GLEBA. Niewidzialna część lasu

Podobne dokumenty
LAS OD KORZENI PO KORONY DRZEW. Dla najmniejszych. Las od korzeni po korony drzew Dla najmniejszych l 1

Żywność w łańcuchu troficznym człowieka

Lasy w Tatrach. Lasy

W następującej części pokazanych zostało sześć rodzajów profili gleb oraz przykłady krajobrazu w każdej z lokacji.

Co kto je? Pośrednie nawiązania do treści nauczania z PP:

MIEJSCA, W KTÓRYCH ZNAJDZIESZ DRZEWA PAULOWNI

Temat: Budowa i funkcje korzenia.

WARSZTATY FAJ MIESIĄC: WRZESIEŃ ROK: 2018 WARSZTATY FAJ MIESIĄC: PAŹDZIERNIK ROK: 2018

Scenariusz zajęć nr 1

SZTUKA PRZETRWANIA OGIEŃ

SCENARIUSZ PIJMY WODĘ NA ZDROWIE!

Dział programu : Poznajemy nasze otoczenie

zagadnienia do egzaminu

Tworzymy od lat i na lata.

2. Przyporządkuj i uszereguj poniższe terminy: biotop, drapieżcy, producenci, roślinożercy, padlinożercy, biocenoza, zoocenoza.

Scenariusz nr 3. Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka. Blok tematyczny: Jesień dary niesie

Porównanie. Namioty TENTSILE vs. Namioty TRADYCYJNE

Struktury bioniczne: ćwiczenia i karty pracy

Zadania do planszy PRACE W LESIE ZIMA

Paprotki w doniczkach - jak o nie zadbać?

GLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach

- w kompostowniku odpowiednio preferowanej skrzyni lub pojemniku, - na pryzmie kompostowej bezpośrednio na powierzchni ziemi.

Opady i osady atmosferyczne. prezentacja autorstwa Małgorzaty Klimiuk

PLAN PRACY WYCHOWAWCZEJ, DYDATKTYCZNEJ I OPIEKUŃCZEJ na rok szkolny 2013/2014

pnącza Cytryniec chiński Schisandra chinensis P81 H,C

ŚCIEŻKA W KORONACH DRZEW KARKONOSZE

LEPSZE WARUNKI WZROSTU DLA ROŚLIN

RECYKLING ODPADÓW ZIELONYCH. Grzegorz Pilarski BEST-EKO Sp. z o.o.

Odruch nurkowania 1 / 7. Jak zmienia się tętno w trakcie nurkowania?

Drzewa iglaste i liściaste

WATER IS THE SOURCE OF LIFE

Fragment nadchodzącej książki: Zdrowie na Zawsze: czyli, czego nie powie Ci doktor Zbigniew Bryła

BAJKA O PRÓCHNOLUDKACH I RADOSNYCH ZĘBACH

Iniekcja doglebowa hydrożelu. Sposób na zwiększenie wydajności istniejących plantacji drzew i krzewów.

Wykonała Aleksandra Stojanowska

Zadania do planszy PRACE W LESIE JESIEŃ

DAWN Postawy Życzenia i Potrzeby cukrzyków (Diabetes Attitudes Wishes & Needs)

BRśK ZśJ Ć :30-17: LAT 17:45-18: LAT

Człowiek jako część ekosystemu

Jedzmy zdrowo na kolorowo!

II BUDOWA I FUNKCJONOWANIE BAKTERII, PROTISTÓW, GRZYBÓW I WIRUSÓW

Hydro Vega A&B 1l. Cena 52,00 PLN. Testowane przez lata

Fragment nadchodzącej książki: Zdrowie na Zawsze: tego nie powie Ci doktor Zbigniew Bryła

Wycinka oraz cięcia pielęgnacyjne i sanitarne drzew i krzewów

Test 2 klasa III ( rząd 1)... Przeczytaj tekst i odpowiedz pełnymi zdaniami na zadane pytania.

