magazyn pacjentów klinik medycznych LUX-MED medycyna jest sztukà ISSN 1897-4899 NR 1/37 ROK X KWARTALNIK MARZEC 2008 www.luxmed.pl Ergonomia w miejscu pracy str. 7
W NUMERZE LUX MED SPIS TREŚCI Przysz a wiosna, a z nià kolejny numer naszego kwartalnika. Dzi ki budzàcej si do ycia przyrodzie ka dy z nas ma coraz wi cej entuzjazmu i z ch cià podejmuje si nowych wyzwaƒ, tak e zwiàzanych z profilaktykà zdrowotnà. Tym razem artyku y w naszym Poradniku w wi kszoêci poêwi cone sà wioênie, zwiàzanym z nià problemom zdrowotnym oraz w aênie profilaktyce. W centrum uwagi przyjrzeliêmy si bardzo wa nemu zagadnieniu, jakim jest ergonomia w naszym miejscu pracy. Kontynuujemy te tematyk pierwszej pomocy, tym razem przybli amy zagadnienie automatycznej defibrylacji zewn trznej. Dzi ki wywiadowi przeprowadzonemu z profesorem Wojciechem Rowiƒskim w ramach WieÊci z Rady Naukowej przedstawiamy niezwykle wa nà we wspó czesnej medycynie transplantologi. W AktualnoÊciach piszemy o nowoczesnym rezonansie mobilnym, o inauguracji naszej nowej kliniki oraz przeprowadzonym w LUX-MED tygodniu walki z rakiem szyjki macicy. Na koniec zach camy do lektury sta ego felietonu dr. Medarda Lecha. yczymy interesujàcej lektury i jak zwykle liczymy na Paƒstwa opinie i sugestie, które prosimy nadsy aç na adres info@luxmed.pl. Redakcja dr n. med. Joanna Perkowicz, Lekarz Naczelny LUX-MED Âwiatowy poziom jakoêci Opieka medyczna jest dziedzinà, w której najwa niejszymi elementami sà dost p do najnowszej wiedzy i zdobyte doêwiadczenie. Medycyna stale si rozwija, pojawiajà si nowe terapie i metody leczenia, dlatego ka dy lekarz uczy si przez ca e ycie. Staramy si, aby tak e w LUX-MED nasi pracownicy stale si rozwijali i pozyskiwali wiedz o najnowszych Êwiatowych standardach, dotyczàcych zarówno leczenia, jak i rozwiàzaƒ organizacyjnych. Bardzo wa ny jest dla nas dost p do uznanych mi dzynarodowych specjalistów, wymiana informacji i wspólny udzia w ró nego typu wydarzeniach. Ju od dawna nasi Pacjenci z powa nymi problemami zdrowotnymi mogà uzyskaç drugà opini medycznà przygotowanà przez Best Doctors organi- AKTUALNOŚCI 4 Praga Po udnie z klinikà LUX-MED 4 Rada Naukowa 5 LUX-MED walczy z rakiem szyjki macicy 5 Hiszpaƒscy goêcie w LUX-MED 5 Mobilny rezonans [str. 5] W CENTRUM UWAGI 7 Zdrowe miejsce pracy PIERWSZA POMOC 10 Kiedy serce wo a o pomoc PORADNIK 11 Pora zadbaç o zdrowie! 12 Gdy py ki szalejà zacj zrzeszajàcà najlepszych specjalistów z ca ego Êwiata. LUX-MED jest te cz onkiem mi dzynarodowego stowarzyszenia na rzecz jakoêci w ochronie zdrowia European Society for Quality in Healthcare. Wnaszym corocznym kalendarzu priorytetowo traktowana jest równie mi dzynarodowa konferencja dotyczàca bezpieczeƒstwa Pacjenta. Tak e podczas prac nad jednym z najwa niejszych projektów budowà szpitala, naszà wiedz poszerzaliêmy podczas spotkaƒ i wizyt w prywatnych szpitalach dzia ajàcych w ró nych regionach Êwiata. Staramy si, aby mi dzynarodowa wspó praca LUX-MED by a systematycznie rozszerzana. Ch tnie te dzielimy si wiedzà, m.in. w ostatnich dniach goêciliêmy mened erów z Hiszpanii (o spotkaniu piszemy w AktualnoÊciach ), którzy interesowali si naszymi osiàgni ciami, zwiedzali kliniki LUX-MED i nie kryli uznania dla naszych osiàgni ç. Adres redakcji: Al. Niepodległości 69, 02-626 Warszawa tel. 0-22 322 70 32, e-mail: info@luxmed.pl Wydawca: LUX-MED S.A., ul. Racławicka 132B, 02-634 Warszawa Projekt redakcyjny, graficzny i realizacja: Mediapolis Sp. z o.o., tel. 0-22 313 22 00, www.mediapolis.com.pl Foto w numerze: archiwum LUX-MED Rysunek na okładce: Fellowes Numer oddany do druku: 20 marca 2008 r. [str. 7] WIEŚCI Z RADY NAUKOWEJ 13 Przeszczepy ratujà ycie FELIETON 14 Jak dzia a m czyzna? Jestem przekonana, e podobnie jak dziê, tak i w przysz oêci mi dzynarodowa wspó praca LUX-MED b dzie rozwijana na ró nych polach, dzi ki czemu b dziemy mogli oferowaç Paƒstwu us ugi na najwy szym, Êwiatowym poziomie. 2 LUX-MED marzec 2008 3 LUX-MED marzec 2008
A nowa KTUALNOÂCI klinika LUX MED Foto: Andrzej Cynka, Parkiet/foto Rzeczpospolita. Wst g przeci li Prezes Anna Rulkiewicz i Przewodniczàcy Rady Naukowej LUX-MED prof. Jerzy Szczerbaƒ. Na pacjentów w nowej klinice czeka profesjonalny zespó i nowoczesny sprz t. LUX-MED walczy z rakiem szyjki macicy W dniach 21 25.01.2008 roku w klinikach LUX-MED zorganizowane zosta y punkty, w których mo na by o uzyskaç informacje na temat profilaktyki raka szyjki macicy badaƒ cytologicznych i szczepieƒ przeciw wirusowi HPV, odpowiedzialnemu za powstawanie tej jednej z najgroêniejszych chorób. Punkty by y jednym z elementów ogólnopolskiej kampanii Chroni ycie przed rakiem szyjki macicy, zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Profilaktyki Zaka eƒ HPV, która w tym roku odbywa a si pod has em Zadbaj o ycie! Swoje i swoich bliskich. W ramach akcji w klinice w Al. Jerozolimskich goêciliêmy znane i popularne osoby, które wspierajà kampani i wraz z dr n. med. Joannà Perkowicz, Lekarzem Naczelnym LUX-MED, dyskutowa y o roli profilaktyki w zapobieganiu zachorowaniom na raka szyjki macicy. Cezary Harasimowicz, Gra yna Wolszczak, dr Joanna Perkowicz, Beata Âcibakówna, Ilona Felicjaƒska. Foto: Headlines Mobilny rezonans FADO