Prezentacja z zajęć terenowych z przedmiotu Podstawy produkcji i oceny mleka Gr 1, rok III Agata Stasiak Paulina Starzyńska
W dniu 15.10.2013 r. w ramach zajęć z przedmiotu Podstawy produkcji i oceny mleka odbyły się zajęcia terenowe, które obejmowały wyjazd do dwóch gospodarstw rolnych. Jednym z nich było prywatne gospodarstwo rolne w Odrytach. Oprócz hodowli krów mlecznych, w gospodarstwie uprawia się pszenicę, rzepak i kukurydzę, z której przygotowywana jest kiszonka dla bydła. Uprawa ta zajmuje 350 ha. Obecnie rolnik posiada 360 sztuk krów dojnych rasy HF.
Oborę pobudowano pięć lat temu, a posiada ona najnowocześniejsze rozwiązania. Powierzchnia to 2451 m 2 (długość 57 m, szerokość: 43 m). Dach jest pokryty blachą, boczne ściany zasłonięte kurtynami, których zadaniem jest ochrona dobrostanu zwierząt przed przegrzaniem, w mniejszym stopniu przed zimnem. Obora posiada stacje paszowe dla krów, legowiska, pomieszczenia do inseminacji, izolatki dla krów chorych, 4 roboty udojowe oraz wydzielone pomieszczenie na biuro. Widok terenu gospodarstwa z satelity. http://goo.gl/maps/bsvst
Obora w Odrytach wyposażona jest w komputerowy system doju krów. W skład całego systemu schodzą 4 roboty firmy DeLaval. Aparat jest zdolny do wydoju 65 krów na dobę, a każda wizyta krowy to z reguły 8-12 litrów mleka. Dojona krowa przechodzi do miejsca, z którego jest przekierowana do odpowiedniego boksu robota. Automat laserowo wyszukuje wymiona krów, myje je (specjalne kubki myjące na wymiona) oraz dokonywana jest stymulacja, przedzdajanie i suszenie. Odpowiednie urządzenia laserowe sprawdzają, gdzie znajdują się strzyki krowy, potem celują w nie kubkami udojowymi. Zastosowanie robota pozwala na wzrost wydajności krów nawet o 15%. Wyższa wydajność wynika z indywidualnego dostosowania częstotliwości dojenia do aktualnej wydajności krów i fazy laktacji. Na ekranie podczas doju są wyświetlone: numer krowy, ilość mleka które oddała z każdego strzyku, przewidywana ilość mleka jaką odda krowa, szybkość z jaką pozyskiwane jest mleko, całkowity udój krowy, datę, dane o liczbie komórkek somatycznych itd. Po wyjściu krowy z boksu robota system spłukujący włącza się i usuwa zanieczyszczenia ze stanowiska udojowego. W związku z automatyzacją tego procesu, szczegółowe dane wyświetlane są również w biurze, a wszelkie nieprawidłowości wychwytywane są automatycznie.
Aparat udojowy firmy DeLaval. www.delaval.pl
Zasadniczą rolę podczas dojenia mechanicznego odgrywa budowa wymiona krów. Najbardziej pożądane wymiona to takie, których ćwiartki są jednakowej wielkości, oddalone od siebie łagodnie zarysowanymi bruzdami, tak jak w przypadku wymion miskowych. Podczas doju ważne są również zdrowe nogi krów. Zasada działania robota udojowego www.delaval.pl
Każda krowa posiada indywidualny numer, który pozwala na identyfikację w procesie udoju, chowu itd. Wszystkie procesy w oborze są zautomatyzowane, m.in. usuwanie obornika. W systemie gnojowicowym uruchamiane są zgarniacze i obornik jest spłukiwany do kanałów, co ma znaczenie dla zachowania dobrego mikroklimatu wewnątrz obory, poprzez zmniejszanie ilości amoniaku i innych gazów emitowanych do atmosfery. Odpowiednio zaprojektowany i wykorzystywany system usuwania obornika zachowuje go do wykorzystania jako środek nawożący, a także redukuje przenikanie odchodów zwierzęcych do wodny i gruntu. Aparat czyszczący w czasie pracy.
