P O L S K A N O R M A

PROJEKT ROBOCZY P O L S K A N O R M A P o l s k i K o m i t e t N o r m a l i z a c y j n y ICS 93.080.20 prpn-en 13108-2 sierpień 2006 Wprowadza EN 13108-2:2006, IDT Zastępuje PN-EN 13108-2:2006 (U) Mieszanki mineralno-asfaltowe - Wymagania Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw Norma Europejska EN 13108-2:2006 ma status Polskiej Normy Copyright by PKN, Warszawa 2007 nr ref. PN-EN 13108-2:2006 Wszelkie prawa autorskie zastrzeŝone. śadna część niniejszej normy nie moŝe być zwielokrotniana jakąkolwiek techniką bez pisemnej zgody Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego

2 (R) PN-EN 13108-2:2006 Przedmowa krajowa Niniejsza norma została przygotowana przez KT nr 212 ds. Budowy i Utrzymania Dróg i zatwierdzona przez Prezesa PKN dzień, miesiąc, rok. Jest tłumaczeniem - bez jakichkolwiek zmian - angielskiej wersji Normy Europejskiej EN 13108-2:2006. W zakresie tekstu Normy Europejskiej wprowadzono odsyłacze krajowe oznaczone od N1) do N ). Niniejsza norma zastępuje PN-EN 13108-2:2006 (U). Odpowiedniki krajowe norm i dokumentów powołanych w niniejszej normie moŝna znaleźć w katalogu Polskich Norm, Część VI. Oryginały norm i dokumentów powołanych, które nie mają odpowiedników krajowych, są dostępne w Ośrodku Informacji Normalizacyjnej PKN. W sprawach merytorycznych dotyczących treści normy moŝna zwracać się do właściwego Komitetu Technicznego PKN, kontakt: www.pkn.pl

EUROPEAN STANDARD NORME EUROPEENNE EUROPAISCHE NORM EN 13108-2 Sierpień 2006 ICS 93.080.020 (A)Wersja polska Mieszanki mineralno-asfaltowe - Wymagania Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw Mélanges bitumineux - Spécifications des matériaux - Partie 2: Bétons bitumineux très minces Bituminous mixtures - Material specifications - Part 2: Asphalt Concrete for very thin layers Asphaltmischgut - Mischgutanforderungen - Teil 2: Asphaltbeton für sehr dünne Schichten Niniejsza norma jest polską wersją Normy Europejskiej EN 13108-2:2006. Została ona przetłumaczona przez Polski Komitet Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje oryginalne. Niniejsza Norma Europejska została przyjęta przez CEN 12 października 2005 r. Zgodnie z Przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania Normie Europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajowych, łącznie z ich danymi bibliograficznymi, moŝna otrzymać na zamówienie w Centrum Zarządzania lub w krajowych jednostkach normalizacyjnych będących członkami CEN. Niniejsza Norma Europejska istnieje w trzech oficjalnych wersjach (angielskiej, francuskiej i niemieckiej). Wersja w kaŝdym innym języku, przetłumaczona na odpowiedzialność danego członka CEN na jego własny język i notyfikowana w Centrum Zarządzania, ma ten sam status co wersje oficjalne. Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Cypru, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch i Zjednoczonego Królestwa. CEN Europejski Komitet Normalizacyjny European Committee for Standardization Comité Européen de Normalisation Europäisches Komitee für Normung Centrum Zarządzania: rue de Stassart, 36 B-1050 Brussels 2006 CEN All rights of exploitation in any form and by any means reserved worldwide for CEN national Members. nr ref. EN 13108-2:2006: E

Spis treści stronica Przedmowa... 4 Wprowadzenie... 5 1 Zakres normy... 6 2 Powołania normatywne... 6 3 Określenia i definicje, symbole i skróty...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 3.1 Określenia i definicje...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 3.2 Symbole i skróty... 7 4 Wymagania dla materiałów składowych... 8 4.1 Postanowienia ogólne... 8 4.2 Lepiszcze... 8 4.3 Kruszywo... 9 4.4 Destrukt asfaltowy... 9 4.5 Dodatki... 10 5 Wymagania wobec mieszanki... 10 5.1 Postanowienia ogólne... 10 5.2 Skład, uziarnienie, zawartość lepiszcza i dodatki... 10 5.3 Otoczenie lepiszczem i jednorodność... 14 5.4 Zawartość wolnych przestrzeni... 14 5.5 Odporność na działanie wody... 15 5.6 Odporność na ścieranie od opon okolcowanych... 15 5.7 Stabilność mechaniczna...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.8 Reakcja na ogień... 17 5.9 Odporność na paliwo lotnicze... 17 5.10 Odporność na środki odladzające na lotniskach... 17 5.11 Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej... 18 5.12 Trwałość... 18 6 Ocena zgodności... 18 7 Identyfikacja... 18 A.1 Postanowienia ogólne... 20 2

A.2 Obliczenia penetracji lepiszcza w mieszance...20 A.3 Obliczenia temperatury mięknienia lepiszcza w mieszance...20 Załącznik ZA...22 ZA.1 Zakres i odpowiednie właściwości...22 ZA.2 Procedura lub procedury oceny zgodności...24 ZA.2.1 System (systemy) oceny zgodności...24 ZA.2.2 Certyfikat CE i deklaracja zgodności...25 ZA.3 Znakowanie i etykietowanie CE...25 3

Przedmowa Niniejsza Norma Europejska (EN 13108-2:2006) została przygotowana przez Komitet Techniczny CEN/TC 227 "Materiały drogowe, którego sekretariat prowadzony jest przez DIN. Niniejsza Norma Europejska powinna uzyskać status normy krajowej, przez opublikowanie identycznego tekstu lub uznanie, najpóźniej do listopada 2006 r., a normy krajowe sprzeczne z daną normą powinny być wycofane najpóźniej do stycznia 2008 r. Niniejsza Norma Europejska została przygotowana na podstawie mandatu otrzymanego przez CEN od Komisji Europejskiej oraz Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu i wspiera niezbędne wymagania Dyrektyw Unii Europejskiej patrz załącznik informacyjny ZA, który jest integralną częścią niniejszej Normy Europejskiej. Niniejsza Norma Europejska jest jedną z serii Norm Europejskich wymienionych poniŝej: EN 13108-1, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 1: Asphalt Concrete. EN 13108-2, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 2: Asphalt Concrete for very thin layers. EN 13108-3, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 3: Soft Asphalt. EN 13108-4, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 4: Hot Rolled Asphalt. EN 13108-5, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 5: Stone Mastic Asphalt. EN 13108-6, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 6: Mastic Asphalt. EN 13108-7, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 7: Porous Asphalt. EN 13108-8, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 8: Reclaimed asphalt. EN 13108-20, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 20: Type Testing. EN 13108-21, Bituminous mixtures - Material specifications - Part 21: Factory Production Control. Niniejsza Norma Europejska nie zastępuje Ŝadnej istniejącej Normy Europejskiej. Zgodnie z wewnętrznymi zasadami CEN/CENELEC narodowe organizacje normalizacyjne następujących państw są zobowiązane do wprowadzenia do stosowania niniejszej normy: Austria, Belgia, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Islandia, Irlandia, Włochy, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Norwegia, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria i Wielka Brytania. 4

