Urząd Statystyczny w Szczecinie

Edukacja i wychowanie w województwie zachodniopomorskim w latach szkolnych 2011/2012-2013/2014 Urząd Statystyczny w Szczecinie Statistical Office in Szczecin INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE Szczecin 2015

ZESPÓŁ REDAKCYJNY PRZEWODNICZĄCY: Dominik Rozkrut REDAKTOR GŁÓWNY: Renata Wronkowska CZŁONKOWIE: Anna Bilska, Agnieszka Brzezińska, Aniela Litke, Magdalena Mojsiewicz, Janina Ofiarska, Dagmara Pawlikowska, Małgorzata Radlińska, Mirosława Szewczyk, Magdalena Wegner SEKRETARZ: Ewa Kacperczyk OPRACOWANIE PUBLIKACJI: Jolanta Janik PRACE REDAKCYJNE: Elżbieta Klimaszewska SKŁAD KOMPUTEROWY: Katarzyna Karolak ISSN 2450-0143 Przy publikowaniu danych Urzędu Statystycznego prosimy o podanie źródła Druk: Urząd Statystyczny w Olsztynie, Wydział Poligraficzny 10-959 Olsztyn, ul. Kościuszki 78/82 Publikacja dostępna na stronie www.szczecin.stat.gov.pl Nakład: 70 szt. Cena : 20,00 zł

PRZEDMOWA Publikacja Edukacja i wychowanie w województwie zachodniopomorskim w latach szkolnych 2011/2012-2013/2014 jest kolejną edycją opracowania ukazującego się w cyklu 3-letnim, które zawiera kompleksowy zestaw informacji na temat oświaty i szkolnictwa wyższego. Zaprezentowano w niej dane dotyczące infrastruktury szkolnej, uczniów i absolwentów szkół na różnych poziomach kształcenia, a także wybranych form opieki nad dziećmi i młodzieżą, kształcenia dorosłych oraz wychowania przedszkolnego. Publikacja została przygotowana na podstawie informacji zbieranych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w ramach systemu informacji oświatowej oraz w oparciu o sprawozdawczość GUS (w zakresie szkolnictwa wyższego). Opracowanie składa się z uwag metodycznych zawierających opis organizacji systemu oświaty oraz definicje podstawowych pojęć, komentarza analitycznego charakteryzującego stan oświaty w województwie oraz szczegółowych tablic statystycznych. Przekazując Państwu niniejszą publikację wyrażam nadzieję, że zaspokoi ona potrzeby informacyjne odbiorców zainteresowanych prezentowaną tematyką, a także umożliwi ocenę stanu i zmian zachodzących w systemie oświaty. Dyrektor Urzędu Statystycznego w Szczecinie dr Dominik Rozkrut Szczecin, październik 2015 r.

PREFACE Education in Zachodniopomorskie Voivodship in the school years 2011/2012-2013/2014 constitutes a subsequent edition of the publication issued every three years which contains a comprehensive set of information regarding education and higher education. It contains data concerning school infrastructure, pupils and graduates of schools on various levels of education as well as selected forms of children and youth care, adult education and preprimary education. The publication was prepared on the basis of information collected by the Ministry of National Education via the education information system and the reporting system of the Central Statistical Office (in the field of higher education). The publication includes methodological notes with description of the organisation of the education system and definitions of basic terms, analytical notes characterising the condition of education in the voivodship and detailed statistical tables. Handing over the following publication, I hope that it will meet information needs of recipients interested in covered issues and will enable assessment of the state and changes undergoing in the education system. Director of the Statistical Office in Szczecin Dominik Rozkrut, Ph.D. Szczecin, October 2015

Spis treści Str. PRZEDMOWA...3 UWAGI METODYCZNE... 15 UWAGI ANALITYCZNE... 27 Tablice Str. Dział I Tablice przeglądowe... 48 1 Przedszkola...48 2 Oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych...49 3 Zespoły wychowania przedszkolnego i punkty przedszkolne...49 4 Uczniowie w szkołach...50 5 Absolwenci w szkołach...50 6 Uczniowie i absolwenci w szkołach policealnych według form nauczania... 51 7 Szkoły według organów prowadzących... 52 8 Uczniowie w szkołach według organów prowadzących... 53 9 Uczniowie w szkołach dla dorosłych...55 10 Absolwenci w szkołach dla dorosłych...55 11 Szkoły dla dorosłych według organów prowadzących...56 12 Uczniowie w szkołach dla dorosłych według organów prowadzących... 57 13 Szkoły podstawowe specjalne...58 14 Gimnazja specjalne... 59 15 Licea ogólnokształcące specjalne...60 16 Zasadnicze szkoły zawodowe, technika i licea profilowane specjalne... 61 Dział II WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE... 62 1/17/ Wychowanie przedszkolne... 62 2/18/ Wychowanie przedszkolne według powiatów w 2013 r...64 3/19/ Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego według wieku...66 Dział III szkoły podstawowe DLA DZIECI I MŁODZIEŻY...68 1/20/ Szkoły podstawowe publiczne i niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych...68 2/21/ Szkoły podstawowe według powiatów i gmin w roku szkolnym 2013/2014... 69 3/22/ Szkoły podstawowe (bez szkół specjalnych)...80 4/23/ Uczniowie w szkołach podstawowych według wieku i klas (bez szkół specjalnych)...81 5/24/ Absolwenci szkół podstawowych według wieku (bez szkół specjalnych)...81 6/25/ Uczniowie dowożeni w szkołach podstawowych według klas i odległości miejsca zamieszkania od szkoły (bez szkół specjalnych)...82 7/26/ Uczniowie korzystający z zajęć dodatkowych w szkołach podstawowych (bez szkół specjalnych)...82 8/27/ Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi według rodzaju niepełnosprawności w szkołach podstawowych (bez szkół specjalnych)...83 9/28/ Komputery oraz książki w szkołach podstawowych...83 5

