JOSEPH RATZINGER KOŚCIÓŁ ZNAK WŚRÓD NARODÓW, TOM 1 SPIS TREŚCI Przedmowa do wydania polskiego Od wydawcy Wykaz skrótów CZĘŚĆ A BRATERSTWO CHRZEŚCIJAŃSKIE Braterstwo chrześcijańskie Uwaga wstępna Analiza danych historycznych Pojęcie brata przed i poza chrześcijaństwem "Brat" w rozumieniu Greków Pojęcie brata w Starym Testamencie Rozwój w hellenizmie Oświecenie i marksizm Rozwój pojęcia brata we wczesnym chrześcijaństwie "Brat" w słowach Jezusa Rozwój w Nowym Testamencie, szczególnie u Pawła Pojęcie brata w epoce ojców Kościoła Próba rzeczowej syntezy Podstawa chrześcijańskiego braterstwa: wiara Zniesienie granic w obrębie chrześcijańskiego braterstwa Granica ściślejszej wspólnoty braterskiej Autentyczny uniwersalizm Posłowie O duchu braterstwa Antropologiczne podstawy miłości braterskiej I. Socjologiczny i eklezjologiczny kontekst katolickich związków opieki nad dziewczętami 1. Socjologiczny punkt wyjścia 2. Model otwartego Kościoła jako odpowiedź na nową sytuację 3. Model odpowiedzialności i wolności świeckich II. Tło antropologiczne 1. Braterskość na wzór Brata Jezusa Chrystusa 2. Jednostka i całość Zakończenie: pewna żydowska opowieść i jej chrześcijańskie znaczenie Kościół jako miejsce posługiwania w wierze Los Jezusa a Kościół Jezus - uosobienie królestwa Bożego CZĘŚĆ B GENEZA, ISTOTA I MISJA KOŚCIOŁA 1
Ustanowienie kręgu Dwunastu Tak zwany kryzys galilejski Ostatnia Wieczerza Jezusa Podsumowanie O genezie i istocie Kościoła A. Kościół - znak i tajemnica wiary B. Jedność obydwu aspektów pojęcia Kościoła I. Geneza Kościoła II. Ujęcie pojęcia Kościoła u św. Pawła III. Głos ojców IV. Refleksje końcowe Kościół i liturgia I. Chrystus, Kościół i nowy kult A. Chrystus i kult B. Kościół i liturgia 1. Kościół 2. Liturgia C. Refleksja końcowa II. Wspólnota realizowana w życiu A. Chrześcijańskie pojęcie kultu według Listu do Hebrajczyków B. Wspólnota realizowana w życiu C. Słowo Augustyna Utożsamianie się z Kościołem 1. Człowiek w poszukiwaniu tożsamości 2. Co znaczy "tożsamość"? 3. Kościół i jego tożsamość 4. Utożsamienie i odnalezienie siebie 5. Wyniki Powszechność i katolickość CZĘŚĆ C KOŚCIÓŁ - POWSZECHNY SAKRAMENT ZBAWIENIA W CHRYSTUSIE Kościół - opracowanie systematyczne [artykuł w leksykonie, 1961] Geneza i istota Kościoła 1. Wstępne uwagi metodyczne 2. Geneza i istota Kościoła w świetle nowotestamentalnego świadectwa a) Jezus a Kościół b) Samookreślenie Kościoła jako ἐκκλησία c) Pawłowa nauka o Kościele jako Ciele Chrystusa 3. Wizja Kościoła w Dziejach Apostolskich SAKRAMENT ZBAWIENIA Kościół jako sakrament zbawienia Geneza sformułowania na Vaticanum II Teologiczna treść sformułowania 2
