tereny usług i sportu wraz z zielenią urządzoną 0 2 1 3 3 U - Tereny usług 1 2 17 19 20 UT - cele usług turystycznowypoczynkowych 1 8 10 18 19 U - Tereny usług 1 2 2 4 5 UT - Zabudowa usług turystycznowypoczynkowych U - Teren usług z zielenię towarzyszącą U - Przeznaczenie terenow na cele usługowej US - Przeznaczenie terenow na cele sportu i rekreacji U - Teren usług turystycznowypoczynkowych U - Tereny usług turystycznowypoczynkowych UT/US - tereny usług turystycznych i sportoworekreacyjnych 0 4 0 4 4 1 1 0 1 2 1 2 0 2 3 0 6 3 9 9 2 1 0 1 3 1 0 0 0 1 0 27 14 41 41 U - tereny usług 0 7 40 47 47 55
XXXIV/384/09 Rady Gminy Giżycko z dnia 10 grudnia 2009 r. Bogaczewo U - Teren usługowej UT - Tereny uslug turystycznych U/MN - Teren usługowomieszkalnej 0 4 2 6 6 0 2 3 5 5 0 1 3 4 4 III/11/2010 Rady Gminy Giżycko z dnia 15 grudnia 2010 r. Antonowo PU - zabudowa produkcyjnousługowa 1 3 3 6 7 UT - Tereny usługowej turystycznej 1 2 4 6 7 XVII/209/2012 Rady Gminy Giżycko z dnia 22.05.2012r. Fuleda US - Teren usługowej sportu i rekreacji U - Teren usługowej oraz urządzeń infrastruktury technicznej U - Przeznaczenie terenow na cele usługowej 1 2 7 9 10 1 0 0 0 1 1 4 3 7 8 XX/206/2016 Rada Gminy Giżycko z dnia 21.04.2016r. Spytkowo U/MN - Tereny usługowej z dopuszczeniem mieszkaniowej jednorodzinnej 0 1 0 1 1 Razem 14 120 142 262 276 Źródło: Opracowanie własne. Z powyższej tabeli wynika, że ogólna liczba działek możliwa do powstania, w wyniku realizacji ustaleń obowiązującego miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego położonych poza obszarami o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej dla usługowej, produkcyjnej lub magazynowej wynosi 276. Tabela 12 Chłonność obszarów przeznaczonych pod zabudowę w planach miejscowych zabudowa zagrodowa Uchwała Obręb Struktura terenów Liczba działek budowlanych zabudowanych niezabudowanych Liczba działek możliwych do wydzielenia Suma rezerw działek Ogólna liczba działek możliwa do powstania po całkowitym zagospodarowaniu terenów budowlanych MR - Teren siedliskowej MR - Teren siedliskowej MR - tereny zab. Zagrodowej MR/U - Teren zagrodowej z usługami MR- Tereny zagrodowej 1 2 3 5 6 1 1 1 2 3 0 2 2 4 4 3 2 4 6 9 1 1 1 1 2 56
XVI/192/08 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 maja 2008 r. Bogacko MR - Tereny zagrodowej 0 3 3 6 6 RM/U - Teren zagrodowej z agroturystyką, usługami turystycznymi 0 2 2 4 4 RM/MP - Teren zagrodowej, teren pensjonatowej 0 2 2 4 4 Razem 6 15 18 32 38 Źródło: Opracowanie własne. Z powyższej tabeli wynika, że ogólna liczba działek możliwa do powstania, w wyniku realizacji ustaleń obowiązującego miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego położonych poza obszarami o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej dla zagrodowej wynosi 38. Tabela 13 Chłonność obszarów przeznaczonych pod zabudowę w planach miejscowych zabudowa letniskowa/rekreacji indywidualnej Uchwała Obręb Struktura terenów Liczba działek budowlanych zabudowanych niezabudowanych Liczba działek możliwych do wydzielenia Suma rezerw działek Ogólna liczba działek możliwa do powstania po całkowitym zagospodarowaniu terenów budowlanych 109/99 Rady Gminy Giżycko z dnia 23 grudnia 1999 r. Wilkasy ML - Tereny letniskowej ML - Tereny letniskowej ML - Tereny letniskowej 0 6 8 14 14 10 30 10 40 50 0 1 5 6 6 282/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 18 kwietnia 2002 r. Kamionki MN/MP - Teren rekreacyjnopensjonatowej UTL/MN - Teren rekreacyjnej 0 16 5 21 21 0 14 0 14 14 283/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 18 kwietnia 2002 r. Kruklin UTL - Teren letniskoworekreacyjnej 2 1 0 1 3 285/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 18 kwietnia 2002 r. Sterławki Małe UTL - Teren letniskowej 0 13 3 16 16 ML- tereny letniskowej 0 1 7 8 8 UTL - Tereny letniskowej 0 3 10 13 13 IV/39/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 19 grudnia 2002 r. Kąp UTL - Teren letniskowej 0 3 6 9 9 57
IV/26/03 Rady Miejskiej w Rynie z dnia 22.02.2003r. Kozin ML/MN - Tereny projektowanej letniskowomieszkalnej 0 24 5 29 29 XII/133/07 Rady Gminy Giżycko z dnia 21 grudnia 2007 r. XXX/348/09 Rady Gminy Giżycko z dnia 28.08.2009r. III/12/2010 Rada Gminy Giżycko z dnia 15.12.2010r. XXXIV/418/10 Rady Gminy Giżycko z dnia 23 lutego 2010 r. VII/79/2011 Rada Gminy Giżycko z dnia 31.05.2011r. XX/268/2012 Rady Gminy Giżycko z dnia 26.10.2012r. Pierkunowo Kamionki Antonowo Sterławki Małe Guty Sterławki Małe UTL - Tereny letniskowej ML - Zabudowa letniskowa ML - Zabudowy rekreacyjnej indywidualnej ML - Tereny rekreacji indywidualnej ML - Teren rekreacji indywidualnej US - Tereny rekreacji indywidualnej US - Teren projektowanej rekreacji indywidualnej US - Teren rekreacji indywidualnej US - Teren rekreacji indywidualnej 0 5 20 25 25 0 17 3 20 20 5 4 7 11 16 0 30 5 35 35 0 1 16 17 17 1 4 81 85 86 0 24 6 30 30 0 14 3 17 17 0 25 28 53 53 Razem 18 236 228 464 482 Źródło: Opracowanie własne. Z powyższej tabeli wynika, że ogólna liczba działek możliwa do powstania, w wyniku realizacji ustaleń obowiązującego miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego położonych poza obszarami o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej dla rekreacji indywidualnej/letniskowej wynosi 482. 8.5. Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę Na podstawie dokonanych analiz ekonomicznych, środowiskowych, społecznych, prognoz demograficznych oraz możliwości finansowych gminy Giżycko, określono maksymalne w skali gminy zapotrzebowanie na zabudowę. Tabela 14 Bilans terenów przeznaczonych pod nową zabudowę w zmianie studium na terenie gminy Giżycko Nazwa miejscowości obszary wskazane do rozwoju w kierunku funkcji turystyczno - wypoczynkowych i obsługi ruchu turystycznego obszary wskazane do rozwoju w kierunku funkcji mieszkaniowych i działalności gospodarczych rolniczych i nierolniczych obszary rozmieszczenia urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kw wraz ze strefą ochronną - instalacje fotowoltaiczne Doba 266537 0 0 58
Dziewiszewo 864683 0 0 Fuleda 1108796 0 0 Kamionki 373746 0 0 Bogacko 1113373 0 0 Sterławki Średnie 1226335 0 0 Sterławki Małe 202661 0 0 Wrony 1129600 0 0 Guty 750336 0 0 Piękna Góra 303433 73034 0 Wilkasy 935909 2185717 0 Wronka 183362 156663 0 Szczybały Giżyckie 466362 71851 0 Gorazdowo 0 0 0 Kozin 497558 0 0 Bogaczewo 314499 2157773 0 Strzelce 88898 0 0 Gajewo 0 2101443 0 Antonowo 0 573909 0 Pierkunowo 3015861 206130 1421578 Świdry 0 894708 0 Grajwo 1194306 861329 0 Kąp 0 0 0 Upałty 50841 409073 0 Upałty Małe 0 0 1242756 Kruklin 223712 34206 0 Kożuchy Wielkie 0 0 0 Kożuchy Małe 855224 0 2059869 Bystry 0 0 0 Sulimy 286847 1698999 0 Nowe Sołdany 0 66503 0 Zielony Gaj 0 59690 0 Pieczonki 0 18802 0 Sołdany 0 0 0 Spytkowo 0 614315 0 Razem 15 452 879 12 184 145 4 724 203 Źródło: Opracowanie własne. Na terenie gminy Giżycko wyznaczono łącznie 32 361 227 m 2 (3 389 ha) powierzchni terenu przeznaczonego pod rozwój. Na poniższym wykresie przedstawiono procentowy udział poszczególnych funkcji w ogólnej powierzchni terenów przeznaczonych pod zabudowę. 59
