Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie brzezińskim w 2017 roku

POWIATOWY URZĄD PRACY W BRZEZINACH ul. Sienkiewicza 11, 95-060 Brzeziny e-mail lobr@praca.gov.pl Monitoring zawodów owych i nadwyżkowych w powiecie brzezińskim w 2017 roku Brzeziny, kwiecień 2018

Spis treści Wstęp... 3 1. Analiza ogólnej sytuacji na rynku pracy... 8 2. Ranking zawodów i kwalifikacji owych i nadwyżkowych... 13 3. Analiza umiejętności i uprawnień... 16 4. Analiza rynku edukacyjnego... 19 4.1. Analiza uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych... 19 4.2. Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych... 21 5. Badanie kwestionariuszowe przedsiębiorstw... 22 6. Prognoza lokalnego rynku pracy... 40 Podsumowanie... 46 INFORMACJA SYGNALNA... 49 Załącznik 1. Rynek pracy... 50 Załącznik 2. Rynek edukacyjny... 68 2

Wstęp Prowadzenie monitoringu zawodów owych i nadwyżkowych jest jednym z zadań samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy, określonych przez ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t. j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1065 z późn. zm.). Monitoring prowadzony jest zgodnie z jednolitymi wytycznymi rekomendowanymi przez Departament Rynku Pracy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Pierwsze zalecenia metodyczne, przygotowane przez odpowiedni organ ministerstwa, obowiązywały urzędy pracy począwszy od 2005 roku. Rekomendacje tam zawarte bazowały na koncepcji monitoringu autorstwa prof. M. Kabaja, która została przedstawiona na krajowej konferencji statystyków urzędów pracy w 1995 roku. Dynamicznie zmieniający się rynek pracy wymusił modyfikacje w sposobie opracowywania monitoringu, zainicjowane przez same urzędy pracy. W związku z tym, Departament Rynku Pracy podjął decyzję o przygotowaniu nowych zaleceń metodycznych, na bazie których powstał niniejszy raport. Prowadzenie monitoringu zawodów owych i nadwyżkowych przez publiczne służby zatrudnienia ma na celu: określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowokwalifikacyjnej na lokalnych, regionalnych i krajowym rynku pracy, stworzenie bazy informacyjnej dla przewidywania struktur zawodowokwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych dla zapewnienia spójności z potrzebami rynku pracy, korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego na poziomie ponadgimnazjalnym i wyższym, usprawnienie poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów oraz kwalifikacji owych i nadwyżkowych na lokalnych rynkach pracy, ułatwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich ponownego zatrudnienia. Niniejsza publikacja stanowi raport dot. rocznego okresu sprawozdawczego za 2017r. w zakresie monitoringu zawodów owych i nadwyżkowych w powiecie brzezińskim. 3

Główne założenia prowadzenia monitoringu zawodów owych i nadwyżkowych: 1. Monitoring prowadzony jest na trójszczeblowym poziomie sprawozdawczości: lokalnym, regionalnym i krajowym. 2. Monitoring zawiera cześć diagnostyczną dot. ostatniego okresu sprawozdawczego oraz cześć prognostyczną dot. kolejnego okresu sprawozdawczego. 3. W zakres monitoringu wchodzi analiza ogólnej sytuacji na rynku pracy, stworzenie rankingu zawodów i kwalifikacji owych i nadwyżkowych oraz analiza i prognoza lokalnego rynku pracy na podstawie wyników badania kwestionariuszowego. 4. Rankingi zawodów (w agregacji do elementarnych grup zawodów KZiS 1 ) i kwalifikacji konstruowane są w oparciu o dane gromadzone przez PUP (bezrobotni, niesubsydiowane oferty pracy) oraz wyniki badania ofert pracy w internecie. 5. Identyfikacja u i nadwyżki następuje w oparciu o trzy mierniki: bezrobotni na 1 ofertę pracy, wskaźnik długotrwałego bezrobocia, wskaźnik płynności bezrobotnych. 6. Zawody i kwalifikacje owe i nadwyżkowe grupowane są według natężenia u i nadwyżki na maksymalnie, średnio i mało owe/nadwyżkowe według miernika bezrobotnych na 1 ofertę pracy. 7. Kalkulacja mierników nie obejmuje swym zakresem specyficznych i nietypowych dla danego obszaru elementarnych grup zawodów i kwalifikacji. Definicje stosowanych pojęć i terminów Monitoring zawodów owych i nadwyżkowych proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania się popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym oraz formułowania na tej podstawie ocen, wniosków oraz krótko- i długoterminowych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów: szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego. Zawody, kwalifikacje owe to takie, na które istnieje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba bezrobotnych w danym zawodzie i posiadających określone kwalifikacje. Na potrzeby opracowania rankingu zawodów, kwalifikacji owych zdefiniowano je jako te, dla których liczba ofert pracy jest wyższa niż liczba bezrobotnych, 1 Użyte w raporcie nazwy oraz kody zawodów są zgodne z Klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy wprowadzoną rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. 2014 poz. 1145). 4

odsetek długotrwale bezrobotnych jest nieznaczny, a odpływ bezrobotnych przewyższa ich napływ w danym okresie sprawozdawczym. Zawody, kwalifikacje nadwyżkowe to takie, na które istnieje na rynku pracy niższe zapotrzebowanie niż liczba bezrobotnych w danym zawodzie i posiadających określone kwalifikacje. Na potrzeby opracowania rankingu zawodów, kwalifikacji nadwyżkowych zdefiniowano je jako te, dla których liczba ofert pracy jest niższa niż liczba bezrobotnych, długotrwałe bezrobocie jest relatywnie wysokie, a napływ bezrobotnych przewyższa ich odpływ w danym okresie sprawozdawczym. Zawód zgodnie z Klasyfikacją Zawodów i Specjalności definiowany jest jako przynoszący dochód zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Zawód może dzielić się na specjalności. Kwalifikacje obejmują wykształcenie, znajomość języków obcych, umiejętności i uprawnienia. Jako lokalny rynek pracy przyjęto powiatowy rynek pracy, natomiast rynek pracy na szczeblu regionalnym oznacza wojewódzki rynek pracy. Przez ofertę pracy rozumie się jedno wolne miejsce pracy. Bezrobotny absolwent bezrobotny w okresie do upływu 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie czy innym dokumencie potwierdzającym ukończenie szkoły lub zaświadczenie o ukończeniu kursu. Długotrwale bezrobotny osoba bezrobotna pozostająca w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 24 miesięcy, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego dorosłych. Wykorzystywane źródła danych: 1. System Syriusz Std dane dotyczące zarejestrowanych bezrobotnych oraz niesubsydiowanych ofert pracy zgłaszanych w PUP według zawodów i specjalności oraz kwalifikacji. 2. Badanie ofert pracy w internecie dane o liczbie ofert pracy w internecie według elementarnych grup zawodów oraz kwalifikacji. 3. Badania kwestionariuszowe przedsiębiorstw dane odnośnie obecnej struktury zatrudniania według wielkich grup zawodów oraz przewidywanych zmian w tym zakresie. 5