Wprowadzenie Końcowym celem tej normy jest określenie fundamentalnych wymaganych właściwości mieszanek mineralno-asfaltowych. Jednak, poniewaŝ specyfikacje empiryczne na beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw tradycyjnie były oparte na recepturach składowych w połączeniu z dodatkowymi wymaganiami opartymi na badaniach funkcjonalnych oraz poniewaŝ nie ma wystarczających doświadczeń z badaniami podstawowymi betonu asfaltowego do bardzo cienkich warstw, niniejsza Norma Europejska w tym momencie określa jedynie wymagania empiryczne. Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw jest głównie przeznaczony do warstw ścieralnych o grubości od 20 mm do 30mm. 5

1 Zakres normy Niniejsza Norma Europejska określa wymagania do mieszanek mineralno-asfaltowych typu beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw do zastosowania na drogach, lotniskach i innych obiektach obciąŝonych ruchem. UWAGA: Specyfikacja mieszanki opracowana na podstawie niniejszej Normy Europejskiej moŝe być stosowana zarówno do deklaracji zgodności mieszanki o znanych wymaganiach, jak i poznania jakie te wymagania są. Niniejsza Norma Europejska zawiera wymagania do wyboru materiałów składowych. Jest zaprojektowana tak, aby mogła być czytana razem z normami EN 13108-20 i EN 13108-21. Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw z lepiszczami modyfikowanymi chemicznie nie objętymi normą EN 14023 nie są objęte niniejszą normą. 2 Powołania normatywne Do stosowania niniejszego dokumentu są niezbędne podane niŝej dokumenty powołane. W przypadku powołań datowanych ma zastosowanie wyłącznie wydanie cytowane. W przypadku powołań niedatowanych stosuje się ostatnie wydanie dokumentu powołanego (łącznie ze zmianami). EN 1097-6, Tests for mechanical and physical properties of aggregates Part 6: Determination of particle density and water absorption EN 1426, Bitumen and bituminous binders Determination of needle penetration EN 1427, Bitumen and bituminous binders Determination of the softening point Ring and ball method EN 12591, Bitumen and bituminous binders Specifications for paving grade bitumens EN 12697-3, Bituminous mixtures Test methods for hot mix asphalt Part 3: Bitumen recovery: Rotary evaporator EN 12697-4, Bituminous mixtures Test methods for hot mix asphalt Part 4: Bitumen recovery: Fractionating column EN 12697-13, Bituminous mixtures Test methods for hot mix asphalt Part 13: Temperature measurement EN 13043, Aggregates for bituminous mixtures and surface treatments for roads, airfields and other trafficked areas EN 13108-4:2005, Bituminous mixtures Material specifications Part 4: Hot Rolled Asphalt EN 13108-8, Bituminous mixtures Material specifications Part 8: Reclaimed asphalt. EN 13108-20:2005, Bituminous mixtures Material specifications Part 20: Type Testing EN 13108-21:2005, Bituminous mixtures Material specifications Part 21: Factory Production Control EN 13501-1, Fire classification of construction products and building elements Part 1: Classification using test data from reaction to fire tests EN 14023, Bitumen and bituminous binders Specifications for polymer modified bitumens ISO 565, Test sieves Metal wire cloth, perforated metal plate and electroformed sheet Nominal sizes of openings 6

3 Terminy, definicje, symbole i skróty EN 13108-2:2006 3.1 Terminy i definicje W niniejszej normie stosuje się następujące terminy i definicje. 3.1.1 nawierzchnia konstrukcja składająca się z jednej lub kilku warstw słuŝących do przejmowania i rozkładania obciąŝeń od ruchu na podłoŝe 3.1.2 warstwa technologiczna konstrukcyjny element nawierzchni układany w pojedynczej operacji 3.1.3 warstwa element konstrukcji zbudowany z jednego materiału. Warstwa konstrukcyjna moŝe składać się z jednej lub wielu warstw technologicznych 3.1.4 warstwa ścieralna górna warstwa nawierzchni będąca w bezpośrednim kontakcie z ruchem 3.1.5 warstwa wiąŝąca warstwa nawierzchni pomiędzy warstwą ścieralną a podbudową. 3.1.6 warstwa wyrównawcza warstwa o zmiennej grubości ułoŝona na istniejącej warstwie, w celu uzyskania odpowiedniego profilu potrzebnego do połoŝenia kolejnej warstwy o wymaganej grubości 3.1.7 podbudowa główny element konstrukcyjny nawierzchni. Podbudowa moŝe być ułoŝona w jednej lub kilku warstwach określanych jako podbudowa górna, dolna itd. 3.1.8 mieszanka SMA mieszanka mineralno-asfaltowa o nieciągłym uziarnieniu z lepiszczem asfaltowym, składająca się z grubego łamanego szkieletu kruszywowego związanego zaprawą mastyksową 3.1.9 skład mieszanki (recepta) skład mieszanki mineralno-asfaltowej, podany jako skład docelowy UWAGA Skład docelowy moŝe być podany na dwa sposoby (patrz 3.1.10 i 3.1.11) 3.1.10 wejściowy skład mieszanki przedstawienie składu mieszanki zawierającego materiały składowe, krzywą uziarnienia i procentową zawartość lepiszcza w stosunku do mieszanki mineralno-asfaltowej UWAGA Zazwyczaj będzie to wynik walidacji projektu laboratoryjnego mieszanki. 7

3.1.11 wyjściowy skład mieszanki przedstawienie składu mieszanki zawierające materiały składowe, uśrednione wyniki uziarnienia oraz zawartości lepiszcza rozpuszczalnego oznaczone laboratoryjnie UWAGA Zazwyczaj będzie to wynik walidacji produkcji. 3.1.12 dodatek materiał, który moŝe być dodawany do mieszanki w małych ilościach, np. włókna organiczne i nieorganiczne, polimery w celu poprawy cech mechanicznych tej mieszanki, jej urabialności lub koloru 3.2 Symbole i skróty BBTM D beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw rozmiar górnego sita mieszanki mineralnej, w milimetrach (mm) 4 Wymagania wobec materiałów składowych 4.1 Postanowienia ogólne NaleŜy uŝywać materiałów składowych o ustalonej przydatności. Ustalenie przydatności powinno wynikać z jednego lub więcej następujących dokumentów: - Normy Europejskiej, - Europejskiej Aprobaty Technicznej, - specyfikacji na materiały opartych na udowodnionej historii zadowalającego zastosowania w nawierzchniach asfaltowych. Wykaz powinien być dostarczony w celu udowodnienia przydatności. Wykaz moŝe być oparty na badaniach w połączeniu z wykazem z praktyki. UWAGA: W europejskim przemyśle asfaltowym powszechną praktyką jest stosowanie dodatków takich jak nieorganiczne lub organiczne włókna, pigmenty, parafiny itd., które nie są objęte Normami Europejskimi lub Europejskimi Aprobatami Technicznymi. Niniejsza norma dopuszcza stosowanie takich materiałów. 4.2 Lepiszcze 4.2.1 Postanowienia ogólne Lepiszczem powinien być asfalt drogowy lub asfalt modyfikowany. Asfalt drogowy powinien spełniać wymagania normy EN 12591. Asfalt modyfikowany powinien spełniać wymagania normy EN 14023. MoŜe być dodawany asfalt naturalny zgodny z norma EN 13108-4:2005 Załącznik B. 4.2.2 Wybór lepiszcza Rodzaj asfaltu drogowego, typ i rodzaj asfaltu modyfikowanego, ilość i kategoria asfaltu naturalnego powinny być określone. W przypadku asfaltu drogowego jego rodzaj powinien być wybrany pomiędzy 35/50 a 160/220 włącznie. UWAGA 1: z uwagi na szeroką zmienność warunków klimatycznych, obciąŝenia ruchem i uŝytych materiałów itd. koniecznym moŝe być wybranie określonych lepiszczy na poziomie regionalnym. 8