Przy bilansie terenów istotna jest powierzchnia użytkowa. Przy obliczeniu powierzchni użytkowej przyjęto następujące założenia: w kategorii obszarów wskazanych do rozwoju w kierunku funkcji turystyczno - wypoczynkowych i obsługi ruchu turystycznego przyjęto, że: 70% stanowić będzie zabudowa letniskowa/rekreacji indywidualnej, 30% stanowić będzie zabudowa turustyczno wypoczynkowa i obsługi ruchu turystycznego; w kategorii obszarów wskazanych do rozwoju w kierunku funkcji mieszkaniowych i działalności gospodarczych rolniczych i nierolniczych przyjęto, że: 55% stanowić będzie zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, 30% stanowić będzie zabudowa usługowa, 15% stanowić będzie zabudowa zagrodowa; w kategorii obszarów rozmieszczenia urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kw wraz ze strefą ochronną - instalacje fotowoltaiczne przyjęto, niniejsze obszary z parametrami tożsamymi na cele usługowej, produkcyjnej lub magazynowej. założono, że powierzchnia działki pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną będzie wynosić 1 000 m 2 i będzie zabudowana budynkiem mieszkalnym o powierzchni 150,0 m 2 ; założono, że powierzchnia działki pod zabudowę zagrodową będzie wynosić 3 000,0 m 2 i będzie zabudowana budynkami o powierzchni 800,0 m 2 ; założono że powierzchnia działki pod zabudowę usługową, produkcyjną lub magazynową będzie wynosić 2 000,0 m 2 a powierzchnia nowych budynków wynosi 800 m 2 ; założono, że powierzchnia działki pod zabudowę letniskową/rekreacji indywidualnej będzie wynosić 800,0 m 2 i będzie zabudowana budynkiem rekreacji indywidualnej o powierzchni 100,0 m 2. Biorąc pod uwagę powyższe wytyczne powierzchnia użytkowa dla poszczególnych obszarów rozwoju wygląda następująco: obszary wskazane do rozwoju w kierunku funkcji turystyczno - wypoczynkowych i obsługi ruchu turystycznego 3 206 472 m 2, w tym: zabudowa letniskowa/rekreacji indywidualnej 1 352 127 m 2, zabudowa usług turystycznych i obsługi ruchu turystycznego 1 854 345 m 2 ; obszary wskazane do rozwoju w kierunku funkcji mieszkaniowych i działalności gospodarczych rolniczych i nierolniczych m 2, w tym: zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna 1 005 191 m 2, 60
zabudowa usługowa, produkcyjna lub magazynowa 1 462 097 m 2, zabudowa zagrodowa 487 366 m 2 ; obszary rozmieszczenia urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kw wraz ze strefą ochronną - instalacje fotowoltaiczne 1 889 681 m 2. 8.6. Maksymalne w skali gminy zapotrzebowanie na nową zabudowę Perspektywiczny przyrost zasobów mieszkaniowych na terenie gminy, powinien zapewnić zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych wynikających z rozwoju demograficznego. Na przestrzeni lat 2009 2015 liczba ludności w Gminie Giżycko wzrosła o 356 osoby. Przewiduje się, że do roku 2045 liczba ludności wzrośnie nawet o około 21% w porównaniu do roku 2015. Założono, że do 2045 roku liczba ludności na terenie gminy Giżycko wzrośnie o 1718 osób. Reasumując na obszarze gminy, w perspektywie do 2045 roku, w obszarze gminy Giżycko gospodarstwo domowe założy 1 718 osób. Realizacja nowej mieszkaniowej na terenie Gminy Giżycko, w tym winna się kształtować w rejonie istniejących skupisk w strefie istniejącego układu. Powinna wypełniać wolne tereny wśród istniejącej mieszkaniowej a także w zasięgu racjonalnej obsługi infrastruktury technicznej i społecznej. Określając szacunkowe zapotrzebowanie na nową zabudowę przyjęto przedział czasowy do 2045 roku i na tej podstawie założono, że jeżeli 1718 osób założy nowe gospodarstwo domowe na terenie gminy Giżycko powstanie: 30% gospodarstw domowych 1-osobowych 515,4 os. czyli 515,4 gospodarstw, 30% gospodarstw domowych 2-osobowych 515,4 os. czyli 257,7 gospodarstw, 20% gospodarstw domowych 3-osobowych (model 2+1) 343,6 os. czyli 114,5 gospodarstw, 10% gospodarstw domowych 4-osobowych 171,8 os. czyli 43 gospodarstwa, 10% gospodarstw domowych 5-osobowych 171,8 os. czyli 34,4 gospodarstwa. Założono, że: 55% będzie stanowić zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna; 20% będzie stanowić zabudowa usługowa, produkcyjna lub magazynowa; 15% będzie stanowić zabudowa zagrodowa; 10% będzie stanowić zabudowa letniskowa/rekreacji indywidualnej. założono, że powierzchnia działki pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną będzie wynosić 1 000 m 2 i będzie zabudowana budynkiem mieszkalnym o powierzchni 150,0 m 2 ; 61
założono, że powierzchnia działki pod zabudowę zagrodową będzie wynosić 3 000,0 m 2 i będzie zabudowana budynkami o powierzchni 800,0 m 2 ; założono że powierzchnia działki pod zabudowę usługową, produkcyjną lub magazynową będzie wynosić 2 000,0 m 2 a powierzchnia nowych budynków wynosi 800 m 2 ; założono, że powierzchnia działki pod zabudowę letniskową/rekeracji indywidualnej będzie wynosić 800,0 m 2 i będzie zabudowana budynkiem rekreacji indywidualnej o powierzchni 100,0 m 2. Biorąc pod uwagę przyjęte założenia dotyczące powierzchni działek związanych z realizacją poszczególnych funkcji oraz przyjęte powierzchnie budynków stwierdzono, że: chłonność terenów pod realizację mieszkaniowej jednorodzinnej w poszczególnych jednostkach osadniczych wynosi łącznie 251 295 m 2 powierzchni użytkowej ; chłonność terenów pod realizację usługowej, produkcyjnej lub magazynowej w poszczególnych jednostkach osadniczych wynosi łącznie 487 360 m 2 powierzchni użytkowej ; chłonność terenów pod realizację zagrodowej w poszczególnych jednostkach osadniczych wynosi łącznie 365 520 m 2 powierzchni użytkowej ; chłonność terenów pod realizację letniskowej/rekreacji indywidualnej, usług turystycznych oraz obsługi ruchu turystycznego w poszczególnych jednostkach osadniczych wynosi łącznie 30 460 m 2 powierzchni użytkowej. W wyniku analizy planów miejscowych położonych poza obszarami o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej w granicach jednostki osadniczej wyszczególniono następujące kategorię obszarów funkcjonalnych (przy funkcji mieszanej wzięto po uwagę funkcję dominującą): Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej: Tereny budownictwa mieszkaniowego o niskiej intensywności ; Tereny pensjonatowej; Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej; Tereny budownictwa pensjonatowo- mieszkalnego; Tereny budownictwa jednorodzinnego; Tereny mieszkalno-pensjonatowej; Tereny jednorodzinnej; Teren mieszkaniowej; 62