Mierniki stosowane do identyfikacji zawodów, kwalifikacji owych i nadwyżkowych Tabela 1. Mierniki stosowane w monitoringu do określenie u bądź nadwyżki Nazwa i wzór wskaźnika Sposób interpretacji Bezrobotni na 1 ofertę pracy B/O k t = (B k t 1 + B k t )/2 k O t 1 + NO k t /3 Wskaźnik długotrwałego bezrobocia WDB t k = DB t k B t k 100 Wskaźnik płynności bezrobotnych WPB t k = OB t k NB t k Miernik informuje o liczbie bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy (średniomiesięcznie w roku). Im wyższa wartość wskaźnika tym mniejsza szansa na znalezienie zatrudnienia w zawodzie. Przyjmuje wartości z przedziału <0,+ ). B/O k t = 0 nie zarejestrowano bezrobotnych z cechą k. Szansa znalezienie zatrudnienia jest bardzo wysoka, a cecha k jest maksymalnie owa. B/O k t < 1 przeciętnie każdy bezrobotny ma szansę znaleźć pracę, gdyż liczba dostępnych ofert pracy przewyższa liczbę bezrobotnych z cechą k. B/O k t > 1 liczba bezrobotnych przewyższa liczbę ofert pracy z cechą k, przez co mogą wystąpić trudności ze znalezieniem zatrudnienia. Brak wartości oferty pracy z cechą k nie są dostępne, w rezultacie szansa znalezienia pracy jest zerowa, a cecha k jest maksymalnie nadwyżkowa. Wartość wskaźnika informuje o tym, jaki procent bezrobotnych z cechą k stanowią długotrwale bezrobotni. Im większa wartość wskaźnika tym więcej osób jest długotrwale bezrobotnych w danym zawodzie. Przyjmuje wartości od 0% (sytuacja w której bezrobotni długotrwale nie występują) do 100% (w przypadku, gdy każdy bezrobotny z cechą k jest długotrwale bezrobotnym). Wartość miernika wskazuje na kierunek i natężenie ruchu bezrobotnych z cechą k. WPB k t < 1 napływ przewyższa odpływ, co oznacza wzrost liczby bezrobotnych z cechą k. WPB k t = 1 odpływ jest równy napływowi (oba niezerowe), przez co liczba bezrobotnych z cechą k nie ulega zmianie. WPB k t > 1 odpływ przewyższa napływ, co oznacza spadek bezrobotnych z cechą k. Brak wartości napływ jest równy zeru. Identyfikacja zawodów i kwalifikacji owych i nadwyżkowych następuje poprzez nałożenie dodatkowych warunków na wyżej zdefiniowane mierniki. Tabela 2. Identyfikacja zawodów i kwalifikacji owych i nadwyżkowych Zawody, kwalifikacje Bezrobotni na 1 ofertę pracy Wskaźnik długotrwałego bezrobocia owe B/O t k < 1 nadwyżkowe B/O t k > 1 lub brak wartości WDB t k 5% lub brak wartości Wskaźnik płynności bezrobotnych WPB t k > 1 lub brak wartości WDB t k > 5% WPB t k < 1 6

W niniejszej metodologii zakłada się, iż zawody, kwalifikacje owe charakteryzują się większą liczbą dostępnych ofert pracy niż wynosi średni stan bezrobotnych w danym okresie sprawozdawczym. Dodatkowo wskazane jest, aby w takim zawodzie (z takimi kwalifikacjami) odsetek długotrwale bezrobotnych nie przekraczał 5%, a odpływ bezrobotnych powinien przewyższać ich napływ w danym okresie sprawozdawczym. Natomiast zawody, kwalifikacje nadwyżkowe odznaczają się przewagą liczebną bezrobotnych nad dostępnymi ofertami pracy, występowaniem bezrobocia długotrwałego oraz niskim odpływem netto (wyższy napływ niż odpływ) bezrobotnych w danym okresie sprawozdawczym. Podział zawodów i kwalifikacji na maksymalnie, średnio i mało owe/ nadwyżkowe dokonuje się na podstawie dodatkowych warunków nałożonych na najistotniejszy miernik stosowany w monitoringu tj. bezrobotni na 1 ofertę pracy (B/O k t ). Rysunek 1. Algorytm klasyfikacji zawodów i kwalifikacji maksymalnie, średnio i nisko owych i nadwyżkowych DEFICYT NADWYŻKA B/0 = 0 B/0= brak wartości TAK NIE TAK NIE maksymalny B/0 > 0,5 maksymalny B/0 > 5 TAK NIE TAK NIE mały średni średni mały 7

1. Analiza ogólnej sytuacji na rynku pracy Na dzień 31.12.2017 r. w rejestrze bezrobotnych zarejestrowanych w PUP było 890 osób, w tym 372 kobiety. Oznacza to spadek w porównaniu do grudnia 2016 r. o 342 osoby tj. o 27,7 %. W roku 2017 zarejestrowano łącznie 1752 osoby bezrobotne, w tym 777 kobiet, wyłączono z rejestru 2094 osoby, w tym 935 kobiet. Spośród rejestrujących się bezrobotnych 315 osób rejestrowało się po raz pierwszy, natomiast 1437 osób powróciło do rejestru po raz kolejny. Z 1752 osób nowo zarejestrowanych 1424 osoby poprzednio pracowały, natomiast 328 dotychczas nie pracowało. Stopa bezrobocia kształtowała się na poziomie 7,7% dla powiatu brzezińskiego przy 6,8% dla województwa łódzkiego i 6,6% dla kraju. Tabela 3. Bezrobotni, oferty pracy oraz mierniki stosowane w monitoringu w roku 2017 wg. wielkich grup Kod Wielkie grupy zawodów Bezrobotni ogółem Napływ ofert pracy w okresie napływ w okresie stan na koniec okresu CBOP Internet wskaźnik dostępności oferty wskaźnik długotrwałego bezrobocia wskaźnik płynności bezrobotnych 1 PRZEDSTAWICIELE WŁADZ 6,00 5,00 4 8 2,04 20,00 1,00 PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 2 SPECJALIŚCI 212,00 72,00 43 32 8,78 29,17 1,05 3 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL 292,00 125,00 78 46 10,84 44,80 1,22 4 PRACOWNICY BIUROWI 56,00 31,00 207 21 0,94 51,61 1,14 5 PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 6 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 7 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 8 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 9 PRACOWNICY WYKONUJĄCY PRACE PROSTE 220,00 121,00 296 74 3,23 50,41 1,15 26,00 20,00 12 0 19,92 35,00 1,12 359,00 266,00 216 21 12,36 59,40 1,35 80,00 45,00 354 33 1,38 57,78 1,26 161,00 99,00 566 29 1,94 60,61 1,25 Przechodząc do analizy ofert pracy, warto przypomnieć, iż monitoring obejmuje zarówno te oferty, które zostały zgłoszone do PUP, OHP i EURES oraz oferty pracy publikowane w internecie. Należy zwrócić uwagę, iż wśród wszystkich dostępnych ofert pracy, prawie 90% napłynęło do CBOP (PUP+OHP+EURES). 8

Bardziej szczegółowa analiza bezrobotnych i ofert pracy według wielkich grup zawodów pozwala na wskazanie struktury oraz kierunków zmian w strukturze zawodowej od strony podażowej i popytowej rynku pracy. Jak wynika z tabeli 3., największą cześć bezrobotnych ponad jedną trzecią stanowią robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy. Relatywnie dużą grupę stanowią również technicy i inny średni personel (ok.16%). Najmniej bezrobotnych zarejestrowanych jest w grupie pracowników biurowych, rolników, ogrodników, leśników i rybaków oraz parlamentarzystów, wyższych urzędników i kierowników ich udział w całkowitej liczbie bezrobotnych to ok. 7%. Rysunek 2. Struktura napływu ofert pracy według wielkich grup zawodów w 2017r. Pracownicy przy pracach prostych 11,0% 31,9% Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 12,5% 19,8% Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 8,0% 12,2% Rolnicy, ogrodnicy, lesnicy i rybacy 0,7% 0,0% Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 16,7% 28,0% Pracownicy biurowi 8,0% 11,7% Technicy i inny sredni personel 4,4% 17,4% Specjaliści Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 2,4% 0,2% 3,0% 12,1% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% CBOP (PUP+OHP+EURES) Internet Natomiast najwięcej ofert pracy napłynęło dla pracowników przy pracach prostych oraz operatorów i monterów maszyn i urządzeń. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że pracodawcy zamieszczają inne ofert pracy w PUP a inne w internecie (rysunek 2.). Wybór źródła upubliczniania oferty pracy (PUP, internet) ściśle wiąże się z zawodami, w których pracodawcy mają zamiar szukać pracowników. Przykładowo oferty pracy dla specjalistów publikowane są głównie w internetowych portalach rekrutacyjnych (12,1%), a te zgłoszone do CBOP (PUP+OHP+EURES) stanowią zaledwie 2,4%. W przypadku parlamentarzystów, wyższych urzędników i kierowników oferty pracy dla osób w tej grupie można znaleźć prawie 9