SA firma z Grupy LUX-MED specjalizujàca si w mobilnej diagnostyce obrazowej wprowadzi a us ugi mobilnego rezonansu magnetycznego, które Êwiadczone sà przy pomocy wysokiej klasy aparatu firmy SIEMENS Magnetom Symphony 1,5T, zamontowanego w specjalistycznej naczepie. Mobilny rezonans magnetyczny (RM) nie ró ni si funkcjonalnoêcià diagnostycznà od stacjonarnego. Jego dodatkowà przewagà jest mo liwoêç szybkiego i bezpoêredniego dost pu do tego typu badaƒ dla szpitali, które nie posiadajà w asnego sprz tu. Dzi ki temu pacjenci w ma ych miejscowoêciach majà takie same szanse diagnostyki jak mieszkaƒcy miast, w których szpitale sà wyposa one w stacjonarny RM. Foto: FADO Prof. dr hab. n. med. Jadwiga Meszaros mówi o zagro eniach jakie niesie sepsa. Praga Po udnie z klinikà LUX-MED 30 stycznia br. odby o si oficjalne przeci cie wst gi w naszej nowej placówce przy Al. Stanów Zjednoczonych 72 w Warszawie. W uroczystoêci wzi li udzia Klienci, przedstawiciele w adz dzielnicy Praga Po udnie, dziennikarze oraz pracownicy LUX-MED. Wszyscy goêcie zostali oprowadzeni po klinice przez jej Dyrektor dr Katarzyn Âwi ckà. Wieloprofilowa placówka o powierzchni 1500 m 2 mieêci si w Galerii Praskiej. W klinice jest poradnia ogólna oraz poradnie pediatryczne dla dzieci chorych i zdrowych. W placówce znajdujà si 34 gabinety specjalistyczne i konsultacyjne, a tak e pe ny modu medycyny pracy. Przyjmujà w niej Rada Naukowa W ostatnich miesiàcach odby y si dwa posiedzenia Rady Naukowej LUX-MED. Tematem grudniowego spotkania by a Sepsa: patogeneza i klinika. Wyk ad na ten bardzo aktualny i interesujàcy temat przygotowa a prof. dr hab. n. med. Jadwiga Meszaros z Instytutu Transplantologii Akademii m.in. alergolodzy, chirurdzy, interniêci, dermatolodzy, endokrynolodzy, gastrolodzy, ginekolodzy, hematolodzy, kardiolodzy, neurolodzy, okuliêci i ortopedzi. Ponadto w klinice mo na wykonaç m.in. pe en zakres badaƒ USG, RTG, badania laboratoryjne, audiometryczne i spirometryczne. Medycznej w Warszawie. Na kolejnym, marcowym posiedzeniu Rada Naukowa zaj a si Post pami w diagnostyce i terapii cukrzycy. Temat przybli y uczestnikom prof. zw. dr hab. n. med. Jan Tatoƒ z Akademii Medycznej w Warszawie. Hiszpaƒscy goêcie w LUX-MED 10 marca br. goêciliêmy grup 28 biznesmenów z Hiszpanii. Wizyta zorganizowana zosta a w ramach mi dzynarodowej wymiany s uchaczy i absolwentów studiów MBA prowadzonych przez Wy szà Szko Przedsi biorczoêci i Zarzàdzania im. Leona Koêmiƒskiego w Warszawie. Podczas spotkania goêcie z wielkà ciekawoêcià i uznaniem zwiedzili placówki LUX-MED. dr Joanna Perkowicz opowiada goêciom o doêwiadczeniach LUX-MED na polskim rynku. Szczególnie interesowa a ich dynamika i perspektywy rynku us ug medycznych, a tak e strategia firmy oraz wp yw zmian w aêcicielskich i kapita u zagranicznego na ekspansj przedsi biorstwa. Hiszpaƒscy goêcie z zainteresowaniem wys uchali prezentacji Lekarza Naczelnego, dr Joanny Perkowicz, poêwi conej dzia alnoêci LUX-MED oraz rozwojowi rynku medycznego w Polsce. Seria pytaƒ i odpowiedzi przekszta ci a si w o ywionà dyskusj. Wizyta goêci z Hiszpanii by a bardzo ciekawym doêwiadczeniem zarówno dla naszych goêci, jak i dla nas samych. Podczas spotkania mogliêmy nie tylko podzieliç si naszà wiedzà, ale tak e uzyskaç informacje na temat rozwiàzaƒ stosowanych w Hiszpanii powiedzia a dr Joanna Perkowicz. Korzystanie z us ug mobilnego RM znacznie skraca kolejki oczekujàcych pacjentów, pozwala zapewniç ciàg oêç badaƒ w szpitalach na czas awarii lub wymiany starego urzàdzenia. Wi ksza dost pnoêç do mobilnej diagnostyki umo liwia te chorym szybszà diagnostyk bez koniecznoêci wielomiesi cznego oczekiwania i du ych kosztów zwiàzanych z podró à do odleg ego szpitala w mieêcie posiadajàcym w asny rezonans magnetyczny. Mobilny RM daje mo liwoêç oferowania regularnych, elastycznych us ug dostosowanych do potrzeb wysokospecjalistycznej diagnostyki obrazowej. W ramach Êwiadczonych badaƒ mobilnych FADO zapewnia tak e zespó specjalistów, którzy wykonujà badania we wskazanej przez szpital lokalizacji. 4 LUX-MED marzec 2008 5 LUX-MED marzec 2008
W ergonomia CENTRUM UWAGI Zdrowe miejsce pracy Pod koniec 2007 roku LUX-MED by partnerem medycznym drugiej edycji ogólnopolskich badaƒ bezpieczeƒstwa i ergonomicznoêci komputerowych stanowisk pracy ErgoTest. Z aledwie 2% stanowisk biurowych w Polsce to w pe ni bezpieczne miejsca pracy (w pierwszej edycji badania stanowisk takich by o po ow mniej). 