ZAŁĄCZNIK NR 2. DO STRATEGII ROZWOJU GMINY KŁODZKO NA LATA

ZAŁĄCZNIK NR 2. DO STRATEGII ROZWOJU GMINY KŁODZKO NA LATA 2016-2022 C H A R A K T E R Y S T Y K A S O Ł E C T W G M I N Y K Ł O D Z K O K Ł O D Z K O 2 0 16

S P I S T R E Ś C I 1. BIERKOWICE... 2 2. BOGUSZYN... 3 3. DROSZKÓW... 4 4. GOŁOGŁOWY... 5 5. GORZUCHÓW... 6 6. JASZKOWA DOLNA... 7 7. JASZKOWA GÓRNA... 9 8. JASZKÓWKA... 11 9. KAMIENIEC... 12 10. KORYTÓW... 12 11. KROSNOWICE... 13 12. ŁAWICA... 16 13. ŁĄCZNA... 17 14. MARCINÓW... 18 15. MIKOWICE... 19 16. MŁYNÓW... 19 17. MORZYSZÓW... 20 18. OŁDRZYCHOWICE KŁODZKIE... 21 19. PISZKOWICE... 23 20. PODTYNIE... 24 21. PODZAMEK... 25 22. ROGÓWEK... 26 23. ROMANOWO... 26 24. ROSZYCE... 27 25. RUSZOWICE... 28 26. STARKÓW... 29 27. STARY WIELISŁAW... 30 28. SZALEJÓW DOLNY... 31 29. SZALEJÓW GÓRNY... 33 30. ŚCINAWICA... 34 31. ŚWIĘCKO... 35 32. WILCZA... 36 33. WOJBÓRZ... 36 34. WOJCIECHOWICE... 38 35. ŻELAZNO... 39 1

1. B I E R K O W I C E 1 liczba Bierkowice 378 1,50% 22 506 2,93% 11 133,9 4 Sołectwo położone jest ok. 5 km na północny-zachód od miasta Kłodzko, a jego obszar w większości obejmują użytki rolne. Lasy porastają jedynie północno-wschodni fragment a, w obrębie którego znajduje się najwyższe wzniesienie Garbu Golińca Kopiec (468 m n.p.m.). Zgodnie z zapisami Studium, w Bierkowicach wskazuje się rozwój funkcji agroturystyczno-rolniczej, jako wiodącej, ze względu na występowanie gleb wysokich klas bonitacyjnych oraz walorów przyrodniczo-krajobrazowych. Wieś charakteryzuje się układem przestrzennym, który można uznać za ulicówkę z fragmentem charakterystycznym dla owalnicy. Na przestrzeni ostatnich kilku lat obserwuje się rozwój budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego, głównie w północnej części jednostki osadniczej. Na obszarze miejscowości znajdują się tereny starej zabudowy o wysokich walorach architektonicznych, które wymagają rewaloryzacji, zabytkowa stacja kolejowa, a także Grupa Ukrzyżowania z XIX w. posiadająca cechy sztuki ludowej. Wśród elementów infrastruktury społecznej znajdują się m.in.: Przedszkole Integracyjne utworzone w 2011 r., filia biblioteczna i świetlica (funkcjonujące w nowym budynku, jako Centrum Biblioteczno-Kulturalne), boisko sportowe modernizowane w 2014 r., plac zabaw (wybudowany w 2012 r.) i boisko do siatkówki. O kapitale społecznym mieszkańców świadczy funkcjonowanie Koła Gospodyń Wiejskich, klubu sportowego, a także zespołu śpiewaczego Słowianki, Rady Parafialnej i Rady Sołeckiej. W Bierkowicach funkcjonuje podstawowe zaplecze handlowo-usługowe, które stanowi sklep spożywczy i bar. Do podmiotów gospodarczych funkcjonujących na terenie wsi należą: Bosh, Protos, Auto Handel, Skład Opału oraz gospodarstwa rolne. Znajduje się tu również kopalnia należąca do firmy Bielinex-Beton, zajmująca się wydobywaniem kruszywa naturalnego. 1 Dane zawarte w zestawieniach tabelarycznych w niniejszym opracowaniu są aktualne na dzień 31.12.2014 r., Zawartość komórki w kolumnie Ranking oznacza pozycję zajmowaną przez dane o wśród wszystkich Kłodzko, która określona została odpowiednio na podstawie:, liczby i gęstości. Największe o w gminie będzie na 1. pozycji w u ze względu na ę, itd. 2

Na terenie miejscowości funkcjonuje wodociąg (oddany do użytku w 2011 r.), a także sieć kanalizacji sanitarnej wraz z lokalną oczyszczalnią ścieków wybudowaną w 2012 r. Na infrastrukturę transportową miejscowości składają się drogi gminne, droga powiatowa oraz wojewódzka, a także przebiegająca przez teren Bierkowic linia kolejowa. W Bierkowicach czynny jest przystanek kolejowy. Wśród problemów mieszkańców wsi wskazuje się w szczególności braki w zakresie: sieci gazowej, chodników, utwardzonego pobocza, niedostatecznego oświetlenia miejscowości i braku zatok autobusowych. 2. B O G U S Z Y N liczba Boguszyn 385 1,52% 21 456 2,64% 12 118,4 5 Sołectwo graniczy bezpośrednio z Kłodzkiem i zlokalizowane jest na północny-wschód od miasta, na Grzbiecie Gór Bardzkich. Położone jest na wysokości w przedziale 290 440 m n.p.m. Jego wynosi 385 ha i składają się na nią głównie użytki rolne. Jedynie wzniesienia Grzbietu Wschodniego Gór Bardzkich porastają lasy. Teren a objęty został Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego, który sporządzono w celu m.in. wyznaczenia lotniska o funkcji turystyczno-usługowej i ratowniczej. W planie miejscowym określono również tereny pod inne funkcje: usługowe, mieszkaniowe, rolnicze, a także tereny leśne. Na obszarze wsi znajduje się znaczna liczba atrakcyjnych punktów widokowych, z których rozpościera się widok bezpośrednio na Ziemię Kłodzką wraz z okolicznymi pasmami górskimi i szczytami, a także na miasto Kłodzko. Układ przestrzenny miejscowości charakteryzuje się luźną, rozproszoną zabudową. Ze względu na brak ciągłości zabudowy wyróżnić można górną oraz dolną część wsi, co stanowi pewną barierę jej rozwoju. Wśród charakterystycznych elementów architektury Boguszyna znajdują się: barokowa Kaplica św. Krzyża (Kaplica Ślubów), Kolumna Maryjna oraz Figura św. Jana Nepomucena. Infrastrukturę rekreacyjną stanowią znajdującą się przy świetlicy wiata z grillem oraz plac zabaw. Ponadto funkcjonuje tu łowisko i smażalnia ryb Złoty Pstrąg, cechujące się bogactwem gatunkowym ryb oraz umożliwiające dłuższy pobyt w Boguszynie ze względu na ofertę noclegową. Miejsca noclegowe oferowane są również przez jedyny na 3