Zawartość składników pokarmowych w roślinach

Szkodnictwo leśne. można orzec nawiązkę do wysokości 500 złotych. Paserstwo drewna. Szkodnictwo ogrodowe

DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby

Dom.pl Jak pielęgnować trawnik podczas letnich upałów? 6 zasad pielęgnacji

New Life. Twoja droga do lepszej sylwetki! Dawid Pławecki Copyright 2015

Dlaczego należy bielić drzewa?

Zakres i metodyka prac terenowych. Część II

PROCESY BIOGEOCHEMICZNE NA LĄDACH

Opracowanie: Dział Gospodarstwa Wiejskiego i Agroturystyki MODR Karniowice

Scenariusz zajęć nr 2

ROCZNY PLAN PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 93 W KATOWICACH Z PRZYRODĄ NA TY

KI PL-C. Tajemnica słońca

Scenariusz zajęć nr 1

Marek Mika. Jak palić brykietem drzewnym w kominku? Krótka instrukcja.

Nawożenie borówka amerykańska

Blisko 10 tysięcy drzewek czeka na chętnych w podlaskich nadleśnictwach

Temat lekcji: Cztery oblicza recyklingu cz. III

Azalia japońska Rosebud jasnoróżowe

GRUDNIOWO STYCZNIOWE WYZWANIE ŚWIETLIKA

Przewodnik. po planowaniu przestrzennym

Aster karłowy Jenny Aster dumosus Jenny

Wrzosy są prawdziwą ozdobą jesiennych kompozycji. Dekorują nie tylko ogród, ale również balkony i tarasy, a także wnętrza naszego domu.

Szafka nocna stolik nocny HUGO do designerskiej sypialni

Domowy ser podpuszczkowy dojrzewający z dodatkami

Zasady bezpieczeństwa podczas upałów

Scenariusz zajęć nr 8

MIEJSKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE PRZYRODA ROK SZKOLNY 2008/2009 EDYCJA IV. Woda w przyrodzie

Scenariusz zajęć nr 3

Zadbaj o swoje zdrowie już dziś

Warsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej

Witamy i zapraszamy do styczniowej lektury!!! Co za nami, co przed nami?:

Stół okrągły TOM drewno lite metal pod wymiar

Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna

Szlaki tyrystyczne PTTK

Zdrowe odżywianie - sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.

SPOSÓB INSTALACJI PODŁÓG WPC ST01P I ST01E

Iglaki Do Ogrodu - sadzenie

PORADY GRZYBOWE KROK PO KROKU

Twórcza szkoła dla twórczego ucznia Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

KONKURS PRZYRODNICZY DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ROKU SZKOLNYM 2012/2013

Temat lekcji: Cztery oblicza recyklingu cz. III

Collection Perla. Sprawdź aktualny stan magazynu. Więcej informacji o Spiekach Kwarcowych na stronie

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA

Dni Pola - UTU. Uproszczona Technika Uprawy konserwacja gleb. 27 października 2010

UNIQUE HANDMADE CERAMICS TYNKI GLINIANE DARY ZIEMI

Żywność i zasoby naturalne LEKCJA 1. Partnerzy: ZRÓWNOWAŻONE SYSTEMY ŻYWNOŚCIOWE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej

ROCZNY PLAN PRACY PRZEDSZKOLA NR 40 Poznańskie Koziołki w Poznaniu NA ROK SZKOLNY 2017/2018

Tygodnik klasy 1 nr

Systemy hydroponiczne NFT Gro-Tank. Nutriculture. Cena od 199,19 PLN do 755,29 PLN. Kategorie GROWSHOP Systemy Aero i Hydro Gro-Tank (NFT)

Projekty Ogrodów - jak wykonać podbudowę pod nawierzchnię z kostki?

Rośnie góra śmieci!!

