SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADANIA W RAMACH KONKURSU NASZE JEZIORO NASZA SPRAWA pt. - Mergiel Duży - ekosystem w społeczności pobliskich wsi wg umowy dotacji nr WFOŚ/D/738/332/2012. Zadanie konkursu Nasze jezioro nasza sprawa pt. Mergiel Duży ekosystem społeczności pobliskich wsi, realizowane było przez Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego im. Józefa Wybickiego w Bolesławowie, gmina Skarszewy, w terminie od września 2012 roku do końca czerwca 2013 roku. Sprawozdanie z wykonanego zadania jest częścią rozliczenia zadania wg formularza rozliczenia. Zadania w w/w konkursie dotyczyły następujących obszarów działań : 1. Ochrona i monitoring epilimnionu jeziora, siedlisk ryb 2. Ochrona i budowa tarlisk ryb 3. Sprzątanie brzegów jeziora. 4. Realizacja konkursu : dbałość o stan środowiska. RAPORT Z W/W ZADAŃ : 1. Ochrona i monitoring epilimnionu jeziora, siedlisk ryb. W celu sprawdzenia parametrów fizycznych wody powierzchniowej jeziora Mergiel Duży został sprawdzony stopień przezroczystości wody w epilimnionie za pomocą krążka Secchiego. Zadanie to zostało wykonane w stałych sześciu kluczowych miejscach jeziora, ( dwie próby na miejscu tarlisk, dwie próby w miejscach amatorskich połowów ryb, dwie próby w miejscach kąpielisk) z częstością dwa razy w miesiącu tj. wrzesień listopad 2012r oraz kwiecień czerwiec 2013, razem 6 x 2 x 6 stanowisk daje 72 odczyty. W doświadczeniu brała grupa kilkunastu uczniów z koła rybacko-wędkarskiego. Krążek Secchiego - składa się z białego (lub biało-czarnego) krążka opuszczanego na wyskalowanej linie z podziałką centymetrową. Uczniowie przy pomiarach stosowali kilka zasad : Krążek opuszczano do wody powoli, a gdy zniknął z oczu obserwatora odczytywano głębokość z wyskalowanej linki, kilka cm opuszczano, Następnie ostrożnie wyciągano krążek w górę, a gdy pojawił się w polu widzenia wówczas ponownie odczytano głębokość, Uśrednienia obu wartości głębokości stanowiły ostateczne wyniki głębokości Secchiego 1
Pomiary uczniowie wykonywali z łódki z zachowaniem bezpieczeństwa nad wodą. Uzyskane wyniki są wypadkowymi następujących czynników : przezroczystości wody, odbicia i pochłaniania światła, barwy wody i koncentracji zawiesin. Z tabel ( IRS Olsztyn, Rybactwo jeziorowe i rzeczne, Szczerbowski J. Mamcarz A. wydawnictwo ART) i danych o zasięgu epilimnionu, obliczono produktywność pierwotną jeziora. Po zarejestrowaniu dotowanej łodzi i użyciu jej wraz z silnikiem elektrycznym do badań spowodowało, że tempo i jakość wykonywanych zadań wyraźnie wzrosło. Zastosowanie silnika elektrycznego marki minn kota wraz z lekką łodzią z tworzywa sztucznego uważamy za niezastąpiony zakup wykorzystywany w tych i innych zadaniach projektu. Zakupiony sprzęt : silnik akumulatorowy i łódź wędkarsko-rybacka zostały oznakowane logo WFOŚIGW Gdańsku. 2
Fot. Uczniowie ZSR CKP w Bolesławowie po wykonaniu prób, dokonują pomiarów przezroczystości za pomocą krążka Secchiego w określonych miejscach jeziora. Wyniki badań widzialności w 6 miejscach jeziora ( kąpielisko Obozin, Bolesławowo, zachodnie tarliska, i południowe łowiska wędkarskie) były w określonych miesiącach badań bardzo do siebie zbliżone, dlatego je uśredniono. Uśrednione wyniki pomiarów przedstawia tabela: miesiąc wrzesień październik listopad kwiecień maj czerwiec Widzialność krążka Secchiego (m) 2.0 1.5 1.8 2.2 1.4 2.1 Z tabeli wynika, że widzialność krążka zmienia się w zależności od czasu badań. Jest to tłumaczone tzw. cyrkulacjami jesienno-wiosennymi i