MODEL ORGANIZOWANIA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Projekt: Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej Jolanta Baron Piotr Kidawa Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Częstochowie
Organizowanie społeczności lokalnej długofalowy proces tworzenie sieci współpracy i lokalnych struktur, które będą wspierać rozwój społeczności od pomocy do samopomocy odwrócenie paradygmatu od pracy dla do pracy z ludźmi i przez ludzi zmiana wektora myślenia w pomocy społecznej - od bierności do partycypacji przejście od perspektywy klienta do partnera
Główny cel OSL Stałe i długofalowe oddziaływanie na całą społeczność w tym także na różne funkcjonujące w jej ramach grupy i środowiska ukierunkowane na rozwój lokalny i osiąganie trwałej zmiany społecznej, poprawiające sytuację życiową mieszkańców.
W organizowaniu społeczności lokalnej ważne jest: tworzenie programu działania odkrywanie i mobilizowanie wartości, możliwości i umiejętności osób znaczenie wspólnego działania umożliwianie ludziom sprawowania coraz większej kontroli nad własnym życiem i podejmowanie decyzji praca z grupami i społecznościami zagrożonymi wykluczeniem społecznym
Etapy procesu OSL w społecznościach terytorialnych i kategorialnych Diagnoza środowiskowa. Wybór podmiotu działania i rozpoznanie jego potrzeb i potencjału. Poznawanie ludzi/instytucji/organizacji - pozyskiwanie sojuszników. Tworzenie planu i struktury działania/zmiany. Realizacja zaplanowanych działań. Monitorowanie i ocena efektywności działania.
Diagnoza środowiskowa Zebranie informacji o społeczności lokalnej - całościowy ogląd przestrzeni (gmina, dzielnica, osiedle), w której będą realizowane działania. Tworzenie mapy zasobów i potrzeb, która uwzględnia: zasoby w działaniu (infrastruktura, zasoby naturalne, środki finansowe), zasoby - możliwości (historia grupy/społeczności, dzięki której powstały szczególnego rodzaju więzy między jej członkami, wydarzenia bieżące, które łączą lub dzielą daną społeczność) diagnozę potrzeb zarówno całej wspólnoty terytorialnej, jak i poszczególnych społeczności (grup) kategorialnych.
Wybór podmiotu działania i rozpoznanie jego problemów i potencjału Stworzenie profilu szerokiego środowiska (wspólnoty terytorialnej) oraz funkcjonujących w jej ramach mniejszych społeczności (określonych grup/społeczności kategorialnych). Podjęcie decyzji, czy adresować działania do całej wspólnoty społeczności czy też do wybranej grupy (grup). Rozpoznanie potrzeb i potencjału (sił i możliwości) adresatów planowanych działań. Wybór problemu (problemów) wokół, którego rozwiązania koncentrować się będą inicjowane działania, zebranie informacji na jego temat.
Poznawanie ludzi/ pozyskiwanie sojuszników Nawiązanie indywidualnych kontaktów z mieszkańcami, grupami, instytucjami/organizacjami i budowa relacji partnerskich; Rozpoznanie aktywnych uczestników i potencjalnych liderów mieszkańców lub przedstawicieli instytucje/organizacje gotowych zaangażować się w planowane działania. Tworzenie szerokiej sieci współpracy na rzecz zmiany: opierającej się przede wszystkim na więziach interpersonalnych w społecznościach małych, a na relacjach instytucjonalnych w społecznościach większych.
Tworzenie planu i struktury działania grupy Przygotowanie planu działania (co?, kiedy?, jak? zostanie zrobione, kto będzie odpowiadał za poszczególne zadania a kto za całość, niezbędne zasoby i fundusze?). Plan działania może uwzględniać długofalową wizję zmiany społecznej, powinien koncentrować się na mniejszych działaniach przynoszących szybkie rezultaty.
Realizacja zaplanowanych działań Realizacja działań przez członków społeczności nadzorowane przez komitet organizacyjny; kluczowa rola liderów jako motoru zmiany. Wspólne świętowanie sukcesu np. podczas wydarzeń lokalnych (pikniki, festyny), służących także pokazaniu ogółowi mieszkańców osiągnięć. Systematyczne informacje o przebiegu działań dystrybuowane przez grupę inicjatywną i organizatora za pomocą różnych kanałów komunikacji (gazetka, informacje na tablicy ogłoszeń, strona www, otwarte spotkania informacyjno-organizacyjne).
Monitorowanie i ocena efektywności działań Systematyczne zbieranie i analizowanie informacji, pozwalające organizatorowi społeczności lokalnej kontrolować działania i dokonywać niezbędnych modyfikacji.
Narzędzia OSL Wiodące praca ze społecznością terytorialną praca ze społecznością (grupą) kategorialną Wspomagające partnerstwo lokalne wolontariat kampanie i wydarzenia społeczne rzecznictwo i informacja obywatelska
Dziękuję za uwagę, Jolanta Baron Piotr Kidawa Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Dział Instytucjonalnej i Środowiskowej Pomocy Dziecku i Rodzinie oraz Aktywizacji Zawodowej Częstochowa