wyłącznie w internecie. Grupy zawodów, dla których wskaźnik struktury ofert w PUP jest wyższy niż w internecie stanowią zawody nie wymagające wyższego wykształcenia tj. robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, pracownicy usług osobistych i sprzedawcy, pracownicy biurowi oraz pracownicy przy pracach prostych. Zestawienie strony podażowej i popytowej rynku pracy możliwe jest poprzez kalkulację wskaźnika liczby bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy (tabela 3.). Miernik ten w 2017r. przyjął najwyższą wartość wskazującą na znaczącą przewagę bezrobotnych nad liczbą dostępnych ofert pracy dla rolników, ogrodników, leśników i rybaków (19,92). Na drugim miejscu uplasowali się robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (12,36). Analiza bezrobocia długotrwałego wskazuje, iż największe wartości tego wskaźnika dotyczą pracowników wykonujących prace proste (60,61%) robotników przemysłowych i rzemieślników (59,40%), oraz operatorów i monterów maszyn i urządzeń (57,78%). Natomiast wskaźnik płynności w większości wielkich grup zawodów był powyżej jedności co w rezultacie spowodowało spadek bezrobocia w tych grupach. Analizując rynek pracy według elementarnych grup zawodów, warto podkreślić, że najwięcej bezrobotnych (zarówno wg stanu na koniec roku jak i napływu) stanowili sprzedawcy sklepowi, krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i, technicy mechanicy, robotnicy wykonujący prace proste w przemyśle gdzie indziej nie sklasyfikowani, mechanicy pojazdów samochodowych, piekarze, cukiernicy i, mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych, szwaczki, hafciarki i, robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie ogólnym, murarze i oraz ślusarze i od 63 do 18 bezrobotnych na koniec 2017r. Najwięcej ofert pracy w internecie dotyczyło kelnerów (30), robotników wykonujących prace proste w przemyśle (27), przedstawicieli handlowych 26), kasjerów i sprzedawców biletów (26), kierowców samochodów ciężarowych (26) oraz pracowników sprzedających i pokrewnych gdzie indziej nieskalsyfikowanych (18). Natomiast w PUP, OHP i EURES najwięcej ofert pracy zgłoszono dla operatorów maszyn do szycia (134), monterów sprzętu elektrycznego (112), pracowników obsługi biurowej (102), robotników wykonujących prace proste w przemyśle (107), sprzedawców sklepowych (100), magazynierów i pokrewnych (76), gospodarzy budynków (69), masarzy, robotników w przetwórstwie ryb i (32), pośrednicy pracy i zatrudnienia (25). W celu identyfikacji grup zawodów, w których występuje największy odsetek osób długotrwale bezrobotnych, analizie poddano wskaźnik długotrwałego bezrobocia. 10

Wspomniany wskaźnik informuje o tym, jaki odsetek bezrobotnych w danej grupie zawodów stanowią długotrwale bezrobotni. Im większa wartość wskaźnika, tym więcej osób jest długotrwale bezrobotnych. W 2017 roku, w przypadku 37 elementarnych grup zawodów, wskaźnik długotrwałego bezrobocia wyniósł 100%, co oznacza, że każdy bezrobotny w danej grupie jest długotrwale bezrobotnym. Zawody, przy których odnotowano 100% wskaźnik długotrwałego bezrobocia to: kierownicy do spraw innych typów usług gdzie indziej niesklasyfikowani; inżynierowie chemicy i ; projektanci wzornictwa przemysłowego i odzieży; analitycy finansowi; specjaliści do spraw sprzedaży (z wyłączeniem technologii informacyjno-komunikacyjnych); artyści plastycy; technicy górnictwa, metalurgii i ; księgowi; zaopatrzeniowcy; pośrednicy usług biznesowych gdzie indziej niesklasyfikowani; fotografowie; plastycy, dekoratorzy wnętrz i ; operatorzy centrali telefonicznych; pracownicy do spraw transportu; technicy archiwiści i ; konduktorzy i ; barmani; pracownicy opieki osobistej w ochronie zdrowia i gdzie indziej niesklasyfikowani; hodowcy zwierząt gdzie indziej niesklasyfikowani; rolnicy produkcji roślinnej pracujący na własne potrzeby; monterzy konstrukcji budowlanych i konserwatorzy budynków; betoniarze, betoniarze zbrojarze i ; cieśle i stolarze budowlani; dekarze, posadzkarze, parkieciarze i glazurnicy; kowale i operatorzy pras kuźniczych; tapicerzy i ; operatorzy urządzeń wiertniczych i wydobywczych ropy, gazu i innych surowców; operatorzy maszyn do produkcji wyrobów papierniczych; operatorzy maszyn tkackich i dziewiarskich; operatorzy maszyn do produkcji obuwia i ; dyżurni ruchu, manewrowi i ; praczki ręczne i prasowacze; czyściciele pojazdów; pomoce kuchenne; zamiatacze i. Analizie poddano także wskaźnik płynności bezrobotnych, który wskazuje na kierunek i natężenie ruchu bezrobotnych w danej grupie zawodów. Wskaźnik liczony jest jako stosunek napływu osób bezrobotnych w danej grupie zawodów w 2017 roku, do ich odpływu. Wartość wskaźnika większa od 1 oznacza, że odpływ przewyższa napływ, co wskazuje na spadek bezrobotnych w danym zawodzie. Natomiast wartość wskaźnika mniejsza od 1 oznacza, że napływ przewyższa odpływ, zatem dostrzega się wzrost liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów. Grupy zawodów, w których w 2017r. wskaźnik płynności był najwyższy to: posadzkarze, parkieciarze i glazurnicy (4); pracownicy wsparcia rodziny, pomocy społecznej i pracy socjalnej (3); cieśle i stolarze budowlani (3); operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych (3); operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów spożywczych i 11

(3); rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów (2,67); kierownicy do spraw marketingu i sprzedaży (2); biolodzy i (2); inżynierowie inżynierii środowiska (2); lekarze dentyści bez specjalizacji, w trakcie specjalizacji lub ze specjalizacją I stopnia (2); nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (z wyjątkiem nauczycieli kształcenia zawodowego) (2); dziennikarze (2); technicy technologii chemicznej i (2); technicy nauk biologicznych (z wyłączeniem nauk medycznych) (2); operatorzy aparatury medycznej (2); asystenci dentystyczni (2); pośrednicy usług biznesowych gdzie indziej niesklasyfikowani (2); urzędnicy państwowi do spraw nadzoru gdzie indziej niesklasyfikowani (2); fotografowie (2); technicy wsparcia informatycznego i technicznego (2); sprzedawcy (konsultanci) w centrach sprzedaży telefonicznej / internetowej (2); asystenci nauczycieli (2); szklarze (2); introligatorzy i (2); monterzy linii elektrycznych (2); obuwnicy i (2); kierowcy operatorzy wózków jezdniowych (2) Najmniejsze wartości wskaźnika płynności bezrobotnych w 2017 roku odnotowano z kolei w zawodach: żołnierze szeregowi (0); dyrektorzy generalni i zarządzający (0); kierownicy do spraw zarządzania zasobami ludzkimi (0); kierownicy do spraw logistyki i dziedzin pokrewnych (0); fizycy i astronomowie (0);inżynierowie telekomunikacji (0); pielęgniarki bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji (0); analitycy systemów komputerowych i programiści gdzie indziej niesklasyfikowani (0); pracownicy bibliotek, galerii, muzeów, informacji naukowej i (0); pracownicy obsługi biura gdzie indziej niesklasyfikowani (0); konduktorzy i (0); szlifierze narzędzi i polerowacze metali (0); ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki i produkcji wyrobów z drewna (0); odczytujący liczniki i wybierający monety z automatów (0); specjaliści do spraw ochrony środowiska (0,33); doradcy finansowi i inwestycyjni (0,33); kierowcy autobusów i motorniczowie tramwajów (0,33) W 2017 roku zgłaszane do Powiatowego Urzędu Pracy, OHP i Eures oferty najczęściej kierowane były do pracowników wykonujących prace proste (31,9% ogółu ofert) oraz do operatorów i monterów maszyn i urządzeń (19,9% ogółu ofert). Analiza ofert pracy zamieszczonych w Internecie wykazała natomiast, iż oferty zgłoszone w 2017 roku najczęściej kierowane były do techników i innego średniego personelu (24,7% ogółu ofert pracy zamieszczonych w Internecie). W tabeli 4 zaprezentowano wskaźnik zróżnicowania ofert pracy według wielkich grup zawodów. 12

