Biblioteka Przewoźnika Manipulacje w tachografie cyfrowym wykrywanie koszty kary
Dokumentacja w transporcie drogowym Jak uniknąć błędów i nie narazić się na kary
Autorzy: Ewa Matejczyk prawnik specjalizujący się w przepisach transportowych Beata Naróg specjalista z zakresu prawa pracy Michał Petranik prawnik specjalizujący się w zagadnieniach związanych z transportem, asystent sędziego w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Warszawie dr Joanna Wegner-Kowalska adwokat Łukasz Wilczkowski specjalista z zakresu transportu drogowego, doradca ds. przewozów ADR Redakcja: Anna Kolasa Joanna Banasiak-Lach Menedżer produktu: Alina Sulgostowska Kierownik marketingu i sprzedaży: Agnieszka Konopacka-Kuramochi Zdjęcie na okładce: fotolia.pl Korekta: Zespół Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Druk: Miller Skład i łamanie: Dariusz Ziach ISBN 978-83-269-3141-3 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2015 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa, tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10, e-mail: cok@wip.pl NIP: 526-19-92-256, KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, Wysokość kapitału zakładowego 200.000 zł Publikacja Dokumentacja w transporcie drogowym została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy oraz doświadczenia jej twórców. Zaproponowane w niej wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Opublikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym autorzy, konsultanci oraz redakcja nie mogą ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Dokumentacja w transporcie drogowym wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.
Spis treści Spis treści Wstęp... 9 Rozdział 1. Rodzaje dokumentów wymaganych podczas przewozu... 11 1.1. Cztery grupy dokumentów... 11 1.1.1. Dokumenty kierowcy... 11 1.1.2. Dokumenty pojazdu... 12 1.1.3. Dokumenty potwierdzające dostęp przedsiębiorstwa do rynku przewozowego... 12 1.1.4. Dokumenty ładunku... 13 1.2. Przewozy szczególne... 13 1.3. Przewozy nienormatywne... 14 1.4. Dokumenty nieobowiązkowe, ale w praktyce niezbędne... 14 1.5. Przewozy międzynarodowe... 15 Rozdział 2. Dokumenty kierowcy... 17 2.1. Prawo jazdy... 17 2.1.1. Badania lekarskie kierowców... 18 2.1.2. Badania psychologiczne... 25 2.1.3. Zgubione prawo jazdy... 27 2.1.4. Jakie kary grożą za brak prawa jazdy... 27 2.2. Zaświadczenia o zatrudnieniu i spełnianiu warunków określonych w ustawie... 28 2.2.1. Zaświadczenie a forma zatrudnienia... 29 2.2.2. Jak poprawnie wystawić zaświadczenie... 30 2.2.3. Kara za niewyposażenie kierowcy w zaświadczenie... 32 2.3. Wykresówki i dane cyfrowe... 32 2.3.1. Co wpisać na wykresówce przed rozpoczęciem jazdy... 33 2.3.2. Wpisy na wykresówce po zakończeniu jazdy... 34 2.3.3. Wpisywanie danych kierowcy manualnie do tachografu cyfrowego... 36 2.3.4. Oznaczanie aktywności kierowcy na wykresówkach lub wydrukach... 37 2.3.5. Jak dokonywać wpisów manualnych do tachografu cyfrowego... 39 2.3.6. Wyjątkowe odstępstwa od norm czasu pracy kierowców... 40 2.3.7. Jakie kary grożą za brak wykresówek lub danych cyfrowych... 41 2.4. Zaświadczenie o działalności... 43 2.4.1. Za jakie okresy wystawia się zaświadczenie... 45 2.4.2. Jak wystawić zaświadczenie... 46 2.4.3. Zaświadczenie za odpoczynek w miejscu zamieszkania kierowcy... 48 2.4.4. Zaświadczenie dla kierowcy, który pracuje dla 2 przewoźników... 49 2.4.5. Zaświadczenie dla kierowcy wyruszającego w trasę po raz pierwszy... 50 2.4.6. Zaświadczenie dla właściciela firmy... 51 2.4.7. Samozatrudnieni... 51 3