terenie Kłodzko hotel Metro (trzygwiazdkowy) oraz Dom Św. Moniki". Wśród funkcjonujących na terenie a podmiotów gospodarczych znajdują się, oprócz wyżej wspomnianych, także: Stacja Paliw PKN Orlen, Restauracja Boguszyn, komis samochodowy oraz hurtownia kwiatów. W Boguszynie brak jest infrastruktury społecznej w postaci szkół i przedszkoli ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo z miastem Kłodzko dzieci uczęszczają do tamtejszych placówek oświatowych. Przez teren a przebiega ważny ciąg komunikacyjny - trasa międzynarodowa E67. Inwestycje przeprowadzone w Boguszynie w ostatnich latach: remonty i przebudowa dróg w 2011, 2012 oraz 2015 roku, remont rowu melioracyjnego w dolnym Boguszynie w 2011 roku, rozbudowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w 2013 i 2014 roku, wykonanie dokumentacji technicznej na budowę boiska wielofunkcyjnego przy świetlicy, doświetlenie części miejscowości w 2014 roku, remont pomieszczeń świetlicy wiejskiej w 2014 roku. Planuje się budowę wielofunkcyjnego boiska sportowego przy świetlicy wiejskiej. Wieś posiada turystyczny charakter i ze względu na jej potencjał, który tworzą łowisko, baza noclegowa i gastronomiczna, atrakcyjna lokalizacja z punktami widokowymi oraz dobra dostępność komunikacyjna, powinna rozwijać się nadal w tym kierunku. Przeprowadzenie inwestycji polegającej na utworzeniu lotniska przyczyni się do rozwoju całej. Ze względu na ciekawe położenie, Boguszyn jest atrakcyjnym miejscem pod względem rozwoju mieszkalnictwa. 3. D R O S Z K Ó W liczba Droszków 469 1,86% 17 55 0,32% 33 11,7 35 Droszków jest jednym z najmniejszych pod względem liczby Kłodzko. Zlokalizowany jest 12 km na południowy wschód od Kłodzka. W jego obrębie znajduje się najbardziej na wschód wysunięty kraniec Kłodzko. Jednocześnie jest to 4

najwyżej położony obszar wieś ulokowana jest na wysokości między 470 550 m n.p.m. w dolinie Droszkowskiego Potoku, która położona jest poniżej Przełęczy Droszkowskiej. Powierzchnię a stanowioną głównie tereny leśne oraz zadrzewienia i dolesienia. Znaczny jego fragment położony jest w obrębie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, co świadczy wysokich walorach przyrodniczych. Sołectwo wyróżnia się pod względem ukształtowania terenu, w szczególności we wschodniej części, objętej Górami Złotymi. Droszków położony jest blisko jednego z większych wzniesień okolicy Ptasznika (719 m n.p.m.). Na terenie miejscowości zlokalizowany jest XV-wieczny kościół filialny św. Barbary, który został wpisany do rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Innymi zabytkowymi zabudowaniami są trzy domy mieszkalne z XIX wieku, a także zespół kapliczek i kolumn maryjnych. Infrastrukturę społeczną miejscowości stanowi świetlica wiejska oraz boisko do gry w siatkówkę. Droszków nie posiada zaplecza handlowo-usługowego i pod tym względem uzależniony jest od okolicznych miejscowości oraz miasta Kłodzko, do którego prowadzi stąd droga powiatowa. Większość mieszkańców wsi dojeżdża do pracy w innych miejscowościach. Zabudowania Droszkowa mają dostęp do wodociągu, do którego woda dostarczana jest z ujęcia Jaszkowej Górnej. 4. G O Ł O G Ł O W Y liczba Gołogłowy 352 1,39% 24 241 1,40% 18 68,5 11 Sołectwo położone jest na północny-zachód od Kłodzka i graniczy z nim bezpośrednio. Układ przestrzenny miejscowości rozwinął się głównie między rzeką Ścinawką a linią kolejową, u stóp Garbu Golińca. Obszar a stanowią głównie użytki rolne, jedynie północna część, w obrębie wzniesień Garbu Golińca, zdominowana jest przez lasy. Należy zwrócić uwagę na występowanie bardzo dobrych gleb o wysokich klasach bonitacyjnych, które wchodzą w skład wartościowego kompleksu rolno-produkcyjnego. Wśród obiektów dziedzictwa kulturowego w Gołogłowach, znajduje się zabytkowa kaplica św. Antoniego wpisana do rejestru zabytków, a także XIX-wieczne domy mieszkalne 5

z ozdobnymi bramami, przebudowane w XX w. Infrastrukturę społeczną miejscowości stanowi świetlica wiejska wraz z placem zlokalizowanym bezpośrednio w jej otoczeniu, który stanowi miejsce publicznych spotkań. Na terenie jednostki rozwinęło się podstawowe zaplecze handlowo-usługowe, jednak wśród podmiotów gospodarczych funkcjonujących tu znajdują się głównie gospodarstwa rolne i pasieczne, a także zakład stolarski, rzemieślniczy i samochodowy. Większość mieszkańców pracuje poza miejscem zamieszkania, w szczególności w Kłodzku oraz Nowej Rudzie. Przez wieś przebiega linia kolejowa, ale nie posiada ona przystanku ze względu niewielkie oddalenie od miasta. Przez Gołogłowy prowadzi droga wojewódzka nr 381 (Kłodzko Wałbrzych), stanowiąca ważny regionalny ciąg komunikacyjny, o czym świadczy duże natężenie ruchu kołowego na tej trasie. Wśród inwestycji przeprowadzonych w Gołogłowach w ostatnich kilku latach znajdują się między innymi prace remontowe kaplicy a także budowa i oddanie do użytku w 2011 roku wodociągu. Ważnym przedsięwzięciem była budowa chodnika przy drodze wojewódzkiej nr 381 wraz z zatoką autobusową. 5. G O R Z U C H Ó W liczba Gorzuchów 330 1,31% 26 206 1,19% 20 62,4 15 Gorzuchów jest jedną z mniejszych jednostek osadniczych Kłodzko. Położony jest w odległości ok. 10 km na północny zachód od Kłodzka i obejmuje swym zasięgiem ę 330 ha. Od północy i zachodu graniczy z gminami Radków oraz Nowa Ruda. Na terenie a występują gleby o wysokim poziomie przydatności rolniczej. Przez jego teren przepływa rzeka Ścinawka oraz jej niewielki dopływ Potok Bożkowski. Ponadto wśród tutejszych wód owych znajdują się zbiorniki wodne, z których jeden został oddany do użytku publicznego na przestrzeni ostatnich kilku lat utworzono przy nim plażę pełniącą funkcję rekreacyjną. Przez teren a przebiegają dwie drogi wojewódzkie, łączące się na terenie wsi, nr 381 (Wałbrzych Kłodzko) oraz 386 (Gorzuchów Ścinawka Dolna). Dodatkowo 6

obszar a przecina linia kolejowa nr 286 (Kłodzko Wałbrzych). Należy dodać, że w Gorzuchowie funkcjonuje przystanek kolejowy. Znajduje się tu również zabytkowa stacja, której styl architektoniczny jest charakterystyczny także dla mieszczącej się również na terenie a zabytkowej gorzelni. Obiekt ten jest objęty ochroną konserwatora zabytków, jednak nie widnieje w rejestrze zabytków województwa dolnośląskiego. Te dwa obiekty są najważniejszymi obiektami dziedzictwa kulturowego wsi, jednak wymagają rewaloryzacji. Funkcjonującą tu infrastrukturę społeczną tworzą: świetlica, punkt biblioteczny, boisko sportowe i siłownia zewnętrzna z elementami placu zabaw. Wieś wyposażona jest w podstawowe obiekty handlowo-usługowe. Wśród najważniejszych działalności prowadzonych na terenie a znajdują się m.in. gospodarstwa: agroturystyczne, pasieczne, ogrodnicze, rolne, a także podmioty gospodarcze zajmujące się blacharstwem i lakiernictwem. Na terenie miejscowości funkcjonuje również skład opału, tartak oraz sklep spożywczy. Wśród problemów mieszkańców wsi wskazuje się w szczególności braki w zakresie: kanalizacji, chodników, pasów bezpieczeństwa i utwardzonego pobocza. Dodatkowym problemem jest złe usytuowanie świetlicy wiejskiej, a także niedostateczne oświetlenie wsi. 6. J A S Z K O W A D O L N A liczba Jaszkowa Dolna 1776 7,03% 3 1398 8,11% 3 78,7 7 Jaszkowa Dolna jest jednym z największych, zarówno pod względem liczby, jak i, em Kłodzko. Położona jest na wschód i południowy-wschód od miasta i graniczy z nim bezpośrednio. Miejscowość posiada łańcuchowy układ przestrzenny z dominującym zagrodowym typem zabudowy. Na terenie miejscowości występuje duża liczba obiektów dziedzictwa kulturowego, w tym m.in.: zabudowania przedwojenne, kościół parafialny św. Jana Chrzciciela oraz kaplica cmentarna Najświętszego Sakramentu, przy czym 2 ostatnie zostały wpisane do rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Innymi charakterystycznymi obiektami występującymi 7

