PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI MAŁKOWO Gmina Żukowo Październik 2010 1
SPIS TREŚCI 1. Wstęp 2. Charakterystyka miejscowości Małkowo 3. Aktualna sytuacja społeczno gospodarcza 4. Analiza SWOT 5. Opis planowanych przedsięwzięć 6. WdroŜenie i monitorowanie planu 7. Podsumowanie 2
WSTĘP Plan Odnowy Miejscowości Małkowo jest dokumentem określającym strategię działań wsi w sferze społeczno- gospodarczej na lata 2010-2016. Bezpośrednim powodem stworzenia Planu Odnowy Miejscowości jest chęć aktywnego pozyskiwania funduszy strukturalnych na rzecz rozwoju wsi. Konieczność opracowania Planu w sposób formalny wynika z wytycznych Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, a w szczególności wytycznych Osi 3 PROW- Działanie Odnowa i Rozwój Wsi. OŚ 3 zakłada między innymi wspieranie działań mających wpływać na poprawę jakości Ŝycia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi. W ramach działania finansowaniem zostaną objęte projekty z zakresu : 1. Budowy, przebudowy, remontu lub wyposaŝania obiektów publicznych pełniących funkcje kulturalne, w szczególności świetlic i domów kultury 2. Budowy, przebudowy lub remontu obiektów sportowych, ścieŝek rowerowych, szlaków pieszych, placów zabaw, miejsc rekreacji, słuŝących do uŝytku publicznego 3. Zakupu towarów słuŝących przedsięwzięciom związanym z kultywowaniem tradycji społeczności lokalnych oraz tradycyjnych zawodów 4. Związane z kształtowaniem centrów wsi jako obszaru przestrzeni publicznej, w szczególności poprzez odnawianie lub budowę placów, parkingów, chodników lub oświetlenia ulicznego 5. Urządzania i porządkowania terenów zielonych, parków lub innych miejsc wypoczynku 6. Budowy, przebudowy lub remontu małej infrastruktury turystycznej 3
7. Zagospodarowania zbiorników i cieków wodnych na rzecz rekreacji lub poprawy estetyki miejscowości 8. Rewitalizacji budynków zabytkowych, odnawiania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych i miejsc pamięci 9. Zakupu i odnawiania obiektów charakterystycznych dla danego regionu lub tradycji budownictwa wiejskiego i ich adaptacji na cele publiczne 10. Budowy, przebudowy, remontu lub wyposaŝania obiektów przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów i usług, w szczególności pawilonów, punktów wystawowych, sal ekspozycyjnych lub witryn 11. Odnawiania elewacji zewnętrznych i dachów w zabytkowych obiektach architektury sakralnej wpisanych do rejestru zabytków 12. Wyburzenia i rozbiórki zdewastowanych budynków i budowli publicznych w celu uporządkowania terenu w miejscowości. Plan Odnowy Miejscowości Małkowo jest dokumentem o charakterze planowania strategicznego i ma na celu stworzenie szczegółowej koncepcji i wizji rozwoju danej miejscowości. Pierwsze miejsce zajmuje tutaj: aktywność, zaangaŝowanie i solidarna postawa mieszkańców, dlatego teŝ w przygotowaniu dokumentu od samego początku uczestniczyli aktywnie mieszkańcy sołectwa wraz ze swoimi przedstawicielami: sołtysem i radnymi. Plan Odnowy Miejscowości Małkowo jest planem otwartym, który w zaleŝności od potrzeb i uwarunkowań finansowych będzie mógł być aktualizowany. Takie sformułowanie pozwala na pewną swobodę, jeśli chodzi o moŝliwość dopisywania nowych działań, a takŝe zmienianie kolejności ich realizacji w latach 2010-2016 w zaleŝności od uruchomienia i dostępu do funduszy UE. Plan Odnowy Miejscowości poprzez realizację wskazanych w nim przedsięwzięć przyczyni się do podniesienia standardu Ŝycia jego mieszkańców oraz zwiększenia atrakcyjności całej miejscowości. Niniejszy Plan Odnowy Miejscowości jest zgodny z dokumentami strategicznymi rozwoju kraju, regionu oraz Gminy śukowo. Podstawą opracowania 4