Dokumentacja w transporcie drogowym 2.4.8. Przewozy regularne... 51 2.4.9. Zaświadczenie za czas urlopu i innej pracy... 52 2.4.10. Zaświadczenie wypisane z wyprzedzeniem... 52 2.4.11. Okres przechowywania zaświadczeń... 53 2.4.12. Co grozi za brak zaświadczenia o nieprowadzeniu pojazdu... 53 2.5. Świadectwo kierowcy... 54 2.5.1. Ile kosztuje świadectwo... 55 2.5.2. Gdzie złożyć wniosek... 55 2.5.3. Kto odpowiada za brak świadectwa kierowcy... 56 Rozdział 3. Dokumenty pojazdu... 57 3.1. Dowód rejestracyjny... 57 3.1.1. Kara za brak dowodu rejestracyjnego... 57 3.2. Dowód zawarcia ubezpieczenia OC... 58 3.2.1. Ile wynoszą kary za brak OC... 58 3.3. Upoważnienie do korzystania z pojazdu... 59 3.4. Opłaty drogowe... 60 3.4.1. Co grozi za brak opłaty... 60 Rozdział 4. Dokumenty potwierdzające dostęp przedsiębiorstwa do rynku przewozowego... 61 4.1. Zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego i licencja na krajowy transport drogowy... 61 4.1.1. Jak i gdzie ubiegać się o zezwolenie... 62 4.1.2. Oryginał czy kopia... 69 4.1.3. Co grozi za brak wypisu z licencji lub zezwolenia... 70 4.2. Licencja wspólnotowa... 71 4.3. Zezwolenia na przewóz osób... 72 4.3.1. Kto wydaje zezwolenie... 72 4.3.2. Ile kosztuje zezwolenie... 75 4.3.3. Nowe wzory zezwoleń... 76 4.3.4. Jakie kary grożą za brak zezwolenia na przewóz osób... 78 Rozdział 5. Dokumenty ładunku... 79 5.1. Kary za brak listu przewozowego...80 Rozdział 6. Przewozy szczególne... 81 6.1. Dokumenty niezbędne przy przewozie ADR... 81 6.1.1. Dokument przewozowy... 82 6.1.2. Świadectwo przeszkolenia kierowcy... 83 6.1.3. Świadectwo dopuszczenia pojazdu do przewozów towarów niebezpiecznych... 85 6.1.4. Kary za przewóz ADR bez wymaganych dokumentów... 86 6.2. Dokumenty do przewozu towarów szybko psujących się (ATP)... 86 4
Spis treści 6.3. Przewóz żywności... 87 6.3.1. Książeczka zdrowia... 87 6.3.2. Dokumentacja sanitarna wozu... 88 6.4. Przewóz zwierząt... 89 6.5. Przewóz odpadów... 90 6.6. Przewozy nienormatywne... 91 6.6.1. Rodzaje zezwoleń... 91 6.6.2. Gdzie uzyskać zezwolenie... 94 6.6.3. Kontrole i kary... 98 Rozdział 7. Przewozy międzynarodowe... 99 7.1. Zezwolenia na międzynarodowy przewóz rzeczy... 99 7.2. Zielona karta... 100 7.3. Opłaty drogowe i winiety... 101 7.3.1. Winiety w Szwajcarii... 102 7.3.2. Opłaty drogowe w Niemczech... 102 7.3.3. Elektroniczny system poboru opłat w Austrii... 103 7.3.4. Opłaty w Czechach i na Słowacji... 103 7.3.5. Opłaty drogowe we Włoszech... 104 7.3.6. Opłaty drogowe w Bułgarii... 104 7.4. Dokument CMR... 105 7.5. Dowód ubezpieczenia NW... 106 7.6. Karnet TIR... 107 7.6.1. Skąd wziąć karnet... 108 7.7. Karnety ATA... 108 7.7.1. Przewozy z użyciem karnetów ATA... 109 7.7.2. Kto wydaje karnety ATA... 110 7.8. Certyfikat EURO... 111 7.8.1. Rodzaje certyfikatów... 112 7.8.2. Jak uzyskać certyfikat... 112 7.8.3. Kary za brak certyfikatu... 113 Rozdział 8. Jak przebiega kontrola drogowa... 115 Rozdział 9. Jakie dokumenty trzeba przechowywać w firmie... 117 9.1. Dokumenty przedsiębiorstwa... 117 9.1.1. Za brak których dokumentów grozi utrata licencji lub zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego... 118 9.2. Dokumenty kierowcy... 119 Rozdział 10. Wzory dokumentów... 125 10.1. Czas pracy kierowców... 125 10.1.1. Wzór pisma do czeskiej policji w sprawie zwrotu kaucji za brak zaświadczenia o nieprowadzeniu pojazdu... 125 5
