Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody Jan Balcerzak
Artykuł8 Dyrektywy Rady 92/43/EWGz dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Ust. 1 - Równolegle z projektami dotyczącymi terenów kwalifikujących się do wyznaczenia jako specjalne obszary ochrony, na których występują typy siedlisk przyrodniczych i/lub gatunki o znaczeniu priorytetowym, Państwa Członkowskie przesyłają Komisji, w stosownych przypadkach, swoje preliminarze odnoszące się do współfinansowania przez Wspólnotę, uznawanego przez nie za konieczne, aby mogły wypełnić swoje obowiązki zgodnie z art. 6 ust. 1.
Artykuł8 Dyrektywy Rady 92/43/EWGz dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Ust. 2 - Komisja w porozumieniu z każdym zainteresowanym Państwem Członkowskim określa dla terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, w odniesieniu do których Państwo Członkowskie ubiega się o współfinansowanie, środki konieczne do zachowania lub odtworzenia typów siedlisk przyrodniczych i gatunków o znaczeniu priorytetowym występujących na tych terenach we właściwym stanie ochrony, a także całkowite koszty tych środków.
Artykuł8 Dyrektywy Rady 92/43/EWGz dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Ust. 3 - Komisja w porozumieniu z zainteresowanymi państwami członkowskimi oszacuje finansowanie, w tym współfinansowanie, konieczne do realizacji działań o których mowa w ust. 2 między innymi przy uwzględnieniu koncentracji na terytorium państwa członkowskiego rodzajów naturalnych siedlisk i/lub gatunków o pierwszorzędnym znaczeniu oraz względnych obciążeń, które pociągają za sobą wymagane działania.
Raport dotyczący finansowania sieci NATURA 2000 W latach 2002-2003 oszacowano koszty europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000 na 4 do 4,4 mld na rok (dla 15 państw UE + 10 państw kandydujących)* *Na podstawie rozesłanych do państw członkowskich w latach 2002 2003 kwestionariuszy
Raport dotyczący finansowania sieci NATURA 2000 W 2003 r. uzupełniono szacowane koszty do 6,1 mld na rok (dla 25 państw)* Średnio w całej Unii Europejskiej -107 / ha / rok. *Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego. Finansowanie programu NATURA 2000 Bruksela 15.07.2004 r.
W 2010 roku oszacowano koszty wdrożenia sieci NATURA 2000 na 5,1 mld na rok (dla 25 państw UE). Z czego: 98% na istniejące już obszary, 2%na nowe, 33% koszty jednorazowe 1,67 mld 67%koszty stałe 3,4 mld *Na podstawie rozesłanych do państw członkowskich w roku 2008 kwestionariuszy
Z oszacowanych 3,4 mld : 2,7 mld to koszty zarządzania (w tym czynnej ochrony) 0,7 mld to koszty związane z planowaniem.
Dla 27 państw koszty oszacowano na 5,5 do 5,8 mld rocznie Średnio w całej Unii Europejskiej -63 / ha / rok*. *Porównywalne z danymi BirdLife International z 1999 r. -80 / ha / rok.
Skąd wziąć fundusze na czynną ochronę przyrody?
Środki europejskie Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EAFRD), Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, LIFE+
Programy rolnośrodowiskowe Pakiet 4 5.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków 1 200 zł/ha 5.2. Mechowiska 1 200 zł/ha 5.3. Szuwary wielkoturzycowe 800 zł/ha 5.4. Łąki trzęślicowe i selernicowe 1 200 zł/ha 5.5. Murawy ciepłolubne 1 200 zł/ha 5.6. Półnaturalne łąki wilgotne 800 zł/ha 5.7. Półnaturalne łąki świeże 800 zł/ha 5.8. Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe 800 zł/ha 5.9. Słonorośla 1 190 zł/ha 5.10. Użytki przyrodnicze 550 zł/ha
Programy rolnośrodowiskowe Pakiet 5 5.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków 1 370 zł/ha 5.2. Mechowiska 1 390 zł/ha 5.3. Szuwary wielkoturzycowe 910 zł/ha 5.4. Łąki trzęślicowe i selernicowe 1 390 zł/ha 5.5. Murawy ciepłolubne 1 380 zł/ha 5.6. Półnaturalne łąki wilgotne 840 zł/ha 5.7. Półnaturalne łąki świeże 840 zł/ha 5.8. Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe 870 zł/ha 5.9. Słonorośla 1 190 zł/ha 5.10. Użytki przyrodnicze 550 zł/ha
Płatność dla Natury 2000 W ramach projektowanej płatności należy wskazać siedliska Natura 2000, które obecnie są dofinansowane w ramach Programu rolnośrodowiskowego 2007-2013 oraz zidentyfikować siedliska i gatunki, które wymagają objęcia wsparciem finansowym w zakresie utrzymania ekstensywnych form gospodarowania rolnego na różnych kategoriach gruntów: trwałe użytki zielone (TUZ) łąki i pastwiska na siedliskach naturowych i poza nimi, użytki zielone na gruntach ornych, grunty orne oraz nieużytki. Dla każdej z tych kategorii zostaną następnie zidentyfikowane przedmioty ochrony.