Planu jest Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy śukowo na lata 2004-2013 oraz Strategia Rozwoju dla Gminy śukowo do 2012 roku, a takŝe Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy śukowo. Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości, jej historię, analizę zasobów słuŝącą przedstawieniu stanu rzeczywistego, SWOT- czyli mocne i słabe strony wsi, planowane kierunki rozwoju, a takŝe zakładane przedsięwzięcia wraz z szacunkowymi kosztami i harmonogramem planowanych działań. Projekty zawarte w niniejszym Planie nie mają charakteru komercyjnego. W Planie został takŝe przedstawiony szczegółowy system wdraŝania, system monitorowania i oceny realizacji Planu oraz system komunikacji społecznej. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI MAŁKOWO Wieś Małkowo leŝy w województwie pomorskim w gminie śukowo, 2 km na północ od miasta śukowo. 5
Historia Małkowa Trzeba powiedzieć, Ŝe ta niewielka wieś pod śukowem, weszła do źródeł pisanych juŝ w czasach krzyŝackich. Pierwszy zapis w formie Malkow pochodzi z roku 1339. Stanowiła ona własność kościelną klasztoru Kartuzach. W XVII wieku pojawiają się zapisy typu Malkowy, które pozwalają widzieć w nazwie formę liczby mnogiej. Ta postać utrzymuje się jeszcze w XIX wieku. W okresie międzywojennym utrwala się postać liczby pojedynczej-małkowo, uŝywanej po dzień dzisiejszy. Niemcy pisali natomiast Malkau albo Mahlkau, niekiedy Malken. Ten ostatni zapis zakłada polską postać Maliki, która rzeczywiście niekiedy się pojawiała. Nazwę objaśnić łatwo. Jest to forma dzierŝawcza utworzona za pomocą przyrostka-owo od nazwiska załoŝyciela Małek. Semantycznie (znaczeniowo) nazwisko Małek odpowiada niemieckiemu nazwisku Klein, dobrze poświadczonemu na Pomorzu i na Kaszubach. Ostatnim właścicielem Małkowa był Rudolf Boelcke. Jak wynika z relacji, podobnie jak wielu okolicznych ziemian-niemców był masonem. Po śmierci ciało jego zostało poddane kremacji i pochowano w Małkowie. W czasie II wojny światowej Małkowo było świadkiem wielu tragicznych wydarzeń. Kiedy w roku 1945 zbliŝał się front, przez Małkowo przeszedł marsz śmierci więźniów z obozu w Sztutofie. Po wojnie ziemie podzielono między mieszkańców. Powierzchnia: 5,7 km 2 Liczba ludności: (stan na dzień 18.10.2010r.) 582 mieszkańców WaŜniejsze drogi: część wsi Małkowo leŝy przy drodze krajowej nr. 20, pozostała część miejscowości (centrum) jest oddalona od tej drogi 2 km i ta część jest miejscowością zamkniętą z powodu braku drogi przelotowej PołoŜenie i środowisko przyrodnicze: Małkowo otoczone jest od północy i południa lasami. Największym atutem wsi jest piękna i naturalna dolina rzeki Małej Słupiny. 6
Komunikacja: Niewielka część mieszkańców, mająca swoje zabudowania wzdłuŝ drogi krajowej nr. 20, ma dobre połączenie komunikacyjne z trójmiastem i bezpośrednio z śukowem, lecz większość ludności mieszkająca w odległości 2 km od drogi głównej, ma z tym ogromny problem. Brak we wsi transportu publicznego. 7
AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO GOSPODARCZA Rodzaj Zasobu Opis czym dysponuje wieś I Położenie przyrodnicze i środowiskowe Krajobraz Klimat Piękne lasy mieszane, pełne grzybów oraz łąki i dolina Małej Słupiny, gdzie żyją pstrągi Korzystny dla ludzi i zwierząt (brak działalności gospodarczej uciążliwej dla środowiska) Szata roślinna i fauna Bardzo atrakcyjne tereny turystyczne, poprzez piękno 100- letnich kasztanowców, siedliska nietoperzy, sów, jastrzębi i bocianów( cztery gniazda) Wody podziemne i powierzchniowe Gleby Kilka malowniczych stawów i piękna rzeka Mała Słupina, dwie studnie głębinowe(bardzo bogate w czystą wodę) Większość gleb to wg klas bonitacyjnych IV, V i VI klasa. W dolinie rzeki- łąki torfowe. Brak kopalin II. Środowisko kulturowe Walory architektury wiejskiej i zabytki Walory ukształtowania przestrzeni publicznej Częściowo zachowana zabudowa pałacowo-dworska( Pałac i starodrzew); pozostałości historycznej zabudowy w postaci nielicznych domostw najemnych pracowników majątku. Zachowana oryginalna kuźnia(budynek). Trzy kapliczki. Dwa krzyże wyznaczające dawny szlak handlowy Boisko sportowe i plac zabaw. Osobliwości i tradycje Historia i ludzie którzy ją tworzyli, wydarzenia Mało znany i rozpropagowany leśny grobowiec ostatniego właściciela majątku w Małkowie; Farma Ekologiczna; dolina Małej Słupiny oraz Pałac- jego otoczenie i historia Historia Małkowa sięga średniowiecza(przynależność ziem do zakonu Kartuzów). 8
Kontrowersyjna osobowość właściciela zabudowań dworskich Rudolfa Von Boelcke oraz małżonki obecnego właściciela, pani senator Doroty Arciszewskiej- Mielewczyk. Marsz śmierci i nocleg więźniów z obozu w Sztuthofie w stodołach majątku pod koniec II wojny światowej. W roku 2008 Bestialskie zniszczenie dwóch budynków (ok. 150- letnich)należących wcześniej do zabudowań dworskich pałacu. III. Obiekty i tereny Tereny mieszkaniowe Tereny dla działalności gospodarczej Miejsca sportu i rekreacji Szlaki turystyczne Pozostałe Od kilku lat obserwuje się duży napływ nowych mieszkańców, co zmienia Małkowo z wsi rolniczej na sypialnie dla pobliskiego Trójmiasta Istnieje sporo działek rzemieślniczo- przemysłowych przy drodze krajowej nr 20 Wiejskie boisko sportowe z niewielkim placem zabaw Dwa istniejące, ale jest możliwość wytyczenia następnych Obszar sołectwa przewidziany w większości pod zabudowę jednorodzinną IV. Gospodarka Rolnictwo Miejsca pracy Główne miejsca pracy poza miejscowością. Jest też sporo osób zatrudnianych przez miejscowych właścicieli firm. Rolnicy stanowią już mniejszość. Zakłady produkcyjne Baza noclegowa i gastronomiczna Istnieje kilkadziesiąt zakładów produkcyjno- handlowousługowych z branży budowlanej, elektronicznej, meblowej i przemysłowej Istnieją dwa lokale gastronomiczne i jeden w trakcie budowy V. Mieszkańcy, kapitał społeczny Autorytety, znane postacie we K.G.W., Rada Sołecka 9
wsi Inne W ramach corocznego festynu organizowanego przy współpracy Rady Sołeckiej i Koła Gospodyń Wiejskich, następuje integracja mieszkańców z nowo przybyłymi. Instytucje: we wsi Małkowo nie ma żadnych instytucji o charakterze kulturalno- sakralno- oświatowym. Brak świetlicy wiejskiej czy innych miejsc publicznych spotkań. Brak centrów kulturalnych czy sportowych. Działalność kulturalno- oświatowo- sportowa: Działalność kulturalną we wsi Małkowo prowadzi tylko Koło Gospodyń Wiejskich i Rada Sołecka., organizując raz w roku PIKNIK W MAŁKOWIE pod chmurką. Wszystko odbywa się na boisku wiejskim. Gospodarka: Na terenie wsi działa kilkadziesiąt podmiotów gospodarczych, m.in.: Rockfin, Arotronic, Drawex, Lamirs, Wyrób pustaków Połomski, PHU J. Nakielska, itd. 10
