STAN ŚRODOWISKA NA TERENIE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO I POWIATU WODZISŁAWSKIEGO W 2016 ROKU

STAN ŚRODOWISKA NA TERENIE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO I POWIATU WODZISŁAWSKIEGO W 2016 ROKU Prezentacja przygotowana w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Katowicach na sesję Rady Powiatu Wodzisławskiego, listopad 2017 roku

WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W KATOWICACH W 2016 ROKU PROWADZIŁ MONITORING ŚRODOWISKA W NASTĘPUJĄCYM ZAKRESIE: powietrza (punkty pomiarowe na terenie powiatu wodzisławskiego), wód powierzchniowych (punkty pomiarowe na terenie powiatu wodzisławskiego), wód podziemnych, hałasu, pól elektromagnetycznych (punkty pomiarowe na terenie powiatu wodzisławskiego).

ROZMIESZCZENIE STANOWISK POMIAROWYCH JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE SLĄSKIM Rodzaje mierzonych zanieczyszczeń:

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM Ocena wykonywana jest w pięciu strefach w tym: dwie aglomeracje: górnośląska i rybnicko-jastrzębska, dwa największe miasta poza aglomeracjami: Bielsko Biała i Częstochowa, strefa śląską stanowiącą pozostałą część województwa, w tym Powiat Wodzisławski. Metody wykorzystane w ocenie: wyniki pomiarów manualnych, automatycznych, pasywnych, dokumentacja wykonana na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska przez ATMOTERM SA pn. Wyniki modelowania stężeń PM10, PM2,5, SO2, NO2, B(a)P na potrzeby rocznej oceny jakości powietrza dla roku 2016.

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA ZA 2016 ROK WG KRYTERIUM OCHRONA ZDROWIA Zbiorcze zestawienie wyników klasyfikacji stref As(PM10) arsen BaP(PM10) benzo(a)pir en C6H6 benze n CO Cd(PM10) kadm NO 2 Ni(PM10) nikiel O 3 PM10 PM2.5 Pb(PM10) ołów SO 2 aglomeracja górnośląska A C A A A C A A, D2 C C, C1 A A aglomeracja rybnickojastrzębska A C A A A A A A, D2 C C, C1 A A miasto Bielsko-Biała A C A A A A A A, D2 C C, C1 A A miasto Częstochowa A C A A A A A A, D2 C A, C1 A A strefa śląska A C A A A A A C, D2 C C, C1 A A Dla wszystkich substancji podlegających ocenie, strefy zaliczono do jednej z poniższych klas: klasa A - jeżeli stężenia danego zanieczyszczenia na jej terenie nie przekraczały odpowiednio poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych, klasa C - jeżeli stężenia zanieczyszczenia na jej terenie przekraczały poziomy dopuszczalne lub docelowe i wówczas jest wymagane uchwalenie Programu Ochrony Powietrza, klasa C1 jeżeli stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 na jej terenie przekraczały poziom dopuszczalny 20 µg/m 3 do osiągnięcia do dnia 1 stycznia 2020 roku (faza II), klasa D1 - jeżeli stężenia ozonu w powietrzu na jej terenie nie przekraczały poziomu celu długoterminowego, klasa D2 - jeżeli stężenia ozonu na jej terenie przekraczały poziom celu długoterminowego.

STĘŻENIA ŚREDNIE ROCZNE PYŁU ZAWIESZONEGO PM10 w latach 2014-2016 średnie roczne stężenia pyłu zawieszonego PM10 mieściły się w przedziale od 70% do 130% poziomu dopuszczalnego; z 24 stanowisk, z których wyniki wykorzystano do oceny za 2016 rok, na 11 stanowiskach stężenia były wyższe niż 40 µg/m 3, a na 13 były równe lub niższe od poziomu dopuszczalnego) Dąbrowa Górnicza ul. 1000-lecia Gliwice ul. Mewy Katowice ul Kossutha Tychy ul. Tołstoja Zabrze ul. Skłodowskiej-Curie Sosnowiec ul. Lubelska Katowice Autostrada A4 Górnośląska/Plebiscytowa Rybnik ul. Borki Żory ul. Sikorskiego Bielsko Biała ul. Kossak- Szczuckiej Częstochowa ul. Baczyńskiego Częstochowa ul.armii Krajowej Ustroń ul. Sanatoryjna Złoty Potok gm. Janów Lubliniec ul. Piaskowa Myszków ul. Miedziana Zawiercie ul.skłodowskiej-curie Wodzisław ul. Gałczyńskiego Cieszyn ul. Mickiewicza Zywiec ul. Kopernika Knurów, ul Jedności Narodowej Pszczyna ul. Bogedaina Godów ul. Gliniki Tarnowskie Góry ul. Litewska 60 50 40 30 20 mg/m 3 2014 2015 2016 Wartość dopuszczalna w etykietach 2016 rok 10 0 38 46 38 36 43 36 47 47 42 36 30 40 23 25 36 48 35 49 47 30 44 42 51 42 38