Dokumentacja w transporcie drogowym 10.1.2. Informacja dla kierowcy wykonującego przewozy regularne na trasach do 50 km... 127 10.1.3. Zaświadczenie o działalności... 130 10.1.4. Zarządzenie o przepisach dotyczących czasu pracy... 132 10.2. Zatrudnianie kierowców... 134 10.2.1. Deklaracja wekslowa (do zastosowania, gdy firmę i osobę podpisującą weksel łączy umowa cywilnoprawna np. umowa zlecenia, umowa o dzieło... 134 10.2.2. Deklaracja wekslowa... 137 10.2.3. Informacja dla kierowcy wykonującego przewozy regularne na trasach do 50 km... 138 10.2.4. Informacja o przejściu zakładu pracy... 140 10.2.5. Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy... 142 10.2.6. Karta ewidencji odzieży i obuwia roboczego... 143 10.2.7. Klauzula o zakazie konkurencji w umowie o pracę... 144 10.2.8. Kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie... 145 10.2.9. Kwestionariusz osobowy dla pracownika... 147 10.2.10. Opinia o bezrobotnym, który odbył staż... 148 10.2.11. Oświadczenie dla komisanta... 149 10.2.12. Oświadczenie komisanta... 150 10.2.13. Oświadczenie kierowcy o wymiarze zatrudnienia... 151 10.2.14. Oświadczenie o przyjęciu odpowiedzialności za mienie powierzone z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się... 152 10.2.15. Oświadczenie o spełnianiu przez przedsiębiorcę osobiście wykonującego transport drogowy lub przewozy na potrzeby własne wymagań ustawy... 153 10.2.16. Oświadczenie o utracie ważności prawa jazdy lub całkowitej utracie uprawnienia do kierowania pojazdem... 154 10.2.17. Oświadczenie o utracie ważności prawa jazdy... 155 10.2.18. Oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia... 156 10.2.19. Oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem... 157 10.2.20. Polecenie pracy w nadgodzinach... 158 10.2.21. Polecenie służbowe... 159 10.1.22. Polecenie wyjazdu służbowego... 160 10.2.23. Porozumienie pracodawców w sprawie wykonywania przez pracowników pracy na rzecz innego pracodawcy... 162 10.2.24. Porozumienie w sprawie czasowego powierzenia pracownikowi innej pracy... 163 10.2.25. Porozumienie w sprawie czasowego powierzenia pracownikowi innej pracy... 164 6
10.2.26. Pozew pracodawcy wobec pracownika o odszkodowanie... 165 10.2.27. Protokół kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich... 167 10.2.28. Protokół kontroli stanu trzeźwości... 169 10.2.29. Protokół przekazania mienia... 171 10.2.30. Protokół zdawczo-odbiorczy... 172 10.2.31. Przykładowe zapisy o ochronie prywatności pracowników... 173 10.2.32. Rachunek do umowy o dzieło... 177 10.2.33. Rachunek do umowy zlecenia... 179 10.2.34. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 53 kp... 181 10.2.35. Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron... 183 10.2.36. Rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony za wypowiedzeniem z przyczyn niedotyczących pracownika... 184 10.2.37. Skierowanie na badanie psychologiczne... 186 10.2.38. Świadectwo pracy... 187 10.2.39. Umowa o dzieło... 190 10.2.40. Umowa o pracę... 193 10.2.41. Umowa o pracę pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy... 195 10.2.42. Umowa o skierowanie pracowników tymczasowych... 