https://www. Zadrzewienia śródpolne: jaką pełnią rolę? Autor: prof. dr hab. Lesław Zimny Data: 18 lutego 2016 Zadrzewienia to pojedyncze drzewa i krzewy lub ich skupiska niestanowiące zbiorowisk leśnych wraz z zajmowanym terenem oraz pozostałymi składnikami jego szaty roślinnej. Do zadrzewień nie zalicza się jednak sadów, ogródków działkowych, plantacji drzew i krzewów, szkółek, a także terenów zieleni w miastach i parkach wiejskich. Czy tego typu skupiska roślinne spełniają zatem jakąś konkretną funkcję? Zadrzewienia spotykane w wielu miejscach. W związku z ich lokalizacją można wśród nich wyróżnić następujące rodzaje: 1. zadrzewienia użytków rolnych śródpolne, łąkowo-pastwiskowe, ochronno-ogrodnicze; 2. zadrzewienia terenów komunikacyjnych drogowe, kolejowe, urządzeń przy trasach komunikacyjnych; 3. zadrzewienia przywodne rzek i potoków, wód stojących, budowli wodnych; 4. zadrzewienia terenów przemysłowych oraz wysypisk śmieci ochronno-izolacyjne, 1 / 5
https://www. rekultywacyjne, 5. zadrzewienia wiejskich terenów budowlanych przydomowe, zabudowań gospodarczych, ośrodków administracyjno-mieszkalnych. Jednym z rodzajów zadrzewień są zadrzewienia łąkowo-pastwiskowe. Niezależnie jednak od umiejscowienia zadrzewienia spełniają wiele różnych funkcji, które możemy zbiorczo podzielić na ochronne, produkcyjne oraz społeczno-kulturalne. I. Funkcje ochronne: 1. Klimatotwórcza hamowanie wiatrów, modyfikacja rozkładu opadów, wpływ na temperaturę powietrza i gleby, ograniczanie parowania. 2. Glebochronna pasy drzew i krzewów w poprzek stoków zmniejszają erozję wodną, a prostopadłe do kierunku wiatrów erozję wietrzną. 3. Wodochronna zmniejszanie parowania (np. na terenach źródliskowych) i spływu powierzchniowego, przeciwdziałanie chemicznemu i biologicznemu zanieczyszczaniu wód. 4. Biocenotyczna tworzenie gniazdowisk i miejsc żerowania ptaków i owadów, niezbędnych do zapylania roślin uprawnych. 5. Sanitarno-higieniczna zatrzymywanie zanieczyszczeń pyłowych, toksycznych gazów, nieprzyjemnych zapachów (np. z ferm hodowlanych). 6. Techniczna rozgraniczanie własności, zasłanianie miejsc szpecących (np. śmietników), działanie obronne (żywopłoty kolczaste) i przeciwpożarowe, umacnianie skarp, sygnalizowanie skrzyżowania dróg. 2 / 5
https://www. Sadząc w pobliżu pola drzewka owocowe, wpłyniemy na obecność pszczół i innych owadów zapylających. II. Funkcje produkcyjne: 1. produkcja drewna i użytków niedrzewnych; 2. dostarczanie jadalnych owoców, pożytków pszczelich, surowców farmakologicznych, liści użytkowych. III. Funkcje społeczno-kulturalne, tzn. wypoczynkowe, estetyczne, wychowawczo-dydaktyczne, kulturowe. Zadrzewienia wykorzystuje się ponadto do: renaturyzacji łąk, ochrony gleb i wód, tworzenia stref buforowych i refugiów (ostoi), w których występują rzadkie, ginące gatunki roślin lub zwierząt czy zanikające typy ekosystemów, zapobiegania przemieszczania się składników nawozowych do wód, wprowadzania elementów krajobrazu ułatwiających przemieszczanie się zwierząt (korytarzy ekologicznych). 3 / 5
https://www. Zadrzewienia ograniczą m.in. działanie erozji wietrznej na glebę. Podkreślmy też raz jeszcze, że zadrzewienia śródpolne korzystnie oddziałują na mikroklimat pól i łąk poprzez: hamowanie prędkości wiatru, ograniczenie strat wody wskutek parowania z gleby, zwiększenie wilgotności powietrza w warstwie przygruntowej, ograniczenie erozji wietrznej i wodnej, ograniczenie parowania i odpływ wody w czasie suszy latem, zwolnienie tempa topnienia śniegu wiosną, zmniejszenie dobowych amplitud temperatury powietrza. Na koniec należy dodać, że między polami gospodarstwa można stosować różne formy zadrzewień: 1. pojedyncze pojedyncze drzewa (solitery), np. grusze polne lub krzewy, 2. rzędowe liniowo rozmieszczone drzewa i krzewy, np. wzdłuż dróg, 3. pasowe kilkurzędowy pas o szerokości 20 m, np. wzdłuż rzek lub wokół zakładów, 4. grupowe skupiska drzew i krzewów o powierzchni 5. kępowe skupiska drzew i krzewów o powierzchni 0,02 0,1 ha, np. remizy śródpolne, 6. powierzchniowe zadrzewienia o powierzchni > 0,1 ha, które ze względu na sposób zagospodarowania nie stanowią lasu, np. zadrzewienia nieużytków. 4 / 5
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) https://www. Istnieje wiele rodzajów zadrzwień w zależności od gęstości skupiska. Jednym z nich są zadrzewienia pasowe. Przykładem zadrzewień, które zdały egzamin, są zadrzewienia śródpolne w Turwi (założone w XIX w. przez Dezyderego Chłapowskiego) i w Kombinacie Rolnym w Kietrzu (założone 20 lat temu). Więcej o zadrzewieniach śródpolnych możecie przeczytać w artykule: Zadrzewienia śródpolne: jakie niosą korzyści? *** 5 / 5