Teren jednorodzinnej i zagrodowej; Tereny mieszkalno handlowo rzemieślniczej; Cele mieszkaniowo-usługowej; Teren mieszkaniowej z dopuszczeniem usług turystycznych; Teren mieszkalno rzemieślniczej; Teren mieszkaniowej jednorodzinnej i pensjonatowej; Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej lub usług; Tereny mieszkaniowej jednorodzinnej pensjonatowej; Teren mieszkalnej jednorodzinnej i usługowej; Tereny usługowej, produkcyjnej lub magazynowej: Tereny usług sportu; Tereny usług publicznych; Teren usług turystycznych; Teren usług ogólnodostępnych; Tereny usług z zielenią towarzyszącą; Teren usług handlowo-gastronomicznych; Tereny usług i handlu; Teren rzemieślniczej; tereny usług turystycznych i sportowo-rekreacyjnych; Tereny usług; Tereny usług i sportu wraz z zielenią urządzoną; Cele usług turystyczno-wypoczynkowych; Zabudowa usług turystyczno-wypoczynkowych; Przeznaczenie terenow na cele usługowej; Przeznaczenie terenow na cele sportu i rekreacji; Teren usług turystyczno-wypoczynkowych; Tereny usług turystycznych i sportowo-rekreacyjnych; Teren usługowej; Teren usług turystycznych; Teren usługowo-mieszkalnej; Zabudowa produkcyjno-usługowa; Teren usługowej sportu i rekreacji; Teren usługowej oraz urządzeń infrastruktury technicznej; Tereny usługowej z dopuszczeniem mieszkaniowej jednorodzinnej. 63
Tereny zagrodowej: Teren siedliskowej; Tereny zagrodowej; Teren zagrodowej z usługami; Teren zagrodowej z agroturystyką, usługami turystycznymi; Teren zagrodowej, teren pensjonatowej; Tereny letniskowej/rekreacji indywidualnej: Tereny letniskowej; Teren rekreacyjno- pensjonatowej; Teren rekreacyjnej; Tereny projektowanej letniskowo-mieszkalnej; Zabudowa letniskowa; Zabudowa rekreacyjna indywidualna; Teren projektowanej rekreacji indywidualnej. Biorąc pod uwagę powyższe wytyczne chłonność terenów przeznaczonych pod zabudowę w planach miejscowych położonych poza obszarami o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej w granicach jednostki osadniczej w poszczegółnych kategoriach przedstawia się następująco: chłonność terenów w planach miejscowych w kategorii mieszkaniowej jednorodzinnej wynosi łącznie 286 800 m 2 powierzchni użytkowej ; chłonność terenów w planach miejscowych w kategorii usługowej, produkcyjnej lub magazynowej wynosi łącznie 209 600 m 2 powierzchni użytkowej ; chłonność terenów w planach miejscowych w kategorii zagrodowej wynosi łącznie 25 600 m 2 powierzchni użytkowej ; chłonność terenów w planach miejscowych w kategorii letniskowej/rekreacji indywidualnej wynosi łącznie 46 400 m 2 powierzchni użytkowej. 64
Tabela 15 Porównanie maksymalnego w skali gminy zapotrzebowania na nową zabudowę z rezerwami terenu Kategoria istniejącej Funkcja Chłonność terenu w m 2 (jednostki osadnicze) Chłonność terenu w m 2 (plany miejscowe poza jednostkami osadniczymi) Chłonność terenu razem w m 2 (jednostki osadnicze i plany miejscowe poza jednostkami osadniczymi) Kategoria wskazanej do rozwoju Funkcja wskazanej do rozwoju Zapotrzebowanie na zabudowę w m 2 obszary zabudowane zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna zabudowa zagrodowa 251 295 286 800 538 095 365 520 29 600 395 120 obszary wskazane do rozwoju w kierunku funkcji mieszkaniowych i działalności gospodarczych rolniczych i nierolniczych Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna Zabudowa zagrodowa 1 005 191 487 366 zabudowa usługowa, produkcyjna lub magazynowa 487 360 209 600 696 960 Zabudowa usługowa, produkcyjna lub magazynowa 1 642 097 razem 1 104 175 526 000 1 630 175 razem 3 134 654 obszary zabudowane zabudowa letniskowa/rekreacji indywidualnej i usług turystycznych oraz obsługi ruchu turystycznego 30 460 46 400 76 860 obszary wskazane do rozwoju w kierunku funkcji turystyczno - wypoczynkowych i obsługi ruchu turystycznego zabudowa letniskowa/rekreacji indywidualnej zabudowa usług turystycznych i obsługi ruchu turystycznego 1 352 127 1 854 345 razem 30 460 46 400 76 860 razem 3 206 472 obszary zabudowane obszary rozmieszczenia urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł o mocy przekraczającej 100 kw wraz ze strefą ochronną - instalacje fotowoltaiczne 0 0 0 obszary rozmieszczenia urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł o mocy przekraczającej 100 kw wraz ze strefą ochronną - instalacje fotowoltaiczne obszary rozmieszczenia urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł o mocy przekraczającej 100 kw wraz ze strefą ochronną - instalacje fotowoltaiczne 1 889 681 razem 0 0 0 razem 1 889 681 razem chłonność w m 2 1 134 635 572 400 1 707 035 razem zapotrzebowanie w m 2 8 230 807 9. Uwarunkowania wynikające ze stanu prawnego gruntów W strukturze własności gminy Giżycko dominują grunty Skarbu Państwa z wyłączeniem przekazanych w użytkowanie wieczyste. Zajmują one powierzchnię 14 428 ha, co stanowi 48,6 % wszystkich gruntów leżących w granicach administracyjnych gminy. Drugi, co do wielkości odsetek stanowią grunty osób fizycznych. Zajmują one powierzchnię 65
11 171 ha, co stanowi 37,3 % powierzchni gminy. Pozostałe grunty zajmują niewielką powierzchnię w porównaniu z w/w. Dokładną strukturę władania gruntami na terenie gminy Giżycko przedstawia poniższa tabela. Tabela 16 Studium władania L.p. Sposób użytkowania Powierzchnia w gminie (ha) Udział w powierzchni gminy (%) 1. Użytki rolne 14986 14 880 50,47 50,09 2. Grunty leśne, zadrzewione i zakrzewione 5070 5 120 17,08 17,24 3. Grunty zabudowane i zurbanizowane 1027 1 081 3,46 3,64 3.1. Tereny komunikacyjne drogi 579 580-3.2. Tereny komunikacyjne kolej 78 77-3.3. Tereny mieszkaniowe 142 155-3.4. Tereny przemysłowe 43 44-3.5. Tereny rekreacyjne 34 29-3.6. Zurbanizowane tereny niezabudowane 26 35-3.7. Inne tereny zabudowane 107 113-3.8. Użytki kopalne 12 42-4. Grunty pod wodami 7786 7 804 26,22 26,27 5. Nieużytki i tereny różne 821 2,77 2,76 6. RAZEM 29690 29 706 100,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Giżycku, stan na 01.04.2009 r. Największą powierzchnię zajmują użytki rolne łącznie 14986 14 880 ha, co stanowi ok. 50% wszystkich gruntów na terenie gminy. Grunty pod wodami zajmują ok. 26 % powierzchni, a grunty leśne, zadrzewione i zakrzewione 17 %. Wszystkie tereny zabudowane i zurbanizowane zajmują łącznie 1027 1 081 ha, co stanowi ponad 3% ogólnej powierzchni omawianego terenu. Pozostałe grunty stanowią niewielki odsetek powierzchni gminy. 10. Uwarunkowania wynikające z występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych Na terenie gminy Giżycko zidentyfikowano następujące obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów odrębnych: ustawa o ochronie i opiece nad zabytkami: 66
