UCHWAŁA NR XXIX/180/17 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu wspierania rodziny na lata 2017-2019 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446, 1579, 1948) w związku z art. 176 pkt 1 i art. 179 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 575, 1583, 1860) uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się Gminny program wspierania rodziny na lata 2017 2019 stanowiący załącznik do uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Dobromierz. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą obowiązującą od 01 stycznia 2017 r. Przewodnicząca Rady (-) Aleksandra Luks
Uzasadnienie do UCHWAŁY NR XXIX/180/17 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu wspierania rodziny na lata 2017-2019 Wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczej, prowadzone w formie pracy z rodziną, pomocy w opiece i wychowaniu dziecka, należy do zadań własnych gminy wynikających z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Cytowana ustawa nakłada na gminę obowiązek opracowania i realizacji 3 letnich gminnych programów wspierania rodziny, prowadzonych we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi, określających planowe działania wobec rodziny mające na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji. Niniejszy program kontynuuje i doskonali podjęte wcześniej działania określone w Gminnym programie wspierania rodziny na lata 2014-2016 przyjętym uchwałą Rady Gminy nr LIII/294/14 z dnia 7 listopada 2014 r. W związku z powyższym podjęcie niniejszej uchwały jest w pełni uzasadnione. WÓJT (-) Jerzy Ulbin
Załącznik do UCHWAŁY NR XXIX/180/17 RADY GMINY DOBROMIERZ z dnia 31 marca 2017 r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY NA LATA 2017 2019 I. Wstęp Rodzina to najmniejsza grupa społeczna, składająca się z rodziców, ich dzieci i krewnych. Rodzinę łączy więź formalna, która określa obowiązki rodziców i dzieci względem siebie. Sprawowanie władzy rodzicielskiej polega głównie na opiece i wychowaniu dziecka oraz dbałości o jego prawidłowy rozwój, ochronę zdrowia, umożliwienie edukacji oraz rozwijanie talentów. Każda rodzina powinna zaspakajać potrzeby bezpieczeństwa, poznania, akceptacji, kontaktu emocjonalnego, samodzielności i posiadania. Prawidłowemu funkcjonowaniu współczesnej rodziny może zagrażać wiele czynników, w szczególności migracja zarobkowa, bezrobocie, problemy mieszkaniowe, uzależnienia, przemoc, a także trwały rozpad rodziny. Rodzina przeżywając trudności, wpływa niekorzystnie na rozwój emocjonalny i intelektualny młodego pokolenia i staje się rodziną dysfunkcyjną. Takie sytuacje wymagają podjęcia szybkich i interdyscyplinarnych działań wspierających, które przywrócą jej prawidłowe funkcjonowanie. Gminny program wspierania rodziny na lata 2017 2019 jest dokumentem strategicznym, który określa planowe działania mające na celu wspieranie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych w procesie przywracania zdolności tych rodzin do prawidłowego funkcjonowania. Realizowane, przy współpracy z innymi instytucjami i podmiotami działającymi na rzecz dziecka i rodziny, zadania programowe są ukierunkowane nie tylko na pomoc dziecku, ale także na pomoc rodzinie, nawet wtedy gdy dziecko jest umieszczone w pieczy zastępczej. Celem tych działań jest odzyskanie przez rodzinę prawidłowej funkcjonalności i powrotu dziecka do rodziny. II. Podstawa prawna Gminny program wspierania rodziny na lata 2017-2019 określa zadania własne gminy wynikające z: 1. ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016r., poz. 575 z późn. zm.), 2. ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016r. poz. 930 z późn. zm.), 3. ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1390), 4. Strategii rozwiązywania problemów społecznych Gminy Dobromierz na lata 2014 2020 przyjętej uchwałą nr XLI/233/14 Rady Gminy Dobromierz z dnia 7 lutego 2014 r. III. Diagnoza W 2016 r. pod opieką Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dobromierzu pozostawało 265 rodzin. Analizując dane statystyczne zawarte w Tabeli 1 stwierdza się, że liczba rodzin objętych pomocą społeczną w porównaniu do lat ubiegłych systematycznie maleje, a w porównaniu do roku 2014 zmniejszyła się o blisko 14%. Analogiczną sytuację obserwuje się w przypadku rodzin świadczeniobiorców pieniężnych i niepieniężnych form wsparcia.
