Temat lekcji: Ty też możesz być Dobrym Obywatelem! Scenariusz lekcji wychowawczej stanowi kontynuację projektu Ja- Młody Obywatel realizowanego przez Stowarzyszenie Q Zmianom. 1. Cele dydaktyczno wychowawcze: odnalezienie w sobie cech Dobrego Obywatela. 2. Przygotowanie sali: ławki zsuwamy pod ściany, tak aby na środku móc zrobić krąg z krzeseł. Wszyscy siadamy w kręgu. Ćwiczenie nr 1: WITAMY SIĘ JAK... cele ćwiczenia: przywitanie się uczestników czas trwania: 5 min. Prosimy uczniów, aby wstali i przechadzali się po klasie. Mówimy im, że za chwilę będziemy prosić ich o przywitanie się z innymi, ale w taki specjalny sposób, wcielając się w role. Na sygnał (instrukcję i klaśnięcie) prowadzącego będą mieli za zadanie przywitać się tak jak określone osoby, postacie, grupy społeczne. Przykładowe możliwości: Witamy się jak biznesmeni Witamy się jak żołnierze Witamy się jak księżniczki na balu Witamy się jak kangury Witamy się jak tygryski z Kubusia Puchatka Witamy się jak dzieci Witamy się jak dawno niewidziani przyjaciele www.qzmianom.org, www.mlodyobywatel.org str. 1
I wiele wiele innych. Między sekwencjami prowadzący daje czas na to aby prawie każdy przywitał się z drugą osobą oraz uczestniczy w witaniu się. Na początku dzieci mogą być trochę wycofane, warto więc zamodelować witanie się wcielając się sugestywnie w role. Ćwiczenie nr 2 BADANIE ANKIETOWE cele ćwiczenia: zebranie informacji od dorosłych z otocznia dzieci na temat Dobrego Obywatela czas trwania: 5 min. materiały dydaktyczne: wydrukowane ankiety do badania, po 2 dla każdego ucznia; To ćwiczenie robimy z pewnym wyprzedzeniem przed tym spotkaniem około tygodnia wczesniej. Rozdajemy dzieciom ankiety (po 2 dla każdego) z informacją o tym, że zapraszamy ich do zrobienia badania wśród swoich bliskich i znajomych dorosłych. Badanie to będzie dotyczyć tego, jak Ci dorośli postrzegają Dobrego Obywatela. Prosimy dzieci, aby wybrały 3 dorosłe osoby ze swojego otoczenia (rodziców, babcie, dziadka, wujka, ciocie, dorosłe rodzeństwo, sąsiadów itp.) o wypełnienie tej ankiety. Zachęcamy, aby wybrali te osoby, których zdanie chcieliby poznać. Wypełnione ankiety mają przynieść w dzień, w który planujemy to spotkanie. Warto na dzień lub dwa przed przypomnieć o tym zadaniu dzieciom. Ćwiczenie nr 3: JAKI JEST DOBRY OBYWATEL? cele ćwiczenia: poznanie cech i umiejętności Dobrego Obywatela czas trwania: 25 min. materiały dydaktyczne: wypełnione ankiety, duży brystol, karteczki post it (samoprzylepne), długopisy lub flamastry www.qzmianom.org, www.mlodyobywatel.org str. 2
Dzielimy klasę na kilka 4-5 osobowych grup. Przykładowy sposób podziału: Prosimy dzieci, aby bez słów ustawiły się w jednym rzędzie wg wzrostu: od najniższego do najwyższego. 4 kolejne osoby stojące obok siebie tworzą grupę. Grupy znajdują sobie miejsce w sali, tak aby nie przeszkadzać sobie nawzajem. W grupach uczniowie przedstawiają sobie nawzajem wyniki swoich badań. Czytają sobie wypowiedzi dorosłych, dzieląc się informacjami. Na tablicy wieszamy duży brystol podzielony na pół z napisem Dobry Obywatel: Cechy, Umiejętności. Każdej grupie rozdajemy karteczki post it i flamastry. Zadaniem uczniów jest wypisanie na podstawie wypełnionych ankiet na karteczkach (jedna cecha, umiejętność na jednej karteczce) cech i umiejętności Dobrego Obywatela oraz