Spis treści (cd.) Tablice Str. Dział III szkoły podstawowe DLA DZIECI I MŁODZIEŻY (dok.) 10/29/ Szkoły podstawowe specjalne...84 11/30/ Uczniowie w szkołach podstawowych specjalnych według wieku i klas...84 12/31/ Uczniowie w szkołach podstawowych specjalnych według rodzaju niepełnosprawności...85 13/32/ Absolwenci szkół podstawowych specjalnych według wieku...85 Dział IV GIMNAZJA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY...86 1/33/ Gimnazja publiczne i niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych...86 2/34/ Gimnazja według powiatów w roku szkolnym 2013/2014...87 3/35/ Gimnazja (bez szkół specjalnych)...89 4/36/ Uczniowie w gimnazjach według wieku i klas (bez szkół specjalnych)...90 5/37/ Absolwenci gimnazjów według wieku (bez szkół specjalnych)...90 6/38/ Uczniowie dowożeni w gimnazjach według odległości miejsca zamieszkania od szkoły (bez szkół specjalnych)... 91 7/39/ Uczniowie korzystający z zajęć dodatkowych w gimnazjach (bez szkół specjalnych)... 91 8/40/ Komputery oraz książki w gimnazjach... 91 9/41/ Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi według rodzaju niepełnosprawności w gimnazjach (bez szkół specjalnych)...92 10/42/ Gimnazja specjalne...93 11/43/ Uczniowie w gimnazjach specjalnych według wieku i klas...93 12/44/ Uczniowie w gimnazjach specjalnych według rodzaju niepełnosprawności...93 13/45/ Absolwenci gimnazjów specjalnych według wieku...94 Dział V LICEA OGÓLNOKSZTAŁCĄCE I UZUPEŁNIAJĄCE LICEA OGÓLNOKSZTAŁCĄCE DLA MŁODZIEŻY... 95 1/46/ Licea ogólnokształcące i uzupełniające licea ogólnokształcące publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych...95 2/47/ Licea ogólnokształcące i uzupełniające licea ogólnokształcące według powiatów w roku szkolnym 2013/2014...96 3/48/ Licea ogólnokształcące i uzupełniające licea ogólnokształcące (bez szkół specjalnych)... 97 4/49/ Uczniowie w liceach ogólnokształcących i w uzupełniających liceach ogólnokształcących według wieku (bez szkół specjalnych)...98 5/50/ Uczniowie w liceach ogólnokształcących specjalnych i w uzupełniających liceach ogólnokształcących specjalnych według wieku...98 6/51/ Absolwenci liceów ogólnokształcących i uzupełniających liceów ogólnokształcących według wieku (bez szkół specjalnych)...99 7/52/ Absolwenci liceów ogólnokształcących specjalnych według wieku... 100 8/53/ Wyniki egzaminu maturalnego w liceach ogólnokształcących i w uzupełniających liceach ogólnokształcących... 100 9/54/ Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi według rodzaju niepełnosprawności w liceach ogólnokształcących... 102 6

Spis treści (cd.) Tablice Str. Dział vi Szkoły zawodowe i licea profilowane dla młodzieży...103 1/55/ Szkoły zawodowe i licea profilowane publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych... 103 2/56/ Szkoły zawodowe i licea profilowane według powiatów w roku szkolnym 2013/2014... 104 3/57/ Uczniowie i absolwenci w liceach profilowanych według profili kształcenia ogólnozawodowego... 107 4/58/ Uczniowie w szkołach zawodowych i liceach profilowanych według grup kierunków kształcenia... 108 5/59/ Absolwenci w szkołach zawodowych i liceach profilowanych według grup kierunków kształcenia... 109 6/60/ Szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe... 110 7/61/ Szkoły artystyczne niedające uprawnień zawodowych... 110 8/62/ Szkoły specjalne przysposabiające do pracy... 110 9/63/ Uczniowie i absolwenci zasadniczych szkół zawodowych według grup zawodów w roku szkolnym 2013/2014... 111 10/64/ Uczniowie i absolwenci techników oraz techników uzupełniających w roku szkolnym 2013/2014 według grup zawodów... 117 11/65/ Uczniowie szkół zawodowych i liceów profilowanych według wieku (bez szkół specjalnych)... 120 12/66/ Absolwenci szkół zawodowych i liceów profilowanych według wieku (bez szkół specjalnych)... 122 13/67/ Wyniki egzaminu maturalnego w szkołach zawodowych, liceach profilowanych oraz artystycznych ogólnokształcących dających uprawnienia zawodowe... 124 Dział vii Szkoły policealne... 126 1/68/ Szkoły policealne publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych i niepubliczne... 126 2/69/ Szkoły policealne według form kształcenia i powiatów w roku szkolnym 2013/2014... 127 3/70/ Szkoły policealne według form kształcenia... 128 4/71/ Uczniowie i absolwenci w szkołach policealnych według grup kierunków kształcenia... 128 5/72/ Uczniowie i absolwenci szkół policealnych według grup zawodów w roku szkolnym 2013/2014... 129 6/73/ Policealne szkoły artystyczne oraz szkoły bibliotekarskie i animatorów kultury... 132 7/74/ Uczniowie szkół policealnych według wieku... 133 8/75/ Absolwenci szkół policealnych według wieku... 134 9/76/ Zakłady kształcenia nauczycieli... 134 Dział viii Nauczanie języków obcych w szkołach...135 1/77/ Nauczanie języków obcych jako przedmiotu obowiązkowego... 135 2/78/ Nauczanie języków obcych jako przedmiotu dodatkowego... 136 7

Spis treści (cd.) Tablice Str. Dział ix Szkoły dla dorosłych... 138 1/79/ Gimnazja... 138 2/80/ Komputery oraz książki w bibliotekach szkolnych w gimnazjach dla dorosłych... 138 3/81/ Licea ogólnokształcące i uzupełniające licea ogólnokształcące... 139 4/82/ Wyniki egzaminu maturalnego w liceach ogólnokształcących dla dorosłych... 140 5/83/ Pomieszczenia szkolne, komputery oraz liczba książek w bibliotekach szkolnych w liceach ogólnokształcących i uzupełniających liceach ogólnokształcących...141 6/84/ Uczniowie i absolwenci szkół zawodowych i liceów profilowanych dla dorosłych według wieku... 142 7/85/ Wyniki egzaminu maturalnego w liceach profilowanych, technikach i technikach uzupełniających dla dorosłych... 142 8/86/ Uczniowie i absolwenci zasadniczych szkół zawodowych dla dorosłych według grup zawodów w roku szkolnym 2013/2014... 143 9/87/ Uczniowie i absolwenci techników oraz techników uzupełniających dla dorosłych według grup zawodów w roku szkolnym 2013/2014... 145 10/88/ Nauczanie języków obcych jako przedmiotu obowiązkowego w szkołach dla dorosłych...147 Dział x Opieka nad dziećmi i młodzieżą... 148 1/89/ Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze i młodzieżowe ośrodki socjoterapii... 148 2/90/ Domy wczasów dziecięcych... 148 3/91/ Placówki wychowania pozaszkolnego... 149 4/92/ Szkolne koła i uczestnicy zajęć pozalekcyjnych i nadobowiązkowych w szkołach w roku szkolnym 2013/2014... 149 5/93/ Świetlice i stołówki w szkołach według typów szkół w roku szkolnym 2013/2014... 150 6/94/ Gabinety medyczne i gabinety pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach według typów szkół w roku szkolnym 2013/2014... 151 7/95/ Internaty i bursy szkół ogólnokształcących i zawodowych... 152 Dział xi Nauczyciele...153 1/96/ Nauczyciele pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni według typów szkół... 153 2/97/ Nauczyciele według stopnia awansu zawodowego... 154 Dział xii Szkoły wyższe...155 1/98/ Szkoły wyższe... 155 2/99/ Studenci szkół wyższych według systemów i typów szkół... 155 3/100/ Studenci szkół wyższych według szkół i roku studiów w roku akademickim 2013/2014... 156 4/101/ Studenci szkół wyższych według szkół w roku akademickim 2013/2014... 158 5/102/ Absolwenci szkół wyższych według systemów i typów szkół... 158 6/103/ Cudzoziemcy - studenci i absolwenci według systemów studiów i typów szkół... 159 8