Tab. 1. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w latach 2014-2016 WYSZCZEGÓLNIENIE Rok 2014 Rok 2015 Rok 2016 RZECZYWISTA LICZBA RODZIN OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ Liczba rodzin 307 297 265 Liczba osób w rodzinach 787 757 672 RODZINY, KTÓRYM PRZYZNANO ŚWIADCZENIE PIENIĘŻNE Liczba rodzin 288 262 233 Liczba osób w rodzinach 716 657 569 RODZINY, KTÓRYM PRZYZNANO ŚWIADCZENIE NIEPIENIĘŻNE Liczba rodzin 246 231 211 Liczba osób w rodzinach 670 629 574 RODZINY, KTÓRYM UDZIELONO POMOCY W POSTACI PRACY SOCJALNEJ Liczba rodzin 113 172 150 Głównym powodem korzystania ze świadczeń pomocy społecznej przez mieszkańców Gminy Dobromierz było bezrobocie. Wśród wszystkich rodzin korzystających ze wsparcia systemu pomocy w latach 2014-2016 rodziny bezrobotne stanowiły nie mniej niż 64% i nie więcej niż 68,7% ogółu. Do innych istotnych powodów, które stanowiły przyczynę ubiegania się o pomoc była długotrwała i ciężka choroba oraz bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Z tej ostatniej przyczyny korzystało blisko 13% rodzin, wśród których w 2016 roku 79% stanowiły rodziny niepełne. Powyższe dane zobrazowano w Tabeli 2.
Tab. 2. Powody korzystania z pomocy społecznej w latach 2014-2016 POWÓD TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ LATA 2014 2015 2016 LICZBA RODZIN KORZYSTAJĄCYCH OGÓŁEM 307 297 265 UBÓSTWO 1 256 235 219 SIEROCTWO 2 2 2 3 BEZDOMNOŚĆ 3 2 1 1 POTRZEBA OCHRONY MACIERZYŃSTWA 4 35 28 27 w tym: WIELODZIETNOŚĆ 5 32 26 24 BEZROBOCIE 6 211 190 172 NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ 7 29 31 31 DŁUGOTRWAŁA LUB CIĘŻKA CHOROBA 8 77 68 80 BEZRADNOŚĆ W SPRAWACH OPIEK.-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO OGÓŁEM 9 39 39 34 w tym: RODZINY NIEPEŁNE 10 36 34 27 ALKOHOLIZM 11 4 4 3 NARKOMANIA 12 0 0 0 TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA PO ZWOLNIENIU Z ZAKŁADU KARNEGO 13 5 3 5 BRAK UMIEJĘTNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA MŁODZIEŻY OPUSZCZAJĄCEJ PLACÓWKI OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE 14 0 0 0 ZDARZENIE LOSOWE 15 1 5 4 SYTUACJA KRYZYSOWA 16 0 0 0 KLĘSKA ŻYWIOŁOWA LUB EKOLOGICZNA 17 0 0 0
Tab. 3. Rodziny z dziećmi objęte pomocą społeczną w latach 2014-2016 WYSZCZEGÓLNIENIE 2014 2015 2016 Liczba rodzin z dziećmi ogółem, w tym: 70 63 55 o liczbie dzieci 1 29 22 17 o liczbie dzieci 2 31 33 31 o liczbie dzieci 3 10 8 7 o liczbie dzieci 4 i więcej 0 0 0 Z danych statystycznych podanych w Tabeli 3 wynika, że pod opieką Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w 2016 roku znajdowało się 55 rodzin z dziećmi, co stanowi 20,8% ogółu rodzin. Porównując dane z roku 2014 można stwierdzić, że liczba rodzin mających na wychowaniu dzieci zmalała o blisko 25%. Należy również zauważyć, że w strukturze rodzin objętych badaniem dominują rodziny z jednym lub dwojgiem dzieci. Natomiast rodziny wielodzietne stanowią wśród nich odsetek 12,7%. Wyjście z systemu pomocy społecznej i usamodzielnienie rodzin z dziećmi w 2016 r. było efektem wprowadzenia rządowego Programu Rodzina 500 plus, w ramach którego rodzice otrzymują świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł niezależnie od dochodu na drugie i kolejne dzieci do ukończenia przez nie 18. roku życia. Rodziny, w których dochód nie przekracza 800 zł netto na osobę lub 1200 zł netto (w rodzinach wychowujących niepełnosprawne dziecko) otrzymują świadczenie również na pierwsze lub jedyne dziecko. Zgodnie z danymi zawartymi w Tabeli 4 na dzień 31 grudnia 2016 r. w Gminie Dobromierz z Programu Rodzina 500 plus korzystały 364 rodziny. Pomimo, że świadczenie wychowawcze nie jest liczone do dochodu przy ustalaniu prawa do innych świadczeń między innymi z pomocy społecznej, funduszu alimentacyjnego i świadczeń rodzinnych, nie wszystkie rodziny wnioskowały o zasiłki z pomocy społecznej. Tab. 4. Rodziny pobierające świadczenie wychowawcze w Gminie Dobromierz WYSZCZEGÓLNIENIE stan na 31 grudnia 2016 roku Rodziny ogółem, w tym: 364 o liczbie dzieci 1 209 o liczbie dzieci 2 119 o liczbie dzieci 3 32 o liczbie dzieci 4 i więcej 4