ANALIZA SWOT Analiza SWOT jest efektywną metodą oceny strategicznej badanego przedmiotu. Składa się ona z analizy miejscowości (analiza jej mocnych i słabych stron) oraz analizy jej otoczenia ( szanse i zagroŝenia). Nazwa SWOT jest akronimem stworzonym ze skrótów angielskich pojęć: Strenghts (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities ( szanse), i Threats (zagroŝenia). SZANSE ZAGROśENIA MOCNE STRONY SŁABE STRONY POŁOśENIE GEOGRAFICZNE I ŚRODOWISKO NATURALNE Wykorzystanie potencjału dziedzictwa kulturowego i walorów przyrodniczych głównie dla rozwoju turystyki, biorąc pod uwagę bliskość trójmiasta oraz miasta i gminy Żukowo Istniejące obiekty i atrakcje turystyczne( zabytkowa zabudowa pałacowa, starodrzew, kapliczki, krzyże na rozdrożach i częściowo zachowany tradycyjny układ urbanistyczny)- podstawą do rozwoju turystyki Możliwość stworzenia atrakcyjnych miejsc do życia w zgodzie z naturą i wyciszenia Możliwość stworzenia atrakcyjnych miejsc do życia w zgodzie z naturą i wyciszenia Żywiołowa parcelacja i zabudowa nie szanująca otoczenia przyrodniczego oraz uwarunkowań historycznych, doprowadzić może do utraty walorów krajobrazu i obniżenia atrakcyjności miejsca Brak stabilności w polityce wspierania rozwoju obszarów wiejskich i gospodarki rolnej Brak przestrzennego planu zagospodarowania terenu wsi Małkowo(stwarza warunki do niszczenia dziedzictwa kulturowego i przyrody wiejskiej Bardzo korzystne położenie względem trójmiasta (ok. 15 km) Atrakcyjne tereny do imprez plenerowych Bardzo malownicze położenie, korzystne dla uprawiania turystyki pieszej i rowerowej Piękny starodrzew kasztanowców i buków Bardzo słabo zinwentaryzowane szlaki turystyczne (brak oznakowań i tablic informacyjnych) Brak komunikacji publicznej Brak kanalizacji ściekowej i burzowej Fatalny stan ulic, brak chodników, oświetlenia ulicznego 11
Istniejące obiekty i atrakcje turystyczne( zabytkowa zabudowa pałacowa, starodrzew, kapliczki, krzyże na rozdrożach i częściowo zachowany tradycyjny układ urbanistyczny)- podstawą do rozwoju turystyki Wykorzystanie potencjału dziedzictwa kulturowego i walorów przyrodniczych głównie dla rozwoju turystyki, biorąc pod uwagę bliskość trójmiasta oraz miasta i gminy Żukowo ROZWÓJ GOSPODARCZY Zachowana część zabudowań pałacowo-dworskich Napływ nowych inwestorów MoŜliwość korzystania ze środków unijnych Dogodna lokalizacja na rozwój przedsiębiorstwa Konkurencyjność i atrakcyjność sąsiednich gmin Niewłaściwa polityka rolna - gospodarcza państwa Brak lokalnych programów wspierających rozwój przedsiębiorczości Niewystarczające fundusze na dalszy rozwój infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, a także na właściwe zagospodarowanie terenów ważnych dla wizerunku i funkcjonowania miejscowości Brak skutecznego nadzoru i przymykanie oczu na różne działania podmiotów gospodarczych i osób prywatnych inwestujących w Małkowie Dobra infrastruktura telekomunikacyjna DuŜy potencjał ludzi w wieku produkcyjnym Korzystne warunki dla rozwoju turystyki, przede wszystkim o charakterze wiejskim (agroturystyka) Gospodarstwo ekologiczne Ekofarma Kaszubska Atrakcyjne tereny pod budownictwo mieszkaniowe i przemysłowe Zły stan techniczny dróg i ciągów komunikacyjnych Słabo rozwinięte instytucje otoczenia biznesu Brak aktywnego systemu promocji Słaby poziom zagospodarowania terenów publicznych (boisko sportowe i otoczenie) Brak bazy noclegowej 12