Obszary przekroczeń średnich stężeń rocznych pyłu zawieszonego PM10, wyznaczone w oparciu o Wyniki modelowania stężeń PM10, PM2,5, SO2, NO2, B(a)P na potrzeby rocznej oceny jakości powietrza dla roku 2016, Atmoterm 2017

temperatura, 0 C 60 Zmiany średniorocznych stężeń pyłu zawieszonego PM10 na tle temperatury w sezonach grzewczych 2010-2016 dla stacji Katowice ul. Kossutha pył zawieszony PM10 6 stężenie średnie roczne pyłu zawieszonego PM10, µg/m 3 50 40 30 20 10 52 0.6 50 2.4 49 1.7 43 43 2.4 4.7 5.2 39 poziom dopuszczalny 40 µg/m3 temperatura w sezonie grzewczym 4 38 5 4 3 2 1 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Sezon grzewczy okres 01.01-31.03 i 01.10-31.12 0

Dąbrowa Górnicza ul. 1000-lecia Gliwice ul. Mewy Katowice ul. Kossutha Katowice ul. Plebiscytowa/A4 Sosnowiec ul. Lubelska Tychy ul. Tołstoja Zabrze ul. Skłodowskiej-Curie Cieszyn ul. Mickiewicza Godów ul. Gliniki Knurów ul. Jedności Narodowej Lubliniec ul. Piaskowa Myszków ul Miedziana Pszczyna ul. Bogedaina Tarnowskie Góry ul. Litewska Zawiercie ul.skłodowskiej-curie Złoty Potok gm. Janów Ustroń ul. Sanatoryjna Wodzisław ul. Gałczyńskiego Żywiec ul. Kopernika Rybnik ul. Borki Żory ul. Sikorskiego Bielsko Biała ul. Kossak-Szczuckiej Częstochowa ul. Baczyńskiego Czestochowa ul. Armii Krajowej Liczba przekroczeń Liczba przekroczeń dopuszczalnego poziomu stężeń 24-godzinnych pyłu zawieszonego PM10 (norma 50 µg/m 3 ) w latach 2014-2016 (od 18 do 114 dni) 175 2014 2015 2016 Dopuszczalna częstość przekraczania w etykietach 2016 rok 140 105 70 35 0 65 104 67 97 59 61 90 45 95 87 64 108 101 70 60 18 21 114 96 100 73 57 40 83 Aglomeracja górnośląska Strefa śląska Aglomeracja rybnickojastrzębska Miasta

Obszary przekroczeń średnich stężeń 24 godzinnych pyłu zawieszonego PM10, wyznaczone w oparciu o Wyniki modelowania stężeń PM10, PM2,5, SO2, NO2, B(a)P na potrzeby rocznej oceny jakości powietrza dla roku 2016, Atmoterm 2017

Obszary przekroczeń średnich stężeń rocznych pyłu zawieszonego PM2,5, wyznaczone w oparciu o Wyniki modelowania stężeń PM10, PM2,5, SO2, NO2, B(a)P na potrzeby rocznej oceny jakości powietrza dla roku 2016, Atmoterm 2017 μg/m 3 2014 rok 2015 rok 2016 rok oraz kompletnośc serii w % Poziom dopuszczalny 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 32 Gliwice ul. Mewy 27 34 28 25 19 33 29 28 97% 91% 94% 99% 96% 100% 86% 91% 100% Katowice ul Kossutha Katowice ul. Plebiscytowa/A4 Bielsko Biała ul. Sternicza Częstochowa ul. Zana Złoty Potok gm. Janów Godów ul. Gliniki Żory ul. Sikorskiego Tarnowskie Góry ul. Litewska Przekroczenie dopuszczalnego poziomu 20 mg/m 3, który będzie obowiązywał od 1 stycznia 2020 r. wystąpiło na 43% powierzchni województwa (na ponadnormatywne stężenia pyłu PM2,5 narażonych było 87% ludności województwa śląskiego)

Obszary przekroczeń średnich stężeń rocznych benzo(a)pirenu, wyznaczone w oparciu o Wyniki modelowania stężeń PM10, PM2,5, SO2, NO2, B(a)P na potrzeby rocznej oceny jakości powietrza dla roku 2016, Atmoterm 2017 Przekroczenie poziomu docelowego 1 ng/m 3 wystąpiły na terenie całego województwa śląskiego średnie roczne stężenia wyniosły od 4 do 13 ng/m 3 ;

LOKALIZACJA STANOWISKA POMIAROWEGO MONITORINGU POWIETRZA WODZISŁAW UL. GAŁCZYŃSKIEGO

WYNIKI POMIARÓW WODZISŁAW UL. GAŁCZYŃSKIEGO 2016 ROK Zanieczyszczenie Kompletność serii [%] Stężenie maksymalne 1 godz. Liczba przekroczeń wartości dopuszczalnej 1 godz. Stężenie maksymalne 24 godz. Liczba przekroczeń wartości dopuszczalnej 24 godz. Stężenie średnioroczne Dwutlenek siarki 100 181 μg/m 3 9.01.2016 (godz. 23) 0 97 μg/m 3 19.01.2016 0 13 μg/m 3 Dwutlenek azotu 100 90 μg/m 3 17.03.2016 (godz. 21) 0 20 μg/m 3 Pył zawieszony PM 10 99,5 293 μg/m 3 30.12.2016 114 47 μg/m 3