Tabela 4 Oferty pracy w 2017 roku Nazwa wielkiej grupy zawodów CBOP (PUP+OHP+EURES) Internet Razem wskaźnik struktury według źródeł Ogółem PRZEDSTAWICIELE WŁADZ PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 33,33% 66,67% 100% SPECJALIŚCI 57,33% 42,67% 100% TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL 62,90% 37,10% 100% PRACOWNICY BIUROWI 90,79% 9,21% 100% PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 80,00% 20,00% 100% ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 100,00% 0,00% 100% ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 91,14% 8,86% 100% OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 91,47% 8,53% 100% PRACOWNICY WYKONUJĄCY PRACE PROSTE 95,13% 4,87% 100% wskaźnik struktury wg grup w poszczególnych źródłach Ogółem 100,00% 100,00% Wskaźnik zróżnicowania (PUP vs. Internet) PRZEDSTAWICIELE WŁADZ PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 0,23% 3,03% 0,07 SPECJALIŚCI 2,42% 12,12% 0,20 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL 4,39% 17,42% 0,25 PRACOWNICY BIUROWI 11,66% 7,95% 1,47 PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 16,67% 28,03% 0,59 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 0,68% 0,00% ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 12,16% 7,95% 1,53 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 19,93% 12,50% 1,59 PRACOWNICY WYKONUJĄCY PRACE PROSTE 31,87% 10,98% 2,90 Wartość wskaźnika zróżnicowania ofert pracy mniejsza od 1 oznacza grupę zawodów, w której oferty pracy są zgłaszane przede wszystkim poza PUP, co oznacza, że pracodawcy znacznie częściej oferują pracę za pośrednictwem portali internetowych dla tych zawodów. Wartość wskaźnika większa od 1 oznacza natomiast grupę zawodów, w której oferty pracy są zgłaszane przede wszystkim do PUP, czyli pracodawcy znacznie częściej poszukują pracowników za pośrednictwem PUP niż w Internecie. 2. Ranking zawodów i kwalifikacji owych i nadwyżkowych Rankingi zawodów i kwalifikacji owych i nadwyżkowych konstruowane są w oparciu o wartości trzech mierników: liczby bezrobotnych na 1 ofertę pracy (B/O k t ), wskaźnika długotrwałego bezrobocia (WDB k t ) oraz wskaźnika płynności bezrobotnych (WPB k t ). Identyfikacja u i nadwyżki oraz ich podział na maksymalny, średni i mały następuje poprzez nałożenie warunków ograniczających na ww. mierniki. 13

Zawody, kwalifikacje owe to takie, na które istnieje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba bezrobotnych w danym zawodzie i posiadających określone kwalifikacje. Na potrzeby opracowania rankingu zawodów, kwalifikacji owych zdefiniowano je jako te, dla których liczba ofert pracy jest wyższa niż liczba bezrobotnych (B/O k t < 1), odsetek długotrwale bezrobotnych jest nieznaczny (WDB k t 5%), a odpływ bezrobotnych przewyższa ich napływ (WPB k t > 1) w danym okresie sprawozdawczym. Tabela 5. Ranking elementarnych grup zawodów owych w 2017 roku MAKSYMALNY DEFICYT* Kod Elementarna grupa zawodów Liczba dostępnych ofert pracy Odsetek ofert subsydiowanych w CBOP (PUP+OHP+EURES) (%) Odsetek wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej (%) 9411 Pracownicy przygotowujący posiłki typu fast food 2 3,85 3,85 3333 Pośrednicy pracy i zatrudnienia 2 0,00 0,00 3139 Kontrolerzy (sterowniczy) procesów przemysłowych gdzie indziej niesklasyfikowani 1 0,00 7214 Robotnicy przygotowujący i wznoszący konstrukcje metalowe 1 23,08 15,38 2212 Lekarze specjaliści (ze specjalizacją II stopnia lub tytułem specjalisty) 1 0,00 7129 Robotnicy budowlani robót wykończeniowych i gdzie indziej niesklasyfikowani 1 42,86 28,57 4222 Pracownicy centrów obsługi telefonicznej (pracownicy call 1 0,00 center) 2141 Inżynierowie do spraw przemysłu i produkcji 0 100,00 0,00 7535 Wyprawiacze skór, garbarze i 0 0,00 0,00 8121 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali 1321 Kierownicy do spraw produkcji przemysłowej 2514 Programiści aplikacji 0 0,00 0,00 0 0,00 0,00 0 0,00 2521 Projektanci i administratorzy baz danych 2522 Administratorzy systemów komputerowych 5151 Pracownicy obsługi technicznej biur, hoteli i innych obiektów 9129 Pozostali pracownicy zajmujący się sprzątaniem 0 0,00 0 0,00 0 100,00 50,00 0 50,00 50,00 14

DEFICYT Kod Elementarna grupa zawodów 9629 Pracownicy wykonujący prace proste gdzie indziej niesklasyfikowani 3322 Przedstawiciele handlowi 4311 Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości 8344 Kierowcy operatorzy wózków jezdniowych 8219 Monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani 5249 Pracownicy sprzedaży i gdzie indziej niesklasyfikowani 8212 Monterzy sprzętu elektrycznego 9214 Robotnicy wykonujący prace proste w ogrodnictwie i sadownictwie 7133 Robotnicy czyszczący konstrukcje budowlane i 4321 Magazynierzy i 8332 Kierowcy samochodów ciężarowych 2142 Inżynierowie budownictwa 2251 Lekarze weterynarii bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji 3211 Operatorzy aparatury medycznej 5413 Pracownicy ochrony osób i mienia B t k O t k B/O t k WDB t k WPB t k 3,17 25,0 0 Odsetek ofert subsydiowanych w CBOP (PUP+OHP+EURES) (%) Odsetek wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej 0,13 33,33 1,00 7,41 4,63 0,58 4,58 0,13 1,25 40,00 0,00 0,08 0,58 0,14 1,00 71,73 42,86 0,42 2,83 0,15 2,00 2,94 0,00 0,08 0,50 0,17 100,00 0,00 0,92 5,33 0,17 1,40 8,70 6,52 1,75 9,33 0,19 0,00 1,00 0,00 0,00 0,75 3,33 0,23 0,00 0,00 0,17 0,50 0,33 0,00 0,00 9,25 23,5 8 0,39 42,86 1,16 27,63 18,42 4,67 9,58 0,49 25,00 1,29 6,90 0,00 0,17 0,25 0,67 1,00 100,00 100,00 0,17 0,25 0,67 1,00 66,67 33,33 0,17 0,25 0,67 2,00 66,67 66,67 4,33 6,42 0,68 50,00 1,40 20,00 0,00 *W przypadku maksymalnego u liczba bezrobotnych równa jest zero. W rezultacie wskaźnik dostępności ofert pracy równa się zero, a pozostałe mierniki nie osiągają wartości. Z tego względu zaleca się prezentację tej grupy według malejącej liczby dostępnych ofert pracy. Zawody nadwyżkowe zostały zdefiniowane jako zawody, dla których liczba ofert pracy jest niższa niż liczba bezrobotnych, występuje relatywnie wysoki odsetek długotrwale bezrobotnych, a napływ bezrobotnych przewyższa ich odpływ w analizowanym okresie. W tabeli 6 zaprezentowano listę zawodów nadwyżkowych wraz ze wskaźnikiem dostępności ofert pracy (B/O k t ). Im wyższa wartość wskaźnika, tym mniejsza szansa na znalezienie zatrudnienia w danej elementarnej grupie zawodów. 15