47% (I edycja 42%) cz Êciowo spe nia wymogi ergonomii, a 51% (I edycja 57%) narusza je w sposób zdecydowany. Tradycyjnie bardziej pokrzywdzone sà kobiety. W z ych warunkach pracuje 58% respondentek. Dla respondentów odsetek ten wynosi 44%. Ró nica jest wi c znaczna. Zagro enie utratà zdrowia wzrasta w przypadku pracowników administracji paƒstwowej i spó ek Skarbu Paƒstwa. Tam wi kszoêci zasad ergonomii nie spe nia odpowiednio 56 i 54% stanowisk. Za to najlepszymi pracodawcami jesteêmy sami dla siebie. W grupie tej odsetek niebezpiecznych stanowisk to tylko 44%. Nieêle wypadajà te firmy zagraniczne 47%, nienajgorzej firmy polskie 50%. Czynnikiem ró nicujàcym wyniki badaƒ jest te wielkoêç firmy. Najlepiej jest w firmach ma ych (do 6 pracowników) oraz bardzo du ych (powy ej 50 zatrudnionych). Tam odsetek nieergonomicznych stanowisk spada poni ej 50%. W przypadku firm Êrednich si ga nawet 62%. W stosunku do pierwszej edycji znacznie poprawi a si jakoêç sprz tu, z jakiego korzystamy. Ju 61% stanowisk wyposa onych jest w stosunkowo bezpieczne monitory ciek okrystaliczne (I edycja tylko 48%). Z 17 do 12% spad te odsetek najgorszych ekranów, typu CRT, bez filtra. Jednak ma- o który monitor komputerowy jest prawid owo ustawiony. W efekcie subiektywne problemy ze wzrokiem deklaruje 80% respondentów. Z kolei nawet podstawowe akcesoria pozwalajàce podnieêç komfort i bezpieczeƒstwo pracy nale à do rzadkoêci. Z podstawki minimalizujàcej ucisk nadgarstków korzysta nieca e 19% ankietowanych. Podobny odsetek, 21% respondentów, ma mo liwoêç korzystania z podnó ka. Badania zosta y przeprowadzone za pomocà ankiety internetowej zamieszczonej na stronie www.ergotest.pl. Wzi o w nich udzia 8306 respondentów. Ankieta powsta a w konsultacji ze specjalistami z Polskiego Stowarzyszenia Pracowników S u by BHP oraz Instytutu Medycyny Pracy w odzi. Badania sà cz Êcià ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej, majàcej na celu popraw warunków pracy pracowników biurowych. Organizatorami kampanii sà Polskie Stowarzyszenie Pracowników S u by BHP oraz firma Fellowes. Patronat nad akcjà obj y te Centralny Instytut Ochrony Pracy i Instytut Medycyny Pracy w odzi. lek. med. Anna Bielakowska, Koordynator Medycyny Pracy, klinika LUX-MED w Warszawie Praca biurowa dominuje w urz dach, bankach czy firmach ubezpieczeniowych. Mo na jà scharakteryzowaç jako prac umys owà, wykonywanà w pozycji siedzàcej. Pozycja ta jest korzystna dla precyzyjnej pracy ràk i skutkuje niewielkim kosztem energetycznym wykonywanych czynnoêci, poniewa nie anga uje du ych grup mi Êniowych. W zwiàzku z tym praca biurowa okreêlana jest jako lekka. Niestety pozycja siedzàca oraz wpatrywanie si w monitor, utrzymywane d ugotrwale, mogà staç si ucià liwe. Foto: arch. prywatne Konsekwencjà pracy w jednej pozycji jest te niekorzystne obcià enie kr gos upa i statyczne obcià anie mi Êni tu owia, jak równie spowolnienie krà enia, sp ycenie oddechu wywo ujàce niedotlenienie, co powoduje zmniejszenie wydolnoêci fizycznej i umys owej. Niedostosowane krzes o mo e powodowaç zaburzenia krà enia w koƒczynach dolnych objawiajàce si dr twieniem nóg. Zm czenie wzroku spowodowane pracà z monitorem mo e wyst powaç pod postacià subiektywnych odczuç, jak zamazywanie obrazu lub czytanego tekstu, Êwiat owstr t, niemo noêç d ugiego czytania, pieczenie, zaczerwienienie, bóle oczu, bóle i zawroty g owy. Dyskomfort wzroku wyst pujàcy przy ró nych rodzajach pracy z monitorami jest przemijajàcy i nie powoduje jego trwa ego uszkodzenia. Jednak fakt utrzymywania si dolegliwoêci nawet do kilku godzin od zaprzestania pracy jest bardzo ucià liwy dla pracownika. Dominujàcym czynnikiem ucià liwoêci pracy biurowej zaczyna byç stres spowodowany koniecznoêcià szybkiego tempa pracy, prze adowaniem informacyjnym, zwi kszaniem liczby dodatkowych godzin pracy, co owocuje nasileniem objawów nerwicowych i konfliktami z innymi pracownikami w obawie przed utratà stanowiska. 7 LUX-MED marzec 2008
W CENTRUM UWAGI ergonomia LUX MED Stanowisko pracy, które spe nia normy Jak mo emy zadbaç o swoje zdrowie podczas pracy? Rysunek: Fellowes Nasze stanowisko pracy powinno byç przede wszystkim w aêciwie zorganizowane. Wed ug przepisów ka dy z nas powinien mieç zapewnione 13 m 2 pomieszczenia i 2 m 2 pod ogi, a tak e w aêciwy sprz t komputerowy, w tym monitor z odpowiednimi certyfikatami i mo liwoêcià regulacji ostroêci. Wa ne jest te u ywanie odpowiednio dopasowanego fotela z mo liwoêcià regulacji, a tak e odpowiedniej wysokoêci i wielkoêci biurka, w razie potrzeby tak e podnó ka oraz wspornika na nadgarstki. Dla utrzymania w aêciwej postawy i kàta patrzenia istotne jest te zamontowanie regulowanych i stabilnych uchwytów na dokumenty na wysokoêci wzroku. Nale y pami taç, e zgodnie z przepisami pracodawca zobowiàzany jest tak e do zapewnienia nam cyklicznych, bezp atnych badaƒ profilaktycznych, w tym okulistycznych. Jednak co istotne je eli okulista zdiagnozuje nam wad wzroku, to pracodawca powinien partycypowaç w kosztach zakupu okularów, ale tylko u pracowników, którzy ponad po ow swojego czasu pracy poêwi cajà na prac przed komputerem. Dotyczy to jedynie okularów przeznaczonych do pracy przy komputerze, nie zaê do u ytku codziennego. Foto: archiwum LUX-MED Przede wszystkim pami tajmy o przerwie. Po ka dej godzinie pracy powinniêmy na 5 minut wstaç i przejêç si, co jakiê czas warto zrobiç te proste çwiczenia rozluêniajàce i zmieniç pozycj cia a. Bardzo wa ne jest równie stosowanie filtrów antyrefleksyjnych na ekrany. Nasze monitory powinny byç ustawione na wprost nas w odleg oêci 40 75 cm od oczu i tak, aby ich górna kraw dê nie znajdowa a si powy ej linii wzroku. Kàt obserwacji powinien znajdowaç si w przedziale 20 50 stopni w dó. Co jakiê czas powinniêmy zmieniç te kàt patrzenia i skierowaç wzrok w dal. Du e znaczenie ma nasze krzes o i biurko. Krzes o powinno mieç pod okietniki ustawione na odpowiedniej wysokoêci. Wa ne, aby blat pod klawiatur, krzes o oraz pod okietniki by y tak ustawione, by mi dzy naszym ramieniem i przedramieniem by kàt prosty. Dla naszego zdrowia niezwykle istotne jest przestrzeganie norm dziennych i tygodniowych godzin pracy. Po pracy powinniêmy koniecznie odpoczàç, ale w aktywny sposób. Warto prowadziç zdrowy tryb ycia, stosowaç odpowiednià diet i uprawiaç sport (np. p ywanie, çwiczenia ogólnousprawniajàce) czy po prostu wybraç si na d ugi spacer. Foto na kolumnach: Shutterstock Bardzo istotne jest równie ograniczenie do 4 godzin dziennie czasu pracy przy komputerze dla kobiet w cià y. Wymagania dotyczące pracy z komputerami zawarto w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. W sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148 poz. 973 z dn. 10.12.1998 r.). 