WYNIKI POMIARÓW GODÓW UL. GLINIKI 2016 ROK Zanieczyszczenie Pył zawieszony PM 10 Liczba przekroczeń wartości dopuszczalnej stężeń 24 godz. pyłu PM10 Kompletność serii [%] Stężenie średnie Poziom dopuszczalny* Poziom docelowy** Dopuszczalna częstość przekroczeń w roku*** 97,8 42 μg/m 3 40 μg/m 3* 95 dni przekroczenia dobowe 2 dni powyżej 200 μg/m 3 : 207 μg/m 3-7.01.2016 211 μg/m 3-19.01.2016 35*** Pył PM2,5 86 33 μg/m 3 25 μg/m 3 * (do 1 stycznia 2015 r.) 20 μg/m 3 * (od 1 stycznia 2020 r.) Ołów 97 0,015 μg/m 3 0,5 μg/m 3* Arsen 97 1,7 ng/m 3 6 ng/m 3** Kadm 97 0,4 ng/m 3 5 ng/m 3** Nikiel 97 0,6 ng/m 3 20 ng/m 3** Benzo(a)piren 97 7,9 ng/m 3 1 ng/m 3**

KONIECZNOŚĆ POPRAWY ZŁEJ JAKOŚCI POWIETRZA NA TERENIE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W tym roku aktualizacja POP! Poprawa jakości powietrza powinna nastąpić w wyniku realizacji Programów Ochrony Powietrza (POP) uchwalonych przez Sejmik Województwa Śląskiego. Czwarty POP, ujmujący poza pyłem zawieszonym PM10 i benzo(a)pirenem także pył PM2,5 został uchwalony przez Sejmik Województwa Śląskiego w dniu 17 listopada 2014 roku. Małe tempo realizacji zadań wynikających z POP (podłączenia do sieci ciepłowniczej, wymiana starych palenisk na piece klasy V, termomodernizacja i inne). Brak norm jakości dla paliw węglowych. Jednym z działań mających doprowadzić do poprawy jakości powietrza ma być przyjęta przez Sejmik Województwa Śląskiego w dniu 7 kwietnia 2017 roku, tzw. uchwała antysmogowa!!!

Aktualne wyniki pomiarów jakości powietrza ze stacji automatycznych, w postaci kolorystycznego indeksu, na stronie internetowej WIOŚ w Katowicach: www.katowice.wios.gov.pl / zakładka Śląski Monitoring Powietrza

Aplikacja GIOŚ na telefony Komórkowe: Jakość powietrza w Polsce Eko-prognoza w TVP Katowice, ok. godz. 19.00 przygotowywana na zlecenie WIOŚ w Katowicach przez IMGW PIB Oddział w Krakowie Zakład Modelowania Zanieczyszczeń Powietrza w Katowicach (ZMZP)

INFORMACJA DODATKOWA: OCENA JAKOŚCI POWIETRZA WG KRYTERIUM OCHRONA ZDROWIA DLA OZONU dopuszczalna częstość przekraczania normy wynoszącej 25 dni - przekroczona na większości obszaru woj. śląskiego Ozon przekracza dopuszczalne normy w okresie wiosenno-letnim, przy dużym nasłonecznieniu i wysokich temperaturach. Nasz wpływ na zmniejszenie dopuszczalnych poziomów ozonu jest bardzo ograniczony.

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH Piotrówka (zbiory WIOŚ)

MONITORING WÓD W RAMACH III CYKLU GOSPODAROWANIA WODAMI W 2016 roku, zgodnie z Programem Państwowego Monitoringu Środowiska województwa śląskiego na lata 2016-2020, realizowano zadanie pn. badania i ocena stanu rzek, w tym zbiorników zaporowych. Celem zadania było dostarczenie informacji o stanie wód rzecznych i zbiorników zaporowych wyznaczonych jako jednolite części wód powierzchniowych (jcwp), w ramach trzeciego cyklu gospodarowania wodami trwającego od 2016 do 2021 roku. Jednolite części wód powierzchniowych rozumiane są jako oddzielne i znaczące elementy wód powierzchniowych takie jak: jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny; sztuczny zbiornik wodny; struga, strumień, potok, rzeka, kanał lub ich części; morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub wody przybrzeżne.