197 10.2.43. Umowa o współodpowiedzialności za powierzone mienie... 200 10.2.44. Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy... 202 10.2.45. Umowa o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy... 204 10.2.46. Umowa zlecenia... 206 10.2.47. Upoważnienie do kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich... 210 10.2.48. Wniosek o połączenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy... 211 10.2.49. Wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego... 212 10.2.50. Wniosek o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego... 213 10.2.51. Wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego... 214 10.2.52. Wypowiedzenie warunków umowy o pracę... 215 10.2.53. Zarządzenie o niedopuszczeniu do pracy pracownika pod wpływem alkoholu... 217 10.2.54. Zarządzenie w sprawie odzieży i obuwia roboczego... 218 10.2.55. Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy... 221 10.2.56. Zaświadczenie o zatrudnieniu i spełnianiu warunków określonych w ustawie... 224 10.3. Inspekcja Transportu Drogowego... 225 10.3.1. Odwołanie od decyzji inspektora Inspekcji Transportu Drogowego... 225 7
Dokumentacja w transporcie drogowym 10.3.2. Skarga na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego... 227 10.3.3. Wniosek o czasowe wycofanie pojazdu z ruchu... 229 10.3.4. Wniosek o ulgę w spłacie kary pieniężnej... 230 10.4. Windykacja... 232 10.4.1. Oświadczenie o potrąceniu wierzytelności... 232 10.4.2. Pozew w postępowaniu nakazowym... 233 10.4.3. Przedsądowe wezwanie do zapłaty... 236 10.4.4. Sprzeciw pozwanego od wyroku zaocznego... 237 10.4.5. Umowa cesji wierzytelności... 240 10.4.6. Wniosek o cofnięcie pozwu... 242 10.4.7. Wniosek o doręczenie tytułu wykonawczego... 243 10.4.8. Wniosek o wyjawienie majątku... 244 10.4.9. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania w sprawie o zapłatę... 246 10.5. Odpowiedzialność przewoźnika... 248 10.5.1. Oświadczenie wysyłającego o stanie przesyłki... 248 10.5.2. Pokwitowanie odbioru przesyłki... 249 10.5.3. Protokół niezgodności... 250 10.5.4. Protokół ustalenia stanu przesyłki... 252 10.5.5. Wezwanie do poprawienia/uzupełnienia reklamacji... 254 10.5.6. Zawiadomienie o zatrzymaniu przesyłki na zabezpieczenie roszczeń... 255 10.6. Zarządzanie formą transportową... 257 10.6.1. Nota obciążeniowa w sprawie obciążenia kontrahenta karą umowną... 257 10.6.2. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy... 258 10.6.3. Protokół zdawczo-odbiorczy... 259 10.7. ADR... 260 10.7.1. Instrukcja bezpieczeństwa dla kierowcy (pisemne instrukcje dla ładunków mieszanych)... 260 10.7.2. Instrukcja bezpieczeństwa dla kierowcy (pisemne instrukcje dla ładunków o podwyższonej temperaturze)... 263 Rozdział 11. Taryfikator kar nakładanych przez Inspekcję Transportu Drogowego za brak dokumentacji... 265 11.1. Kary dla kierowców wyszczególnione w załączniku nr 1 ustawy o transporcie... 265 11.2. Kary dla zarządzających transportem wyszczególnione w załączniku nr 2 ustawy o transporcie... 269 11.3. Kary dla firm wykonujących przewozy drogowe wyszczególnione w załączniku nr 3 ustawy o transporcie... 271 8