ROZWÓJ SPOŁECZNY Niewystarczające dochody własne gminy Inwestycje dające nowe miejsca pracy Działania mające na celu powstanie miejsc pracy w nowych sektorach tj. produkcja, usługi, turystyka Umacnianie rangi przedsięwzięć kulturalnych i sportowych Poprawa ogólnego stanu zdrowia mieszkańców Migracja wykształconej młodzieŝy do większych ośrodków i miast Patologie społeczne Rozszerzające się strefa ubóstwa na obszarach wiejskich Zbyt mała aktywność społeczności lokalnej ZagroŜenie wysoką przestępczością związaną z bliskością Trójmiasta Brak instytucji kultury Silna identyfikacja mieszkańców z miejscem zamieszkania Bogata historia Małkowa Dobrze rozwinięta infrastruktura edukacyjna w gminie Mocno zakorzeniona tradycja kaszubska Zgrana, zżyta i przyjaźnie nastawiona społeczność Niski poziom zatrudnienia Mała mobilność ludzi Słabo rozwinięta infrastruktura bezpieczeństwa zdrowotnego Postępujący proces starzenia się społeczności lokalnej Brak jakiejkolwiek infrastruktury do prowadzenia działalności kulturowooświatowej i społecznej- czyli świetlicy wiejskiej lokalnej 13
OPIS PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ Priorytetowym celem przyjętym przy wyznaczaniu kierunków rozwoju Małkowa jest zapewnienie dynamicznego rozwoju miejscowości oraz stworzenie jak najlepszych warunków Ŝycia jej mieszkańcom. Planowane kierunki rozwoju: 1) podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej miejscowości; 2) poprawa estetyki miejscowości; 3) rozwijanie działalności oświatowej, kulturalnej i rekreacyjno- sportowej; 4) dalsza modernizacja stanu infrastruktury technicznej i turystycznej Rozwój w zaplanowanych kierunkach zostanie osiągnięty poprzez wykonanie inwestycji z zakresu: 1) budowy i modernizacji infrastruktury społeczno- kulturalnej wsi, 2) budowy infrastruktury sportowo- rekreacyjnej, 3) poprawy jakości ciągów pieszych i drogowych. Opis planowanych przedsięwzięć. Do realizacji w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich kwalifikować się będą zadania, dla których wartość dofinansowania nie będzie niŝsza niŝ 25 000 złotych. Przedstawiona lista przedsięwzięć inwestycyjnych zaplanowanych do realizacji w latach 2007 2013. Jest lista otwarta, która w trakcie okresu programowania moŝe być modyfikowana i uzupełniana. Poziom pomocy finansowej z EFPROW wynosi maksymalnie 75% kosztów kwalifikowanych projektu, natomiast 25% to wkład środków publicznych pochodzących ze środków własnych beneficjenta. 14
Szczegółowy opis poszczególnych inwestycji wraz z kosztorysem i harmonogramem prac bezpośrednio przed przystąpieniem do ich realizacji. L.p. Tytuł zadania Szacunkowy koszt Harmonogram realizacji 1. Rewitalizacja ulicy Pałacowej, z wybudowaniem chodnika i oświetleniem ulicy 4 000 000,00 2010-2016 2. Budowa kanalizacji sanitarnej 3 000 000,00 2010-2016 3. Rekultywacja boiska sportowego i rozbudowa placu zabaw dla dzieci 4. Budowa centrum kulturalno sportowego w Małkowie 5. Rewitalizacja zbiornika buforowego przy ul. Pałacowej 100 000,00 2010-2013 1 200 000,00 2010 250 000,00 2010-2012 6. Przebudowa ronda przy ul. Pałacowej 100 000,00 2012 Budowa centrum kulturalno sportowego w Małkowie pełniącego funkcję świetlicy wiejskiej Centrum kulturalno-sportowe przeznaczone będzie do spędzania czasu wolnego, rekreacji, rozwijania zainteresowań i integracji lokalnych społeczności. Będzie to miejsce działań na rzecz rozwoju kultury i sportu. Zadanie jest niezbędne do prawidłowego i normalnego funkcjonowania wsi Małkowo- będzie to miejsce integracji mieszkańców i jedyne miejsce kultury i sportu dla młodzieŝy oraz całej społeczności. SłuŜyć będzie teŝ jako miejsce zebrań wiejskich i siedziba działających we wsi organizacji (m.in. Koła Gospodyń Wiejskich). Zrealizowanie inwestycji umoŝliwi wzrost aktywizacji mieszkańców obszarów wiejskich, zaspokojenie potrzeb lokalnej społeczności oraz promocję Małkowa i okolic poprzez zapewnienie odpowiednich przestrzeni do organizacji róŝnego typu spotkań, 15
