Warszawa, 03 października 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-I.431.1.36.2018.MBK Pani Monika Dejneka Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Liw z siedzibą w Węgrowie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 127 ust. 1 w związku z art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1508) oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543, z późn. zm.), inspektorzy Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego Warszawie przeprowadzili w dniach 7-10 sierpnia 2018 r. kontrolę kompleksową w kierowanym przez Panią Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Liw z siedzibą w Węgrowie. Przedmiotem kontroli było świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2017 r. do dnia kontroli. W związku z kontrolą, której szczegółowe wyniki zostały przedstawione w protokole z kontroli, podpisanym przez Panią bez zastrzeżeń w dniu 28 września 2018 r. przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej Liw, w 2017 r. świadczone były dla 19 dzieci, z tego dla 8 dzieci z autyzmem oraz dla 11 dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Na dzień kontroli usługami objętych było 14 dzieci, z tego 6 dzieci z autyzmem i 8 dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. W 2017 r. przyznano decyzjami administracyjnymi 2576 godziny usług, które zostały zrealizowane. Koszt 1 godz. usług został ustalony w wysokości 26 zł. Plan budżetu na 2017 r. w rozdziale 85228 wynosił 66 976 zł i został wykonany w całości. W I półroczu 2018 r. otrzymane środki w rozdziale 85228 wynosiły 27 800 zł i zostały wykonane w kwocie 25 057 zł. W kontrolowanym okresie jednostka nie wykazała zaangażowania środków własnych. Prowadzeniem spraw związanych z realizacją specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób 1
z zaburzeniami psychicznymi zajmowali się pracownicy socjalni w swoich rejonach działania. W Ośrodku nie było zatrudnionego koordynatora ds. usług. Usługi były realizowane na podstawie zawartych umów-zlecenia przez 13 specjalistów. Analiza dokumentów dotyczących kwalifikacji i doświadczenia zawodowego tych osób potwierdziła wykształcenie i staż pracy zgodny z 3 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz. 1598, z późn. zm.). Ośrodek prowadził harmonogramy pracy specjalistów oraz karty potwierdzające wykonanie usług. Bezpośredni realizatorzy sporządzali indywidualne programy pracy z dziećmi i sprawozdania z ich realizacji. W większości przypadków programy zawierały okres realizacji, cele główne i szczegółowe, metody pracy z dzieckiem i przewidywane osiągnięcia. Sprawozdania z realizacji programów obejmowały głównie opis przeprowadzonych działań, opis postępów dziecka. Nieliczne zawierały ewaluację programów. W ramach nadzoru nad realizacją specjalistycznych usług opiekuńczych pracownicy socjalni przeprowadzali wizyty w miejscu zamieszkania świadczeniobiorców, udokumentowane notatkami służbowymi. Ośrodek nie stosował ankiet wypełnianych przez klienta lub jego opiekuna, oceniającą jakość i rzetelność świadczonych usług oraz badających adekwatność prowadzonych działań do jego potrzeb i oczekiwań. Ocena w tym przedmiocie była zawarta w notatkach służbowych z wizyt. Kwalifikowanie osób do objęcia usługami odbywało się na podstawie zaświadczenia lekarza potwierdzającego zasadność przyznania tej formy pomocy. W aktach znajdowały się inne dokumenty związane ze stanem zdrowia dzieci, analizowane przy kwalifikowaniu do usług, tj. orzeczenie o niepełnosprawności, opinie o potrzebie wspomagania wczesnego rozwoju lub opinie o potrzebie kształcenia specjalnego. Ustalanie uprawnień do udzielania pomocy odbywało się na podstawie wywiadu środowiskowego, zawierającego ocenę sytuacji rodziny oraz informacje o prowadzonych działaniach rehabilitacyjnych przez inne placówki. Wywiady środowiskowe przeprowadzane były terminowo. Postępowanie administracyjne w sprawie udzielenia pomocy we wszystkich skontrolowanych sprawach wszczęte zostało na wniosek strony. Pomoc przyznana została na podstawie decyzji administracyjnej podpisanej przez osobę posiadającą stosowne upoważnienie, w terminie zgodnym z art. 35 3 k.p.a. Wydane decyzje zawierały elementy wskazane w art. 107 k.p.a. oraz potwierdzenia ich odbioru, zgodnie z art. 46 1 k.p.a 2