na terenie miejscowości są figurka Dzieciątka Jezus i przydrożne kapliczki. Wśród elementów infrastruktury społecznej znajdują się: boisko sportowe, remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, Dom Ludowy, szkoła podstawowa z oddziałem przedszkolnym, Przedszkole Gminne z Oddziałem Żłobkowym. sala gimnastyczna i boisko o sztucznej nawierzchni przy szkole podstawowej, Infrastrukturę techniczną na terenie wsi należy uznać za dobrze rozwiniętą. Wieś jest skanalizowana i zwodociągowana. Do inwestycji przeprowadzonych w ostatnich latach należą: wykonanie przenośnej trybuny przy boisku sportowym lokalnego klubu sportowego (2014 r.), budowa boiska ze sztuczną nawierzchnią przy szkole podstawowej, remonty i przebudowa dróg (w tym drogi powiatowej Jaszkowa Dolna Podzamek), modernizacja Domu Ludowego, budowa placu zabaw przy szkole podstawowej (2011 r.), remont dachu kościoła, budowa przemysłowej hali produkcyjnej w obrębie Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Na obszarze a funkcjonuje Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna Invest-Park, która jest administracyjnie wydzielonym terenem, przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej na dogodniejszych dla przedsiębiorców warunkach. Cztery spośród pięciu działek należących do Specjalnej Strefy Ekonomicznej na obszarze Kłodzko leżą w obrębie a Jaszkowa Dolna. Łącznie działki te mają ę ok. 15,5 ha. Wybudowana hala produkcyjna jest aktualnie wykorzystywana przez firmę Kayser Automotive Systems Kłodzko. W Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego ustala się przeznaczenie przedmiotowych działek jako tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów oraz tereny zabudowy usługowej z zakresu usług komercyjnych, a także tereny rozmieszczenia wielkoowych obiektów handlowych o sprzedaży do 2000 m 2. Działki są uzbrojone w infrastrukturę techniczną. 8

Rozwój Specjalnej Strefy Ekonomicznej na terenie miejscowości ma znaczenie dla rozwoju całej Kłodzko. 7. J A S Z K O W A G Ó R N A Jaszkowa Górna liczba 2 2489 9,85% 1 921 5,34% 6 37,0 28 Jaszkowa Górna jest największym em Kłodzko pod względem i szóstym pod względem liczby. Zlokalizowana jest w południowo-wschodniej części, w odległości ok. 9 km od Kłodzka, na wysokościach w przedziale od 380 do 679 m n.p.m. Od wschodu graniczy z gminą Złoty Stok. Większość terenów a stanowią grunty orne. Lasy porastają natomiast wzgórza w północno-wschodniej oraz południowej części a, przy czym należy zauważyć, że północno-wschodni jego fragment położony jest w obrębie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, podczas gdy ponad połowa całego obszaru wchodzi w skład jego otuliny. Południowa część obszaru leży w obrębie ciągu ekologicznego łączącego Śnieżnicki Park Krajobrazowy z obszarem chronionego krajobrazu Gór Bystrzyckich. Miejscowość posiada łańcuchowy układ przestrzenny, który tworzą zespoły zabudowy zagrodowej oraz domy jednorodzinne wolnostojące. Obszar osadniczy a położony jest w dolinie, przez którą przepływa potok Jaszkówka, od północnej strony ograniczonej pasmem Gór Złotych, natomiast od południa wzgórzami Rogówki. W północnej części a znajduje się kolonia Gaj, licząca 23 mieszkańców, w której rozwinęła się funkcja turystyczna. Działa tu Gospodarstwo Zamczysko oferujące 15 miejsc noclegowych. Zabudowa miejscowości, lokalizowana głównie przy drodze biegnącej z Jaszkowej Dolnej w kierunku Droszkowa, rozciąga się na długości ok. 5 km. Ze względu na stosunkowo dużą liczbę mieszkańców Jaszkowa Górna posiada rozbudowaną infrastrukturę społeczną, na którą składają się: Dom Ludowy, w którym mieści się filia świetlica i siedziba Koła Gospodyń Wiejskich, 2 Na terenie a położona jest również kolonia Gaj, której liczba mieszkańców została dodana do liczby mieszkańców miejscowości Jaszkowa Górna. 9

filia biblioteczna, świetlica środowiskowa na Plebani, remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, placówka opieki zdrowotnej, oraz obiekty infrastruktury sportowo-rekreacyjnej: wielofunkcyjne boisko sportowe, siłownia, kort tenisowy, plac zabaw Poza OSP, na terenie wsi funkcjonują inne stowarzyszenia i organizacje pozarządowe, do których należą: lokalne Koło Gospodyń Wiejskich, Polskie Stowarzyszenie Haidong Gumdo, Stowarzyszenie Odnowy Wsi Malownicza Wieś Jaszkowa oraz Stowarzyszenie Społeczno- Kulturalne Pro Bono. Obiektami dziedzictwa kulturowego Jaszkowej Górnej są m.in. renesansowy kościół św. Mikołaja oraz zespół dworski i folwarczny wpisane do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Innymi cennymi zabytkowymi obiektami dziedzictwa kulturowego są: kaplica św. Anny, ok. 200-letnia chałupa wieńcowa, wymagająca podjęcia działań renowacyjnych oraz przydrożne kapliczki. Na terenie wsi występują zdegradowane zabudowania stanowiące pozostałość po Państwowym Gospodarstwie Rolnym. Przez teren a przebiegają dwie ścieżki rowerowe oraz piesze. Infrastruktura techniczna miejscowości jest dobrze rozwinięta. Jaszkowa Górna wyposażona jest w wodociąg oraz kanalizację. W miejscowości dominuje funkcja rolnicza - funkcjonuje tu ponad 150 gospodarstw rolnych o areale powyżej 2 ha, w tym 12 gospodarstw posiadających ę powyżej 15 ha. Do głównie uprawianych roślin należą: pszenica, ziemniaki, gryka oraz rzepak. W większych ilościach uprawia się także maliny i truskawki. Rozwinęła się tu również działalność agroturystyczna. Wśród najważniejszych podmiotów gospodarczych funkcjonujących na terenie Jaszkowej Górnej znajdują się dwie rodzinne firmy kamieniarskie oraz trzy zakłady remontowo-budowlane, a także Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe GRYKOS. Wieś posiada także zaplecze handlowo-usługowe, na które składają się 3 sklepy spożywczo- 10

