TC1 Grundlagen der Theoretischen Chemie

Podobne dokumenty
Pobranie makr firmy Rittal oraz wstawianie do projektu systemu EPLAN electric P8

Steuerberaterin Ria Franke

ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ BHP CRL

Centrala Bank PKO BP o/ Choszczno Sąd Rejonowy Szczecin

Freiwillige Feuerwehr Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken

Vertrag Nr. / Umowa nr:

PRACTPLANT WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE LUTY / FEBRUAR 2014

Kostenloses Internet in Posen und Umgebung

PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI

MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego część ustna. Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego (wersja dla egzaminującego)

ż ż ć ż ż ż ć Ć ć ż ż ć ż


Ą ć

Futuro. design by Przemysław Mac Stopa

Grassello di calce. Emozioni decorative. Klassische Antik-Dekoration für den Innenbereich. Klasyczna wewnętrzna dekoracja z epoki


EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO część ustna

ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE I W NIEMCZECH - WPROWADZENIE Erneuerbare Energiequellen in Polen und in Deutschland eine Einführung

Zgłoszenie Szkody Komunikacyjnej / Kfz-Schadenanzeige OC / Haftpflichtschaden AC / Kaskoschaden

WSKAZANIA BEZPIECZEŃSTWA

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt

5.4 Relationale Normalformen

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt

Anfrage. 95 Jahre 95 lat

Propozycje przykładowych zadań przygotowujących do ustnego egzaminu maturalnego w nowej formule

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY

Einbau von Rauchwarnmeldern nach DIN 14676

Z L E C E N I E Nazwa firmy (spółki)..

Digitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja. Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung

BRAK POŁĄCZEŃ TRANSGRANICZNYCH HAMULCEM ROZWOJU GOSPODARCZEGO REGIONU NA PRZYKŁADZIE KOSTRZYNA NAD ODRĄ

Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego - wersja dla egzaminującego

ZŁĄCZA BUDOWLANE G e r ü s t k u p p l u g e n

PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI


Cena franco szt. Dźwig/netto / 1.000szt. (obszar zastosowania: domki jednorodzinne, bliźniaki, domki szeregowe, wielorodzinne) 0,70 kg/dm³ 8

Język akademicki Wstęp

Program Współpracy INTERREG Polska Saksonia Kooperationsprogramm Interreg Polen Sachsen

- %& #! &.& & ( # + % '/

GEFÖRDERTE DEUTSCHKURSE AM ÖSTERREICH INSTITUT:

Odc. 3. Oddział ratunkowy po wypadku w pracy

Życie za granicą Studia

Życie za granicą Studia


Spis treści. Czasowniki zwrotne/reflexivverben Czasowniki rozdzielnie złożone/trennbare Verben... 26

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada, rok Dziesiąta pięćdziesiąt pięć. Masz jeszcze 65 minut i jedną szansę.

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

Zapytanie ofertowe. Anfrage. Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. w Polkowicach Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. in Polkowice

Rodzajnik określone, nieokreślone, zerowe - Der Artikel

Grenzüberschreitende Promenade zwischen Świnoujście und der Gemeinde Heringsdorf Transgraniczna promenada pomiędzy Świnoujściem i Gminą Heringsdorf

1. Noch ist nicht verloren, Solange wir. Das, was fremde Übermacht uns raubte, Werden wir mit dem Schwert wiedergewinnen. Marsch, marsch, Dąbrowski...

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM

Zadanie pierwsze Połącz rzeczowniki z odpowiednimi elementami na ilustracji. Z pozostałych rzeczowników sporządź listę spraw niezałatwionych.

Zadanie 1 Zadanie 3. Zadanie 3. Rozdział 3. Przed obejrzeniem filmu: Schritt 1. Film ohne Ton. Schritt 2. Film mit Ton

Bielany Wrocławskie,

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada 2006; dziesiąta dwadzieścia pięć. Masz 90 minut i dwie szanse. Wydaje się, że ktoś już wie o tobie.

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2010 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada, rok Dziesiąta czterdzieści pięć. Masz jeszcze 65 minut i jedną szansę.

TORBY PAPIEROWE / OPAKOWANIA

Czas staje się coraz cenniejszy. Anna żegna się z Paulem i powraca do 9 listopada 2006 roku. Zostało jej już tylko pięć minut. Czy zdąży?

Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Bagińscy SPA z relaksem w tle. Bagińscy SPA mit Entspannung im Hintergrund

Firmenname / Nazwa firmy: Rechnungsadresse / Adres do wystawienia rachunku: Straße / Ulica: PLZ / Kod pocztowy: Ort / Miejscowość:

Herzliche Einladung an alle Schüler der Klasse Serdecznie zapraszamy wszystkich uczniów klas 1-7

Horka e.v. Zum Weinberg 6 D Horka

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę

Poddąbie. Mieszkanie na sprzedaż za PLN. Opis nieruchomości: Dodatkowe informacje: Kontakt do doradcy: Elżbieta Kuchta

Tłumaczenie pisma Stowarzyszenia Castillo Morales e.v. z dnia

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada, rok Jedenasta zero pięć. Masz 65 minut by wypełnić misję.

SCENARIUSZ LEKCJI. uczeń umie przetłumaczyć zdania, słowa i zwroty z języka niemieckiego na język polski i odwrotnie,

Dorn und Röschen SCENARIUSZ LEKCJI

PROGRAM. 1. Jakość życia. 2. Opis przeprowadzonych badań. 3. Wyniki badań empirycznych. 4. Przedsiębiorczość

JĘZYK NIEMIECKI KARTA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ 6., 7. i 8.

Sperrung Stadtbrücke

Mirosława Czerwińska

Normalizacja funkcji falowej

Ź Ć Ż Ż Ź Ź ż ż Ć Ć

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

Scenariusz lekcji. 1. Informacje wstępne: Klasa: II a 1 liceum (grupa dwujęzyczna); Czas trwania zajęć: 45 minut; Nauczany przedmiot: matematyka;

Ż ć

Szkoła płynnego mówienia B1/B2 edycja I

mate simple FORM of harmony

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM ROZSZERZONY 12 MAJA 2015 CZĘŚĆ I. Godzina rozpoczęcia: 14:00. Czas pracy: 120 minut

Ż ć Ż ż ć ż Ż Ż Ż ć ż Ż Ż ć

ć ż ż ć ż Ł ć ż ć

Łóżka Materace Stoliki

Zehnder ComfoCool. Karta katalogowa - informacje techniczne. Ogrzewanie Chłodzenie Świeże powietrze Czyste powietrze

EU-Net Oderpartnership

Rozwiązanie do sterowania oświetleniem

Wspólny bilet Gorzów Wlkp. Berlin Gemeinsames Ticket Gorzów Wlkp.-Berlin

Zamość Rotunde im Museum des Martyriums

Fachrichtung Name/Adresse/Kontaktdaten weitere Angaben Kooperationsarzt

ANDRZEJ STEFAŃCZYK INICJATYWA DLA POPRAWY BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM KARTY RATOWNICZE WARSZAWA

Transkrypt:

TC1 Grundlagen der Theoretischen Chemie Irene Burghardt (burghardt@chemie.uni-frankfurt.de) Praktikumsbetreuung: Robert Binder (rbinder@theochem.uni-frankfurt.de) Madhava Niraghatam (niraghatam@chemie.uni-frankfurt.de) Wjatscheslaw Popp (wpopp@theochem.uni-frankfurt.de) Vorlesung: Di 10h-12h, Fr 9h-10h Übungen: Fr 10h-11h Web site: http://www.theochem.uni-frankfurt.de/tc1 1

Drehimpuls L 2 = h 2 l(l + 1) z Hydrogen Levels L = z hm l y x Re view : Quantum numbers of the hydrogenic atom z v L = v r v r y v x Angular momentum quantum number : l = 0,1, 2, 3,..n - 1 is related to the length L of the angular momentum of the electron as it moves around nucleus Magnetic quantum number : ml = l, l 1, l 2,..., l r is related to the length of the projection of L on to r an arbitrary vector (e ). z 2

Quantenmechanischer Drehimpuls: Vektorprodukt mit Operatoren ˆl = ˆr ˆp = ŷˆp z ẑ ˆp y ẑ ˆp x ˆxˆp z ˆxˆp y ŷˆp x = i h ŷ z ẑ y ẑ x ˆx z ˆx y ŷ x = ˆlx ˆly ˆlz ˆl ist ein Vektor mit Operatorkomponenten ˆl x, ˆl y, ˆl z Betragsquadrat des quantenmechanischen Drehimpuls-Operators: ˆl2 = ˆl2 x + ˆl 2 y + ˆl 2 z 3

Drehimpuls-Operator in Polarkoordinaten kartesische Komponenten in Polarkoordinaten: ˆl = ˆlx ˆly ˆlz = ( h i )(sinφ( θ + cotθcosφ( φ ) ( h i )(cosφ( θ cotθsinφ( φ ) ( h i )( φ ) Betragsquadrat in Polarkoordinaten: ˆl2 = ˆl 2 x + ˆl 2 y + ˆl 2 z = h 2 ( 1 sinθ θ sinθ θ + 1 sin 2 θ 2 ) φ 2 4

