Komentarz tygodniowy 04-11.12.2015 DANE MAKROEKONOMICZNE Z Z POLSKI Obroty w handlu zagranicznym - GUS Według danych GUS, pomimo trudności w handlu z krajami Europy Wschodniej (w I-X 2015 r. wartość polskiego eksportu do Rosji była niższa niż przed rokiem o 28,2 %, zaś na Ukrainę o 6,3 %), wartość polskiego eksportu ogółem wzrosła (o 7,0 % w ujęciu rocznym), co zawdzięczamy głównie silnym związkom handlowym z krajami rozwiniętymi, w tym państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Wzrostowi eksportu w okresie dziesięciu miesięcy 2015 r. do 148,1 mld EUR towarzyszył wzrost importu o 3,5 % r/r (do 145,2 mld EUR), co oznacza, iż nadwyżka w obrotach handlowych wyniosła 2,9 mld EUR. Dane GUS wskazują, iż dla kondycji polskiego eksportu ogółem oraz jego wkładu w wypracowany PKB decydujące znaczenie będzie miała koniunktura gospodarcza u głównych partnerów handlowych Polski, tj. w strefie euro, nie zaś kryzys ukraiński i związane z nim ograniczenia w handlu z państwami Europy Wschodniej. Stopa bezrobocia - MPiPS Według szacunkowych danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec listopada br. ukształtowała się na poziomie 9,7 % (tj. o 1,7 pp. mniej niż na koniec listopada 2014 r.). Jest to najniższe bezrobocie rejestrowane o tej porze roku od siedmiu lat. Na podstawie meldunków nadesłanych przez urzędy pracy oszacowano, iż liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec listopada br. wyniosła 1 532,7 tys. osób (tj. wzrosła o 15,8 tys. m/m). Okresowy wzrost bezrobocia rejestrowanego w miesiącach jesiennozimowych jest naturalnym zjawiskiem, związanym z sezonowym harmonogramem prac w niektórych sektorach (rolnictwo, budownictwo). W ujęciu rocznym, liczba zarejestrowanych bezrobotnych obniżyła się o 267,1 tys. osób. Lepsza niż w poprzednich latach sytuacja na rynku pracy (wykres obok) powinna wspierać wzrost konsumpcji, który w najbliższych kwartałach będzie decydował o tempie wzrostu PKB w Polsce. 1
WYDARZENIA Narodowy Bank Szwajcarii postanowił utrzymać stopy procentowe bez zmian (docelowy poziom 3- miesięcznej stopy LIBOR we franku szwajcarskim na poziomie od minus 1,25 % do minus 0,25 %). Brak złagodzenia polityki przez SNB powoduje, iż w relacji wobec euro i franka złoty prawdopodobnie pozostanie słaby w najbliższych dniach. Wydarzeniem, które będzie miało decydujący wpływ na kierunek zmian walut w naszym regionie (w tym złotego) w dłuższej perspektywie, będzie komunikat po posiedzeniu decyzyjnym władz monetarnych w USA (16 grudnia 2015 r.). Według danych opublikowanych przez Eurostat, wzrost PKB w strefie euro w III kwartale 2015 r. wyniósł 1,6 % r/r (wobec 1,6 % r/r w II kwartale 2015 r.). Dane należy ocenić pozytywnie. Utrzymanie tempa wzrostu z II kwartału daje podstawy do zachowania umiarkowanego optymizmu odnośnie kształtowania się koniunktury w strefie euro w kolejnych miesiącach. Wraz z danymi dla strefy euro, Eurostat opublikował także dane porównawcze dotyczące zmian PKB w poszczególnych krajach członkowskich Unii Europejskiej. Z dostępnych informacji (nie opublikowano jeszcze danych dla Irlandii i Luksemburga) wynika, iż w trzecim kwartale br. najszybciej w Unii rozwijała się Malta (wzrost PKB o 5,6 % r/r), Czechy (wzrost o 4,5 % r/r), Szwecja (3,9 % r/r) oraz Polska (wzrost o 3,7 % r/r - dane wyrównane sezonowo). Dane z państw UE, ze względu na silne relacje handlowe państw członkowskich z Polską (wg danych GUS