Spis treści (dok.) Tablice Str. Dział xii Szkoły wyższe (dok.) 7/104/ Studenci i absolwenci niepełnosprawni w roku akademickim 2013/2014... 159 8/105/ Studenci otrzymujący stypendia i zapomogi w 2013 r... 160 9/106/ Doktoranci otrzymujący stypendia i zapomogi... 161 10/107/ Studia podyplomowe w roku akademickim 2013/2014... 161 11/108/ Uczestnicy studiów doktoranckich w roku akademickim 2013/2014... 162 12/109/ Pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni nauczyciele akademiccy według typów szkół w roku akademickim 2013/2014... 162 13/110/ Domy i stołówki studenckie według typów szkół w 2013 r... 163 Spis wykresów 1. Szkoły według rodzajów... 30 2. Uczniowie w szkołach... 31 3. Struktura młodzieży uczącej się w poszczególnych typach szkół według płci w roku szkolnym 2013/2014... 33 4. Uczniowie według najpopularniejszych grup kierunków kształcenia w zasadniczych szkołach zawodowych w roku szkolnym 2013/2014... 34 5. Uczniowie według najpopularniejszych grup kierunków kształcenia w technikach (łącznie z uzupełniającymi) w roku szkolnym 2013/2014... 35 6. Uczniowie szkół policealnych według najpopularniejszych grup zawodów w roku szkolnym 2013/2014... 36 7. Uczniowie i absolwenci szkół policealnych według najpopularniejszych grup kierunków kształcenia w roku szkolnym 2013/2014... 37 8. Uczniowie techników uzupełniających dla dorosłych według najpopularniejszych grup kierunków kształcenia w roku szkolnym 2013/2014... 38 9. Nauczanie w szkołach specjalnych... 39 10. Struktura uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych i nadobowiązkowych w szkołach dla dzieci i młodzieży w roku szkolnym 2013/2014... 42 11. Liczba uczniów przypadających na 1 komputer w szkołach... 43 12. Nauczyciele pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni (w przeliczeniu na etaty) w placówkach oświatowych... 44 13. Nauczyciele pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni (w przeliczeniu na etaty) według stopnia awansu zawodowego... 45 14. Studenci i absolwencia szkół wyższych według najpopularniejszych grup kierunków kształcenia w roku akademickim 2013/2014... 46 Objaśnienia znaków umownych Kreska ( ) zjawisko nie wystąpiło Znak x wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe W tym oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy Skróty tys. = tysiąc km = kilometr r. = rok cd. = ciąg dalszy dok. = dokończenie nr (Nr) = numer tabl. = tablica poz. = pozycja Dz. U. = Dziennik Urzędowy MEN = Ministerstwo Edukacji Narodowej 9

Contents Page PREFACE...4 METHODOLOGICAL NOTES... 15 ANALYTICAL NOTES... 27 Tables Page Chapter I REVIEW TABLES... 48 1 Nursery schools...48 2 Pre-primary departments in primary schools...49 3 Pre-primary education groups and pre-primary points...49 4 Pupils in schools for children and youth...50 5 Graduates of schools for children and youth...50 6 Students and graduates of post-secondary schools according form education... 51 7 Schools for children and youth by school governing authority... 52 8 Students of schools for children and youth by school governing authority...53 9 Students in schools for adults...55 10 Graduates of schools for adults...55 11 Schools for adults by school governing authority...56 12 Students of schools for adults by school governing authority... 57 13 Special primary schools...58 14 Special lower secondary schools... 59 15 Special upper secondary schools...60 16 Special basic vocational schools, technical upper secondary schools and specialised upper secondary schools... 61 Chapter II PRE-PRIMARY EDUCATION... 62 1/17/ Pre-primary education... 62 2/18/ Pre-primary education by counties in 2013...64 3/19/ Children attending pre-primary education establishments by age...66 Chapter III PRIMARY SCHOOLS FOR CHILDREN AND YOUTH...68 1/20/ Public and non-public primary schools with public status...68 2/21/ Primary schools by counties and communes in the school year 2013/2014...69 3/22/ Primary schools for children and youth (excluding special schools)...80 4/23/ Pupils in primary schools by age and grade (excluding special schools)...81 5/24/ Graduates of primary schools by age (excluding special schools)...81 6/25/ Pupils using school transport by grade and distance from domicile to school (excluding special schools)...82 7/26/ Pupils attending additional classes in primary schools (excluding special schools)...82 8/27/ Pupils with special educational needs in primary schools by the type of disability (excluding special schools)...83 9/28/ Computers and books at primary schools...83 10