Gdy dobro dziecka jest zagrożone z powodu niemożności zapewnienia opieki i wychowania przez rodziców, jest ono umieszczane na podstawie orzeczenia sądu w pieczy zastępczej rodzinnej lub instytucjonalnej, organizowanej przez powiat. W 2016 roku z terenu Gminy Dobromierz w pieczy zastępczej przebywało 6 dzieci, w tym 4 dzieci w placówkach opiekuńczo wychowawczych i 2 dzieci w rodzinach spokrewnionych. W 2016 r. z pieczy zastępczej usamodzielniła się 1 osoba. Tabela 5 obrazuje liczbę dzieci i odpłatność gminy poniesioną za pobyt dzieci w pieczy zastępczej w latach 2014-2016. Tab. 5. Wydatki poniesione na współfinansowanie pobytu dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w latach 2014-2016 WYSZCZEGÓLNIENIE 2014 2015 2016 Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej 6 6 6 Wydatki na dofinansowanie pobytu ogółem w złotych 34 729 50 715 30 903 W przypadku niektórych rodzin, długotrwałe niezaspakajanie potrzeb materialno bytowych powoduje utratę poczucia bezpieczeństwa i własnej wartości, destabilizując sferę psychiczną jej członków. Powstające problemy i kryzysy są rozwiązywane często alkoholem, a nawet agresją prowadzącą do przemocy. Takie sytuacje wpływają bardzo niekorzystnie na prawidłowy rozwój dzieci wychowywanych w tych rodzinach i zagrażają prawidłowemu funkcjonowaniu rodziny. Tabela 6 obrazuje udzieloną w Gminie Dobromierz pomoc w formie wsparcia i pracy asystenta rodziny w latach 2014-2016. Tab. 6. Rodziny objęte pracą asystenta rodziny w latach 2014-2016 WYSZCZEGÓLNIENIE 2014 2015 2016 Liczba rodzin ogółem, w tym: na podstawie postanowienia sądu rodzinnego Liczba dzieci w rodzinach objętych asystenturą Liczba rodzin, w których praca asystenta została zakończona z uwagi na osiągnięte cele 10 0 12 5 16 5 26 27 36 0 2 2 Rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczej w 2016 r. udzielono pomocy w następujących formach: 1. wsparcia dziennego dla dzieci w formie zajęć opiekuńczo wychowawczych i profilaktycznych w świetlicach środowiskowych;
2. wsparcia i pomocy asystenta rodziny, przydzielonego na wniosek pracownika socjalnego - 11 rodzinom oraz na wniosek Sądu Rodzinnego i Nieletnich w Świdnicy - 5 rodzinom. Sposób pracy z rodziną był dokumentowany poprzez sprawozdania miesięczne, okresowe i końcową ocenę sytuacji rodziny. W latach 2014-2016 z uwagi na osiągnięcie założonych celów asystent zakończył pracę w 4 rodzinach. III. Cele programu 1. Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych dziecka. 2. Zapobieganie powstawaniu sytuacji kryzysowych wymagających interwencji oraz rozwiązywanie już istniejących. 3. Poprawa jakości opieki sprawowanej przez biologicznych rodziców. IV. Adresaci programu 1. Rodziny z dziećmi zamieszkałe na terenie Gminy Dobromierz, przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej 2. Rodziny, których dzieci umieszczone zostały w pieczy zastępczej. V. 1. Zadania do realizacji L.p. Nazwa zadania Realizator Wskaźniki realizacji 1. Analiza sytuacji rodziny i środowiska Liczba przeprowadzonych rodzinnego oraz przyczyn kryzysu. Społecznej wywiadów środowiskowych 2. Zapewnienie rodzinie przeżywającej Liczba rodzin objętych pracą trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny. Społecznej asystenta rodziny 3. Zapewnienie dostępu do pomocy prawnej, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego. 4. Zapewnienie dostępu do pomocy specjalistycznej. 5. Wsparcie materialne rodzin ubogich, zagrożonych kryzysem lub przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych, w szczególności uzyskanie wsparcia finansowego z systemu pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, wychowawczych, funduszu alimentacyjnego, dodatku mieszkaniowego, dożywiania, pomocy materialnej dla uczniów. 