udział polskiego eksportu do krajów UE wyniósł w dziewięciu miesiącach 2015 r. 79,3 % eksportu ogółem), mają istotny wpływ na tempo rozwoju naszej gospodarki. Według danych opublikowanych w poniedziałek (14.12) przez NBP, podaż pieniądza (M3) w listopadzie br. zwiększyła się o 9,8 % r/r, wobec 9,1 % r/r wzrostu w październiku br. Z danych wynika, iż w listopadzie br. zadłużenie gospodarstw domowych wyniosło 631,6 mld zł (wzrost o 6,4 % r/r), podczas gdy zadłużenie przedsiębiorstw w tym samym okresie wyniosło 330,2 mld zł, tj. wzrosło o 9,0 % r/r. Relatywnie szybkie tempo wzrostu podaży pieniądza jest jednym z argumentów przemawiających za pozostawieniem stóp NBP bez zmian. Według danych opublikowanych w poniedziałek (14.12) przez NBP, saldo na rachunku obrotów bieżących w październiku br. wyniosło minus 113 mln EUR, wobec minus 959 mln EUR we wrześniu br. (po korekcie). W porównaniu z październikiem 2014 r., eksport towarów wzrósł o 441 mln EUR (3,0 %), zaś wartość importu zmniejszyła się w tym samym okresie o 426 mln EUR (2,8 %). W efekcie, saldo obrotów towarowych było dodatnie (483 mln EUR), co potwierdza dobrą kondycję polskiego eksportu, który może mieć pozytywny wkład w tempo rozwoju polskiej gospodarki w najbliższych kwartałach. Ze względu na to, iż Polska eksportuje głównie do pozostałych państw Unii Europejskiej (79,2 % udział w eksporcie ogółem w okresie dziesięciu miesięcy 2015 r.), dalszy rozwój handlu zagranicznego będzie zależał przede wszystkim od stanu koniunktury w największych gospodarkach UE. 2
DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA DANE MAKROEKONOCZNE Z POLSKI Strefa euro produkcja przemysłowa Według danych opublikowanych przez Eurostat w godzinach porannych w poniedziałek (14.12), produkcja przemysłowa w strefie euro wzrosła w październiku br. o 1,9 % r/r (0,6 % m/m), wobec 1,3 % r/r wzrostu we wrześniu. Pomimo, iż dane o produkcji w strefie publikowane są ze znacznym opóźnieniem (dotyczą poziomu produkcji sprzed dwóch miesięcy), dzisiejszy odczyt należy ocenić pozytywnie. Oficjalne dane pokazują bowiem przyspieszenie tempa wzrostu produkcji na początku czwartego kwartału, co daje podstawy do oczekiwań, iż w październiku-grudniu kontynuowana była stopniowa poprawa koniunktury w strefie euro. RYNEK STÓP PROCENTOWYCH RYNKI FINANSOWE Rynkowe stawki WIBOR w ubiegłym tygodniu nieznacznie spadły (wykres obok). Poziom stawek oraz nachylenie krzywej odzwierciedlają oczekiwania rynku, zgodnie z którymi w najbliższych miesiącach stopy NBP pozostaną bez zmian. Równocześnie, kierunek zmian (spadek stawek w ujęciu tygodniowym) wskazuje, iż wzrasta ryzyko obniżek stóp w kolejnych miesiącach. Warto odnotować, iż rynkowe kontrakty FRA wskazują, że do obniżek stóp procentowych w Polsce może dojść już w pierwszym kwartale 2016 r. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 07 11.12.2015 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,66% -0,18% 0,31% -0,83% 0,50% 3M 1,72% -0,12% 0,49% -0,80% 0,58% 6M 1,77% -0,03% 0,73% -0,75% 0,74% 1Y 1,79% 0,07% 1,05% -0,66% 1,05% 3
RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 04.12.2015 11.12.2015 Zmiana USDPLN 3,9607 3,9718 0,3% EURPLN 4,3141 4,3471 0,8% CHF/PLN 3,9643 4,0186 1,4% W relacji wobec euro, złoty jest najsłabszy od stycznia br. Zmiany kursu pozostałych walut z Europy Środkowo-Wschodniej wobec euro są zbliżone do złotego, co sugeruje dominujący wpływ czynników zewnętrznych na kierunek zmian na rynku. W tym kontekście należy wymienić przede wszystkim ryzyko związane z niekorzystną koniunkturą w wielu gospodarkach krajów rozwijających się (spowolnienie w Chinach, recesja w Brazylii i Rosji). Ponieważ kraje z Europy Środkowo-Wschodniej zaliczane są także do krajów rozwijających się, zwiększone ryzyko dla tej grupy państw odbija się niekorzystnie na notowaniach walut. Pomimo szeregu niekorzystnych czynników perspektywy złotego w relacji wobec euro nie są negatywne. Dalszy wzrost kursu EUR/PLN powinien ograniczać m.in. niski deficyt na rachunku obrotów bieżących w Polsce, finansowanie z wyprzedzeniem potrzeb pożyczkowych budżetu państwa, a także kontynuacja łagodnej polityki pieniężnej w strefie euro. RYNEK TOWAROWY Cena Cena Cena Cena ropy Data miedzi złota srebra (USD/bbl) (USD/lb) (USD/oz.) (USD/oz.) 04.12 43,00 4611,50 1086,61 14,55 07.12 40,73 4556,75 1069,99 14,22 08.12 40,26 4591,75 1074,31 14,16 09.12 40,11 4584,50 1072,81 14,14 10.12 39,73 4590,00 1071,14 14,12 11.12 37,93 4701,00 1074,51 13,91 Cena ropy Brent wyrażona w dolarach kształtuje się nieznacznie poniżej 38 dolarów za baryłkę, tj. najniżej od grudnia 2008 r. Spadkom cen ropy w ostatnich dniach sprzyjał brak porozumienia w sprawie ograniczenia produkcji przez państwa zrzeszone w kartelu OPEC, które są odpowiedzialne za ok. 1/3 światowej produkcji surowca. Warto podkreślić, iż dla obserwowanej od wielu miesięcy tendencji spadkowej na rynku ropy decydujące znaczenie mają czynniki podażowe, stąd bez decyzji o ograniczeniu produkcji powrót cen ropy do istotnie wyższych poziomów wydaje się mało prawdopodobny. Utrzymanie dotychczasowego tempa spadków surowca oddala perspektywy powrotu inflacji w wielu krajach do poziomów akceptowanych przez władze monetarne. Z tego względu, obecna sytuacja na rynku surowcowym sprzyja wzrostowi oczekiwań na łagodniejszą politykę monetarną także w Polsce. 4
RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym WIG30 stracił 5,9 %. Spadkowi głównego indeksu sprzyjała przecena akcji KGHM, który stracił 8,4 %, lecz także spadki spółek energetycznych (PGE stracił 8,6 %), banków (PKO BP stracił 1,5 %). Kierunek zmian na krajowym rynku wskazuje, iż nadal dominują czynniki ryzyka związane z toczącą się debatą publiczną na temat kredytobiorców posiadających zobowiązania w walutach obcych, a także ewentualne zaangażowanie spółek, w których posiada udziały Skarb Państwa w proces restrukturyzacji polskiego górnictwa. Niekorzystny wpływ na rynek ma także informacja o utrzymaniu w najbliższym roku podatku od niektórych kopalin, co ma wyraźnie negatywny wpływ na cenę akcji KGHM. KALENDARIUM Kalendarium na najbliższy tydzień (14-18.12.2015 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Prognoza BPS Wartość poprzednia 15 grudnia Polska Inflacja konsumentów, r/r XI -0,4 % -0,7 % 16 grudnia Polska 16 grudnia Polska 16 grudnia USA Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw, r/r Wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, r/r Decyzja w sprawie stóp procentowych XI 1,1 % 1,1 % XI 3,4 % 3,3 % XII 0,0-0,25 % 17 grudnia Polska Produkcja przemysłowa, r/r XI 5,5 % 2,4 % 17 grudnia Polska Sprzedaż detaliczna, r/r XI 1,3 % 0,8 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Piotr Lebiedziński Wicedyrektor Departamentu Planowania i Analiz, tel.: 22 539-52-62 Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5