Contents (cont.) Tables Page Chapter III PRIMARY SCHOOLS FOR CHILDREN AND YOUTH (cont.) 10/29/ Special primary schools for children and youth...84 11/30/ Pupils in special primary schools by age and grade...84 12/31/ Pupils in special primary schools by the type of disability...85 13/32/ Graduates of special primary schools by age...85 Chapter IV LOWER SECONDARY SCHOOLS FOR CHILDREN AND YOUTH...86 1/33/ Public and non-public lower secondary schools with public status...86 2/34/ Lower secondary schools by counties in the school year 2013/2014...87 3/35/ Lower secondary schools for children and youth (excluding special schools)...89 4/36/ Pupils in lower secondary schools by age and grade (excluding special schools)...90 5/37/ Graduates of lower secondary schools by age (excluding special schools)...90 6/38/ Pupils using school transport by distance from domicile to school (excluding special schools)... 91 7/39/ Pupils attending additional classes in lower secondary schools (excluding special schools)... 91 8/40/ Computers and books in lower secondary schools... 91 9/41/ Pupils with special educational needs in lower secondary schools by the type of disability (excluding special schools)...92 10/42/ Special lower secondary schools for children and youth... 93 11/43/ Pupils in special lower secondary schools by age and grade...93 12/44/ Pupils in special lower secondary schools by the type of disability... 93 13/45/ Graduates of special lower secondary schools by age...94 Chapter V UPPER SECONDARY SCHOOLS AND SUPPLEMENTARY UPPER SECONDARY SCHOOLS FOR YOUTH... 95 1/46/ Public and non-public upper secondary schools and supplementary upper secondary schools with public status...95 2/47/ Upper secondary schools and supplementary upper secondary schools by counties in the school year 2013/2014...96 3/48/ Upper secondary schools and supplementary upper secondary schools (excluding special schools)...97 4/49/ Pupils in upper secondary schools and supplementary upper secondary schools by age (excluding special schools)...98 5/50/ Pupils in special upper secondary schools and special supplementary upper secondary schools by age...98 6/51/ Graduates of upper secondary schools and supplementary upper secondary schools by age (excluding special schools)...99 7/52/ Graduates of special upper secondary schools by age... 100 8/53/ Results of matura exam in upper secondary schools and supplementary upper secondary schools... 100 9/54/ Pupils with special educational needs by the type of disability in upper secondary schools... 102 11

Contents (cont.) Tables Page Chapter VI VOCATIONAL SCHOOLS AND SPECIALISED UPPER SECONDARY SCHOOLS FOR YOUTH. 103 1/55/ Vocational schools and specialised upper secondary schools public, non-public with public status... 103 2/56/ Vocational schools and specialised upper secondary schools by counties in the school year 2013/2014... 104 3/57/ Pupils and graduates of specialised upper secondary schools by profiles of education. 107 4/58/ Pupils in vocational schools and specialised upper secondary schools by fields of education... 108 5/59/ Graduates of vocational schools and specialised upper secondary schools by fields of education... 109 6/60/ Art schools awarding professional qualifications... 110 7/61/ Art schools not awarding professional qualifications... 110 8/62/ Special job-training schools... 110 9/63/ Pupils and graduates of basic vocational schools by occupational groups in the school year 2013/2014... 111 10/64/ Pupils and graduates of technical upper secondary schools and supplementary technical upper secondary schools by occupational groups in the school year 2013/2014... 117 11/65/ Pupils in vocational schools and specialised upper secondary schools by age (excluding special schools)... 120 12/66/ Graduates of vocational schools and specialised upper secondary schools by age (excluding special schools)... 122 13/67/ Results of matura exam in vocational schools, specialised upper secondary schools and general art schools awarding professional qualifications... 124 Chapter VII POST-SECONDARY SCHOOLS... 126 1/68/ Post-secondary schools public, non-public with public status and non-public... 126 2/69/ Post-secondary schools by form of education and counties in the school year 2013/2014... 127 3/70/ Post-secondary schools by forms of education... 128 4/71/ Students and graduates of post-secondary schools by fields of education... 128 5/72/ Students and graduates of post-secondary schools by occupational groups in the school year 2013/2014... 129 6/73/ Post-secondary art schools and schools for librarians and cultural animators... 132 7/74/ Students of post-secondary schools by age... 133 8/75/ Graduates of post-secondary schools by age... 134 9/76/ Teacher training institutions... 134 Chapter VIII TEACHING FOREIGN LANGUAGES IN SCHOOLS FOR CHILDREN AND YOUTH...135 1/77/ Teaching foreign languages as mandatory subject... 135 2/78/ Teaching foreign languages as additional subject... 136 12

Contents (cont.) Tables Page Chapter ix SCHOOLS FOR ADULTS... 138 1/79/ Lower secondary schools... 138 2/80/ Computers and books in libraries in lower secondary schools for adults... 138 3/81/ Upper secondary schools and supplementary upper secondary schools... 139 4/82/ Results of matura exam in upper secondary schools for adults... 140 5/83/ School facilities, computers and books in libraries in upper secondary schools and supplementary upper secondary schools...141 6/84/ Students and graduates of vocational schools and specialised upper secondary schools for adults by age... 142 7/85/ Results of matura exam in specialised upper secondary schools, technical upper secondary schools and supplementary technical upper secondary schools for adults... 142 8/86/ Students and graduates of basic vocational schools for adults by occupational groups in the school year 2013/2014... 143 9/87/ Students and graduates of technical upper secondary schools and supplementary technical upper secondary schools for adults by occupational groups in the school year 2013/2014... 145 10/88/ Teaching foreign languages as mandatory subject in schools for adults...147 Chapter x CHILD AND YOUTH CARE FACILITIES... 148 1/89/ Special education care centres, rehabilitation-education centres, youth education centres and youth sociotherapy centres... 148 2/90/ Children vacation care centres... 148 3/91/ Establishments of extracurricular education... 149 4/92/ School interest groups and participants of extra-curricular and additional classes in schools for children and youth in the school year 2013/2014... 149 5/93/ Day-care rooms and canteens in schools for children and youth by the type of school in the school year 2013/2014... 150 6/94/ Medical surgeries and psychological and pedagogical consultancies in schools for children and youth by the type of school in the school year 2013/2014... 151 7/95/ Dormitories of general and vocational schools... 152 Chapter xi TEACHERS...153 1/96/ Full-time and part-time teachers by the type of school... 153 2/97/ Teachers by the degree of professional promotion... 154 Chapter xii HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS...155 1/98/ Higher education institutions... 155 2/99/ Students of higher education institutions by the system and type of institution... 155 13