JeŜeli do poprawy właściwości uŝywa się asfaltu modyfikowanego, który nie jest objęty przez specyfikacje empiryczne naleŝy dostarczyć dodatkowe sprawdzenie. Sprawdzenie to powinno być przeprowadzone poprzez badanie według norm z serii EN 12697, tak aby sprawdzić, czy ten asfalt modyfikowany jest odpowiedni do poprawienia poŝądanych cech funkcjonalnych. Sprawdzenie moŝe być oparte na wcześniejszych badaniach. UWAGA 2: Norma EN 14023 jest normą klasyfikacyjną i słuŝy do charakterystyki asfaltu modyfikowanego. Specyfikacje na asfalty modyfikowane nie są specyfikacjami funkcjonalnymi i nie jest moŝliwe łączenie tych specyfikacji ze specyfikacjami empirycznymi do asfaltów drogowych do pokazania zachowania funkcjonalnego. Wymagane sprawdzenie byłoby Badaniem Typu na podobnej mieszance zawierającej asfalt modyfikowany pokazujące spełnienie odpowiedniego wymagania. MoŜe być wybrany rodzaj asfaltu drogowego, typ i rodzaj asfaltu modyfikowanego oraz ilość i kategoria asfaltu naturalnego. 4.2.3 Lepiszcze w mieszankach z destruktem asfaltowym JeŜeli uŝywa się destruktu asfaltowego w ilości większej niŝ 10 % masy mieszanki mineralno-asfaltowej, w której uŝyto tylko asfalt drogowy oraz jeŝeli dodane do mieszanki lepiszcze jest asfaltem drogowym i wybrano rodzaj asfaltu, to asfalt ten powinien spełniać poniŝsze wymaganie. - Penetracja lub temperatura mięknienia lepiszcza w uzyskanej mieszance obliczona na podstawie penetracji lub temperatury mięknienia dodanego lepiszcza i lepiszcza odzyskanego z destruktu asfaltowego powinny spełniać wymagania penetracji i temperatury mięknienia dla określonego rodzaju lepiszcza. Obliczenie powinno być przeprowadzone zgodnie z Załącznikiem A. NaleŜy wybrać wymaganie dla penetracji lub temperatury mięknienia. 4.3 Kruszywo 4.3.1 Kruszywo gruboziarniste Kruszywo gruboziarniste powinno być zgodne z EN 13043 stosownie do planowanego uŝycia. 4.3.2 Kruszywo drobnoziarniste Kruszywo drobnoziarniste powinno być zgodne z EN 13043 stosownie do planowanego uŝycia. 4.3.3 Pospółka Pospółka powinna być zgodna z EN 13043 stosownie do planowanego uŝycia. 4.3.4 Wypełniacz dodany Wypełniacz powinien być zgodny z EN 13043 stosownie do planowanego uŝycia. Ilość dodanego wypełniacza powinna być określona. UWAGA 1 Wypełniacze obejmują równieŝ takie materiały jak cement i wapno hydratyzowane. UWAGA 2 WyraŜenie stosownie do planowanego uŝycia w punktach 4.3.1-4.3.4 oznacza, Ŝe wybór wymagań i określonej kategorii zaleŝy od wielu czynników. Czynniki te obejmują natęŝenie ruchu, warunki klimatyczne, konstrukcję warstwy, w której uŝywana jest dana mieszanka oraz względy ekonomiczne. 4.4 Destrukt asfaltowy Zastosowanie i ilość destruktu asfaltowego oraz typ mieszanki, z której destrukt był lub będzie pozyskany powinny być określone. Właściwości destruktu asfaltowego deklarowane według EN 13108-8 powinny być zgodne z wymaganiami określonymi stosownie do planowanego zastosowania. 9

UWAGA WyraŜenie stosownie do planowanego zastosowania oznacza, Ŝe wybór wymagań i określonej kategorii zaleŝy od wielu czynników. Czynniki te będą obejmowały natęŝenie ruchu, warunki klimatyczne, konstrukcję warstwy, w której uŝywana jest dana mieszanka oraz względy ekonomiczne. Rozmiar górnego sita D dla kruszywa w destrukcje asfaltowym nie powinien przekroczyć rozmiaru górnego sita D dla mieszanki. Właściwości kruszywa z destruktu asfaltowego powinny spełniać wymagania określone wobec kruszywa w mieszance. 4.5 Dodatki Charakter i właściwości wszystkich dodatków powinny być zadeklarowane i powinny być zgodne z specyfikacjami wymaganymi w punkcie 4.1. 5 Wymagania wobec mieszanki 5.1 Postanowienia ogólne Skład mieszanki w pojęciu jej materiałów składowych, procentowej zawartości ziaren przechodzących przez określone sita, zawartości lepiszcza i tam gdzie odpowiednie zawartości asfaltu z destruktu asfaltowego i /lub zawartości asfaltu naturalnego i zawartości procentowej dodatku (dodatków) powinny być zadeklarowane i udokumentowane. Mieszanka o docelowym składzie powinna spełniać określone wymagania. JeŜeli uŝywa się destrukt z mieszanek, w których uŝyto asfalt modyfikowany i/lub dodatek modyfikujący, i/lub mieszanka sama w sobie zawiera asfalt modyfikowany lub modyfikator, to ilość destruktu nie powinna przekroczyć 10 % masy całkowitej mieszanki. 5.2 Skład, uziarnienie, zawartość lepiszcza i dodatki 5.2.1 Skład W docelowym składzie MMA uziarnienie powinno być zgodne z punktem 5.2.2. W docelowym składzie MMA zawartość lepiszcza powinna być zgodna z punktem 5.2.3. W docelowym składzie MMA zawartość dodatków powinna być zgodna z punktem 5.2.4. Uziarnienie powinno być wyraŝone w procentach masy w stosunku do całego kruszywa. Zawartość lepiszcza i dodatków powinna być wyraŝona w procentach masy całej mieszanki. Procent kruszywa przechodzącego przez sita, za wyjątkiem sita 0,063 mm, powinien być wyraŝony z dokładnością do 1 %. Zawartość lepiszcza, procent kruszywa przechodzącego przez sito 0,063 mm i zawartość kaŝdego z dodatków powinny być wyraŝone z dokładnością do 0,1 %. 5.2.2 Uziarnienie Wymagania uziarnienia powinny być wyraŝone w pojęciu maksymalnych i minimalnych wartości kruszywa przechodzącego przez sita 1,4 D, D, 2 mm i 0,063 mm. Dodatkowo wymagania dla krzywej uziarnienia mogą zawierać procentową ilość kruszywa przechodzącego przez jedno lub dwa opcjonalne sita pomiędzy D i 2 mm i jedno opcjonalne sito drobne pomiędzy 2 mm a 0,063 mm. Kombinacja wymiarów sit z zestawu 1 i 2 nie jest dopuszczalna. Docelowy skład mieszanki powinien mieścić się pomiędzy krzywymi uziarnienia. D i opcjonalne sita pomiędzy D i 2 mm powinny być wybrane z następujących sit: - zestaw podstawowy plus zestaw 1: 4 mm, 5,6 mm, 8 mm, 11,2 mm, - zestaw podstawowy plus zestaw 2: 4 mm, 6,3 mm, 8 mm, 10 mm, 12,5 mm. 10