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOBRY. DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin)

1 p. za jeden poprawny merytorycznie przykład z wyjaśnieniem Rozwiązanie: przykładowe odpowiedzi Kaktusy liście przekształcone w kłujące ciernie

8 marzeń w 8 dni. Dzień 4 Zdrowie, sport, ciało. Weź udział w całym szkoleniu

Transkrypt:

GLEBA Niewidzialna część lasu

GLEBA Z GÓRY NA DÓŁ NA ŚCIÓŁKĘ GLEBOWĄ SKŁADAJĄ SIĘ ŻYWE I MARTWE ORGANIZMY ORAZ KORZENIE ROŚLIN. ZNAJDUJĄ SIĘ W NIEJ PRZESTRZENIE WYPEŁNIONE WODĄ LUB POWIETRZEM. JEST W NIEJ DUŻO ŻYCIA, CHOCIAŻ TO BARDZO CIENKA WARSTWA. HUMUS JEST BOGATY W SKŁADNIKI ODŻYWCZE I MINERAŁY, WCIĄŻ JEST W NIM DUŻO POWIETRZA I WODY. W TEJ WARSTWIE JEST NIEWIELE HUMUSU, WIĘCEJ MINERAŁÓW I DUŻO GLINY. NA ZIARNACH GLINY MOŻE SIĘ NA NIE PRZEDOSTAĆ MNÓSTWO WODY ORAZ SUBSTANCJI ODŻYWCZYCH. MNIEJSZE I WIĘKSZE KAWAŁKI SKAŁY MACIERZYSTEJ. OD PODŁOŻA SKALNEGO ODERWAŁY JE MRÓZ, KWAS WĘGLOWY I WODA. POMOGŁY IM RÓWNIEŻ KORZENIE ROŚLIN. SKAŁA MACIERZYSTA W OKOLICACH ŚCIEŻKI KORONAMI DRZEW W KARKONOSZACH TO PRASTARE, WYTOPIONE I SPRASOWANE BAGNO. WPŁYWA NA WŁAŚCIWOŚCI GLEBY.

1 CZY MOŻNA PRZEŻYĆ NA NAGIEJ SKALE? JAK SZYBKO ROŚNIE ZIEMIA? 3 10 cm 1 000 LAT NIE MOŻNA. NIE MA TAM WODY ANI POŻYWIENIA. 2 CO MOŻE ROZBIĆ SKAŁĘ? 200 cm WODA LÓD WODA LÓD KWAS WĘGLOWY (H 2 CO 3 ) JĄ NADGRYZIE, KORZONKI I LÓD ROZERWĄ. TAK SAMO JAK ZAMARZNIĘTA WODA ROZSADZI SZKLANĄ BUTELKĘ. CZYLI PRAWIE 1000 RAZY WOLNIEJ NIŻ TY.

4 CO BY ZROBIŁY NAJMNIEJSZE KAWAŁECZKI ZIEMI, GDYBY ZOSTAŁY DOCIŚNIĘTE NA PRZYKŁAD DO DNA DONICZKI? DLACZEGO SUCHA GLEBA JEST LŻEJSZA OD BŁOTA PO DESZCZU? 6 ŻWIR PIASEK KURZ GLINA NICZEGO BY NIE PRZEPUŚCIŁY, NAWET WODY, PONIEWAŻ SZCZELINKI POMIĘDZY NIMI SĄ MNIEJSZE NIŻ KROPLE WODY. W SZCZELINKACH GLEBY JEST LEKKIE POWIETRZE, ZAŚ W BŁOCIE CIĘŻSZA OD POWIETRZA WODA. 5 DO CZEGO NADAJĄ SIĘ MAŁE ZIARENKA ZIEMI? DLACZEGO W KOLEINACH ZA TRAKTOREM POWSTAJĄ KAŁUŻE? 7 POWIERZCHNIA ZIARENEK PIASKU KAŁUŻA POWIERZCHNIA ZIARENEK KURZU PĘCHERZYKI Z WODĄ I POWIETRZEM GLEBA BEZ PĘCHERZYKÓW POWIETRZA MOŻE SIĘ NA NIE PRZEDOSTAĆ MNÓSTWO WODY ORAZ SUBSTANCJI ODŻYWCZYCH, JAK NA DUŻY STÓŁ. ŚCIŚNIĘTA GLEBA NIE MA PĘCHERZYKÓW POWIETRZA, NIE DOSTANIE SIĘ DO NIEJ ANI POWIETRZE, ANI WODA. Z CIEBIE TRAKTOR TEŻ BY WSZYSTKO WYCISNĄŁ.