Odpłatność za świadczone usługi była wnoszona na konto bankowe Urzędu Gminy Liw do 15 każdego miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę, zgodnie z 5 rozporządzenia w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. Pobrane kwoty odpłatności Urząd Gminy Liw przekazywał na rachunek Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie z potrąceniami wynikającymi z pomniejszenia odprowadzonych środków o dochód własny gminy w związku z realizacją zadania zleconego, w terminach wskazanych w art. 255 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 poz. 2077, z późn. zm.). Wynagrodzenia za pracę specjalistów przekazywane były zgodnie z zawartymi umowami. Dokumentacja zawierała zapisy o sprawdzeniu pod względem merytorycznym i formalno -rachunkowym. W toku kontroli stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. W kontrolowanym okresie oraz na dzień kontroli w Ośrodku był zatrudniony 1 specjalista pracy socjalnej oraz 2 starszych pracowników socjalnych. Gminę zamieszkiwało 7558 osób, wg stanu na 1 stycznia 2017 r. Na dzień kontroli liczba środowisk objętych pomocą wynosiła 186. W związku z tym Ośrodek nie spełniał wymogu zatrudnienia wskazanego w art. w 110 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej. 2. W 28 na 34 skontrolowane decyzje błędnie uwzględniono minimalny poziom dochodu, od którego jest obliczana wysokość odpłatności za specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi stosując kryterium dochodowe na osobę w rodzinie (514 zł) co jest niezgodne z 4 ust. 2 rozporządzenia w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. W związku z tym nieprawidłowo zostały zastosowane wskaźniki odpłatności określone w 4 ust. 5 rozporządzenia w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych, mające wpływ na wysokość odpłatności ustalonych w decyzjach nr : GOPS.5102.000004.2017, GOPS.5102.000024.2017, GOPS.5102.000004.2018, GOPS.5102.000005.2018, GOPS.5102.000011.2017, GOPS.5102.000029.2017, GOPS.5102.000010.2017, GOPS.5102.000013.2017, GOPS.5102.000019.2017, GOPS.5102.000038.2017. 1. W 15 decyzjach nie było pełnego uzasadnienia, a treść w nich zawarta była lakoniczna i niewystarczająca. Jednocześnie nie powołano się na możliwość odstąpienia od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony, o której mowa w art. 107 4 k.p.a. 3
Ponadto stwierdzono, że w 5 przypadkach usługi nie były systematycznie prowadzone. Miesięczny wymiar godzinowy usług zgodnie z przyjętym harmonogramem został zrealizowany w ciągu 2 lub 3 dni w miesiącu, a jedno spotkanie w ramach usług trwało 5 lub 6 godzin. Za stwierdzone nieprawidłowości odpowiedzialność ponosi Pani, jako kierownik kontrolowanej jednostki. W związku z powyższym zwracam się do Pani Kierownik o realizację następujących zaleceń pokontrolnych: 1. Zapewnić prawidłową organizację pracy Ośrodka poprzez zatrudnienie pracowników socjalnych zgodnie z normami określonymi w art. 110 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej. 2. Stosować właściwy, minimalny poziom dochodu, od którego jest obliczana wysokość odpłatności za specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zgodnie z 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz. 1598, z późn. zm.). Na podstawie art. 156 1 pkt 2 k.p.a. w związku z 4 ust. 3 rozporządzenia w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych wystąpić do właściwego samorządowego kolegium odwoławczego w sprawie stwierdzenia nieważności wydanych z naruszeniem prawa decyzji przyznającej świadczenie, w przedmiocie przyznania specjalistycznych usług opiekuńczych oraz ustalenia i zmiany kwot naliczanej odpłatności za realizowane usługi. Niezwłocznie po otrzymaniu rozstrzygnięcia przez samorządowe kolegium odwoławcze podjąć wskazane działania i poinformować tutejszy Wydział przesyłając pełną dokumentację w sprawie (decyzje SKO i Ośrodka, dokumenty dotyczące prowadzonego postępowania). 3. Zgodnie z art. 107 k.p.a zamieszczać w decyzjach pełne uzasadnienie faktyczne i prawne, a w przypadku uwzględnienia w całości żądania strony wskazywać w decyzji art. 107 4 k.p.a. Ponadto zalecam: - w zakresie prowadzonego nadzoru nad realizacją zadania przeprowadzać analizę indywidualnych programów pracy z uwzględnieniem ich ewaluacji, 4
- systematycznie świadczyć usługi zgodnie z przyznanym miesięcznym wymiarem godzinowym oraz planować czas trwania spotkań, biorąc pod uwagę indywidualne możliwości dzieci. Jednocześnie zobowiązuję Panią Kierownik do przekazania, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, pisemnej informacji o sposobie realizacji zalecenia pokontrolnego lub przyczynach jego niewykonania. Na podstawie art. 130 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( Dz. U. z 2018 r. poz. 1508 ) kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 6000 zł. Pouczenie Stosownie do postanowień art. 128 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1508) kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego za pośrednictwem Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń należy w terminie 30 dni powiadomić o sposobie realizacji zaleceń Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Anna Olszewska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Pan Bogusław Szymański Wójt Gminy Liw 5