B MONITORING WÓD Troja isek C od Morawy do ujścia Rozumicki Potok Krzanówka Jemielnica od źródła do Suchej Łopień Racibórz!P Grabia Dzielniczka R ów Przykopa K2 Bełk Ka n ał Gliwicki Poleśnica Bierawka Łękn ica Pog onica Czerwona Woda P lęś nic a Łęgoń Łęgoń Lubliniec!P Częstochowa!P Zawiercie!P Tarnowskie Góry!P #* #* #* #* #* #* #* Dąbrowa Górnicza!P Gliwice!P!P Katowice Jaworzno!P #* Tychy!P Rybnik!P Przyk opa I Smolina Jaryszowiec Dopływ z lasu Gzel Młynówka Kuczobska Łomnica bez Prądu B ziniczka Toszecki Potok do zb. Pławniowice Rdzawka Sierakowicki od Knurówki do ujścia Wierzbnik Lublinica Piła Pankówka Leś nica Bytomka Jastrzębie-Zdrój #*!P #*#* Bielsko-Biała!P #* #* Cieszyn #*!P #* Żywiec!P #* Szotkówk a Łękawa Pietrówka Kanał Hutniczy Potok Żela zna Pnió wka Kozłówka Dopływ spod Ochojca z icy bez Leszn Potok Leśny Ostropka Śliwnica dopływami Pis ka ra Potok Jeżowski Wi ia lczar n G rabarka ieszcz a Mała Panew od Cienka Potok Szczygłowicki Knajka P uńcówka Dębinica Bielawa Stoła Bładnica Liswarta Czerniawka do Młynówki Kamińskiej Bielszowick Młynka 2 Ligockiego od źródła do Zgońsk P romna Bajerka i Potok Kopydło Psarka Szarlej Potok Ja mna Iłownica Brennic a ka Bi ała Oksza Potoku do Stoły i Potok Kanara Kłodnica do Promnej (bez) Potok Dokawa Zbiornik Goczałkowice Olza górna Liswarta od Górnian ki Rów Zbiornik Łąka Jasienica Rawa Mleczna Pszczynka od Leś nica Wisła do Dobk Czadeczka Świerklaniecki Zwakowski i Rudawka bez Korze nica Wapienica Kocinka Gorzelanka Ko nopka K amie n od źródeł do granicy do ujścia Jaworznik Potok Tyski Kopydła Wielonka Biała iczka Żylica Bystra B olina Pstrążnik zb. Łąka do ujścia Łękaw ka Szeligowiec Soła do Wody Ujsolskiej Leśnia nka Warta od Widzówki do Liswarty Pagor P #* Warta do Bożego S Psark a Bobrek ija wka Pogoria Imielink a Wisła od Białej do Przemszy P oni k wa Cięcinka Nic k ulina Żabniczanka Woda Ujsolska J uszczynka Widzówka Or donka Trze byczka Biała Przemsza od Ryczówka Salamonka tok u Ciek Wąwolnica Potok Goławiecki Byczyn ka Macocha Sopotnia Matylda Mitręga Łęka wka Pewlica Wiercica do Koziego Brodu Kan ał Główny Wielka Puszcza Domaczka spod Rudnik Przemsza do B ystra Strumień Koz zbiornika Przeczyce Pewlica Błędowski Biała Sztoła i Br ód Centuria S tryszawka B Krztynia do Białki ka iał Zimna Woda Struga z Michałowa Krztynia Żebrówka Z wlecza od Białki do ujścia Dopływ spod Wywły W III cyklu wodnym, na lata 2016-2021, badania zaplanowano dla 215 jcwp, w tym: 107 w dorzeczu Wisły, 107 w dorzeczu Odry, 1 w dorzeczu Dunaju. Sieć pomiarowa obejmuje 249 punktów pomiarowych, w tym: 231 zlokalizowane na rzekach, 18 na zbiornikach zaporowych. Realizowane programy badawcze: monitoring diagnostyczny, monitoring operacyjny, monitoring badawczy, w tym wód granicznych z Republiką Czeską, monitoring obszarów chronionych, w tym wód przeznaczonych do celów pitnych, obszarów sieci Natura 2000, narażonych na eutrofizację ze źródeł komunalnych. W 2016 roku badania prowadzono w 149 punktach. Badaniami objęto 132 jcwp.

SYSTEM PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA - zmiany przepisów prawa od 2016 roku - W 2016 roku zostały opublikowane nowe rozporządzenia dotyczące sposobu prowadzenia monitoringu oraz ocen jednolitych części wód powierzchniowych, które zapoczątkowały bardziej rygorystyczny sposób oceny stanu wód: wprowadzono sposób klasyfikacji elementów fizykochemicznych, wchodzących w skład ocen stanu i potencjału ekologicznego uwzględniający wszystkie typy wód powierzchniowych (26 typów wód oraz typ 0 nieokreślony), w zależności od typu zróżnicowano wartości graniczne dobrego stanu wód ocenianych wskaźników jakości wody, na bardziej rygorystyczne od dotychczasowych, w klasyfikacji stanu chemicznego wód, zgodnie z dyrektywą UE z 2013 roku zmieniono środowiskowe normy jakości dla np. ołowiu z 7,2 µg/l na 1,2 µg/l, niklu z 20 µg/l na 4 µg/l oraz z grupy WWA fluorantenu i benzo(a)pirenu, wprowadzono badania i ocenę wybranych wskaźników chemicznych (m.in. bromowane difenyloetery, HCB, HCBD, rtęć, WWA) w tzw. biocie (głównie w tkankach ryb) badania i ocena na poziomie krajowym.