8 ILE WAŻY ŻYCIE W GLEBIE? ŻWIR, PIASEK, KURZ, GLINA MARTWE ORGANIZMY KORZENIE ORGANIZMY JEDNOKOMÓRKOWE ORGANIZMY WIELOKOMÓRKOWE GRZYBY GLEBY NIEWIELE, ALE TO ONO SPRAWIA, ŻE Z MARTWEJ GLINY POWSTAJE ŻYWA GLEBA. DOM TEŻ JEST PRAWDZIWYM DOMEM TYLKO WTEDY, GDY MIESZKAJĄ W NIM LUDZIE. 9 GDZIE ZNAJDUJE SIĘ NAJWIĘCEJ ŻYCIA? GDZIE ZNAJDUJĄ SIĘ NAJMNIEJSZE ORGANIZMY? 10 GLEBY GLEBY POD SAMĄ POWIERZCHNIĄ. TAM JEST NAJWIĘCEJ POŻYWIENIA. WSZĘDZIE, ZWŁASZCZA WOKÓŁ KORZENI TAM MOGĄ SOBIE POMAGAĆ.

11 DLACZEGO DŻDŻOWNICE ŻYJĄCE POD POWIERZCHNIĄ SĄ BARDZIEJ KOLOROWE OD TYCH, KTÓRE ŻYJĄ GŁĘBIEJ? DLACZEGO ROBAKI SĄ MAŁE I TYLKO CHODZĄ? 13 NIE MUSZĄ BYĆ KOLOROWE. SŁOŃCE ICH NIE SPALI, NIKT ICH NIE WIDZI. W CIEMNOŚCI TEŻ NIE WIDZISZ, W CO JEST UBRANY TWÓJ KOLEGA. TAM NIE MA MIEJSCA NA NIC INNEGO. SPRÓBUJ POSKAKAĆ POD STOŁEM! 12 DLACZEGO ROBAKI ŻYJĄCE W ZIEMI NIE MAJĄ OCZU? KTO MIESZA GLEBĘ? 14 OCZY CZUŁKI DOTYK JEST TAM CIEMNO JAK W NOCY, NIC NIE WIDAĆ, DLATEGO ICH NIE POTRZEBUJĄ. ROBAKI, KTÓRE NOSZĄ JĄ W SOBIE I NA SOBIE, TAK JAK NOSISZ BŁOTO NA BUTACH TREKINGOWYCH. TY TEŻ NAJPIERW JESZ POSIŁEK, A PÓŹNIEJ KORZYSTASZ Z TOALETY.

15 CO JESZCZE ROBIĄ TE STWORZENIA? ILE SUBSTANCJI ODŻYWCZYCH ZWRACAJĄ ROBAKI? 17 LAT TŁUSZCZE CUKRY BIAŁKA ZWRACAJĄ SUBSTANCJE ODŻYWCZE DO GLEBY, TAK SAMO JAK TY SKŁADUJESZ KOMPOST W OGRÓDKU. PRAKTYCZNIE WSZYSTKIE, SAME ROBAKI RÓWNIEŻ SĄ SUBSTANCJĄ ODŻYWCZĄ (TY TEŻ SKŁADASZ SIĘ Z TAKICH SUBSTANCJI). 16 SKĄD SIĘ BIORĄ SUBSTANCJE ODŻYWCZE? CO SIĘ DZIEJE, KIEDY W GLEBIE JEST ZA MAŁO SUBSTANCJI ODŻYWCZYCH? 18 ROBAKI NIEUSTANNIE POZYSKUJĄ JE Z MARTWYCH SZCZĄTKÓW ORGANICZNYCH. ROBAKI NIEUSTANNIE POZYSKUJĄ JE Z MARTWYCH SZCZĄTKÓW ORGANICZNYCH. ROBAKI NIEUSTANNIE I KOŁO SIĘ ZAMYKA! ZBYT WIELE Z NIEJ NIE WYROŚNIE. DO PUSTEJ LODÓWKI TEŻ CZĘSTO NIE ZAGLĄDASZ.