2D Testsystem: Quantenteilchen auf einem Ring Lösung der Schrödingergleichung: ˆl 2 z 2I Φ m l (φ) = E ml Φ ml (φ) ˆl z = h i d dφ I = mr 2 wobei: Φ ml (φ) = 1 2π e im lφ E ml = h2 m 2 l 2I m l = 0, ±1, ±2,... Die Funktionen Φ ml (φ) sind ebenfalls Eigenfunktionen des Operators ˆl z : ˆl z Φ ml (φ) = hm l Φ ml (φ) 5

Quantenteilchen auf einem Ring: Eigenfunktionen 6

3D Testsystem: Quantenteilchen auf einer Kugel Lösung der Schrödingergleichung: ˆl2 ( 2I Y lm l (θ, φ) = E l Y lml (θ, φ) ˆl2 = h 2 1 sinθ θ sinθ θ + 1 sin 2 θ 2 ) φ 2 wobei: Y lml (θ, φ) = Θ lml (θ)φ ml (φ) E l = h2 l(l + 1) 2I mit den Quantenzahlen: l = 0, 1, 2,... m l = 0, ±1, ±2,... Die Funktionen Φ ml (φ) sind wie oben die Eigenfunktionen von ˆl z : ˆlz Φ ml (φ) = hm l Φ ml (φ) 7

Kugelflächenfunktionen (Spherical Harmonics) Eigenwerte: E = h2 l(l + 1) 2I Entartung bzgl. m l = l,... + l 8

Kugelflächenfunktionen (Spherical Harmonics) 9

Drehimpulsquantisierung Eigenwertgleichung für das Betragsquadrat: ˆl 2 Y lm = h 2 l(l + 1)Y lm Eigenwertgleichung für die z-komponente: ˆlz Y lm = hmy lm Y lm sind die Kugelflächenfunktionen Drehimpulsquantenzahl l = 1, 2,... magnetische Quantenzahl m = l,..., l Y lm sind keine Eigenfunktionen von ˆl x und ˆl y 10

Eigenfunktionen und Eigenwerte Komponenten ˆl x, ˆl y, ˆl z kommutieren nicht, z.b.: [ˆl x, ˆl y ] = i hˆl z D.h. die Komponenten haben keine gemeinsamen Eigenfunktionen Daher können nicht alle Drehimpulskomponenten gleichzeitig mit beliebiger Genauigkeit bestimmt werden (Unschärferelation) ˆl x, ˆl y, ˆl z kommutieren jedoch einzeln mit dem Betragsquadrat ˆl 2 Es können eine der kartesischen Komponenten sowie das Betragsquadrat festgelegt werden: z.b. (ˆl z, ˆl 2 ) oder (ˆl x, ˆl 2 ) 11

Unschärferelation Wenn zwei Operatoren keine gemeinsamen Eigenfunktionen haben, kommutieren sie nicht, d.h. ihre Wirkung auf die Wellenfunktion hängt von der Reihenfolge ab: [Â, ˆB] = Â ˆB ˆBÂ 0 Für diesen Fall lässt sich zeigen: δa δb 1 2 C wobei δa = A 2 A 2 = Standardabweichung und Ĉ = [Â, ˆB]/i Spezialfall: Ort/Impuls können nicht gleichzeitig festgelegt werden: δx δp 1 2 h 12

Kommutatorrelationen Drehimpulskomponenten [ˆl x, ˆl y ] = [(ŷ ˆp z ẑ ˆp y ), (ẑ ˆp x ˆxˆp z )] = [ŷ ˆp z, ẑ ˆp x ] [ŷ ˆp z, ˆxˆp z ] [ẑ ˆp y, ẑ ˆp x ] + [ẑ ˆp y, ˆxˆp z ] = ŷ[ˆp z, ẑ]ˆp x 0 0 + ˆxˆp y [ẑ, ˆp z ] = i h( ŷ ˆp x + ˆxˆp y ) = i hˆl z Kommutator mit dem Betragsquadrat: [ˆl 2, ˆl z ] = [ˆl 2 x + ˆl 2 y + ˆl 2 z, ˆl z ] = 0 13

Drehimpulsquantisierung Betrag und z-komponente des Drehimpulses können gleichzeitig gemessen werden x, y-komponenten sind unscharf 14