Contents (cont.) Tables Page Chapter xii HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS (cont.) 3/100/ Students of higher education institutions by an institution and a year of studies in the academic year 2013/2014... 156 4/101/ Students of higher education institutions by an institution in the academic year 2013/2014... 158 5/102/ Graduates of higher education institutions by the system and type of institution... 158 6/103/ Foreign students and graduates by the system of studies and type of institution... 159 7/104/ Disabled students and graduates in the academic year 2013/2014... 159 8/105/ Students receiving scholarships and subsistence allowances in 2013... 160 9/106/ Ph.D. students receiving scholarships and allowances... 161 10/107/ Post-graduate studies in the academic year 2013/2014... 161 11/108/ Ph.D. students in the academic year 2013/2014... 162 12/109/ Full-time and part-time academic teachers by type of institution in the academic year 2013/2014... 162 13/110/ Student dormitories and canteens by type of institution in 2013... 163 List of graphs 1. Schools for children and youth by type...30 2. Pupils in schools for children and youth... 31 3. Youth attending given types of schools by sex in the school year 2013/2014... 33 4 Pupils by the most popular fields of education in basic vocational schools in the school year 2013/2014...34 5. Pupils by the most popular fields of education in technical upper secondary schools (including supplementary schools) in the school year 2013/2014... 35 6. Students of post-secondary schools by the most popular occupational groups in the school year 2013/2014...36 7. Students of post-secondary schools by the most popular fields of education in the school year 2013/2014... 37 8. Students of supplementary technical upper secondary schools for adults by the most popular fields of education in the school year 2013/2014...38 9. Education in special schools...39 10. Participation in extra-curricular and additional classes in schools for children and youth i n the school year 2013/2014... 42 11. The number of pupils per 1 computer in schools for children and youth... 43 12. Full-time and part-time teachers (in full-time equivalents) in educational institutions...44 13. Full-time and part-time teachers (in full-time equivalents) by grade of professional promotion.45 14. Students and graduates of higher education institutions by the most popular fields of study in the academic year 2013/2014...46 14

UWAGI METODYCZNE Wszystkie informacje zawarte w niniejszej publikacji, prezentowane są według stanu organizacyjnego ustroju szkolnego regulowanego przez przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Nr 256 z 2004 r., poz. 2572 z późn. zm.) oraz zasad wdrażania nowego systemu edukacji, które reguluje ustawa z dnia 8 stycznia 1999 r. Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego (Dz. U. Nr 12, z 1999 r., poz. 96 z późn. zm.). Przedstawione dane pochodzą z Systemu Informacji Oświatowej wprowadzonego na mocy ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. (Dz. U. z 2011 r. Nr 139, poz. 814 z późn. zm.). W wyniku wdrażania reformy systemu oświaty (po wprowadzeniu sześcioletniej szkoły podstawowej i trzyletniego gimnazjum) w drugim jej etapie od roku szkolnego 2002/2003 zaczęły funkcjonować szkoły ponadgimnazjalne: dwu-, trzyletnie zasadnicze szkoły zawodowe, trzyletnie licea ogólnokształcące, trzyletnie licea profilowane i czteroletnie technika. Kolejny etap wdrażania reformy systemu oświaty od roku szkolnego 2004/2005 wprowadził nowe typy szkół działające na podbudowie zasadniczych szkół zawodowych: dwuletnie uzupełniające licea ogólnokształcące i trzyletnie technika uzupełniające. W roku szkolnym 2012/2013, w efekcie zmian do ustawy o systemie oświaty, zakończono nabór do klas pierwszych, a w latach następnych do kolejnych klas dotychczasowych liceów profilowanych (dla młodzieży oraz dla dorosłych), uzupełniających liceów ogólnokształcących (dla młodzieży oraz dla dorosłych), techników uzupełniających dla młodzieży, a także zasadniczych szkół zawodowych i techników dla dorosłych. Od roku szkolnego 2013/2014 cykl kształcenia kończą też technika uzupełniające dla dorosłych. Szkoły te będą likwidowane lub przekształcane w licea ogólnokształcące dla dorosłych. Od roku szkolnego 2012/2013 organy prowadzące zasadnicze szkoły zawodowe o okresie nauczania krótszym niż trzy lata powinny przekształcić je w szkoły trzyletnie. Edukacja W publikacji ujęto wszystkie szkoły objęte systemem oświaty. Prezentowane dane o szkołach, z wyjątkiem liczb dotyczących absolwentów, podane są według stanu na początek roku szkolnego (30 września). Dane o absolwentach dotyczą poprzedniego roku szkolnego. Przez szkołę rozumie się jednostkę edukacyjną powołaną na podstawie aktu założycielskiego lub wpisu do ewidencji przez organ administracji rządowej, jednostkę samorządu terytorialnego, osobę prawną lub osobę fizyczną na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty. Szkoła prowadzi kształcenie określonego rodzaju i na określonym poziomie, posiada statut, nadany przez organ lub osobę prowadzącą szkołę, określający m.in. jej nazwę, typ, organ prowadzący oraz organizację wewnętrzną. Szkoły mogą być publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych i niepublicznych, zaś placówki ( przedszkola) publiczne i niepubliczne. Szkoła publiczna jest instytucją edukacyjną, powołaną na podstawie aktu założycielskiego przez organ administracji rządowej lub jednostkę samorządu terytorialnego (gminę, powiat, województwo) lub inną osobę prawną lub fizyczną. Zapewnia ona bezpłatne nauczanie i realizuje ustalone przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania programy nauczania, a także zasady oceniania i klasyfikacji uczniów. Szkoła niepubliczna jest instytucją edukacyjną prowadzoną przez osoby prawne lub osoby fizyczne na podstawie wpisu do ewidencji placówek i szkół niepublicznych, dokonanego w wydziale oświaty właściwej jednostki samorządu terytorialnego. Może ona uzyskać uprawnienia szkoły publicznej (co wyraża się m.in. prawem do nadawania świadectw i dyplomów państwowych), jeżeli realizuje minimum programowe oraz stosuje zasady klasyfikowania i promowania uczniów ustalone przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, umożliwiające uzyskanie świadectw lub dyplomów państwowych. Właściwi ministrowie i jednostki samorządu terytorialnego (gminnego, powiatowego i województwa) mogą zakładać i prowadzić tylko szkoły publiczne. Szkoły podstawowe i gimnazja mogą być tylko publiczne lub niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych. 15