MAŁE POWTÓRZENIE MAŁE POWTÓRZENIE 1 DLACZEGO SKOCZOGONKI ŻYJĄCE W GLEBIE SĄ BIAŁE? ILE SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH JEST W 11,72 KG ŻYWYCH ROBAKÓW? 3 Wyciśnie z niej powietrze i wodę. Woda nie będzie wsiąkać w glebę i robaki z czasem wyginą. Gleba przestanie być żywą glebą. Ty również nie przeżyłbyś zbyt długo bez powietrza. Dlatego, że w glebie są głównie wąskie szczelinki, a chuda dżdżownica łatwo się przez nie przeciśnie. Grotołazi też są zazwyczaj szczupli. Jeśli założymy, że woda również stanowi składnik odżywczy, to w 11,72 kg żywych robaków znajduje się dokładnie 11,72 kg składników odżywczych (tak przy okazji o 11,72 km jest oddalony szczyt Ścieżki od wieży Ścieżki w koronach drzew Karkonosze). Dlatego, że w glebie nie ma światła, więc kolor nie ma znaczenia. Jeśli robaki, żyjące w glebie, mają jakiś kolor, prawdopodobnie nie ma to związku z tym, że żyją w glebie. W ciemności dla Ciebie też nie ma znaczenia, co Twój sąsiad ma na sobie. 2 DLACZEGO DŻDŻOWNICA JEST CHUDA? CO ZROBI CIĘŻKI SAMOCHÓD Z GLEBĄ? 4

MAŁE POWTÓRZENIE MAŁE POWTÓRZENIE 5 JAK DŁUGO POWSTAWAŁABY WARSTWA GLEBY O GRUBOŚCI IDENTYCZNEJ JAK DŁUGOŚĆ MUSZLI ŚLIMAKA ZWANEGO ŚWIDRZYK C. c.? PO CO SĄ ROBAKI W GLEBIE? 6 12 mm Robaki odzyskują z martwych organizmów składniki odżywcze, które użyźniają glebę. Z gleby czerpią je rośliny i dzięki temu rosną. Rośliny zjedzą roślinożercy, roślinożerców mięsożercy. Na koniec wszyscy będą martwi. Robaki rozłożą zwłoki a odzyskane przez nie składniki odżywcze użyźnią glebę. Ludzie nie są tu wyjątkiem. I tak w kółko. CO SIĘ STANIE, GDY...? 7 Co się stanie, gdy drewno zostanie wywiezione z lasu? Drewno to także składniki odżywcze. Wraz z wywiezieniem drewna z lasu, wywiezione zostają również składniki odżywcze. Gleba jest uboższa a nowy las rośnie gorzej. Warto zostawić w lesie trochę drewna - gałęzi, pniaków, zgniłych pni, które są trudne w obróbce. Robaki je rozłożą a składniki odżywcze dostaną się z powrotem do gleby. Kolejne pokolenie drzew wykorzysta je do dalszej regeneracji. Jeśli świdrzyk C. c. posiada muszlę o długości 12 mm a 1 mm gleby w okolica Śnieżki powstaje 10 lat, to 12 mm gleby powstawałoby 120 lat, a zatem znacznie dłużej, niż żyje większość ludzi! Problem również w tym, że nie da się wyprodukować gleby - musi powstać sama.

Gleba niewidzialna część lasu Wydała Dyrekcja Karkonoskiego Parku narodowego we współpracy ze Ścieżką w koronach drzew Karkonosze w 2018 roku. Tekst: Jitka Loganová, Michal Skalka Ilustracje: Barbora Zachovalová Fotografie: archiwum Ścieżki w koronach drzew Karkonosze 2018 Správa Krkonošského národního parku, Dobrovského 3, 543 01 Vrchlabí Wsparte przez Deutsche Bundesstiftung Umwelt (DBU) (Niemiecka federalna fundacja ochrony środowiska) Wydrukowano na papierze z recyklingu. ISBN 978-80-7535-075-6