6. Współpraca i wymiana informacji z sądami, policją, placówkami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także innymi instytucjami oraz organizacjami społecznymi działającymi na rzecz dobra dziecka i rodziny. Społecznej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Poradnia psychologiczno-pedagogiczna, Punkt konsultacyjny, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Zespół interdyscyplinarny Społecznej Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, placówki oświatowe, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, świetlice środowiskowe, Liczba udzielonych porad prawnych Liczba osób objętych wsparciem specjalistycznym Liczba rodzin objętych wsparciem finansowym z systemu zabezpieczenia społecznego Liczba podjętych interwencji Liczba założonych Niebieskich Kart Liczba złożonych wniosków sprawie leczenia odwykowego
7. Prowadzenie profilaktycznej i informacyjnej działalności w rodzinach zagrożonych kryzysem lub przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych 8. Prowadzenie pracy socjalnej polegającej na wzmacnianiu lub odzyskiwaniu przez rodzinę zdolności do pełnienia prawidłowych funkcji 9. Dążenie do reintegracji rodzin, których dzieci zostały umieszczone w pieczy zastępczej, prowadzącej do odbudowania poprawnych roli i relacji rodzinnych pozwalających na powrót dzieci do rodziny biologicznej 10. Udział pracowników socjalnych i asystenta rodziny w szkolenia dotyczących pracy z rodziną 11. Zapewnienie środków finansowych na opłatę pobytu dzieci w pieczy zastępczej Posterunek Policji, Zespół interdyscyplinarny, sąd rejonowy, kuratorzy, Poradnia psychologiczno-pedagogiczna, kościoły, związki wyznaniowe i inne podmioty działające na rzecz rodziny i dziecka Społecznej, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, świetlice środowiskowe, placówki oświatowe, Zespół interdyscyplinarny, organizacje pozarządowe Społecznej, Społecznej, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespól interdyscyplinarny Społecznej Społecznej, Gmina Dobromierz Liczba dzieci objętych działaniami profilaktycznymi Liczba rodzin objętych pracą socjalną Liczba rodzin, których dzieci zostały umieszczone w pieczy zastępczej, objętych wsparciem asystenta rodziny Liczba szkoleń i konferencji Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej Wysokość środków finansowych przeznaczonych na opłatę pobytu dzieci w pieczy zastępczej 2. Realizatorzy programu wykonują zadania, określone w ust.1, zgodnie z zasadą pomocniczości, mając na względzie podmiotowość rodziny i dziecka oraz jego prawa. 3. Koordynatorem Gminnego programu wpierania rodziny na lata 2017 2019 jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Dobromierzu. VI. Zakładane efekty programu 1. Stworzenie skutecznego systemu wsparcia dla rodziny i dziecka. 2. Polepszenie sytuacji dziecka i rodziny. 3. Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych dziecku. 4. Wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa w rodzinie. 5. Minimalizacja negatywnych zachowań i zapobieganie powstawaniu sytuacji kryzysowych w rodzinie. 6. Odzyskanie prawidłowej funkcjonalności przez rodziny dysfunkcyjne. 7. Umożliwienie dzieciom pozostającym w pieczy zastępczej powrotu do rodziny biologicznej. 8. Wzrost świadomości społeczeństwa na temat prawidłowego funkcjonowania rodziny. 9. Rozwój efektywnej współpracy pomiędzy realizatorami programu wspierania rodziny. VII. Źródła finansowania programu 1. Środki własne gminy.
2. Dotacje z budżetu państwa. 3. Środki finansowe pochodzące z innych źródeł. VII. Monitoring programu 1. Analiza i ocena zebranych informacji będzie podstawą do doskonalenia metod dalszych działań oraz do planowania potrzeb związanych z realizacją zadań z zakresu wspierania rodziny. 2. W terminie do dnia 31 marca każdego roku koordynator programu składa radzie gminy roczne sprawozdanie z realizacji zadań określonych w programie.