UWAGI METODYCZNE Przez klasę rozumie się zespół uczniów uczących się według programu danego roku nauczania. Przy dużej liczbie uczniów w danej klasie dokonuje się podziału klasy na oddziały (np. VIa, VIb, VIc). Oddział w szkole jest podstawową jednostką organizacyjną szkoły. W szkole oddział stanowi grupa uczniów pobierających naukę w tej samej klasie. Dodatkowym wyróżnikiem oddziału może być specyficzny skład grupy uczniów (oddział specjalny, integracyjny, ogólnodostępny) lub program nauczania (oddział dwujęzyczny, przysposabiający do pracy). W publikacji dane o liczbie oddziałów mogą się nieprecyzyjnie sumować ze względu na zastosowanie zaokrąglenia. Szkołą sportową jest szkoła, która realizuje program szkoły podstawowej, gimnazjum lub szkoły ponadgimnazjalnej dla młodzieży oraz prowadzi szkolenie sportowe w jednej lub kilku dyscyplinach sportu, w co najmniej dwóch oddziałach, liczących co najmniej 15 uczniów w oddziale, w co najmniej kolejnych trzech klasach danego typu szkoły. Obowiązkowy tygodniowy wymiar godzin zajęć sportowych wynosi co najmniej 10 godzin. Szkołą mistrzostwa sportowego jest szkoła, która realizuje program szkoły podstawowej, gimnazjum lub szkoły ponadgimnazjalnej dla młodzieży oraz prowadzi szkolenie sportowe w jednej lub kilku dyscyplinach sportu, w co najmniej jednym oddziale, co najmniej w kolejnych trzech klasach danego typu szkoły. Liczba uczniów w oddziale szkoły mistrzostwa sportowego jest uzależniona od możliwości zebrania uczniów o zbliżonym poziomie sportowym. Obowiązkowy tygodniowy wymiar godzin zajęć sportowych wynosi co najmniej 16 godzin. Przez pomieszczenie szkolne rozumie się pomieszczenie przeznaczone do realizacji programu nauczania w szkole. Do pomieszczeń szkolnych zalicza się sale lekcyjne, pracownie szkolne ( komputerowe i językowe), świetlice, sale gimnastyczne i pływalnię (basen). W tablicach dotyczących pomieszczeń szkolnych każdą salę lekcyjną, pracownię szkolną, salę gimnastyczną i pływalnię liczono jeden raz, niezależnie od parokrotnego ich wykorzystywania przez kilka szkół. Dotyczy to również wykorzystywanych w szkole komputerów i liczby książek w bibliotekach szkolnych. W roku szkolnym 2013/2014 w wyniku problemów z pozyskaniem w SIO pełnych danych na temat bazy materialnej dane te zostały oszacowane w Ministerstwie Edukacji Narodowej. Przez salę lekcyjną rozumie się pomieszczenie przeznaczone do nauczania wielu przedmiotów, bez specjalnego wyposażenia w urządzenia i pomoce naukowe dla tych przedmiotów. Przez pracownię szkolną rozumie się pomieszczenie przystosowane do nauczania jednego przedmiotu (lub kilku przedmiotów pokrewnych), np. do nauczania fizyki, chemii, biologii, zajęć technicznych, wyposażone w odpowiednie instalacje, urządzenia i pomoce naukowe. Księgozbiór w bibliotekach obejmuje wydawnictwa nieperiodyczne (książki i broszury) i wydawnictwa periodyczne (gazety i czasopisma). Jednostką obliczeniową księgozbioru jest wolumin, czyli tom (zawartość jednej okładki) zarejestrowany w księdze inwentarzowej. W przypadku periodyków za wolumin uważa się zbiór (zazwyczaj roczny) numerów jednego tytułu gazety lub czasopisma stanowiący jedną pozycję inwentarzową. W statystyce edukacji gromadzona jest informacja o liczbie książek w woluminach (tomach) w bibliotece szkolnej. Absolwenci są to osoby, które ukończyły klasę programowo najwyższą w danym typie szkoły i otrzymały świadectwo ukończenia tej szkoły. W publikacji podano dane o absolwentach szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych: liceów ogólnokształcących i uzupełniających liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników i techników uzupełniających, szkół specjalnych oraz zasadniczych szkół zawodowych, jak również szkół policealnych. Uczniowie i absolwenci szkół zawodowych sklasyfikowani zostali według grup kierunków kształcenia zgodnie z Międzynarodową Standardową Klasyfikacją Edukacji ISCED 1997 (International Standard Classification of Education). W publikacji przyjęto podział szkół na szkoły oraz szkoły dla dorosłych, w których stosuje się odrębną organizację kształcenia jak również wyodrębniono 16

dane dla szkół specjalnych. Do szkół dla dorosłych przyjmowane są osoby w wieku 18 lat i więcej (a także kończące 18 lat w roku kalendarzowym, w którym przyjmowane są do szkoły). W Polsce nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat (i nie odroczono mu rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego) i trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia. Ponadto od roku szkolnego 2004/2005 dzieci sześcioletnie mają obowiązek uczęszczać do oddziałów zerowych przygotowujących do nauki szkolnej, w ramach szkół podstawowych lub przedszkoli. Rok szkolny 2013/2014 jest ostatnim, w którym dzieci 6-letnie na wniosek rodziców mogły rozpocząć naukę w I klasie szkoły podstawowej. Po ukończeniu gimnazjum nałożony Konstytucją RP obowiązek nauki spełnia się przez: uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej lub uczęszczanie na zajęcia realizowane w formach pozaszkolnych w akredytowanych placówkach publicznych i niepublicznych, lub uczęszczanie na zajęcia realizowane w ramach działalności oświatowej prowadzonej przez osoby prawne i fizyczne, albo realizowanie, zgodnie z odrębnymi przepisami, przygotowania zawodowego u pracodawcy. UWAGI METODYCZNE Wychowanie przedszkolne Placówki wychowania przedszkolnego są to placówki przeznaczone dla dzieci w wieku od lat 3 do rozpoczęcia przez nie nauki w szkole podstawowej, zapewniające dzieciom opiekę oraz mające na celu przygotowanie ich do nauki w szkole. Do placówek wychowania przedszkolnego zaliczono: przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych, a od roku szkolnego 2008/2009 również zespoły wychowania przedszkolnego i punkty przedszkolne. Do roku szkolnego 2003/2004 dziecko w wieku 6 lat miało prawo do rocznego przygotowania przedszkolnego. Z dniem 1 września 2004 r. wprowadzono obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego przez dzieci w wieku 6 lat w przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej. Kolejna zmiana nastąpiła od 1 września 2011 r., kiedy obowiązek ten obejmował dzieci w wieku lat 5 (w latach szkolnych 2004/05-2010/11 w wieku 6 lat) w placówkach wychowania przedszkolnego, tj. w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych i przedszkolach (łącznie ze specjalnymi) oraz od roku szkolnego 2008/2009 w zespołach wychowania przedszkolnego i punktach przedszkolnych. Obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 5 lat. Od roku szkolnego 2009/2010 dzieci 6-letnie na wniosek rodziców mogą rozpocząć naukę w I klasie szkoły podstawowej. Przedszkola specjalne organizowane są dla dzieci: z wadami wzroku, z wadami słuchu, z niepełnosprawnością ruchową, przewlekle chorych, z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym i z niepełnosprawnością sprzężoną. Przedszkole specjalne może być placówką samodzielną bądź organizacyjnie związaną ze szkołą podstawową specjalną, specjalnym ośrodkiem szkolno-wychowawczym lub zakładem opieki zdrowotnej. W przypadku dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wychowaniem przedszkolnym może być objęte dziecko w wieku powyżej 6 lat, nie dłużej jednak niż do końca roku szkolnego roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 10 lat, a obowiązek szkolny tych dzieci zostaje odroczony. W przypadku dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko rozpocznie spełnianie obowiązku szkolnego. Do zbiorowości dzieci korzystających z posiłków zalicza się dzieci spożywające pełne śniadanie, obiad bądź podwieczorek, natomiast nie zalicza się dzieci korzystających tylko ze szklanki mleka lub innego napoju oraz spożywających kanapki przygotowane w domu itp. Podana w tablicach liczba miejsc w przedszkolu odpowiada liczbie zadeklarowanych miejsc w arkuszu organizacyjnym placówki. 17