przemysłowe. Brakuje natomiast działalności o charakterze gastronomicznym jedyną tego typu działalność na terenie wsi podejmuje Koło Gospodyń Wiejskich. 8. J A S Z K Ó W K A liczba Jaszkówka 162 0,64% 34 94 0,55% 30 58,0 16 Jaszkówka jest jednym z najmniejszych, zarówno pod względem, jak i liczby. Jednostka osadnicza od wschodu graniczy bezpośrednio z miastem Kłodzko, natomiast od północy z Wojciechowicami, a od południa z Jaszkową Górną. Zabudowania wsi zlokalizowane przy drodze krajowej, charakteryzują się stosunkowo dużą zwartością, w przeciwieństwie do rozproszonych zabudowań położonych w północnej części a. W strukturze użytkowania gruntów dominują użytki rolne. Jedynie wschodni kraniec obszaru, stanowiący grzbiet Gór Bardzkich, porośnięty jest lasami. Najwyżej położonym punktem jest wzniesienie Obszerna (574 m n.p.m.). Ze względu na niewielką liczbę mieszkańców oraz bliskie sąsiedztwo miasta Kłodzko, w Jaszkówce nie rozwinęła się infrastruktura społeczna. Dzieci w wieku 7-13 lat uczęszczają do szkoły podstawowej w Jaszkowej Dolnej, natomiast dzieci w wieku gimnazjalnym do Publicznego Gimnazjum w Kłodzku. Z tych samych powodów w Jaszkówce brak jest zaplecza handlowo-usługowego. Brak jest tu również świetlicy wiejskiej. Wśród zasobów kulturowych wsi znajdują się XIX-wieczne murowane domy mieszkalne oraz słupowe kapliczki przydrożne. Ze względu na urozmaicone ukształtowanie Jaszkówka posiada dobre warunki do rozwoju turystyki 11

9. K A M I E N I E C liczba Kamieniec 433 1,71% 19 207 1,20% 21 47,8 22 Sołectwo położone jest w zachodniej części, w odległości ok. 9 km od Kłodzka i 8 km na północ od Polanicy-Zdrój. Jego zachodnia granica stanowi jednocześnie granicę administracyjną. Większą część obszaru a stanowią użytki rolne, fragment leśny znajduje się w jego zachodniej części. Na terenie wsi zlokalizowane są zabudowania o szczególnych walorach architektonicznych, wśród których znajdują się 4 domy mieszkalne, a także pałac, kaplica oraz 2 zabytkowe budynki gospodarcze, przy czym zespół pałacowy objęty jest strefą ścisłej ochrony konserwatorskiej A i wpisany został do rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Pałac został odrestaurowany i obecnie mieści się w nim pensjonat. Kamieniec jest wsią o profilu rolniczym, charakterystyczna jest dla niej zabudowa zagrodowa, o wyróżniającym się układzie. W skład typowego gospodarstwa wchodzą 4 budynki ułożone na krawędziach pola o kształcie kwadratu. O rolniczym charakterze miejscowości świadczy także występowanie gleb wartościowego kompleksu glebowoprodukcyjnego. Wśród inwestycji przeprowadzonych w ostatnich latach należy wymienić remonty dróg, a także prace melioracyjne na rowach. Kamieniec posiada dostęp do sieci wodociągowej. Zlokalizowana jest tu również świetlica wiejska. 1 0. K O R Y T Ó W liczba Korytów 232 0,92% 28 84 0,49% 31 36,2 24 Korytów należy do najmniejszych Kłodzko i zlokalizowany jest na północny zachód od Kłodzka, w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Powierzchnia a wynosi 232 ha i zgodnie z danymi Urzędu Gminy Kłodzko większą część a stanowią użytki 12

rolne (89 %), jedynie 6% stanowią tereny leśne. Podstawową wartością na terenie wsi są gleby II i III klasy bonitacyjnej. Wieś położona jest na wysokościach zawierających się w przedziale od 240 do 325 m n.p.m. Na terenie Korytowa znajdują się obiekty wpisane do rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Obiekty te tworzą zespół pałacowy z XVIII w., który został przebudowany w drugiej połowie XIX w. Należy dodać, że sam pałac jest zaniedbany i obecnie niewykorzystywany. Do innych obiektów dziedzictwa kulturowego na terenie wsi należą obiekty małej architektury - barokowa figura św. Jana Chrzciciela z 1726 r. oraz pręgierz kamienny z 1712 roku. Duża część zabudowy wsi składająca się z domów mieszkalnych i budynków gospodarczych zarówno murowanych, jak i drewnianych pochodzi z XIX w. i początku XX w. Infrastrukturę społeczną miejscowości tworzy świetlica wiejska, wybudowana w 2012 roku. Wieś nie posiada zaplecza handlowo-usługowego. Jest to spowodowane m.in. bliskością miasta, a także niewielką liczbą mieszkańców wsi. Przekłada się to także na zatrudnienie mieszkańców, którzy pracują na terenie miasta oraz w innych miejscowościach. Przez Korytów przebiega droga lokalna prowadząca do Kamieńca, posiadająca marginalne znaczenie w sieci drogowej. 1 1. K R O S N O W I C E liczba Krosnowice 1365 5,40% 7 2825 16,38% 1 207,0 1 W Krosnowicach mieszka ponad 15% całej populacji i w u pod względem liczby mieszkańców zajmuje pierwsze miejsce. Sołectwo graniczy z miastem Kłodzko od północnej strony, a także z ami: Stary Wielisław, Starków, Żelazno i Jaszkowa Dolna. Układ przestrzenny Krosnowic jest nieregularny, a zabudowa na tyle rozproszona, że poszczególne fragmenty miejscowości tworzą osiedla, posiadające odrębne nazwy. Należą do nich: Czerwona Góra, Pilcz, Osiedle Fabryczne, Zielona Góra, Łysa Góra, Osiedle Nowe, Podhalanka. Występują tu różne typy zabudowy jedno- i wielorodzinnej. Poszczególne części wsi zostały wyodrębnione ze względu na przebieg rzeki oraz linii 13

kolejowej. Powstanie Osiedla Fabrycznego zostało uwarunkowane funkcjonowaniem w przeszłości zakładu przemysłowego w centralnej jego części. Zabudowania byłego zakładu wymagają podjęcia działań wyprowadzających je ze stanu degradacji. Środowisko przyrodnicze Krosnowic charakteryzuje się obecnością rzek: Nysy Kłodzkiej oraz Białej Lądeckiej, które nie są w pełni uregulowane i powodują zagrożenie powodziowe. Potwierdzają to mapy zagrożenia i ryzyka powodziowego. W latach 1997, 2006, 2007 oraz 2009 miejscowość była nawiedzana przez fale powodziowe, powodujące straty materialne. Należy zwrócić uwagę na bardzo niski udział terenów leśnych w a. Wieś posiada rozbudowane zaplecze infrastrukturalne. Do obiektów infrastruktury społecznej Krosnowic należą: Dom Ludowy Podhalanka, dwie filie gminnej biblioteki publicznej, kościół, szkoła podstawowa, Przedszkole Gminne z placami zabaw, dwie sale gimnastyczne, stadion do piłki nożnej, siłownia, remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, apteka oraz placówka opieki zdrowotnej. Wśród organizacji społecznych funkcjonują m.in.: Koło Gospodyń Wiejskich, Rada Parafialna, Gminny Ludowy Klub Sportowy Orlęta, Towarzystwo Miłośników Krosnowic, Towarzystwo Śpiewacze, a także klub seniora. Zasoby kulturowe miejscowości stanowią następujące obiekty wpisane do rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa: zespół kościoła parafialnego św. Jakuba z XIV i XVIII w. (kościół, cmentarz obronny, mur ogrodzeniowy z obejściem, dom pogrzebowy, kostnica, budynek bramny) odrestaurowany, zespół pałacowy w Krosnowicach z XVIII-XIX w. posiadający cechy architektury barokowej, jednak wymagający rewaloryzacji, kaplica z XVIII w., siłownia cieplna, siłownia wodna. Elementem kultury, który charakteryzuje i wyróżnia Krosnowice, jest odbywający się w Krosnowicach Międzynarodowy Festiwal Muzyki im. I. Reimanna, przyczyniający się do zachowania dziedzictwa kulturowego wsi. Warto zwrócić uwagę na fakt, że Festiwal był współfinansowany ze środków pochodzących z programów unijnych. Z wykorzystaniem środków funduszy Unii Europejskiej dokonano również modernizacji budynku klubu Orlęta, a także wybudowano plac zabaw przy szkole podstawowej. Wśród przeprowadzonych w 14

