WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-V.431.11.2016 Warszawa, 15.12.2016 r. Pani Małgorzata Woźnicka Przewodnicząca Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Otwocku ul. Komunardów 10 05-400 Otwock WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 6c ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2012r. w sprawie trybu i sposobu przeprowadzania kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2013 r., poz. 29) pracownicy Oddziału do Spraw Osób Niepełnosprawnych Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego oraz członek Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Warszawie przeprowadzili w dniach od 3 października do 17 października 2016r. kontrolę problemową w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Otwocku, ul. Komunardów 10. Przedmiotem kontroli było dokonanie analizy i oceny organizacji i funkcjonowania Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Otwocku oraz postępowania formalno prawnego, przestrzegania obowiązującego trybu i procedur, a także poprawności merytorycznej wydawanych orzeczeń, stosowanie zasad postępowania przewidzianego w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej, zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób 1
w wieku do 16-go roku życia (Dz. U. z 2002 r., Nr 17, poz. 162 ze zm.) oraz rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 1110). W związku z kontrolą problemową, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli, przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Skład Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Otwocku tworzą osoby, które posiadają odpowiednie kwalifikacje, oraz uzyskały zaświadczenia zgodnie z 23 Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Analiza składu osobowego lekarzy - członków Powiatowego Zespołu wykazała, że do Zespołu powołano lekarzy wszystkich wymaganych specjalizacji, zgodnie z 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, według którego przewodniczącym składu orzekającego jest lekarz, specjalista w dziedzinie odpowiedniej do choroby zasadniczej dziecka lub osoby zainteresowanej. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Otwocku spełnia warunki organizacyjne i techniczne określone w 24 i 25 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Ponadto, zgodnie z art. 6d ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Zespół pracuje w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności. Kontrola trybu rozpatrywania wniosków o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności pod kątem zachowywania terminów do załatwiania spraw wskazanych w art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016 r., poz. 23) wykazała, że Powiatowy Zespół w Otwocku w okresie objętym kontrolą, przekraczał ww. terminy. Zgodnie z art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego, organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Natomiast załatwienie spraw wymagających postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a spraw szczególnie skomplikowanych nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym w przeciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Analizie poddano 80 wniosków, które wpłynęły do Zespołu w okresie od 01.01.2014r. do dnia kontroli. Stwierdzono, że 20 skontrolowanych wniosków zostało rozpatrzonych w przekroczonym terminie powyżej 1 miesiąca. 2
W przypadku wszystkich ww. spraw, Powiatowy Zespół w Otwocku zawiadomił osoby zainteresowane lub przedstawicieli ustawowych dziecka o przekroczeniu terminu do załatwienia sprawy, zgodnie z art. 36 k.p.a. Analiza 80 spraw (wymienionych w protokole, s. 9-10) pod kątem prawidłowości udokumentowania stanu faktycznego, trafności ustaleń orzeczniczych i spójności ocen sporządzanych przez specjalistów psychologa, pracownika socjalnego, pedagoga oraz doradców zawodowych, wykazała, że oceny w większości wypełnione są prawidłowo. Nieznaczne uchybienia stwierdzono w 39 sprawach (wymienionych i opisanych szczegółowo w protokole s. 10-12). Największe zastrzeżenia dotyczyły ocen wypełnianych przez doradcę zawodowego. W toku kontroli stwierdzono także, że w 11 sprawach (wymienionych na stronie 12 protokołu) na członka składu orzekającego wyznaczono pracownika socjalnego lub doradcę zawodowego, tymczasem powinien orzekać psycholog, z uwagi na przyczynę niepełnosprawności określoną symbolem 01-U, 02-P, 06-E, 10-N lub 12-C. Zgodnie z 20 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności zadaniem członków składu orzekającego - psychologów jest sporządzenie ocen, w których określają w szczególności: występowanie dysfunkcji psychicznych warunkujących trudności w samodzielnym funkcjonowaniu, z uwzględnieniem zaburzeń w zakresie procesów poznawczych oraz emocjonalno-motywacyjnych, poziom inteligencji, zaburzenia zachowania werbalnego oraz ruchowego, zaburzenia w interakcjach interpersonalnych, poziom krytycyzmu i samokrytycyzmu, występowanie ograniczeń, odpowiednio do wieku, w zakresie umiejętności przystosowawczych, z uwzględnieniem: zdolności do samoobsługi, samodzielnego zaspokajania własnych potrzeb i uspołecznienia. Specyfika zadań psychologa członka składu orzekającego w procesie orzeczniczym