MONITORING WÓD stan/potencjał ekologiczny Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego 85 jcwp badanych w 2016 roku wykazała: dobry stan/potencjał ekologiczny w 7 jcwp, umiarkowany stan/potencjał ekologiczny w 47 jcwp słaby stan/potencjał ekologiczny w 23 jcwp, zły stan/potencjał ekologiczny w 8 jcwp. Wody o dobrym i powyżej stanie/potencjale ekologicznym występowały głównie w południowej i północnej części województwa. Najgorsza jakość wód o słabym i złym stanie/potencjale ekologicznym występowała głównie w środkowej części województwa w zlewni Przemszy, Białej oraz Wisły od Białej do Przemszy, w dorzeczu Wisły oraz Olzy i Rudy w dorzeczu Odry.

MONITORING WÓD ocena stanu chemicznego Klasyfikację stanu chemicznego w 2016 roku wykonano dla 77 jcwp, gdzie badane były substancje priorytetowe oraz tzw. inne zanieczyszczenia, dla których określono środowiskowe normy jakości. Wyniki klasyfikacji wykazały dobry stan chemiczny w 8 jcwp. W pozostałych 69 jcwp, w tym 37 w dorzeczu Wisły, 31 w dorzeczu Ody i 1 w dorzeczu Dunaju oceniane stężenia badanych substancji chemicznych przekraczały określone dla nich środowiskowe normy jakości były to głównie: WWA, nikiel, ołów, kadm.

MONITORING WÓD oceny stanu wód Na podstawie badań prowadzonych w 2016 roku wykonanie oceny stanu wód było możliwe dla 104 jcwp. Wszystkie oceniono w stanie złym. O złym stanie 78 jcwp zadecydował umiarkowany, słaby lub zły stan/potencjał ekologiczny, a dodatkowo w 43 z nich także stan chemiczny poniżej dobrego. O ocenie pozostałych 26 jcwp zadecydowała ocena stanu chemicznego.

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO Powiat wodzisławski leży w dorzeczu Odry, Dorzecze Odry Powiat Wodzisławski Dorzecze Wisły w Regionie Wodnym Górnej Odry (głównie w zlewni Olzy), zarządzanym przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach. Dorzecze Dunaju

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO Na terenie powiatu wodzisławskiego zlokalizowanych jest w całości lub fragmentarycznie 10 jednolitych części wód powierzchniowych (jcwp): 5 naturalnych: Lesznica z Jedłownickim, Szotkówka bez Lesznicy, Łęgoń I, Plęśnica, Ruda do zb.rybnik bez Potoków: z Przegędzy i Kamienia (Nacyna), 5 silnie zmienionych: Pietrówka z dopływami, Olza - odcinek graniczny od Piotrówki do ujścia, Odra od Olzy do wypływu z polderu Buków, Odra od wypływu ze zb. Polder Buków do Kanału Gliwickiego, Sumina do Dopływu w Suminie.

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO Dla 6 jcwp punkty reprezentatywne do oceny zlokalizowane są na terenie powiatu wodzisławskiego: Piotrówka - ujście do Olzy (Godów), Lesznica - ujście do Szotkówki (Godów), Szotkówka - ujście do Olzy (Godów), Olza - ujście do Odry (Gorzyce), Odra - w Krzyżanowicach (granica gmin Krzyżanowice/Lubomia), Łęgoń I - ujście do Odry (Lubomia). W przypadku jcwp: Plęśnica, Ruda do zb.rybnik bez Potoków: z Przegędzy i Kamienia (Nacyna), Sumina do Dopływu w Suminie punkty reprezentatywne do oceny zlokalizowane są na terenie gmin sąsiednich odpowiednio: Raciborza, Rybnika, gminy Lyski, a dla jcwp Odra od wypływu ze zb. Polder Buków do Kanału Gliwickiego na terenie województwa opolskiego (badania i ocena WIOŚ Opole).

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO Lokalizacja punktów pomiarowych Łęgoń raciborski rybnicki Gzel Ruda do zb.rybnik bez Potoków: z Przegędzy i Kamienia Rybnik Plęśnica Łęgoń I ujście do Odry Łęgoń I rybnicki Odra od Olzy do wypływu z polderu Buków wodzisławski Szotkówka bez Lesznicy Lesznica ujście do Szotkówki Odra w Krzyżanowicach Bełk Lesznica z Jedłownickim Olza - odcinek graniczny od Piotrówki do ujścia Jastrzębie Zdrój Pietrówka z dopływami Olza ujście do Odry Szotkówka ujście do Olzy Piotrówka ujście do Olzy

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO Zgodnie z Programem Państwowego Monitoringu Środowiska dla województwa śląskiego na lata 2016-2020, w 2016 roku na terenie powiatu wodzisławskiego prowadzono badania monitoringowe: w zakresie monitoringu diagnostycznego (ocena stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego) Piotrówka ujście do Olzy (gmina Godów), Olza ujście do Odry (gmina Gorzyce), Odra w Krzyżanowicach (granica gmin Lubomia i Krzyżanowice), w zakresie monitoringu operacyjnego wybranych wskaźników fizyko - chemicznych: Lesznica ujście do Szotkówki (gmina Godów), Szotkówka ujście do Olzy (gmina Godów), Potok Łęgoń I ujście do Odry (gmina Lubomia). w zakresie monitoringu badawczego wód granicznych Olza ujście do Odry, Szotkówka ujście do Olzy.