ostatnich latach na terenie Krosnowic inwestycji należy nadmienić także: rozbudowę infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej, remont kościoła, doświetlenie części miejscowości, przebudowę części alejek i dojść do budynków (na osiedlu 204), budowę parkingów przy kościele, ośrodku zdrowia oraz alejki na cmentarzu. W latach 2013 i 2014 wyremontowano dodatkowo most i ul. Fabryczną, natomiast w roku 2015 rozpoczęto termomodernizację szkoły, a także budowę zespołu boisk sportowych. Dokonano również remontu drogi powiatowej. Na terenie wsi funkcjonuje 9 gospodarstw o powyżej 50 ha, jednak o charakterze gospodarki świadczą bardziej działalności związane z sektorem produkcyjnym i usługowym. Wśród podmiotów gospodarczych funkcjonujących na terenie miejscowości znajdują się m.in.: EKO-TIM, firmy ogrodniczo-usługowe: Skalniak, Twój ogrodnik; firmy transportowe, zakłady usług metalowych, 8 placówek handlu detalicznego, zakład fryzjerski, a także 2 gospodarstwa agroturystyczne. Na terenie a funkcjonuje łącznie ponad 200 podmiotów gospodarczych. Analizując stan infrastruktury transportowej należy zwrócić uwagę na dobry układ połączeń drogowych oraz kolejowych (na terenie miejscowości znajduje się przystanek kolejowy) z miastem oraz okolicznymi miejscowościami, jednak nie przebiegają tutaj drogi o charakterze ponadlokalnym. Blisko wschodniej granicy a przebiega droga krajowa nr 33. Główne ciągi komunikacyjne w miejscowości stanowione są przez wąskie drogi kategorii powiatowej, których stan negatywnie oddziałuje na poczucie bezpieczeństwa ich użytkowników. W Krosnowicach w sposób intensywny odbywa się ruch tranzytowy, dodatkowo uwydatniający potrzebę wyposażenia wąskich dróg m.in. w chodniki, w celu poprawy bezpieczeństwa pieszych. W latach 2011 2014 przeprowadzono remonty oraz odbudowy dróg ze środków przeznaczonych na usuwanie skutków powodzi i budowę dróg transportu rolnego, jednak nadal istnieje duża potrzeba inwestowania w infrastrukturę transportową. Infrastruktura techniczna jest dobrze rozwinięta. W Krosnowicach oprócz rozbudowanej sieci wodociągowej zlokalizowane są dwa z gminnych ujęć wodnych. Na terenie wsi funkcjonuje ponadto oczyszczalnia ścieków. Krosnowice jako jedna z niewielu wsi posiadają dostęp do sieci gazowej. Ze względu na wysokie ryzyko powodziowe, podjęto decyzję o przeprowadzeniu inwestycji polegającej na budowie suchego zbiornika retencyjnego na rzece Dunie, którego 15

maksymalna objętość docelowo wynosi 2,1 mln m 3. Celem inwestycji jest zmniejszenie zagrożenia powodziowego miejscowości położonych bezpośrednio przy Nysie Kłodzkiej. 1 2. Ł A W I C A liczba Ławica 482 1,91% 15 317 1,84% 14 65,8 14 Sołectwo położone jest 4,5 km na północny wschód od Kłodzka. Jego teren stanowią głównie użytki rolne, natomiast ok. 20% lasy. Ławica jest łańcuchówką o cechach wielodrożnicy zabudowa zlokalizowana jest wzdłuż Nysy Kłodzkiej, przepływającej przez jej teren. Rozwinęła się na krawędzi urwistej terasy na prawym brzegu rzeki. Jej zabudowania położone są na wysokości w przedziale 280 320 m n.p.m., dzięki czemu jest to najniżej położona wieś Kotliny Kłodzkiej. Większość a leży w granicach otuliny obszaru chronionego krajobrazu Góry Bardzkie i Sowie, ponadto jego fragment położony jest w obrębie Obszaru Natura 2000 Przełom Nysy Kłodzkiej koło Morzyszowa. Styl architektoniczny zabudowy miejscowości jest charakterystyczny dla regionu Ziemi Kłodzkiej - jest to tzw. architektura sudecka. Wśród obiektów znajdujących się w rejestrze zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa znajduje się pałac pochodzący z XVII wieku i przebudowany w 1880 roku. Jest on elementem potężnego folwarku, w którego skład wchodziły zabudowania gospodarcze, dziedziniec oraz park. Styl architektoniczny folwarku wyróżnia się spośród innych zabudowań, posiada cechy budownictwa szwajcarskiego. Innymi interesującymi obiektami wzniesionymi na terenie Ławicy są barokowa kaplica św. Anny oraz hydroelektrownia przepływowa, powstała w pierwszej połowie XX w. w wyniku przebudowy starego młyna wodnego. Walory przyrodnicze, krajobrazowe oraz kulturowe Ławicy świadczą o dużym potencjale rozwoju turystyki w tym miejscu. Do jej rozwoju przyczyniają się także organizowane spływy kajakowe na Nysie Kłodzkiej, a także funkcjonowanie Folwarku Szyfrów, dającego możliwość poznania historii poprzez rozrywkę. Dodatkowo miejscowość wyposażona jest w funkcjonującą i zabytkową stację kolejową. Ławica posiada również obiekty infrastruktury społecznej, do których należą: świetlica, boisko sportowe oraz 16

rozbudowany w 2012 roku plac zabaw. Znajduje się tu również Pogotowie Rodzinne. W 2011 r. oddano do użytku wodociąg, dotychczas nie wybudowano natomiast sieci kanalizacyjnej. Głównym źródłem utrzymania mieszkańców są dochody z działalności rolniczej, natomiast największą firmą posiadającą siedzibę na terenie wsi jest BAJA Sp. z o. o., zajmująca się głównie sprzedażą tkanin i firan, a także oferująca usługi krawieckie. Znaczącym podmiotem jest tu również Auto Blacha & Lakier Kalina Mechanika Pojazdów Samochodowych. W Ławicy funkcjonuje ponadto gospodarstwo agroturystyczne. 1 3. Ł Ą C Z N A liczba Łączna 629 2,49% 13 306 1,77% 16 48,6 20 Sołectwo zlokalizowane jest w odległości ok. 10 km w kierunku północnym od Kłodzka. Łańcuchowy układ miejscowości zdeterminowany został lokalizowaniem zabudowy w sposób nierównomierny wzdłuż drogi lokalnej, co sprawia, że budynki rozpostarte są na długości ok. 2,5 km i wysokościach w przedziale 350 430 m n.p.m. Obszar a jest zróżnicowany pod względem rzeźby i ukształtowania terenu. Występuje tutaj dużo terenów użytkowanych rolniczo, natomiast tereny leśne występują w najwyższych fragmentach Garbu Golińca. Położenie w Obniżeniu Łącznej między Garbem Golińca i Grzbietem Zachodnich Gór Bardzkich zdeterminowało występowanie tu walorów krajobrazowych. Obiektem świadczącym o dziedzictwie kulturowym miejscowości jest dwór z pierwszej połowy XVIII w., przebudowany w pierwszej połowie XIX w., obecnie nieprezentujący walorów estetycznych epoki, w której funkcjonował - zaniedbany wymaga rewaloryzacji. Innymi zabytkami zlokalizowanymi na terenie Łącznej jest barokowa kaplica św. Anny z XVIII wieku, której charakterystyczne położenie na zboczu góry Czerwoniak podkreśla jej walory architektoniczne i sprawia, że pełni ona funkcję dominanty przestrzennej okolicy. Innym interesującym obiektem jest zabytkowa kaplica słupowa z latarnią nakrytą czterospadowym daszkiem z krzyżem, którą datuje się na XVIII XIX w. Na terenie wsi obecne są również pozostałości po umocnieniach fortyfikacyjnych z 1790 roku oraz zabudowania folwarczne. 17