8 LUX-MED marzec 2008 9 LUX-MED marzec 2008
P defibrylacja IERWSZA POMOC automatyczna lek. med. Mariusz Paca owski, Pe nomocnik Zarzàdu ds. Ratownictwa Medycznego, Dyrektor Zarzàdzajàcy, klinika LUX-MED w Katowicach P ORADNIK profilaktyka lek. med. Barbara Jerschina, Kierownik Medyczny, klinika LUX-MED w Warszawie, autorka programu Po egnanie z nadwagà Kiedy serce wo a o pomoc Nag e zatrzymanie akcji serca, migotanie komór czy nag a Êmierç sercowa Co oznaczajà te s owa? Czy mogà dotyczyç osób z naszego otoczenia? Czy wiemy, jak post powaç w takim wypadku? Wokó nas natura budzi si do ycia, s oƒce grzeje coraz mocniej, a zapach ciep ego wiatru przypomina nam, e nadchodzi wiosna w ca ej swojej krasie Pora zadbaç o zdrowie! Niewiele osób zdaje sobie spraw, e nag e zatrzymanie akcji serca mo e dotyczyç ka dego w ka dej sytuacji. Jest ono najcz stszà przyczynà zgonów, np. w USA z powodu nag ego zatrzymania akcji serca umiera rocznie ponad 450 tys. osób. Serce jest pompà, która powoduje ruch krwi w naczyniach krwionoênych. Dzi ki temu krew, krà àc w ca ym organizmie, doprowadza do najdalszych tkanek i organów tlen oraz substancje od ywcze, odbierajàc jednoczeênie dwutlenek w gla i zb dne produkty przemiany materii. W chwili, gdy pompa sercowa zatrzyma si, przep yw krwi ustaje i po kilku minutach nast puje Êmierç najbardziej wra liwego organu, czyli mózgu, a nast pnie kolejnych uk adów. Automatyczny defibrylator Jak przywróciç akcj serca? Najwa niejszà czynnoêcià jest szybkie rozpoznanie zatrzymania i rozpocz cie resuscytacji krà eniowo-oddechowej (pisaliêmy o tym w poprzednim numerze naszego kwartalnika). Obok prawid owo prowadzonej resuscytacji bardzo wa nym czynnikiem poprawiajàcym rokowanie jest kolejne ogniwo aƒcucha prze ycia, czyli defibrylacja elektryczna. Jest to najskuteczniejsza metoda przywracania akcji serca w przypadku migotania komór, tym skuteczniejsza, im szybciej zostanie wdro ona (z ka dà minutà od zatrzymania krà enia szanse na skutecznà defibrylacj malejà o 10%). Aby zrozumieç, na czym polega zabieg defibrylacji, musimy sobie wyobraziç serce w stanie migotania komór. Wtedy poszczególne komórki mi Ênia sercowego kurczà si niezale nie od siebie, w sposób niezsynchronizowany. W efekcie ca y mi sieƒ sercowy (pomimo e poszczególne jego komórki dzia ajà) nie kurczy si i nie jest w stanie pompowaç krwi. Defibrylacja polega na przepuszczeniu pràdu sta ego przez wszystkie komórki mi Êniowe serca. W jego wyniku wszystkie si jednoczeênie zatrzymujà, a nast pnie równoczeênie rozpoczynajà skurcze synchroniczne, powodujàc kurczenie si ca ego serca. Defibrylator, który mówi Wspó czesne defibrylatory automatyczne sà niewielkimi urzàdzeniami cyfrowymi. Dzi ki zaawansowanej technologii, po przyklejeniu do klatki piersiowej ofiary dwóch elektrod defibrylator wydaje g osowe instrukcje post powania i przejmuje nadzór nad akcjà ratunkowà. Analizuje rytm serca pacjenta i decyduje o tym, czy przeprowadzenie defibrylacji jest konieczne, czy nale y rozpoczàç lub kontynuowaç resuscytacj krà eniowo-oddechowà. Gdy urzàdzenie rozpozna stan wymagajàcy wykonania defibrylacji, ostrzega otoczenie, a nast pnie wykonuje defibrylacj. Jak widaç, obs uga wspó czesnych urzàdzeƒ AED (Automatic External Defibrillator) jest niezwykle prosta i ogranicza si WARTO WIEDZIEĆ Pierwsza pomoc to zespół czynności podejmowanych w celu ratowania osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, wykonywanych przez osobę znajdującą się w miejscu zdarzenia, w tym również z wykorzystaniem udostępnionych do powszechnego obrotu wyrobów medycznych oraz produktów leczniczych. Źródło: Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym do uruchomienia urzàdzenia, przyklejenia elektrod i wype niania poleceƒ wydawanych przez defibrylator. Ka dy mo e pomóc Jeszcze kilka lat temu na ca ym Êwiecie osobami uprawionymi do przeprowadzenia defibrylacji byli tylko lekarze. DziÊ zarówno w Europie Zachodniej, jak i Stanach Zjednoczonych sprz t do automatycznej defibrylacji jest ogólnodost pny w miejscach u ytecznoêci publicznej (lotniska, dworce, muzea, stacje paliwowe, centra handlowe itp.) i mo e byç u ywany przez ka dà osob, b dàcà Êwiadkiem wypadku, w którym wymagane jest udzielenie natychmiastowej pomocy. Równie w Polsce ostatnie regulacje prawne (Ustawa o Paƒstwowym Ratownictwie Medycznym) dopuszczajà u ywanie defibrylatorów przez osoby udzielajàce pierwszej pomocy. Tak e LUX-MED, odpowiadajàc