stagnacjami letnio-zimowymi, a mianowicie jesienią i wiosną wody górnych warstw jeziora (epilimnionu) się mieszają powodując większe zmętnienie a więc mniejszą przezroczystość ( X, XI, V), natomiast w okresie letnim (IX, VI) epilimnion się nie miesza przez co widzialność jest większa. Ze względu na długą zimę - lody zeszły po 20 IV - w kwietniu zauważalna była jeszcze stagnacja zimowa, gdzie przezroczystość była większa. Średnia wartość widzialności krążka Secchiego wyniosła 1.8 m, co przy 3 metrach zasięgu epilimnionu jeziora Mergiel Duży (wcześniejsze badania PGRyb. Piotrowo -Tczew) wskazuje na przeciętną punktację pierwotną produktywności jeziora. 3
W takiej średniej widzialności i zasięgu epilimnionu wód jeziora Mergiel Duży można zasugerować wprowadzenie zarybiania sandaczem, ryby drapieżnej preferującej wody o małej i przeciętnej widzialności (średnia roczna od 0.5 do 2.0 m widzialności krążka Secchiego), bardzo szybko rosnącej (w 2-3 lata dorasta wymiarów handlowych), o małej presji kłusowniczej (gatunek stwarza trudności w amatorskim połowie ryb) ale o dużych walorach kulinarnych a w połowach atrakcyjny wędkarsko. 2. Ochrona i budowa tarlisk ryb Ze względu na coraz bardziej postępującą eutrofizację jeziora zmniejsza się ilość i jakość naturalnych tarlisk ryb (szczególnie dotyczy to zamuleń przybrzeżnych i stref beztlenowych dna jeziora, wykluczając przeżywalność wylęgu ryb, które są cenne kulinarnie i ekologicznie : szczupak, lin, leszcz). Dlatego uczniowie naszej szkoły pod koniec kwietnia wykonali 17 krześlisk ( 1.5x 1.5m) o łącznej powierzchni 40 metrów kwadratowych. Zbijano je z zakupionych desek sosnowych, z drutu tworzono podłoże pod igliwia, które po dopłynięciu na miejsce tarłowe ryb, obciążano kamieniami i zatapiano. Fot. Uczniowie przy transporcie, budowie krześlisk dla wylęgu szczupaka, leszcza, lina. Ze względu na długo utrzymującą się pokrywę lodową krześliska mogliśmy tworzyć dopiero w kwietniu, ale i tarło szczupaka przez to przesunęło się na kwiecień. Wykonane krześliska stanowiły naturalne tarliska dla wylęgu szczupaka, płoci, leszcza i lina ryb trących się w różnych okresach wiosny, powodując większą przeżywalność ich wylęgu. 4
Podobnie monitoring brzegów i ochrona naturalnych tarlisk szczupaka przesunął się na kwiecień maj, gdzie pracownicy ZSR CKP Bolesławowo kilkakrotnie interweniowali (patrole z brzegu i z łódki) skutecznie eliminując zagrożenia kłusownicze. 3. Sprzątanie brzegów jeziora. Młodzież Zespołu Szkół CKP w Bolesławowie wraz z opiekunami (wychowawcami) pozbierało śmieci, które wywieziono na wysypisko. Zadanie to wykonały 3 klasy uczniów( z I Technikum Agrobiznesu, I Technikum Rolniczego i II Technikum Architektury Krajobrazu) w 8 cyklach, raz w miesiącu od września 2012 do czerwca 2013 (z wyjątkiem miesięcy zimowych grudzień-marzec) z tym, że w październiku i kwietniu zbierano śmieci dwukrotnie. Łącznie zebrano 24 worki o 100- litrowej pojemności ( śmieci były głównie pochodzenia wędkarsko-turystycznego, ale było też kilka zrzutów śmieci domowych ). Podobnie i na realizację tego zadania młodzież została przywieziona i odwieziona szkolnym autobusem Iveco, a dostawczym przywożono łódkę z oprzyrządowaniem. W sumie kilkanaście kursów ( ok. 20 litrów paliwa oleju napędowego). 5