Obiektami infrastruktury społecznej znajdującymi się na terenie Łącznej są m.in.: plac zabaw, świetlica oraz boisko do kosza ze sztuczną nawierzchnią wybudowane w 2012 roku. Wśród inwestycji przeprowadzonych na terenie a w ostatnich latach, oprócz budowy wyżej wspomnianego boiska, znajdują się remonty dróg oraz oddanie do użytku fragmentu infrastruktury wodociągowej. Miejscowość wyposażona jest w podstawowe zaplecze handlowo-usługowe, w postaci jednego sklepu spożywczego. Na terenie Łącznej funkcjonują 4 gospodarstwa rolne (w tym 2 produkcyjne). 1 4. M A R C I N Ó W liczba Marcinów 400 1,58% 20 151 0,88% 24 37,8 26 Zgodnie ze statutem a Marcinów, jego granice pokrywają się z granicami geodezyjnymi miejscowości. Sołectwo położone jest w południowej części między ami Jaszkowa Górna, Jaszkowa Dolna, Ołdrzychowice Kłodzkie oraz Żelazno i oddalone jest o ok. 7,5 km od Kłodzka. Zabudowania miejscowości rozpostarte są na wysokości w granicach 325 365 m i na długości ok. 2 km nad potokiem Marcinówka, u północnych podnóży Sarnicy, Bukowej oraz Sośnicy. Prawie całą ę miejscowości stanowią użytki rolne, obszar leśny występuje w centralnej części a oraz w północnym jego fragmencie. Mieszkańcy Marcinowa mają dostęp do infrastruktury społecznej, którą tworzą aktywnie funkcjonująca świetlica wiejska i plac zabaw. Zabudowania miejscowości nie są jednak podłączone do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Do Marcinowa prowadzi droga powiatowa nr 3261D. Wśród podmiotów gospodarczych funkcjonujących na terenie wsi należy wymienić łowisko, składające się z 4 stawów. Dodatkowo działa przy nim Bar nad Stawami. Na terenie miejscowości brak jest zaplecza handlowo-usługowego. W Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kłodzko obszar a wskazuje się do pełnienia funkcji rolniczej. Wschodni fragment a położony jest na terenie otuliny Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego. 18

1 5. M I K O W I C E liczba Mikowice 218 0,86% 29 69 0,39% 32 31,7 29 Mikowice są niewielką podmiejską wsią, położoną przy zachodniej granicy Kłodzka. Niewielka oraz mała liczba ograniczają możliwości rozwoju jednostki. Miejscowość nie wykształciła własnego zaplecza handlowo-usługowego, ani infrastruktury społecznej brak na terenie Mikowic świetlicy wiejskiej, czy sklepu spożywczego. Wśród działających podmiotów gospodarczych znajdują się: Dolpol ogrodnictwo, Elplant projektowanie i produkcji urządzeń elektrycznych. Szansą dla potencjalnego rozwoju miejscowości jest bliskość miasta Kłodzko, niewielka odległość od trasy europejskiej E67, przebiegającej ok. 500m na południe od zabudowań wsi oraz zapisy w Studium wskazujące rozwój funkcji usługowo-przemysłowych na jej terenie. Zabudowania miejscowości nie są podłączone do sieci kanalizacji sanitarnej, natomiast funkcjonuje tu sieć wodociągowa (woda doprowadzana jest z Kłodzka). 1 6. M Ł Y N Ó W liczba Młynów 213 0,84% 31 148 0,84% 25 69,5 12 Młynów jest jednym z najmniejszych Kłodzko. Położony jest ok. 6,5 km w kierunku północnym od miasta. Zabudowa wsi luźno rozlokowana jest wzdłuż rzeki Nysy Kłodzkiej. Należy zwrócić uwagę na zdegradowane zabudowania po funkcjonującej do 1997 r. papierni. Północna oraz centralna część a zlokalizowana jest w Obszarze Natura 2000 Przełom Nysy Kłodzkiej koło Morzyszowa. Tereny te to głównie lasy oraz obszary położone bezpośrednio przy rzece. Fragment położony na wschód od brzegu rzeki wchodzi w skład Obszaru Chronionego Krajobrazu Góry Bardzkie i Sowie, natomiast w zachodniej 19

części a, w sąsiedztwie obszaru poprzemysłowego widoczna jest odkrywka szarogłazu, którą eksploatuje firma NiGER POL Sp. z o. o. Zapisy Studium wskazują w Młynowie rozwój funkcji usługowo-przemysłowej. Na obszarze a brak jest świetlicy, a także sieci kanalizacyjnej. Mieszkańcy mają natomiast dostęp do sieci wodociągowej. W Młynowie znajduje się czynny przystanek komunikacji autobusowej, wyposażony w wiatę przystankową. 1 7. M O R Z Y S Z Ó W liczba Morzyszów 176 0,70% 33 34 0,19% 34 19,3 33 Morzyszów jest jednym z najmniejszych zarówno pod względem liczby, jak i em Kłodzko. Położony jest ok. 9 km na północny wschód od miasta. Wschodnia granica a stanowi jednocześnie granicę powiatu Kłodzkiego i powiatu Ząbkowickiego ( Kłodzko i Bardo). Zabudowa Morzyszowa, która tworzy kilka jednostek zabudowy zagrodowej, rozmieszczona jest w większości przy meandrze Nysy Kłodzkiej. Wieś nie posiada zaplecza handlowo-usługowego oraz obiektów infrastruktury społecznej. Infrastruktura drogowa miejscowości charakteryzuje się wąskimi drogami, z których część jest w złym stanie technicznym. Przez południową część a przebiega linia kolejowa. Zabudowania miejscowości nie są podłączone do sieci wodno-ściekowej. Obszar a należy do dwóch prawnych form ochrony przyrody: Obszaru Chronionego Krajobrazu Góry Bardzkie i Sowie i Obszaru Natura 2000 Przełomy Nysy Kłodzkiej koło Morzyszowa. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kłodzko wskazuje dla a funkcję turystyczno-wypoczynkową podgórską. Obecność prawnych form ochrony przyrody oraz walory środowiska przyrodniczego wynikające z obecności meandrującej Nysy Kłodzkiej i ciekawej rzeźby terenu stanowią potencjał do rozwoju turystyki na terenie wsi. 20