Tabela 6. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2017 roku MAKSYMALNA NADWYŻKA* Kod Elementarna grupa zawodów Liczba bezrobotnych (Btk) 2161 Architekci 3 8172 Operatorzy maszyn i urządzeń do obróbki drewna 3 5112 Konduktorzy i 1 *W przypadku maksymalnej nadwyżki liczba ofert pracy równa jest zero. W rezultacie wskaźnik dostępności ofert pracy nie przyjmuje wartości. Z tego względu zaleca się prezentację tej grupy według malejącej przeciętnej miesięcznej liczby bezrobotnych. 3. Analiza umiejętności i uprawnień Kolejnym elementem monitoringu jest analiza umiejętności i uprawnień na rynku pracy zarówno od strony popytowej i podażowej. Przedstawione w niej są uprawnienia, które są najczęściej posiadane przez bezrobotnych (stanowią najwyższy odsetek bezrobotnych) oraz umiejętności i uprawnień, które są najczęściej wymagane przez pracodawców w ofertach pracy (stanowią najwyższy odsetek ofert pracy, w których są wymagane). Analiza umiejętności i uprawnień przeprowadzona została w powiązaniu z zawodami, co pozwoliło na wskazanie niedopasowań w strukturze kwalifikacyjno-zawodowej. Zestawienie popytu i podaży na umiejętności i uprawnienia w podziale na wielkie grupy zawodów umożliwia odpowiedź na pytanie, czy cechy posiadane przez bezrobotnych w danych grupach zawodów są poszukiwane przez pracodawców w ofertach pracy. Jeśli większość umiejętności i uprawnień, które najczęściej posiadają bezrobotni pokrywa się z tymi, które występują po popytowej stronie rynku pracy to można wysnuć wniosek o równowadze na rynku pracy w tym zakresie. Natomiast, gdy w wyniku przeprowadzonej analizy umiejętności i uprawnienia poszukiwane przez pracodawców w ofertach pracy są zupełnie inne, niż te posiadane przez bezrobotnych w danej grupie zawodów można wysnuć wniosek o niedopasowaniu struktury kwalifikacyjno-zawodowej na badanym rynku pracy. Tabela 7. Umiejętności i uprawnienia według wielkich grup zawodów w 2017 roku Kod grupy zawodów Wielka grupa zawodów STRONA PODAŻOWA RYNKU PRACY STRONA POPYTOWA RYNKU PRACY Umiejętności posiadane przez bezrobotnych Odsetek bezrobotnych (%)* Umiejętności wymagane w ofertach pracy Odsetek ofert pracy (%)** Komunikacja ustna/ komunikatywność 80,00 Zarządzanie ludźmi/ przywództwo 25,00 1 PRZEDSTAWICIELE WŁADZ PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY Obsługa komputera i wykorzystanie internetu 80,00 Współpraca w zespole 80,00 Komunikacja ustna/ komunikatywność Planowanie i organizacja pracy własnej 12,50 12,50 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 80,00 Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 12,50 16

Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 80,00 Obsługa komputera i wykorzystanie internetu 12,50 Obsługa komputera i wykorzystanie internetu 87,01 Znajomość języków obcych 15,63 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 84,42 Komunikacja ustna/ komunikatywność 6,25 2 SPECJALIŚCI Współpraca w zespole 81,82 Czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim Obsługa komputera i wykorzystanie internetu 6,25 80,52 Współpraca w zespole 6,25 Komunikacja ustna/ komunikatywność 80,52 Planowanie i organizacja pracy własnej 5,00 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 77,52 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 19,57 Współpraca w zespole 70,54 Współpraca w zespole 17,39 3 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL Obsługa komputera i wykorzystanie internetu 57,36 Komunikacja ustna/ komunikatywność 9,78 Czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 55,04 Obsługa komputera i wykorzystanie internetu 6,52 4 PRACOWNICY BIUROWI Planowanie i organizacja pracy własnej 54,26 Współpraca w zespole 90,63 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 81,25 Wykonywanie obliczeń 75,00 Planowanie i organizacja pracy własnej Czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim Współpraca w zespole 71,31 Planowanie i organizacja pracy własnej Obsługa komputera i wykorzystanie internetu Planowanie i organizacja pracy własnej Komunikacja ustna/ komunikatywność 5,43 2,96 2,22 0,74 65,63 Współpraca w zespole 0,74 62,50 Wykonywanie obliczeń 0,74 Planowanie i organizacja pracy własnej 3,55 5 PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna Obsługa komputera i wykorzystanie internetu 68,85 53,28 Komunikacja ustna/ komunikatywność Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 2,54 2,03 Planowanie i organizacja pracy własnej 50,82 Obsługa komputera i wykorzystanie internetu 1,52 Komunikacja ustna/ komunikatywność 50,00 Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 1,35 Współpraca w zespole 80,00 6 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 55,00 Komunikacja ustna/ komunikatywność 40,00 17

Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych Planowanie i organizacja pracy własnej 40,00 40,00 Współpraca w zespole 63,25 Znajomość języków obcych 9,52 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 59,36 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 4,07 7 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 35,69 Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 3,47 Planowanie i organizacja pracy własnej 32,16 Współpraca w zespole 3,25 Komunikacja ustna/ komunikatywność 30,04 Komunikacja ustna/ komunikatywność 0,81 Współpraca w zespole 61,22 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 7,20 8 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 48,98 30,61 Obsługa komputera i wykorzystanie internetu Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 3,03 3,03 Planowanie i organizacja pracy własnej 26,53 Planowanie i organizacja pracy własnej 3,03 Wykonywanie obliczeń 26,53 Współpraca w zespole 1,09 Współpraca w zespole 64,71 Planowanie i organizacja pracy własnej 2,19 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 53,92 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 0,73 9 PRACOWNICY WYKONUJĄCY PRACE PROSTE Planowanie i organizacja pracy własnej 35,29 Współpraca w zespole 0,73 Komunikacja ustna/ komunikatywność 29,41 Czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 26,47 0 SIŁY ZBROJNE Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 100,00 * Odsetek bezrobotnych wyliczany jest jako iloraz stanu bezrobotnych z danym uprawnieniem w ramach wielkiej grupy zawodów do całkowitego stanu bezrobotnych w ramach wielkiej grupy zawodów. ** Odsetek ofert pracy liczony jest jako iloraz napływu ofert pracy, w których dana umiejętność lub uprawnienie jest wymagań do całkowitego napływu ofert pracy w ramach danej wielkiej grupy zawodów (PUP+Intemet). 18

4. Analiza rynku edukacyjnego W niniejszej analizie rynku edukacyjnego zaprezentowano dane dotyczące liczby uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych oraz dane dotyczące absolwentów szkół. Prezentowana analiza powinna zostać wykorzystana do określenia kierunków szkoleń dla bezrobotnych oraz korekty poziomu i struktury kształcenia zawodowego na poziomie ponadgimnazjalnym i wyższym. Źródłem danych prezentowanych w niniejszej analizie jest System Informacji Oświatowej MEN. W celu identyfikacji typów szkół, których absolwenci mają trudności ze znalezieniem pracy, w analizie zaprezentowano wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów, liczony na podstawie poniższego wzoru: k WBA t = BA k k t / A t 1 * 100, gdzie: BA t k liczba bezrobotnych absolwentów według elementarnych grup zawodów/kierunku nauki bądź typu szkoły (zasadnicza zawodowa, średnia ogólnokształcąca, średnia zawodowa i policealna, wyższa) bądź nazwy szkoły/uczelni stan na koniec grudnia/maja k A t 1 liczba absolwentów szkół ponadgimnazjalnych/wyższych według elementarnych grup zawodów/kierunku nauki bądź typu szkoły (zasadnicza zawodowa, średnia ogólnokształcąca, średnia zawodowa i policealna, wyższa) stan za poprzedni rok szkolny/akademicki. Wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów informuje, jaki odsetek absolwentów w elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły stanowią bezrobotni absolwenci. Miernik przyjmuje wartości od 0% (brak bezrobotnych wśród absolwentów) do 100% (każdy absolwent jest zarejestrowany jako bezrobotny). Im niższa wartość wskaźnika, tym daną grupę elementarną zawodów/kierunek nauki/szkołę można uznać za bardziej dostosowaną do potrzeb lokalnego rynku pracy, gdyż jej absolwenci znajdują zatrudnienie w ciągu 6 lub 11 miesięcy od ukończenia szkoły. 4.1 Analiza uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych W tabeli 8 zaprezentowano zestawienie zawodów owych i nadwyżkowych w powiecie brzezińskim w 2017 roku wraz z liczbą uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych. Przyjmując, że uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych są potencjalnym zasobem siły roboczej, należy zauważyć, iż żadna z tych osób nie kształci się w zawodach owych ani nadwyżkowych. 19