Szkoły UWAGI METODYCZNE 1. Szkoły podstawowe, do których zaliczono: szkoły podstawowe, szkoły filialne, szkoły podstawowe sportowe i szkoły podstawowe mistrzostwa sportowego, ogólnokształcące szkoły artystyczne niedające uprawnień zawodowych oraz szkoły specjalne są to szkoły sześcioletnie, w których w ostatnim roku nauki przeprowadza się obowiązkowy sprawdzian (weryfikujący opanowanie przez ucznia umiejętności określonych w standardach wymagań dotyczących czytania, pisania, rozumowania, korzystania z informacji i wykorzystania wiedzy w praktyce), uprawniający do dalszego kształcenia w gimnazjum. Struktura organizacyjna tych szkół obejmuje klasy I VI, w których nauka jest obowiązkowa. W dziale dotyczącym szkół podstawowych nie uwzględniono edukacji przedszkolnej realizowanej w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych dla dzieci 6-letnich, a zamieszczono ją w dziale dotyczącym wychowania przedszkolnego. Szkoły filialne stanowią element sieci szkolnictwa podstawowego. Podporządkowane są szkołom podstawowym. Szkoły filialne mogą być organizowane z klasami: I VI, I V, I IV, I III. Filia jest jednostką organizacyjną prowadzącą działalność edukacyjną, podporządkowaną jednostce macierzystej. Filie mogą tworzyć tylko takie jednostki, dla których możliwość taka została przewidziana w ustawie lub przepisach wykonawczych do ustawy o systemie oświaty (np. szkoły podstawowe art. 61 ust. 2 ustawy). Szkoły artystyczne niedające uprawnień zawodowych (I stopnia), jako szkoły realizujące pierwszy etap kształcenia artystycznego, którego ukończenie nie daje zawodu, zaprezentowane zostały oddzielnie poza szkolnictwem zawodowym. Szkoły artystyczne ogólnokształcące niedające uprawnień zawodowych realizujące jednocześnie program szkoły podstawowej (sześcioletnie szkoły muzyczne), wyodrębnione zostały w dziale dotyczącym szkolnictwa podstawowego. 2. Gimnazja, do których zaliczono: gimnazja, gimnazja dwujęzyczne, gimnazja sportowe i gimnazja mistrzostwa sportowego, gimnazja specjalne oraz gimnazja z oddziałami przysposabiającymi do pracy są to szkoły trzyletnie, organizowane na podbudowie programowej VI klasy szkoły podstawowej. W ostatnim roku nauki przeprowadza się egzamin zewnętrzny. Pozytywny wynik tego egzaminu daje możliwość dalszego kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych. Struktura organizacyjna gimnazjum obejmuje klasy I III. Nauka w gimnazjum jest obowiązkowa. 3. Szkoły ponadgimnazjalne dla młodzieży rozpoczęły działalność w roku szkolnym 2002/2003 w ramach wdrażania II etapu reformy ustroju szkolnego. Są to: dwu- i trzyletnie zasadnicze szkoły zawodowe, trzyletnie licea ogólnokształcące, trzyletnie licea profilowane i czteroletnie technika (na podbudowie programowej gimnazjum). Do szkół tych zalicza się również umownie szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe (w publikacji prezentowane są oddzielnie). W roku szkolnym 2004/2005 zaczęły funkcjonować nowe typy szkół ponadgimnazjalnych: dwuletnie uzupełniające licea ogólnokształcące i trzyletnie technika uzupełniające (na podbudowie programowej zasadniczej szkoły zawodowej) oraz trzyletnie specjalne szkoły przysposabiające do pracy. Do szkół ponadgimnazjalnych zalicza się również szkoły policealne. Informacje o nich prezentowane są w odrębnym dziale. Od roku szkolnego 2012/2013 zakończono nabór do pierwszych klas liceów profilowanych (dla młodzieży i dorosłych), uzupełniających liceów ogólnokształcących (dla młodzieży i dorosłych), techników uzupełniających dla młodzieży, a także zasadniczych szkół zawodowych i techników dla dorosłych, a od roku szkolnego 2013/2014 techników uzupełniających dla dorosłych. Szkoły te są stopniowo likwidowane. Specjalne szkoły przysposabiające do pracy są to szkoły trzyletnie działające na podbudowie programowej gimnazjum. Po zakończeniu nauki uczeń otrzymuje świadectwo potwierdzające przysposobienie do pracy. Jest to typ szkoły, której ukończenie nie przewiduje dalszego kontynuowania nauki. Zasadnicze szkoły zawodowe są to szkoły dające wykształcenie zasadnicze zawodowe, umożliwiają uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także dalsze kształcenie w uzupełniających liceach ogólnokształcących lub technikach uzupełniających. Do szkoły tej przyjmowani są absolwenci gimnazjum. Nauka 18