Związek z podstawowymi pytaniami człowieka Problem urzeczywistnienia Eklezjologia II Soboru Watykańskiego 1. Kościół jako Ciało Chrystusa a) Obraz Mistycznego Ciała b) Eklezjologia eucharystyczna 2. Kolegialność biskupów 3. Kościół jako lud Boży Dodatek: nowożytne warianty pojęcia ludu Bożego LUD BOGA OJCA I CIAŁO CHRYSTUSA Dom. Dom Boży [artykuł w leksykonie, 1961] Ciało Chrystusa [artykuł w leksykonie, 1961] Pojęcie Kościoła i kwestia członkostwa w Kościele I. Kwestia istoty Kościoła 1. Historyczne tło encykliki "Mystici Corporis" 2. Aktualny stan dialogu II. Kwestia członkostwa Kościoła 1. Ciało Chrystusa a Kościół rzymskokatolicki 2. Przynależność do Kościoła III. Kościół a zbawienie świata Komunia - wspólnota - misja. O powiązaniu między Eucharystią, wspólnotą (społecznością) i misją w Kościele I. Klucz do tematu: słowo κοινωνία (komunia) 1. Opis Kościoła w Dz 2,42 2. Prawnicza, sakramentalna i praktyczna treść communio w Dz 2,42 i Ga 2,9-10 3. Świeckie korzenie pojęcia κοινωνία i ich znaczenie dla nowej rzeczywistości chrześcijańskiej a) Zmiana świeckiego znaczenia słowa w Ewangelii Łukasza b) Korzenie żydowskie c) Greckie korzenie i problem hellenizacji chrześcijaństwa II. Eucharystia - chrystologia - eklezjologia: chrystologiczne centrum tematu 1. Eucharystia i chrystologia 2. Komunia Bóstwa i człowieczeństwa w Chrystusie 3. Kwestia ekskomunikowanych Uwaga końcowa ŚWIĄTYNIA DUCHA ŚWIĘTEGO Kościół jako świątynia Ducha Świętego 1. Chrystologiczne i pneumatologiczne rozumienie Kościoła 2. Kościół jako sakrament zbawienia Uwagi dotyczące charyzmatów w Kościele I. Charyzmat w Nowym Testamencie 1. Kwestia historycznego przyporządkowania 2. Sformułowanie językowe 3. Wątki treściowe II. Charyzmat w Kościele 3
Ruchy kościelne i ich teologiczne miejsce I. Próby wyjaśnienia przez dialektykę zasad 1. Instytucja i charyzmat 2. Chrystologia i pneumatologia 3. Hierarchia i proroctwo II. Perspektywy historii: sukcesja apostolska i ruchy apostolskie 1. Urzędy powszechne i lokalne 2. Ruchy apostolskie w dziejach Kościoła 3. Rozpiętość pojęcia sukcesji apostolskiej III. Rozróżnianie i kryteria Ruchy, Kościół, świat. Dialog podczas seminarium poświęconego tematowi "Ruchy kościelne i nowe wspólnoty w pasterskiej trosce biskupów", czerwiec 1999 Dzielnie realizować dzieło Jezusa. Kazanie podczas mszy dziękczynnej za papieskie uznanie duchowej rodziny Das Werk Wolność i zobowiązanie w Kościele 1. Pojęcie "wolności" w historii myśli epoki nowożytnej a) Punkt wyjścia podstawowej przesłanki oświecenia b) Wolność przez instytucje c) Wolność przez logikę historii 2. Nowożytne pojęcie wolności w życiu Kościoła a) Próba zdefiniowania wolności b) Zastosowania nowożytnych uwarunkowań wolności w Kościele 3. Uwagi odnoszące się do biblijnego pojęcia wolności 4. Wnioski do tematu "Wolność i zobowiązanie w Kościele" Otwartość i posłuszeństwo. Stosunek chrześcijanina do swojego Kościoła 1. Podstawy: świętość a grzech w Kościele 2. "Czarna jestem, lecz piękna" (Pnp 1,5) 3. Świadectwo chrześcijanina "Czyń wszystko z zastanowieniem" (Prz 31,3). Przemówienie na tradycyjnym noworocznym przyjęciu rad, Monachium, 13 stycznia 1978 Jan Chrzciciel. Kazanie wygłoszone z okazji rozesłania asystentów duszpasterskich w parafii Świętej Rodziny, Monachium-Harlaching, 24 czerwca 1978 