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO Na podstawie badań prowadzonych w 2016 roku wykonano klasyfikację: potencjału ekologicznego Piotrówki - umiarkowany, potencjału ekologicznego Odry w Krzyżanowicach i Olzy w ujściu do Odry - słaby Zaktualizowano klasyfikację stanu ekologicznego w zakresie badanych wskaźników fizykochemicznych: stanu ekologicznego potoku Łęgoń I - dobry, stanu ekologicznego Lesznicy i Szotkówki słaby. O wynikach klasyfikacji zadecydowały zarówno wskaźniki biologiczne, jak i fizykochemiczne, w tym głównie z grupy charakteryzującej zasolenie oraz warunki biogenne. Badane specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne, wchodzące w skład oceny stanu/potencjału ekologicznego nie przekraczały wartości granicznych dobrego stanu wód.

z dopływami MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO Ocena stanu/potencjału ekologicznego na podstawie badań prowadzonych w 2016 roku Łęgoń zel G Rybnik!P Sumina Ruda do zb.rybnik bez Poto ków: z Przegędzy i Ka mienia do Dopływu w Suminie Plęśnica stan ekologiczny JCWP naturalne Łę goń I dobry słaby Odra od Olzy do wypływu z polderu Buków potencjał ekologiczny JCWP silnie zmienione umiarkowany Szotkówka bez L esznicy słaby Lesznica Jastrzębie-Zdrój!P z Jedłownickim Bełk Olza - odcinek graniczny od Piotrówki do ujścia Odra od granicy państwa w Chałupkach do Olzy Pietrówka

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO Nowe normy wybranych wskaźników jakości wód wchodzących w skład klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego wprowadzone rozporządzeniem klasyfikacyjnym z 2016 roku Nazwa ppk Nazwa jcwp Typ abiotyczny jcwp Status jcwp Wartości graniczne dobrego stanu wód zgodnie z rozporządzeniem klasyfikacyjnym z 2016 roku BZT 5 [mg O 2 /l] Azot amonowy [mg N-NH 4 /l] Fosfor ogólny [mg P/l] Chlorki [mg Cl/l] Odra - w Krzyżanowicach Odra od Olzy do wypływu z polderu Buków 19 SZ 3,7 0,553 0,3 34,5 Piotrówka - ujście do Olzy Pietrówka z dopływami 6 SZ 3,8 0,908 0,35 68 Lesznica - ujście do Szotkówki Szotkówka - ujście do Olzy Lesznica z Jedłownickim 6 N Szotkówka bez Lesznicy 6 N 3,8 0,908 0,35 68 Olza - ujście do Odry Olza - odcinek graniczny od Piotrówki do ujścia 9 SZ 2,5 0,423 0,22 18,7 Łęgoń I - ujście do Odry Łęgoń I 23 N 4,1 0,68 0,4 29,4 poprzednie wartości graniczne dobrego stanu wód (niezależnie od typu) 6 1,56 0,4 300 6 - Potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych, 9 mała rzeka wyżynna węglanowa, 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta

SYSTEM PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA - zmiany od 2016 roku - Stanowisko Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w sprawie nowego rozporządzenia klasyfikacyjnego wód powierzchniowych: W porównaniu z poprzednimi rozporządzeniami główną zmianą było przyjęcie, zgodnie z aktualizacją Planów Gospodarowania Wodami, nowych wartości granicznych dla fizykochemicznych elementów jakości wód. Zgodnie z obecnymi tendencjami monitoringu i oceny jakości wód w Europie wprowadzono większe zróżnicowanie środowiskowych norm jakości w ciekach i jeziorach różnych typów. Komplikuje to system oceny, ale czyni ją bardziej rzetelną, przy czym nowe środowiskowe normy jakości są z reguły ostrzejsze niż dotychczas, co może skutkować obniżeniem oceny stanu wód, mimo braku pogorszenia poszczególnych wskaźników.

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO ocena wybranych wskaźników jakości wody na podstawie wartości średniorocznych w punktach pomiarowych badanych w latach 2007-2016 wybrane wskaźniki biogenne Azot amonowy [mg/l] Fosfor ogólny [mg/l] Analiza stężeń średniorocznych wybranych wskaźników wykazała: wpływ ścieków komunalnych na jakość wód Lesznicy i Szotkówki najwyższe stężenia azotu amonowego i fosforu ogólnego, ale od 2013 roku spadek stężeń azotu amonowego i fosforu ogólnego w badanych punktach pomiarowych.

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO ocena wybranych wskaźników jakości wody na podstawie wartości średniorocznych w punktach pomiarowych badanych w latach 2007-2016 wybrane wskaźniki zasolenia Siarczany [mg/l] Chlorki [mg/l] Analiza stężeń średniorocznych wybranych wskaźników zasolenia wykazała w ostatnich latach najwyższe stężenia siarczanów w Szotkówce, a chlorków w Odrze w Krzyżanowicach, co wskazuje na wpływ ścieków przemysłowych na jakość wód.