Opcjonalne sito drobne powinno być wybrane z następujących sit : 1 mm, 0,5 mm, 0,25 mm i 0,125 mm. Tablica 1 lub 2 określają ogólne granice uziarnienia mieszanki betonu asfaltowego do bardzo cienkich warstw. Skład docelowy mieszanki powinien mieścić się pomiędzy krzywymi granicznymi uziarnienia. 11

Tablica 1 Ogólne granice docelowego składu zastaw sit podstawowych plus zestaw 1 D 5 (5,6) 8 11 (11,2) Sito mm 5A 5B 8A 8B 11A 11B 11C 1,4 D a % 100 D 90 do 100 Opcjonalne grube % Maksymalna i minimalna wartość do określenia, zakres pomiędzy maksymalną i minimalną wartością do wyboru z wartości 10; 15 i 20 2 25 do 35 15 do 25 25 do 35 15 do 25 25 do 35 15 do 25 25 do 35 Opcjonalne drobne Maksymalna i minimalna wartość do określenia, zakres pomiędzy maksymalną i minimalną wartością do wyboru z wartości 4,5,6,7,8,9,10 0,063 7 do 9 4 do 6 7 do 9 4 do 6 7 do 9 4 do 6 10 do 12 a JeŜeli sito obliczone jako 1,4 D nie jest dokładną liczbą z serii ISO 565/R20, to naleŝy wybrać następne najbliŝsze sito z zestawu. 12

Tablica 2 Ogólne granice docelowego składu zastaw sit podstawowych plus zestaw 2 D 6 8 10 Sito mm 6A 6B 8A 8B 10A 10B 10C 10D 1,4 D a 100 D 90 do 100 Opcjonalne grube % Maksymalna i minimalna wartość do określenia, zakres pomiędzy maksymalną i minimalną wartością do wyboru z wartości 10; 15 i 20 2 25 do 15 do 25 do 35 25 35 15 do 25 25 do 35 15 do 25 25 do 35 27 do 33 Opcjonalne drobne % Maksymalna i minimalna wartość do określenia, zakres pomiędzy maksymalną i minimalną wartością do wyboru z wartości 4,5,6,7,8,9,10 0,063 7 do 9 b 4 do 6 7 do 9 4 do 6 7 do 9 4 do 6 10 do 12 b 4,5-6,5 a JeŜeli sito obliczone jako 1,4 D nie jest dokładną liczbą z serii ISO 565/R20, to naleŝy wybrać następne najbliŝsze sito z zestawu. b Dla specjalnych mieszanek zawartość wypełniacza moŝe być zmienione na 9-11. 5.2.3 Zawartość lepiszcza Minimalna zawartość lepiszcza w składzie docelowym powinna być wybrana z kategorii podanych w tablicy 3. Wymagania zawartości lepiszcza powinny być skorygowane przez współczynnik mnoŝenia: α = 2,650 ρ d w którym: ρ d - gęstość ziarn kruszywa, w megagramach na metr sześcienny (Mg/m 3 ), określona zgodnie z normą EN 1097-6. UWAGA Zawartość lepiszcza obejmuje, jeŝeli jest stosowane, lepiszcze w destrukcje asfaltowym i asfalt naturalny. 13

Tablica 3 Minimalna zawartość lepiszcza, B min Minimalna zawartość lepiszcza, % Kategoria B min 5,0 B min5,0 5,2 B min5,2 5,4 B min5,4 5,6 B min5,6 5,8 B min5,8 6,0 B min6,0 6,2 B min6,2 6,4 B min6,4 5.2.4 Dodatki Wymagania wobec dodatków powinny określać ich rodzaj i ilość. 5.3 Otoczenie lepiszczem i jednorodność Materiał po opuszczeniu mieszalnika powinien być jednorodny w wyglądzie z kruszywem całkowicie otoczonym lepiszczem, bez oznak zbrylenia drobnego kruszywa. 5.4 Zawartość wolnych przestrzeni Minimalna i maksymalna zawartość wolnych przestrzeni próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5, powinna mieścić się w granicach wartości maksymalnych i minimalnych wybranych z kategorii podanych w tablicach 4 i 5. Metoda zagęszczenie próbek badawczych powinna być wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1. Zawartość wolnych przestrzeni powinna zostać określona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.2. Vg jest zawartością wolnych przestrzeni uzyskaną metodą zagęszczenia wg EN 13108-20:2005, tablica C.1, C.1.5. Vi C.1. Vv C.1. jest zawartością wolnych przestrzeni uzyskaną metodą zagęszczenia wg EN 13108-20:2005, tablica jest zawartością wolnych przestrzeni uzyskaną metodą zagęszczenia wg EN 13108-20:2005, tablica 14