zarówno kulturalnych jak i sportowych, integracyjnych czy informacyjnych. Zadanie polegać będzie na budowie centrum kulturalno-sportowego wraz z jego podstawowym wyposaŝeniem(stoły, krzesła). Centrum kulturalno-sportowe będzie ogólnie dostępne dla mieszkańców miejscowości Małkowo oraz całego sołectwa Małkowo, a takŝe dla mieszkańców sołectw sąsiadujących. Budowa centrum przyniesie pozytywnie efekty dla całej społeczności. Rewitalizacja głównej ulicy Małkowa ul. Pałacowej Modernizacja drogi na odcinku 2 km, obecnie jest ona bardzo wąska, ze zniszczoną nawierzchnią i nieprzystosowana do nasilającego się ruchu drogowego. Pragniemy kompleksowej modernizacji łącznie z utworzeniem chodnika i oświetleniem jej na całej długości. Budowa kanalizacji sanitarno- burzowej Realizacja tego zadania bardzo korzystnie wpłynie na środowisko naturalne, a takŝe podniesie atrakcyjność wsi i podniesie jakość Ŝycia jej mieszkańców. Rekultywacja boiska sportowego i rozbudowa placu zabaw dla dzieci NaleŜy stworzyć miejsca rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców - tych młodszych- plac zabaw - dla młodzieŝy- boisko sportowe - tych starszych- miejsce spotkań i wypoczynku Rewitalizacja zbiornika buforowego przy ul. Pałacowej NaleŜy uporządkować teren oraz zabezpieczyć go przed wstępem osób niepowołanych. Wzmocnienie skarp, ogrodzenie terenu i uczynienie go estetycznym i schludnym. Przebudowa ronda przy ul. Pałacowej Uporządkowanie terenu, wzmocnienie i wyrównanie nawierzchni, zwiększenie przejezdności. 16
Miejsca o szczególnym znaczeniu Na terenie sołectwa Małkowo znajduje się XIX wieczny Pałac otoczony stawałem i otoczony jest resztką parku połoŝony w centrum wsi Jest to miejsce o szczególnym znaczenie ze względów historycznych, turystycznych, przyrodniczych i społecznych. Teren centrum wsi to równieŝ Centrum Kulturalno Sportowe, boisko sportowe i plac zabaw. Jest to niewątpliwie miejsce o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych i integracyjnych. WDROśENIE I MONITOROWANIE PLANU WdroŜenie Planu Odnowy Miejscowości rozpocznie się poprzez wprowadzenie go w Ŝycie uchwałą Rady Miejskiej w śukowie. WdroŜenie Planu realizowane będzie poprzez Burmistrza Gminy śukowo, Radę Sołecką oraz Sołtysa wsi. Monitorowanie kaŝdego przedsięwzięcia czyli dbanie o prawidłowy jego przebieg przez cały czas jego trwania polega na systematycznym zbieraniu, zestawianiu i ocenie informacji rzeczowych i finansowych w postaci ustalonych wskaźników, które opisują jego postęp i efekty. W monitorowaniu biorą udział wszystkie podmioty oraz komórki organizacyjne Urzędu Gminy w śukowie zaangaŝowane we wdraŝanie Planu Odnowy Miejscowości. Oceną wdraŝania Planu zajmie się Rada Sołecka. System wdraŝania Planu realizowany będzie zgodnie z systemem wdraŝania funduszy strukturalnych. Projekty zawarte w Planie Odnowy Miejscowości realizowane będą zgodnie z zasadami obowiązującymi przy aplikowaniu o środki unijne. 17
PODSUMOWANIE Opracowany Plan Odnowy Miejscowości zakłada w okresie siedmiu najbliŝszych lat realizację załoŝonych zadań. Istotą tych zadań jest pobudzenie aktywności środowisk lokalnych oraz stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju i promocji wartości związanych z miejscową specyfiką społeczną i kulturową. Zakładane cele Planu przewidują wzrost znaczenia wsi jako lokalnego ośrodka rozwoju kultury, edukacji, sportu i rekreacji. Realizacja Planu Odnowy Miejscowości ma takŝe słuŝyć integracji społeczności lokalnej, większemu zaangaŝowaniu w sprawy wsi, zagospodarowaniu wolnego czasu dzieci i młodzieŝy oraz rozwojowi organizacji społecznych. 18