1 8. O Ł D R Z Y C H O W I C E K Ł O D Z K I E Ołdrzychowice Kłodzkie liczba 1558 6,17% 6 2294 13,06% 2 147,2 2 Ołdrzychowice Kłodzkie są drugim pod względem liczby em Kłodzko i szóstym pod względem. Miejscowość położona jest w południowej części, w odległości ok. 10 km od Kłodzka, przy granicy z gminą Lądek Zdrój. Na koniec 2014 roku zamieszkiwana była przez 2294 osoby, co stanowiło 13,06% populacji. Położenie jest jednym z atutów wsi lokalizacja w dolinie Białej Lądeckiej, pomiędzy Krowiarkami w Masywie Śnieżnika na południu, zalesionymi Wzgórzami Rogówki na północy i Górami Złotymi na północnym-wschodzie wpływa pozytywnie na jej atrakcyjność turystyczną. Łańcuchowy układ miejscowości o zabudowie lokalizowanej w przeszłości wzdłuż rzeki Białej Lądeckiej aktualnie jest nieco zaburzony rozwojem osiedli wzdłuż ulic przebiegających prostopadle do rzeki. Wśród typów zabudowy rozlokowanej na terenie Ołdrzychowic Kłodzkich dominuje zabudowa o charakterze zagrodowym, która uzupełniona jest zabudowaniami jednorodzinnymi wolnostojącymi, a także zabudową blokową (nawet 5- kondygnacyjną). Należy zwrócić szczególną uwagę na obecność zabudowań poprzemysłowych po dawnym Zakładzie Przemysłu Lniarskiego Lech, który zamknięto po roku 1989. Obszar ten aktualnie jest dysfunkcyjny i wymaga podjęcia działań rewitalizacyjnych. Ołdrzychowice Kłodzkie, jako jedna z największych miejscowości Kłodzko, posiadają rozbudowaną infrastrukturę społeczną, na którą składają się: Publiczna Szkoła Podstawowa, Biblioteka Publiczna Gminy Kłodzko, Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji Gminy Kłodzko, Przedszkole Gminne, żłobek, apteka, placówka opieki zdrowotnej, Urząd Pocztowy, remiza OSP, zespół boisk sportowych Orlik, place zabaw przy OKSiR oraz przy Przedszkolu Gminnym. Ponadto funkcjonują tu organizacje społeczne, m.in. Koło Gospodyń Wiejskich oraz Stowarzyszenie Jaskier. W 2015 r. rozpoczęto termomodernizację budynku szkoły. Infrastruktura techniczna na terenie wsi jest dobrze rozwinięta w porównaniu z innymi ami świadczy o tym wysoki poziom zwodociągowania oraz obecność sieci kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków. Sieć drogowa miejscowości oparta jest na 21

drodze wojewódzkiej 392, biegnącej od drogi krajowej nr 33, przez Żelazno do Ołdrzychowic Kłodzkich i dalej w kierunku Lądka Zdroju. Należy dodać, że na terenie wsi znajdują się 3 przystanki autobusowe, a w przeszłości funkcjonowała również stacja kolejowa na linii nr 322 z Krosnowic do Stronia Śląskiego. Na dziedzictwo kulturowe Ołdrzychowic Kłodzkich składają się w szczególności obiekty wpisane do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Należy do nich 18 obiektów, wśród których znajdują się między innymi: zespół kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela z 2 poł XIX w. (kościół z mauzoleum von Magnisów), zespół pałacowy z 2 poł. XIX w. (Pałac Oppersdorfów, budynek gospodarczy (stajnia), park oraz 2 pawilony parkowe, zespół dworski z XVIII i XIX w. (dwór vod Magnisów, park, oficyna mieszkalna, dom ogrodnika, dom czeladny, obora oraz brama) wymagający działań rewaloryzacyjnych, zespół budynków przemysłowych w dawnym zespole zakładów Przemysłu Lniarskiego Lech z lat 1907-1916 (elektrownia wodna, budynek produkcji, magazyn i biura, hala przędzalni) wymagający działań rewitalizacyjnych, budynek młyna wodnego wraz z urządzeniami z 1 poł. XIX w. Gospodarka miejscowości w przeszłości oparta na państwowych gospodarstwach rolnych oraz zakładach produkcyjnych upadła po transformacji ustrojowej, w wyniku której znaczna część mieszkańców utraciła pracę. Obecnie głównymi miejscami zatrudnienia na terenie miejscowości są placówki handlowo-usługowe. Największymi podmiotami gospodarczymi prowadzącymi działalność w Ołdrzychowicach Kłodzkich są: Zakład Wyrobów Metalowych RAPMET, Przerób Drewna Usługi Transportowe i Leśne Import-Export Roman Bac, JATAX sp. z o. o., Zakład Usługowy Henryk Pressel. Należy zwrócić uwagę na fakt funkcjonowania tutaj gospodarstw agroturystycznych. Podejmowane są działania zmierzające do rozwoju wsi w oparciu o turystykę. Potwierdzają to zapisy w Studium, wskazujące funkcję turystyczno-wypoczynkową przywodną jako wiodącą funkcję rozwijaną na terenie a,. W Studium wskazano także tereny o funkcji przemysłowej, którymi objęte zostały obszary wydobycia kruszywa w południowo-wschodniej części a oraz obszar występowania złóż marmuru w południowej jego części. 22

1 9. P I S Z K O W I C E liczba [31.12.2014] Piszkowice 335 1,33% 25 329 1,87% 13 98,2 6 Sołectwo położone jest w północno-zachodniej części Kłodzko, w odległości ok. 6,5 km od Kłodzka. Przez jego teren przebiega droga powiatowa, przy której zlokalizowana jest większość zabudowy wsi. Obszar Piszkowic zdominowany jest przez użytki rolne występuje tu wysoki udział gleb II IV klasy bonitacyjnej. Północno-zachodnią część a stanowią lasy, natomiast w centralnej jego części występują zadrzewienia. Ze względu na interesującą rzeźbę terenu oraz dużą ilość terenów otwartych Piszkowice posiadają walory krajobrazowe, co warunkuje rozwój turystyki na tym terenie. Do walorów turystycznych należą ponadto obiekty dziedzictwa kulturowego, wśród których znajdują się: kościół parafialny p.w. św. Jana Chrzciciela z XIV w., zespół pałacowy z XVIII w.: (pałac i park), zespół dworski z XVI/XVII (dwór, spichrz i młyn). Stan techniczny obiektów zespołu pałacowego i dworskiego jest nieodpowiedni, natomiast w kościele przeprowadzono remont elewacji oraz pokrycia dachowego. Obecnie trwa modernizacja Pałacu przez nowego właściciela. Podstawowe zaplecze handlowo-usługowe Piszkowic stanowi sklep spożywczy. Na terenie wsi funkcjonują ponadto: zakład mechaniki pojazdowej, usługi budowlane, a także zakład leczniczo-opiekuńczy dla dzieci. Wśród obiektów infrastruktury społecznej znajdują się świetlica oraz kościół parafialny, a o kapitale społecznym mieszkańców świadczy funkcjonowanie Koła Gospodyń Wiejskich, działalność Rady Sołeckiej i Rady Parafialnej. Miejscowość została podłączona do sieci wodociągowej, brak jest natomiast sieci kanalizacji sanitarnej. Studium wskazuje rozwój funkcji agroturystyczno-rolniczej na obszarze a, co podyktowane zostało m.in. wyżej wspomnianymi walorami przyrodniczymi. 23