Tabela 8. Uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych według elementarnych grup zawodów owych, zrównoważonych oraz nadwyżkowych w 2017roku. Zawody owe Kod Elementarna grupa zawodów Nazwa Liczba uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych 1321 Kierownicy do spraw produkcji przemysłowej 0 2141 Inżynierowie do spraw przemysłu i produkcji 0 2142 Inżynierowie budownictwa 0 2212 Lekarze specjaliści (ze specjalizacją II stopnia lub tytułem specjalisty) 0 2251 Lekarze weterynarii bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji 0 2514 Programiści aplikacji 0 2521 Projektanci i administratorzy baz danych 0 2522 Administratorzy systemów komputerowych 0 3139 Kontrolerzy (sterowniczy) procesów przemysłowych gdzie indziej niesklasyfikowani 0 3211 Operatorzy aparatury medycznej 0 3322 Przedstawiciele handlowi 0 3333 Pośrednicy pracy i zatrudnienia 0 4222 Pracownicy centrów obsługi telefonicznej (pracownicy call center) 0 4311 Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości 0 4321 Magazynierzy i 0 5151 Pracownicy obsługi technicznej biur, hoteli i innych obiektów 0 5249 Pracownicy sprzedaży i gdzie indziej niesklasyfikowani 0 5413 Pracownicy ochrony osób i mienia 0 7129 Robotnicy budowlani robót wykończeniowych i gdzie indziej niesklasyfikowani 0 7133 Robotnicy czyszczący konstrukcje budowlane i 0 7214 Robotnicy przygotowujący i wznoszący konstrukcje metalowe 0 7535 Wyprawiacze skór, garbarze i 0 8121 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali 0 8212 Monterzy sprzętu elektrycznego 0 8219 Monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani 0 8332 Kierowcy samochodów ciężarowych 0 8344 Kierowcy operatorzy wózków jezdniowych 0 9129 Pozostali pracownicy zajmujący się sprzątaniem 0 9214 Robotnicy wykonujący prace proste w ogrodnictwie i sadownictwie 0 9411 Pracownicy przygotowujący posiłki typu fast food 0 9629 Pracownicy wykonujący prace proste gdzie indziej niesklasyfikowani 0 Zawody nadwyżkowe Kod Elementarna grupa zawodów Nazwa Liczba uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych 2161 Architekci 0 5112 Konduktorzy i 0 8172 Operatorzy maszyn i urządzeń do obróbki drewna 0 20

4.2 Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych W roku 2016, najliczniejszą grupę absolwentów według typu szkoły stanowili absolwenci liceum ogólnokształcącego (111 osób) oraz technikum (83 osoby). Tabela 9. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów wg. typu szkoły w 2016r. Typ szkoły Liczba absolwentów w roku szkolnym poprzedzającym rok sprawozdawczy ogółem posiadający tytuł zawodowy* Liczba bezrobotnych absolwentów stan na koniec grudnia roku poprzedniego stan na koniec maja roku sprawozdawczego zasadnicza szkoła zawodowa 0 0 7 3 Wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów (%) stan na koniec grudnia roku poprzedniego stan na koniec maja roku sprawozdawczego szkoła przysposabiająca 3 0 0 0 do pracy technikum 83 82 23 12 27,71% 14,46% liceum ogólnokształcące 111 0 10 8 9,01% 7,21% liceum profilowane 0 0 liceum uzupełniające 0 0 szkoła policealna 10 2 2 2 20,00% 20,00% * Liczba absolwentów, którzy zdali egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. W 2017 roku, najliczniejszą grupę absolwentów według typu szkoły stanowili absolwenci liceum ogólnokształcącego (113 osób). Na podstawie wskaźnika frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów można wnioskować, iż typem szkoły najbardziej dostosowanym do potrzeb lokalnego rynku pracy jest liceum ogólnokształcące. Tabela 10. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów wg. typu szkoły w 2017r. Typ szkoły Liczba absolwentów w roku szkolnym kończącym się w roku sprawozdawczym ogółem posiadający tytuł zawodowy* Liczba bezrobotnych absolwentów stan na koniec grudnia roku sprawozdawczego Wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów (%) stan na koniec grudnia roku sprawozdawczego zasadnicza szkoła zawodowa szkoła przysposabiająca do pracy 2 0 technikum 46 27 13 28,26% liceum ogólnokształcące 113 7 6,19% liceum profilowane 0 liceum uzupełniające 0 szkoła policealna 10 7 1 10,00% * Liczba absolwentów, którzy zdali egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. 3 21

5. Badanie kwestionariuszowe przedsiębiorstw Niniejszy podrozdział zawiera analizę wyników badania przeprowadzonego wśród przedsiębiorstw, których siedziba znajduje się na terenie powiatu brzezińskiego. Zakres przedmiotowy badania dotyczył przede wszystkim sytuacji na lokalnym rynku pracy w 2017 roku, jak również planowanych zmian w strukturze i wielkości zatrudnienia w roku 2018. Operatem losowania, jaki zastosowano w celu wytypowania jednostek do badania, jest Baza Jednostek Statystycznych (BJS), będąca bazą danych, której podstawą jest rejestr REGON, jednak w odróżnieniu od niego jest ona aktualizowana w oparciu o wyniki badań statystycznych oraz o informacje pochodzące ze źródeł administracyjnych. Wielkość próby do badania została wyznaczona w oparciu o poniższy wzór: gdzie: P oszacowana proporcja w populacji, n= P(1 P) e 2 Z 2+P(1 P) N e dopuszczalny błąd (zaleca się, aby błąd był nie większy niż 10%), n wielkość próby, N wielkość populacji, Z wartość Z wynikająca z przyjętego poziomu ufności (zakłada się przyjęcie 95% poziomu ufności, dla którego wartość Z=1,96). Badaniem kwestionariuszowym objęto łącznie 71 przedsiębiorstw, w tym: - 30 mikroprzedsiębiorstw, zatrudniających do 9 pracowników, - 34 małe przedsiębiorstwa, zatrudniające od 10 do 49 pracowników, - 6 średnich przedsiębiorstw, zatrudniających od 50 do 249 pracowników, - 1 wielkie przedsiębiorstwo, zatrudniające 250 i więcej pracowników. W interpretacji wyników badania posłużono się m.in. wskaźnikiem zatrudnienia netto (WZ), który obliczony został na podstawie danych uzyskanych z pytania dotyczącego zmian w zatrudnieniu, jakie nastąpiły w badanych przedsiębiorstwach w bieżącym roku (tj. 2017). Wskaźnik wyznaczony został jako różnica frakcji odpowiedzi pozytywnych i negatywnych, na podstawie poniższego wzoru: 22

gdzie: WZ =( P liczba odpowiedzi pozytywnych, N liczba odpowiedzi negatywnych, S liczba obserwacji, i numer obserwacji, i=1,,s, wp i a waga próby dla i-tej obserwacji, wr i a waga rozmiaru dla i-tej obserwacji, Pt P i=1 wpa i wra i P i wp a P i=1 wpa i wra i N i S i=1 i wra i S i S wp a i=1 wr a i i S i wskazanie pozytywne dla i-tej obserwacji, Nt wskazanie negatywne dla i-tej obserwacji, St suma wszystkich wskazań dla i-tej obserwacji. ) 100 Ze względu na fakt, że liczba przedsiębiorstw wybranych do badania jest nieznaczna (mniejsza niż 100), podczas obliczeń wskaźnika zatrudnienia netto zastosowano wagę próby, przy czym zrezygnowano z wagi rozmiaru (przyjęto wartość wr i a =1). Dzięki zastosowaniu wagi próby, możliwe jest przedstawienie wniosków płynących z badania w odniesieniu do ogółu firm z terenu powiatu. Wprowadzenie wagi próby umożliwia skorygowanie struktury przedsiębiorstw wylosowanych do próby tak, aby była ona zbliżona do struktury zaobserwowanej w populacji. W celu zniwelowania różnic w rozkładzie cech w próbie w porównaniu do rozkładu cech w populacji poprzez nadanie wagi każdej obserwacji, zastosowano następujący wzór: gdzie: wp a = P a - liczba podmiotów gospodarczych w zadanej klasie wielkości przedsiębiorstwa a w powiecie, P a P, p a P P ogólna liczba podmiotów gospodarczych w powiecie, P a liczba podmiotów gospodarczych w próbie, p ogólna liczba podmiotów gospodarczych w próbie, a klasa wielkości przedsiębiorstwa (do 9 osób, od 10 do 49 osób, od 50 do 249 osób oraz 250 osób i więcej). Uwzględniając odpowiednio nadane wagi rozmiaru próby, największy odsetek stanowiły podmioty zatrudniające do 9 pracowników (42,25%) oraz od 10 do 49 pracowników (47,89%). 23