Tablica 4 Zawartość wolnych przestrzeni, V g Zawartość wolnych przestrzeni, % Kategoria V g 10 do 17 V g10do17 12 do 19 V g12do19 18 do 25 V g18do25 20 do 25 V g20do25 brak wymagań V gnr 5.5 Odporność na działanie wody Tablica 5 Zawartość wolnych przestrzeni, V i lub V v Zawartość wolnych przestrzeni, % Kategoria V i lub V v 3 do 6 V i3do6 lub V v3do6 7 do 10 V i7do10 lub V i7do10 11 do 15 V i11do15 lub V i11do15 brak wymagań V inr lub V vnr Odporność na działanie wody próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5, powinna być wybrana z kategorii współczynnika wytrzymałości na rozciąganie pośrednie ITSR z tablicy 6. Metoda zagęszczenie próbek badawczych powinna być wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1. Odporność na działanie wody powinna zostać określona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.3. Tablica 6 Minimalny wskaźnik wytrzymałości na rozciąganie pośrednie, ITSR Minimalny wskaźnik wytrzymałości na rozciąganie Kategoria ITSR pośrednie, % 100 ITSR 100 90 ITSR 90 75 ITSR 75 brak wymagań ITSR NR 5.6 Odporność na ścieranie przez opony okolcowane Odporność na ścieranie przez opony okolcowane próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5, powinna być wybrana z kategorii wartości zuŝycia z tablicy 7. Metoda zagęszczenie próbek badawczych powinna być wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1. Odporność na ścieranie przez opony okolcowane powinna zostać określona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.4. 15

5.7 Odporność na deformacje trwałe Tablica 7 Maksymalna odporność na ścieranie, Abr A Minimalna wartość zuŝycia, ml Kategoria Abr A 20 Abr A20 24 Abr A24 28 Abr A28 32 Abr A32 36 Abr A36 40 Abr A40 45 Abr A45 50 Abr A50 55 Abr A55 60 Abr A60 brak wymagań Abr NR Odporność na deformacje trwałe próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5, powinna być wybrana z kategorii wartości z tablicy 8. Metoda zagęszczenie próbek badawczych powinna być wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1. Wybrany przedział pomiędzy górną a dolną granicą powinien wynosić 2 % w oparciu o wskaźnik zagęszczenia i 3 % w oparciu o zawartość wolnych przestrzeni. Odporność na deformacje trwałe powinna zostać określona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.6. Urządzenie do badań, warunki badania i czas trwania powinny być wybrane z EN 13108-20:2005, tablica D.1. Grubość płyty powinna być wybrana i wynosić 30 mm lub 50 mm. 16

Tablica 8 Maksymalna proporcjonalna głębokość koleiny, P Maksymalna proporcjonalna głębokość koleiny BBTM10 i BBTM11 Maksymalna proporcjonalna głębokość koleiny BBTM5; BBTM6 i BBTM8 5.8 Reakcja na ogień Kategoria P 5 P 5 7,5 7,5 P 7,5 10 10 P 10 20 - P 20-15 P 15 NR NR P NR Uwaga: nie jest to wymaganie mandatowe JeŜeli producent deklaruje Euroklasę reakcji na ogień (np. jeŝeli podlega to przepisowym wymaganiom) mieszanka BBTM powinna być badana i klasyfikowana zgodnie z EN 13501-1. 5.9 Odporność na paliwo lotnicze Odporność na paliwo lotnicze próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5, powinna być wybrana z kategorii dobra, średnia, słaba, bez wymagań. Metoda zagęszczenie próbek badawczych powinna być wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1. Odporność na paliwo lotnicze powinna zostać określona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.11. 5.10 Odporność na środki odladzające na lotniskach Odporność na środki odladzające próbek przygotowanych zgodnie z EN 13108-20:2005, 6.5, powinna być określona poprzez wybór kategorii z tablicy 9. Metoda zagęszczenie próbek badawczych powinna być wybrana z EN 13108-20:2005, tablica C.1. Odporność na środki odladzające powinna zostać określona zgodnie z EN 13108-20:2005, D.12. Tablica 9 Minimalna pozostała wytrzymałość, β Minimalna pozostała wytrzymałość, % Kategoria β 100 β 100 85 β 85 70 β 70 55 β 55 brak wymagań β NR 17

5.11 Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej JeŜeli uŝywany jest asfalt drogowy, to temperatura mieszanki mierzona zgodnie z EN 12697-13 powinna mieścić się granicach podanych w tablicy 10. Maksymalna temperatura dotyczy temperatur na wytwórni, a temperatura minimalna dotyczy mieszanki dostarczanej na budowę. Tablica 10 Graniczne temperatury mieszanki Asfalt drogowy Temperatura ºC 35/50 150 do 190 a 40/60 150 do 190 a 50/70, 70/100 140 do 180 100/150, 160/220 130 do 170 a lub niŝsza zgodnie z lokalnymi dopuszczalnymi temperaturami JeŜeli stosowane są asfalty modyfikowane lub dodatki, to mogą być stosowane inne odpowiednie temperatury. Powinno być to udokumentowane i zadeklarowane jako część przepisowego oznakowania. 5.12 Trwałość Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw produkowany zgodnie z wymaganiami niniejszej Normy Europejskiej moŝe być uwaŝany za trwały w umiarkowanym okresie eksploatacyjnym. UWAGA Rozsądny okres eksploatacyjny, w kontekście niniejszej Normy Europejskiej, jest okresem, podczas którego właściwości wykonanych robót utrzymają się na poziomie zgodnym z właściwościami deklarowanymi. 6 Ocena zgodności Zgodność betonu asfaltowego do bardzo cienkich warstw z wymaganiami niniejszej Normy Europejskiej i z podanymi wartościami (włączając klasy) powinna być wykazana przez: - Wstępne Badanie Typu zgodnie z EN 13108-20. Metoda przygotowania próbki powinna być wybrana z EN 13108-20:2005, 6.5.2, 6.5.3a lub 6.5.3b. - Zakładową Kontrolę Produkcji przez producenta włączając ocenę wyrobu zgodnie z EN 13108-21. 7 Identyfikacja Dokument dostawy powinna zawierać co najmniej następujące informacje odnośnie identyfikacji: - producent i wytwórnia; - kod identyfikacyjny mieszanki; - oznaczenie mieszanki; BBTM D Klasa lepiszcze 18

gdzie: BBTM oznacza beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw; D oznacza maksymalną wielkość ziarna; Klasa A, B, C lub D; lepiszcze oznacza symbol uŝytego lepiszcza. PRZYKŁAD BBTM10A 50/70 Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw o maksymalnej wielkości ziarna 10 mm, klasa A, z asfaltem drogowym 50/70. - w jaki sposób uzyskać informacje wykazujące zgodność mieszanki z niniejszą Normą Europejską; - informacje na temat zastosowanych dodatków (patrz 4.5); - informacje na temat zgodności z 5.7, jeŝeli wymagane są parametry stabilności mechanicznej; - informacje na temat zgodności z 5.8 i 5.9, gdy mieszanka jest przeznaczona na nawierzchnie lotniskowe. UWAGA Informacje dotyczące przepisowego oznakowania towarzyszy wyrobowi (odnośnie znakowania CE i etykietowania patrz ZA.3), ale charakterystyki, które nie są koniecznie częścią przepisowego oznakowania, na przykład specjalne wymagania dla nawierzchni lotniskowych mogą być udostępnione w inny sposób np. pozostawione na wytwórni jeŝeli uzgodniono to z klientem. 19