System czyszczący - szczotkowy, obora wyposażona jest w cztery aktywne czochradła, które zapewniają wiele korzyści, komfortu chowu krów. Są nimi m.in. lepsza cyrkulacja krwi, zwiększona wydajność mleczna, obniżenie przypadków mastitis w stadzie, powodują wzmożony ruch krów w oborze, co przekłada się na mniejsze konkurowanie ze sobą zwierząt przy poidłach i stole paszowym. Wadą czochradeł może być infekcja grzybiczna w stadzie. Zasada działania czochradeł Hoduj z głową bydło
Wentylatory - zapewniają przepływ powietrza w celu ochłodzenia w czasie upałów, co zwiększa wydajność mleczną bydła. Odpowiedni system oświetlania (24 h/dobę) - stymuluje całodobową pracę i udój krów. Średnia dojenia na stado to 2,5 razy na dobę. Obora wyposażona w wentylatory firmy Blattin Cooler. http://www.agrofoto.pl/forum/blog/11/entry-661-komfort-termiczny-krow-cool-klimat-w-oborze/
Obora podzielona jest na cztery sektory, a krowy funkcjonują w 4 grupach technologicznych, w zależności od okresu laktacji. W oborze znajdują się 4 izolatki (jedna izolatka na każdą sekcję). Tam trafiają krowy dojne agresywne, chore lub wymagające specjalnej opieki, m.in. krowy, które nie mogą przebywać z innym bydłem z powodu odrzucenia społecznego choć te często są eliminowane ze stada. W okresie cielęcym bydło pozbawiane jest rogów (dekornizacja), które wypalane są specjalnym żelem lub piłowane przez zootechnika lub weterynarza. Oprócz tego w celu wyeliminowania agresji, na jedną krowę przypada 9 do 9,5 m 2. Co drugi dzień około 12,5 tys. litrów mleka oddawane jest do zakładu Mlekpol, a obecna cena dla tego gospodarstwa za litr surowca wynosi 1,82 zł. Zakład mleczarski bada każdą dostawę mleka, m.in. na procentową zawartość tłuszczu i białka, zawartość mocznika, liczbę komórek somatycznych oraz bakterii. Średnia zawartość tłuszczu oraz białka w oddawanym przez gospodarstwo mleku wynosi odpowiednio: 4,10% i 3,4%. Liczba bakterii w 1 ml tego mleka surowego to 6x10 3.
Drugim odwiedzonym przez nas miejscem była Stacja dydaktyczno-badawcza w Bałdach. Gospodarstwo to liczy 363 krowy, w tym obecnie dojonych jest 197 sztuk. W gospodarstwie hodowane są krowy rasy: holsztyńskofryzyjskiej, jersey, simentalskiej oraz mieszańce tych ras. Krowy przebywają w oborze wolnostanowiskowej, bez uwiązania Obora wolnostanowiskowa w Bałdach. http://www.uwm.edu.pl/baldy/pokaz_foto.php?f=8.jpg Obora w Bałdach. Zdjęcie własne
Tandem - hala udojowa. http://www.uwm.edu.pl/baldy/pokaz_foto.php?f=11.jpg Dojenie odbywa się dwa razy dziennie o godzinie 4:30 oraz 16:00 w hali udojowej na 12 stanowisk. Jest to dojarnia typu tandem, która charakteryzuje się bocznym ustawieniem krów podczas doju. Krowy stoją na oddzielnych stanowiskach, a dojarz ma możliwość obserwacji całego zwierzęcia, natomiast krowy mają możliwość szybkiego przyzwyczajenia się do obecności dojarza. Taki typ dojarni umożliwia indywidualne traktowanie zwierząt, łatwą kontrolę stanu zdrowotności, szybkie wychwytywanie wszelkich nieprawidłowości u każdej krowy. Hala sprzątana jest raz dziennie środkami kwasowymi i zasadowymi. Serwis hali odbywa się raz do roku.