trwa od 2 do 3 lat. Od roku szkolnego 2012/2013 organy prowadzące szkoły w okresie krótszym niż 3 lata mają obowiązek przekształcić je w szkoły trzyletnie. Licea ogólnokształcące są szkołami, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego. Nauka trwa 3 lata, a w szkołach dwujęzycznych (oddziałach dwujęzycznych) z klasą wstępną 4 lata. Absolwenci liceów ogólnokształcących po ukończeniu klasy programowo najwyższej uzyskują wykształcenie średnie, co daje im możliwość ubiegania się o przyjęcie do szkół policealnych. Po zdaniu egzaminu maturalnego uzyskują prawo do ubiegania się o przyjęcie na studia wyższe. Uzupełniające licea ogólnokształcące są szkołami działającymi od roku szkolnego 2004/2005 na podbudowie programowej zasadniczej szkoły zawodowej. Nauka trwa 2 lata, a absolwenci klasy programowo najwyższej uzyskują wykształcenie średnie. Ukończenie szkoły umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego. Licea profilowane są trzyletnimi szkołami, kształcącymi w profilach kształcenia ogólnozawodowego, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego. Podstawy programowe są zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w poszczególnych profilach kształcenia ogólnozawodowego w liceach profilowanych (Dz.U. z 2002 r. Nr 50, poz 451 z późn. zm.). Profile kształcenia w liceach profilowanych opracowano na podstawie załącznika do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie Klasyfikacji Zawodów Szkolnictwa Zawodowego (Dz.U. z 2007 r. Nr 124, poz. 860). Uczniowie w liceach profilowanych kształcili się w 15 profilach: chemiczne badanie środowiska ekonomiczno-administracyjny elektroniczny elektrotechniczny kreowanie ubiorów kształtowanie środowiska leśnictwo i technologia drewna mechaniczne techniki wytwarzania mechatroniczny rolniczo-spożywczy rzemiosło artystyczne i użytkowe w metalu socjalny transportowo-spedycyjny usługowo-gospodarczy zarządzanie informacją Technika są szkołami czteroletnimi, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu. Kształcenie zawodowe odbywa się w zawodach określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2007 r. Nr 124, poz. 860). Absolwenci techników uzyskują wykształcenie średnie, a także mają możliwość uzyskania świadectwa dojrzałości, po zdaniu egzaminu maturalnego. Technika uzupełniające są szkołami działającymi od roku szkolnego 2004/2005 na podbudowie programowej zasadniczej szkoły zawodowej. Nauka trwa trzy lata, a ukończenie tego typu szkoły umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz po przystąpieniu do egzaminu maturalnego, świadectwa dojrzałości. Ogólnokształcące szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe, umożliwiające uzyskanie średniego wykształcenia zawodowego oraz średniego wykształcenia ogólnego, do których zalicza się: sześcioletnie ogólnokształcące szkoły muzyczne II stopnia, sześcioletnie ogólnokształcące szkoły sztuk pięknych, czteroletnie licea plastyczne oraz dziewięcioletnie ogólnokształcące szkoły baletowe. Absolwenci ogólnokształcących szkół artystycznych mają możliwość przystąpienia do egzaminu maturalnego, po zdaniu którego otrzymują świadectwo dojrzałości. Po ukończeniu szkoły dającej wykształcenie w zawodzie uczeń otrzymuje dyplom ukończenia szkoły potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego. UWAGI METODYCZNE 19

UWAGI METODYCZNE Szkoły policealne Szkoły artystyczne dające uprawnienia artystyczne (bez pionu ogólnokształcącego), do których zalicza się szkoły muzyczne II stopnia, szkoły sztuki cyrkowej, szkoły sztuki tańca, policealne szkoły plastyczne oraz pomaturalne szkoły bibliotekarskie i animatorów kultury. Po ukończeniu szkoły oraz zdaniu egzaminu dyplomowego otrzymują dyplom potwierdzający uzyskania tytułu zawodowego. Szkoły policealne są szkołami organizowanymi na podbudowie programowej szkoły ponadgimnazjalnej, umożliwiającymi uzupełnienie wykształcenia ogólnego o kwalifikacje zawodowe na poziomie średnim technicznym lub równorzędnym. Szkoły te przygotowują absolwentów liceów ogólnokształcących oraz liceów profilowanych do pracy zawodowej na poziomie technika lub robotnika wykwalifikowanego. Nauka w szkołach policealnych trwa nie więcej niż 2,5 roku. Absolwenci otrzymują dyplom, który określa kwalifikacje zawodowe na poziomie technika lub robotnika wykwalifikowanego. Do szkół policealnych zaliczono policealne szkoły zawodowe, kolegia pracowników służb społecznych oraz zakłady kształcenia nauczycieli: nauczycielskie kolegia języków obcych oraz kolegia nauczycielskie. Wyróżnia się szkoły policealne dla młodzieży, specjalne i dla dorosłych. Kolegia nauczycielskie mają na celu teoretyczne i praktyczne przygotowanie słuchaczy do wykonywania zadań nauczycieli przedszkoli, szkół podstawowych oraz innych placówek oświatowo-wychowawczych i opiekuńczo-wychowawczych. Kolegia organizowane są jako placówki prowadzone przez samorządy województw, organizacje społeczne, osoby fizyczne itp. lub w ramach organizacyjnych szkoły wyższej. Nauka trwa 3 lata. Nauczycielskie kolegia języków obcych kształcą kandydatów do zawodu nauczyciela, a ich absolwent uzyskuje kwalifikacje do nauczania języka obcego w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Nauka w kolegium trwa 3 lata i jest prowadzona w systemie dziennym, wieczorowym lub zaocznym. Słuchacz kolegium może uzyskać tytuł zawodowy licencjata oraz odbywać uzupełniające studia magisterskie na zasadach określonych w porozumieniu o opiece naukowo-dydaktycznej. Kształcenie specjalne Kształcenie specjalne organizowane jest ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, niepełnosprawnej. Może być realizowane w systemie szkolnym lub w formie indywidualnej. Kształcenie specjalne (na poziomie szkoły podstawowej, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej) odbywa się w funkcjonujących samodzielnie szkołach specjalnych lub w szkołach ogólnodostępnych, w których tworzone są oddziały specjalne, integracyjne, ogólnodostępne, klasy terapeutyczne i wyrównawcze oraz w specjalnych ośrodkach szkolno- -wychowawczych, innych placówkach oświatowo-wychowawczych lub placówkach wykonujących działalność leczniczą (włącznie z zakładami lecznictwa uzdrowiskowego). Dane o szkołach specjalnych podano w tablicach w działach odpowiadających właściwym poziomom kształcenia. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi realizują naukę w jednej z przewidzianych form organizacyjnych kształcenia specjalnego na podstawie orzeczenia publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej ( publicznej poradni specjalistycznej) o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów, którzy mają znaczne trudności w uzyskaniu osiągnięć z zakresu określonych zajęć edukacyjnych, wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego. Zajęcia prowadzone są przez nauczyciela właściwych zajęć edukacyjnych. Liczba uczestników zajęć wynosi od 4 do 8 uczniów. Zajęcia specjalistyczne organizowane dla uczniów mających trudności w nauce oraz wymagających wspomagania rozwoju (z zaburzeniami rozwojowymi). W zakresie zajęć specjalistycznych prowadzone są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, 20