JAK ŻYĆ PO CHRZEŚCIJAŃSKU? Uczy św. Jan Paweł II. opracowanie ks. Marek Chmielewski

Transkrypt

1 JAK ŻYĆ PO CHRZEŚCIJAŃSKU? Uczy św. Jan Paweł II opracowanie ks. Marek Chmielewski Wydawnictwo AA Kraków 2014

2 SPIS TREŚCI Wprowadzenie...5 Rozdział pierwszy DĄŻYĆ DO ŚWIĘTOŚCI Świętość Zjednoczenie z Bogiem Duch Uświęciciel i nowy człowiek Duchowość chrześcijańska Życie modlitwy Różaniec...24 Rozdział drugi ŻYĆ SAKRAMENTAMI I LITURGIĄ Chrzest święty Bierzmowanie Eucharystia Pokuta i pojednanie Namaszczenie chorych Kapłaństwo Małżeństwo Liturgia...59 Rozdział trzeci BYĆ W KOŚCIELE Kościół jako Tajemnica...63 A. Duch Święty...64 B. Duchowość Maryi Kościół jako Misja...68 A. Ewangelizacja...69 B. Ruchy w Kościele...74 C. Dzieło katechizacji...78 D. Apostolstwo zakonów Kościół jako Wspólnota...84 A. Diecezja i parafia...84 B. Maryja Matka Kościoła...85 C. Św. Józef...88 D. Obcowanie świętych...90 E. Ekumenizm i dialog międzyreligijny

3 Rozdział czwarty BUDOWAĆ CYWILIZACJĘ MIŁOŚCI Cywilizacja miłości Prawda naszych czasów Nowy humanizm Kultura Praca i solidarność Polityka i pokój Kościół i Europa Sport i turystyka Ludzie starzy w społeczeństwie Rozdział piąty DUCHOWOŚĆ KAPŁAŃSKA Kapłańska tożsamość Powołanie Kapłaństwo sakramentalne a powszechne Kapłańska świętość Przygotowanie do kapłaństwa Formacja kapłańska Kapłańskie posługiwanie Życie duchowe kapłana Kapłańska codzienność Rozdział szósty DUCHOWOŚĆ ŻYCIA KONSEKROWANEGO Istota życia konsekrowanego Rady ewangeliczne Życie konsekrowane w Kościele i dla Kościoła Apostolstwo osób konsekrowanych Powołanie do życia konsekrowanego Życie konsekrowane znakiem wieczności Rozdział siódmy DUCHOWOŚĆ ŚWIECKICH Zadania świeckich Kobiety i mężczyźni Akcja Katolicka Studenci Duszpasterze a laikat Rodzina szkołą bogatszego człowieczeństwa

4 7. Dzieci i młodzież w rodzinie Osoby chore, starsze i samotne w rodzinie Wzór Świętej Rodziny Zakończenie Wykaz skrótów Indeks rzeczowy