Na kolejnej pozycji uplasowały się przedsiębiorstwa, w których wielkość zatrudnienia wynosi od 50 do 249 pracowników (8,45%) oraz 250 i więcej pracowników (1,41%). Rysunek 3. Struktura badanych przedsiębiorstw pod względem liczby zatrudnionych pracowników Rysunek 4. Struktura badanych przedsiębiorstw według rodzaju działalności Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że wielkość zatrudnienia w przypadku 59,20% podmiotów gospodarczych funkcjonujących w powiecie brzezińskim nie uległa zmianie w 2017 roku. 29,84% podmiotów zwiększyło zatrudnienie w analizowanym okresie, a 10,96% je zmniejszyło. 24

Rysunek 5. Odsetek przedsiębiorstw deklarujących zmiany w zatrudnieniu w 2017 roku W przypadku przedsiębiorstw, które dokonały redukcji personelu w 2017 roku, był to spadek mieszczący się w przedziale 1-10% bądź 21-30%. Wśród przedsiębiorstw, w których nastąpił wzrost zatrudnienia, najczęściej był to wzrost o 1-10% bądź 11-20%. Szczegółowy rozkład odpowiedzi przedstawia rysunek 6 Rysunek 6. Odsetek przedsiębiorstw deklarujących zmiany w zatrudnieniu w 2017 roku W celu oceny sytuacji na lokalnym rynku pracy zastosowany został wskaźnik zatrudnienia netto (WZ), obliczany jako różnica udziału odpowiedzi pozytywnych i negatywnych. Wskaźnik przyjmuje wartości od -100 do 100. Im niższa wartość 25

prezentowanych indeksów tym wyższy odsetek firm deklaruje niekorzystne zmiany w obszarze zatrudnienia. Przykładowo wartość -100 uzyskiwana jest w przypadku kiedy 100% firm biorących udział w badaniu sygnalizuje w danym pytaniu redukcję poziomu zatrudnienia. Natomiast wartości dodatnie wyliczanych indeksów oznaczają poprawę sytuacji firm na lokalnym rynku pracy. Im wyższa wartość wskaźnika tym wyższy odsetek przedsiębiorstw deklaruje korzystne zmiany w obrębie zatrudnienia. Przykładowo, wartość 100 dla indeksu zatrudnienia oznacza, że wszystkie badane przedsiębiorstwa potwierdzają wzrost liczby pracujących w badanym okresie. Dodatnia wartość indeksu (różna od 100) oznacza zatem, że odsetek firm deklarujących zwiększenie zatrudnienia przewyższył frakcję przedsiębiorstw sygnalizujących redukcję poziomu omawianej kategorii. Wartość miernika równa 0 oznacza, że odsetek firm deklarujących poprawę sytuacji jest równy odsetkowi firm sygnalizujących jej pogorszenie lub wszystkie firmy deklarują brak zmian w obszarze zatrudnienia. Wskaźnik zatrudnienia netto ogółem w 2017 roku wyniósł 18,88, co oznacza, że sytuacja na rynku pracy polepszyła się, bowiem odsetek podmiotów zwiększających zatrudnienie, przewyższył odsetek podmiotów dokonujących redukcji personelu. Dokonując analizy wskaźnika zatrudnienia netto według wielkich grup zawodów w 2017 roku, najkorzystniejszą zmianę sytuacji na rynku pracy dostrzega się w przypadku pracowników przy pracach prostych (9,50) oraz specjalistów (9,11) i robotników przemysłowych i rzemieślników (8,84) Dodatnie wartości wyliczonych wskaźników, jakie odnotowano w przypadku grup zawodów: technicy i inny średni personel (7,82), pracownicy usług i sprzedawcy (7,43) oraz pracownicy biurowi (7,17) również sygnalizują poprawę sytuacji na rynku pracy. W przypadku grupy operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń; rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy oraz grupy siły zbrojne wskaźnik zatrudnienia netto przyjął wartość zerową co oznacza, że odsetek firm deklarujących poprawę sytuacji jest równy odsetkowi firm sygnalizujących jej pogorszenie lub wszystkie firmy deklarują brak zmian w obszarze zatrudnienia. 26

Rysunek 7. Wskaźnik zatrudnienia netto według wielkich grup zawodów w 2017 roku Zgodnie z deklaracjami pracodawców w 2017 r. najczęściej zatrudniono: bibliotekarz, dozorca, kierowca samochodu ciężarowego, kierowca samochodu dostawczego, magazynier, nauczyciel biologii, nauczyciel chemii, nauczyciel fizyki i astronomii, nauczyciel geografii, nauczyciel instruktor, nauczyciel języka polskiego, nauczyciel języka polskiego w szkole podstawowej, nauczyciel wychowania fizycznego w szkole podstawowej, pomocniczy robotnik budowlany, pozostali pracownicy obsługi biurowej, pozostali pracownicy wykonujący prace gdzie indziej niesklasyfikowani, robotnik gospodarczy, specjalista ds. doskonalenia i rozwoju aplikacji, sprzedawca w branży mięsnej, sprzedawca w stacji paliw, sprzedawca, sprzątaczka biurowa, stolarz galanterii drzewnej, szatniarz, szwaczka maszynowa, technik handlowiec, wykładowca na kursach, W tabeli 11 zaprezentowano wykaz umiejętności i cechy kandydatów, które są zdaniem pracodawców niezbędne w tych zawodach. 27

Tabela 11. Analiza zawodów, w których przedsiębiorstwa najczęściej zatrudniały pracowników w bieżącym roku oraz umiejętności i cech kandydatów niezbędnych do pracy w tych zawodach Zawód Umiejętności i cechy Wskaźnik struktury odpowiedzi Bibliotekarz* czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 0,00% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 6,25% znajomość języków obcych 0,00% Dozorca czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 0,00% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 0,00% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 0,00% wyuczony zawód 0,00% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Kierowca samochodu ciężarowego czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% 28

Kierowca samochodu dostawczego współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Magazynier czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 3,13% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 3,13% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 3,13% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 3,13% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 3,13% wyuczony zawód 3,13% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Nauczyciel biologii czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 2,71% 29

planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 3,54% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 5,41% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 3,54% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 2,71% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 2,71% Nauczyciel chemii czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 2,71% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 3,54% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 3,54% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 2,71% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 3,54% Nauczyciel fizyki i astronomii czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 0,00% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 2,39% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 5,06% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 2,39% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 5,06% Nauczyciel geografii czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% 30

komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 0,00% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 6,25% Nauczyciel instruktor czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 0,00% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 6,25% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Nauczyciel języka polskiego czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 0,00% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 1,48% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 4,77% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 1,48% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 4,77% 31

Nauczyciel języka polskiego w szkole podstawowej Nauczyciel wychowania fizycznego w szkole podstawowej czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 6,25% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 0,00% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 0,00% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Pomocniczy robotnik budowlany czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 5,19% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 1,06% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 1,06% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 5,19% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 0,00% wyuczony zawód 0,00% 32

Pozostali pracownicy obsługi biurowej Pozostali pracownicy wykonujący prace proste gdzie indziej niesklasyfikowani wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 1,06% czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 5,74% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 2,49% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,51% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,51% znajomość języków obcych 3,00% czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 0,00% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 0,00% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 0,00% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 0,00% wyuczony zawód 0,00% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Robotnik gospodarczy czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% 33

Specjalista do spraw doskonalenia i rozwoju aplikacji wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 0,00% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 0,00% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 6,25% Sprzedawca w branży mięsnej czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 0,00% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% Sprzedawca w branży mięsnej wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 6,25% zarządzanie ludźmi / przywództwo 6,25% znajomość języków obcych 0,00% Sprzedawca w stacji paliw czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 0,00% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% 34

przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 0,00% wyuczony zawód 0,00% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Sprzedawca* czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Sprzątaczka biurowa czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 0,00% dodatkowe uprawnienia 5,34% doświadczenie zawodowe 0,00% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 0,00% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 1,82% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 0,91% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 0,00% wyuczony zawód 0,00% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Stolarz galanterii drzewnej czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 0,00% dodatkowe uprawnienia 0,00% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 0,00% 35

obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 0,00% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 0,00% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 0,00% wyuczony zawód 0,00% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Szatniarz czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 0,00% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 6,25% Szwaczka maszynowa czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 0,00% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 0,00% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 0,00% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 0,00% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 6,25% Technik handlowiec* czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% 36