2 0. P O D T Y N I E liczba Podtynie 208 0,82% 32 100 0,57% 29 48,1 21 Sołectwo położone jest w północno-wschodniej części, w odległości ok. 7,5 km od Kłodzka. W strukturze gruntów przeważają użytki rolne, jedynie północno-wschodni oraz zachodni fragment a porastają lasy. Roślinność drzewiasta występuje również wzdłuż rzeki Nysy Kłodzkiej. Zabudowania wsi, na które składa się głównie zabudowa zagrodowa oraz domy wolnostojące jednorodzinne, położone są w zakolu rzeki, a ich układ przestrzenny charakteryzuje się stosunkowo wysokim stopniem zwartości. Na terenie miejscowości występują ponadto zabudowania zespołu folwarcznego z XVIII i XIX w., które wpisane zostały do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Należą do nich: dom zarządcy, dom czeladny i brama. Do rejestru wpisany został także park przy domu zarządcy. Stan techniczny wspomnianych obiektów zabytkowych należy uznać za zły. Sołectwo w całości położone jest na Obszarze Chronionego Krajobrazu Góry Bardzkie i Sowie, natomiast tereny przy rzece wchodzą ponadto w skład Obszaru Natura 2000 Przełom Nysy Kłodzkiej koło Morzyszowa. Interesujące walory środowiska przyrodniczego stanowią potencjał rozwoju turystyki na terenie miejscowości. Potwierdzają to zapisy Studium, wskazujące funkcję turystyczno-wypoczynkową podgórską jako wiodącą na terenie a. Infrastrukturę społeczną tworzy świetlica, wyremontowana w 2011 roku. Sołectwo wyposażone jest w sieć wodociągową, brak jest dostępu do sieci kanalizacji sanitarnej. 24

2 1. P O D Z A M E K liczba Podzamek 551 2,18% 14 249 1,42% 17 45,2 23 Sołectwo położone jest we wschodniej części, w odległości ok. 6,5 km od Kłodzka. Graniczy bezpośrednio z ami: Jaszkowa Dolna, Jaszkowa Górna, Wojciechowice oraz Laski z Złoty Stok. Zabudowa miejscowości rozciąga się równolegle do przebiegu drogi krajowej nr 46, stanowiącej ważny szlak komunikacyjny powiatu kłodzkiego. Należy zwrócić uwagę na brak ciągłości zabudowy wsi w zachodniej części występuje pewna koncentracja zabudowy, natomiast pozostała część Podzamku odznacza się rozproszoną zabudową. Droga krajowa stanowi również granicę Obszaru Chronionego Krajobrazu Góry Bardzkie i Sowie, którego fragment tworzony jest przez tereny położone na północ od biegu drogi krajowej. W Studium wskazuje się funkcję turystyczno-wypoczynkową podgórską jako wiodącą na terenie a, ze względu na walory krajobrazowe związane z interesującą rzeźbą terenu oraz występowanie obiektów, takich jak zabytkowe krzyże i kapliczki. Charakterystycznym obiektem znajdującym się w Podzamku jest kaplica-mauzoleum rodu von Magnis, która została wyremontowana przez pracowników samorządowych. Sołectwo Podzamek charakteryzuje się wysoką lesistością, ze względu na lasy porastające wzgórza Gór Bardzkich. Potencjał rozwoju turystyki na tym terenie mogą stanowić również pozostałości po trzech kamieniołomach, które funkcjonowały tu w przeszłości. Wieś posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę społeczną, oprócz świetlicy, na jej terenie funkcjonuje Dom Pomocy Społecznej, mieszczący się z zabytkowym pałacu z XVI w (przebudowany w XIX w.). Miejscowość wyposażona jest także w plac zabaw dla dzieci. Należy zwrócić uwagę na braki w zakresie infrastruktury technicznej, w szczególności kanalizacyjnej. 25

2 2. R O G Ó W E K liczba Rogówek 121 0,48% 35 33 0,19% 35 27,3 32 Rogówek jest najmniejszym em Kłodzko zarówno pod względem, jak i liczby mieszkańców. Położony jest w odległości ok. 12 km na południowy wschód od Kłodzka. Graniczy z ami: Ołdrzychowice Kłodzkie, Jaszkowa Górna oraz z em Skrzynka z Lądek-Zdrój. Niewielka liczba mieszkańców zdeterminowała małe nasycenie miejscowości zabudową, na którą składa się kilka rozrzuconych zagród. Rogówek zdecydowanie wyróżnia się pod względem walorów krajobrazowych ze względu na położenie na Wzgórzach Rogówki, z obszaru a rozpościera się widok na Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie i Złote. W Studium wskazuje się rozwój funkcji turystycznowypoczynkowej podgórskiej jako funkcji wiodącej. Wieś - głównie ze względu na brak potencjału owego nie posiada własnego zaplecza handlowo-usługowego. Najbliższymi miejscowościami oferującymi zaspokojenie podstawowych potrzeb mieszkańców są Skrzynka oraz Ołdrzychowice Kłodzkie. Na terenie miejscowości zauważalne są również braki związane z infrastrukturą wodnokanalizacyjną. Infrastrukturę społeczną miejscowości stanowi świetlica wiejska, która powstała przy współudziale mieszkańców. 2 3. R O M A N O W O liczba Romanowo 440 1,74% 18 138 0,79% 27 31,4 30 Sołectwo położone jest w odległości ok. 12 km na południowy wschód od Kłodzka. Od północy i zachodu graniczy z em Ołdrzychowice Kłodzkie, od południa z ami Nowy Waliszów i Piotrowice z Bystrzyca Kłodzka, a od wschodu z Trzebieszowicami 26

z Lądek Zdrój. Układ przestrzenny wsi charakteryzuje się dużym stopniem rozproszenia liniowego zabudowy, która rozpościera się na długości ok. 5 km. Sołectwo prawie w całości położone jest w obrębie Obszaru Natura 2000 Pasmo Krowiarki, posiadającego bogatą faunę i florę. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na walory krajobrazowe głównym punktem widokowym na terenie a jest Góra Sędzisz (498 m n.p.m.), z której rozpościera się widok na Masyw Śnieżnika, Góry Złote, Bialskie, Bardzkie oraz Bystrzyckie. Charakterystycznymi obiektami antropogenicznymi, wyróżniającymi obszar Romanowa są widoczne w krajobrazie pozostałości po kamieniołomach. Na terenie a funkcjonuje największy na Ziemi Kłodzkiej kamieniołom, eksploatujący marmur oraz najczystszy w Polsce dolomit. Na terenie a występuje największy na Ziemi Kłodzkiej zespół wywierzysk krasowych - Źródła Romanowskie. Ponadto na terenie miejscowości znajdują się dwie kapliczki słupowe oraz zabudowania mieszkalne i gospodarcze z XIX wieku. Infrastrukturę społeczną miejscowości stanowi świetlica wiejska. Mieszkańcy miejscowości nie posiadają dostępu do sieci kanalizacji sanitarnej. San sieci drogowej ulega poprawie w 2012 roku przeprowadzono przebudowę dwóch dróg gminnych. W Studium wskazuje się rozwój funkcji turystyczno-wypoczynkowej przywodnej jako wiodącej. Wynika to z bardzo dobrych walorów środowiska przyrodniczego, które na tle wyróżnia obecność Źródeł Romanowskich. Ponadto w Romanowie rozwija się agroturystyka. Znajduje się tu również Geocaching Center 2 4. R O S Z Y C E liczba Roszyce 320 1,27% 27 163 0,93% 23 50,9 18 Sołectwo położone jest w odległości ok. 6 km na zachód od Kłodzka, na rozległym płaskowyżu. Nieco ponad 1 km na południe od zabudowań miejscowości przebiega trasa europejska E67. Obszar a charakteryzuje się bardzo niskim udziałem terenów leśnych zadrzewienia towarzyszą jedynie przepływającemu tutaj potokowi, który jest prawym dopływem Ścinawki. W granicach a znajduje się najbardziej urodzajny kompleks ziemi II, III i IV klasy bonitacyjnej. Układ przestrzenny wsi posiada cechy owalnicy, która 27