Fot. Nasi uczniowie z różnych klas sprzątający brzegi jeziora Mergiel Duży. 4. Realizacja konkursu : dbałość o stan środowiska. Uczniowie (24 osoby) w ramach przeprowadzonego konkursu: układanie haseł ekologicznych - wymyślili treść haseł, których 10 najlepszych zostały przedstawione na tablicach informacyjnych ukazujących co czuje ekosystem wodno-brzegowy gdy się go niszczy. Uczniowie, którzy wymyślili te 10 najtrafniejszych według komisji (protokół i potwierdzenia nagród znajdują się w kancelarii szkoły) haseł, zostali nagrodzeni nagrodami rzeczowymi ( słuchawki, myszki optyczne, flesh drivery przenośne). Tablice te wykonało przedsiębiorstwo a montaż nasi uczniowie z pomocą społeczności wiejskiej wsi Obozin i Bolesławowo. Tablice 6
zostały zabetonowane w brzeg naszego jeziora. Mamy nadzieję, że działania te spowodują odpowiedzialne zachowania wszystkich odwiedzających nasze jezioro i wpłyną na ochronę jeziora, które jest wspólnym dobrem. Oto hasła, które zostały umieszczone na tablicach wraz z logo Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska I Gospodarki Wodnej W Gdańsku oraz szkoły: 1. STOP! SZANUJ WODĘ I PRZYRODĘ 2. CHCEMY ŻYĆ - RYBY 3. TWOJE ŚMIECI JEZIORO SZPECI 4. WODNA STREFA ŻYCIA 5. WĘDKARZU! CZYSTE BRZEGI ZDROWA RYBA 6. JEZIORO TO NASZ DOM - RYBY 7. MNIE NAUCZONO ABY NIE ŚMIECIĆ 8 DZIĘKUJĘ CI ZA ZACHOWANIE CZYSTOŚCI - MERGIEL DUŻY 9 DAJ DOBRY PRZYKŁAD INNYM 10 BYŁEM TU NIE ZOSTAWIAM ŚLADÓW TY TEŻ TAK UMIESZ 7
Fotografie przedstawiające montaż i zabetonowanie ocynkowanych 2.5 metrowych rur z tablicami. 8
Do przygotowania, opisów, raportów, wydruków; do prowadzenia i przechowywania danych, ich analizy do redagowania wniosków, do pracy z członkami koła rybackiego, pokazywania i przeprowadzania nowości z Internetu i nośników przenośnych niezbędny okazał się komputer przenośny (laptop) oraz rzutnik multimedialny z ekranem, za pomocą którego przedstawiono wyniki w/w zadań. Fot. W/w sprzęt również został oznakowany logo WFOŚIGW Gdańsku. Na czym polega ekologiczna ochrona naszego jeziora przedstawiono w formie seminarium wykładu najmłodszym klasom naszej szkoły : 9
Fot. Wykorzystywanie sprzętu multimedialnego na lekcjach i zajęciach poza lekcyjnych. Podsumowanie zadań wykonanych w ramach konkursu nasze jezioro-nasza sprawa. Wyżej opisane zadania udało się zrealizować głównie dzięki dofinansowaniu z WFOŚIGW w Gdańsku. Dużo pracy wykazali nasi uczniowie (kilkadziesiąt osób), wychowawcy klas, opiekunowie i pracownicy szkoły oraz sprzyjająca nam życzliwość społeczności pobliskich wsi. Na wszystkich dotowanych elementach (w miarę możliwości ) zostało umieszczone logo WFOŚ w Gdańsku wg wzoru dotującego co przedstawiają zdjęcia. Wszyscy uczestnicy zadań konkursu zostali poinformowani o celach projektu i o otrzymanym dofinansowaniu ze środków WFOŚ w Gdańsku. Ze względu na coroczne organizowanie picnic- country w miesiącu lipcu i braku środków nie zorganizowano zawodów wędkarskich na jeziorze Mergiel Duży. Przeciągająca się zima też trochę krzyżowała nam plany ale nie wpłynęła na realizację naszych zadań. Wszyscy uczestnicy konkursowych zadań wyrazili zgody na umieszczenie ich wizerunku w/w projekcie, a podpisy uczniów i nauczycieli znajdują się w kancelarii szkoły. Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Bolesławowie umieścił na własnej stronie internetowej raport z przeprowadzonych działań oraz informacji o dofinansowaniu realizacji zadania www.boleslawowo.pl w zakładce informacje/konkursy. Cała społeczność szkolna ma głębokie przekonanie, że działania, które wyżej zostały opisane spowodują właściwe zachowania wszystkich odwiedzających nasze jezioro i wywołają społeczną odpowiedzialność za ochronę jeziora, które jest wspólnym naszym dobrem. Bolesławowo czerwiec 2013r. 10