Wykładowca na kursach (edukator, trener) dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 0,00% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 0,00% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 6,25% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 6,25% Ogółem (bez względu na zawód) czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 5,25% dodatkowe uprawnienia 5,25% doświadczenie zawodowe 5,82% komunikacja ustna / komunikatywność 4,68% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 4,18% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 4,04% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 4,97% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 4,76% współpraca w zespole 6,18% wykonywanie obliczeń 5,28% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 3,75% wyuczony zawód 4,54% wywieranie wpływu 0,93% 37

zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,57% znajomość języków obcych 1,82% W 2017 r. problemy z pozyskaniem nowych pracowników deklarowało 24,87% pracodawców. Rysunek 8. Struktura odpowiedzi przedsiębiorstw deklarujących problemy z pozyskaniem nowych pracowników w 2017r. Problemy z rekrutacją pracowników dotyczyły następujących elementarnych grup zawodów: inżynierowie mechanicy; kelnerzy; kierowcy samochodów ciężarowych; kierowcy samochodów osobowych i dostawczych; księgowi; kucharze; masarze, robotnicy w przetwórstwie ryb i ; operatorzy maszyn do szycia; piekarze, cukiernicy i ; pielęgniarki bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji; posadzkarze, parkieciarze i glazurnicy; pracownicy wykonujący prace proste gdzie indziej niesklasyfikowani; robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie ogólnym; specjaliści ds. rozwoju systemów informatycznych; sprzedawcy sklepowi; sprzedawcy stacji paliw; tynkarze i ; średni personel w zakresie działalności artystycznej i kulturalnej gdzie indziej niesklasyfikowani. Najczęściej wykorzystywane, przez pracodawców z powiatu brzezińskiego, sposoby poszukiwania nowych pracowników, to ogłoszenia w internecie (34,19%) oraz zamieszczanie ogłoszeń w Powiatowych Urzędach Pracy (24,16%). Szczegółowy wykaz sposobów poszukiwania pracowników zaprezentowano na rysunku 9. 38

Rysunek 9. Struktura odpowiedzi przedsiębiorstw dotyczących sposobu poszukiwania nowych pracowników Pracodawcy biorący udział w badaniu często korzystali z pomocy PUP w poszukiwaniu pracowników: z przeprowadzonego badania wynika, że 35,52% pracodawców zgłaszało do PUP od 26% do 50% swoich ofert. Tabela 12. Zawody, w których pracodawcy najczęściej zgłaszają oferty pracy do Powiatowych Urzędów Pracy Zawód Wskaźnik struktury Pozostali pracownicy obsługi biurowej 14,52% Robotnik gospodarczy 8,64% Pomocniczy robotnik budowlany 8,62% Sprzątaczka biurowa 7,53% Sprzedawca w stacji paliw 6,43% Dozorca 5,34% Magazynier 5,34% Pomocnik piekarza 5,34% Pozostali magazynierzy i 5,34% Pracownik socjalny 5,34% Rozbieracz-wykrawacz 5,34% Szwaczka maszynowa 5,34% Wiertacz* 5,34% Opiekun w domu pomocy społecznej* 1,65% Pokojowa 1,65% Pomoc kuchenna 1,65% Szatniarz 1,65% Technik elektryk* 1,65% Alpinista przemysłowy 1,09% Bibliotekarz* 1,09% Tynkarz 1,09% 39

6. Prognoza lokalnego rynku pracy Prognoza na szczeblu powiatu brzezińskiego została przygotowana w oparciu o odpowiedzi na wybrane pytania uzyskane w ramach współpracy z przedsiębiorstwami. Wnioskowanie na podstawie pytań o zmianie w wielkości oraz strukturze zatrudnienia na lokalnym rynku pracy, przygotowywane zostało na rok 2018. Z przeprowadzonego badania można stwierdzić, iż w przypadku 87,58% podmiotów gospodarczych z powiatu brzezińskiego, nie przewiduje się zmian zatrudnienia w 2018 roku. Prawdopodobny wzrost zatrudnienia nastąpi w przypadku 7,67% podmiotów. Rysunek 10. Odsetek przedsiębiorstw przewidujących zmiany w zatrudnieniu w 2018 roku Prognozowany wskaźnik zatrudnienia netto ogółem przyjął wartość 2,92%, co oznacza, że pracodawcy częściej planują zatrudnianie pracowników, aniżeli redukcję personelu. Zgodnie z poniższym rysunkiem, korzystnej sytuacji na rynku pracy można spodziewać się w następujących grupach zawodów: pracownicy przy pracach prostych, pracownicy biurowi, specjaliści. Wartość wskaźnika równa 0,00 oznacza, że odsetek podmiotów planujących zwiększenie zatrudnienia jest taki sam, jak odsetek podmiotów planujących redukcję personelu, bądź w podmiotach nie przewiduje się w zmian w zatrudnieniu. Redukcję personelu pracodawcy przewidują w grupie robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (-4,16) oraz w grupie pracownicy usług i sprzedawcy (-1,56). 40

Rysunek 11. Prognozowany wskaźnik zatrudnienia netto dla wielkich grup zawodów w 2018 roku Na podstawie wyników przeprowadzonych badań stwierdzono, iż firmy z powiatu brzezińskiego najczęściej mają zamiar zatrudnić w 2018 roku pracowników w zawodach: pozostali magazynierze i, wiertacz, pozostali pracownicy obsługi biurowej, pomocniczy robotnik budowlany, alpinista przemysłowy, magazynier, technik handlowiec. Szczegółowy wykaz odpowiedzi przedstawia tabela 13. Tabela 13. Zawody, w jakich firmy mają zamiar zatrudniać pracowników w 2018 roku Zawód Wskaźnik struktury Pozostali magazynierzy i 23,64% Wiertacz* 23,64% Pozostali pracownicy obsługi biurowej 14,24% Pomocniczy robotnik budowlany 9,69% Alpinista przemysłowy 4,85% Magazynier 4,85% Technik handlowiec* 4,85% 41

W tabeli 14 zaprezentowane zostały umiejętności i cechy potencjalnych pracowników, jakie są istotne dla pracodawców. Tabela 14.Umiejętności i cechy szczególnie istotne dla pracodawców u potencjalnych pracowników, których firma planuje zatrudnić Zawód Umiejętności i cechy Wskaźnik struktury odpowiedzi Alpinista przemysłowy czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 0,00% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Magazynier czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 0,00% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 0,00% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Pomocniczy robotnik budowlany czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 0,00% dodatkowe uprawnienia 0,00% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 0,00% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% 42

Pozostali magazynierzy i Pozostali pracownicy obsługi biurowej przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 0,00% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 6,25% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 0,00% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 0,00% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 0,00% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 6,25% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 6,25% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 0,00% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 6,25% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 1,06% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 5,19% zarządzanie ludźmi / przywództwo 1,06% znajomość języków obcych 1,06% Wiertacz* czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 6,25% dodatkowe uprawnienia 6,25% doświadczenie zawodowe 6,25% komunikacja ustna / komunikatywność 0,00% 43

obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 0,00% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 0,00% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 0,00% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 6,25% współpraca w zespole 6,25% wykonywanie obliczeń 6,25% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 6,25% wyuczony zawód 6,25% wywieranie wpływu 0,00% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,00% znajomość języków obcych 0,00% Ogółem (bez względu na zawód) czytanie ze zrozumieniem i pisanie tekstów w języku polskim 5,25% dodatkowe uprawnienia 5,25% doświadczenie zawodowe 5,82% komunikacja ustna / komunikatywność 4,68% obsługa komputera i wykorzystanie Internetu 4,18% obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych 4,04% planowanie i organizacja pracy własnej 6,25% przedsiębiorczość, inicjatywność, kreatywność 4,97% sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 4,76% współpraca w zespole 6,18% wykonywanie obliczeń 5,28% wyszukiwanie informacji, analiza i wyciąganie wniosków 3,75% wyuczony zawód 4,54% wywieranie wpływu 0,93% zarządzanie ludźmi / przywództwo 0,57% znajomość języków obcych 1,82% 44

Prognozowane zapotrzebowanie na zawody powiat brzeziński, prognoza na rok 2018. 45