Załącznik A (normatywny) Obliczenia penetracji lub temperatury mięknienia lepiszcza w mieszance z destruktem asfaltowym A.1 Postanowienia ogólne Niniejsze obliczenia powinny być zastosowane tylko jeŝeli w mieszance destruktu asfaltowego uŝyty był asfalt drogowy i taki asfalt będzie uŝyty równieŝ jako lepiszcze dodane. A.2 Obliczenia penetracji lepiszcza w mieszance NaleŜy zastosować następujące równanie: a lg pen1 + b lg pen2 = ( a + b) lg pen mix (A.1) w którym: pen mix pen 1 pen 2 jest obliczoną penetracją lepiszcza w mieszance zawierającej destrukt asfaltowy; jest penetracją lepiszcza odzyskanego z destruktu asfaltowego; jest penetracją lepiszcza dodanego; a i b są proporcjami wagowymi lepiszcza w destrukcje asfaltowym (a) i dodanego lepiszcza (b) w mieszance; a+b=1 PRZYKŁAD pen 1 = 20; pen 2 = 90; a = 0,25 i b = 0,75 0,25 lg 20 + 0,75 lg 90 = lg pen mix lg pen mix = 1,790 94; zatem pen mix = 62 Odzysk lepiszcza z mieszanek do badań powinien być przeprowadzony zgodnie z EN 12697-3 lub EN 12697-4. Penetracja dodanego lepiszcza i lepiszcza odzyskanego powinna być określona zgodnie z EN 1426. A.3 Obliczenia temperatury mięknienia lepiszcza w mieszance NaleŜy zastosować następujące równanie: T = a T + b T R& Bmix R& B1 R& B2 (A.2) w którym: asfaltowy; T R&Bmix T R&B1 T R&B2 jest obliczoną temperaturą mięknienia lepiszcza w mieszance zawierającej destrukt jest temperaturą mięknienia lepiszcza odzyskanego z destruktu asfaltowego; jest temperaturą mięknienia lepiszcza dodanego; a i b są proporcjami wagowymi lepiszcza w destrukcje asfaltowym (a) i dodanego lepiszcza (b) w mieszance; a+b=1 20

PRZYKŁAD T R&B1 = 62ºC; T R&B2 = 48ºC; a = 0,25 i b = 0,75 EN 13108-2:2006 T R&Bmix = 0,25 x 62 + 0,75 x 48 = 51,5ºC Temperatura mięknienia dodanego lepiszcza i lepiszcza odzyskanego powinna być określona zgodnie z EN 1427. 21

Załącznik ZA (informacyjny) Rozdziały niniejszej Normy Europejskiej dotyczące zasadniczych wymagań lub innych postanowień dyrektyw UE ZA.1 Zakres i odpowiednie właściwości Niniejsza Norma Europejska została opracowana na podstawie mandatu M/124 Drogowe Wyroby Budowlane, który CEN otrzymał od Komisji Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. Rozdziały niniejszej Normy Europejskiej przedstawione w tym załączniku spełniają wymagania mandatu udzielonego na podstawie dyrektywy UE o Wyrobach budowlanych (89/106/EWG). Zgodność z tymi rozdziałami świadczy o przydatności mieszanki BBTM objętej tym załącznikiem do zamierzonego zastosowania; naleŝy powołać się na informacje towarzyszące oznakowaniu CE. OstrzeŜenie Inne wymagania i inne dyrektywy UE, nie wpływające na przydatność do przewidywanych zastosowań, mogą być stosowane do mieszanki BBTM w zakresie niniejszej Normy Europejskiej. UWAGA 1 Oprócz rozdziałów odnoszących się do substancji niebezpiecznych wymienionych w niniejszej normie, mogą istnieć inne wymagania z tego zakresu odpowiednie dla wyrobu (np. wprowadzone prawodawstwo europejskie i krajowe, przepisy i postanowienia administracyjne). W celu zapewnienia zgodności z wymaganiami dyrektywy UE Wyroby budowlane, wymagania te naleŝy takŝe uwzględnić tam, gdzie ma to zastosowanie. UWAGA 2 Informacyjna baza danych o europejskich i krajowych wymaganiach dotyczących substancji niebezpiecznych jest dostępna na stronie internetowej EUROPA (dostępna przez http://europa.eu.int/comm/enterprise/construction/internal/dangsub/dangmain.htm). Niniejszy załącznik ustala warunki oznakowania CE mieszanki BBTM przeznaczonej do zastosowań wskazanych w tablicy ZA.1 i pokazuje odpowiednie związane rozdziały: Zakres niniejszego załącznika jest określony w tablicy ZA.1. 22

Tablica ZA.1 Odpowiednie artykuły dotyczące zasadniczych właściwości Wyrób: Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw jak objęto w zakresie niniejszej Normy Europejskiej Przeznaczenie: Do warstw ścieralnych na drogi i inne obszary obciąŝone ruchem pojazdów, niezaleŝnie czy podlega lub nie przepisom przeciwpoŝarowym Zasadnicze właściwości Adhezja asfaltu do kruszywa Szorstkość Odporność na ścieranie Artykuły z wymaganiami w tej lub innej Normie(ach) Europejskiej (Europejskich) 5.4 Zawartość wolnych przestrzeni 5.2.3 Zawartość lepiszcza 5.5 Odporność na działanie wody 5.11 Temperatura mieszanki 5.2.2 Uziarnienie 5.2.3 Zawartość lepiszcza 5.4 Zawartość wolnych przestrzeni 5.2.2 Uziarnienie 5.2.3 Zawartość lepiszcza 5.6 Odporność na ścieranie od opon okolcowanych Poziomy i/lub klasy brak brak brak brak brak brak brak brak brak brak Reakcja na ogień a 5.8 Euroklasy Substancje Patrz uwaga powyŝej niebezpieczne brak Trwałość powyŝszych Wszystkie wymienione wymagania są właściwości ze względu związane z trwałością. na starzenie, czynniki klimatyczne, utlenianie, zuŝycie, wykruszanie grysów, chemikalia, ścieranie od opon okolcowanych, obmycie z lepiszcza,...odpowiednio a Uwagi kategorie kategorie kategorie wartości graniczne wartości % kategorie kategorie wartości % kategorie kategorie Substancja x mniej niŝ y ppm Stosowny tylko dla mieszanek betonu asfaltowego do bardzo cienkich warstw przeznaczonych do zastosowań podlegających przepisom przeciwpoŝarowym UWAGA Producent moŝe mieć Ŝyczenie deklarowania aktualnych wartości z lub zamiast kategorii lub wartości granicznych W celu spełnienia podstawowych właściwości, powinna zostać spełniona kombinacja wymagań. Niemniej jednak nie wszystkie wymagania mogą być łączone. Wymagania dotyczące niektórych właściwości nie mają zastosowania w krajach członkowskich, w których nie ma unormowanych wymagań dotyczących tych właściwości dla zamierzonego zastosowania wyrobu. W takim przypadku, producent dostarczający swoje wyroby na rynek w tych krajach nie jest zobowiązany do określenia lub deklarowania zachowania się wyrobów z uwzględnieniem tych właściwości i w informacji towarzyszącej znakowaniu CE (patrz ZA.3) moŝe być uŝyta opcja Właściwość nie oznaczana (NPD N8) ). Opcja NPD nie moŝe być jednak stosowana, jeŝeli dana właściwość osiąga wartość graniczną. N8) Odsyłacz krajowy: Skrót NPD pochodzi z języka angielskiego od no performance determined 23