WSTĘP Kierowca, wyruszając w trasę, musi zabrać ze sobą komplet dokumentów. Oprócz tych potwierdzających jego uprawnienia, musi posiadać również dokumenty związane z działalnością transportową przedsiębiorstwa. Brak któregokolwiek z nich jest najczęstszą przyczyną nakładania kar przez Inspekcję Transportu Drogowego podczas kontroli na drodze. Jednak odpowiedzialność za brak wymaganych dokumentów spoczywa nie tylko na kierowcy. Ukarany może zostać również zarządzający transportem i przedsiębiorca. Dlatego nie można lekceważyć spraw związanych z dokumentacją i liczyć na to, że kierowca będzie pamiętał o zabraniu niezbędnych zaświadczeń i licencji. Przed każdym wyjazdem w trasę należy upewnić się, czy w pojeździe znajduje się kompletna dokumentacja niezbędna do wykonywania danego przewozu. Ponadto warto, aby kierowca zabierał ze sobą także dokumenty dodatkowe które nie są wymagane przez przepisy, ale często się przydają. Mogą bowiem nie tylko ułatwić pracę, ale również uchronić firmę przed konsekwencjami finansowymi. Informacje o tym, w jakie dokumenty wyposażyć kierowcę, komu i jaka kara grozi za niewypełnienie tego obowiązku oraz wiele praktycznych porad na temat wystawiania i przechowywania dokumentacji znajdą Państwo w naszej książce. 9
ROZDZIAŁ 1. RODZAJE DOKUMENTÓW WYMAGANYCH PODCZAS PRZEWOZU 1.1. Cztery grupy dokumentów Każdy kierowca, wyjeżdżając w trasę, musi mieć przy sobie cztery rodzaje dokumentów: 1) odnoszące się do kierowcy wykonującego transport, 2) związane z pojazdem, którym się porusza, 3) potwierdzające dostęp przedsiębiorstwa do rynku przewozowego oraz 4) odnoszące się do ładunku, który jest przewożony. 1.1.1. Dokumenty kierowcy Do pierwszej grupy dokumentów należą przede wszystkim osobiste dokumenty kierowcy, które potwierdzają jego uprawnienia do kierowania pojazdem, do wykonywania zawodu kierowcy oraz dokumenty ewidencjonujące czas pracy kierowcy. Należą do nich: prawo jazdy, zaświadczenie o spełnianiu wymogów ustawy lub wpis do prawa jazdy potwierdzający posiadanie ważnych badań lekarskich i psychologicznych oraz kwalifikacji, 11
Dokumentacja w transporcie drogowym tarcze tachografu, czyli wykresówki i/lub dane cyfrowe, zaświadczenia o działalności, czyli o nieprowadzeniu pojazdu bądź prowadzeniu pojazdu wyłączonego z przepisów, świadectwo kierowcy. 1.1.2. Dokumenty pojazdu W skład drugiej grupy dokumentów wymaganych podczas kontroli drogowej wchodzą dokumenty związane z pojazdem wykorzystywanym do przewozu, a więc: dowód rejestracyjny pojazdu, ubezpieczenie OC, upoważnienie do korzystania z pojazdu, w przypadku poruszania się płatnymi odcinkami dróg krajowych kierowca musi też zadbać, aby w pojeździe znajdowała się sprawna jednostka pokładowa viabox, oraz nadzorować, czy za jej pośrednictwem pobierane są opłaty drogowe (viabox sygnalizuje to dźwiękowo), w przypadku wykonywania transportu drogowego z przekroczeniem granic UE, w wymaganych przypadkach certyfikat EURO jako załącznik do zezwolenia międzynarodowego. 1.1.3. Dokumenty potwierdzające dostęp przedsiębiorstwa do rynku przewozowego Przedsiębiorca, który prowadzi działalność transportową, musi dysponować dokumentami potwierdzającymi jego uprawnienia oraz zezwoleniami na wykonywanie określonych przewozów. Kierowca musi więc obowiązkowo posiadać w pojeździe takie dokumenty, jak: wypis z zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub licencji na krajowy transport drogowy, wypis z licencji wspólnotowej, zezwolenie na przewóz osób. 12