na potrzeby Klientów, wprowadza do swojej oferty zarówno us ugi polegajàce na ocenie zapotrzebowania na AED, wraz ze wsparciem logistycznym i sprz towym umo liwiajàcym wdro enie AED w miejscu pracy, jak i szkolenia w zakresie obs ugi AED. Zimà nasze nastroje nie by y najlepsze. Cz sto podtrzymywaliêmy form zestawami witaminowo-mineralnymi, a czasem napojami energetycznymi. Pozimowy baga Rzadko uprawialiêmy sport na Êwie ym powietrzu, za to ponad 90% czasu sp dzaliêmy w zamkni tych, ogrzewanych pomieszczeniach i samochodach, w których zazwyczaj jest bardzo suche powietrze. Nasze przyjemnoêci w tym czasie ogranicza y si do polegiwania na kanapie przed telewizorem i podjadania smako yków. Czasem odbywaliêmy spotkania towarzyskie przy suto zastawionym stole z alkoholem, ale najcz Êciej bez aktywnoêci fizycznej w postaci taƒca. Z jakim wi c baga em wychodzimy z zimy? Kilka lub jeszcze wi cej dodatkowych kilogramów t uszczyku, uczucie oci a oêci i spadek formy psychofizycznej, wysuszona, zm czona skóra, ogólny spadek energii yciowej i oczywiêcie wyrzuty sumienia... Teraz przysz a wiosna, budzi si w nas wiara i nadzieja, nasze si y witalne nagle od ywajà i dostarczajà nam energii do realizacji marzeƒ oraz zmiany stylu ycia. Do lekarza Zacznijmy od profilaktyki zdrowotnej. Je eli w ostatnim pó roczu lub roku nie wykonywa eê badaƒ, warto wybraç si do lekarza internisty, który po zebraniu wywiadu oraz zbadaniu oceni, jakie analizy nale y zrobiç w danym przypadku (bioràc pod uwag mi dzy innymi p eç, wiek, wywiad chorobowy, wyst powanie chorób w rodzinie, na ogi i wiele innych czynników). Przyk adowe badania podstawowe krwi to: morfologia, OB, glukoza, lipidogram oraz badanie ogólne moczu, a raz w roku EKG. Panel badaƒ mo- e byç w razie potrzeby rozszerzony. OczywiÊcie raz na dwa lata powinniêmy wykonaç przeêwietlenie klatki piersiowej, USG jamy brzusznej, USG piersi u paƒ, mammografi u paƒ po czterdziestce, a u panów po pi çdziesiàtce raz w roku profilaktyczne badanie prostaty. Po wykonaniu zaleconych badaƒ nale y ponownie przyjêç do lekarza, aby wnikliwie oceni stan zdrowia, majàc ju pe ne informacje. Do dietetyka A co zrobiç z naszym s odkim t uszczykiem? Zrzucenie zb dnych kilogramów jest bardzo istotne. W tym celu warto pójêç po rad do eksperta i poddaç si kompleksowej terapii odchudzajàcej pod kierunkiem lekarza specjalizujàcego si w tym zakresie we wspó pracy z dietetyczkà i psychoterapeutà, np. w ramach programu Po egnanie z nadwagà. Bez wzgl du na to, czy mamy nadwag czy nie, warto na poczàtku wiosny zaczàç yç bardziej aktywnie. Wysi ek na Êwie ym powietrzu jest wa ny, poniewa przyczynia si do lepszego krà enia krwi i dotlenienia naszego organizmu, a to zaowocuje poprawà nastroju i wzrostem si witalnych. Wiosnà mo emy i powinniêmy wi cej przebywaç na Êwie ym powietrzu, spacerujàc, uprawiajàc jogging czy je d àc na rowerze lub rolkach. Mam nadziej, e teraz ju nikt nie ma wàtpliwoêci, od czego zaczàç tej wiosny Podstawowe zasady zdrowego stylu ycia: LUX MED Jedz zdrowo ogranicz białe pieczywo, produkty mączne drobno mielone, słodycze i cukry oraz tłuszcze zwierzęce i tłuste mięso. Podstawą pożywienia powinny być produkty zbożowe z pełnego ziarna lub grubo mielone. Kilka razy dziennie jedz warzywa i owoce, pij dużo wody mineralnej. Zamiast piwa, które zaostrza apetyt, wypij lampkę czerwonego wina. Jedz częściej, w mniejszych ilościach, najlepiej pięć posiłków dziennie o stałych porach. Posiłki spożywaj powoli informacja o tym, że żołądek jest pełny, biegnie do mózgu kilkanaście minut. Dzień zaczynaj od śniadania, a kolację zjedz do godz. 20.00, najlepiej na 3 godziny przed snem. Ćwicz co najmniej 30 minut dziennie lub 3 razy w tygodniu po godzinie. Wybierz sport, który daje ci najwięcej satysfakcji. Najskuteczniejsze w spalaniu tłuszczu są ćwiczenia, w które zaangażowane są duże grupy mięśniowe. Pamiętaj o wypoczynku tym na co dzień, weekendowym i wakacyjnym. Foto: Medtronic 10 LUX-MED marzec 2008 11 LUX-MED marzec 2008
P ORADNIK alergie wiosenne Gdy py ki szalejà lek. med. Wojciech Kurowski, specjalista chorób wewn trznych, klinika LUX-MED w Gdaƒsku Niektórym wiosna kojarzy si nie tylko ze s oƒcem i pi knà pogodà, ale te sezonowym zapaleniem b ony Êluzowej, dróg oddechowych i spojówek. Foto: Shutterstock W IEÂCI Z RADY NAUKOWEJ transplantologia prof. Wojciech Rowiƒski, Prezes Polskiego Towarzystwa Transplantacyjnego, Szef Polskiej Unii Medycyny Transplantacyjnej Foto: archiwum prywatne DolegliwoÊci pojawiajà si wraz z nadejêciem tak d ugo oczekiwanej wiosny, a wraz z nià kwiecistych àk. Py kowica i jej objawy Nierozerwalnie zwiàzana z tà porà roku jest py kowica choroba wywo ana uczuleniem na alergeny py ków roêlin wiatropylnych. Foto: Shutterstock Jej najcz stsze objawy to: Êwiàd, przekrwienie spojówek, zawienie oczu, opuchni cia powiek, wyciek obfitej, wodnistej wydzieliny oraz w mniejszym stopniu niedro noêç nosa i kichanie. Do rzadszych objawów zaliczyç mo na uczucie ogólnego zm czenia i rozbicia, zwy ki temperatury cia a oraz napadowe bóle g owy, jako powik anie zapalenia zatok. Najpowa niejszym objawem sà napady dusznoêci astmatycznych po àczonych z kaszlem i dolegliwoêciami zwiàzanymi