Wymogi w celu utrzymania gospodarstwa bez zwierząt (2) Wymogi w celu utrzymania - gospodarstwa ze zwierzętami (3) Wymogi w celu odtwarzania (4) TUZ na siedliskach Natura 2000 TUZ siedliska nienaturowe Zakazy (1) Grunty orne NieuŜytki (1) + (2) (1) + (2) (1) + (2) (1) + (2) (1) + (3) (1) + (3) (1) + (3) (1) + (3) (1) + (4) lub (4) (1) + (4) lub (4) (1) + (4) lub (4) (1) + (4) lub (4)
Proponuje się utworzenie działania, które będzie umożliwiało rolnikom uzyskanie w prosty sposób informacji na temat lokalizacji siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków stanowiących przedmioty ochrony oraz listę działań niezbędnych do utrzymania lub poprawy stanu siedlisk i populacji gatunków. W związku z tym należy w każdym opracowywanym planie zadań ochronnych stworzyćmapęobszarów z zaznaczeniem poligonów obejmujących cenne siedliska oraz określających specyficzny dla danego terenu sposób użytkowania rolniczego i niezbędne wymogi.
Projekty LIFE+ Przyroda wspiera proces wdrażania Dyrektywy Ptasiej i Dyrektywy Siedliskowej (na poziomie lokalnym i regionalnym oraz wspiera dalszy rozwój i wdrażanie europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000).
Przykładowe projekty: Ochrona populacji bociana białego na terenie obszaru Natura 2000 Ostoja Warmińska Realizowany w latach 2011 2013. Wartość projektu: 6 588 519,00 zł
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Działanie 5.1 Wspieranie kompleksowych projektów z zakresu ochrony siedlisk przyrodniczych (ekosystemów) na obszarach chronionych oraz zachowanie różnorodności gatunkowej
Działanie 5.1 Planowanie działań ochrony, ochrona i odbudowa zdegradowanych siedlisk lądowych i wodnych, w tym morskich. Usuwanie i ograniczanie niekorzystnych wpływów inwazyjnych gatunków obcych. Kształtowanie strefy ekotonów na granicy siedlisk leśnych i nieleśnych. Usuwanie nalotu roślinności drzewiastej i krzewiastej na siedliskach nieleśnych. Przywracanie właściwych stosunków wodnych siedlisk wodno-błotnych. Wykup gruntów kluczowych dla ochrony przyrody i ich renaturalizacja.
Przykładowe projekty: POIS.05.01.00-00-032/08 Utrzymanie bioróżnorodności siedlisk kserotermicznych w Małopolsce Realizowany w latach 2010 2013. Wartość projektu: 2 977 284,00 zł
Przykładowe projekty: POIS.05.01.00-00-022/08 Czynna ochrona gatunków fauny związanych z małymi zbiornikami w Gorczańskim Parku Narodowym i jego najbliższym otoczeniu Realizowany w latach 2009 2011. Wartość projektu 1 868 261,00 zł
Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy Bezzwrotna pomoc finansowa dla Polski w postaci dwóch instrumentów pod nazwą: Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy (potocznie znanych jako fundusze norweskie), pochodzi z trzech krajów EFTA (Europejskiego Stowarzyszenie Wolnego Handlu), będących zarazem członkami EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego), tj. Norwegii, Islandii i Liechtensteinu.
Mechanizmy Finansowe związane są z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej oraz z jednoczesnym wejściem naszego kraju do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Na mocy umów międzynarodowych kraje EFTA EOG przyznały bowiem Państwombeneficjentom (członkom EOG, którzy przystąpili do Unii Europejskiej w 2004 r. i w 2007 r. oraz Hiszpanii, Grecji i Portugalii) wsparcie na lata 2004-2009 w postaci dwóch instrumentów finansowych pod nazwami Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy. Z ogólnej kwoty wsparcia wynoszącej 1,239 mld, Polska otrzymała 533,51 mln.
Przykładowe projekty: Natura 2000 w Karpatach
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Środki krajowe - Program priorytetowy: Ochrona przyrody i krajobrazu Wdrażanie planów ochrony, programów ochrony gatunków i siedlisk poprzez: czynną ochronę in situ siedlisk i gatunków (w tym: restytucja i reintrodukcja gatunków chronionych, ochrona i renaturyzacja (odtworzenie) zagrożonych siedlisk, wykup gruntów na rzecz Skarbu Państwa niezbędnych dla ochrony zagrożonych gatunków i siedlisk w tym pierwokup).
Przykładowe projekty: 270/2010/Wn-10/ OP-WK/D "Ochrona ekosystemów lądowych Wigierskiego Parku Narodowego w 2010 r." Realizowany w 2010 r. Wartośćprojektu: 311 540,00 zł.
Przykładowe projekty: 278/2010/Wn-50/OP-WK/D Czynna ochrona ekosystemów leśnych w Roztoczańskim Parku Narodowym w 2010r. Realizowany w 2010 r. Wartośćprojektu: 277 800,00 zł.
Środki regionalne Regionalne Programy Operacyjne
Środki regionalne Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Przykładowe projekty: Ochrona czynna koszenie i odkrzaczanie w rezerwatach przyrody Krywe i Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku Bieszczady PLC180001 Realizowany w 2010 r. Wartośćprojektu: 12 500,00 zł.
Przykładowe projekty: Ochrona miejsc lęgowych bociana białego w województwie śląskim Realizowany w 2010 2011 r. Wartośćprojektu: 35 100,00 zł.
Dziękuję za uwagę