ZA.2 Procedura lub procedury oceny zgodności ZA.2.1 System (systemy) oceny zgodności System potwierdzenia zgodności mieszanki BBTM wskazany w tablicy ZA.1, zgodnie z decyzją Komisji 98/601/WE jak podano w Załączniku 3 do Mandatu na Drogowe wyroby budowlane jest przedstawiony w tablicy ZA.2 dla wskazanego zamierzonego zastosowania (zastosowań) i odpowiedniego poziomu (poziomów) lub klasy (klas): Wyrób (wyroby) Tablica ZA.2 System (systemy) oceny zgodności Zamierzone Poziom (poziomy) lub zastosowanie klasa (klasy) System (systemy) oceny zgodności Mieszanki mineralnoasfaltowe Do konstrukcji drogowych i innych powierzchni obciąŝonych ruchem Do zastosowań podlegających przepisom przeciwpoŝarowym (reakcja na ogień) (A fl, B fl, C fl ) a (A fl, B fl, C fl ) b 2+ 1 e 3 f A c fl, D fl, E fl, F fl lub CWFT d 4 g a Materiały, których właściwości przeciwpoŝarowe są podatne na zmiany podczas produkcji (ogólnie, te poddane modyfikacji chemicznej, np. środki opóźniające zapłon, lub gdzie zmiany w składzie mogą prowadzić do zmian we właściwościach przeciwpoŝarowych) b Materiały, których właściwości przeciwpoŝarowe nie są podatne na zmiany podczas procesu produkcji). c Materiały klasy A zgodnie z Decyzją 96/603 nie wymagają badań przeciwpoŝarowych. d Klasyfikowane wg CWFT N9) bez dalszych badań (na podstawie opublikowanej Decyzji Komisji). e System 1: Patrz CPD N10) załącznik III.2.(i), bez badań auditowych próbek. f System 3: Patrz CPD załącznik III.2.(ii), Druga moŝliwość. g System 4: Patrz CPD załącznik III.2.(iii), Trzecia moŝliwość. Podstawą potwierdzania zgodności mieszanki BBTM według tablicy ZA.1 powinna być ocena zgodności procedur wymienionych w tablicy ZA.3a, wynikająca z rozdziałów tej lub innych Norm Europejskich. N9) Odsyłacz krajowy: Classification without further testing (CWFT) klasyfikacja bez dalszych badań N10) Odsyłacz krajowy: Construction Product Directive (CPD) Dyrektywa Wyroby budowlane 24

Tablica ZA.3a - Podział zadań oceny zgodności mieszanki betonu asfaltowego do bardzo cienkich warstw według systemu 2+ Ocena zgodności Zadania Treść zadania zastosowania Zadania producenta Zadania jednostki notyfikowanej Zakładowa Kontrola Produkcji (ZKP N8) ) Wstępne Badanie Typu Wstępne Badanie Typu przez laboratorium notyfikowane (jeŝeli nie CWFT) Certyfikacja ZKP na podstawie Wstępnej inspekcji wytwórni i ZKP Parametry związane z wszystkimi odpowiednimi właściwościami z tablicy ZA.1 Wszystkie odpowiednie właściwości z tablicy ZA.1 Reakcja na ogień (tylko w przypadku stref objętych przepisami ogniowymi) Parametry związane z wszystkimi odpowiednimi właściwościami z tablicy ZA.1 EN 13108-21 EN 13108-20 5.2.7 EN 13108-21 załącznik B Tablica ZA.3b Podział zadań oceny zgodności mieszanki betonu asfaltowego do bardzo cienkich warstw według systemu 1 Zadania Treść zadania Ocena zgodności zastosowania Zakładowa Kontrola Produkcji Parametry związane z wszystkimi (ZKP) właściwościami z tablicy ZA.1 EN 13108-21 Badania próbek pobranych na Wszystkie właściwości z tablicy wytwórni ZA.1 EN 13108-20 Zadania podlegające odpowiedzial ności producenta Wstępne Badanie Typu wykonane przez producenta Wszystkie właściwości z tablicy ZA.1 oprócz reakcji na ogień EN 13108-20 Zadania podlegające odpowiedzial ności jednostki certyfikującej wyrób Wstępne Badanie Typu Reakcja na ogień 5.2.7 Wstępna inspekcja wytwórni i ZKP Ciągły nadzór i akceptacja ZKP Parametry związane z wszystkimi właściwościami z tablicy ZA.1 Parametry związane z wszystkimi odpowiednimi właściwościami z tablicy ZA.1 EN 13108-21:2006 załącznik B EN 13108-21:2006 załącznik B ZA.2.2 Certyfikat WE N11) i deklaracja zgodności (W przypadku wyrobów objętych systemem 1): JeŜeli zgodność z warunkami niniejszego załącznika jest osiągnięta, jednostka certyfikująca powinna wystawić certyfikat zgodności (certyfikat zgodności WE), który upowaŝnia producenta do umieszczenia znaku CE. Certyfikat powinien zawierać: - nazwę, adres i numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej; - nazwę i adres producenta lub jego przedstawiciela ustanowionego w EOG N12) oraz miejsce produkcji; - opis wyrobu (typ, oznaczenie, zastosowanie,...); - warunki, którym odpowiada wyrób (np. załącznik ZA do niniejszej normy); N11) Odsyłacz krajowy: W oryginale skrót FPC od Factory Production Control N12) Odsyłacz krajowy: W oryginale skrót EC od European Community - Wspólnota Europejska N13) Odsyłacz krajowy: W oryginale skrót EEA od European Economic Area (Europejski Obszar Gospodarczy) 25