obiekty i zespoły wpisane do rejestru zabytków; obiekty i zespoły wpisane do ewidencji zabytków; stanowiska archeologiczne; ustawa o ochronie przyrody: obszary chronionego krajobrazu; obszar Natura 2000; rezerwat przyrody; pomniki przyrody; użytki ekologiczne; ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych: grunty rolne I-III klasy bonitacyjnej oraz grunty pochodzenia organicznego; grunty leśne; ustawa prawo geologiczne i górnicze: udokumentowane złoża surowców mineralnych; ustawa o lasach: lasy ochronne. 11. Uwarunkowania wynikające z występowania udokumentowanych złóż kopalin, terenów górniczych oraz zasobów wód podziemnych oraz udokumentowanych kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla 11.1. Kopaliny Na obszarze gminy występują udokumentowane złoża kopalin pospolitych. Są to kopaliny wykorzystywane w budownictwie i drogownictwie: kruszywo naturalne i piaski do produkcji betonów komórkowych oraz kreda jeziorna - używana w rolnictwie jako nawóz wapniowy odkwaszający glebę. Udokumentowane złoża są złożami niewielkimi, względnie średniej wielkości, predysponowane do zaspakajania głównie potrzeb lokalnych. Szczególnie atrakcyjne do eksploatacji są złoża kredy jeziornej w rejonie Jeziora Kruklin. Są one eksploatowane już od około 1840 r., kiedy to sztucznie obniżono poziom wód jeziora przekopując kanał Kruklanecki. Spowodowało to odsłonięcie kredy jeziornej i jej odwodnienie. Perspektywy udokumentowania nowych złóż na tym terenie są znaczne. Tabela 17 Udokumentowane złoża surowców mineralnych Nazwa Lp. złoża Kopalina Powierzchnia złoża (ha) Stan zagospodarowania 1 Bogaczewo II Piasek - Eksploatacja zaniechana 2 Gajewo I Piasek 0,87 Złoże rozpoznane szczegółowo 67
3 Kruklin Kreda jeziorna 339 Eksploatacja zaniechana 4 Kruklin II Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 1,18 Złoże eksploatowane 5 Kruklin II Kreda jeziorna 1,19 Eksploatacja zaniechana 6 Kruklin III Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 0,57 Złoże rozpoznane szczegółowo 7 Kruklin IV Złoże mieszanek żwirowopiaskowych - Złoże eksploatowane 8 Kruklin V Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 18,38 Złoże eksploatowane 9 Kruklin VI Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 1,98 Złoże eksploatowane 10 Złoże mieszanek żwirowopiaskowych Kruklin VII 1,99 Złoże eksploatowane 11 Kruklin- Złoże mieszanek żwirowopiaskowych RDP 6,60 Złoże eksploatowane 12 Niegocin Złoże piasków do betonów komórkowych 28,50 Eksploatacja zaniechana 13 Niegocin II Złoże piasków do betonów komórkowych 14,41 Eksploatacja zaniechana 14 Pierkunowo Złoże piasków do betonów komórkowych 14,00 Złoże rozpoznane wstępnie 15 Sołdany b.d b.d. Złoże rozpoznane szczegółowo 16 Sołdany I Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 5,81 Eksploatacja zaniechana 17 Sołdany II Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 2,0 Eksploatacja zaniechana 18 Sołdany III Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 1,98 Złoże eksploatowane 19 Spytkowo Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 1,70 Eksploatacja zaniechana 20 Spytkowo V Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 0,94 Złoże eksploatowane 21 Spytkowo VII Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 1,49 Złoże eksploatowane 22 Spytkowo IX Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 2,36 Złoże eksploatowane 23 Spytkowo XII Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 1,2 Złoże eksploatowane okresowo 24 Spytkowo XIII Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 1,99 Złoże eksploatowane 25 Spytkowo XIV Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 1,97 Złoże eksploatowane 26 Spytkowo XV Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 1,92 Złoże eksploatowane 27 Szczybały I Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 1,96 Eksploatacja zaniechana 28 Świdry Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 5,34 Eksploatacja zaniechana 29 Świdry I Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 3,47 Złoże rozpoznane szczegółowo 30 Upałty Kreda jeziorna 4,82 Eksploatacja zaniechana 31 Wilkaski Złoże piasków do betonów komórkowych 0,99 Złoże eksploatowane okresowo 32 Wronka Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 3,20 Eksploatacja zaniechana 33 Zielony Gaj I Złoże mieszanek żwirowopiaskowych 6,42 Złoże eksploatowane okresowo Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych www.pgi.gov.pl Zgodnie z informacją uzyskaną z Okręgowego Urzędu Górniczego w Warszawie tereny górnicze posiadają następujące złoża, oznaczone odpowiednio na rysunku studium: 1) Kruklin II/1, 2) Kruklin IV, 3) Kruklin V, 4) Kruklin VI, 68
5) Kruklin VII, 6) Kruklin R.D.P., 7) Sołdany III, 8) Spytkowo V, 9) Spytkowo VII, 10) Spytkowo IX, 11) Spytkowo XI Pole A i B, 12) Spytkowo XII, 13) Spytkowo XIII, 14) Spytkowo XIV, 15) Spytkowo XV, 16) Szczybały I, 17) Wilkaski I, 18) Zielony Gaj I - Pole A i B. 11.2. Wody podziemne Wody użytkowego poziomu wodonośnego na terenach gminy zalegają generalnie na głębokościach rzędu 20-80 m. pod powierzchnią terenu. Są to wody poziomu czwartorzędowego, występujące w przewadze w piaskach i żwirach międzymorenowych. Posiadają one w większości naturalną izolację od powierzchni terenu. Izolacja ta złożona jest z warstw o słabej przepuszczalności i grubości powyżej 20 m. Użytkowy poziom wodonośny bez izolacji, narażony na zanieczyszczenia z powierzchni terenu zalega w rejonie Pierkunowa i Spytkowa. Tereny o słabszej izolacji do poziomu wodonośnego występują w rejonie Fuledy i Sołdan oraz w Wilkasach nad jeziorem Niegocin. Wody charakteryzują się generalnie zbyt dużą ilością związków żelaza. Zawierają go przeważnie 1-3 mg/l (lokalnie więcej) i w związku z tym wymagają uzdatniania. Gmina Giżycko występuje w obrębie obszaru zaliczanego do perspektywicznego w możliwości występowania wód mineralnych. Szczegółowo możliwości występowania wód mineralnych o znaczeniu leczniczym przeanalizowano dla rejonu Jasieńczyka nad Gołdopiwem w gm. Pozezdrze. Wykonany został projekt otworu poszukiwawczego, w którym przewiduje się występowanie solanki o znaczeniu leczniczym (Cl- - Na+ - 3-4%, o temperaturze około 17 o C) w piaskowcach triasu na głębokości około 900-950 m. Warunki zalegania tych wód na terenie gminy Giżycko są prawdopodobnie zbliżone. 11.3. Udokumentowane kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla Na terenie gminy Giżycko nie występują udokumentowane kompleksów podziemnego składowania dwutlenku węgla. 69
12. Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu 12.1. Struktura przestrzenna gminy Na strukturę zagospodarowania przestrzennego gminy Giżycko składa się zespół osadniczy miasta Giżycka oraz poszczególne jednostki funkcjonalno przestrzenne. Do zespołu osadniczego miasta Giżycka należą miejscowości: Antonowo, Wilkasy, Gajewo, Sulimy i Bystry powiązane z Giżyckiem. Stanowią one strefę bezpośredniego zaplecza rozwoju miasta. Główną funkcją są usługi publiczne w miejscowościach: Wilkasy, Bystry, Sulimy, Gajewo i Antonowo. Funkcjami uzupełniającymi są produkcja rolna (Sulimy, Antonowo) oraz przetwórstwo rolno-spożywcze (Sulimy). Wyjątkową rolę w tej przestrzeni spełniają Wilkasy, ponieważ poza powiązaniami z Giżyckiem pełnią autonomiczną rolę w obszarze południowym gminy w zakresie usług publicznych, produkcji i usług turystycznych. Ze względu na skupienie w tej strefie miejscowości o największym potencjale usługowo - produkcyjnym oraz urządzeń infrastruktury technicznej, stanowi ona przestrzeń wyróżniającą się z obszaru gminy. Dysproporcje rozwojowe tej strefy w stosunku do pozostałych jednostek będą utrzymywały się, a nawet mogą wzrastać, ponieważ ich podstawę stanowią możliwości inwestycyjne oparte o rozwiniętą infrastrukturę techniczną. Jednostki funkcjonalno przestrzenne podzielic można na obszary: - południowy - przyległy do zachodniego brzegu jeziora Niegocin (Wilkasy, Bogaczewo, Gorazdowo), gdzie głównymi funkcjami są usługi publiczne i przemysł (Wilkasy), funkcjami uzupełniającymi są usługi turystyczne (Wilkasy, Bogaczewo) i przetwórstwo rolne (Gorazdowo). - południowo zachodni (Sterławki Małe, Sterławki Średnie), gdzie głównymi funkcjami są produkcja rolna i obsługa rolnictwa. Obrzeża jeziora Tajty to wyodrębniający się, w części zagospodarowany obszar usług turystycznych. - południowo wschodni (Upałty i Upałty Małe) - główne funkcje - usługi publiczne (Upałty), produkcja rolna i obsługa rolnictwa (Upałty Małe). Funkcjami uzupełniającymi są usługi turystyki. Jednostka ta to typowy obszar rolniczy oparty o dobre gleby. Możliwości rozwoju funkcji turystycznych i wypoczynkowych znajdują się w paśmie południowo - wschodniego brzegu jeziora Kruklin. - obszar północny - bezpośredniego oddziaływania funkcji usług publicznych strefy osadniczej miasta Giżycka. W tej jednostce wyróżniającą się miejscowością jest Pierkunowo - jedyne miejsce koncentracji funkcji przetwórstwa rolno - spożywczego w gminie. 70
- północno zachodni (Kamionki, Doba), gdzie głównymi funkcjami są usługi publiczne i usługi turystyczne. Funkcją uzupełniającą jest produkcja rolna i obsługa rolnictwa (Doba). Jednostka ta ma spory potencjał do tworzenia usług turystycznych w paśmie zachodniego brzegu jeziora oraz wschodniego i północnego brzegu jeziora Dejguny. - północno wschodni (Spytkowo i Zielony Gaj). Jest to jednostka typowo rolnicza o małych możliwościach rozwoju usług turystycznych. Głównymi funkcjami w tej jednostce są produkcja rolna i obsługa rolnictwa. 12.2. Bilans terenów Bilans terenów o różnym sposobie użytkowania funkcjonalno przestrzennego w gminie Giżycko przedstawia poniższa tabela. Tabela 18 Sposób użytkowania funkcjonalno-przestrzennego L.p. Sposób użytkowania Powierzchnia w gminie (ha) Udział w powierzchni gminy (%) 1. Użytki rolne 14986 50,47 2. Grunty leśne, zadrzewione i zakrzewione 5070 17,08 3. Grunty zabudowane i zurbanizowane 1027 3,46 3.1. Tereny komunikacyjne drogi 579-3.2. Tereny komunikacyjne kolej 78-3.3. Tereny mieszkaniowe 142-3.4. Tereny przemysłowe 43-3.5. Tereny rekreacyjne 34-3.6. Zurbanizowane tereny niezabudowane 26-3.7. Inne tereny zabudowane 107-3.8. Użytki kopalne 12-4. Grunty pod wodami 7786 26,22 5. Nieużytki i tereny różne 821 2,77 6. RAZEM 29690 100,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Giżycku, stan na 01.04.2009 r. Największą powierzchnię zajmują użytki rolne łącznie 14986 ha, co stanowi ok. 50% wszystkich gruntów na terenie gminy. Grunty pod wodami zajmują ok. 26 % powierzchni, a grunty leśne, zadrzewione i zakrzewione 17 %. Wszystkie tereny zabudowane i zurbanizowane zajmują łącznie 1027 ha, co stanowi ponad 3% ogólnej powierzchni omawianego terenu. Pozostałe grunty stanowią niewielki odsetek powierzchni gminy. 71
12.3. Sytuacja planistyczna Na terenie gminy Giżycko do końca 2010 r. obowiązywało 58 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w tym 36 sporządzonych na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym i 19 planów oraz 3 zmiany planów sporządzonych na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Tabela 19 Zestawienie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy Giżycko L.p. Uchwała Obręb Uwagi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 XV/74/81 Gromadzkiej Rady Narodowej z dnia 8 października 1981 r. XV/74/81 Rady Miasta z dnia 20 grudnia 1991 r. 60/92 Rady Gminy z dnia 21 stycznia 1992 r. 94/96 Rady Gminy Giżycko z dnia 9 sierpnia 1996 r. /96 Rady Gminy Giżycko z dnia 29 października 1996 r. 107/96 Rady Gminy Giżycko z dnia 29 października 1996 r. 122/96 Rady Gminy Giżycko z dnia 20 grudnia 1996 r. 104/99 Rady Gminy Giżycko z dnia 23 grudnia 1999 r. 105/99 Rady Gminy Giżycko z dnia 23 grudnia 1999 r. 109/99 Rady Gminy Giżycko z dnia 23 grudnia 1999 r. 167/2000 Rady Gminy Giżycko z dnia 13 grudnia 2000 r. 234/01 Rady Gminy Giżycko z dnia 26 października 2001 r. 267/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 268/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 269/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 270/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 271/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 272/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 273/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 274/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 275/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 276/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 277/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 marca 2002 r. 282/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia 18 kwietnia 2002 r. Wilkasy Zespół osadniczy Giżycka Gmina Giżycko Antonowo Gajewo Gajewo Gajewo Wilkasy Wrony Wilkasy Wrony Wrony Grajwo Grajwo Kruklin Pieczonki Spytkowo Spytkowo Spytkowo Spytkowo Szczybały Giżyckie Pieczonki Wrony Kamionki nieobowiązujący nieobowiązujący nieobowiązujący sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 72
25 283/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Kruklin 18 kwietnia 2002 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 26 284/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Wrony 18 kwietnia 2002 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 27 285/2002 Rady Gminy Giżycko z dnia sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Sterławki Małe 18 kwietnia 2002 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 28 II/10/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 29 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Antonowo listopada 2002 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 29 II/11/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 29 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Antonowo listopada 2002 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 30 II/12/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 29 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Spytkowo listopada 2002 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 31 II/13/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 29 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Wrony listopada 2002 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 32 IV/38/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 