z zaj ciem dróg oddechowych. Wa nym i cz sto wyst pujàcym objawem py kowicy sà te Êwiàd j zyka, podniebienia i gard a, a niekiedy obrz ki tych narzàdów po spo yciu orzechów, jab ek, pomidorów, selera, cebuli, marchewki oraz wielu innych owoców i warzyw, miodu oraz niektórych przypraw. Cz Êç pacjentów doêwiadcza te sw dzàcych zaczerwienieƒ i bàbli pokrzywowych wywo anych osadzaniem si uczulajàcych py ków na spoconej skórze. Dodatkowym potwierdzeniem, e chorujemy na py kowic jest pojawianie si wspomnianych objawów o tej samej porze roku (wiosna lato), intensyfikacja objawów w ciep e i wietrzne dni (lub bezpoêrednio po nich), gdy wi kszà cz Êç czasu sp dzamy na Êwie ym powietrzu i przeciwnie, ulga po deszczach i lekach przeciwhistaminowych oraz kroplach donosowych. Py kowica utrudnia ycie, szczególnie ucià liwa jest wiosnà i latem. HARMONOGRAM PYLENIA W naszej strefie klimatycznej harmonogram pylenia wygląda następująco: wiosną rozpoczyna się pylenie drzew (najistotniejsze drzewa to brzoza biała, leszczyna pospolita, olcha czarna), następnie pylą trawy i zboża, a w drugiej połowie lata chwasty, przede wszystkim bylica pospolita. Na okres pylenia roślin przypada też wegetacja grzybów pleśniowych, najważniejsze to Alternaria tenuis i Cladosporium herbarum. Uczulenie na ich zarodniki może współistnieć z pyłkowicą, wówczas jej objawy są bardziej intensywne, albo rzadziej ją naśladują. Rozpoznanie i diagnostyka Rozpoznania dokonuje si poprzez wykonanie skórnych testów punktowych z wyciàgami alergenów py ków i zarodników grzybów pleêniowych. Minimum diagnostyczne wymaga równie oceny uczulenia na alergeny ca oroczne, tj. roztocza kurzu domowego oraz sierêç i naskórek zwierzàt domowych. Czasami do potwierdzenia wymagana jest ocena poziomu specyficznych przeciwcia w klasie IgE w surowicy oraz prowokacja (czyli podanie niewielkich iloêci czynników wyzwalajàcych reakcje alergiczne pod kontrolà lekarza) wyciàgami alergenów Êluzówki dróg oddechowych i spojówek. Testy skórne najlepiej przeprowadziç póênà jesienià i zimà. JeÊli wyjdà dodatnie, nale y rozpoczàç odczulanie, które polega na wstrzykiwaniu pod skór (ewentualnie podawaniu kropli pod j zyk) zawiesiny alergenów py ków. Najlepiej robiç to przez pi ç lat w systemie przedsezonowym lub ca orocznym. Je eli jednak nie przeprowadziliêmy odczulania wczeêniej i wystàpi y objawy choroby, to ich leczenie b dzie polegaç na podawaniu tabletek przeciwhistaminowych i donosowych kropli steroidowych. Lekami drugiego rzutu sà krople do oczu i leki przeciwleukotrienowe, w razie wystàpienia dusznoêci astmatycznych nale y pog biç diagnostyk pulmonologicznà i zastosowaç leki wziewne. OczywiÊcie mo emy te staraç si unikaç pylenia, Êledzàc prognozy st enia py ków w powietrzu, podawane w prognozach pogody. Przeszczepy ratujà ycie Rozmowa z profesorem Wojciechem Rowiƒskim, Krajowym Konsultantem w dziedzinie transplantologii klinicznej. Jaka jest historia transplantologii w Polsce? Historia polskiej transplantologii si ga 1966 roku, kiedy odby si pierwszy przeszczep nerki. Od tego czasu dziedzina ta systematycznie si rozwija. Jej ostatnim osiàgni ciem sà przeszczepy z o onej tkanki, czyli twarzy czy koƒczyny. Do tej pory transplantacja uratowa a ycie kilkunastu tysiàcom pacjentów z niewydolnoêcià nerek, wàtroby, serca czy p uc, wyleczy a kilka tysi cy osób chorych na bia aczk. Ci ludzie mogà yç kilkanaêcie, a nawet kilkadziesiàt lat d u ej. Jakie sà warunki konieczne, eby przeszczep by udany? Przeszczepianie narzàdów to nowoczesna, stosunkowo droga technologia. Tkanek, komórek ani narzàdów nie mo na wyhodowaç ani kupiç. Muszà one pochodziç z organizmu innej osoby dawcy ywego lub zmar ego. Powodzenie przeszczepienia narzàdów zale y od szeregu czynników, pierwszym z nich jest odpowiedni dobór dawcy i biorcy, drugim zabezpieczenie narzàdu przed niedokrwieniem. Trzecim elementem jest w aêciwy dobór leczenia, poniewa narzàd to tkanka obca, którà nasz ustrój usi uje zwalczyç, dlatego te muszà byç zastosowane leki, które hamujà reakcj odpornoêciowà organizmu. Niezwykle wa ne jest te prowadzenie pooperacyjne, a nast pnie opieka d ugoterminowa. W jaki sposób transplantologia jest w Polsce usankcjonowana prawnie? W Polsce obowiàzuje ustawa transplantacyjna uchwalona w 1996 roku i znowelizowana w roku 2005, która jasno okreêla zasady pobierania narzàdów. Narzàdy pobierane sà od cz owieka, który zmar. Jego zgon stwierdza, wed ug ustalonej procedury, komisja lekarska niezwiàzana z przeszczepianiem. Ustawa sankcjonuje te oddanie narzàdu przez dawc ywego. W ten sposób mo na oddaç jednà nerk lub cz Êç wàtroby. Wed ug przepisów, przeszczep tego typu mo e zostaç wykonany pomi dzy osobami spokrewnionymi rodzicami a dzieckiem, albo ma - onkami. Pobranie od dawcy ywego, który nie jest osobà z rodziny, musi zostaç poprzedzone opinià komisji transplantacyjnej i zgodà sàdu. W ustawie okreêlone sà te zasady doboru biorcy uzale nione m.in. od zgodnoêci tkanek, podobieƒstwa rozmiarów dawcy i biorcy oraz czasu oczekiwania na przeszczep. Biorca, który spe nia kryteria, wybierany jest z bazy danych przez system komputerowy. Jak w naszym kraju zorganizowany jest system transplantacyjny? Szpitali, w których