5 WPROWADZENIE Santo subito! Jan Paweł II natychmiast świętym! Tak w dniu jego pogrzebu dnia 8 kwietnia 2005 roku wołał kilkumilionowy tłum wiernych z całego świata, zgromadzony na Placu Świętego Piotra i przyległych ulicach oraz placach. I oto spełniło się Po dziewięciu latach, w Niedzielę Miłosierdzia Bożego, 27 kwietnia 2014 roku, papież Franciszek ogłosił swego poprzednika świętym Kościoła katolickiego. W ten sposób realizuje się usilny postulat nowego Świętego, który on nawiązując do nauki Soboru Watykańskiego II zawarł w liście apostolskim Novo millennio ineunte, aby świętość była zasadniczą perspektywą, w którą wpisywać się będzie cała działalność duszpasterska Kościoła (por. nr 30). Jednak dążenie do świętości, rozumianej jako wysoka miara zwyczajnego życia chrześcijańskiego, domaga się odpowiedniej pedagogii świętości (por. NMI 31). Pedagogiem świętości bez wątpienia jest sam Jan Paweł II. Tej wysokiej miary zwyczajnego życia chrześcijańskiego uczył on swoim słowem i przykładem przez całe życie. Jako młodzieniec, potem kapłan, następnie biskup i kardynał, a wreszcie jako pasterz Kościoła powszechnego, był autentycznym świadkiem i promotorem świętości. Szczególnie widać to w jego papieskim nauczaniu oraz posługiwaniu od pierwszego dnia pontyfikatu. Był prawdziwym mistrzem duchowym. Teraz jako święty, jest nim tym bardziej Świadczy o tym niniejszy wybór 209 papieskich tekstów, które są niejako odpowiedzią na dręczące pytania współczesnego chrześcijanina: jak żyć? jak żyć po chrześcijańsku?, to znaczy: jak zdobywać tę wysoką miarę zwyczajnego życia chrześcijańskiego. Fragmenty wypowiedzi Jana Pawła II zostały ułożone w formie wywiadu-rzeki, albo przyjacielskiej rozmowy, w prowadzeniu których Święty był niezrównanym mistrzem. Stawiane pytania dopasowane zostały do treści poszczególnych fragmentów i mają na celu wydobyć zasadniczą ich treść oraz powiązać je w określony ciąg logiczny, niezależnie od ich chronologii. O sekwencji papieskich wypowiedzi decyduje zatem nie kolejność ich pojawiania się w czasie pontyfikatu, lecz podejmowana tematyka. Także ich objętość jest dość zróżnicowana ze względu na treść i konieczność maksymalnej troski o zachowanie integralności danej wypowiedzi. Z tej racji mogą od czasu do czasu pojawiać się pewne drobne powtórzenia, tym bardziej że sam Papież wiele razy cytował własne wcześniejsze wypowiedzi. Obliczono, że oficjalny zapis wszystkich papieskich dokumentów i wypowiedzi, zawarty w zbiorze Insegnamenti di Giovanni Paolo II, liczy ponad 90 tysięcy stronic. Skrupulatne przestudiowanie tak olbrzymiego materiału i dokonanie wyboru najlepszych tekstów Świętego według określonego kryterium jest w praktyce zadaniem niewykonalnym. Z tej racji w niniejszym wyborze celowo ograniczono się do kilku pierwszych lat pontyfikatu i tekstów na ogół nieznanych. Świadomie także pomięto poza paroma wyjątkami i kilkoma lakonicznymi wzmiankami w stawianych pytaniach wydane w tym okresie encykliki, adhortacje czy listy, jak również przemówienia Jana Pawła II podczas pierwszych pielgrzymek do Ojczyzny. Treści te są bowiem dobrze znane polskiemu czytelnikowi i często przytaczane przy różnych okazjach, a przy tym łatwo dostępne. W tym przypadku chodziło natomiast o odkrycie fenomenu wczesnego Papieża, którego świat z uwagą słuchał i podziwiał nie za tembr głosu czy doskonałą dykcję, nawet gdy mówił w obcym języku, ale za treść. W papieskim nauczaniu dosłownie od 5

6 pierwszego dnia pontyfikatu jak w źródlanej tafli odbija się głębia jego życia duchowego, niezwykła trafność oceny rzeczywistości Kościoła i świata, a nade wszystko żarliwy chrystocentryzm i jednoznaczny personalizm. Nie trudno w nich także doszukać się tego entuzjazmu i spontaniczności, jakie cechowały arcybiskupa i kardynała Karola Wojtyłę, który zawsze pragnął być blisko ludzi, odpowiadać na ich potrzeby i dzielić ich troski. Wydaje się więc, że teksty św. Jana Pawła II pochodzące z pierwszych pięciu lub sześciu lat jego pontyfikatu najbardziej posłużą do stworzenia dialogu Mistrza z uczniem, który pyta, jak żyć po chrześcijańsku we współczesnym świecie, pogmatwanym i pełnym niebezpieczeństw. Odpowiedzi Świętego, jak każda autentyczna mądrość, są ponadczasowe i uniwersalne, tak jak ponadczasową i zawsze uniwersalną jest świętość, której On jest wielkim promotorem przez swoje słowo i świadectwo życia. Układ książki jest próbą odpowiedzi na tytułowe pytanie. Jednak pewnym odejściem od tej zasady, ale jedynie w tytule, są trzy ostatnie rozdziały dotyczące duchowości kapłańskiej, duchowości osób konsekrowanych i świeckich. W każdym z nich odpowiednio kapłan, osoba konsekrowana lub świecki stawia to samo pytanie, które w istocie dotyczy świętości, czyli wysokiej miary zwyczajnego życia chrześcijańskiego. Jak niewyczerpane jest bogactwo papieskiego nauczania, tak samo niewyczerpana jest lista pytań. Tylko niektóre z nich zostały postawione w tej książce. 6