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO -stan chemiczny- Klasyfikacja stanu chemicznego wykonana w 3 punktach monitoringu diagnostycznego oraz w 2 punktach monitoringu operacyjnego, nie wykazała osiągniecia stanu dobrego. W badanych punktach pomiarowych Olzy, Odry i Piotrówki, środowiskowe normy jakości przekraczały substancje priorytetowe z grupy WWA badane w wodzie oraz bromowane difenyloetery i heptachlor badane w tzw. biocie (głównie tkankach ryb). W Szotkówce i Leśnicy środowiskowe normy jakości przekraczały oceniane stężenia niklu. Wpływ na ocenę miały rygorystyczne normy obowiązujące od 2016 roku.

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO - ocena wybranych wskaźników jakości wody wchodzących w skład klasyfikacji stanu chemicznego w punktach pomiarowych badanych w 2016 roku 16 μg/l Nikiel 12 8 4 0 Piotrówka ujście do Olzy Lesznica ujście do Szotkówki Szotkówka ujście do Olzy Olza ujście do Odry Odra w Krzyżanowicach 2016 środowiskowa norma jakości Zgodnie z dyrektywą UE z 2013 roku od 2016 roku zmieniono środowiskowe normy jakości dla ocenianych wartości średniorocznych stężeń m.in.: niklu z 20 µg/l na 4 µg/l, ołowiu z 7,2 µg/l na 1,2 µg/l.

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO Ocena stanu wód w 2016 roku Nazwa ocenianej jcw Nazwa reprezentatywnego punktu pomiarowokontrolnego Typ abiotyc zny Status jcwp Klasyfikacja wskaźników i elementów jakości wód B H FCH SZSiN STAN / POTENCJAŁ EKOLOGICZNY STAN CHEMICZNY Spełnienie wymagań dodatkowych* STAN Odra od Olzy do wypływu z polderu Buków Pietrówka z dopływami Lesznica z Jedłownickim Szotkówka bez Lesznicy Olza - odcinek graniczny od Piotrówki do ujścia Odra - w Krzyżanowicach 0 (19) SZ IV II PPD II SŁABY PSD_sr NIE ZŁY Piotrówka - ujście do Olzy 6 SZ III II PPD II UMIARKOWANY PSD_sr NIE ZŁY Lesznica - ujście do Szotkówki 6 N IV I PSD II SŁABY PSD_sr NIE ZŁY Szotkówka - ujście do Olzy 6 N IV I PSD II SŁABY PSD_sr NIE ZŁY Olza - ujście do Odry 9 SZ IV II PPD II SŁABY PSD_sr NIE ZŁY Łęgoń I Łęgoń I - ujście do Odry 23 N II II II II DOBRY nb TAK no Źródło danych: Państwowy monitoring środowiska B elementy biologiczne, H elementy hydromorfologiczne, FCH elementy fizykochemiczne, SZSiN specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne SZ silnie zmieniona część wód, N naturalna część wód określonych dla jednolitych części wód wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych nb nie badany no nie oceniany

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO - monitoring wód granicznych z Republiką Czeską - (prace polsko-czeskiej grupy OPZ) W 2016 roku w obydwu przekrojach granicznych, badanych w ramach prac grupy OPZ, wystąpiły wskaźniki, których oceniane stężenia charakteryzowały wody zanieczyszczone tj. zaliczone do klasy IV, V i VI (wg klasyfikacji stosowanej przez grupę OPZ) i były to: w Olzie w ujściu do Odry zawiesina ogólna (1 z 13 badanych wskaźników), w Szotkówce w ujściu do Olzy - zawiesina ogólna, azot amonowy, azot azotanowy, substancje rozpuszczone, siarczany, chlorki, przewodność elektrolityczna (7 z 13 badanych wskaźników). W 2016 roku w przekroju pomiarowym Szotkówki, w odniesieniu do roku 2015 obserwowano poprawę jakości wody 8 z 13 badanych wskaźników.

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO - monitoring wód granicznych z Republiką Czeską - (prace polsko-czeskiej grupy OPZ)

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO - monitoring wód granicznych z Republiką Czeską - (prace polsko-czeskiej grupy OPZ)

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO - monitoring wód granicznych z Republiką Czeską - (prace polsko-czeskiej grupy OPZ)

MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO - monitoring wód granicznych z Republiką Czeską - (prace polsko-czeskiej grupy OPZ) Zgodnie z informacją pozyskaną od Powiatowego Inspektora Budowlanego w Wodzisławiu Śląskim, w 2016 roku na terenie powiatu, w rejonie przygranicznym oddano do użytkowania ok. 13,2 km kanalizacji sanitarnej w tym: 7,84 km kanalizacji sanitarnej na terenie miejscowości Wodzisław Śląski, Marklowice, Radlin i Gorzyce podłączonej do oczyszczalni ścieków Karkoszka w Wodzisławiu Śląkim, zrzut oczyszczonych ścieków do Lesznicy w zlewni Szotkówki, 0,54 km kanalizacji sanitarnej na terenie miejscowości Pszów, podłączonej do oczyszczalni ścieków Pszów, zrzut oczyszczonych ścieków do Lesznicy w zlewni Szotkówki, 4,82 km kanalizacji sanitarnej na terenie miejscowości Mszana i Godów, podłączonej do oczyszczalni ścieków Ruptawa w Jastrzębiu-Zdroju, zrzut oczyszczonych ścieków do Szotkówki.