warunkuje prawidłowość i trafność podejmowanych rozstrzygnięć. W przypadku zaburzeń określonych symbolem 01-U, 02-P, 06-E, 10-N lub 12-C obecność psychologa w składzie orzekającym jest niezbędna do wydania prawidłowych orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. Tylko psycholog posiada kompetencje do oceny obszarów funkcjonowania, mającej istotny wpływ na podjęcie decyzji orzeczniczej w zaburzeniach określonych ww. symbolem. Natomiast w 5 sprawach do składu orzekającego powinien zostać wyznaczony pracownik socjalny ze względu na wiek emerytalny osób zainteresowanych, aktualny brak aktywności zawodowej oraz brak wskazania we wniosku celu zatrudnieniowego. Wyznaczenie niewłaściwego specjalisty spowodowało, że oceny są niespójne i nietrafne, a treści w nich zawarte nie uzasadniają rozstrzygnięcia. 3
Analiza dokumentacji medycznej stanowiącą podstawę do wydania orzeczeń o niepełnosprawności i stopnia niepełnosprawności, wykazała uchybienia. Badaniem objęto orzeczenia o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności Powiatowego Zespołu, wybrane losowo z rejestrów prowadzonych w SI EKSMOoN. Analiza dokumentacji medycznej przeprowadzona przez lekarza Stanisława Jarmudę wykazała następujące, powtarzające się nieprawidłowości dotyczące dokumentowania stanu zdrowia osób orzekanych na drukach oceny stanu zdrowia, zwanej dalej oceną. 1) Opis badania podmiotowego był niewystarczający na 22 drukach oceny. Nie stwierdzono druków oceny, pozbawionych w całości opisu badania podmiotowego. 2) Opis badania przedmiotowego był niewystarczający na 22 drukach oceny. Nie stwierdzono druków oceny, pozbawionych w całości opisu badania przedmiotowego. W jednym przypadku opis badania przedmiotowego był niemożliwy, ponieważ w związku z niezdolnością osoby do stawienia się na komisji, oceny stanu zdrowia dokonano zaocznie (str. 18 protokołu). 3) Opisu zakresu i rodzaju ograniczeń stwierdzanych u osoby orzekanej brak było na 15 drukach oceny, opis zakresu i rodzaju ograniczeń stwierdzanych u osoby orzekanej był niewystarczający na 38 drukach oceny, a opis zakresu i rodzaju ograniczeń stwierdzanych u osoby orzekanej był prawidłowy na 26 drukach oceny. 4) Wskazania z oceny stanu zdrowia prawidłowo określono w przypadku 66 orzeczeń, zaś w przypadku 6 orzeczeń przyznając kartę parkingową lekarz nie umieścił na druku oceny wpisu mówiącego niemożności samodzielnego poruszania się osoby orzekanej. W 7 sprawach wskazań nie ustalano, ponieważ sprawy te zakończyły się nie zaliczeniem osoby orzekanej do stopnia niepełnosprawności bądź nie zaliczeniem dziecka do osób niepełnosprawnych (str. 19 protokołu). 5) Uzasadnienie oceny stanu zdrowia osoby orzekanej było prawidłowe w przypadku 16 druków ocen, niewystarczające w przypadku 52 druków ocen, a brak było uzasadnienia w przypadku 11 druków ocen. 6) Ocena stanu zdrowia osoby orzekanej była czytelna w przypadku 51 druków ocen, zaś we fragmentach nieczytelna była w przypadku 28 druków ocen. 7) Dokumentacja medyczna była wystarczająca i uzasadniała przyznany stopień lub niepełnosprawność w przypadku wszystkich spraw. 4
Inne stwierdzone nieprawidłowości ( sprawy wymienione w protokole str. 19-20): w 3 przypadkach lekarz przewodniczący składu orzekającego (specjalista chorób oczu) orzekający w sprawie był lekarzem leczącym osobę orzekaną, w 1 przypadku, w którym osobę orzekaną zaliczono do znacznego stopnia niepełnosprawności, mimo przyznania osobie orzekanej pkt. 7) "wymaga" na druku "oceny" brak był wpisu na temat konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji osoby orzekanej, w 1 przypadku, w którym symbolem przyczyny niepełnosprawności był symbol 02-P, na druku "oceny" nie został określony stopień nasilenia zaburzeń nastroju osoby orzekanej, w 3 przypadkach w których osoby orzekane zaliczono do osób niepełnosprawnych i przyznano pkt 7) wymaga na druku "oceny" brak było wpisu na temat konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji osoby orzekanej. Wobec przedstawionej oceny dotyczącej funkcjonowania jednostki poddanej kontroli, zwracam się o realizację poniższych zaleceń pokontrolnych: 1. bezwzględne przestrzeganie terminów rozpatrywania spraw określonych w art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego; 2. zobligowanie członków Zespołu do stosowania standardów orzekania zawartych w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. oraz rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności; 3. wzmocnienie nadzoru nad lekarzami i specjalistami - członkami Powiatowego Zespołu, w przedmiocie jakości wypełnianych ocen w procesie orzeczniczym; 4. zapewnienie uczestnictwa doradcy zawodowego lub psychologa w składach orzekających, w których jest to uzasadnione (podstawa prawna: 18 ust. 1 oraz 20 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności); 5. zmiana organizacji pracy Zespołu w sposób umożliwiający terminowe rozpatrywanie wniosków - zwiększenie częstotliwości organizowania składów orzekających. 5
O wykonaniu powyższych zaleceń proszę poinformować w terminie 30 dni Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Anna Olszewska Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Starosta Powiatu Otwockiego 6