zgodnie z przepisami mo na pobraç narzàdy (jest w nich oddzia intensywnej terapii, anestezjolog i neurolog) jest ok. 180. Ka dy oêrodek transplantacyjny wspó pracuje z placówkami po o onymi w jego regionie. W oêrodku jest osoba, która koordynuje przep yw informacji o dawcach pomi dzy zespo ami transplantacyjnymi i szpitalami. Wed ug prawa, narzàdy wolno pobraç od ka dego dawcy, który za ycia nie wyrazi sprzeciwu. Sprzeciw taki powinien zostaç z o ony w MSWiA za poêrednictwem Poltransplantu. Bardzo istotnà rol, np. podczas rozmów z rodzinà odgrywa oczywiêcie popularne w ostatnim czasie oêwiadczenie woli, w którym informujemy, e zgadzamy si na pobranie naszych organów. Je eli jednak mimo oêwiadczenia woli rodzina nie wyra a zgody, to nie pobieramy narzàdów. Jaka jest obecna sytuacja transplantologii w Polsce i jakie sà plany na przysz oêç? W tej chwili mamy 18 oêrodków zajmujàcych si przeszczepami nerki, 5 wàtroby, 4, które zajmujà si trzustkà, i tyle samo przeszczepiajàcych serce. JeÊli chodzi o liczb przeszczepów, to najlepszy by rok 2005. W 2007 roku liczba wykonanych zabiegów zmala a w stosunku do ubieg ych lat o 45%. Mam nadziej, e w najbli szym czasie ta sytuacja si zmieni, jednak eby to si sta o, potrzebna jest ÊwiadomoÊç istotnoêci tej dziedziny zarówno wêród w adz, jak i spo eczeƒstwa. Dlatego prowadzonych jest wiele akcji informacyjnych m.in. wêród dzieci i m odzie y. Jakie sà yczenia na przysz oêç? eby wszyscy, czyli spo eczeƒstwo, w adze i Êrodowisko lekarskie, byli przekonani, e to jest potrzebna i efektywna metoda leczenia, która nie tylko ratuje ycie, ale te przyczynia si do post pu medycyny. Dzi kujemy za rozmow. Redakcja 12 LUX-MED marzec 2008 13 LUX-MED marzec 2008
F ELIETON dla paƒ i panów JAK DZIA A M CZYZNA? Wprzypadku m czyzny, jak w przypadku ka dego urzàdzenia, sprawne funkcjonowanie zale y od zrozumienia zasad dzia ania. Wiadomo przecie, e silnik spalinowy nie ruszy bez paliwa, a aglówka nie pop ynie bez wiatru. Potrzeby męża Dobrze ilustruje to anegdota krà àca od lat w Êrodowisku lekarskim. Oto jeden ze znakomitych lekarzy wielkopolskich eni si w nieco ju starszym wieku i dlatego wszystko by o bardziej skomplikowane. Przed Êlubem spisano intercyz. Nasz bohater nie bardzo wiedzia, co powinno tam byç, wi c skorzysta z podpowiedzi kolegów artownisiów i poprosi, eby zapisano, aby ona traktowa a go jak psa! Âlub by pi kny i przez wiele lat wszystko uk ada o si doskonale, ale przysz y lata chude i sprawy zasz y tak daleko, e dosz o do rozwodu. Podczas pierwszej rozprawy adwokaci stron zainteresowali si intercyzà, a szczególnie zaintrygowa ich zapis o traktowaniu m a jak psa. Wówczas g os zabra jeden ze Êwiadków: Rysunek: archiwum Mediapolis Dziwi si, e paƒstwo tego nie rozumiejà, chodzi przecie o to, eby psa nakarmiç, napoiç i spuêciç na noc z aƒcucha. Poniewa podstawowym zarzutem by a sprawa powtarzajàcych si nieobecnoêci m a w domu, a obie strony mia y jednak wol pojednania, to sprawa zakoƒczy a si na tym etapie, a para ta yje w stadle ma eƒskim do dzisiaj. Skomplikowana instrukcja M czyzna to nie jest zwyk e urzàdzenie, sk adajàce si z kilkunastu elementów, które w razie czego mo na naprawiç lub wymieniç. KtoÊ, kto nab dzie to urzàdzenie, nie mo e poprzestaç na zapoznaniu si ze zwyk ym opisem jego budowy i funkcjonowania ca oêci. Nie wystarczy wiedzieç, gdzie sà okreêlone pokr t a i suwaki. Konieczne jest zrozumienie z o onoêci urzàdzenia. A wi c kilka przyk adów z ycia wzi tych. Mężczyzna stanowczy Ka dy m czyzna jest bardzo stanowczy i jak coê postanowi, to na pewno to zrobi! Dobrym przyk adem jest realizacja postanowienia o rzuceniu palenia. A có 14 LUX-MED marzec 2008 Dzia anie m czyzny tylko pozornie jest skomplikowane. dr n. med. Medard Lech, ginekolog po o nik, klinika LUX-MED w Warszawie w tym trudnego, przecie robi em to ju wiele razy! Mężczyzna wyrafinowany Ka dy m czyzna od najm odszych lat jest istotà wyrafinowanà. Ma sprecyzowany gust i wymagania. WÊród p ci pi knej szuka tej jednej jedynej, spe niajàcej wszystkie jego oczekiwania estetyczne i yciowe: szuka kobiety pi knej, dobrej i màdrej. Stwierdzenie to najlepiej zilustruje refren: brunetki, blondynki, ja wszystkie was, dziewczynki, ca owaç chc. Mężczyzna stały Ka dy m czyzna jest bardzo sta y w uczuciach, to ska a, opoka, fundament. Dobrà ilustracjà tego mo e byç znana fraszka Jana Sztaudyngera: On by sta y, tylko one si zmienia y. Mężczyzna troskliwy Ka dy m czyzna bardzo troszczy si o stan zdrowia partnerki. Troska ta przejawia si przede wszystkim tym, e wprost nie mo e znieêç, kiedy ona mu mówi: Kochanie, dziê boli mnie g owa. Mężczyzna wrażliwy Ka dy m czyzna jest bardzo wra liwy, szczególnie na zapachy. Wiedzà o tym kobiety i dlatego u ywajà perfum. Jednak wi kszoêç m czyzn jest przekonana, e prawdziwy m czyzna powinien pachnieç mieszankà wody toaletowej i papierosów. A teraz najważniejsze Jak wszyscy wiedzà, m czyzna ma pewien szczegó anatomiczny, który go wyraênie odró nia od kobiety. Wi c w prawid owej instrukcji obs ugi m czyzny mo na w aêciwie skupiç uwag wy àcznie na tym szczególe. I tak to wróciliêmy do poczàtku, czyli do owego zapisu w intercyzie, którego zrozumienie ma cz sto wp yw na szcz Êliwe