MONITORING WÓD PODZIEMNYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2016 ROKU W 2016 roku monitoring wód podziemnych zrealizowano w 197 punktach pomiarowych (2 punkty wspólne monitoringu regionalnego i badawczego), w tym: w 109 punktach w sieci krajowej, w 59 punktach w sieci regionalnej, w 12 punktach w monitoringu badawczym na terenie Tarnowskich Gór, w 14 punktach w monitoringu badawczym na terenie Dąbrowy Górniczej, w 5 punktach obserwacyjnych w rejonie byłych Zakładów Chemicznych Tarnowskie Góry w Tarnowskich Górach

MONITORING WÓD PODZIEMNYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2016 ROKU Badania w sieci krajowej były wykonywane, na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, przez Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy. Badania w sieci regionalnej były wykonywane przez Laboratorium WIOŚ Katowice Ocena stanu chemicznego wód podziemnych w punktach pomiarowych monitoringu wód podziemnych w ramach sieci krajowej oraz regionalnej, wykonana została zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryterium i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 85).

MONITORING PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W 2016 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach przeprowadził na terenie całego województwa śląskiego 45 pomiarów monitoringowych PEM, w ramach trzeciego trzyletniego cyklu pomiarowego (lata 2014-2016). Średni poziom PEM ze wszystkich punktów pomiarowych na terenie województwa wyniósł w 2016 roku 0,45 V/m i w żadnym punkcie nie przekroczył wartości dopuszczalnej 7 V/m. W związku z zakończeniem w 2016 roku trzeciego trzyletniego cyklu pomiarowego pól elektromagnetycznych w środowisku, WIOŚ w Katowicach opracował Podsumowanie wyników badań monitoringowych pól elektromagnetycznych, prowadzonych w trzech trzyletnich cyklach, obejmujących lata 2008-2016, opracowanie dostępne jest na stronie www.katowice.wios.gov.pl GSM, UMTS 900 MHz LTE 800 MHz Radiofonia FM Telewizja DVB-T GSM, LTE 1800 MHz UMTS 2100 MHz LTE 2600 MHz Przykładowy zrzut widma pola elektrycznego wraz opisem źródeł w jednym z punktów pomiarowych

MONITORING PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO W 2016 ROKU Na terenie powiatu wodzisławskiego w 2016 roku wykonano jeden dwugodzinny pomiar natężenia pola elektrycznego w punkcie zlokalizowanym w Pszowie przy ul. Jagiełły. Średni poziom skutecznych natężeń pola elektrycznego w zakresie częstotliwości od 100 khz do 3 GHz wyniósł w badanym punkcie - 0,36 V/m. W porównaniu do pomiarów w tym punkcie z 2013 roku, poziom PEM wzrósł o niecałe 10%. Poza Pszowem na terenie powiatu w kolejnych latach pomiary kontynuowane będą również w punktach: w Wodzisławiu Śląskim Rynek/ul. Opolska, Radlinie ul. Mariacka.

MONITORING HAŁASU Zgodnie z ustawą Poś, wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska wykonują rozpoznanie stanu akustycznego środowiska na terenie gmin o liczbie mieszkańców poniżej 100 tysięcy. W 2016 roku WIOŚ przeprowadził na obszarze województwa, badania hałasu drogowego i kolejowego w 18 punktach referencyjnych (w bieżącym roku prowadzone są badania hałasu kolejowego w Wodzisławiu Śląski i Gorzycach). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 XII 2006 r. nakłada obowiązek sporządzania map akustycznych między innymi dla dróg, po których przejeżdża ponad 3 mln pojazdów rocznie. Realizując powyższy obowiązek, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Katowicach przekazał w 2017 roku do WIOŚ Mapę akustyczną dla dróg wojewódzkich w woj. śląskim o natężeniu ruchu powyżej 3 mln poj/rok, zawierającą analizę akustyczną drogi DW933, która na terenie powiatu wodzisławskiego przebiega przez gminy: Pszów, Wodzisław Śląski, Mszana.

MONITORING HAŁASU db Mapy akustyczne dla dróg krajowych są w trakcie opracowywania przez GDDKiA Po zrealizowaniu map akustycznych, sejmik województwa określa w drodze uchwały program ochrony środowiska przed hałasem dla terenów poza aglomeracjami (art. 117 ust. 2, pkt. 2 oraz art. 119 ustawy Prawo ochrony środowiska).

DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA WIOŚ W KATOWICACH W 2016 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach przeprowadził na terenie powiatu wodzisławskiego 13 kontroli w zakładach o istotnym znaczeniu dla środowiska, obejmujących: gospodarkę wodno-ściekową, ochronę powietrza gospodarkę odpadami, stacje demontażu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, stacje demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Badania prowadzone przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Katowicach w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska są dofinansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach ul. Wita Stwosza 2 40-036 Katowice www.katowice.wios.gov.pl