19 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Antonowo i Pierkunowo grudnia 2002 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 33 IV/39/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 19 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Kąp grudnia 2002 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 34 IV/40/02 Rady Gminy Giżycko z dnia 19 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Sulimy grudnia 2002 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 35 V/47/03 Rady Gminy Giżycko z dnia 25 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Sterławki Małe lutego 2003 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 36 V/48/03 Rady Gminy Giżycko z dnia 25 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Wilkasy lutego 2003 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 37 VII/68/03 Rady Gminy Giżycko z dnia sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Kożuchy 15 kwietnia 2003 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 38 VII/69/03 Rady Gminy Giżycko z dnia sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Kożuchy 15 kwietnia 2003 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 39 VIII/78/03 Rady Gminy Giżycko z dnia sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca Gajewo 14 maja 2003 r. 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 40 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XXI/193/04 Rady Gminy Giżycko z dnia Kamionki marca 2003r. r. o planowaniu i 31 sierpnia 2004 r. zagospodarowaniu przestrzennym 41 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XXIX/287/05 Rady Gminy Giżycko z Grajwo marca 2003r. r. o planowaniu i dnia 12 siepnia 2005 r. zagospodarowaniu przestrzennym 42 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XXXIV/340/05 Rady Gminy Giżycko z Bogaczewo marca 2003r. r. o planowaniu i dnia 30 grudnia 2005 r. zagospodarowaniu przestrzennym 43 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XXXVIII/385/06 Rady Gminy Giżycko z Gajewo marca 2003r. r. o planowaniu i dnia 27 czerwca 2006 r. zagospodarowaniu przestrzennym 44 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XII/133/07 Rady Gminy Giżycko z dnia Pierkunowo marca 2003r. r. o planowaniu i 21 grudnia 2007 r. zagospodarowaniu przestrzennym 45 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XII/134/07 Rady Gminy Giżycko z dnia Szczybały Giżyckie marca 2003r. r. o planowaniu i 21 grudnia 2007 r. zagospodarowaniu przestrzennym 46 zmiana planu sporządzona na podstawie ustawy XII/135/07 Rady Gminy Giżycko z dnia Bogaczewo z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i 21 grudnia 2007 r. zagospodarowaniu przestrzennym 47 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XII/136/07 Rady Gminy Giżycko z dnia Sołdany marca 2003r. r. o planowaniu i 21 grudnia 2007 r. zagospodarowaniu przestrzennym 48 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XII/137/07 Rady Gminy Giżycko z dnia Wrony - Piękna Góra marca 2003r. r. o planowaniu i 21 grudnia 2007 r. zagospodarowaniu przestrzennym 49 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XIII/155/08 Rady Gminy Giżycko z dnia Wilkasy i Bogaczewo marca 2003r. r. o planowaniu i 08 lutego 2008 r. zagospodarowaniu przestrzennym 50 zmiana planu sporządzona na podstawie ustawy XIV/167/08 Rady Gminy Giżycko z dnia Wrony z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i 28 marca 2008 r. zagospodarowaniu przestrzennym 51 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XVI/192/08 Rady Gminy Giżycko z dnia Bogacko marca 2003r. r. o planowaniu i 28 maja 2008 r. zagospodarowaniu przestrzennym 52 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XXI/234/08 Rady Gminy Giżycko z dnia Wilkasy marca 2003r. r. o planowaniu i 30 września 2008 r. zagospodarowaniu przestrzennym 53 sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 XXI/235/08 Rady Gminy Giżycko z dnia Wrony marca 2003r. r. o planowaniu i 30 września 2008 r. zagospodarowaniu przestrzennym 54 XXI/236/08 Rady Gminy Giżycko z dnia Sołdany sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 73
55 56 57 58 59 60 61 62 63 63 30 września 2008 r. marca 2003r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zmiana planu sporządzona na podstawie ustawy XXIII/281/09 Rady Gminy Giżycko z Kamionki z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i dnia 30 stycznia 2009 r. zagospodarowaniu przestrzennym XXVI/311/09 Rady Gminy Giżycko z dnia 21 kwietnia 2009 r. XXXIV/383/09 Rady Gminy Giżycko z dnia 10 grudnia 2009 r. XXXIV/384/09 Rady Gminy Giżycko z dnia 10 grudnia 2009 r. XXXIV/385/09 Rady Gminy Giżycko z dnia 10 grudnia 2009 r. XXXIV/386/09 Rady Gminy Giżycko z dnia 10 grudnia 2009 r. XXXIV/418/10 Rady Gminy Giżycko z dnia 23 lutego 2010 r. XIV/127/2015 Rady Gminy Giżycko z dnia 28 października 2015 roku XX/205/2016 Rady Gminy Giżycko z dnia 21 kwietnia 2016 roku XX/206/2016 Rady Gminy Giżycko z dnia 21 kwietnia 2016 roku Grajwo Wronka Bogaczewo Gajewo Szczybały Giżyckie Sterławki Małe Wilkasy Gajewo Spytkowo Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Giżycko sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Ponadto trzy miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, które uchwalone zostały przez Radę Miejską w Rynie obowiązują obecnie w Gminie Giżycko. Tabela 20 Zestawienie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy Giżycko, które uchwalone zostały przez Radę Miejską w Rynie L.p. Uchwała Obręb Uwagi 1 2 3 IV/25/03 Rady Miejskiej w Rynie z dnia 22.02.2003 r. IV/26/03 Rady Miejskiej w Rynie z dnia 22.02.2003 r. VII/56/03 Rady Miejskiej w Rynie z dnia 27.05.2003 r. Kozin Kozin Kozin Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Giżycko sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym sporządzony na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym 13. Uwarunkowania wynikające ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony Studium poprzez określenie polityki przestrzennej, stanowi podstawowe narzędzie umożliwiające spełnienie zadań w zakresie ładu przestrzennego, komunikacji czy infrastruktury technicznej. Przez ład przestrzenny zgodnie z definicją zawartą w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym należy rozumieć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach 74
uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno estetyczne. Współczesna struktura osadnictwa ukształtowana została poprzez kontynuację historycznego układu. W celu zachowania ładu przestrzennego istniejąca zabudowa o wartościach historyczno-kulturowych narzuca formę nowej. Większość wsi w gminie zlokalizowana jest wzdłuż głównego ciągu komunikacyjnego, a budynki znajdują się nierzadko w odległości znacznie mniejszych niż jest to wymagane przepisami. Domy lokalizowane są w przypadkowych miejscach, tworząc rozproszoną zabudowę, która często nie jest wyposażona w niezbędną infrastrukturę techniczną. Zabudowa rozwija się w sposób nieuregulowany, również pod względem formy architektonicznej. Zasady ładu przestrzennego określone są przede wszystkim na podstawie planów miejscowych tworzonych dla poszczególnych obszarów, w zależności od potrzeb społecznych i ekonomicznych. Przy ich sporządzaniu należy wziąć pod uwagę, że ochrona ładu przestrzennego warunkowana powinna być eksponowaniem najbardziej wartościowych elementów krajobrazu przyrodniczego i kulturowego, eliminowaniem dysharmonizujących elementów zagospodarowania, prowadzeniem rewitalizacji i rehabilitacji obszarów zdegradowanych i o niskiej atrakcyjności funkcjonalnej i architektonicznej. Zbyt mała ilość miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na terenach, na których wzmaga się ruch budowlany, powoduje tworzenie się chaosu budowlanego i zachwianie zasad ładu przestrzennego. Działania w zakresie kształtowania ładu przestrzennego terenów gminy Giżycko powinny być skierowane na: uzupełnianie i intensyfikację wiejskich jednostek osadniczych; kształtowaniu nowej z uwzględnieniem charakteru i stylu stosowanego w danej miejscowości; kreowaniu lokalnych centrów niektórych wsi, leżących przy głównych ciągach komunikacyjnych i turystycznych poprzez modernizację i budowę infrastruktury technicznej oraz lokalizowaniu usług obsługi mieszkańców i turystów; poprawie standardu rekreacyjnej i turystycznej. Dla ochrony ładu przestrzennego konieczne jest przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom przestrzennym związanym z wprowadzaniem nowej, w szczególności przez ograniczanie liczby kolejnych linii obsługiwanych komunikacyjnie przez służebność przejazdu lub drogę wewnętrzną o niewystarczającej szerokości, a także ograniczanie niekontrolowanego, przestrzennego rozlewania się układów osadniczych. 75
14. Uwarunkowania wynikające ze stanu systemu komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami 14.1. Infrastruktura techniczna 14.1.1. Zaopatrzenie w wodę Długość sieci wodociągowej na terenie gminy Giżycko zgodnie z danymi GUS na 2009 2015r. wynosiła 174 205,8 km. Dzięki sieci wodociągowej mieszkańcom gminy zostało dostarczonych 285 340,3 dam 3 wody. Wiele odcinków sieci wodociągowej nie jest w dobrym stanie technicznym, co powoduje liczne awarie i przerwy w dostarczaniu wody. W gminie znajdują się 4 stacje uzdatniania wody. SUW Sterławki Średnie posiada 2 studnie wiercone o wydajności 46 m 3 /h i doprowadza wodę do mieszkańców miejscowości: Sterławki Średnie, Sterławki Małe, Bogacko, Guty, Kamionki, Dziewiszewo, Doba, Piękna Góra, Kalinowo, Nowe Wrony, Wrony oraz miejscowości z gminy Ryn: Sterławki Wielkie, Jeziorko. SUW Wilkasy posiada 3 studnie o wydajności do 166 m 3 /h. Woda z SUW Wilkasy dociera do mieszkańców: Wilkas, Wilkasków, Szczybał Giżyckich, Gorazdowa, Bogaczewa, Wronek i Kozina. SUW Zielony Gaj to 2 studnie o wydajności maksymalnej 50 m 3 /h. Sieć magistralna zbudowana jest z rur PVC o średnicy od 90 mm do 160 mm i korzystają z niej mieszkańcy miejscowości: Zielony Gaj, Nowe Sołdany, Kożuchy Małe, Pieczonki, Sulimy Kolonie, Spytkowo i Świdry. SUW Upałty posiada również 2 studnie o głębokościach 47 m oraz 42 m i wydajności maksymalnej do 37 m 3 /h. Woda z SUW Upałty dociera do miejscowości: Upałty Małe, Kożuchy Wielkie, Kruklin, Upałty, Kąp, Grajwo oraz do miejscowości Siedliska z gminy Wydminy. Nieznaczna część miejscowości gminy Giżycko położonych w sąsiedztwie miasta Giżycko korzysta z wody ujmowanej z miejskiego ujęcia wody Gajewo. Tabela 21 Rozwój sieci wodociągowej na terenie gminy Giżycko Długość czynnej sieci rozdzielczej [km] 2005r. 2006r. 2007r. 2008r. 2009r. 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r. 156 165,7 167,5 168,8 174,6 182 182,5 185,5 192,8 199,8 205,8 76
Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych [szt.] Woda dostarczana gospodarstwom domowym [dam 3 ] Ludność korzystająca z sieci wodociągowej [osoba] Zużycie wody na 1 mieszkańca [m 3 ] 1 320 1 380 1 149 1 190 1 255 1 288 1 326 1 368 1 413 1 451 1 521 238,8 235,6 287,8 303,9 285,6 304,2 307,5 286,4 290,6 287,3 340,3 6 436 6 529 6 513 6 665 6 773 6 852 6 942 7 011 7 126 8 271 8 296 30,9 30,3 37,1 38,4 35,7 38,0 38,3 35,3 35,5 35,0 41,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Z danych przedstawionych w tabeli powyżej widać że w ciągu dziesięciolecia wybudowano powyżej 40 prawie 50 km sieci wodociągowej. Mieszkańcy, którzy nie mają możliwości korzystania z sieci wodociągowej zaopatrują się w wodę z indywidualnych ujęć. Woda dostarczana z sieci wodociągowej oraz ze studni pozwala na wystarczające pokrycie zapotrzebowania gminy Giżycko w wodę. 14.1.2. System odprowadzania ścieków Gmina Giżycko ma jedną z najlepiej rozwiniętych sieci kanalizacyjnych spośród wszystkich gmin wiejskich regionu. Na system odprowadzania ścieków w gminie składa się sieć kanalizacji sanitarnej o długości ok. 60 km (w tym sieć grawitacyjna ok. 40 km i sieć tłoczna ok. 20 km), ok. 40 przepompowni ścieków oraz ok. 30 przydomowych oczyszczalni. Obecnie skanalizowane są przede wszystkim najgęściej zaludnione okolice miasta Giżycko, jak również miejscowości na wschodzie gminy oraz na zachód od jeziora Niegocin. Sieć ta w większości została wybudowana po 1990 roku. Nieczystości ciekłe odprowadzane są do komunalnej oczyszczalni Bystry, a po oczyszczeniu trafiają do jez. Niegocin. Oczyszczalnia wybudowana w latach dziewięćdziesiątych została gruntownie zmodernizowana w latach 2002-2004. Przy rozbudowie i modernizacji zastosowano najnowsze wówczas technologie, co sprawiło, że oczyszczalnia spełnia najwyższe standardy zgodnie z normami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Tabela 22 Rozwój sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Giżycko 2005r. 2006r. 2007r. 2008r. 2009r. 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r. 77
Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej [osoba] Ścieki odprowadzone [dam 3 ] Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania [szt.] 3 599 3 701 3 736 3 926 4 022 4 119 4 265 4 423 4 610 5 981 6 108 275,0 275,0 270,0 231,7 288,3 284 273 282 297,0 294,0 310 739 777 802 870 901 938 965 1 021 1 096 1 246 1 348 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Dane przedstawione w tabeli wskazują, że sieć kanalizacyjna jest systematycznie rozbudowywana. W ciągu dziesięciolecia o ponad 200000 35 dam 3 wzrosła ilość odprowadzanych ścieków do oczyszczalni Bystry. 14.1.3. Kanalizacja deszczowa Na terenie gminy sieci kanalizacji deszczowej wybudowano na ulicy Dębowej w miejscowości Gajewo. 14.1.4. Gospodarka odpadami Z terenu gminy Giżycko odpady wywożone są przez firmę KOMA Usługi Komunalne Sp. z o.o. Sp. k. i unieszkodliwiane metodą składowania na Składowisku Odpadów Komunalnych Świdry w miejscowości Spytkowo, które jest składowiskiem odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Składowisko zajmuje powierzchnie ok. 15 ha i działa na podstawie Decyzji Wojewody Warmińsko-Mazurskiego Nr ŚR.I.6620/00/02. Wg Sprawozdania z realizacji planu gospodarki odpadami gmin Mazurskiego Związku Międzygminnego w 2008 r. na składowisko przyjęto m.in: 4324 tony nie segregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych, 88 ton odpadów z czyszczenia ulic i placów oraz 30 ton innych odpadów nie ulegających biodegradacji. W Giżycku przy ul. Sybiraków zlokalizowany jest Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, który przyjmuje nieodpłatnie odpady wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, odpady budowlane rozbiórkowe, zużyte opony. Odpady niebezpieczne (np. smary, farby, rozpuszczalniki, lakiery) przyjmie Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Spytkowie (otwarty od 2014 r.) 78