- szczególne warunki odpowiednie do zastosowania wyrobu (np. postanowienia dotyczące zastosowania w określonych warunkach), - numer certyfikatu; - warunki i okres waŝności certyfikatu, jeŝeli dotyczy; - nazwisko, stanowisko osoby upowaŝnionej do podpisania tego certyfikatu. Ponadto producent powinien przygotować deklarację zgodności (deklarację zgodności WE) zawierającą: - nazwę i adres producenta lub jego przedstawiciela ustanowionego w EOG; - nazwę i adres jednostki certyfikującej; - opis wyrobu (typ, oznaczenie, zastosowanie,...) i kopię informacji dołączonej do oznakowaniu CE; - warunki którym odpowiada wyrób (np. załącznik ZA do niniejszej normy); - szczególne warunki odpowiednie do zastosowania wyrobu (np. postanowienia dotyczące stosowania w określonych warunkach), - numer dołączonego certyfikatu zgodności WE; - nazwisko, stanowisko osoby upowaŝnionej do podpisania deklaracji w imieniu producenta lub jego autoryzowanego przedstawiciela. (W przypadku wyrobów objętych systemem 2+): JeŜeli zgodność z warunkami tego załącznika jest osiągnięta, i z chwilą, gdy jednostka notyfikująca wystawiła certyfikat wspomniany poniŝej, producent lub jego przedstawiciel ustanowiony w EOG powinien przygotować i zachować deklarację zgodności, która upowaŝnia producenta do umieszczenia znaku CE. Deklaracja powinna zawierać: - nazwę i adres producenta lub jego przedstawiciela ustanowionego w EOG oraz miejsce produkcji, - opis wyrobu (typ, oznaczenie, zastosowanie,...) i kopię informacji towarzyszącej oznakowaniu CE; - warunki którym odpowiada wyrób (tzn. załącznik ZA do niniejszej normy); - szczególne warunki odpowiednie do zastosowania wyrobu (np. postanowienia dotyczące stosowania w określonych warunkach); - numer dołączonego certyfikatu Zakładowej Kontroli Produkcji; - nazwisko, stanowisko osoby upowaŝnionej do podpisania deklaracji w imieniu producenta lub jego upowaŝnionego przedstawiciela. Do deklaracji powinien być dołączony certyfikat Zakładowej Kontroli Produkcji, wydany przez notyfikowaną jednostkę, który powinien zawierać, oprócz informacji powyŝej, co następuje: - nazwę i adres jednostki notyfikowanej; - numer certyfikatu Zakładowej Kontroli Produkcji; - warunki i okres waŝności certyfikatu, jeŝeli dotyczy; - nazwisko, stanowisko osoby upowaŝnionej do podpisania certyfikatu. PowyŜej wymienione deklaracja i certyfikat powinny być przedstawione w języku urzędowym lub językach państw członkowskich, w których wyrób ma być zastosowany. 26

ZA.3 Oznakowanie CE i etykietowanie EN 13108-2:2006 Producent lub jego upowaŝniony przedstawiciel zgłoszony w EOG jest odpowiedzialny za umieszczenie oznakowania CE. Symbol CE powinien być zgodny z dyrektywą 93/68/WE i być wykazany w dołączonych dokumentach handlowych (np. liście przewozowym). Do oznakowania symbolem CE powinny być dołączone następujące informacje: - numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej; - nazwa lub znak identyfikujący oraz zarejestrowany adres producenta; - dwie ostatnie cyfry roku, w którym oznakowanie zostało umieszczone; - numer certyfikatu zgodności WE lub certyfikatu Zakładowej Kontroli Produkcji (jeŝeli dotyczy); - odniesienie do niniejszej Normy Europejskiej; - opis wyrobu: nazwa ogólna, materiał, wymiary,.. i przewidywane zastosowanie; - informacje na temat istotnych cech wymienionych w tablicy ZA.1 przedstawionych jako: - wartości deklarowane i, gdy jest to konieczne, poziom lub klasa do zadeklarowania dla kaŝdej podstawowej właściwości jak wskazano w uwagach do tablicy ZA.1; - lub alternatywnie, tylko normowe oznaczenie(a) lub w połączeniu z deklarowanymi wartościami jak powyŝej, oraz; - właściwość nie oznaczana dla właściwości, dla których jest to zasadne. Opcja właściwość nie oznaczana (NPD) nie moŝe być uŝyta jeŝeli wymagania wobec tej właściwości podawane są jako wartości graniczne. Poza tym, opcja NPD moŝe być uŝyta wtedy i tam, gdzie cecha, dla danego planowanego zastosowania, nie jest objęta wymaganiami określonymi w przepisach docelowego Kraju Członkowskiego. Rysunek ZA.1 przedstawia przykład informacji do umieszczenia na wyrobie, etykiecie, opakowaniu, i/lub dokumentach handlowych. UWAGA Niniejszy przykład jest oparty na załoŝeniu, Ŝe producent jest zobowiązany umieścić w informacjach dotyczących oznakowania CE te wymagania, które są uŝywane w krajowych przepisach w kraju przeznaczenia. 27

Oznaczenie zgodności CE, składające się z symbolu CE podanego w dyrektywie 93/68/EWG. Numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej 01234 AnyCo Ltd, PO Box 21, B-1050 06 01234-CPD-00234 EN 13108-2 Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw nawierzchni dróg i innych powierzchni obciąŝonych ruchem BBTM10A 50/70 Wytwórnia Europejska A304 Zawartość wolnych przestrzeni * ) V g10do19(12% do 19%) Odporność na działanie wody * ) ITSR 90(90%) Odporność na działanie opon okolcowanych* ) : Reakcja na ogień Abr A40(40ml) Euroklasa Cfl** Temperatura mieszanki 140ºC do 180ºC Uziarnienie (przechodzi przez): sito 14 mm 100 % sito 10 mm 94 % sito 6 mm 37 % sito 2 mm 31 % sito 1 mm NPD sito 0,063 mm 7,2 % Zawartość asfaltu* B min5,6 (5,6%) Substancje niebezpieczne NPD * ) Oznacza warunki badań wybrane zgodnie z EN13108-20 Nazwa lub znak identyfikacyjny oraz zarejestrowany adres producenta Dwie ostatnie cyfry roku w którym oznakowanie zostało umieszczone Numer certyfikatu Numer Normy Europejskiej Opis wyrobu Oznaczenie normowe Nazwa wytwórni Kod identyfikacyjny mieszanki i informacje o ustalonych właściwościach, które powinny być zgodne z tablicą ZA.1, producent moŝe jednak zadeklarować aktualne wyniki funkcjonalne oprócz kategorii lub klasy określonej w niniejszej Normie Europejskiej Rysunek ZA.1a Przykład oznakowania CE 28

Oprócz informacji dotyczących wymienionych powyŝej substancji niebezpiecznych, zaleca się, aby do wyrobu była dołączona, wtedy i tam gdzie jest to wymagane, dokumentacja w odpowiedniej formie, zawierająca wszelkie przepisy dotyczące niebezpiecznych substancji, dla których niezbędne jest spełnienie wymagań, łącznie z informacjami podanymi w tych przepisach. Oznaczenie zgodności CE, składające się z symbolu CE podanego w dyrektywie 93/68/EEC. 01234 AnyCo Ltd, PO Box 21, B-1050 06 01234-CPD-00234 EN-13108-2 Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw nawierzchni dróg i innych powierzchni obciąŝonych ruchem BBTM10A 50/70 Wytwórnia Europejska BB304 Numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej Nazwa lub znak identyfikacyjny oraz zarejestrowany adres producenta Dwie ostatnie cyfry roku, w którym oznakowanie zostało umieszczone Numer certyfikatu zgodności Numer Normy Europejskiej Opis wyrobu Oznaczenie normowe Nazwa wytwórni Kod identyfikacyjny mieszanki Rysunek ZA.1b Skrócone oznakowanie CE do świadectwa dostawy 29