Przy dojeniu, w tym gospodarstwie, pracuje trzech dojarzy. Przed właściwym udojem krów występuje przdzdajanie. Do specjalnych pojemników wyciska się pierwsze strugi mleka, które zawierają najwięcej bakterii oraz ocenia się czy udojone mleko nie ma grudek ani kłaczków. Obecność grudek lub kłaczków świadczy o chorobie krowy, a mleko od takiej krowy musi być odseparowane do baniek. Jeśli mleko jest prawidłowej konsystencji podmywa się wymiona krów, dokładnie osusza strzyki, zakłada aparat udojowy i rozpoczyna się proces pozyskiwania mleka. Następnie aparat udojowy jest zdejmowany automatycznie i przeprowadzana jest poudojowa dezynfekcja strzyków. Obok hali udojowej znajduje się chłodnia ze zbiornikiem o pojemności 11 tys. litrów. Systemem rurowym mleko przekazywane jest do tanku. Co drugi dzień mleczarnia Mlekpol odbiera ok. 8 tys. litrów mleka. Mleko w zbiorniku ma temperaturę 4 C, zawiera średnio 4% tłuszczu oraz 3,4% białka. Liczba komórek somatycznych wynosi ok.175000/ml, a bakterii 4x10 3 /ml. Obecna cena 1 litra mleka dla tego gospodarstwa wynosi 1,70 zł. Chłodnia myta jest najpierw kwasem potem zasadą. Zbiornik na mleko o pojemności 11 tys. litrów http://www.uwm.edu.pl/baldy/pokaz_foto.php?f=10.jpg
Rasy krów hodowanych w gospodarstwach Holsztyńsko-fryzyjska Dorosła krowa holsztyńsko-fryzyjska ma wysokość w kłębie około 140 cm, masę ciała około 650 kg, wysoko zawieszone wymię o długiej podstawie, dużej szerokości i umiarkowanej głębokości, płaskie umięśnienie. Osiąga wydajność 7000 kg mleka o zawartości 3,6% tłuszczu. W związku z powyższymi parametrami bydło z tej rasy zostało poddane ostrej selekcji w kierunku mlecznym. Krowa rasy h-f www. wikipedia.pl
. Krowa rasy Jersey. Zdjęcie własne Jersey Krowy Jersey osiągają masę ciała 350-450 kg i wysokość w kłębie 120 cm. Osobliwą cechą Jerseyów jest bardzo wysoka zawartość w mleku tłuszczu ok. 6 % i białka 4%, co czyni je cennym surowcem dla przetwórstwa mlecznego. Roczna wydajność mleczna to 3500-5000 kg. Simental Dorosłe krowy osiągają wysokość w kłębie ok. 135 cm, masę ok. 675 kg. Ich wydajność mleka rocznie to ok. 5 tys litrów. Umaszczenie charakteryzuje się znaczną zmiennością: od beżowego do ciemnoczerwonego z białymi łatami. Głowę i dolne odcinki kończyn mają białe, śluzowicę mają koloru jasnoróżowego. Krowa rasy simentalskiej odmiana mleczno-mięsna, http://pl.wikipedia.org/
Literatura: Ziajka S. 2008. Mleczarstwo. T. 1, Wyd. UWM, Olsztyn. Jurczak M. 1997. Mleko. Produkcja, badanie przerób. Wyd. SGGW, Warszawa. Hoduj z głową bydło. Artykuł z nr 6/2011 http://www.delaval.pl/ http://produkcjamleka.wordpress.com http://www.hodujbydlo.pl/ http://www.delaval.pl