po ycie ma eƒskie. NASI PARTNERZY W ramach abonamentów LUX-MED oferuje program Zdrowie, Pi kno, Harmonia, dzi ki któremu posiadacze kart Pacjenta mogà korzystaç z atrakcyjnych rabatów w renomowanych klubach fitness, salonach kosmetycznych, oêrodkach odnowy biologicznej itp. Lista firm wspó pracujàcych z LUX-MED jest systematycznie powi kszana. Wykaz obecnych partnerów prezentujemy poni ej. AMBRA SALON KOSMETYCZNY 10% zniżki na zabieg mikrodermabrazji diamentowej 15% zniżki na zabieg fotoodmładzania systemem IPL 15% zniżki na zabieg depilacji laserowej 5% zniżki na zabiegi specjalistyczne francuskiej marki THALGO ALLEN CARR'S EASYWAY POLSKA sesje rzucania palenia 10% zniżki na udział w grupowych otwartych sesjach rzucania palenia metodą Easyway Allena Carra CARE CENTER SARA teleopieka 10% zniżki na wszystkie usługi (oferta dotyczy klientów LUX-MED oraz członków ich rodzin) CENTRUM RODZINY szkoła rodzenia 10% zniżki na kurs szkoły rodzenia CLUB MED biuro podróży 5% zniżki na wyjazdy do 7 noclegów 8% zniżki na wyjazdy powyżej 7 noclegów DOM ZDROWIA apteka internetowa 5% zniżki na cały oferowany asortyment DARING odnowa biologiczna 15% zniżki na wszystkie rodzaje usług proponowane przez Partnera w zakresie odnowy biologicznej, profilaktyki zdrowotnej i rehabilitacji podstawowej DESTINO MEXICO biuro podróży 5% zniżki na wszystkie organizowane imprezy turystyczne 10% zniżki na wszystkie artykuły oferowane w Sklepie Meksykańskim wi cej na www.luxmed.pl DWÓR OLIWSKI hotel, restauracja, SPA 10% zniżki na noclegi od cen standardowych (dotyczy rezerwacji indywidualnych) EDULUZ biuro aktywnej turystyki młodzieżowej 5% zniżki na tematyczne obozy dla dzieci i młodzieży: artystyczne, językowe, dziennikarskie, ekologiczne, żeglarskie, koszykarskie, siatkarskie, piłki nożnej EUROPEJSKI SYSTEM ODCHUDZANIA gabinet kosmetyczny Zniżki na zabiegi kosmetyczne i odmładzania twarzy: 5% zabiegi wykupione pojedynczo 10% zabiegi wykupione w pakiecie Zniżki na zabiegi medycyny estetycznej: 5% zabiegi wygładzające zmarszczki 10% zabiegi wypełniające zmarszczki 10% powiększenie ust 5% zabiegi implantacji złotych nici 10% konsultacje GYMNASION fitness cennik usług oferowanych klientom LUX-MED dostępny na www.luxmed.pl HOTEL SYMPOZJUM hotel, odnowa biologiczna 10% zniżki na usługi hotelowe od 1 kwietnia do 31 października centrum konferencyjne 15% zniżki na usługi hotelowe od 1 listopada do 31 marca INSTYTUT KOSMETYKI ESTETYCZNEJ 10% zniżki na zabiegi na skórę twarzy oraz całego ciała INSTYTUT ZDROWIA CZŁOWIEKA usługi sanatoryjne 10% zniżki na wszystkie usługi INVIMED EUROPEJSKIE CENTRUM MACIERZYŃSTWA 10% zniżki na wszystkie usługi związane z zapłodnieniem pozaustrojowym 7% zniżki na badania prenatalne
NASI PARTNERZY KID'S ACADEMY przedszkole niepubliczne w Konstancinie pod Warszawą 10% zniżki na czesne w skali roku KRÓLOWA SABY gabinet kosmetyczny 10% zniżki na wszystkie usługi MEDIKAR przychodnia rehabilitacyjna 10% zniżki na wszystkie usługi NARODZINY PIĘKNA salon kosmetyczny, odnowa biologiczna 10% zniżki na zabiegi na twarz RVB i masaże w serii 5% na zabiegi na ciało Thay SPA NIKU SPORT fitness 10% zniżki na karnet roczny ORBIS TRAVEL biuro podróży 7% zniżki na wycieczki lotnicze (w tym również na oferty typu Last Minute), maksymalna wielkość rabatu: 1000 zł 50 zł rabatu od pary na wycieczki autokarowe o wartości do 1200 zł/os 75 zł rabatu od pary na wycieczki autokarowe o wartości powyżej 1200 zł/os POLSKI BANK KOMÓREK MACIERZYSTYCH pobieranie i przechowywanie komórek macierzystych z krwi pępowinowej 5% zniżki od opłaty podstawowej, bezpłatne konsultacje medyczne w zakresie prowadzonej działalności RELAX BODY CLUB odnowa biologiczna, sport, rekreacja 20% zniżki na wszystkie usługi RIVIERA szkoła tańca 10% zniżki na każdy rodzaj kursów SPORTIMEX dostawca sprzętu sportowego 10% zniżki przy zakupie kijów do Nordic Walkingu firmy LEKI 5% zniżki przy zakupie pozostałych art. firmy LEKI 10% zniżki na podstawowy kurs Nordic Walking 5% zniżki na kurs na Instruktora Nordic Walking certyfikowany międzynarodowym dyplomem upoważniającym do prowadzenia szkoleń SALON ZDROWIA I URODY TAIS salon kosmetyczny Zniżki: 10% na zabiegi pielęgnacyjne 5% na zabiegi medycyny estetycznej 5% na zabiegi z zastosowaniem aparatury 5% na zakup kosmetyków do pielęgnacji twarzy i ciała TENNIS MAGAZINE 25% zniżki przy rocznej prenumeracie miesięcznika THALGO instytut kosmetyczny 10% zniżki na wszystkie zabiegi oferowane w Instytucie Thalgo przy ul. Wilczej 5 w Warszawie TLK MED rehabilitacje, odnowa biologiczna 15% zniżki na usługi z zakresu odnowy biologicznej TRAWAN GOLF CLUB klub golfowy 10% zniżki na green fee 10% na wypożyczenie sprzętu (rabaty nie dotyczą usług promocyjnych oraz klientów uprzywilejowanych, np. członków BSP) VILLA PARK CIECHOCINEK hotel, odnowa biologiczna 10% zniżki na usługi hotelowe i kliniczne VISION EXPRESS salony optyczne 15% zniżki na kompletną parę okularów (2 soczewki + oprawa), 5% na soczewki kontaktowe i płyny do ich pielęgnacji. Badanie okulistyczne kosztuje 10 zł. Oferta nie może być łączona z innymi promocjami Partnera. VITA miesięcznik promujący zdrowy styl życia 25% zniżki na roczną prenumeratę wi cej na www.luxmed.pl