Posłani, by "wprowadzać pokój". Kazanie z okazji rozesłania asystentów duszpasterskich w parafii św. Ignacego, Monachium-Blumenau, sobota 14 czerwca 1980 (czytania z roku C - 11. niedziela w ciągu roku, Łk 7,36-8,3) Krytyka Kościoła? Uwagi dogmatyczne: Kościół świętych - Kościół grzeszników I. Podstawowe zasady II. Konsekwencje praktyczne Wina Kościoła. Prezentacja dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej "Pamięć i pojednanie" "Tylko szczere przebaczenie umożliwia wyznanie grzechów" Duch Święty a Kościół 4
CZĘŚĆ D KOMUNIJNA STRUKTURA KOŚCIOŁA Kościół powszechny i Kościół partykularny. Posłannictwo biskupa 1. Eklezjologia eucharystyczna a urząd biskupa 2. Struktury powszechności Kościoła w eklezjologii eucharystycznej 3. Następstwa dla urzędu i zadań biskupów Prawo społeczności chrześcijańskiej do Eucharystii? "Społeczność chrześcijańska" a powszechność Kościoła I. Nowsze dyskusje na temat prawa społeczności chrześcijańskiej do Eucharystii II. Wyjaśnienie pojęć 1. Wypowiedzi Soboru Watykańskiego II 2. Korzenie współczesnego pojęcia społeczności chrześcijańskiej 3. Wnioski III. Poprawne sformułowanie problemu i rzeczywiste zadanie Pytania dotyczące struktury i zadań synodu biskupów I. Synod biskupów w nowym KPK 1. Istota i cele synodu 2. Określenia uzupełniające 3. Wyniki II. Pytania dotyczące reformy synodu 1. Modele bezużyteczne 2. Wyjaśnienie podstawowych elementów ustroju Kościoła 3. Refleksja końcowa: Po co synody? Eklezjologia Konstytucji "Lumen gentium" Kościół lokalny a Kościół powszechny. Odpowiedź dla Waltera Kaspera PRYMAT PAPIEŻA Prymat [artykuł w leksykonie, 1963] Prymat Piotra a jedność Kościoła 1. Pozycja Piotra w Nowym Testamencie a) Misja Piotra w całości nowotestamentalnej Tradycji b) Piotr w kręgu Dwunastu według tradycji synoptycznej c) Słowa posłannictwa w Mt 16,17-19 2. Kwestia sukcesji na urzędzie Piotra a) Zasada sukcesji w ogólności b) Rzymska sukcesja na urzędzie Piotra 3. Refleksje końcowe Prymat a episkopat I. Rozwój zagadnienia w Kościele starożytnym 1. Prawo Nicei i jego uwarunkowania 2. Kwestia początków prymatu rzymskiego 3. Rozwój po soborze nicejskim II. Aspekty rozwoju w średniowieczu 5
III. Kwestia interpretacji Vaticanum I IV. Wnioski końcowe Prymat papieża a jedność ludu Bożego I. Duchowe podstawy prymatu i kolegialności 1. Kolegialność jako wyraz społecznej struktury wiary 2. Wewnętrzna podstawa prymatu: wiara jako osobiście odpowiedzialne świadectwo II. Wsteczna próba: martyrologiczna struktura prymatu 1. Struktura świadectwa prymatu jako konieczne następstwo przeciwstawienia świata i Kościoła 2. Zarys martyrologicznie ujętej idei prymatu Zakończenie: spojrzenie na sytuację chrześcijaństwa "We wspólnocie z naszym papieżem Pawłem VI". Kazanie wygłoszone w niedzielę papieską 10 lipca 1977 roku Paweł VI - papież ekumenizmu i rzecznik narodów. Kazanie wygłoszone podczas mszy papieskiej 2 lipca 1978 roku "Przewodniczenie w miłości". Ołtarz katedry św. Piotra w Rzymie 6