przyklejenie ich do brystolu. Prowadzący omawia wyniki. Podsumowanie: Prowadzący czyta i grupuje odpowiedzi. Których odpowiedzi było więcej, które cechy, umiejętności powtórzyły się najczęściej? Podkreślamy, że żadna osoba nie ma tych wszystkich cech i umiejętności. To, że ktoś jest Dobrym Obywatelem, nie oznacza, że jest idealny. Jest takim samym człowiekiem jak my, ma zalety i wady. Czasem popełnia błędy. Z całą pewnością w ich najbliższym otoczeniu żyje wielu Dobrych Obywateli. Ćwiczenie 4: CZY JA TEŻ MOGĘ BYĆ DOBRYM OBYWATELEM? cele ćwiczenia: odnalezienie w sobie cech Dobrego Obywatela czas trwania: 10 min. materiały dydaktyczne: Kartki A4, długopisy Rozdajemy uczniom kartki i długopisy. Zapraszamy uczniów do tego, aby na swoich kartkach wypisali cechy i umiejętności Dobrego Obywatela, które oni posiadają. Zachęcamy aby korzystali z wypracowanych we wcześniejszym ćwiczeniu cech i umiejętności, mogą też wypisać coś, co jeszcze się tam nie pojawiło. Zachęcamy aby chętne osoby przeczytały na głos cechy i umiejętności Dobrego Obywatela, które posiadają. Dbamy o to, aby inni uczniowie uważnie słuchali Podsumowanie: www.qzmianom.org, www.mlodyobywatel.org str. 3
Dziękujemy chętnym uczniom za przeczytanie swoich prac. Podkreślamy, że Dobrym Obywatelem może być każdy z nas. Każdy ma pewne cechy i umiejętności, które pozwolą nam robić coś dobrego dla siebie i innych. Życzymy im tego. Ćwiczenie 5: WĘZEŁ GORDYJSKI cele ćwiczenia: zakończenie, nauka współdziałania czas trwania: 5 minut Na początku uczniowie stają w kole, nie dotykając się jednak. Następnie prosimy ich o zamknięcie oczu i z wyciągniętymi przed siebie ramionami powolne ruszenie do środka koła. Gdy dotkną ręki innego uczestnika zabawy, chwytają ją mocno. Następnie mają za zadanie szukać kolejnych osób, nie puszczając jednak osoby, którą chwycili. Kiedy już wszyscy trzymają się za ręce, otwierają oczy. Mogą się wtedy przekonać, że ręce i ramiona uczestników zabawy stworzyły ogromny splątany węzeł, równie trudny do rozwikłania jak sławny węzeł gordyjski, który Aleksander Wielki w 333 r. p.n.e. przeciął jednym cięciem miecza. My nie posłużymy się tak radykalną metodą i zachęcimy uczniów do ostrożnego rozsupłania plątaniny ramion. Mogą w tym celu obracać się, przykucać, przechodzić pod ramionami, a także nad głowami, nie wolno im jednak wypuścić rąk innych uczestników zabawy. Wynik tej zabawy wszystkich zaskoczy. Przy odrobinie cierpliwości można bowiem rozplątać węzeł. Wtedy na koniec uczestnicy znowu stoją w kole i trzymają się za ręce. Jeśli zaś grupa była bardzo liczna, może być tak, że na końcu wszyscy staną w dwóch przenikających się kołach. www.qzmianom.org, www.mlodyobywatel.org str. 4
Ankieta Prosimy o wypełnienie poniższej ankiety. Jest ona anonimowa. Będzie ona służyć do celów dydaktycznych na zajęciach kontynuujących program Ja Młody Obywatel. Kto to jest Dobry Obywatel? Jakie Dobry Obywatel ma cechy, umiejętności, zachowania? Proszę podać przykład Dobrego Obywatela z Pana/Pani najbliższego otoczenia. Co On/Ona takiego robi, że możemy go/ją tak nazwać? Czy warto być Dobrym Obywatelem? Dlaczego? www.qzmianom.org, www.mlodyobywatel.org str. 5
Jakie cechy, umiejętności, zachowania Dobrego Obywatela są Panu/Pani bliskie? Dziękujemy za wypełnienie ankiety www.qzmianom.org, www.mlodyobywatel.org str. 6