14.1.5. Elektroenergetyka i odnawialne źródła energii Przez teren gminy przebiegają trzy napowietrzne linie wysokiego napięcia 110 kv relacji: Giżycko Węgorzewo, Giżycko Wydminy oraz Giżycko Kętrzyn. Punktem zasilania w energię elektryczną wszystkich odbiorców w obrębie gminy jest GPZ Giżycko 110kV/15kV. Średniego napięcie 15 kv w obrębie miasta Giżycko przeważnie prowadzone jest liniami kablowymi natomiast na terenie gminy liniami napowietrznymi. Dalej w oparciu o stacje transformatorowo - rozdzielcze 15/0,4 kv energia elektryczna nitkami niskiego napięcia 0,4 kv trafia bezpośrednio do odbiorców. Zdolność przesyłowa sieci na wielu terenach wiejskich została przekroczona. Przeciążenie w szczególności linii niskiego napięcia skutkuje występowaniem dużej asymetrii napięcia oraz zwiększeniem awaryjności sieci. Na terenach o nadmiernie wydłużonych liniach 15 kv występują spadki napięć poniżej dopuszczalnej wartości, a dodatkowym problemem jest również awaryjność spowodowana niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Istniejący układ i stan sieci zabezpiecza istniejące potrzeby energetyczne gminy. Każda dalsza rozbudowa budownictwa mieszkaniowego, przemysłu lokalnego będzie wymuszała budowę następnych stacji transformatorowych oraz rozbudowę i modernizację sieci przesyłowej 15 kv. Infrastruktura elektroenergetyczna znajdująca się na terenie gminy Giżycko jest w stanie dobrym i umożliwia zaspokojenie bieżących potrzeb odbiorców z tego terenu. W celu zaspokojenia zwiększających się potrzeb odbiorców sieć ta będzie sukcesywnie modernizowana i rozbudowywana zgodnie z planami rozwoju. Według ustawy prawo energetyczne odnawialnymi źródłami energii są źródła wykorzystujące w procesie przetwarzania energię: wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych. Dotychczas w gminie nie wykorzystywano żadnej z metod pozyskiwania energii odnawialnej pomimo iż rejon gminy położony jest w bardzo korzystnej II strefie energetycznej wiatru i posiada potencjalne wysokie zasoby energii wiatru. Na terenie gminy zostały wybudowane dwie biogazownie rolnicze w miejscowościach Pierkunowo i Upałty Małe. 79
14.1.6. Gazyfikacja Zaopatrzenie w gaz miasta i gminy Giżycko realizowane jest z sieci średniego i niskiego ciśnienia stanowiącej wraz ze stacjami redukcyjnymi II-go stopnia integralną część systemu dystrybucyjnego gazu w tym regionie. Główne zasilanie odbywa się z sieci DN 200mm i DN 300mm od strony południowej z gazociągu przesyłowego wysokiego ciśnienia DN100mm PN 6,4MPa relacji Mrągowo Giżycko poprzez stację redukcyjnopomiarową I-go stopnia Q=9000 Nm³/h we wsi Wilkasy. Ponadto gmina od strony północnej zasilana jest gazem na bazie gazociągu średniego ciśnienia DN 125mm relacji Węgorzewo - Giżyko poprzez stację redukcyjno pomiarową I-go stopnia Q=3000 Nm³/h w Węgorzewie. Tabela 23 Rozwój sieci gazowej na terenie gminy Giżycko Długość czynnej sieci ogółem w m Zużycie gazu [tys. m 3 ] Odbiorcy gazu [gosp. dom.] Ludność korzystająca z sieci gazowej 2005r. 2006r. 2007r. 2008r. 2009r. 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r. 38 700 38 738 38 924 39 073 44 531 45 244 46 798 47 005 47 462 48 332 48 332 379,90 532,80 507,00 537,90 618,10 707,60 856,50 866,0 805,0 835,0 797,3 465 488 516 523 535 562 594 613 648 672 684 1 492 1 504 1 504 1 523 1 766 1 860 1 972 2 078 2 197 2 278 2 305 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS. W gaz sieciowy zaopatrywane są miejscowości: Wilkasy, Antonowo, Pierkunowo, Gajewo, Bystry i Spytkowo. W gaz z sieci zaopatrywany jest niski odsetek mieszkańców gminy, jednak liczba ludności korzystająca z sieci gazowej stale wzrasta. W pozostałych miejscowościach rozwinęła się gospodarka gazem butlowym, który wykorzystywany jest głównie w gospodarstwach domowych. 14.1.7. Telekomunikacja Gmina Giżycko posiada dobrze rozwiniętą sieć telekomunikacyjną. Istniejący układ telekomunikacyjny wspomagany telefonią komórkową umożliwia dostęp do telefonu wszystkim mieszkańcom gminy. Według Urzędu Komunikacji Elektronicznej liczba abonentów telefonii stacjonarnej w gminie Giżycko wynosi 2697 (liczba abonentów indywidualnych 2368; liczba abonentów biznesowych 311). Sześciu operatorów świadczy usługi stacjonarne w publicznej sieci 80
telefonicznej: EXATEL S.A.; MULTIMEDIA POLSKA S. A.; NETIA S.A.; POLSKA TELEFONIA CYFROWA sp. z o.o.; TELEFONIA DIALOG S.A. oraz TELEKOMUNIKACJA POLSKA S.A. Dodatkowo zgłoszono 2 wnioski o braku dostępu do usług stacjonarnych w publicznej sieci telefonicznej. Natomiast liczba abonentów Internetu wynosi 5378 (liczba abonentów indywidualnych 5142; liczba abonentów biznesowych 236). Czterech operatorów świadczy usługę stacjonarnego szerokopasmowego Internetu: INM Tomasz Chomko, Mariusz Lisowski, Piotr Margol Spółka Jawna; MULTIMEDIA POLSKA S. A.; NETIA S.A. oraz TELEKOMUNIKACJA POLSKA S.A. 14.1.8. Zaopatrzenie w ciepło Na obszarze gminy brak jest scentralizowanych systemów zbiorowego zaopatrzenia w ciepło. Do zaopatrzenia w ciepło budynków użyteczności publicznej, usług, zakładów stosuje się kotłownie, często na paliwo stałe. W zabudowie zagrodowej i jednorodzinnej do ogrzewania pomieszczeń wykorzystuje się urządzenia tradycyjne: trzony kuchenne, piece ceramiczne lub wewnętrzne instalacje centralnego ogrzewania z własnych kotłowni na paliwo stałe, a w nielicznych przypadkach na paliwo płynne i gazowe (olej opałowy i gaz propan - butan). Problem w gminie stanowi niska sprawność urządzeń grzewczych i wysoki poziom emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. 14.2. Transport drogowy, kolejowy i wodny Uwarunkowania komunikacyjne gminy Giżycko wyróżniają się rozbudowanym system drogowym. Układ dróg umożliwia dogodne połączenie wewnętrzne i zewnętrzne. Również znaczenie transportu kolejowego jest bardzo ważne. Na poniższym rysunku przedstawione zostały linie kolejowe przebiegające przez gminę Giżycko oraz układ komunikacji drogowej. 81
Rysunek 4 Uwarunkowania komunikacyjne gminy Giżycko Źródło: Opracowanie własne